Wetenschappelijk jaarverslag 2010

Transcriptie

1 Wetenschappelijk jaarverslag 2010

2

3 Wetenschappelijk jaarverslag 2010

4 V o o r w o o r d Dr. T.C.A.M. (Theo) van Woerkom Decaan HagaAcademie (anders)durven kijken Dit boekje geeft een indruk van wat er door de arts-assistenten, medisch specialisten en de collega s van het HagaZiekenhuis en de Apotheek Haagse Ziekenhuizen gedurende 2010 wetenschappelijk is gepresteerd. De vele onderzoekslijnen, voordrachten en publicaties laten zien dat in het HagaZiekenhuis wetenschap leeft. Dat is een goede zaak, want wetenschapsbeoefening is het sluitstuk van de trias patiëntenzorg, opleiding en wetenschap. Zo helpt het zelf doen van wetenschappelijk onderzoek je te vormen om artikelen over medische behandelingen kritisch te lezen en te beoordelen of de nieuwe behandeling daadwerkelijk een verbetering is ten opzichte van de oude. Door de vele patiënten die zij behandelen, de veelheid aan disciplines en topreferente zorg en hun organisatie met korte lijnen zijn STZ ziekenhuizen bij uitstek geschikt om samen met de industrie wetenschappelijk onderzoek te verrichten. Het verrichten van wetenschappelijk onderzoek is dan niet alleen een kwestie van vorming en opleiding, maar ook een bijdrage aan de vooruitgang van de geneeskunde. Wetenschappelijk onderzoek kent echter nog een ander element, een element dat aan het begin van alle onderzoek staat en als graadmeter voor het opleidingsklimaat kan fungeren. Het betreft de wereld om je heen met andere ogen te kunnen zien. De voetzoolreflex van Babinski is daarvan een klassiek en aanspreekbaar voorbeeld. In de 19e eeuw was het onder neurologen bekend dat stimulatie van de voetzool dorsiflexie van de voet veroorzaakte en, afhankelijk van de intensiteit, tevens flexie van de knie en heup. Hoe de tenen bewogen was minder van belang. Zo er al door iemand als Wernicke aandacht aan gegeven werd, was deze van mening dat dorsiflexie van de tenen de normale respons was. Toen in 1896 en 1897 Babinski er op wees dat bij lesies van de piramidebaan de tenen dorsaal flecteren, maar dat niet doen bij een intacte piramidebaan, was dat niet minder dan een revolutie. Babinski s bevinding is om meerdere redenen interessant. Wat hij zag had in principe iedere neuroloog kunnen zien. Babinski had echter de moed en creativiteit om tegen de gangbare gewoonte van wat je geacht wordt waar te nemen, in te gaan. Zijn andere wijze van kijken gaf een geheel nieuwe interpretatie aan wat de klinische observatie ons toont. Plotseling werd het afwijkende centraal zenuwstelsel zichtbaar. Zonder bekwame en zorgvuldige patiëntenzorg geen goede opleiding en omgekeerd. Een inspirerend opleidingsklimaat zet de eerste stappen tot wetenschappelijk denken. Wetenschapsbeoefening leidt op zijn beurt tot verbetering van patiëntenzorg en opleiding. Alle drie hangen ze nauw met elkaar samen, verbonden door dat ene: (anders) durven kijken.

5 Dr. M. (Mark) Van Houdenhoven Raad van Bestuur HagaZiekenhuis Een opleidingsziekenhuis kan niet zonder wetenschap Het HagaZiekenhuis biedt zijn medewerkers ruime gelegenheid om wetenschappelijk onderzoek te doen. Wetenschappelijk onderzoek draagt bij aan de ontwikkeling van de kwaliteit van zorg en aan de kwaliteit en het niveau van de individuele zorgverleners. Bovendien bepalen de veelheid, de kwaliteit en de diversiteit van wetenschappelijk onderzoek het gezicht van het ziekenhuis. Een gezicht dat in 2010 bovendien zichtbaar werd in de vorm van HagaScoop, het vier keer per jaar verschijnende wetenschappelijke tijdschrift van het HagaZiekenhuis. Om wetenschappelijk onderzoek te stimuleren bieden we vanaf 2010 onze eigen promovendi de mogelijkheid hun dissertatie uit te geven in een speciaal ontwikkelde Haga-promotiereeks. Uiteraard op kosten van het ziekenhuis. Als lid van de STZ (vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen) werkt het HagaZiekenhuis volgens de eisen die de STZ stelt aan wetenschappelijk onderzoek en de inrichting daarvan. Die eisen staan niet los van de eisen op het gebied van patiëntenzorg, onderwijs en opleiden; deze vier gebieden gaan hand in hand en moeten elkaar versterken. Onze medisch specialisten steken naast hun reguliere werk graag tijd in het doen van toegepast wetenschappelijk onderzoek binnen hun vakgebied. Dankzij de goede ondersteunende voorwaarden en de omvangrijke patiëntenpopulatie biedt het Haga- Ziekenhuis hiervoor uitstekende mogelijkheden. Overigens besteden niet alleen onze medisch specialisten veel tijd aan wetenschappelijk onderzoek; ook onze verpleegkundigen, paramedici en medewerkers op het gebied van logistiek en bedrijfsvoering doen onderzoek op hoog niveau. Het HagaZiekenhuis hecht eraan om deze wetenschappelijke bijdragen zichtbaar te maken. Daarom ligt voor u het wetenschappelijk jaarverslag In dit naslagwerk staan alle onderzoekslijnen, voordrachten, posters en publicaties die in 2010 in het HagaZiekenhuis zijn verwezenlijkt of waaraan is meegewerkt, geordend per specialisme.

6 Dr. M.R. (Martin) Schipperus Voorzitter Medische Staf HagaZiekenhuis Wetenschappelijk niveau bepaalt het verschil tussen ziekenhuizen Wetenschappelijk onderzoek is naast opleiden en het bieden van hoogwaardige zorg een van de fundamenten van een topklinisch ziekenhuis. Op onderzoeksgebied laat het HagaZiekenhuis zich zeker niet onbetuigd. We kunnen met recht zeggen dat we een bijzondere geschiedenis hebben op het gebied van klinisch-wetenschappelijk onder zoek. Die activiteiten liggen natuurlijk in het logische verlengde van onze rol als opleidingsziekenhuis. Daarnaast beschikken we over diepgaande kennis en ervaring op uiteenlopende vlakken. Denk daarbij alleen maar aan het Hart- en Vaatcentrum, het Kinder ziekenhuis en ons Hemofilie behandelcentrum. Ook op het gebied van speciale functies zoals radiotherapie, stamceltransplantatie en interventiecardiologie hebben we een stevige positie. Verder is er speciale aandacht voor de oncologische zorg. We hebben medisch-wetenschappelijk een enorme potentie en willen die graag benutten. Dat gebeurt onder andere door de interne krachten beter te bundelen en de hoeveelheid en kwaliteit van de output te stimuleren. Als algemeen ziekenhuis profiteren wij van onze grote patiëntenstroom. Onze artsen en verpleegkundigen zien veel patiënten die een grote variatie aan behandelingen en zorg nodig hebben. Onze kracht ligt dus vooral bij toegepast klinisch wetenschappelijk onderzoek. De aanwezige ervaring op het gebied van informatievoorziening, voor bereiding en nazorg van een keur aan behandelingen zijn een goede voedingsbodem voor onderzoek. Verder zijn de niet-medische onderwerpen zoals logistiek en bedrijfsvoering voor een ziekenhuis waar grote groepen patiënten diverse behandelingen ondergaan, interessant. We bieden zoveel meer dan alleen een primair proces. Juist die kennis en ervaring kunnen we delen met academische ziekenhuizen, onderzoeksinstituten of de farmaceutische industrie. Het belang van de kwaliteit van wetenschappelijk binnen topklinische ziekenhuizen zal de komende tijd alleen maar toenemen. In de zorg verschuift het zwaartepunt meer en meer naar productie en kostenbeheersing. Ik verwacht dat daardoor het wetenschappelijk niveau dat ziekenhuizen halen, in de toekomst het verschil tussen ziekenhuizen gaat bepalen. Een van de ijkpunten daarbij is het aantal publicaties dat in de toonaangevende bladen verschijnt. Het HagaZiekenhuis scoort op dat vlak bovengemiddeld. Hieruit blijkt de passie die onze medewerkers voor onderzoek hebben.

