nr. 214 van GÜLER TURAN datum: 8 januari 2016 aan PHILIPPE MUYTERS Bedrijfsoverdracht en -overname - Beleid

Transcriptie

1 SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 214 van GÜLER TURAN datum: 8 januari 2016 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Bedrijfsoverdracht en -overname - Beleid In zijn beleidsbrief bevestigt de minister dat hij ondernemerschap wil stimuleren vanuit een levenscyclusbenadering. De bedrijfsoverdracht en -overname zijn een onderdeel van die levenscyclus en zullen dus blijvende aandacht krijgen in het kmobeleid. Uit onderzoek van Unizo blijkt dat de twee belangrijkste problemen bij het regelen van een bedrijfsoverdracht het vinden van goede opvolgers en de financiering van de overname zijn 1. In 2011 gaf 19% van de ondernemers aan dat alles prima geregeld was inzake opvolging. Zij voorzagen geen problemen. In 2015 is dat cijfer gezakt naar 9%. De voornaamste opties die de Vlaamse ondernemers in overweging nemen bij de overdracht van een bedrijf, zijn een verkoop aan derden, een overdracht aan de volgende generatie of een stopzetting. Tot op heden is de optie om de onderneming over te dragen aan een werknemerscoöperatie amper bekend bij de Vlaamse vergrijzende kmo s, terwijl voorbeelden in het buitenland aantonen dat deze optie heel wat voordelen kan bieden. De voorbije jaren nam het Agentschap Ondernemen in het kader van het masterplan voor opvolging en overname een reeks initiatieven om ondernemers te informeren en sensibiliseren over het belang van een grondige en tijdige planning van een bedrijfsoverdracht. Ondernemers kunnen ook een financiële tegemoetkoming krijgen via de pijlers coaching en strategisch advies (overdrachtsplan) van de KMO-portefeuille wanneer zij zich laten begeleiden of advies inwinnen bij de overdracht van hun bedrijf. Daarnaast lanceerde de minister in oktober 2015 de oproep inzake dienstverlening aan ondernemingen. Van de organisaties die hierop intekenen, worden ook voorstellen verwacht met betrekking tot opvolging en overname. Wat betreft financiering, ten slotte, kunnen de waarborgen en financieringsformules die PMV (Participatiemaatschappij Vlaanderen) aanbiedt mogelijk een oplossing bieden. 1. Het masterplan voor opvolging en overname werd afgerond. Dat werd in 2015 geëvalueerd. Volgens het jaarverslag 2014 van het Agentschap Ondernemen werd ook een prioriteitenplan uitgewerkt. 1 Vandorpe G., Unizo Studiedienst, Stoppen is starten de grote eindeloopbaan-enquête, oktober 2015,

2 Waar is de evaluatie en het bijbehorende prioriteitenplan te vinden? Wat waren de belangrijkste conclusies en welke bijsturingen of nieuwe initiatieven plant de minister? 2. Met betrekking tot de KMO-portefeuille. a) Hoeveel erkende dienstverleners bieden begeleiding bij bedrijfsoverdrachten aan? Welke zijn dat? b) Hoeveel aanvragen voor ondersteuning bij een bedrijfsoverdracht werden ingediend, hoeveel daarvan werden goedgekeurd en voor welke steunbedragen? Graag een overzicht voor de periode , opgesplitst per jaar, per provincie, per pijler (coaching, strategisch advies) en volgens bedrijfsgrootte. c) Hoe wil de minister er voor zorgen dat meer bedrijfsleiders zich laten begeleiden bij de overdracht van hun bedrijf? Verwacht de minister dat de hervormde KMOportefeuille en de nieuwe kmo-groeisubsidie zullen leiden tot een stijging in het aantal steunaanvragen voor begeleiding bij bedrijfsoverdracht? 3. In uitvoering van het masterplan voor opvolging en overname nam het Agentschap Ondernemen een reeks initiatieven op het vlak van bewustmaking, informatieverstrekking en begeleiding. Hoe en in welke mate werd/wordt de optie van overdracht aan een werkerscoöperatie opgenomen in deze initiatieven? 4. Met steun van het Agentschap Ondernemen, organiseerden de Antwerp Management School en de Universiteit Hasselt in het najaar van 2015 nog een opleiding voor coaches en adviseurs bedrijfsoverdracht. Werd in die opleiding de optie van een werkerscoöperatie opgenomen? Hoeveel cursisten waren er? 5. Aangezien Vlaanderen vooralsnog geen werkerscoöperaties heeft die ontstaan zijn door een overname: welke drempels verhinderen volgens de minister dat overnames door werkerscoöperaties plaatsvinden? 6. Overweegt de minister om samen met de minister van Sociale Economie initiatieven op te starten om de optie van overname door een werkerscoöperatie meer zichtbaarheid en bekendheid te geven? 7. Met betrekking tot de projectoproep dienstverlening aan ondernemingen: welke projectvoorstellen inzake bedrijfsoverdracht en -overname werden geselecteerd? 8. Graag in absolute en relatieve cijfers: hoeveel van de aanvragen voor waarborgen (Gigarant, waarborgregeling) en financieringen (Groeimezzanine, Winwinlening, Startlening+, KMO-Cofinanciering) die PMV ontving, hadden betrekking op een overname of overdracht? Hoeveel daarvan werden goedgekeurd?

