Brief. Nieuws. Maart Nieuws vanuit InTact door Anne-Marie Luiten

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Brief. Nieuws. Maart 2009. Nieuws vanuit InTact door Anne-Marie Luiten"

Transcriptie

1 Nieuws Brief Maart 2009 Nieuws vanuit InTact door Anne-Marie Luiten U leest alweer de eerste nieuwsbrief van InTact in het nieuwe jaar We zijn het jaar erg heftig begonnen met het overlijden van onze groepsleider uit Deventer, Harry Bouwknegt. Een verlies voor ons als InTact maar zeker voor de InTact groep in Deventer. Een In Memoriam treft u verderop aan in de nieuwsbrief. Hiernaast hebben een aantal groepen te maken gehad met wisseling van groepsleiders door verschillende oorzaken. Vanuit mijn kant wil ik ook in deze nieuwsbrief de mensen die zijn gestopt als groepsleider bedanken voor hun inzet en werk en ze veel succes wensen in de toekomst. We hopen jullie nog vaak te zien in de groepen! De nieuwe groepsleiders, sommigen zijn oude bekenden van InTact, wil ik succes wensen en bedanken voor hun aanbod om ons te ondersteunen in deze tijd. Wens dat we een goede samenwerking mogen hebben in de komende tijden. We hebben de eerste stappen gezet in het proces dat moet maken dat InTact zelfhulp dichter bij de behandeling van Tactus een plekje krijgt. In een aantal klinieken zijn InTact medewerkers aangeschoven en zijn ze samen met de medewerkers van Tactus op zoek naar de beste manier om samen te werken voor de cliënt en natuurlijk niet te vergeten zijn naaste! Fijn ook hier medewerkers tegen te komen die het gedachtegoed van InTact een warm hart toe dragen en openstaan om mee te werken aan een toekomst waarbij Tactus verslavingszorg en InTact zelfhulp samen werken. Weliswaar ieder vanuit zijn eigen kennisgebied maar zeer zeker niet elkaar concurrerend. Zoals wel vaker gezegd, samenwerking resulteert in méér voor de cliënten en hun naasten; het bekende 1+ 1= 3. naasten ook in Flevoland meer te ontwikkelen. We hebben nu dan twee groepen in deze regio, naast Almere is er een groep in Dronten voor (ex) cliënten en naasten. We zijn alweer druk bezig om de jaarlijkse zieltocht te organiseren voor Onze inzet is om de week deze keer iets vroeger in het weizoen te plannen in verband met de grotere kans op mooi weer. Op dit moment zetten we in op de periode 5 t/m 12 juni. Zodra we meer zekerheid hebben laten we dit weten via de website, In deze nieuwsbrief verder een kakofonie aan informatie en natuurlijk een verslag en foto`s van het weekend seminar Verslaving & werk!! Ik zou wensen dat er meer mensen zijn die zich deze ervaring gunnen. Ook wanneer je nog in behandeling bent staat dit aanbod voor je open! Kijk dus even naar het overzicht van seminars en maak een keus! Wanneer je twijfelt of dit wel iets voor je is zijn er deelnemers uit de InTact groepen die je graag willen vertellen hoe zij een seminar hebben ervaren. Gewoon een groepstelefoon bellen. Wanneer jezelf een artikel ( artikel, spreuk of gedicht etc ) hebt voor de nieuwsbrief is dit van harte welkom en kun je dit aanleveren bij de redactie. Wil een ieder verder een goed jaar wensen met veel successen en leermomenten. Zie jullie graag terug bij mijn bezoeken aan de groepen of in een seminar, of hoor graag iets van jullie via de mail. Anne-Marie In Almere is de zelfhulp groep van ouders van verslaafde kinderen aangesloten bij InTact. We hopen dat dit een goede start mag zijn om het aanbod zelfhulp voor verslaafden en hun Telefoon info@zelfhulpvoorverslaafden.nl