7 Drs. J.E. (Jørgen) van Overbeek Voorzitter Wetenschapscoissie Directeur HagaAcademie Kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek; een must Binnen het HagaZiekenhuis wordt relatief veel wetenschappelijk onderzoek verricht. Dit betreft zowel industriegericht onderzoek als eigen onderzoek. De motivatie binnen het ziekenhuis voor het doen van onderzoek is hoog. Wetenschappelijk onderzoek leeft en komt ieder jaar verder tot bloei. Duidelijk zichtbaar is dat ook tijdens de jaarlijkse wetenschappelijke stafdag van het HagaZiekenhuis wanneer men let op de hoeveelheid ingezonden publicaties en posters, de kwaliteit van de onderzoeken en het aantal deelnemers van deze dag. Wetenschappelijk onderzoek doen naast de reguliere werkzaamheden als medisch specialist of AIOS is een tijdrovende bezigheid, waar de meeste onderzoekers toch veel voldoening uithalen. Uiteindelijk komt het de kwaliteit van de patiëntenzorg ten goede. Kwalitatief goed wetenschappelijk onderzoek doen, zeker als het eigen onderzoek betreft, vraagt ook om goede ondersteuning. Een professioneel werkzaam Wetenschapsbureau is daarvoor onontbeerlijk. Samen met de Wetenschapscoissie waarborgt dit bureau de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek binnen het HagaZiekenhuis en biedt, door inhoudelijke ondersteuning, zowel de beginnende als ervaren onderzoeker de mogelijkheid de kwaliteit van hun onderzoek te verhogen. Het wetenschappelijk jaarverslag HagaZiekenhuis 2010 dat voor u ligt geeft een overzicht van uitgevoerd onderzoek waarvan de kwaliteit een feit is. Daarvoor op de eerste plaats een woord van dank aan de onderzoekers die, door veel van hun (vrije) tijd en energie in hun onderzoek te steken, hiervoor hebben gezorgd. Het zou mooi zijn als van dit jaarverslag een inspirerende werking uitgaat voor zowel beginnende onderzoekers als ervaren onderzoekers daar waar het om de onderzoeksresultaten binnen een specialisme betreft.

8 Inhoud

9 Onderzoekslijnen/Voordrachten/ Posters/Publicaties Anesthesiologie 9 Apotheek 10 Beleid & Kwaliteit 13 Klinisch Chemisch en Hematologisch Laboratorium 14 Dermatologie 16 Geriatrie 17 Gynaecologie en Verloskunde 18 Hartcentrum 20 Heelkunde 22 Hematologie 25 Intensive Care 27 Interne Geneeskunde/Reumatologie 28 Keel-, Neus-, Oorheelkunde 34 Kindergeneeskunde (JKZ) 35 Longgeneeskunde 39 Maag-Darm-Leverziekten 41 Medische Microbiologie 43 Medische Seksuologie 44 Neurochirurgie 44 Neurologie/KNF 45 Neuropsychologie 48 Oogheelkunde 48 Orthopedie 49 Plastische Chirurgie 52 Psychiatrie 53 Radiologie 55 Radiotherapie 58 Spoedeisende Hulp 59 Urologie 60

10

11 A n e s t h e s i o lo g i e Onderzoekslijnen Haas de JAM ED50 studie: The effect of age on the ED50 of intrathecal hyperbaric bupivacaine for analgesia for combined spinal epidral anesthesia. Offenberg T Schouderchirurgie onder plexus brachialis anesthesie met sedatie. Toevoeging van adrenaline aan spoelvloeistof bij scopische schouderchirurgie: betere operatiecondities. Westerhof B Hemodynamic influence of levosimendan in cardiac surgery patients with suspected postoperative myocardial failure: retrospective study. High risk patients undergoing Open heart surgery and Early intervention in acute or chronic kidney disease (HOERA). Reductie van neurologische morbiditeit tijdens cardiochirurgie. Zwan van der T Remifentantanil via PCA durante partu. Outcome study. Voordrachten Broeren JPA Latexallergie, hypertensie en anesthesie. Refereerbijeenkomst HagaZiekenhuis. Broeren JPA Vergelijking vochtbeleid op medische simulator virtueel versus fysiek. TIVA, the European perspective. Bubbers SJM Invasieve chirurgie, minimale anesthesiologie. Refereerbijeenkomst HagaZiekenhuis. Haas de JAM Veiligheid, cultuur en beleid. Refereerbijeenkomst HagaZiekenhuis. Haas de JAM Elektronisch patientendossier (EPD). Refereerbijeenkomst HagaZiekenhuis. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

12 A p ot h e e k Onderzoekslijnen Wilms EB Macroliden bij Cystic Fibrosis (promotieonderzoek). Uges JWF DEPOSITIE- studie: Invloed van ziektestadium (FEV1) en wijze van inhaleren op de depositie van aërosolen in de longen van patiënten met Cystic Fibrosis (promotieonderzoek). Khorsand N PROPER onderzoek: PROthrombine complex (Cofact ), Prospectieve Evaluatie en Rationalisering van de toepassing bij couperen van coumarine therapie (registratie- en promotieonderzoek Khorsand N, in samenwerking met Ypma P, afdeling Hematologie, Hudig F, afdeling Klinische Chemie HagaZiekenhuis en prof. dr. Kluin-Nelemans H, afdeling Hematologie, UMC Groningen). Hunfeld NGM Farmacogenetica, farmacokinetiek en farmacodynamiek van proton pomp reers. (registratie- en promotieonderzoek Hunfeld NGM in samenwerking met Touw DJ, Geus WP, HagaZiekenhuis locatie Leyweg en prof. dr. Kuipers E, afdeling Maag-, Darm-, en Leverziekten van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam). Hunfeld NGM Klinische interventies door de ziekenhuisapotheker op de intensive care. (Hunfeld NGM, in samenwerking met Bosma L, Hest van RH en Melief PHGJ). Voordrachten Brun Le PPH GCP voor Japanse CRC s. Den Haag. Bereiden in de ziekenhuisapotheek: Beleid NVZA. Bereidingen/VTGM: De basis. PUOZ EAHP. Course director BEAM Aspects of compounding. Den Haag. Khorsand N Vaste versus variabele dosering. Protrombinecomplex bij couperen van cumarinetherapie. Wetenschappelijke middag NVZA. Registratiereferaat. Toepassing van een vaste dosering Protrombinecomplex Concentraat versus een variabele dosering voor acuut couperen van de werking van vitamine K antagonisten. Wetenschappelijke bijeenkomst afdeling Hematologie, divisie Trombose & Hemostase. UMC Groningen. Capaciteit van trombinegeneratie na behandeling met Protrombinecomplex Concentraat voor acuut couperen van de werking van vitamine K antagonisten. Wetenschappelijke bijeenkomst afdeling Hematologie, divisie Trombose & Hemostase. UMC Groningen. Touw DJ Thuisbehandeling met intraveneuze antibiotica; farmacologische aspecten. Workshop. NCFS symposium van Hielprik tot Donorlong VIII, Amersfoort. Meerdere presentaties tijdens de PUOZ-cursus Labdagen 1 en 2 voor 2 e en 3 e jaars ziekenhuisapothekers in opleiding: Toegepaste Farmacokinetiek. Driebergen. Therapeutic Drug Monitoring. Workshop. EAHP. Nice. TDM van steingsstabilisatoren. Presentatie gedurende de PUOZ cursus psychiatrie voor 2 e en 3 e jaars ziekenhuisapothekers in opleiding. Utrecht. Quality Control and Auditing. Presentatie EAHP BEAM Aspects of compounding. Den Haag. Meerdere presentaties tijdens de PUOZ-cursus Labdagen 5 en 6 voor 2 e en 3 e jaars ziekenhuisapothekers in opleiding: Farmaceutische Kwaliteitscontrole. Driebergen. 10 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