3 PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT ANTWOORD op vraag nr. 214 van 8 januari 2016 van GULER TURAN 1. Vooraleer in te gaan op de vraag, merk ik op dat als in 2015 slechts 9% van de ondernemers aangeven dat alles prima geregeld is met betrekking tot de bedrijfsoverdracht, ten opzichte van 19% vier jaar eerder, dit niet noodzakelijk betekent dat ondernemers de bedrijfsoverdracht slechter voorbereiden. Ik maak mij sterk dat de bewustmakingscampagnes van het Agentschap Ondernemen over de noodzaak om de bedrijfsoverdracht tijdig en grondig voor te bereiden, effect hebben bij oudere ondernemers. Zij worden zich meer en meer bewust van de complexiteit van een bedrijfsoverdracht. Uit een onderzoek dat ik vorig jaar subsidieerde blijkt echter dat bewustmaking over bedrijfsoverdracht een blijvende inspanning vraagt van de overheid. Er komen immers elk jaar nieuwe ondernemers bij de groep die de pensioenleeftijd nadert. Aan het onderzoek, dat werd uitgevoerd door Antwerp Management School en Universiteit Hasselt bij bedrijven met een zaakvoerder van 55 jaar of ouder, namen 544 bedrijven deel; ongeveer de helft micro-ondernemingen en de helft kmo s. Bij die ondernemingen is het plannen van de bedrijfsoverdracht concreet aan de orde. De conclusies van dit onderzoek vormen samen, met de resultaten van de consultatie over de visienota ondernemerschapsstimulering en de evaluatie van de Week van de bedrijfsoverdracht, de basis voor mijn prioriteiten met betrekking tot bedrijfsoverdracht. Omdat het economisch belang van de bedrijven met een oudere bedrijfsleider moeilijk overschat kan worden en omdat in de helft van deze bedrijven nooit eerder een bedrijfsoverdracht plaats vond, moeten we de groep van oudere ondernemers blijven bewustmaken, informeren en ondersteunen om de bedrijfsoverdracht beter en vroeger voor te bereiden. Die inspanningen zijn nodig, want een derde van de ondernemers die de leiding binnen de vijf jaar willen overdragen, zijn niet of nauwelijks bezig met de voorbereiding van de bedrijfsoverdracht. Degenen die er wel mee bezig zijn, beseffen dat technische obstakels zoals de terugbetalingscapaciteit van de onderneming en het vinden van financiering om de overname te betalen en te weinig aandacht voor de familiale en relationele aspecten de belangrijkste obstakels vormen voor een geslaagde bedrijfsoverdracht. De Week van de bedrijfsoverdracht blijft de steunpilaar van bewustmaking. Het is een concept dat werkt. Overheid, middenveldorganisaties, banken en private dienstverleners treden in die week samen naar buiten. Voor informatieverstrekking blijven we een driesporenbeleid voeren. Het Agentschap Innoveren & Ondernemen ontsluit basisinformatie via het infopakketbedrijfsoverdracht en via haar website. We stimuleren private actoren om het hele jaar infosessies te organiseren en we werken met hen samen om de