2 Verslag Seminar Verslaving en Werk in Zenderen vrijdag 27 februari tot en met zondag 1 maart 2009 Tien deelnemers trapten met gesprekleiders Christiane Westerveld en Peter van de Vondervoort af voor het seminar Verslaving & Werk. Het ijs was gauw gebroken in bezinningscentrum De Zwanenhof in Zenderen, want veel deelnemers kenden elkaar. Belangrijk was echter dat alle deelnemers een uitnodigende houding hadden. Zo kon nieuwkomer Klaas uit Groningen zich een mooi plaatsje verwerven en zijn humor deed de rest. Bijzonder was dat ook een vriendin van een InTact-deelnemer meedeed, dit om haar vriend te ondersteunen. Ze genoot. Kern van de driedaagse vormde de workshop van Adri Hulshoff op zaterdag, en waarop het voor- en na-programma aansloten. Antwoorden op vragen als Vertel ik wel of niet over mijn verslavings-verleden bij een sollicitatie, hoe dicht ik het gat in mijn C.V. vanwege langdurig werkverzuim en hoe voorkom ik dat ik word afgerekend op mijn verleden, vonden hier hun weg. Ook ging elke deelnemer voor zichzelf na welke waarde arbeid heeft en wat je er voor over hebt om een baan te verwerven. En hoewel iedereen wel wist dat een werkgever je pas aanneemt als hij aan je kan verdienen, hakte deze constatering er toch in. Want als verslaafde ben je heel egoïstisch en op jezelf gericht, daar waar bij betaald werk de nadruk op dienstbaar zijn ligt. Opmerkelijk hoe bezield sommige deelnemers waren om hun doel te halen. Vroeger deed ik stoppogingen, nu is het een stopbesluit, zo motiveerde een deelneemster haar langdurige abstinentie van middelen. Er werd niet alleen hard gewerkt om de pijler Werk te ontwikkelen, er was ook tijd voor de pijler Vrije tijd & Ontspanning. Tijdens dammen of Party & Co werd er gestreden en gelachen alsof het leven er van af hing. Niet vreemd dat bijna iedereen zondagmiddag in de touwen hing. Niet groggy, maar voldaan moe. Om die oppepper ging het. Maar ook om het geloof in jezelf, krachtig verwoord in de slotspreuk: De mensen zeiden dat ik het niet kon. Er was iemand die dat niet gehoord had en dat dus niet wist. Die deed het! Peter van de Vondervoort ACTIVITEITEN INTACT Weekendseminar 24/25/26 april 2009 te Aurich (Duitsland) MENTALE WEERBAARHEID Gerbrand en Rita Martini en Anne-Marie Luiten Bijna iedere (ex) verslaafde, maar bijna ook iedere partner/ naaste kent het wel. Jij hebt of je partner/ naaste heeft de verslaving onder controle en toch heb je geen greep op je bestaan. Je bent bij een kleine tegenslag als snel uit het veld geslagen en je voelt je onzeker. Dit weekend gaat over mee bewegen als het kan en stevig staan wanneer het nodig is. Neem gemakkelijk soepel zittende kleding mee, want dit wordt geen weekend van praten maar vooral van voelen en doen! De volgende onderwerpen komen aan de orde tijdens dit weekend: verantwoordelijkheid nemen voor jezelf opkomen communiceren leren je verbonden te voelen met je eigen gevoel en met de ander Kosten: voor deelname aan de weekendseminars bedragen 15,00 per deelnemer, indien hij/zij deelneemt aan een InTact groep. Voor deelnemers uit andere zelfhulp organisaties bedragen de kosten 75,00. Weekend seminars gaan allen door bij een minimaal aantal inschrijvingen, dit wordt zo snel mogelijk gecommuniceerd via de