13 Uges JWF Binding van vancomycine aan monoklonale IgM veroorzaakt sterk afwijkende vancomycine farmacokinetiek; toxische vancomycine spiegels verklaard? NVZA-ziekenhuisfarmaciedagen. Binding van vancomycine aan monoklonale IgM veroorzaakt sterk afwijkende vancomycine farmacokinetiek; toxische vancomycine spiegels verklaard? 63 e NVKC-voorjaarscongres. Publicaties Coster S, Visser MHM, Touw DJ, Wirtz PW Serotonin syndrome with sertraline and indomethacin. J Clin Psychopharmacol 2010; 30: Dumont G, Kramers C, Sweep F, Willemsen J, Touw D, Schoemaker R, Gerven van J, Buitelaar J, Verkes R Ethanol co-administration moderates 3,4-methylenedioxymethamphetamine effects on human physiology. J Psychopharmacol 2010;24: Dumont G, Schoemaker R, Touw D, Sweep F, Buitelaar J, Gerven van J, Verkes R Acute psychomotor effects of MDMA and ethanol (co-) administration over time in healthy volunteers. J Psychopharmacol 2010;24: Hest RM, Welle van der GT Meting naar de hoeveelheid tijd die verpleegkundigen besteden aan medicatiehandelingen. HagaScoop 2010;1:34-8. Hunfeld NGM Clinical effects of proton pump inhibitors. Focus on pharmacogenetics, kinetics and dynamics. Thesis Erasmus Universiteit Rotterdam Hunfeld NGM, Berge ten RL, Le Brun PPH, Smith SJ, Melief PHGJ Hepatotoxicity related to citalopram intake: A case report. Internat J Risk & Safety in Med 2010;22:1-5. Promovenda en ziekenhuisapotheker N.G.M. (Nicole) Hunfeld krijgt haar dissertatie in Haga-look overhandigd door dr. M. (Mark) Van Houdenhoven, lid Raad van Bestuur HagaZiekenhuis. Ter stimulering van wetenschappelijk onderzoek biedt HagaZiekenhuis promovendi de mogelijkheid de dissertatie in de Haga-promotiereeks uit te geven. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

14 De Apotheek Haagse Ziekenhuizen en het HagaZiekenhuis hebben de Farmaceutische Patientenzorgprijs 2010 gewonnen met het ontwikkelen van de bloedspotmethode voor CF-patienten. Hierdoor hoeven CF-patienten niet meer naar het ziekenhuis voor bloedcontrole. Dr. D. (Daan) Touw, ziekenhuisapotheker was initiator van de bloedspotmethode. Hunfeld N, Evers D, Hest van R, Wijermans P Nierfalen na bortezomib en erytromycine: een nieuwe interactie? PW Wetenschappelijk Platform 2010;4: Hunfeld NG, Touw DJ, Mathot RA, Mulder PG, Schaik van RH, Kuipers EJ, Kooiman JC, Geus WP A comparison of the acid-inhibitory effects of esomeprazole and pantoprazole in relation to pharmacokinetics and CYP2C19 polymorphism. Aliment Pharmacol Ther 2010;31: Khorsand N Vaste versus variabele dosering protrombinecomplex voor couperen van cumarinetherapie (Proper-studie). HagaScoop 2010;1:10-3. Liem-Moolenaar M, Beek te ET, Kam de ML, Franson KL, Kahn RS, Hijman R, Touw D, Gerven van JM Central nervous system effects of haloperidol on THC in healthy male volunteers. J Psychopharmacol 2010;24: Scheenstra RJ, Heijerman HG, Zuur CL, Touw DJ, Rijntjes E No hearing loss after repeated courses of tobramycin in cystic fibrosis patients. Acta Otolaryngol 2010;130: Uges JWF, Vecht CJ Levetiracetam. In: Panayiotopoulos CP, editor. Atlas of epilepsies. London: Springer. 2010; pp Uges JWF, Veuger MJT, Baboe F, Touw DJ, Wijermans PW Binding van vancomycine aan monoklonale IgM veroorzaakt sterk afwijkende vancomycine farmacokinetiek; toxische vancomycine spiegels verklaard? Abstract. NVZA 2-daagse Winter de BC, Mathot RA, Sombogaard F, Neumann I, Hest van RM, Doorduijn JK, Gelder van T Differences in clearance of mycophenolic acid among renal transplant recipients, hematopoietic stem cell transplant recipients, and patients with autoiune disease. Ther Drug Monit 2010;32: Wolf de PJ, Touw D Paliperidon: een nieuwe ontwikkeling bij de behandeling van schizofrenie? Psyfar 2010;(4): HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

15 B e l e i d s o n t w i k k e l i n g & K wa l i t e i t Onderzoekslijnen Vaststellen van aantal en soort medicatiediscrepanties in het medicatieoverdrachtsproces bij spoedopnamen via de SEH, bij patiënten van 65 jaar en ouder. Onderzoek in het kader van CBO-doorbraak proces. Voordrachten/Abstracts/Posters Hoe u uw zorgprocessen stroomlijnt. Workshop landelijk congres Zorgpaden. Utrecht. Verdiepingsdag Good Clinical Practice voor medewerkers ziekenhuisapotheek. Workshops. Utrecht. Coissie Kwaliteit van Medisch Handelen Hospital Standardized Mortality Ratio (Kwaliteit van de gegevens). Abstract en poster Wetenschappelijke Stafdag HagaZiekenhuis. Project groep CBO-High 5 en Coissie Kwaliteit van Medisch Handelen Medicatieoverdracht bij Spoedopnamen. Abstract en poster Wetenschappelijke stafdag HagaZiekenhuis. Care Pathways: The Haga Way. Posterpresentatie Care Pathways Conference London. Welle van der G Abstract voor deelname aan de Prijs Klinische Paden 2010 voor het zorgpad Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD). Publicaties Eijkemans MJ, Van Houdenhoven M, Nguyen T, Boersma E, Steyerberg EW, Kazemier G Predicting the unpredictable: a new prediction model for operating room times using individual characteristics and the surgeon s estimate. Anesthesiology 2010;112:41-9. Laan van der MEK Verbeterd meten en sturen op patiëntveiligheid in het HagaZiekenhuis. Nyenrode Business Universiteit, MBA Public Sector Mesman M, Essen van T Wiskundige modellen dragen bij aan optimalisatie zorglogistiek. HagaScoop, 2010;1:12-13 Drs. R. (Roos) Mesman, prograamanager Beleidsontwikkeling & Kwaliteit (links) en wiskundige ir. T. (Theresia) van Essen (TU Twente), doen wetenschappelijk onderzoek naar zorglogistiek met behulp van wiskundige modellen. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