4 opleidingspakketten bedrijfsoverdracht die het agentschap liet ontwikkelen, in de markt te zetten. Het stakeholdersplatform opvolging & overname wordt gesubsidieerd tot einde maart. Voor de periode daarna kijk ik naar de kandidaten die zullen geselecteerd worden voor de overheidsopdracht dienstverlening aan ondernemingen, om deze infosessies en opleidingen mee op te nemen in hun aanbod. Ik hoop met deze nieuwe partners meer impact te realiseren. Want vandaag maken de oudere ondernemers te weinig gebruik van het bestaande informatie-aanbod. Het agentschap zal alvast onderzoeken hoe zij het informatiepakket beter kan aanpassen aan de behoeften van verschillende doelgroepen. Deze dienstverleners zullen ook instaan voor de begeleiding, zowel van overdragers als van opvolgers en overnemers. Ook de vernieuwde kmo-portefeuille en de kmogroeisubsidie kunnen daarvoor ingezet worden. Gespecialiseerde dienstverleners vertellen mij dat een grote groep van bedrijven moeilijk verkoopbaar zijn omwille van te lage aantoonbare rendabiliteit, te grote afhankelijkheid van de huidige bedrijfsleider of andere elementen die wijzen op een slechte voorbereiding van de bedrijfsoverdracht. Maar daarnaast is het zo dat overdragers en overnemers elkaar moeilijk vinden. Aan dat knelpunt moeten we meer tegemoet komen. In de eerste plaats moet de markt daar haar werk doen. Het Agentschap Innoveren & Ondernemen staat open voor suggesties die leiden tot meer transparantie in de markt van vraag en aanbod van over te nemen bedrijven. Het klopt dat potentiële overnemers niet altijd ver moeten gezocht worden. Overname door een of meerdere personeelsleden is zeker een optie die vaak niet bekeken wordt. Voor mij hoeft dat niet noodzakelijk te gebeuren door een werknemerscoöperatie. Maar het Agentschap Innoveren & Ondernemen heeft dat thema zeker op de radar staan. Uit het onderzoek van Antwerp Management School en Universiteit Hasselt kwamen zeven belangrijke vaststellingen naar voren. Ik heb ze al bekend gemaakt tijdens de Week van de bedrijfsoverdracht, maar ik vat ze voor u nog even samen. Vaststelling 1: De problematiek van bedrijfsoverdracht is aanwezig in een grote groep van ondernemingen. Op basis van de VKBO databank (Verrijkte Kruispuntbank van Ondernemingen) waren er in 2014 in Vlaanderen micro-ondernemingen en KMO s met een zaakvoerder of afgevaardigd bestuurder ouder dan 55 jaar. In bedrijven is een zaakvoerder of afgevaardigd bestuurder actief die ouder is dan 65 jaar. Die bedrijven vertegenwoordigen samen een netto toegevoegde waarde van 8,186 miljard euro en 45,147 miljard euro aan activa. Samen stellen zij mensen te werk. 51% wordt geleid door de oprichtende ondernemer. 17% is in handen van de derde generatie of ouder. We zien dus dat het geen nieuw fenomeen is dat familiebedrijven niet automatisch overgaan naar de volgende generatie. Vaststelling 2: Heel wat bedrijven die binnen een termijn van 5 jaar een overdracht van leiding of eigendom voorzien, doen te weinig aan planning en voorbereiding van de overdracht.