3 groepsleiders. De reiskosten, evenals de onkosten voor frisdranken en Andre versnaperingen zijn voor eigen rekening. Om deelnemers in de gelegenheid te stellen carpoolafspraken te maken kan via het e- mailadres van InTact een week voor aanvang een deelnemerslijst worden opgevraagd. Zie voor verdere informatie: scholing en vrije tijd weekendseminars Hoe meld ik me aan? Schriftelijke aanmelding: formulier achterin de seminargids/ website; invullen en versturen aan: InTact zelfhulp voor verslaafden en hun naasten t.a.v. A.M.Luiten Institutenweg PH Enschede bespreken, niet op de donderdagavond wilt wachten, en dat voelt goed. Wij zijn dus niet uitsluitend afhankelijk van de Intacttelefoon, en ik denk dat dit veel zegt over onze groep. Het loopt gewoon lekker! Mogelijkheden: die zijn pas verslavend! (Loesje) Namens onze groep, José Tobbende naasten Boekbespreking. Bron: Psy maart 2009 In de beste families. Pa ul Teunissen. Uitgeverij Veen. ISBN ,90. Aanmeldformulier versturen via de mail: info@intactzelfhulp.nl Nieuws uit de groepen Hengelo/Almelo Onze groepsleider Klaus heeft mij gevraagd namens onze groep een stukje te schrijven voor de Nieuwsbrief. Wel, dat doe ik graag. Onze groep bestaat eigenlijk al een hele tijd uit 7 vaste mensen, en dat vinden wij erg prettig. Het grote voordeel van een vaste groep is voor ons dat het vertrouwen in elkaar steeds nog groeit, er zijn geen drempels om de dingen te kunnen vertellen die je graag kwijt wilt, we leren elkaar steeds beter kennen en doordat wij er allemaal naar streven ook daadwerkelijk op de donderdagavond in Hengelo bij elkaar te komen blijven we goed op de hoogte van wat er speelt bij onze groepsleden en kan daar adequaat op ingespeeld worden! Dit wil natuurlijk allerminst zeggen dat nieuwe mensen niet welkom zijn, integendeel. Nieuwe groepsleden zullen snel zien hoe wij werken en dat zal in veel gevallen aanspreken, en zo niet, er zijn voldoende andere groep c.q. mogelijkheden! Ik geef hiermee aan hoe de sfeer nu is in de groep, alle leden hebben de telefoonnummers van elkaar, als iemand iets wil bespreken kan hij of zij dus zelfs de keuze maken met wie Het is natuurlijk altijd zo, in je werk, in je familie- of vriendenkring, dat het met de een soms iets beter klikt dan met de ander en je soms iets speciaals met iemand wilt Als een boek weet te ontroeren, heb je over het algemeen kwaliteit in handen. Paul Teunissen zet met In de beste families fraaie portretten neer van mensen die hun dierbaren zien worstelen met een verwoestende psychische ziekte. Het taalgebruik in de dertien verhalen is sober en dat maakt Teunissens schets van de overweldigende wanhoop die de mensen treft des te sterker. Daarbij houdt hij rekening met de lezer. Hoe ellendig de gebeurtenissen soms ook zijn, Teunissen stort ze niet in een keer uit, maar doet dat gedoseerd. Via soms verrassende wendingen komt hij telkens bij die ene kern: het enorme leed dat een ernstig psychiatrische stoornis is. Neem het oudere echtpaar dat hij beschrijft tijdens een cruise: een gepensioneerd stel dat van reizen houdt. Pas na een paar bladzijden wordt duidelijk dat ze een schizofrene zoon hebben. Ze hebben ook een dochter, maar die is al heel lang geleden opgenomen in een instelling. Het verhaal vertelt zich via de man, Anton, die terugblikt op zijn leven. Anton toont geen wrok, geen woede, maar naarmate de pagina s vorderen, voel je hoe de zware jaren hem hebben neergeslagen. Tijdens het diner op de boot houdt hij zich op de vlakte over de carrière van zijn zoon, terwijl zijn disgenoot de successen van zijn kinderen breed uitmeet. Aan Antons eigen carrière kwam door zijn vervroegd pensioen een einde: niet omdat hij zijn werk beu was, maar omdat hij meer tijd wilde hebben voor zijn volwassen zieke Telefoon info@zelfhulpvoorverslaafden.nl