16 Klinisch Chemisch en Hematologisch L aboratorium Onderzoekslijnen Het Nederlandse referentielaboratorium voor enzymen. Hemolytische anemie en erytrocyten membraandefecten. Gebruik van 6-sigma kwaliteitstrategie binnen de klinische chemie. Projecten Preventie Hemoglobinopathie (samen met hematologie, Bronovo en MCH). De relatie tussen de kosteneffectiviteit van bloedveiligheidsmaatregelen en de verdeling van patiënten die bloed ontvangen: Profiel van de transfusie-ontvanger (PROTON) (samen met Julius Centrum UMCU). Peroperatief gebruik van fibrinelijm bij CABG (FIBER studie samen met cardiochirugie). Preventief uitgebreid rode bloedcel antigen matchen: wanneer en hoe? (MATCH studie samen met Sanquin). Pathogen Reduction Evaluation & predictive analytical rating score (Prepares studie samen met hematologie en Sanquin). Couperen van coumarine therapie: Prothrombine Complex Concentraat behandeling (Proper studie samen met AHZ en MCH). Ontwikkeling van IFCC referentiemethoden (samenwerking 10 internationale referentielaboratoria). Experimenten die tot een optimale referentiemethode voor de bepaling van het enzym Alkalische Fosfatase leiden. Meting van Vervormbaarheid erytrocyten door ectacytometer LoRRca MaxSis: Optimaliseren van meting vervormbaarheid erytrocyten bij een erfelijke vorm van hemolytische anemie. Voordrachten/posters Dennesen PJW, Oude Engberink RD, Otoide-Vree M, Louwersheimer LRJ, Ponjee GAE Low selenium relates to poor outcome after subarachnoid haemorrhage. Poster NVKC voorjaarssymposium. Folman C, Hudig F Is het middel erger dan de kwaal? Sanquin bloedbankavond. Franck PFH Hemolytische anemieën met een membraan defect. Voordracht Groene Hart Ziekenhuis Gouda. Makaya Y, Oosterwegel A, Spaans A, Leeuwangh R, Postma C, Hudig F Evaluatie van hemoglobinopathie diagnostiek middels capillaire elektroforese. Poster NVKC voorjaarssymposium. Oude Engberink RD, Vlug AG, Roelofs R Lactaat acidose bij metformine gebruik: feit of fictie!? Poster NVKC voorjaarssymposium. Oude Engberink RD Low selenium relates to poor outcome after subarachnoid haemorrhage. NVKC voorjaarscongres. Haagse Groeihormonen. Regio refereermiddag Den Haag. Postma J, Spaans A, Veuger M, Franck P Een familie met hereditaire elliptocytose met drie mutatie in het (alpha) spectrine gen. Poster Wetenschappelijke Stafdag HagaZiekenhuis. Uges JWF, Veuger MJT, Wijermans PW, Touw DJ Unexpected high vancomycin levels: Aberrant pharmacokinetics due to increased protein binding of vancomycin. Poster Nationaal Farmaciecongres. 14 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

17 Veuger M, Hendriks S, Hardeman M, Wijermans P, Franck P Ektacytometer en de diagnostiek van erytrocyten met een erfelijk membraan defect. Poster NVKC voorjaarssymposium. Veuger M, Florentina F, Slinger M, Schipperen J, Jonge de N Side-by-side technische en analytische vergelijking automatische urinesediment analyzers UF1000i, iq200 en SediMax. Poster NVKC voorjaarssymposium. Veuger M, Lorsheijd M, Ypma P, Hudig F Monitoren van recombinant factor VIII ReFactoAF; wat is de juiste factor VIII bepaling? Poster NVKC voorjaarssymposium. Veuger MJT, Uges JWF, Baboe F, Touw DJ, Wijermans PW Binding van vancomycine aan monoklonale IgM veroorzaakt sterk afwijkende vancomycine farmacokinetiek; toxische vancomycine spiegels verklaard? Poster NVKC voorjaarssymposium. Publicaties Franck PFH Diagnostiek van hemolytische anemieën met een membraandefect. HagaScoop 2010;0:8-11. Franck PFH, Spaans A, Postma J Het Nederlandse Referentielaboratorium voor Enzymen. Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk 2010;35: Toussaint B, Emons H, Schiel HG, Bossert-Reuther S, Canalias F, Ceriotti F, Férard G, Ferrero CA, Franck PFH, Javier Gella F, Henny J, Jørgensen PJ, Klauke R, Lessinger JM, Mazziotta D, Panteghini M, Ueda S, Schumann G on behalf of the IFCC Coittee on Reference Systems for Enzymes Traceability of values for catalytic activity concentration of enzymes: a Certified Reference Material for aspartate transaminase. Clin Chem Lab Med 2010;48: Het HagaZiekenhuis huisvest het Internationaal Referentielaboratorium voor enzymen. Op de foto van links naar rechts: analist A.P. (Anja) Spaans, klinisch chemicus Dr. P.F.H. (Paul) Franck en unithoofd J. (Coby) Postma van het Klinisch Chemisch Hematologisch Laboratorium zorgden ervoor dat het Referentielab gerealiseerd kon worden. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

18 D e r m ato lo g i e Voordrachten Rhee van der JH Een nieuwe visie op zon en gezondheid. Cursorisch onderwijs assistenten in opleiding. Utrecht UMC. Juni Zonnen mag: een nieuwe visie op zon en gezondheid. Patiëntendemonstratie afdeling Dermatologie LUMC. Leiden. Dec In de zon of uit de zon? PAOH cursus: Dermatologie voor de huisarts. Utrecht. Dec Teepe RGC Vlekken en plekken. Symposium JKZ 125 jaar sterk. Okt Publicaties Houtappel M, Leguit RJ, Sigurdsson V Een man met een epitheloid hemangio-endothelioom. Ned Tijdschr Geneeskd 2010; 154:A Veerbeek L, van de Poll-Franse LV, Bekkenk MW, Bergman W, Hoekstra HJ, Jansen-Landheer MLEA, Kruit WHJ, Mooi WJ, de Vries E, van der Rhee HJ. Betere navolging van de richtlijn Melanoom`. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154: Rhee van der HJ, Bergman W Melanoma (cutaneous). In: Dermatological guideline suaries from the Netherlands 2010 (Borgonjen RH, van Everdingen JJE eds.). DCHG Haarlem, 2010:pp Rhee van der HJ Zonnen mag: een nieuwe visie op zon en gezondheid. Nieuw Amsterdam, Rhee van der HJ Gegevens uit epidemiologisch onderzoek. In: De relatie tussen kanker, zonnestraling en vitamine D. Signaleringscoissie Kanker van KWF Kankerbestrijding. Amsterdam 2010: pp Dermatoloog dr. H. van der Rhee geeft in zijn boek Zonnen mag een nieuwe visie op zonnen. 16 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

