Hoorzitting. over de studie Naar een verbeterde tenlasteneming van de kosten van niet-medische zorg thuis. Verslag

Transcriptie

1 stuk ingediend op 498 ( ) Nr april 2010 ( ) Hoorzitting over de studie Naar een verbeterde tenlasteneming van de kosten van niet-medische zorg thuis Verslag namens de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebeleid uitgebracht door mevrouw Griet Coppé verzendcode: WEL

2 2 Stuk 498 ( ) Nr. 1 Samenstelling van de commissie: Voorzitter: de heer Tom Dehaene. Vaste leden: de heer Tom Dehaene, de dames Cindy Franssen, Vera Jans, Katrien Schryvers; de heer Peter Gysbrechts, mevrouw Vera Van der Borght; mevrouw Marijke Dillen, de heren Felix Strackx, Erik Tack; de heer John Crombez, mevrouw Mia De Vits; de dames Lies Jans, Helga Stevens; mevrouw Patricia De Waele; mevrouw Mieke Vogels. Plaatsvervangers: de dames Sonja Claes, Griet Coppé, Kathleen Helsen, Tinne Rombouts; de dames Gwenny De Vroe, Lydia Peeters; de dames Gerda Van Steenberge, Linda Vissers, de heer Wim Wienen; mevrouw Güler Turan, de heer Bart Van Malderen; de dames Sophie De Wit, Danielle Godderis-T Jonck; mevrouw Ulla Werbrouck; de heer Bart Caron. V l a a m s Pa r l e m e n t 1011 B r u s s e l 0 2 / w w w. v l a a m s p a r l e m e n t. b e

3 Stuk 498 ( ) Nr. 1 3 INHOUD 1. Uiteenzetting door professor Jozef Pacolet Opzet Principes van de tenlasteneming Kostenconcept Mogelijke scenario s om kosten ten laste te nemen Voor- en nadelen van de verschillende scenario s Basisscenario Vragen van de leden Gebruikte afkortingen... 17

4 4 Stuk 498 ( ) Nr. 1 Op 9 maart 2010 hield de Commissie voor Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en Armoedebeleid een hoorzitting over de studie Naar een verbeterde tenlasteneming van de kosten van niet-medische zorg thuis. Gehoord werd professor Jozef Pacolet. 1. Uiteenzetting door professor Jozef Pacolet 1.1. Opzet Het onderzoek liep in het kader van de Vlaamse zorgverzekering, met als doel de modaliteiten aan te passen en de maximumfactuur in de zorg te introduceren. Er zijn in de loop van het onderzoek tal van andere accenten gelegd. Van bij aanvang was het duidelijk dat wat elders verkeerd is georganiseerd, niet geremedieerd kan worden door de zorgverzekering. Ik doel onder meer op de eigen bijdrage in de gezinszorg. Als daarmee een probleem is, moet dat aan de bron worden aangepakt. Basis voor het onderzoek was de vraag hoe de resterende kosten voor de hulpbehoevende persoon, zelfs na introductie van de mantelzorgpremie, kunnen worden gedekt. Hoe kunnen de tekortkomingen in de zorgverzekering worden weggewerkt? Dat moet een betere compensatie garanderen en ervoor zorgen dat mensen niet in bestaansonzekerheid terecht dreigen te komen vanwege niet-medische kosten. Het was aan ons om de grens tussen medische en niet-medische kosten te trekken en na te gaan hoe dat beter ten laste kan worden genomen. We zijn daarvoor zowel in het buitenland als in eigen land gaan kijken hoe die tenlasteneming van zorgkosten wordt georganiseerd. Naar aanleiding van de resultaten zijn modaliteiten gesuggereerd. De budgettaire implicatie ervan varieert van één tot 68 miljoen euro. De mantelzorgpremie is als wettelijke term gelanceerd, maar de vergoeding voor de kosten van de mantelzorger wordt in ons onderzoek niet meegenomen. Het is immers discutabel omdat er afspraken over zorgvergoeding kunnen worden gemaakt tussen partner/mantelzorger en hulpbehoevende. Dat is confronterend omdat de overheid dacht de mantelzorg in de thuiszorgsituatie te ondersteunen met die premie. Welke kosten zijn er? Hoe groot zijn ze en hoe kunnen ze beter ten laste worden genomen? Er is een enquête georganiseerd bij 527 personen die de mantelzorgpremie ontvangen. Tegelijk is ook de vraag gesteld of we niet een groep misten die via de diverse toegangspoorten van de zorgverzekering er wel in zit. Manifest kwam daar de groep naar voren die het zorgforfait voor chronisch zieken krijgt van het RIZIV. Bij vergelijking blijkt dat ze jonger zijn en opmerkelijk meer dienstencheques gebruiken. Dat ze jonger zijn, wijst er meteen ook op dat ze na verloop van tijd ook recht zullen krijgen op de mantelzorgpremie in de thuiszorg. Daarop gaan we niet verder in. De rapportage spitst zich toe op wie de mantelzorgpremie al krijgt Principes van de tenlasteneming Hoe kan men de kosten van professionele zorg, niet-medische zorg of mantelzorg, incontinentiemateriaal, woningaanpassingen en dies meer financieren? Het aanbod kan gefinancierd worden of de factuur kan worden terugbetaald. De huidige regeling werkt met forfaits, die gedifferentieerd kunnen worden naargelang de graad van hulpbehoevendheid. Dat is een logisch criterium omdat de kosten oplopen naarmate men meer hulpbehoevend wordt. Moet er rekening worden gehouden met het inkomen? De maximumfactuur introduceert de inkomenstoets uitdrukkelijk. Men wil immers nagaan of de bestaansonzekerheid toeneemt door de extra kosten. Initieel was het de bedoeling van de zorgverzekering de eigen bijdrage te financieren afhankelijk van de draagkracht. Het werd uiteindelijk een forfaitair tarief. De uitkeringen mochten alleen afhangen van de hulpbehoevendheid. In die