4 kinderen. Het bleef zwaar. Ze verloren hun zwervende zoon Gijs voor langere tijd uit het oog. Soms ging het beter, als Gijs een woning had, de drugs had afgezworen en regelmatig leefde. Dan ging het echtpaar opgetogen op vakantie, enigszins bevrijd van de zorg voor hun kind. Maar bij terugkomst was er toch weer die klap van de terugslag. De woning van hun zoon was verzegeld, hij bleek opgehaald, psychotisch, en intussen zwierf hij alweer ergens op straat. Op de laatste bladzijde van dit verhaal hebben Anton en zijn vrouw Els zich na het diner moedeloos in hun hut van het cruiseschip teruggetrokken. Els constateert dat ze in een nieuwe fase zijn aangekomen: die van de kleinkinderen. Duidelijk is dat er voor Anton en Els nooit kleinkinderen zullen zijn. Voor elk portret in het boek is Teunissen in de huid gekropen van een tobbende naaste. De echtgenoot van de vroeg dementerende vrouw, de dochter van de man met asperger, het zoontje van de zwaar depressieve moeder, de moeder van de zichzelf beschadigende dochter met eetstoornissen. Vooraf heeft Teunissen telkens uitgebreid gesproken met de betrokkenen. Dat heeft hij goed aangepakt, want het resultaat van dertien indringende portretten mag er zijn. (SvD) Spreuk Als u ze eenmaal op een rijtje hebt, hoedt u voor het domino-effect! 'Loesje' Normen en waarden Normen, waarden, respect, begrip, inzicht, vertrouwen en ga zo maar door. Wat betekenen deze woorden als je hiervoor niet eerst zelf of eigen kunt plaatsen? Depressie, burn-out, verslaving, aan wat dan ook, zijn tekenen van de innerlijke nood om aan deze begrippen invulling te geven omdat het je op een andere manier niet lukt, met alle gevolgen van dien. Tijdelijke opname kan dit gevoel doorbreken, maar dat is een hoge drempel om te nemen en wat ervoor en wat erna? Met ervaringsdeskundigen, (ex) verslaafden en naasten, dus mensen die zelf ook door diepe dalen zijn gegaan, hopen we om mensen te kunnen stimuleren en stap voor stap te werken aan hun eigen herstelproces en daarin te blijven hopen en groeien om uiteindelijk een zinvol bestaan voor zich zelf te realiseren. Door in groepsverband met lotgenoten elkaars ervaringen uit te wisselen,met te praten, als wel te luisteren ben je al een heel stuk verder. Een manier om eerst te leren omgaan met jezelf kost veel tijd. Je hebt een leven achter de rug waarin veel negatieve invloeden van buitenaf je hebben gemaakt zoals je nu bent en hoe je je nu voelt. Schuldgevoel staat in de meeste gevallen bovenaan. Je hebt een beeld van jezelf gevormd waar je niet gelukkig bij bent. Een van de vele fouten die we maken is dat we denken voor anderen en weten wat anderen over ons denken. We denken wat af! Welke eisen stellen we aan ons zelf en waar komt dat vandaan? Wat betekenen je eigen normen, -waarde,-respect etc. voor jezelf? Het kan heel verhelderend zijn om daar samen met lotgenoten op terug te kijken en daar meer begrip in te krijgen. Daardoor leer je ook meer begrip in je zelf te krijgen. Verslaafde tieners leren al drinken in de baarmoeder De eetgewoonten van een zwangere moeder bepalen de reukzin van haar kind. Daardoor hebben baby's die al in de baarmoeder met alcohol in contact komen volgens onderzoekers meer kans op een alcoholverslaving als tiener. Alcoholadem Jongeren die al in de baarmoeder kennis maakten met alcohol worden tijdens hun tienerjaren aangetrokken door een adem die naar alcohol ruikt bij andere jongeren, dit verhoogt hun eigen kansen op een verslaving. Onderzoekers zeggen namelijk dat deze vroege blootstelling het effect van sociaal drinken bij tieners verhoogt. Soortgenoten Hoewel de onderzoekers de experimenten uitvoerden op ratten, geloven ze dat ze bij mensen dezelfde resultaten zullen krijgen. Ze bestudeerden namelijk hoe adolescente ratten zich gedroegen wanneer ze in een kooi werden gezet met andere soortgenoten met een 'alcoholadem'. Degenen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap alcohol had gedronken, volgden twee keer zo vaak de ratten met een 'alcoholadem'. Onderzoeker Steven Youngentob zegt dat het leek alsof de reukzin van deze ratten veranderd was. Eerder onderzoek toonde aan dat de eerste kennismaking met alcohol voor de leeftijd van 15 het risico op verslaving sterk verhoogt.

5 Hulpdienst voor pokerverslaving Hulpverleners binden de strijd aan tegen pokerverslaving onder jongeren. In Eindhoven start een grootschalige campagne. Tegelijkertijd begint Tactus verslavingzorg met Holland Casino een internethulpdienst. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat ruim de helft van de jeugd pokert en niet zelden voor geld. In samenwerking met de gemeente Eindhoven heeft Novadic-Kentron gisteren folders en ander voorlichtingsmateriaal verspreid onder leerlingen van het ROC aan de Karel Martelweg. Het was de aftrap van een grootschalige strijd tegen de verslavende effecten van het pokerspel. Bij Tactus Verslavingszorg komt volgende maand op internet een gratis hulpdienst beschikbaar, bedoeld voor alle gokkers, maar vooral gericht op pokerende jongeren. Vanaf volgende maand kan op drie maanden lang een-op-een contact worden geboden met deskundigen. Volgens Nathalie Roumen, medewerker van Novadic-Kentron, zijn de gevolgen van een pokerverslaving groot. "Je moet voorzichtig zijn met de jeugd. Als die zichzelf verliezen als ze spelen op het internet, dan kunnen ze flink verslaafd raken en zo in de schulden komen." Holland Casino, dat zelf verboden werd een door de overheid gereguleerde pokersite te beginnen, vindt het dan ook de hoogste tijd voor de onlinehulp. Het staatscasino steekt er euro in. "Gokken op internet neemt een enorme vlucht, dus dan is het logisch om ook daar aanwezig te zijn. Voordeel van de internethulp is dat je anoniem je verhaal kunt doen vanuit huis", zegt Johan van Kastel, hoofd Veiligheid en Risicobeheersing van Holland Casino. Het aanbieden van pokerspelen buiten Holland Casino of buiten de huiselijke kring is verboden in Nederland. Internetaanbieders gaan daarom in andere Europese landen zitten, waar het wel is toegestaan. Het geld kan gewoon via Nederlandse banken op de site worden ingezet en de winsten kunnen ongecontroleerd weer op de eigen bankrekening worden ontvangen. Bron: Psy februari 2009 Telefoon