19 G e r i at r i e Onderzoekslijnen Voedingsstatus van poliklinische patiënten. (In samenwerking met de afdelingen Interne Geneeskunde en Voeding & Diëtetiek van het VU Ziekenhuis, Amsterdam). Voordrachten/posters Lonterman-Monasch S Nutritional Status of Patients Visiting the Geriatric Outpatient Department. Poster presentation. European Union Geriatric Medicine Society. Dublin. Bokhorst - de van der Schueren van MAE, Duivenvoorde van Y, Lonterman S, Muller M The Nutritional Status of Patients Visiting the Geriatric Outpatient Department in the Hague. Nationaal Espen Voedingscongres. Nice. Geriater S. (Sabine) Lonterman-Monasch doet onderzoek naar de voedingstoestand van de ambulante geriatrische patient. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

20 G y n a e co lo g i e e n V e r lo s k u n d e Onderzoekslijnen Pathogenese en preventie van adhesies. IJzermetabolisme in zwangerschap en kraambed. Belangrijkste overige studies Therapeutische HPV16 peptide vaccin bij vrouwen met een laaggradige of hooggradige pre-maligne afwijking van de cervix. (Samenwerking met de afdeling Experimental Cancer Iunology and Therapy van het LUMC). Shutdown of innate and adaptive iune response signals by human papillomavirus. Presence of genetic polymorphisms in familiar cervical carcinoma and familiar high grade CIN lesions en CIRCLE study ( Cellular Iune Reactivity in Cervical Lesions ). Deelname aan Randomised Controlled Trials van het landelijk Verloskundig Consortium ( Prevalentie van dragerschap hemoglobinopathie bij zwangeren (gezamenlijk onderzoek van de afdeling Hematologie, Gynaecologie en Kindergeneeskunde van het HagaZiekenhuis in samenwerking met de afdeling Hematologie van het LUMC.) Fetal origins van type 2 diabetes bij Hindoestanen in Den Haag. INDIA-studie (onderzoek in samenwerking met de GGD Den Haag.) Gynaecoloog dr. H.P. (Pauline) Ottervanger toont met trots haar nieuwe boek Menoproof, dat zij samen met haar collega gynaecoloog W. (Wilma) Smit schreef: De overgang is geen ziekte, het is een levensfase. 18 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

21 Voordrachten Feitsma AH Ketenzorg bij een fluxus. Minisymposium ketenzorg in de verloskunde. Feitsma AH Gebruik van cytotec bij een fluxus in de eerste lijn. Nascholingsavond Verloskundigen Kring Westland. Publicaties Dillen van J, Spaans M, Keijsteren van W, Dillen van M, Vredevoogd C, Huizen van M, Middeldorp A A prospective multicenter audit of labor-room episiotomy and anal sphincter injury assessment in the Netherlands. Int J Gynaecol Obstet 2010;108: Esch van EMG, Lashley EE, Kroon de CD The value of hysteroscopy in the diagnostic approach of a rudimentary horn pregnancy BMJ Case Report. Hoorn van der MLP, Lashley EE, et al. Clinical and iunologic aspects of egg donation pregnancies: a systematic review. Hum Reprod Update 2010;16: Lashley EE, Hoorn van der MLP, Mast van der BJ, Tilburgs T, et al. No quantitative changes in the systemic iune response during pregnancy despite changes in cytokine production and composition of leucocytes. Journal of Reproductive Iunol 2010; 86: P25. Lashley EE, Hoorn van der MLP, Scherjon SA Pre eclampsie als complicatie bij eiceldonatie, een ander pathofysiologisch mechanisme. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A1982. Lindenburg ITM, Smits-Wintjens VE, Klink van JM, Schonewille H, Kamp van IL, Oepkes D, Walther FJ, Kanhai HH, Doxiadis II, Lopriore E, Brand A Long-Term follow up after intra-uterine transfusions; the LOTUS study. BMC Pregnancy Childbirth. 2010;10:77. Ottervanger HP Menoproof. VBK Media (ISBN 13: ). Plaisier M Decidualization And Angiogenesis. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2010 Dec 8. Rath ME, Smits-Wintjens VEHJ, Lindenburg ITM, Brand A, Oepkes D, Walther FJ, Lopriore E Top-up transfusions in neonates with Rh hemolytic disease in relation to exchange transfusions. Vox Sang 2010;99: Schülke JP, Wochnik GM, Lang-Rollin I, Gassen NC, Knapp RT, Berning B, Yassouridis A, Rein T Differential impact of tetratricopeptide repeat proteins on the steroid hormone receptors. PLoS One Jul 22;5(7):e So-Osman C, Cicilia J, Brand A, Schipperus M, Berning B, Scherjon S Triggers and appropriateness of red blood cell transfusions in the postpartum patienta retrospective audit. Department of Research and Development. Vox Sang 2010;98:65-9. Zwart JJ, Dijk PD, Van Roosmalen J Peripartum hysterectomy and arterial embolization for major obstetric hemorrhage: a 2-year nationwide cohort study in the Netherlands. Am J Obstet Gynecol 2010;202:150.e1-7. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

22 H a r tc e n t r u m Onderzoekslijnen Verbetert een Mini-Maze bij atriumfibrilleren de kwaliteit van leven? Pilotstudie om te komen tot een onderzoeksopzet voor een vervolgstudie. De in touch studie Telemonitoring bij Hartfalen. Vraagstelling: Heeft Disease Management gecombineerd met telemonitoring een beter effect op een gecombineerd eindpunt van mortaliteit, ziekenhuisopnames en de kwaliteit van leven dan de huidige standaard behandeling? Secondary treatment and 1-year outcome in STEMI patients with multivessel disease at primary PCI. Resultaten zijn gepresenteerd in een abstract en presentatie op het NVVC congres. Aortic valve repair as an alternative to Valve replacement in aortic valve regurgitation. De ruwe data van alle 93 patiënten zijn verzameld. Na analyse van alle echocardiograen zullen de voorlopige resultaten gepresenteerd worden in december Experimental echocardiography improvement of the speckle tracking algorithm. De resultaten zijn gepresenteerd middels een poster tijdens de Wetenschappelijke Stafdag HagaZiekenhuis. Onderzoek naar pacemakers die in de MRI kunnen. In samenwerking met de Radiologie zal de Advisa studie worden uitgevoerd om primair het MRI complicatie aantal te verlagen, de pacing drempel vast te leggen en secundair de diagnostische imaging te verbeteren. Trials Afrodite studie (werkzaamheid en veiligheid van dronedarone (Multaq ) vergelijken met thans gebruikelijke behandeling tegen boezemfibrilleren). Atlas II studie (vermindering van cardiovasculaire gebeurtenissen met Anti-Xa therapie bij patiënten met ACS). Biomarcs studie (studie om de voorspellende waarde van biomerkers in het bloed aan te tonen). E-Tryton Registry interventiestudie. Explore studie (primair PCI bij hartinfarct en te volgen behandelingsstrategie bij chronische occlusie). In-Touch studie (thuis telemonitoring bij hartfalen). Lopende trial Comparison of the use of mini extracorporeal circuits with conventional extracorporeal circuits and with further miniaturized mini extracorporeal circuits in cabg patients. Voordrachten/posters Bax M Haagsche Praat. GGD Den Haag. Publiekscampagne Hartaanval? Bel Onze ACS patiënt. Huisartsenbijscholing. ADO stadion. (samen met Heemskerk TCM). Delemarre BJM Van 2D naar 3D. Voordracht tijdens Haagse cursus. Hartteam klepbespreking: Ernstige aortaklepinsufficiëntie: Indicaties voor en keuze van chirurgische behandeling. Lichamelijk onderzoek. Akkrum cursus. De nieuwste ontwikkelingen binnen de echocardiografie. CVOI Tour d horizon. 20 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