5 1 op 4 van de bevraagde ondernemers geeft aan dat ze het bedrijf willen blijven leiden tot ze ouder zijn dan 65 jaar. Langer werken is dus ook bij ondernemers aan de orde. Daar staat tegenover dat 54,2% van de bevraagde ondernemers de leiding wil overdragen binnen de vijf jaar. Bij die groep zien we toch een aantal problemen op vlak van voorbereiding van de bedrijfsoverdracht. 30,2% van deze groep zijn niet of nauwelijks bezig met de planning van de overdracht van leiding. Opvallend is dat 26,3% van de 65-plussers is niet of nauwelijks bezig met het plannen van de opvolging van leiding. Bovendien weet 13% van de bedrijven die binnen een termijn van 5 jaar de eigendom willen overdragen, niet hoe er aan te beginnen. Vaststelling 3: Hoge overnameprijzen t.o.v. beperkte beschikbare financiële middelen belemmeren overdracht van eigendom. De meest aangehaalde belemmeringen voor het plannen van overdracht van eigendom zijn: financiële redenen zijn de belangrijkste belemmering bij het plannen van een eigendomsoverdracht. Hierbij wordt frequent verwezen naar de te hoge overnameprijzen en het gebrek aan geldmiddelen (bv. om de andere kinderen uit te kopen of erfbelasting te betalen); familiale redenen (vb. kinderen komen niet overeen, opvolger nog niet klaar, jonge leeftijd kinderen, gelijkberechtiging van de kinderen); ongunstige marktomstandigheden; het zoeken van een gepaste opvolger/overnemer; het bedrijf klaar maken voor een overdracht (vb. fiscaal herstructureren, zorgen voor winstgevendheid); gebrek aan kennis over het overdrachtsproces. De meest aangehaalde belemmeringen voor het plannen van overdracht van leiding zijn: familiale redenen (vb. kinderen geen interesse/te jong, moeilijke erfenisverdeling); economische en financiële redenen (vb. onvoldoende rentabiliteit, ongunstige marktomstandigheden, onzekere toekomst); de huidige bedrijfsleider wenst het roer niet over te geven; ontbrekende kennis over het overdrachtsproces. Vaststelling 4: Veel ondernemers maken te weinig gebruik van de bestaande informatie- en adviesmogelijkheden. Dat gebrek aan kennis over het overdrachtsproces is logisch als we vaststellen dat ongeveer 60% van de ondervraagde ondernemers zeggen geen of hoogstens 2 informatiebronnen te hebben geraadpleegd. Zelfs 2 op de 3 bedrijven met een bedrijfsleider ouder dan 65 jaar geven aan geen informatiebronnen te hebben geraadpleegd. Vaststelling 5: 53% van de bedrijven denken aan een familiale opvolging, terwijl in 39% van de bedrijven een externe verkoop van de aandelen wordt overwogen. 8% denkt aan de liquidatie van de onderneming. De belangrijkste motieven om een externe verkoop te overwegen zijn: de ondernemer wil het financieel rendement van zijn jarenlange inzet verkrijgen door verkoop (57,5%); de kinderen/familie zijn niet gemotiveerd om het bedrijf over te nemen (32,5%); de kinderen/familie kunnen bedrijf niet overnemen omwille van de kostprijs (17,5%); de ondernemer wil het bedrijf niet overlaten aan de kinderen/familie (17,5%);

6 de kinderen/familie kunnen het bedrijf niet overnemen wegens gebrek aan capaciteiten (12,5%). Vaststelling 6: 15% van de micro-ondernemingen denkt eraan om hun bedrijf te liquideren tegenover 2% van de grotere kmo s. De bedrijven die een liquidatie overwegen, zijn bijna uitsluitend microondernemingen. 53% van de micro-ondernemingen die eraan denken om te liquideren heeft hoogstens 2 werknemers in dienst. Het kan zijn dat de bedrijfsleiders die eraan denken om te liquideren zelf geen kinderen hebben of dat zij het moeilijk vinden om hun specifieke kennis en beroepservaring door te geven aan een opvolger of overnemer. Vaststelling 7: Het is voor vele bedrijven moeilijk om een geschikte koper te vinden. 71% van de bedrijven die een externe verkoop overwegen, vinden moeilijk een geschikte overnemer. Ongeveer een vijfde heeft nog geen idee van de waarde van hun bedrijf. Het niet tijdig vinden van een geschikte koper kan mede veroorzaken dat men denkt aan liquidatie. Ik maakte reeds melding van de overheidsopdracht dienstverlening aan ondernemingen, waarbij de kandidaat dienstverleners voorstellen kunnen formuleren. We zullen er bij de selectie van de ingediende voorstellen op toezien dat de knelpunten zoals ze bij de vaststellingen van het onderzoek van Antwerp Management School en Universiteit Hasselt naar voor kwamen, worden aangepakt. Indien nodig zal het Agentschap Innoveren en Ondernemen bijkomende initiatieven voorstellen. 2. a) Momenteel zijn er 116 personen erkend als dienstverlener voor het domein bedrijfsoverdracht. Hiervan zijn er 92 erkend voor de pijler strategisch advies en 24 voor de pijler coaching. Deze personen zijn toegewezen aan een organisatie, hierdoor kunnen klanten bij 74 organisaties terecht: 54 voor strategisch advies en 23 voor coaching. (Zie bijlage 1 dienstverleners kmo-p) b) Gedurende de periode werden 81 steundossiers bedrijfsoverdracht ingediend; 55 projecten werden goedgekeurd voor een totaal van ,50 euro subsidie. (Zie bijlage 2 steundossiers kmo-p) c) Op 17 juli 2015 heeft de Vlaamse regering de bijsturing van de kmo-portefeuille principieel goedgekeurd. In de toekomst zullen er twee subsidie-instrumenten zijn: een brede, vereenvoudigde kmo-portefeuille ter ondersteuning van de professionalisering van de Vlaamse kmo s en de nieuwe kmo groeisubsidie voor bedrijven met groeiambities. De nieuwe subsidie-instrumenten worden opgezet vanuit het oogpunt van de eindklant. Dit wil zeggen dat maatwerk het uitgangspunt is en dat de bestaande drempels worden weggewerkt om tot administratief eenvoudige, snelle en duidelijke ondersteuningsinstrumenten te komen. Bij de vereenvoudigde kmo-portefeuille vallen alle pijlers en domeinen weg. Elke kmo krijgt jaarlijks één subsidiebudget ( euro voor kleine ondernemingen en euro voor middelgrote ondernemingen) dat naar eigen inzichten besteed kan worden voor opleiding of advies. Als een onderneming experten advies rond bedrijfsoverdracht wenst in te kopen zal dat zeer eenvoudig via de kmo-portefeuille gesubsidieerd kunnen worden. De

7 steunverlening via de kmo-portefeuille verloopt immers volledig via de geautomatiseerde applicatie zonder interventie van de overheid. Naast de kmo-portefeuille komt er een nieuw instrument, de kmo-groeisubsidie. Ondernemingen die een nieuwe groeisprong willen inzetten kunnen via de kmogroeisubsidie tot euro subsidie krijgen per jaar en per groeitraject. Verwacht wordt dan ook dat de bijsturingen een positief effect zullen hebben op de ondersteuning van onze Vlaamse kmo s. Niet uitsluitend voor advies of opleiding in het kader van de bedrijfsoverdracht maar voor alle aspecten van de bedrijfsvoering waarin de Vlaamse kmo s zich willen verbeteren. 3. Het Agentschap Innoveren & Ondernemen maakt deel uit van de stuurgroep van een project van FEBECOOP adviesbureau, SVO-Odisee, Zenitor en Integraal over overdracht van kmo s aan werknemers. Het agentschap verwacht dat FEBECOOP dit jaar zal mee doen aan de Week van de bedrijfsoverdracht. De leereffecten die dit project oplevert, kunnen mee genomen worden in toekomstige beleidsinitiatieven. 4. Deze opleiding had vooral tot doel om coaches en eerder technische adviseurs inzicht te geven in elkaars aanpak en expertise. Dit moet er toe leiden dat deze twee soorten dienstverleners meer samenwerken. Vandaag worden daar wel eens kansen gemist. De eerste editie van deze opleiding had 16 deelnemers. Het thema overname door een werknemerscoöperatie komt niet als apart onderdeel aan bod in deze opleiding. Maar zoeken binnen het personeel naar potentiële overnemers wel. 5. De deelname van het Agentschap Innoveren & Ondernemen aan de stuurgroep van het project Overdracht van je KMO, al eens aan je werknemers gedacht zal hopelijk inzichten opleveren over wat we kunnen doen om overnames door werkerscoöperaties meer onder de aandacht te brengen. De overdracht aan werknemers kan hier bijdragen om de continuïteit van bedrijven te bewerkstelligen. Bij de informatieverstrekking dient hieraan de nodige aandacht gegeven te worden. 6. De samenwerking die ik hierboven aanhaalde is alvast een eerste initiatief. 7. Voor de dienstverlening aan ondernemingen verwijst u naar een oproep. De selectie van dienstverleners verloopt echter via een overheidsopdracht. We moeten de termijnen die daarvoor gelden, respecteren. De offertes voor deze overheidsopdracht werden ingediend op 20 januari waarna jurering en onderhandelingen van start gaan. 8. Gigarant (periode ) 11 van de 177 aanvragen (6%) hadden betrekking op een overname of overdracht. Daarvan werden er 7 goedgekeurd, dat is 16% van de 45 goedgekeurde dossiers. Winwinlening (jaarlijks, periode ) Voor de aanmelding van een Winwinlening kan men op de web-applicatie uit een (beperkt) aantal doelen een keuze maken. Hier is geen mogelijkheid tot een vrije opgave van het doel. De doelen die voor de vraag overname/overdracht werden weerhouden zijn: Aankoop aandelen, overname handelszaak en overname klantenbestand of goodwill. Ontvangen winwinleningen overname* Bedrag Winwinlening Aantal

8 Winwinleningen Totaal bedrag Winwinlening Totaal aantal Winwinleningen Aandeel bedrag overname 17,97% 13,84% 16,38% 16,72% 15,09% Aandeel aantal overname 13,86% 11,80% 14,34% 13,12% 11,34% Geregistreerde winwinleningen overname* Bedrag Winwinlening Aantal Winwinleningen Totaal bedrag Winwinlening Totaal aantal Winwinleningen Aandeel bedrag overname 17,64% 14,45% 15,24% 17,49% 16,12% Aandeel aantal overname 14,22% 12,33% 12,76% 13,89% 12,05% (*) Korte toelichting: Sinds 1 januari 2011 worden aanvragen van Winwinleningen onmiddellijk, na het invullen van de Winwinlening op de web-applicatie, ontvangen door Waarborgbeheer nv. De registratie van een Winwinlening gebeurt pas nadat de kredietgever een getekende akte en delgingstabel heeft overgemaakt aan Waarborgbeheer nv. De kredietgever beschikt hiervoor over een periode van drie maanden na het invullen van de Winwinlening op de web-applicatie. Ontvangen aanvragen op het einde van een kalenderjaar kunnen om die reden in sommige gevallen pas in het daaropvolgende kalenderjaar worden geregistreerd. Waarborgregeling Het opgegeven doel van een aanmelding (die meerdere kan omvatten) is een vrij in te vullen veld door de waarborghouders. Dit maakt de selectie enigszins moeilijk voor wat betreft deze vraag. De selectie gebeurde op basis van opgegeven doelen waar het woord aandelen of het woord overname in voorkomt. Ontvangen aanmeldingen overname* Waarborgbedrag overname Totaal aantal overname Waarborgbedrag totaal Aantal totaal Aandeel waarborgbedrag overname 40,80% 45,05% 45,85% 37,20% 37,74% Aandeel aantal overname 30,01% 33,49% 32,31% 29,79% 30,01%

9 Productie (onder de waarborg gebrachte aanmeldingen overname* Waarborgbedrag overname Totaal aantal overname Waarborgbedrag totaal Aantal totaal Aandeel waarborgbedrag overname 39,92% 45,68% 47,04% 37,77% 38,08% Aandeel aantal overname 30,27% 34,02% 33,01% 30,43% 29,50% (*) Korte toelichting: Een verbintenis wordt pas onder de waarborg gebracht wanneer de premie effectief betaald is. Hiervoor beschikt de kredietnemer (met als tussenpersoon de waarborghouder) over een periode van 1 maand. Ontvangen aanmeldingen op het einde van een kalenderjaar kunnen om die reden in sommige gevallen pas in het daaropvolgende kalenderjaar onder de waarborg gebracht worden. Groeimezzanine/Mezzanine Partners 1 (periode ) 200 aanvragen, waarvan 75 (37,5%) met enige vorm van overname te maken hadden (LBO/MBO/MBI, corporate overname, ). Van 75 overnamedossiers werden er finaal 15 goedgekeurd. Op een totaal van 30 goedgekeurde dossiers in die periode, betekent dit dat 50% van de goedgekeurde dossiers met een overname te maken hadden. Participatiefonds Vlaanderen (periode van 1/7/2014 (opstart) tot 31/12/2015) Participatiefonds Vlaanderen beheert sinds 1/7/2015 de Startlening+ en de KMOcofinanciering. Voor 1/7/2015 beheerde het Participatiefonds Vlaanderen de volgende producten: Starteo, Optimeo, BA+ en de startlening. In totaal sloegen, sinds 1/7/2014, 83 leningaanvragen op een overname. Hiervan werden er 60 goedgekeurd, dit is 72%. Dit betekent ook dat een 14% van de aanvragen slaat op overnames, en 17% van de goedgekeurde dossiers. 1/7/ /12/2015 Startlening + KMO-cofinanciering Totaal (incl. Startlening) (incl. Starteo, Optimeo, BA+) Aanvragen overname Aanvragen totaal Goedkeuringen overname Goedkeuringen totaal Aandeel aanvragen overname 7,9% 26,0% 14,2% Aandeel goedkeuringen overname 9,1% 27,3% 17,0% BIJLAGEN 1. Dienstverleners KMO-P 2. Steundossiers KMO-P