6 In Memoriam HARRY BOUWKNEGT Bij mijn start bij InTact begin 2008 heb kennis gemaakt met Harry als groepsleider in Deventer. Ik werd uitgenodigd voor de InTact Special in Deventer en heb hier een goed georganiseerde en gezellige avond meegemaakt geheel in de stijl van Harry. Hij hield als groepsleider van structuur, was betrokken bij zijn groep en had voor een ieder een persoonlijk woord klaar die avond. Zelfhulp was voor hem van levensbelang naast een behandeling voor je verslaving. Harry was dat voorjaar, na een zware periode eind 2007, waarin hij was behandeld voor keelkanker, terug in de groep. Hij had er zin in om de zaken die hij wou doen weer op te pakken. In onze vele gesprekken die volgden na de kennismaking vertelde hij regelmatig over de tijd in behandeling voor zijn alcoholprobleem en hoe hij de ideale behandeling voor zich zag. Hij had hierover een duidelijke visie. Gedrevenheid en betrokkenheid zijn woorden die me aan hem doen denken. Daarnaast ook het woord haast, hij kon bijvoorbeeld niet afwachten dat er een InTact aanbod zou komen voor jongeren die volgens hem nergens naar toe konden met hun vragen. Ook koppigheid en wilskracht zijn eigenschappen die ik heb gezien bij hem. Wanneer hij iets zijn hoofd had dan. Ik weet nog goed dat hij de dag na zijn beenbreuk in het ziekenhuis het helemaal voor gezien hield en me zei dat hij niet meer de puf had om verder te gaan. Ik maakte me nogal zorgen, helemaal omdat ik het weekend op reis zou gaan met de jaarlijkse zeiltocht van InTact en de Duitse zelfhulporganisatie. Tot mijn grote verbazing las ik de Sms jes die hij me dagelijks stuurde vanuit het ziekenhuis. Hij had na één nacht goed slapen besloten om zichzelf een schop onder zijn achterste te geven en ervoor te zorgen dat hij weer naar huis kon. Iets wat totaal tegen het advies van de arts was. Hij zou moeten revalideren in een verzorgingshuis, nou daar wou hij toch echt niet zitten liet hij me weten. Groot was mijn verbazing toen ik las dat hij dinsdags al weer thuis was en zelf met behulp van de rolstoel zijn woninginrichting had veranderd zodat hij meer ruimte had om zich voort te bewegen. Harry vroeg niet snel om hulp, was graag op zichzelf, hij pakte dingen gewoon aan. Ook tijdens dit herstel bleef hij vol goede moed en vond hij steeds weer de kracht om door te gaan ook toen het allemaal voor hem niet snel genoeg ging. Hij bleef maar tussendoor maar mailen en bellen om de voortgang van InTact te bewaken, kopij te verzamelen en aan te leveren voor de nieuwsbrief van InTact.wanneer hij iets half kon pakte hij het helemaal aan! Ook humor was Harry niet vreemd, hij meldde zich regelmatig bij mij als : hier spreekt je harde schijf en ook in zijn mails na het breken van zijn been vermelde hij dat je maar beter niet met mij kon bellen want dan kon je ook je been wel eens breken!! En dan zijn uitspraak na een serieus gesprek over zijn wel en wee: maar ik drink niet!... Na de zomer besloot Harry om zich verder te laten onderzoeken omdat hij vond dat zijn lichamelijke herstel voor hem veel te langzaam ging, Hij melde zich weer bij de specialist. Tegelijker tijd ging zijn conditie ondanks ondersteuning van een diëtiste steeds verder achteruit, hij kon zich, ondanks de hulp van zijn vrienden, nauwelijks nog redden in zijn huis. Dit resulteerde half december in opnieuw een opname in het ziekenhuis in Deventer. Harry was uitgeput en had duidelijk intensieve verzorging nodig. Deze opname eindigde met zijn overlijden op zondag 11 januari. Die dag ben ik nog in het middaguur bij hem op bezoek geweest, ook zijn vrienden Toon en Dieter, die hem met daad en raad hebben bijgestaan waren aanwezig. Donderdag 15 januari 2009 hebben we afscheid genomen van onze Harry. We zullen hem gedenken en missen als mens en groepsleider met doorzettingsvermogen en betrokkenheid bij de zelfhulp. We wensen zijn familie, vrienden en leden van de InTactgroep Deventer sterkte in de komende tijd. Namens InTact, Anne-Marie Luiten Harry Bouwknegt