23 Speckle tracking: clinical routine to advanced applications. Philips training course. Ontwikkelingen aortaklepchirurgie. CVOI echo middagen. Mitral valve regurgitation optimal medical treatment. Indonesië, Surabaya, Dr. Soetomo Hospital. Aortic valve segmental analysis. Djakarta, Pusat Jantung Nasional Harapan Kita. Rheology in cardiology. Cipto Mangunkusumo Hospital. Meet the expert. Casus. Driel van VJHM Paroxysmal Atrial Fibrillation in a Patient with a Congenital Giant Left Atrial Appendage can be Successfully Treated with Pulmonary Vein Antrum Isolation. Poster Presentation. Publicaties Antoni ML, Mollema SA, Atary JZ, Borleffs CJ, Boersma E, Veire van de NR, Holman ER, Wall van der EE, Schalij MJ, Bax JJ Time course of global left ventricular strain after acute myocardial infarction. Eur Heart J. 2010;31: Antoni ML, Mollema SA, Delgado V, Atary JZ, Borleffs CJ, Boersma E, Holman ER, Wall van der EE, Schalij MJ, Bax JJ Prognostic importance of strain and strain rate after acute myocardial infarction. Eur Heart J. 2010;31: Claessen BEPM, Bax M, Delewi R, Meuwissen M, Henriques JPS, Piek JJ The Doppler flow wire in acute myocardial infarction. HEART 2010;96: Hof IE, Velthuis BK, Van Driel VJ, Wittkampf FH, Hauer RN, Loh P Left atrial volume and function assessment by magnetic resonance imaging. J Cardiovasc Electrophysiol 2010; 21: Hoohenkerk GJ, Bruggemans EF, Rijlaarsdam M, Schoof PH, Koolbergen DR, Hazekamp MG More than 30 years experience with surgical correction of atrioventricular septal defects. Ann Thorac Surg 2010;90: Mollema SA Echocardiographic evaluation of left ventricular function in ischemic heart diseas. Thesis LUMC. Leiden. Mollema SA, Delgado V, Bertini M, Antoni ML, Boersma E, Holman ER, Stokkel MP, Wall van der EE, Schalij MJ, Bax JJ Viability assessment with global left ventricular longitudinal strain predicts recovery of left ventricular function after acute myocardial infarction. Circ Cardiovasc Imaging 2010;3: Schaaf van der RJ, Claessen BE, Hoebers LP, Verouden NJ, Koolen JJ, Suttorp MJ, Barbato E, Bax M, Strauss BH, Olivecrona GK, Tuseth V, Glogar D, Ramunddal T, Tijssen JG, Piek JJ, Henriques JP, Investigators E Rationale and design of EXPLORE: a randomized, prospective, multicenter trial investigating the impact of recanalization of a chronic total occlusion on left ventricular function in patients after primary percutaneous coronary intervention for acute ST-elevation myocardial infarction. TRIALS 2010;11:89. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

24 H e e l k u n d e Onderzoekslijnen/trials In de Amaros EORTC studie worden patiënten met een maacarcinoom die in aanmerking komen voor een schildwachtklierprocedure gerandomiseerd voor operatie of radiotherapie van de oksel bij positieve schildwachtklier. Van de ongeveer 4000 patiënten die in geheel Europa werden geïncludeerd, includeerde onze kliniek in totaal 89 patiënten in de afgelopen jaren (in 2009: 12), hetgeen een kleine 2% van alle geïncludeerde patiënten betreft. Daarmee komen wij in de top 20 van includerende centra. In de accuraatheid van de follow-up nemen wij een vijfde plaats in. Studiecoördinatoren HagaZiekenhuis zijn Steup WH/Merkus JWS. De studie-inclusie werd beëindigd in IDEAL- trial vergelijkt 2,5 jaar versus 5 jaar Femara als extended hormonale adjuvante therapie. Accrual in Haga 8. Young Boost trial onderzoekt of een hoge of lage dosis radiotherapie (boost) op het tumorgebied na een borstsparende behandeling bij jonge patiënten verschilt in effecten. Accrual in Haga 15. SCRIPT- trial onderzoekt wel of geen adjuvante capecitabine chemotherapie na curatieve resectie van een rectumcarcinoom. ICSS- trial. De afdelingen vaatchirurgie, interventie-radiologie en neurologie participeren in de ICSS studie waarin gerandomiseerd wordt tussen carotisstenting en carotis-endarteriëctomie bij patiënten met een symptomatische carotis-stenose (Knippenberg B, Wever JJ). PADI-studie. De afdelingen vaatchirurgie en interventie-radiologie participeren tevens in de studie die percutane angioplastiek vergelijkt met angioplastiek en stenting: PTA versus Drug Eluting Stents for infrapoliteal laesions in Critical Limb Ischaemia. DREAM-trial. Een belangrijke bijdrage werd de afgelopen jaren geleverd aan de bekende Nederlandse trial naar de effecten van endovasculair aneurysma behandeling versus open behandeling: Dutch Randomised Endovascular Aneurysm Management Trial. Antebrachii-fractuur studie. Deze studie werd geïnitieerd in het Juliana Kinderziekenhuis, onderdeel van het HagaZiekenhuis. Een multicenter-studie naar de optimale en meest comfortabele behandeling voor kinderen met een gebroken onderarm. De eerste resultaten worden over ongeveer twee jaar verwacht. (coördinatoren Colaris JW, Merkus JWS, Allema JH). Niet scrotale testis. In 2009 werd een voordracht gehouden over de behandeling van niet scrotale testis op het International Symposium of Pediatric Surgery in Obergurgl in Oostenrijk. Het bleek dat er in het JKZ een grote serie is van geopereerde jongens. Op het congres zijn contacten gelegd met de onderzoeksgroep die zich bezig houdt met de verschillende behandelingsvormen van niet scrotale testis uit het Medisch Centrum Alkmaar. Een en ander heeft geleid tot samenwerking op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar de verworven vorm van deze afwijking (coördinatoren Zijp GW, Froeling FMJA en Kiewiet de Jonge M). Naadlekkageproject. ERASE Trial. LADIES Trial. Participatie in de PTX Silver Trial. Participatie in de Cook Zenith Low Profile Stentgraft Trial. LOCI Trial. CRITICS. Starr. En Route. 22 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