5 Stuk 498 ( ) Nr. 1 5 zin heeft men woord gehouden, zonder enige vorm van gradatie. Dat is een probleem van de mantelzorgpremie. Die zouden niet gegund moeten worden aan wie mantelzorg heeft, omdat er geen professionele zorg nodig is en bijgevolg geen desbetreffende kosten. Dat staat haaks op de ambitie om iedereen op basis van de hulpbehoevendheid te helpen en niet afhankelijk van de beschikbaarheid van mantelzorg. Een belangrijke les uit het buitenland is dat forfaits in de zorgverzekering gedifferentieerd worden. In Vlaanderen is de groep van mensen die de thuiszorgpremie ontvangt op twee jaar tijd opgelopen van tot Allicht zijn het er in werkelijkheid Op korte termijn is een grote groep bereikt, naast iedereen in de residentiële zorg. Wanneer we de kosten voor niet-medische zorg nader bekijken, merken we dat de kosten die tot bestaansonzekerheid leiden, oplopen van 30 tot 50 percent. Door de introductie van de premie van 125 tot 130 euro wat we voor lage inkomens al een substantiële premie noemen daalt de bestaansonzekerheid, maar verdwijnt ze niet. Probleem is dat het toegekende bedrag sommige mensen overcompenseert en andere onvoldoende. Sommigen hebben tot 700 euro niet-medische kosten per maand. De zorgverzekering in de thuiszorg bereikt mensen, het zorgforfait een groep van mensen. De dienstencheques worden door meer dan ouderen gebruikt. Thuisverpleging, poetsdiensten en gezinszorg zijn voorbeelden van andere gesubsidieerde diensten. Misschien is thuisverpleging ten onrechte als niet-medische kost opgenomen, maar ze zit wel in de categorie van chronische zorgen, waarvoor de zorgverzekering ook geldt. De maximumfactuur in de ziekteverzekering wordt in België bij mensen toegepast. Een federaal systeem is de tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden vanaf 65 jaar. Het forfait chronisch zieken komt bij meer dan gebruikers terecht, die binnen het kader van de ziekteverzekering al een tegemoetkoming krijgen. De tegemoetkoming zorgforfait is in Vlaanderen met een veel kleiner aandeel van de federale tegemoetkoming, een 240 euro per jaar, voor een iets jongere groep. Er zijn in totaal mensen in heel België die de premie ontvangen, met een verschil tussen Wallonië en Vlaanderen en ook het feit dat de premie ook in de residentiële zorg geldt. De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden is een belangrijke inkomensgebonden categorie. Die premie is veel hoger, maar door de inkomenslink is er een grotere selectiviteit. De premie staat ook in verhouding tot de hulpbehoevendheid. België kent systemen waarin de inkomenstoets geïntroduceerd kan worden in tegemoetkomingen voor langdurige zorg. Bovendien zijn er systemen die aantonen hoe afhankelijkheid in rekening kan worden gebracht. Dat is in de Vlaamse zorgverzekering niet gebruikt. Men wilde het (administratief) eenvoudig houden. De selectiviteit zit al in het feit dat een minimale hulpbehoevendheid geldt vooraleer iemand in aanmerking kan komen. De BEL-schaal 32 wordt onder meer gehanteerd. Een les uit het buitenland is dat in een tegemoetkoming voor chronisch zieken meer gedifferentieerd moet worden volgens de graad van hulpbehoevendheid dan nu het geval is. De leeftijdspiramide van de mensen in de zorgverzekering thuiszorg toont dat er jonger zijn dan 65 jaar. Dat betekent dat het bij mantelzorg ook weer in belangrijke mate over ouderenzorg gaat Kostenconcept Welke kosten zijn niet-medisch en welke moeten in een verbeterd systeem van tenlasteneming of middels een maximumfactuur door de overheid gecompenseerd worden? Het was niet eenvoudig dat uit te maken. Er zijn tien categorieën met subcategorieën geïdentificeerd.

6 6 Stuk 498 ( ) Nr. 1 In eerste instantie is er de eigen bijdrage in de gezinszorg, die inkomengerelateerd is. Dan is er de eigen bijdrage in de poetshulp en de overige professionele niet-medische hulpverlening. Deze drie categorieën laten we cumuleren volgens het principe van de maximumfactuur. De cumulatie van zorgkosten wordt in beeld gebracht en eventueel gecorrigeerd. Bij de eerste categorie lijkt het logisch zich af te vragen waarom de overheid het tarief niet op nul heeft gezet, als het hulpbehoevende personen zijn. Er wordt rekening gehouden met het inkomen en het komt op gemiddeld 3,9 euro per uur. Dat is bescheiden maar kan toch voor bepaalde groepen nog problemen teweegbrengen. De vraag is in welke mate er geremedieerd zal worden in de maximumfactuur en in de Vlaamse zorgverzekering met de premie van 130 euro per gerechtigde. Is dat voornamelijk bedoeld om de eigen bijdrage in de gezinszorg te corrigeren? Kan dat gebruikt worden om de eigen bijdrage aan de poetshulp en de overige professionele niet-medische zorg te compenseren? Er zijn ook nog verzorgingsmiddelen, de nettoprijs voor duurzame hulpmiddelen door aankoop of huur, de nettoprijs voor woningaanpassingen waarvoor men nergens van een premie kan genieten en na correctie van mogelijke subsidies en vervoerkosten. Tot daar is in de projectgroep een consensus bereikt over het onderzoek van die aspecten. Er is een grondige enquête gevoerd. Daarnaast hebben we ook onderzocht hoe het zit met de nettoprijs van zaken als verbanden en injectiespuiten. Die kunnen eigenlijk als medische kosten worden beschouwd, maar moeten uiteindelijk wel door iemand ten laste worden genomen. Voorts zijn er de meerkosten in het huishouden als gevolg van zorgbehoevendheid. Uit vroeger onderzoek was al gebleken dat ouderen de thermostaat hoger zetten. Vooral in deze tijden speelt de energieuitgave een grote rol voor wie ziek of hulpbehoevend is. Moet dat gecompenseerd worden? The sky is the limit in dat verband. De administratie meent dat ze zover niet kan gaan. De vergoeding voor mantelzorg is een legitieme kost gerelateerd aan de hulpbehoevendheid. De hulpbehoevende kan de mantelzorger zakgeld of een vergoeding geven. De mantelzorger kan werkelijke kosten hebben door de hulpbehoevende. Vraag is in hoeverre dat gecompenseerd moet worden. Dat brengt ons terug bij de vier categorieën: de eigen bijdrage in professionele niet-medische zorg, de netto-uitgaven in overige diensten, andere gestegen kosten en de vergoeding voor mantelzorg. We hebben ons vooral op die aspecten toegespitst. Wat daarin bijkomend een rol speelt, is hoe de kosten bewezen moeten worden. Bij de maximumfactuur in de ziekteverzekering wordt het remgeld voortdurend bijgehouden. De overheid koos er in dit geval voor geen teller bij te houden. In de gezinszorg zal die er echter vroeg of laat wel zijn, door het Vestaproject, waardoor informatie beschikbaar zal zijn over die kosten. Voor sommige categorieën kan een teller gehanteerd worden, voor andere is het mogelijk facturen op te vragen. Bij de regelgeving over de zorgverzekering is ervoor geopteerd dat niet te doen. Er is wel een conclusie geformuleerd voor uitzonderlijke situaties met bijzonder hoge kosten. Daar kan het principe geïntroduceerd worden waarbij iets als voldoende behartenswaardig wordt beschouwd om ermee rekening te houden. Forfaits genieten echter de voorkeur. U ziet hoe we van een enge definitie, met de mensen die alleen maar een zorgforfait krijgen, geëvolueerd zijn. Zij mogen buiten het beeld gelaten worden, al omvat het rapport wel informatie ter zake. We beperken ons tot de mensen die in de zorgverzekering zitten. Van de 527 mensen zijn er 132, of een goede 20 percent, die alleen de eigen bijdrage in de gezinszorg opgeven als extra kosten. Die eigen bijdrage beloopt voor die groep ongeveer 210 euro per maand. De grens van 130 euro volstaat al niet voor die groep. De anderen hebben die kosten niet.

7 Stuk 498 ( ) Nr. 1 7 In de tweede cumul wordt daaraan de eigen bijdrage in de gezinszorg toegevoegd. Dan zijn er 170 mensen met de eerste en/of de tweede groep van kosten. Die loopt terug omdat er van een ruimere groep sprake is die in de eerste categorie al een bijdrage heeft in de gezinszorg, maar niet in de poetsdienst. Hoe meer kosten worden opgenomen, hoe meer de kosten relatief dalen omdat steeds meer mensen al in de totaliteit zijn vertegenwoordigd. Als er vijf kostenfactoren zijn, dan zijn al 450 mensen opgenomen. De kostenopname van de vijf eerste categorieën (gezinszorg, poetshulp, andere professionele niet-medische hulp, overige niet-medische verzorgingsmiddelen en duurzame hulpmiddelen) bereikt al bijna 500 mensen. Het is belangrijk dat te weten omdat het probleem rijst voor heel veel mensen. Bij die 500 mensen komen de kosten uiteindelijk gemiddeld op 90 euro per maand. Dat komt omdat er heel wat mensen bijkomen die al de andere zorg niet hebben. In categorie vijf kan bijvoorbeeld iemand zijn opgenomen die een mantelzorger heeft en geen beroep hoeft te doen op gezinszorg of poetsdiensten. Verder in de kostenberekening zien we dat de kosten weer oplopen en de grens van de 130 euro overstijgen voor een bepaalde groep. Wat als we de cijfers van de steekproef extrapoleren op een macrobudget voor mensen? Dat geeft 49 miljoen euro als restant van de eigen bijdrage aan de gezinszorg. Moet de maximumfactuur of de nieuwe regeling in de zorgverzekering dat ten laste nemen? De gezinszorgregelgeving ambieert precies het omgekeerde. Daar was het de bedoeling op basis van de draagkracht van de gebruiker een hoger tarief op te leggen. Wij achten het niet evident die 49 miljoen euro via een ander systeem terug te nemen. In de niet-medische kosten die de overheid niet financiert zit een bedrag dat het gevolg is van de regelgeving zelf. Er is een aantal andere rubrieken met relatief belang. De poetshulp is minder belangrijk. De overige niet-medische hulpverlening komt op 28 miljoen euro. De nettoprijs van verzorgingsmiddelen komt ook op 28 miljoen euro. Daarbij kan men zich afvragen of het inkomen een rol moet spelen. De nettoprijs van duurzame hulmiddelen bedraagt 37 miljoen, vergelijkbaar met de eigen bijdrage aan de gezinszorg. Woningaanpassingen, die zoals uit de enquête blijkt maar heel weinig worden uitgevoerd, komen op 17 miljoen euro en vervoerkosten op 30 miljoen euro. De cumulatie tot 204 miljoen euro wordt de focus voor de verbeterde tenlasteneming. De eerste vraag daarbij is of ook de eerste 50 miljoen euro meer ten laste moet worden genomen. Dat behelst het corrigeren van een reeds bestaande regelgeving. De andere kostencomponenten, zoals verwarmingskosten en de vergoeding voor mantelzorg ten belope van 44 miljoen euro, vonden geen gratie. We hebben ze wel afgebeeld, maar we stellen niet voor om ze verbeterd ten laste te nemen. De kosten per capita bedragen ongeveer 250 euro voor de tien categorieën. Bepaalde rubrieken met onder meer supplementen in de ziekteverzekering behoren daar niet bij. De discussie die we in het rapport voeren, gaat over de 200 euro eerste kosten van in totaal 250 euro, terwijl er voor de hulpbehoevende in werkelijkheid misschien nog een factuur ten belope van 350 euro blijft. De vraag of de tegemoetkomingen te genereus zijn, is met dat beeld beantwoord, met name door het feit dat er nog kosten zijn die niet in rekening worden gebracht. Wanneer we de verschillende kostencategorieën op een grafiek uitzetten, merken we dat drie decielen van de betrokken hulpbehoevenden geconfronteerd worden met kosten voor gezinszorg. Bij een ruimere definitie, wordt de helft geconfronteerd met kosten voor gezinszorg. Tegelijk merken we dat de premie van 130 euro voor velen al een serieuze compensatie vormt. Essentieel is de overige kosten terug te dringen. Dat kan door de premie van 130 euro eventueel in trappen te verhogen.

8 8 Stuk 498 ( ) Nr. 1 Wanneer we dezelfde kostencategorieën uitzetten op een grafiek met de groep van mensen die een zorgforfait krijgen van het RIZIV, merken we dat deze doelgroep minder kosten heeft. Vroeg of laat krijgen de leden van deze doelgroep ook recht op een thuiszorgpremie Mogelijke scenario s om kosten ten laste te nemen Enerzijds is het mogelijk de eigen bijdrage voor gezinszorg en poetshulp te corrigeren, verlagen of plafonneren. Anderzijds kan een systeem met een teller geïntroduceerd worden, een maximumfactuur als het ware, waarbij facturen worden opgevraagd en van zodra het totaal boven een bepaald percentage van het inkomen uitkomt, geldt een terugbetaling of plafond. Of men kan het forfait van 130 euro per maand differentiëren. In het rapport zijn verschillende scenario s opgenomen. Er kan gedacht worden aan een differentiatie met een dubbele premie van 260 euro, of een drievoudige premie voor de zeer zwaar hulpbehoevende. Deze theoretische oefeningen zijn gecorrigeerd volgens de werkelijke kosten van de betrokkenen. Dat maakt een duidelijk verschil. Voor sommigen belopen de extra kosten 700 euro per maand, maar voor de meeste zwaar en zeer zwaar hulpbehoevende personen ligt dat bedrag lager. De eenduidige interpretatie van schalen is een belangrijke factor voor de zorgbehoeftegradatie. Het verwondert me in dit verband dat de toegang tot de zorgverzekering verleend wordt op basis van de BEL-schaal. Van de daarin vervatte gradatie wordt evenwel geen gebruikgemaakt Voor- en nadelen van de verschillende scenario s De eerste modaliteit is het terugnemen van de eigen bijdrage in de gezinszorg, wat haaks staat op de beleidsintentie. We hebben berekend dat het niet de bedoeling kan zijn van mensen die meer dan een gemiddelde premie of eigen bijdrage betalen, met een kostprijs van 3,9 euro per uur, dat terug te nemen omdat dat een grotere tenlasteneming voor de hogere inkomens betekent. Daar zijn we met de gezinszorg gestopt, omdat het gaat om een specifieke groep van genieters van de mantelzorgpremie. Dat zijn niet alle genieters van gezinszorg en poetsdienst. Als de overheid dat systeem wil wijzigen, vergt dat een apart onderzoek. De tarieven en schalen dienen hoe dan ook vereenvoudigd. Als ze nog te duur zijn voor de lage inkomens, dan moet verdere modulering onderzocht worden. Een tweede analyse behelst de introductie van een maximumfactuur, wat een politiek voorstel was. Dat behelst dan een maximumfactuur voor de resterende kosten bovenop de 130 euro. Iedereen krijgt dat bedrag en het hoeft daarom niet extra gecompenseerd te worden. Essentieel in een dergelijk systeem is de teller goed kunnen bijhouden. Bij de eerste drie categorieën, en zeker bij de eerste, bestaat al een administratieve teller. Technisch is dat dus haalbaar, maar of het ook verantwoord is, blijft maar de vraag. De categorie cumul 7 neemt alle andere kosten tot en met categorie 7 voor haar rekening. Daar is er geen teller. Moet men dan op facturen afgaan? Dat brengt een hele administratieve rompslomp mee. Voordeel is dat het gerelateerd kan worden aan het inkomen. Ik geef terloops mee dat in het politieke discours is gezegd dat voor de zorgverzekering geldt dat iedereen dezelfde rechten moet genieten, onafhankelijk van het inkomen. Dat zou een herintroductie betekenen van de inkomenstoets bij de uitkeringen. Een argument in die discussie kan zijn dat voor de premie ook nog steeds een forfait geldt. De premies bedragen 10 en 25 euro. De regelgeving is niet af. Een derde manier is het gebruik van afhankelijkheidsschalen: de BEL-schaal, de Katzschaal of een combinatie van beide. De Katz-schaal geeft in de thuisverpleging de fysieke

9 Stuk 498 ( ) Nr. 1 9 afhankelijkheid, de ADL, weer. De BEL-schaal neemt de afhankelijkheid voor huishoudelijke taken op, de IADL. Een combinatie geeft een goed beeld en een norm om in aanmerking te komen. De volgende discussie gaat over hoeveel er supplementair wordt gegeven: 130, 260 euro of een ander bedrag. We hebben in dat verband enigszins gas teruggenomen en kwamen uiteindelijk op een extra kost van 49 (afgerond 50 euro) en 109 euro (afgerond 120 euro) werkelijke kosten voor hulpbehoevenden. De premie die daarvan afhangt, kan eventueel nog aan het inkomen van de betreffende personen worden getoetst. Er kan voor gekozen worden aan iedereen die hulpbehoevend is een extra premie toe te kennen of alleen voor een bepaalde inkomensgroep Basisscenario Wat is de implicatie? Alle kosten van de zeven eerste categorieën moeten in rekening worden gebracht. Bij negen van de tien decielen komen die voor waardoor het bereik groot is. Bij de overige kosten, zoals overige medische kosten, de mantelzorg en de extra verwarming, gaan we ervan uit dat men er niet in tussenkomt. Voor de kostencumul 7 geldt dat met de premie van 130 euro al het gros van de mensen zijn kosten gedekt ziet. Bij de overige vier decielen zit die 130 euro (aanzienlijk) onder de reële kosten. Het gaat hier om gemiddelden en in individuele gevallen kan dat nog hoger oplopen. We maakten een simulatie waarbij de eigen bijdrage aan de gezinszorg geplafonneerd zou worden op 3,91 euro per uur, wat een gemiddelde is. Wie meer betaalt, moet dat zelf ten laste nemen. Dat daalt een klein beetje en het haalt een cijfer weg uit de bekommernis van de overheid over hoge ongedekte kosten. Beleidsmakers kunnen beslissen kostenrubrieken toe te voegen of stellen dat de betrokkenen iets zelf moeten dragen. Dat is de impact van de bewuste 14 miljoen euro, die wij de franchise noemen bovenop de 3,91 euro per uur. Een ander punt is dat de eigen bijdrage aan de gezinszorg en de poetsdienst als probleempunt wordt gedefinieerd. Als we vaststellen dat bij 14 percent van de mensen poetshulp komt, maar dat dit bij 10 percent om privépoetshulp gaat, die niet betaald wordt met dienstencheques. De klassieke poetshulp komt op 9,87 percent. Zowat 10 percent heeft een eigen of zwartwerkende meid en 14 percent stelt via dienstencheques poetshulp te ontvangen. Dat illustreert hoe de sector op vijf jaar tijd naar een aanzienlijk volume is geëvolueerd. Na heel wat discussie over het feit of dit mee moest worden opgenomen, ben ik dat intussen aan het bevragen bij hulpbehoevende personen. Ze krijgen de mantelzorgpremie of de thuiszorgpremie en er is geen enkele overlapping tussen de diensten. Ze zijn alternatieven van substituerende aanbieders. Voor mij moeten we ze hoe dan ook in het achterhoofd houden bij de programmatie. Ik zeg niet dat we ze moeten programmeren. Inzake kosten, blijft er zelfs met dienstencheques nog een eigen bijdrage. De vraag is of die moet worden meegenomen in de zorgverzekering. In het scenario cumul 3 gaat het over de professionele kosten waarvoor in theorie een teller kan worden gestart. Kunnen die beperkt worden tot 3 percent van het inkomen? De rest wordt dan terugbetaald door de overheid. Dat heeft tot gevolg dat de curve daalt en meer mensen onder de marge van 130 euro terechtkomen. Bovendien wordt het verschil tussen 130 en 190 euro kleiner. Daar is al een gedeelte weggecijferd door de tenlasteneming. De beperking tot 3 percent van het inkomen lijkt niet veel, maar u moet bedenken dat het om bijkomende niet-medische kosten gaat. Die mensen hebben echter ook al hun andere

10 10 Stuk 498 ( ) Nr. 1 facturen in de ziekteverzekering, ten belope van soms 5 tot 10 percent van hun inkomen. De studie van professor Erik Schokkaert voor het Kenniscentrum WVG heeft ons geïnspireerd om tot die 3 percent te komen die bovenop andere cumuls wordt getolereerd. Als we de kostenrubriek ruimer definiëren en stellen dat cumul 7, waarin ook de andere kosten van hulpmiddelen, woningaanpassing, vervoerkosten enzovoort mee worden opgeteld en eventueel via facturen worden bewezen, ook weggecijferd wordt van zodra ze meer dan 3 percent belopen van het inkomen, dan komt de lijn bovenop de lijn van 130 euro te liggen. Met een dergelijk principe kunnen zodoende vrijwel alle extra kosten die men in rekening wil nemen, ook in rekening gebracht worden. De vraag blijft alleen hoe dat administratief moet worden opgezet. We kunnen nog verder gaan en werken met een gedifferentieerd forfait op basis van de afhankelijkheid. Iedereen krijgt 130 euro, hulpbehoevenden krijgen nog 130 euro erbovenop en zwaar hulpbehoevenden krijgen 260 euro extra. Er is één verschil: het is minder selectief, want nog heel wat mensen zitten met zeer hoge kosten. Met de teller, de facturen en een correctie van zodra de kosten binnen zijn, is het systeem zeer selectief. In dit geval wordt een tegemoetkoming toegekend op basis van afhankelijkheidsgraad volgens een combinatie van de BEL- en Katz-schaal, zonder rekening te houden met de werkelijke kosten. Er zijn nog steeds veel mensen met hoge kosten, ondanks de verdubbelde premie. Als we iedereen een premie toekennen, wordt geld gegeven aan mensen die geen kosten hebben. Dat maakt de balans negatief en is een groot nadeel van forfaits. Is dat dramatisch? Misschien hebben die mensen geen kosten omdat ze volledig op mantelzorg kunnen terugvallen. Dat maakt dan een genereuze mantelzorgpremie. Dan komt het al in de buurt van de Duitse zorgverzekeringstarieven die soms de bedoeling hebben om ermee naar believen de mantelzorg te honoreren of het gezinsinkomen te ondersteunen. Er is een correctie gebeurd in de totale steekproef. Die mensen over wie het uiteindelijk gaat, zijn allemaal hulpbehoevend, zij het dat ze meer dan wel minder hulp behoeven volgens de Katz- en/of BEL-schaal. Er zijn scores die bruikbaar zijn. Hoe hoog zijn de totale kosten voor cumul 7, waarover een consensus bestaat? De gemiddelde kost bij lage afhankelijkheid is 147 euro per maand. Met een premie van 130 euro rest er nog 17 euro die niet gedekt is. Ik was eigenlijk laaiend enthousiast te zien dat een aanzienlijk deel van de kosten gedekt is door de premie. Voor de zwaar hulpbehoevenden wordt 46 euro niet gedekt: 176 euro min 130 euro. Voor wie een zeer hoge afhankelijkheid heeft, is er nog 110 euro zelf te betalen. In ons laatste scenario vertaalden we die kennis niet in een tweede tarief van 130 plus 130 euro of een derde tarief van 130 plus 260 euro. Wel hebben we gewerkt met een eerste tarief van 130 euro, een tweede van 130 plus 50 euro, en een tarief 130 plus 120 euro, die stroken met de berekende tekorten. Wat zijn de gevolgen als we die tarieven hanteren? Een volgende keuze die moet worden gemaakt, is of de kosten die op basis van hulpbehoevendheid worden ingeschat, met een gemiddelde kostprijs, gecombineerd worden met het principe dat die kostprijs niet meer mag bedragen dan 3 percent of 10 percent van het inkomen. Er is geen teller of factuur meer nodig. Dat maakt dat tegelijk de hulpbehoevendheid een bepalende factor kan zijn in combinatie met de inkomenstoets. Die redenering stelt in feite een inkomensgrens in: die 46 euro per maand mag niet meer uitmaken dan 3 percent van het inkomen. Mensen die boven de inkomensgrens zitten, kunnen niet van de bijkomende tegemoetkoming genieten. Wie eronder zit, wel. Met de 46 euro afhankelijk van hulpbehoevendheid, gerelateerd aan het inkomen, komt dat voor licht

11 Stuk 498 ( ) Nr hulpbehoevenden op een inkomensgrens van 1500 euro per maand en voor de zeer zwaar hulpbehoevenden op 462 euro. Dat impliceert dat de grens voor die laatste groep met een marge van 3 percent bijna onbestaande wordt. Met een marge van 10 percent zouden die kosten veel zwaarder wegen. Dan krijgen we een grens voor zeer zwaar hulpbehoevenden van 1000 euro. We kunnen concluderen dat er systemen denkbaar zijn die rekening houden met hulpbehoevendheid. Wij hebben altijd naar administratieve eenvoud gestreefd. Als de schalen door de diensten gehanteerd worden, kunnen ze ook mee in rekening worden gebracht in het tarief. Of het inkomen een rol speelt, is een politieke keuze. De maximumfactuur roept per definitie een inkomensreferentie op. De franchise van de eigen bijdrage in de gezinszorg, 14 miljoen euro, behelst een discussie over hoe de eigen bijdrage in de gezinszorg en poetshulp moet worden gedefinieerd. Een volgende simulatie bekijkt de plafonnering in de hypothese dat men de cumul 3 met een selectieve keuze van kostenrubrieken, of de cumul 7 wil corrigeren. Dan is een bedrag nodig van 23 tot 68 miljoen euro bovenop het bedrag van 130 euro per maand dat sowieso aan iedereen wordt uitbetaald in dat geval, of men nu boven of onder de kostenmarge zit. Er is een variant mogelijk. Dit is een variant van de maximumfactuur in de veronderstelling dat er een teller is of voor cumul 7 met facturen. De andere optie is er een met gebruik van de forfaitschalen. Dat is genereus, met 130 of 260 euro extra. Dat kost 34, 59 of 64 miljoen euro extra. Er is meer geld nodig dan er extra kosten gecompenseerd worden, door de mensen die negatief werden. De derde categorie betreft die waarbij een realistischer tarief wordt gehanteerd van respectievelijk 50 en 120 euro extra bovenop het basistarief van 130 euro. Dat scenario zou zowat 25 miljoen euro kosten. Als daaraan dan nog een inkomensgrens wordt gekoppeld, die soepel dan wel streng wordt toegepast, dan bedraagt de reële kost van het additioneel forfait 1,4 miljoen euro. Wij hebben scenario s berekend die afhankelijk van de opgelegde normen, een extra budget vergen tussen 1,4 miljoen euro (bij een grote selectiviteit) en 68 miljoen euro. In het eerste geval worden middelgrote en grote inkomens, zelfs bij zeer zware hulpbehoevendheid niet gecompenseerd. Van de minister van Welzijn zag ik op zeker ogenblik begrotingscijfers waarin niets was vrijgemaakt. De timing is eveneens een kwestie van de conclusies die worden getrokken. Er zijn verschillende mogelijkheden bovenop de keuze die men al heeft. De differentiatie volgens de afhankelijkheid lijkt evident, mede omdat ze ook in het buitenland het meest wordt gehanteerd. Het is zeker valabel om bijzondere of behartenswaardige situaties door een commissie te laten bekijken en facturen op te vragen. Ook in Duitsland kent men die supercategorieën. De Vlaamse zorgverzekering, die geen differentiatie heeft geïntroduceerd, is eigenlijk een buitenbeentje. Dat kan echter op elk moment gecorrigeerd worden. Met de mantelzorgpremie moet men oppassen. Wij hebben ze in onze scenario s niet als extra compensatie voor de mantelzorg willen beschouwen. Daarmee heb ik het wat moeilijk, omdat het vaak om reële kosten gaat. Tegelijkertijd kan ik het wel aanvaarden omdat de andere kosten waarvan sprake, ook noodzakelijke en soms professionele kosten zijn die ook de mantelzorger ondersteunen. Het gaat dus om een beleidskeuze. Bij inkomensmodulering luidt de grote vraag of het wel de intentie is die te introduceren en of het überhaupt wenselijk is dat te doen.

12 12 Stuk 498 ( ) Nr. 1 Moeten er nieuwe doelgroepen bereikt worden? De groep die u al bereikt, is aanzienlijk. Bij het zorgforfait dachten we eraan dat bijvoorbeeld ook kankerpatiënten op een bepaald ogenblik extra kosten hebben, zij het soms tijdelijk. Misschien moeten die beter bereikt worden. Dat is een open mogelijkheid voor mij. Is de verbetering betaalbaar? Ja, met een variatie in kostprijs van één tot 68 miljoen euro. De publieke financiering van de dienstencheque beloopt momenteel anderhalf miljard euro. 2. Vragen van de leden Mevrouw Mieke Vogels: In 1999 zijn we met de Vlaamse zorgverzekering begonnen om de niet-medische zorgkosten betaalbaar te houden. Daarin zijn we voor een aanzienlijk deel geslaagd. Het aantal mensen dat voor de rusthuisfactuur een beroep moet doen op het OCMW daalde in Antwerpen met de helft. In de vorige legislatuur is een nieuw concept gelanceerd, de maximumfactuur in de zorg. Ik heb het verschil nooit goed begrepen, want ik ging ervan uit dat we precies die maximumfactuur in de zorg proberen te remediëren door middel van de Vlaamse zorgverzekering. U bent zeer inventief: er is de sokkel van de zorgverzekering en daarop gaat u de maximumfactuur voor zorg enten. Het lijkt me een goed idee omdat zo de vaste uitkering van 130 euro voor iedereen behouden blijft en tegelijk moduleert u op basis van zorgzwaarte of inkomen. Mijn voorkeur gaat daarbij naar de inkomensnorm. Maar dat is een politieke keuze. Wat ik mis, is dat de maximumfactuur voor zorg niet wordt doorgetrokken tot mensen die in de residentiële zorg verblijven. In oorsprong was de uitkering van de Vlaamse zorgverzekering hoger voor die mensen omdat de problemen daar groter waren dan voor mensen in de thuiszorg. De vorige Vlaamse Regering heeft er terecht voor geopteerd om die twee op gelijke hoogte te brengen, met allebei 130 euro. Nu zie ik echter dat de maximumfactuur voor de zorg zich helemaal toespitst op de thuiszorg. Niet iedereen zal altijd thuis kunnen blijven en intussen nemen ook de kosten van de niet-medische zorg in woonzorgcentra toe. De kloof tussen de 130 euro en de reële kosten neemt opnieuw toe. Was het niet de vraag om dat te onderzoeken? Hoe komt dat? Professor Jozef Pacolet: Het vorige regeerakkoord ging over het remediëren van de maximumfactuur in de thuiszorg. Het huidige heeft het over de residentiële zorg. Zelf ben ik pleitbezorger van desinstitutionalisering, maar ik ben reeds lang bezorgd over de onbetaalbare en door de ziekteverzekering onverzekerde residentiële zorg. Dat onderdeel hoefden we in dit onderzoek niet te behandelen omdat het specifiek ging over thuiszorg. Terecht stelt u echter de vraag over de betaalbaarheid. Die één tot 68 miljoen euro kan net zo goed in de bouw van residentiële zorgverblijven of het betaalbaar maken van residentiële zorg geïnvesteerd worden. Zo zijn er de serviceflats, waarvan men subsidies heeft teruggenomen. Er is ooit een studie gemaakt voor de Christelijke Mutualiteit over de niet-medische kosten in de thuissituatie. De situatie is echter even precair in de residentiële zorg. Mevrouw Mieke Vogels: Dat maakt het wel heel moeilijk als het Woonzorgdecreet wordt uitgevoerd. Heeft iemand die in een aanleunwoning woont, recht op die aanvullende kosten? Ja. In het woonzorgcentrum dan weer niet. Dat wordt moeilijk. Professor Jozef Pacolet: Om de discussie te globaliseren en in het kader van het onderzoek is het nodig om de werkelijke kosten van de voorzieningen af te wegen tegen het weinig realistische RIZIV-forfait. Dat kan gecorrigeerd worden, eventueel met een gedifferentieerd forfait in de thuiszorg. De zorgcategorieën bestaan. Dat is wat het extra budget

13 Stuk 498 ( ) Nr inhoudt, voor mensen in de residentiële zorg die ook die 130 euro per maand ontvangen. Mevrouw Vera Van der Borght: Ik stel vast dat het bestaande systeem solidair is: iedereen betaalt en er is vrij weinig weerstand tegen. Iedereen verwacht immers later een deel te kunnen recupereren. Tweede vaststelling betreft de vraag of een verbetering betaalbaar is. Ik worstel met de vaststelling dat het systeem vandaag goed werkt. Als eraan gesleuteld wordt, zit er een prijskaartje aan vast. Moeten we dat wel doen? Het blijft inderdaad een beleidskeuze, maar ik heb er mijn twijfels over. Er zijn nog heel wat andere noden in de welzijnssector, zoals bij de personen met een handicap. Of een verbetering betaalbaar is, blijft een open vraag. De studie geeft niet aan dat er dringend een aanpassing moet gebeuren. Mevrouw Mia De Vits: Er is het Vlaamse regeerakkoord en er is de beleidsnota Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (Parl. St. Vl. Parl , nr. 191/1) die duidelijk de prioriteiten aangeven. Er moet een maximumfactuur komen in de thuiszorg tijdens de eerste helft van de legislatuur. Als mevrouw Vogels nooit heeft begrepen wat we daarmee bedoelen: het gaat om een bovenbouw op de zorgverzekering. Is het betaalbaar? Mijns inziens is de studie veel te ruim gegaan. Men moet vertrekken van wat de overheid al reguleert. De studie betrekt er werkelijk alle kosten bij, die soms zelfs op federaal niveau liggen of waarop een overheid geen vat heeft. Me dunkt is een opbouwscenario beter, vertrekkend vanuit de thuiszorg en de aanvullende thuiszorg, waarvan een teller beschikbaar is. Dat maakt het meteen mogelijk bovenop de zorgverzekering iets te doen, zij het liefst niet met een forfait. Dat is volgens mij een oneerlijke werkwijze en garandeert niet dat de vergoeding ook echt aan zorgkosten wordt besteed. Een inkomensgerelateerde beperking van de zorgkosten lijkt redelijker. De communicatie en combineerbaarheid van de verschillende systemen vergen samenspraak met onder meer de FOD Financiën, als onmisbare link om dat door te voeren. De studie biedt geen antwoord op de vragen over de maximumfactuur en gaat veel te ruim. De heer Erik Tack: Inkomensmodulering is een mogelijkheid, maar het inkomen biedt zeker niet altijd een exacte parameter voor de draagkracht. Uit ervaring weet ik dat heel wat mensen officieel een zeer laag inkomen hebben, maar in werkelijkheid zeer ruim kunnen leven. Dat heeft zijn beperkingen. De heer Felix Strackx: Bij de maximumfactuur voor zorg heb ik me altijd iets heel concreets voorgesteld: iedereen die meer dan 500 euro per jaar aan zorgkosten heeft, ziet de rest betaald door de Vlaamse Gemeenschap. Me dunkt is dat ook wat mevrouw De Vits bedoelt. Met de aangereikte modellen zitten we daar heel ver van af. Voor mij impliceert een maximumfactuur dat er een limiet is en wat daarboven komt, wordt betaald door de overheid, ongeacht inkomen of andere criteria. Het bijhouden van facturen en bonnen als controlemiddel, is niet realistisch. Er zijn zaken die perfect registreerbaar zijn, zeker in de thuiszorg. Als zorg bijzonder breed wordt gedefinieerd, dan wordt het inderdaad oncontroleerbaar en dan wordt de administratie onoverzichtelijk. Mevrouw Griet Coppé: De studie reikt denkpistes aan, en dat moet worden opgehangen aan de beleidsnota en het regeerakkoord.

14 14 Stuk 498 ( ) Nr. 1 Ik maak de volgende bedenking. Bij de vraag of poetshulp opgenomen moet worden in de zorgverzekering, moet een onderscheid gemaakt worden tussen residentieel en nietresidentieel. Uiteindelijk is de factuur van de residentiële zorg een all-infactuur. Het lijkt goed dat we ons in de toekomst meer op de thuiszorg enten. De behoefte aan woningaanpassingen zal zich meer laten voelen dan nu al het geval is. U geeft aan dat tot en met cumul 7 er een voorstel is om ook woningaanpassingen te kunnen uitvoeren. Uit een enquête is gebleken dat dit nog veel te weinig gebeurt. Oudere mensen gaan er niet vanuit dat ze eeuwig thuis kunnen blijven. Ze doen de moeite niet. De studie biedt in elke geval een kijk op enkele mogelijkheden om de maximumfactuur in te voeren. Dat heeft budgettaire implicaties en de eerste jaren zal dat allicht moeilijk liggen. De heer Tom Dehaene: De verdienste van de studie is dat ze ernaar streeft de administratief meest eenvoudige lees goedkoopste manier te vinden om de maximumfactuur in te voeren en dat ze voortbouwt op het beproefde systeem van de zorgverzekering. De basis is op zijn minst juridisch solide. Het bewijzen van kosten is al uitgeprobeerd in het kader van de zorgverzekering voor de thuiszorg. Het bleek ondoenbaar alle tickets en facturen bij te houden. Het gaat immers over niet-medische kosten. Die bewijzen is niet altijd evident. De scenario s die hier zijn aangeleverd lijken zinvol. Als we kunnen differentiëren, onthoud ik vooral dat we 90 tot 95 percent van de mensen kunnen bereiken en dat de tussenkomsten kostendekkend kunnen zijn als we de juiste stappen zetten. Het gaat erom nog te zoeken naar een systeem voor wat behartenswaardige omstandigheden wordt genoemd. Als die groep beperkt kan blijven, dan zal dat ook zo zijn voor de administratieve last. U hebt het over 3 percent van het inkomen. Bijkomend probleem is dat we vandaag niet de instrumenten in handen hebben om inkomensgegevens op te vragen. Dat is een federale bevoegdheid. Als u echter een kostenraming moet maken van de behartenswaardige situaties: hebt u daarvan enig idee, of maakte dat geen deel uit van de studie? Professor Jozef Pacolet: Men zou kunnen uitgaan van de laatste 10 percent voor wat de behartenswaardige gevallen betreft, maar dat is dan al een ruime categorie. Het gaat om omstandigheden die zo bijzonder zijn dat er om bijstand wordt gevraagd en dat moet dan voor een speciale commissie komen. Het is ook mogelijk geleidelijk aan het vlakke tarief dat wordt gehanteerd, te corrigeren. Er is immers een duidelijk verschil in kosten. Zo heeft men de premie hier geleidelijk opgetrokken, terwijl die voor een doelgroep op 90 euro had kunnen blijven. De schalen die nu al gehanteerd worden, maken het mogelijk die doelgroep al deels te identificeren. Tegelijkertijd aarzel ik, omdat het misschien om dezelfde mensen gaat die al mantelzorg krijgen of nog andere kosten hebben die niet in de tien categorieën zijn opgenomen. Misschien is de mantelzorgpremie hier wel een echte mantelzorgpremie en dan kan het voor mij. Er is al veel vooruitgang mogelijk door twee of drie trappen te gebruiken. Of dat nodig is, is een andere zaak. Ik frons de wenkbrauwen bij het feit dat voor mevrouw De Vits een maximum niet echt een maximum mag zijn. We hanteren een ruime definitie omdat er sprake is van een cumulatie van kosten ten gevolge van een ziekte of aandoening die mensen in bestaansonzekerheid brengt. Maximumfactuur impliceert logischerwijze een ruime definitie. Er is een grote discussie over, maar wij hebben alleen kosten in acht genomen die gedeclareerd worden als een gevolg van het ziek zijn en met een mogelijke bestaansonzekerheid tot gevolg. Dat is het doel van een maximumfactuur gerelateerd aan inkomen.

15 Stuk 498 ( ) Nr Dat men nu al met één tarief een enorm bereik heeft, is een grote verdienste, en is te verklaren door het feit dat het veelal gaat om ouderenzorg voor mensen met een laag inkomen. Door extra kosten toe te voegen, zoals in de eerste studie met de ruime definitie van kosten, kan de bestaansonzekerheid verder worden teruggedrongen. Voor een ruime definitie moet men zich beperken tot de gezinszorg en de aanvullende thuiszorg. Daar is regelgeving voorhanden over de eigen bijdrage. Daar gaat het over 49 en 20 miljoen euro waarvan wordt gezegd dat men die bijkomend kan vragen omdat mensen dat kunnen betalen. Als dat ter discussie staat, dan moet er een correctie toegepast worden en is al de rest niet nodig. In dit schema is er ruimte om te differentiëren en beter aan te sluiten bij de reële curve. Als we alleen de eigen resterende kosten voor gezinszorg in rekening brengen, dan is dat een probleem voor ongeveer één tiende. Bovendien is dat het gevolg van de eigen bijdrage die zo is gedefinieerd. Als het daartoe moet worden beperkt, is er geen probleem. Ik was eigenlijk voorstander van een federale zorgverzekering. Voor alle andere uitkeringen en tegemoetkomingen die men in Vlaanderen wil gunnen, moet gezegd dat dit systeem met een beperkte premie toch een zeer brede impact en bereik heeft. Het kan ook op zeer eenvoudige manier verbeterd worden. De kosten daarvan zijn relatief en behelzen niets meer dan een finetuning van het systeem. Moet dit de hoogste prioriteit genieten? Ik wil daarop meteen stellen dat ook de betaalbaarheid van de residentiële zorg even belangrijk is. Vlaanderen subsidieert animatiewerk. Zit dat ook in de thuiszorg vervat? Dat behoort immers ook tot de waardige zorg, relevante zorg en comfortzorg. Misschien is een dergelijke functie voor mensen die eenzaam zijn wel een even evidente kost. Mevrouw Mieke Vogels: In vele gevallen gebeurt dat in de lokale dienstencentra, die veelal ook bij serviceflats te vinden zijn. Daar worden mensen in die functie gesubsidieerd. De functie is wel verplicht in private rusthuizen, maar wordt er niet vergoed. De financiering van de animatiefunctie is een gevolg van de regularisatie van de DAC ers die destijds in de rust- en verzorgingstehuizen tewerkgesteld waren. Professor Jozef Pacolet: In het kader van de administratieve eenvoud heb ik geen behoefte aan een sokkel met iets erbovenop, dat de naam maximumfactuur krijgt. Differentieer gewoon die rode lijn om korter aan te sluiten bij de realiteit. Dat blijft dan de regelgeving: twee of drie tarieven die nauwer aansluiten bij de reële kosten. Als dat al gebeurt in de regelgeving, zal de bestaansonzekerheid voor een aantal mensen afnemen. Dat is perfect te berekenen voor die groep in het onderzoek, want niet iedereen daarvan kampt met dat probleem. Ik blijf enthousiast over de Vlaamse zorgverzekering De heer Bart Van Malderen: Me dunkt is een zeer brede discussie mogelijk over hoe bestaansonzekerheid moet worden aangepakt, en dan specifiek op Vlaams niveau. Dan moet ook worden bekeken welke korf wordt meegenomen en hoe breed die is. Het lijkt me wel belangrijk rekening te houden met de effecten van het systeem. Als er wordt gewerkt met het schema dat ertoe strekt de rode lijn op te trekken, dan moet men ervan uitgaan dat mensen die vandaag mantelzorg krijgen, misschien overschakelen op professionele zorg of omgekeerd. Die verschuiving hebben we ook bij het PAB gezien: bijkomende ondersteuning gaat niet de facto gepaard met een afname van de zorgvraag. Bovendien is het ook essentieel zicht te hebben op de prijs van alle mogelijke onderdelen van de cumuls. Als overheid moet het toch mogelijk zijn regulerend op te treden door bijvoorbeeld subsidiëring. Bij woningaanpassingen is het al veel moeilijker om iets vast te leggen. Door alles mee te nemen, kan het zijn dat de perimeters zo breed worden dat het inderdaad administratief bijzonder complex wordt. Een absurd voorbeeld: iemand die niet

16 16 Stuk 498 ( ) Nr. 1 zo mobiel meer is, is ook minder in staat om in de supermarkt de goedkopere prijzen te zoeken en betaalt alles duurder. Als dat een criterium wordt, en opgenomen is, dan zie ik niet in hoe dat nog controleerbaar is. Ik pleit ervoor dat alleen die zaken worden opgenomen waarvan de prijs controleerbaar is. Men gaat uit van bestaande situaties, ook voor wat informatica betreft. Door automatisering en informatisering is verbetering mogelijk. Professor Jozef Pacolet: Het systeem is aanvullend op andere regelgevingen en subsidies, die zullen blijven bestaan. Ook ik ben van mening dat die meer controle mogelijk maken. Door in dit systeem de betaalbaarheid van bepaalde dingen te garanderen en mensen uit de dreiging van bestaansonzekerheid te halen, kan het gebruik zichtbaar verbeteren. Dat is wat we de vorige keer al konden besluiten voor het huidige systeem. Voor de groep die misschien geen kosten heeft, heeft de overheid uiteindelijk het inkomen ondersteund. Daarmee is ook weer de bestaansonzekerheid bestreden. Het gaat om 40 decielen, dus 40 percent lage inkomsten en lage kosten. Daar is de overheid een goed geweten aan het kopen en de tekorten in de pensioenen aan het goedmaken. Voor mij is dat geen verloren geld. Het systeem heeft ongewild gunstige effecten op de bestaansonzekerheid in velerlei zin. Zo kan het samengevat worden. De heer Felix Strackx: Het denkproces is begonnen. Ik hoop dat de politieke beslissing nog niet is genomen. Mijns inziens is de grote kwestie of we 10 percent van de mensen 500 euro geven of iedereen 50 euro. De heer Tom Dehaene: Dit zal zeker niet de laatste gedachtewisseling zijn. Professor Jozef Pacolet: De discussie heeft het nut van ons onderzoek bevestigd, waarvoor dank. De voorzitter, Tom DEHAENE De verslaggever, Griet COPPE

17 Stuk 498 ( ) Nr Gebruikte afkortingen ADL DAC FOD IADL OCMW PAB RIZIV WVG algemene dagelijkse levensverrichtingen derde arbeidscircuit Federale Overheidsdienst instumentele algemene dagelijkse levensverrichtingen Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn persoonlijkeassistentiebudget Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering Welzijn, Volksgezondheid en Gezin