7 Opvoeding Afspraken maken corrigeert drankzuchtig gen Dagblad De Pers, donderdag 5 maart 2009 Regels stellen helpt. Ook al bezit zoonlief een genetische aanleg om naar de fles te grijpen. Stevig drinken gaat vaak over van vader op zoon. Maar zijn het de genen of is het een gewoonte die wordt doorgegeven? Beide, zo constateert de Nijmeegse gedragsonderzoeker Carmen van der Zwaluw. De meeste jongeren drinken hun eerste alcoholische drankje tussen hun elfde en vijftiende levensjaar. Alcoholgebruik op zo n jonge leeftijd vergroot de kans dat de drinker later alcoholist wordt. Maar wat zet hem aan tot drinken? Van der Zwaluw verzamelde vijf jaar lang gegevens van ruim vierhonderd gezinnen met twee adolescente kinderen (161 jongens, 148 meisjes). Jaarlijks beantwoordden de gezinsleden vragen over gedrag en opvoeding, roken, alcoholgebruik en eetgedrag. Daarnaast verzamelde ze DNAmateriaal en liet dat onderzoeken op de aanwezigheid van het dopamine D2- receptorgen, een genetische gevoeligheidsfactor voor alcohol. Jongeren met een specifieke mutatie in dit gen lopen een verhoogd risico. 205 van de 309 jongeren hadden aan het begin nog nooit gedronken. Van der Zwaluw wilde weten of het hebben van de mutatie voorspellend zou zijn voor het drinkgedrag een of twee jaar later. Ze lette daarbij ook op de houding van de ouders. Zo ontdekte ze dat kinderen met een genetische kwetsbaarheid, die bovendien ouders hadden die weinig regels stelden, een jaar later meer dronken dan kinderen met strengere ouders of kinderen zonder die mutatie. Dit is voor het eerst dat er een verband is gevonden tussen aanleg en opvoeding op alcoholgebruik bij jongeren. Afspraken maken is dus cruciaal. Van der Zwaluw: Het lijkt erop dat regels en afspraken de genetische kwetsbaarheid kunnen sturen. Wat haar betreft zou daar in anti-alcoholcampagnes sterk de nadruk op moeten liggen. Op tijd komen Het is heel belangrijk dat je op tijd bij de groep bent, als je toch te laat komt aanschuiven is dat toch steeds weer een verstoring van het gesprek. Weet je vooraf dat je wat later bent, dan is het minder storend als de anderen dat weten. Bel dus even een ander lid om dit door te geven. Afmelden Wanneer je verhinderd bent om de groep te bezoeken is het raadzaam om dit even door te geven aan de groepsleider zodat hij/ zij weet hoeveel mensen hij/zij kan verwachten. Kennismaken met de groepen Wil je als professional eens kennismaken met de groepen, schroom dan niet even contact te leggen met de groepsleider en een afspraak te maken. Je bent van harte welkom! Nieuwsbrief InTact per mail Veel mensen ontvangen inmiddels deze nieuwsbrief per mail. Wil jij dat ook, geef ons dan even een seintje en mail je naam en mail adres naar info@intactzelfhulp.nl. Wil je hem niet meer ontvangen, doe dan hetzelfde, onder vermelding van Nieuwsbrief InTact STOP. Nieuwsbrief InTact als download De nieuwsbrief InTact is nu ook te downloaden vanaf de website van InTact: Nieuwsbrief InTact per post Kun je door ziekte of omdat je bijvoorbeeld tijdelijk in een kliniek zit niet naar de groep komen, geef dit dan even door en wij sturen, zo nodig, de nieuwsbrief per post naar je toe! Colofon InTactualiteiten InTactualiteiten is de nieuwsbrief met informatie voor allen die lid zijn van of geïnteresseerd zijn in activiteiten van de zelfhulpgroep InTact. Deze nieuwsbrief verschijnt 4x per jaar. Oplage: 1000 Redactie Anne-Marie Luiten en Manon Reeders (afdeling communicatie) Redactiesecretariaat InTact t.a.v. InTactualiteiten, Postbus 154, 7400 AD Deventer Drukker Hassink Drukkers Haaksbergen in Samenwerking met Graphic Improvements Telefoon info@zelfhulpvoorverslaafden.nl

8

ACTIVITEITENGIDS. Uitgave juli 2011

ACTIVITEITENGIDS. Uitgave juli 2011 ACTIVITEITENGIDS 2011 2012 Uitgave juli 2011 2 Voorwoord Voor u ligt de zevende activiteitengids van InTact Zelfhulp voor verslaafden en hun naasten. Wij vinden het van belang dat deelnemers aan zelfhulpgroepen

Nadere informatie

SEMINARGIDS. Uitgave augustus 2010

SEMINARGIDS. Uitgave augustus 2010 SEMINARGIDS 2010 2011 Uitgave augustus 2010 2 Voorwoord Voor u ligt de zesde seminargids van InTact Zelfhulp voor verslaafden en hun naasten. Wij vinden het belangrijk dat deelnemers aan zelfhulpgroepen

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

ACTIVITEITENGIDS

ACTIVITEITENGIDS ACTIVITEITENGIDS 2013-2014 Uitgave juli 2013 2 Voorwoord Voor u ligt de negende activiteitengids van InTact Zelfhulp voor verslaafden en hun naasten. Wij vinden het van belang dat deelnemers aan zelfhulpgroepen