25 Voordrachten Allema JH Training APLS. Symposium complicatie of fout. Chirurgendag: voordracht: Supracondyl Humerusfracturen bij kinderen. Instructeursdag SSHK (Spoedeisende hulp bij Kinderen). Symposium Organisatie van chirurgische zorg voor kinderen in Nederland. Specialistencursus Heelkunde Acute buik bij kinderen. Symposium JKZ 125 jaar Sterk (voordracht Acute buik bij kinderen ). Knippenberg B Huisartsennascholing Kritieke ischaemie. Vaatdagen, Noordwijkerhout (voorzitter sessie). Circe, Valencia (voordracht). Pahlplatz PVM ATLS coursedirector (3x). Instructeur Hospital Major Incident Management and Support (HMIMS)(2x). Instructeur cursus Teach the clinical teacher, Leiden (Boerhaave instituut). Steup WH Minimale invasieve chirurgie, minimale anesthesie? Refereer- en nascholingsbijeenkomst van de Vakgroep Anesthesiologie. Zijp GW PHPLS (Pre-Hospital Pediatric Life Support), SHK, Riel (instructeur). Symposium Endoscopic Surgery in Children & Neonates: to Be or Not to Be, UMCU, Utrecht. Star-class huisarts-opleiders, Mets Center, Bilthoven (instructeur). Instructeursdag, SHK, Riel. PLS (Acute Pediatric Life Support), SHK, Riel (instructeur). Regionaal Onderwijs voor Verpleegkundigen ten aanzien van Kinderchirurgie, LUMC Leiden, (docent). Start-class SEH-artsen, Mets Center, Bilthoven (instructeur) JKZ 125 jaar STERK...! Medisch symposium, Museon, Den Haag (+voordracht). Start-class huisartsenopleiding, Mets Center, Bilthoven (instructeur). Meurs TS Zuggurtungosteosynthese van olecranonfracturen: Cerclage met staal- of hechtdraad? Najaarsvergadering van de NVvH te Ede. Fris J Vacora en Follow-up. Evaluatie lange termijn resultaten stereotactie Leuker kunnen we het niet maken wel makkelijker gepresenteerd op maasymposium Gemeentemuseum. Gepresenteerd op de Wetenschappelijke Stafdag HagaZiekenhuis. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

26 Publicaties Agresta F, Catena F, Cuccurullo D, Grass G, Heiss M, Korolija D, Miserez M, Naver L, Neugebauer EA, Ribeiro R, Rosanelli G, Rudroff C, Saad S, Sauerland S, Schön F, Smet B, Smietanski M, Steup WH, Stützer H, Weber G, Weiss C, Wenger F Closure of the LAPSIS trial. British Journal of Surg 2010;97:1598. Colaris J, Linden van der M, Selles R, Coene N, Allema JH, Verhaar J Pronation and supination after forearm fractures in children. Reliability of visual estimation and conventional goniometry measurement. Injury 2010;41: Gerwen van M, Zijp GW Een meisje met een zwelling op haar hoofd. Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A211. Kromhout HE, Uijterschout L, Koopman-Keemink Y, Zijp GW, Brus F Ernstige gastro-intestinale complicaties door inslikken van magnetisch speelgoed. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1917. Swank HA, Vermeulen J, Lange JF, Mulder IM, Hoeven van der JA, Stassen LP, Crolla RM, Sosef MN, Nienhuijs SW, Bosker RJ, Boom MJ, Kruyt PM, Swank DJ, Steup WH, Graaf de EJ, Weidema WF, Pierik RE, Prins HA, Stockmann HB, Tollenaar RA, Wagensveld van BA, Coene PP, Slooter GD, Consten EC, Duijn van EB, Gerhards MF, Hoofwijk AG, Karsten TM, Neijenhuis PA, Blanken-Peeters CF, Cense HA, Mannaerts GH, Bruin SC, Eijsbouts QA, Wiezer MJ, Hazebroek EJ, Geloven van AA, Maring JK, D Hoore AJ, Kartheuser A, Remue C, Grevenstein van HM, Konsten JL, Peet van der DL, Govaert MJ, Engel AF, Reitsma JB, Bemelman WA Dutch Diverticular Disease (3D) Collaborative Study Group. The ladies trial: laparoscopic peritoneal lavage or resection for purulent peritonitis A and Hartmann s procedure or resection with primary anastomosis for purulent or faecal peritonitis B in perforated diverticulitis (NTR2037) BMC Surg 2010;10:29. Toorenvliet BR De DIBAB studie - Diagnostiek bij acute buik. HagaScoop 2010;1:26-9. Toorenvliet BR, Bakker RF, Breslau PJ, Merkus JWS, Haing JF Colonic diverticulitis: a prospective analysis of diagnostic accuracy and clinical decision making. Colorectal Dis 2010;12: Toorenvliet BR, Bakker RF, Flu HC, Merkus JWS, Haing JF, Breslau PJ Standard outpatient re-evaluation for patients not admitted to the hospital after emergency department evaluation for acute abdominal pain. World J Surg 2010;34: Toorenvliet BR, Wiersma F, Bakker RF, Merkus JWS, Breslau PJ, Haing JF Routine ultrasound and limited computed tomography for the diagnosis of acute appendicitis. World J Surg 2010;34: Westerman SA, Pahlplatz PV, Brouwers MA Timeline between Cellulitis and Late Development of Hydrothorax Induced by a Right Sided Central Venous Catheter: A Report of A Case. J Parenter Enteral Nutr. 2010;34: Weijenborg PT, Gardien K, Toorenvliet BR, Merkus JWS, Kuile ter MM Acute abdominal pain in women at an emergency department: Predictors of chronicity. Eur J Pain 2010;14: Zijp GW, Allema JH Laparoscopic Surgery in Children in a General Surgical Practice, Indications and Complications. Eur Surg 2010;44 (Suppl 234): HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

27 H e m ato lo g i e Onderzoekslijnen Klinisch wetenschappelijk onderzoek op het gebied behandeling van het multipel myeloom. Klinische epigenetica bij het Myelodysplastisch syndroom. Onderzoek naar veiligheid van bloedproducten. IJzer, ijzerstapeling en de behandeling daarvan. Speciale aandachtsgebieden Hemoglobinopathieën. Hemofilie en andere aangeboren en verworven stollingsstoornissen. Publicaties Beckers MM, Verdonck LF, Cornelissen JJ, Schattenberg AV, Janssen JJ, Willemze R, Imhoff van GW, Lelie van der J, Wijermans P, Schaafsma R, Baars J, Marwijk-Kooij van M, Biesma DH, Biezen van A, Brand R, Schouten HC Autologous stem cell transplantation in haematological disorders, Ned Tijdschr Geneeskd 2010;154:A2025. Hunfeld N, Evers D, Hest van R, Wijermans P Nierfalen na Bortezomib en erythromycine; een nieuwe interactie? Pharmaceutisch Weekblad 2010;37: Kaufmann J, Harteveld C, Bakker M, Arkesteijn S, Delft van P, Haak H, Wijermans P, Kerkhoffs JL, Giordano P Hb Den Haag [beta45(cd4)phe Tyr] a new hemoglobin variant observed during early pregnancy diagnostics. Hemoglobin 2010; 34; Kerkhoffs JL Sikkelcelziekte en thalassemie in Nederlands en Haags perspectief. HagaScoop 2010; 0:22-4. Hematoloog J.L. (Jean Louis) Kerkhoffs onderzocht de sikkelcelziekte en thalassemie in Nederlands en Haags perspectief. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

28 Kerkhoffs JL, Putten van WL, Novotny VM, Te Boekhorst PA, Schipperus MR, Zwaginga JJ, van Pampus LC, Greef de GE, Luten M, Huijgens PC, Brand A, Rhenen van DJ Dutch - Belgian HOVON cooperative group. Clinical effectiveness of leucoreduced, pooled donor platelet concentrates, stored in plasma or additive solution with and without pathogen reduction. Br J Haematol 2010;150: Kneppers E, Lokhorst HM, Eeltink CM, Huls G, Kersten MJ, Koedam J, Minnema MC, Oers van MHJ, Raymakers RAP, Schaafsma MR, Vellenga E, Wijermans PW, Wittebol S, Sonneveld P, Zweegman S Analysis of efficacy and prognostic factors of Lenalidomide treatment as part of a Dutch compassionate use program. Clinical Lymphoma, Myeloma and leukemia 2010;10: Le Brun P, Wijermans P Hoop voor patiënt met myelodysplastisch syndroom. Pharmaceutisch Weekblad 2010;37:24 8. Lokhorst HM, Holt van der B, Zweegman S, Vellenga E, Croockewit S, Oers van MH, Borne von dem P, Wijermans P, Schaafsma R, Weerdt de O, Wittebol S, Delforge M, Berenschot H, Bos GM, Jie KS, Sinnege H, Marwijk-Kooy van M, Joosten P, Minnema MC, Aerlaan R, Sonneveld P A randomized phase III study on the effect of thalidomide combined with Adriamycin, dexamethasone (TAD), and high-dose melphalan, followed by thalidomide maintenance in patients with multiple myeloma. Blood. 2010;115; Meer van der PF, Kerkhoffs JL, Curvers J, Scharenberg J, Korte de D, Brand A, Wildt-Eggen de J In vitro comparison of platelet storage in plasma and in four platelet additive solutions, and the effect of pathogen reduction: a proposal for an in vitro rating system. Vox Sang 2010;98: Reesink HW, Panzer S, Gonzalez CA, Lena N, Muntaabski P, Gimbatti S, Wood E, Lambermont M, Deneys V, Sondag D, Alport T, Towns D, Devine D, Turek P, Auvinen MK, Koski T, Lin CK, Lee CK, Tsoi WC, Lawlor E, Grazzini G, Piccinini V, Catalano L, Pupella S, Kato H, Takamoto S, Okazaki H, Hamaguchi I, Wiersum-Osselton JC, Tilborgh van AJ, Zijlker-Jansen PY, Mangundap KM, Schipperus MR, Dinesh D, Flanagan P, Flesland O, Steinsvåg CT, Espinosa A, Letowska M, Rosiek A, Antoniewicz-Papis J, Lachert E, Koh MB, Alcantara R, Corral Alonso M, Muñiz-Diaz E Haemovigilance for the optimal use of blood products in the hospital. Vox Sang. 2010;99: So-Osman C, Cicilia J, Brand A, Schipperus M, Berning B, Scherjon S Triggers and appropriateness of red blood cell transfusions in the postpartum patienta retrospective audit. Vox Sang 2010;98:65-9. Wijermans P, Schaafsma M, Termorshuizen F, Aerlaan R, Wittebol S Zweegman S, Marwijk Kooy van M, Griend van der R, Lokhorst H, Sonneveld P Phase III study of the value of thalidomide added to melphalan plus prednisone in elderly patients with newly diagnosed multiple myeloma: the HOVON 49 Study. J Clin Oncol 2010;28: Witte de T, Hagemeijer A, Suciu S, Belhabri A, Delforge M, Kobbe G, Selleslag D, Schouten H, Ferrant A, Biersack H, Amadori S, Muus P, Jansen JH, Hellstrom-Lindberg E, Kovacsovics T, Wijermans P, Ossenkoppele G, Gratwohl A, Marie JP, Willemze R Value of allogeneic stem cell transplantation versus autologous stem cell transplantation and chemotherapy in patients with myelodysplastic syndromes and secondary acute myeloid leukemia: a prospective randomized European intergroup trial. Haematologica 2010;95: HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010

29 I n t e n s i v e C a r e Onderzoekslijnen Multi Center Stopic naar wijze van abstineren (i.s.m. EMC). SOD/SDD (ism UMCU). Cash studie naar citraat bij CVVH (i.s.m. VUMC). Haga onderzoek Interventiestudie apotheker op de IC. PI2 (optimale route toediening paracetamol). Farmacokinietiek Digoxine. HOERA (naar vroege dialyse na cardiochirurgie). Implementatie SIT. Voordrachten/posters Bokhoven KC, Purme I, Melief PHGJ De Hete Hagenees. Voordracht regionale refereeravond Delft. Mebus RC, Westerhof BD, Bras LJ, Ylimaz A, Stehouwer M, Bruins P Differences in hemostatic and inflaatory respons in cardiac surgery patients operated with minimized extracorporeal circulation circuit or conventional bypass. Poster 6 th Postgraduate Assemble in Anesthesiology (PGA), New York. Publicaties Hunfeld NGM, Berge ten RL, Le Brun PPH, Smith SJ, Melief PHGJ Hepatotoxicity related to citalopram intake: A case report.the International Journal of Risk and Safety in Medicine 2010;22:1-5. Hunfeld NGM, Melief PHGJ, Hest van RM, Bosma BE Pharmacist clinical interventions in the ICU. Critical Care 2010;14(Suppl 1):447. Wolf de SP, Samson AD, Purmer I, Buren van M, Prenger K, Westerhof BD High risk patients undergoing open-heartsurgery and early intervention in acute-on-chronic kidneydisease (HOERA). Netherl J Crit Care 2010;14:410. Wijngaarden van L, Zoete de A, Hunfeld NGM, Westerhof B. Hemodynamic influence of levosimendan in cardiac surgery patients with suspected postoperative myocardial failure. Intensive Care Medicine 2010;36(suppl 2):S239. HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag

30 I n t e r n e G e n e e s k u n d e / R e u m ato lo g i e Onderzoekslijnen Oncologie CAIRO III Maintenance treatment with capecetabine and bevacizumab versus observation after induction treatment with chemotherapy and bevacizumab as first line treatment in patients with advanced colorectal carcinoma, a randomized phase III study ALTTO A randomised, multi-centre, open-label, Phase III study of adjuvant Lapatinib, Trastuzumab, their sequence and their combination in women with HER2 (ErbB2) positive primary breast cancer. ATX, Boog Randomized trial of combination therapy of paclitaxel en bevacizumab versus paclitaxel, capecitabine and bevacizumab as first line treatment for locally recurrent or metastatic breast cancer patients with Her2/neu negative tumor. Phase II. OMEGA/BOOG A randomized. open label study of first line chemotherapy in older metastatic breast cancer patients, comparing intravenous pegylated liposomal doxorubicin with oral capecitabine; and the incorporation of a complete geriatric assessment. Phase III. CRITICS A multicenter randomized phase III trial of neo-adjuvant chemotherapy followed by surgery and chemotherapy or by surgery and chemotherapy in resectable gastric cancer: chemotherapy after induction chemotherapy in cancer of the stomach. SAVE-ONCO A multinational, randomized, double blind, placebo-controlled study to evaluate the efficacy and safety of AVE5026 in the prevention of venous thrombo-embolism (VTE) in cancer patients at high risk for VTE and who are undergoing chemotherapy. HAT, BOOG A randomized phase II study of concomitant trastuzumab, bevacizumab with paclitaxel versus trastuzumab and bevacizumab followed by the combination of trastuzumab, bevacizumab and paclitaxel at progression as first-line treatment of patients with metastatic breast cancer with HER2-neu overexpression. MATADOR Boog Microarray Analysis in breast cancer to Tailor Adjuvant Drugs Or Regimens, a randomized phase III study. IDEAL Boog Investigation on the Duration of Extended Adjuvant Letrozole treatment. An open label, randomized phase III trial comparing 2.5 year duration of letrozole (Femara ) treatment with 5 year duration in patients previously treated for endocrine sensitive early breast cancer. SWITCH A phase III randomized sequential open-label study to evaluate the efficacy and safety of sorafenib followed bij sunitinib versus sunitinib followed bij sorafenib in the treatment of first-line advanced/metastatic renal cell carcinoma. COMPARZ Study VEG108844, a study of Pazopanib versus Sunitinib in the treatment of Subjects with Locally Advanced and/or Metastatic Renal Cell Carcinoma. 28 HagaZiekenhuis Wetenschappelijk jaarverslag 2010