Nadere informatie

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief:

Wist je dat... Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015. In deze nieuwsbrief: Nieuwsbrief Opvoedwinkel Twinkeltje maart 2015 In deze nieuwsbrief: Wist je dat... Thema's en cursussen in maart Lezersvraag: "Moet ik mijn zoon verplichten met andere kinderen te spelen?" Mamatijd Moeders

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken 10 goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken Intact Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem en hun naasten, ongeacht welke verslaving. De eerste stap

Nadere informatie

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan

Verslaving. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving. Als iemand niet meer zonder... kan ggz voor doven & slechthorenden Verslaving Als iemand niet meer zonder... kan Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over verslaving Herkent u dit? Veel mensen gebruiken soms

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers

Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers Tips voor Ouders van niet-drinkende pubers 1. Bepaal uw standpunt. Eenduidigheid over de regels bij beide ouders is cruciaal. Tips: Kies als ouders samen regels voor het gezin. Bepaal als ouders vooraf

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Onderzoek Alcohol en Zwangerschap

Onderzoek Alcohol en Zwangerschap Pagina 1 Onderzoek Alcohol en Zwangerschap Juni 2011 - Nieuwsbrief Nr 3 Beste verloskundige en assistente, Dit is de derde nieuwsbrief over het onderzoek Alcohol en Zwangerschap van het Nederlands Instituut

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Samen eenzaam. Frida den Hollander

Samen eenzaam. Frida den Hollander Samen eenzaam Samen eenzaam Frida den Hollander Tweede editie Schrijver: Frida den Hollander Coverontwerp: Koos den Hollander Correctie: Koos den Hollander ISBN:9789402122442 Inhoud Inleiding 1 Ik ben

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Heilig Jaar van Barmhartigheid

Heilig Jaar van Barmhartigheid Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013

WELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013 1 WELKOM op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven 14 september 2013 2 Mededelingen Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen 3 Ochtendprogramma 10.30 10.45 Welkom 10.45 10.50 Ludiek filmpje

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Geef. nooit op! Gods beloften voor jou MIRANDA TOLLENAAR

Geef. nooit op! Gods beloften voor jou MIRANDA TOLLENAAR Geef Gods beloften voor jou nooit op! MIRANDA TOLLENAAR Geef nooit op! Tollenaar, Miranda ISBN 978-90-6353-630-5 NUR 713 Boekverzorging: Studio Vrolijk, Margreet Kattouw De bijbelteksten in deze uitgave

Nadere informatie

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem

Boek en workshop over het verlies van een broer of zus. Een broertje dood. Door Corine van Zuthem Het overlijden van een broer of zus is een ingrijpende gebeurtenis. Toch wordt het onderwerp in de rouwliteratuur doodgezwegen. Tot verbazing van Minke Weggemans. De pastoraal therapeute schreef er daarom

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?

Zingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie

Van verslaving naar herstel!

Van verslaving naar herstel! Van verslaving naar herstel! Eerste druk, 2013 2013 Anita Van Besauw isbn: 9789048429356 nur: 340 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave

Nadere informatie

Advies en steun voor uw kind en uzelf

Advies en steun voor uw kind en uzelf Advies en steun voor uw kind en uzelf Voor advies en steun aan ouders en hun kinderen Informatie advies cursussen Als u of uw kind psychische klachten heeft of problemen ervaart met alcohol of drugs, heeft

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Hulp aan het thuisfront. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Hulp aan het thuisfront Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS > vooruitkomen + OUDERS & OPVOEDERS ! Via Bureau Jeugdzorg of uw huisarts bent u bij Rubicon jeugdzorg terecht gekomen. Soms zijn er problemen in het gezin die u niet zelf kunt oplossen. Uw kind is bijvoorbeeld

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL

speciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?

Nadere informatie

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011

Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Hoe denken Zeeuwse jongeren en ouders over alcoholgebruik door jongeren? Onderzoek GGD Zeeland maart 2011 Zeeuwse jongeren en alcohol In 2010 is de Zeeuwse campagne Laat ze niet (ver)zuipen! van start

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen

Kinderen. Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Kinderen Hoe Yulius kinderen met autisme kan helpen Voor wie is dit boekje? Je hebt dit boekje gekregen omdat je autisme hebt of omdat je nog niet zeker weet of je autisme hebt. Je bent dan bij Yulius

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening

Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Seksualiteit bij jongeren met een (chronische) aandoening Op de polikliniek van het Universitair Kinderziekenhuis St Radboud ziekenhuis willen wij je met deze folder informatie geven over seksualiteit

Nadere informatie

OpGroeieN. OpGroeieN. DaT doen We in Best SaMen! Beste Betsy geeft antwoord op al je vragen over opvoeden en opgroeien

OpGroeieN. OpGroeieN. DaT doen We in Best SaMen! Beste Betsy geeft antwoord op al je vragen over opvoeden en opgroeien OpGroeieN OpGroeieN DaT doen We in Best SaMen! DaT doen We in Best SaMen! Beste Betsy geeft antwoord op al je vragen over opvoeden en opgroeien Beste Betsy is het Centrum voor Jeugd en Gezin in Best. Niet

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29

ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN. Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING UW KIND OP HET VOORTGEZET ONDERWIJS DE GEZONDE SCHOOL EN GENOTMIDDELEN Folder Alcohol en opvoeding.indd 1 27-07-2011 13:42:29 ALCOHOL EN OPVOEDING Als kinderen naar het voortgezet

Nadere informatie

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers

Lesbrief. Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Lesbrief Moeder worden, moeder zijn - Daphne Deckers Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

September de maand van weerbaarheid

September de maand van weerbaarheid September de maand van weerbaarheid Het thema van deze maand is weerbaarheid. Het komt steeds vaker voor in het nieuws, kinderen die gepest worden. Vaak sta je als ouder machteloos. Hieronder volgt een

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet.

LES 6. Nu zie je Hem wel, nu zie je Hem niet. LES Nu zie je Hem wel, Sabbat Doe Lees Lukas 4. 40 nu zie je Hem niet. Heb je weleens een moment gehad dat je het gevoel had dat God heel dicht bij je was? Misschien door een liedje, een bijbelvers, een

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

EEN DIERBARE VERLIEZEN

EEN DIERBARE VERLIEZEN EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Voor cliënten MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Voor cliënten Ik red me prima, maar nu mijn zoontje zich niet normaal ontwikkelt weet ik het even niet meer. Mijn beperking vraagt om aanpassingen in huis.

Nadere informatie

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving Glass Christmas Edition Voor wielrennen was het... Alies: Ik heb een schoenen verslaving Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË Inhoudsopgave Pagina: Even voorstellen 4-5 Ik heb een schoenen

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

informatie voor cliënten FACT-team

informatie voor cliënten FACT-team informatie voor cliënten FACT-team FACT-team Voor een grote groep mensen is het leven moeilijk. Zij hebben niet alleen last van psychiatrische klachten, zoals bijvoorbeeld somberheid of het horen van stemmen,

Nadere informatie

Documentaire vrijheid Depressie

Documentaire vrijheid Depressie Documentaire vrijheid Depressie Anna Diouf en Rianne Horning MM2A 1 Inhoudsopgave Inleiding Het onderzoek Voice-over Filmplan Storyboard 2 Inleiding De afgelopen 4 weken hebben we in duo s een mini-documentaire

Nadere informatie

Waarde-volle zorg is ook nog JONG!

Waarde-volle zorg is ook nog JONG! Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

een dierbare verliezen

een dierbare verliezen een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of

Nadere informatie

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober

MPS Prins Willem Alexander. Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Bootvakantie 2015 11 oktober t/m 16 oktober Voorwoord Namens Stichting On Toer heten we iedereen welkom aan boord van de Mps Prins Willem Alexander. Wij vinden het leuk dat jullie keuze op onze bootvakantie

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Sociaal programma. aandacht voor elk lid

Sociaal programma. aandacht voor elk lid Sociaal programma aandacht voor elk lid De ZLTO is een vereniging, een club van en voor boeren en tuinders en hun families. Ooit ontstaan als een beweging van boeren die elkaar hielpen en samen activiteiten

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Vragenlijst Depressie

Vragenlijst Depressie Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG. SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat

MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG. SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat MAAK KENNIS MET SGJ CHRISTELIJKE JEUGDZORG SGJ Christelijke Jeugdzorg Samengevat SGJ Christelijke Jeugdzorg wil er met professionele jeugdzorg aan bijdragen dat kwetsbare kinderen en jongeren zich positief

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

Project Alcohol 2014

Project Alcohol 2014 Project Alcohol 2014 Naam: Jong geleerd is oud gedaan!!!! Laat je niet Naam: F L s E s E N Klas:!!! 1 Inleiding De carnaval komt eraan. Een feest dat gevierd moet worden. Maar is het feestje van plezier

Nadere informatie

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Aanmelden informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Vind je dat je in het weekend te veel coke, speed of xtc gebruikt? Heb je weer geblowd of gedronken, terwijl je dat

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Borstkanker ''Angst voor het onbekende''

Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Borstkanker ''Angst voor het onbekende'' Ellen Wagter-Streep Schrijver: Ellen Wagter-Streep ISBN: 9789402129663 Ellen Wagter-Streep Inhoud Inhoud... 05 Voorwoord...

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie