Voor vervolg Opgave 1: Z.O.Z.
|
|
- Martha Bakker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Schoolexamenvragen ethiek. Achteraan is een antwoordmodel opgenomen. Het bestaat uit 3 aan casus gerelateerde opgaven met in totaal 13 onderdelen. Voor elk onderdeel staat tussen haakjes het maximaal te behalen aantal punten. In totaal zijn er 39 punten te behalen. SUCCES! Opgave 1 Consequentialisme of gevolgenethiek Student Y die op het eind van zijn eerste studiejaar voor een beslissend tentamen is gezakt, stapt naar zijn professor toe met het verzoek zijn tentamencijfer te verhogen. De professor deelt hem mee dat Y naar zijn mening echt geen beter cijfer verdiend heeft. "Daar ben ik het wel mee eens", zegt Y, "maar als ik geen hoger cijfer krijg, kan ik niet doen wat ik heel graag wil: mijn studie medicijnen voortzetten. Geen hoger cijfer krijgen kan voor mij het verschil betekenen tussen het uitoefenen van een beroep dat me enorm aantrekt en het jaar in, jaar uit zwoegen in een baan die me helemaal niet ligt. De gevolgen daarvan voor mijn geluk zouden heel erg groot zijn. En wat uw geluk betreft: het verhogen van mijn tentamencijfer zal daar nauwelijks invloed op hebben. Alles bij elkaar vind ik, dat u me een hoger cijfer zou moeten geven." (2) 1 Leg uit waarom de redenering van student Y een utilistisch karakter heeft. Laat in je uitleg duidelijk uitkomen wat het utilistisch principe inhoudt. Stel de professor gaat niet in op het verzoek van student Y. De professor kan hiervoor verschillende redenen hebben. Hij zou aan zijn plicht kunnen refereren of het niet deugdzaam achten, maar hij kan ook op utilistische gronden het verzoek afwijzen. De professor hanteert dan een andere maar eveneens utilistische benaderingswijze dan student Y doet. (3) 2 Geef de utilistische redenering die de professor zou kunnen gebruiken kort weer. Geef aan waarin de utilistische benaderingswijze van de professor afwijkt van die van student Y. In de tekst hierboven wordt expliciet gesproken over geluk. Jeremy Bentham geeft verschillende criteria waarmee vormen van geluk met elkaar vergeleken worden. (4) 3 Geef voor zowel de student als de professor aan welk criterium het meest geschikt is om te hanteren bij respectievelijk het verzoek tot verhoging van het cijfer (door de student) en de afwijzing daarvan (door de professor). Licht je keuzen toe. In Trouw van stond begin dit jaar een interview met de Vlaamse ethicus Arnold Burns (universiteit van Leuven) over het door de Tweede Kamer voorgestelde verbod op seks met dieren. Een dergelijk verbod is niet nieuw: In de Middeleeuwen stond er de doodstraf op. Wel nieuw is de redenen waarom seks met dieren wordt verboden, volgens Burns. Ook de Australische filosoof Peter Singer vindt dat in het utilisme ook rekening gehouden moet worden met dieren, om niet te vervallen in speciësisme. (2) 4 Leg uit waarom het utilisme volgens Singer ook van toepassing is op dieren. Licht je antwoord zo toe dat duidelijk wordt wat verstaan moet worden onder speciësisme. 1 Voor vervolg Opgave 1: Z.O.Z.
2 Vervolg Opgave 1 Toch blijkt uit het interview dat het volgens Burns helemaal niet gaat om het leed dat dieren aangedaan wordt. Lees uit het genoemde interview: Toch kunnen we makkelijk voorbeelden verzinnen waarbij de seksuele opgewondenheid van mensen verhevigd wordt zonder dat het dier pijn leidt. Bovendien, als pijn de doorslaggevende factor zou zijn, dan vallen deze seksuele handelingen gewoon onder dierenmishandeling. Daarom ben ik ervan overtuigd dat ook deze nieuwe wet alleen tot stand kon komen omdat hij indirect een beroep doet op onze taboegevoeligheid. Dat zie je ook aan de reacties van de Kamerleden: pervers, weerzinwekkend en bah, wat vies. Uit walging? Die walging is een fysieke uiting van het taboe, niet het taboe zelf. ( ) Die walging komt niet voort uit de schade die het beest zou worden toegebracht, die komt voort uit het taboe dat overschreden dreigt te worden. [Uit: Trouw, 10 februari 2010] Kennelijk reageren de Kamerleden (en anderen) instinctief op het dreigende doorbreken van een taboe. Wanneer het om morele instincten gaat, kunnen we Verplaetse raadplegen. Hij heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar onze morele instincten en hij onderscheidt er vier: De hechtingsmoraal, de geweldsmoraal, de reinigingsmoraal en de samenwerkingsmoraal. (3) 5 Beargumenteer uit welk moreel instinct de walging van seks met dieren voortkomt. Leg ook uit hoe de benadering van Verplaetse zich verhoudt met gevestigde ethische theorieën als het utilisme. Met zijn Deep Ecology wil de Noorse filosoof Arne Naess het utilisme uitbreiden tot onze planeet Aarde. Volgens hem behoeven ook meren, gebergten en bodemschatten morele bekommernis. De vraag rijst of het utilisme hierop van toepassing kan zijn. (3) 6 Kan Naess zijn pleidooi voor morele bekommernis voor (delen van) onze planeet de Aarde op het utilisme baseren? Zo ja, leg uit hoe hij dat kan doen. Zo nee, op welke theorie kan hij zich het best baseren en hoe? Voor Opgave 2: Zie ander blad 2
3 Opgave 2: Deugdethiek en plichtethiek Madonna Louisa Ciccone werd in 1958 geboren te Bay City, Michigan en doorliep de middelbare school moeiteloos. Als jong meisje was dansen haar lust en haar leven. In 1978 vertrok ze naar New York. Madonna bereikte niet alleen de doelen die ze voor zichzelf gesteld had, ze stelde zich ook als taak om de dubbele seksuele moraal aan de kaak te stellen. De discussie over wat er op seksueel gebied wel en niet vertoond mocht worden, speelde zich grotendeels af over haar hoofd en lichaam. Er werden natuurlijk wel meer videoclips gemaakt met veel borsten en billen. Maar de verdienste van Madonna is dat ze de traditionele rolpatronen omdraaide. In haar clips stond seks in het teken van onafhankelijkheid. Haar carrière is een kruistocht tegen de conservatieve Amerikaanse onderdrukking van de vrouwelijke lustbeleving. In Material Girl speelt ze een vrouw die hogerop wil. Als het daarvoor nodig is, verleidt ze een vent, gaat voor zijn centen. Maar zorgt ze er wel voor dat ze nooit de onderliggende partij wordt. [Uit: History: Cultuur van de massa in de tweede helft van de twintigste eeuw. (Arnhem: Lambo 2001)] Uit bovenstaande tekst blijkt dat Madonna een emancipatoir rolmodel is en elders in hetzelfde artikel wordt expliciet gesteld dat Madonna veel vrouwelijke fans heeft en dat meisjes haar zien als hun grote voorbeeld. Hoewel Madonna s houding wellicht wat extreem te noemen is, zouden we haar toch als levenskunstenares kunnen zien en wanneer we haar levenskunst deugdethisch opvatten, kunnen we ons afvragen of Madonna als voorbeeld kan bijdragen aan de morele vorming van jongeren. (3) 7 Wat is het belang van voorbeelden voor een morele vorming in deugdethische zin? Beargumenteer in je toelichting of Madonna al dan niet een voorbeeld kan vormen voor morele vorming in deugdethische zin. In haar documentaire Beperkt Houdbaar bespreekt Sunny Bergman voorbeelden voor meisjes en vrouwen die wellicht minder deugdzaam zijn. Zij stelt dat er sprake is van een onrealistisch schoonheidsideaal, dat in leven gehouden wordt door extreem slanke modellen waarvan gefotoshopte afbeeldingen in tijdschriften verschijnen. (3) 8 Leg uit waarom de voorbeelden uit de documentaire Beperkt Houdbaar in strijd zijn met de deugdethiek. Formuleer ook vanuit de plichtethiek een moreel oordeel over het instant houden van zo n onrealistisch schoonheidsideaal. Het verstand speelt in de plichtethiek van Immanuel Kant een nog belangrijker rol dan in de deugdethiek van Aristoteles. (2) 9 In welk opzicht speelt het verstand bij Kant een belangrijker rol dan bij Aristoteles? In de ethiek van Kant speelt het hoogste goed een belangrijke rol. Omdat een mens in staat is tot morele oordelen, komt Kant tot drie postulaten. (4) 10 Waarom kan de mens het hoogste goed niet op eigen kracht bereiken? Noem in de toelichting op je antwoord deze drie postulaten en leg uit welke rol ze spelen. 3 Opgave 3: Z.O.Z.
4 Opgave 3: Politieke ethiek Volgens sommigen kan er voldoende aanleiding zijn om wetsovertreding of zelfs het gebruik van geweld te rechtvaardigen. Zo ook Michel Onfray (zie eerste opgave). Soms, wanneer je alles hebt geprobeerd, alles, echt alles en wanneer je je leven of je geestelijke en lichamelijke gezondheid op het spel zet door iemand zijn gang te laten gaan die vastbesloten is je iets aan te doen, kun je geweld niet vermijden. Wanneer je van geweldloosheid een absoluut principe maakt, geef je een tegenstander die geen middel schuwt a priori het groene licht. Als we in een ideale wereld leefden, zou het uiteraard niet nodig zijn dergelijke extreme maatregelen te nemen, maar de wereld is niet ideaal en, wat het persoonlijke welzijn betreft kan geweld iets tot stand brengen waar de politie, de moraal en de geestelijke gezondheidszorg niet toe in staat zijn, ondanks al hun afzonderlijke of gecombineerde inspanningen. ( ) Geweld wordt, wanneer het defensief is, op morele gronden verdedigd, omdat het een proces stopzet dat destructief en catastrofaal dreigt te worden. Daarentegen is offensief geweld onverdedigbaar. (Michel Onfray: Antihandboek voor de filosofie. Rotterdam: Lemniscaat, 2003 p.182.) Onder zekere omstandigheden kan men volgens Onfray spreken van een recht op geweld. (3) 11 Leg uit waarom dat recht op geweld (als het al bestaat) noodzakelijk een negatief recht moet zijn en geen positief recht. Geef een toelichting op je antwoord zodat duidelijk wordt welke rol de correlatiethese van rechten en plichten hier speelt. (3) 12 Zijn er volgens jou situaties waarin er sprake zou kunnen zijn van een plicht op gebruik van geweld? (Bedenk dat een plicht een correlatie heeft met een recht!) Zo ja, geef aan onder welke omstandigheden er sprake kan zijn van een plicht op het gebruik van geweld en hoe die plicht gerechtvaardigd kan worden. Zo nee, leg uit waarom er in geen enkele situatie sprake van een plicht kan zijn. Volgens Onfray verloopt het gebruik van geweld altijd op dezelfde manier met de volgende stadia: bedreiging, intimidatie, feitelijk geweld en vernietiging. (Idem. p.183.) (4) 13 Noem één van de stadia uit dit verloop van geweld waarin sprake is van een situatie zoals het prisoners dilemma beschrijft en één stadium waarin geen sprake is van een situatie zoals het prisoners dilemma beschrijft. Licht je antwoord zo toe dat duidelijk wordt wat een prisoners dilemma-situatie is en waarom het zich juist in die stadia al dan niet voordoet. - Einde Schoolexamen - 4
5 Antwoordmodel schoolexamen filosofie: Ethiek (SE3) 1 (2) Weergave utilitair principe (1) Toepassen op tekst (1) 2 (3) Stellen doel [of toepassen regelutilisme] (1) Voorbeeldredenering (1) Verschil met redenering student (1) 3 (4) Criterium student plus uitleg (2) Criterium professor plus uitleg (2) 4 (2) Toepassing utilisme op dieren (vlg Singer) (1) Uitleg Speciësisme (1) 5 (3) Walging komt voort uit reinigingsinstinct (1) Argumentatie daarvoor (1) Verplaetse bedrijft descriptieve ethiek (itt prescriptief) (1) 6 (3) Standpunt of Naess zich op het utilisme kan beroepen (1) Zo ja hoe; zo nee welke theorie dan en hoe (2) 7 (3) Standpunt of Madonna een deugdethisch voorbeeld kan zijn (1) Argumentatie of toelichting (1) Belang van voorbeelden voor deugdethiek (1) 8 (3) Uitleg waarom vb en in strijd zijn met deugdethiek (2): Extreem, dus niet het midden (1) Irreëel, dus onmogelijk na te volgen (1) Plichtethisch oordeel over schoonheidsideaal (1) 9 (2) Kant: inzien morele wet (rationalistische benadering) (1) Aristoteles: instrument om het midden te vinden (1) 10 (4) Uitleg hoogste goed op eigen kracht onbereikbaar (1) [Hoogste goed bestaat uit: zedelijkheid (bereikbaar) en gelukzaligheid (niet)] Uitleg rol drie postulaten (3): Vrije wil: morele wet volgen of niet (1) Onsterfelijke ziel: Gelukzaligheid in hiernamaals (1) Schepper (God): naar ieders zedelijkheid (omniscient) juiste hoeveelheid gelukzaligheid geven (omnipotent) (1) 11 (3) Uitleg correlatiethese (1) Weergave verschil tussen negatief recht en positief recht (1) Uitleg waarom hier sprake moet zijn van negatief recht (1) 12 (3) Redenering voor of tegen het bestaan van een plicht tot geweld (1) Toepassing correlatie van recht en plicht (1) Rechtvaardiging of weerlegging (1) 13 (4) Stadium waar PD een rol speelt (1) [Bedreiging of intimidatie] Stadium waar PD geen rol speelt (1) [Geweld of vernietiging] Uitleg waarom in die stadia PD al dan niet een rol speelt (1) Uitleg PD (1) -Einde antwoordmodel- 5
(3) 3 Leg uit dat Onfray hierboven de kern van de ethiek van Kant weergeeft. Geef ook aan hoe Kant zijn visie op liegen zou beargumenteren.
Schoolexamenvragen ethiek. Achteraan is een antwoordmodel opgenomen. Het bestaat uit 3 aan casus gerelateerde opgaven met in totaal 11 onderdelen. Voor elk onderdeel staat tussen haakjes het maximaal te
Nadere informatieConsequentialisme (Gevolgenethiek)
22 oktober 2016 Ethiek Ethische theorieën Deontologie (Plichtethiek) Consequentialisme (Gevolgenethiek) Deugdethiek Casus bespreking Conclusies Filosofie van het juiste handelen. Systematische bezinning
Nadere informatieExamen VWO. filosofie
filosofie Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Woensdag 31 mei 9.00 12.00 uur 20 06 Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen; het examen bestaat uit 15 vragen. Voor elk
Nadere informatiefilosofie havo 2015-II
Opgave 1 Bloed, zweet en luxeproblemen 1 maximumscore 2 een argumentatie of de uitleg van het inkomensverschil tussen Benjamin en de arbeiders gerechtvaardigd is aan de hand van de Romeinse definitie van
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wijsgerige ethiek
Samenvatting Filosofie Wijsgerige ethiek Samenvatting door een scholier 1751 woorden 21 mei 2003 7,2 53 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie ViaDELTA Filosofie: Wijsgerige ethiek Paragraaf 1: Het morele
Nadere informatieEthische optiek = hoe is de benadering dat mensen het uiteindelijk goede behoren te doen.
Samenvatting door A. 1576 woorden 4 december 2014 1,3 2 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Paragraaf 2 De ethische optiek 1 inleiding Ethiek gaat over goed en kwaad in het menselijk handelen. Onderscheid
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2010 - II
Opgave 2 Religie in een wetenschappelijk universum 6 maximumscore 4 twee redenen om gevoel niet te volgen met betrekking tot ethiek voor Kant: a) rationaliteit van de categorische imperatief en b) afzien
Nadere informatie6.1. Samenvatting door E woorden 2 april keer beoordeeld. Filosofie. Filosofie: Wijsgerige ethiek. Paragraaf 1: Het morele goede
Samenvatting door E. 2749 woorden 2 april 2015 6.1 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Filosofie: Wijsgerige ethiek Paragraaf 1: Het morele goede 1.1 Kwalitatief goed: cijfers, films, etc Moreel goed: daad
Nadere informatieFilosofie. Op het VWO. Filosofie juist op Lyceum Oudehoven!
Filosofie Op het VWO Wat is Filosofie? Wetenschappen beantwoorden vragen: Over een eigen onderwerp (object van studie) Op een eigen manier (methode van bestuderen) Filosofie beantwoordt vragen die niet
Nadere informatieAristoteles: Oh ja? Maar ik heb ook wel eens gehoord van utilitarisme, wat is dat dan?
Praktische-opdracht door een scholier 2095 woorden 29 mei 2013 3,8 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Symposium Nienke Raaijmakers H4A Vrijdagmiddag vijf uur. Ik ben net thuis van school, en
Nadere informatieWijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V
Wijziging pagina 5: het centraal examen duurt 180 minuten FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2018 V17.09.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens
Nadere informatieEthiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte.
Samenvatting door A. 2079 woorden 29 juni 2014 6,4 2 keer beoordeeld Vak Anders H1 Ethiek (ethos = gewoonte/zede) wil nadenken over en zich bezinnen op de levenshouding, het handelen en de gewoonte. Moraal
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Alledaagse deugden 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: verschil van de deugdethiek met andere ethische benaderingen: de deugdethiek richt zich op de persoon en
Nadere informatiefilosofie havo 2018-II
Opgave 3 Verslavingen 17 maximumscore 1 Een goed antwoord bevat een uitleg dat het voorbeeld van de Anonieme Alcoholisten om het zelfbeeld te veranderen, past bij de interpretatietheorie: vaak herhalen
Nadere informatieEen ander domein is de wetenschap. Wetenschap kan men als volgt omschrijven:
Pagina B 1 Samenvatting inleidende les ethiek 8/02/06 ETHIEK. Filosofie is denken, hard nadenken over vanalles en nog wat, en hoort eigenlijk bij ethiek. Ethiek zelf kan me ook een beetje vergelijken met
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 2 Waanzin 6 maximumscore 2 een weergave van de overeenkomst tussen Descartes benadering van emoties en de beschreven opvatting over melancholie in de Oudheid: een fysiologische benadering 1 een
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5
Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1742 woorden 4 juli 2010 4,3 21 keer beoordeeld Vak Filosofie Hoofdstuk 4 Denken over de mens Filosofische vragen
Nadere informatieTOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs
TOETSMATRIJS: Ethiek voor Makelaars en Taxateurs Doel van het diploma Met dit diploma laten makelaars en taxateurs zien dat ze kritische professionals zijn met kennis van de ethiek. Deze kennis en houding
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Beoordelingsmodel Opgave 1 De graaf van Monte-Cristo 1 maximumscore 3 een uitleg van welke primaire hartstocht haat kan worden afgeleid: de droefheid 1 de opvatting van Spinoza over haat: de wil tot verwijderen
Nadere informatieNederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl)
Nederlands (nieuwe stijl) en Nederlands, leesvaardigheid (oude stijl) Examen VWO Vragenboekje Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Maandag 19 mei 9.00 12.00 uur 20 03 Voor dit examen zijn
Nadere informatieVWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme
VWO 4 FILOSOFIE Wat is ethiek en het utilisme Wat is ethiek? Ethiek legt het verschil uit tussen goed en fout Ook kijkt men in de ethiek naar hoe mensen besluiten nemen Ethiek is descriptief Het gaat over
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo 2006-I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 Over levenskunst 1 Een juist antwoord bevat de volgende elementen: een uitleg over het belang van voorbeelden in morele vorming in deugdethische zin 1 een argumentatie over
Nadere informatieEindexamen havo filosofie 2012 - I
Opgave 2 Emoties op de beursvloer 8 maximumscore 2 een weergave van het verband volgens Aristoteles tussen verdiensten, ambities en aanzien bij een fier mens: door hoge ambitie en hoge verdiensten verdient
Nadere informatieHoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen
Hoofdstuk 3 Geloof, waarden, ervaringen Kennis en geloof Kennis is descriptief Heeft betrekking op feiten Is te rechtvaardigen Geloof is normatief Heeft betrekking op voorschriften Is subjectief Geldt
Nadere informatieEthiek en welzijn. Helicon Opleidingen MBO Nijmegen
Ethiek en welzijn Helicon Opleidingen MBO Nijmegen Jos Hendriks, docent dierenhouderij Prof.Dr. Hub Zwart, ethicus Radboud Universiteit Prof.Dr. Johan de Tavernier, ethicus K.U. Leuven Mens dier relatie
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo 2001 - I
Eindexamen Filosofie vwo 00 - I 3 Antwoordmodel Opgave Het ontstaan van leven Een juist antwoord bevat de volgende elementen: een goede uitleg van wat inductie is; een goede uitleg van het inductieprobleem
Nadere informatieDE GROTE FILOSOFIEQUIZ
DE GROTE FILOSOFIEQUIZ Opzet: 4 rondes. Leerlingen vormen groepjes, hoe veel leerlingen per groepje is afhankelijk van de grootte van de klas. Per ronde 10 vragen die beantwoord moeten worden op een antwoordvel.
Nadere informatieEindexamen filosofie havo I
Opgave 2 Amerika als utopisch ideaal 7 maximumscore 2 Deweys kritiek op de christelijke toekomstverwachting 1 Deweys kritiek op de toekomstverwachting van Karl Marx 1 Dewey gelooft niet in een christelijk
Nadere informatieHet normatieve, het subjectieve en het objectieve.
Wat is een ethisch dilemma? Het normatieve, het subjectieve en het objectieve. Wat is een ethisch dilemma? Dilemma s s, issue s s en problemen. Casus. Di Drie bedreigingen bd i van het moreel bewustzijn.
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo I
4 Beoordelingsmodel Opgave 1 De deugd en kledingvoorschriften 1 Een juist antwoord bevat de volgende elementen: Een antwoord op de vraag onder welke deugd de rechtvaardiging van de meisjes kan vallen volgens
Nadere informatieExamen HAVO. maatschappijwetenschappen (pilot) tijdvak 1 donderdag 12 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen HAVO 2016 tijdvak 1 donderdag 12 mei 9.00-12.00 uur maatschappijwetenschappen (pilot) Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 27 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 57 punten
Nadere informatieSessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles
Sessie 1 De eudaimonistische ethiek van Aristoteles Wat vertelde Aristoteles lang geleden in Athene in zijn colleges aan het Lyceum over ethiek? Wat beschouwde hij als het doel van handelen? Wat verstond
Nadere informatiekeer beoordeeld 25 juni 2016
0 Samenvatting door Sienna 1920 woorden keer beoordeeld 25 juni 2016 Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1: Leren hoe te leven 1. Over Normaal gesproken Met de woorden normaal of abnormaal keuren we het gedrag
Nadere informatieHand- out Crash Course Filosofie College 1: Ethiek
Hand- out Crash Course Filosofie College 1: Ethiek College 1 gaat over het deelgebied van de ethiek. In de filosofie wordt nagedacht over de vraag wanneer een handeling moreel goed te noemen is. Zijn er
Nadere informatieETHISCHE REFLECTIE ETHISCHE REFLECTIE 20/05/2016
OP HET HANDELEN ALS ERGOTHERAPEUT Autonomie in verbondenheid Dit is voor mij persoonlijk het raakvlaak tussen ergotherapie en ethiek. De autonomie van de cliënt in relatie tot zijn omgeving Het handelen
Nadere informatiefilosofie havo 2017-II
Opgave 1 Internationale drugshandel 1 maximumscore 3 een uitleg dat een handelend persoon gezien kan worden als iemand die de vrijheid heeft om zijn eigen leven vorm te geven 1 een uitleg dat een hulpeloos
Nadere informatieProfielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek
Profielwerkstuk Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek Profielwerkstuk door een scholier 4994 woorden 16 april 2007 7,6 55 keer beoordeeld Vak Filosofie Cosmetische chirurgie in de ethiek. Inleiding.
Nadere informatieVTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015
BCG EBIs integriteit, waarden en normen versus toezicht VTOI De Dag van het Toezicht 17 april 2015 DRIE DIMENSIES VAN INTEGRITEIT Integriteit door het volgen van regels 3 Goed Moreel oordelen Argumenten
Nadere informatieDilemmamethode. Formuleer het dilemma:
Dilemmamethode (zie: Jacques Graste, Omgaan met dilemma s. Een methode voor ethische reflectie hoofdstuk 2 in Henk Manschot en Hans van Dartel In gesprek over goede zorg. Overlegmethoden voor ethiek in
Nadere informatieOpgave 1 Verbeelding bij Shakespeare
Opgave 1 Verbeelding bij Shakespeare 1 maximumscore 2 een uitleg van de oplossing van de paradox van de fictionele emoties volgens Van Hove aan de hand van tekst 1: we weten dat theater fictie voorspiegelt,
Nadere informatieEthische knopen doorhakken in het sociaal werk
Ethische knopen doorhakken in het sociaal werk Peter Brepoels Intro De auteurs: Kris Stas, Agnes Verbruggen en Hilde Vlaeminck: docenten beroepsethiek en deontologie, uit drie verschillende opleidingen
Nadere informatieOpdracht Levensbeschouwing Doodstraf
Opdracht Levensbeschouwing Doodstraf Opdracht door een scholier 1930 woorden 14 maart 2003 6,2 18 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 0. Geef een korte argumentatie waarom jij tegen of voor de doodstraf
Nadere informatieGroep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis (dubbele les) Groep 8 Verdiepingsles: Lagerhuis voorbereiding. Leerkrachtinformatie
Leerkrachtinformatie (dubbele les) Lesduur: 2 x 50 minuten (klassikaal) Introductie van de activiteit 1. Deze klassikale les bestaat uit twee delen: Voorbereiding Uitvoering voorbereiding Lesduur: 50 minuten
Nadere informatieExamen VWO. filosofie. tijdvak 1 maandag 21 mei 9.00-12.00 uur
Examen VWO 2007 tijdvak 1 maandag 21 mei 9.00-12.00 uur filosofie Dit examen bestaat uit 15 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 43 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten met een
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Hoofdstuk 2, Wijsgerige ethiek
Samenvatting Filosofie Hoofdstuk 2, Wijsgerige ethiek Samenvatting door een scholier 3651 woorden 2 juni 2004 7,7 56 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie ViaDELTA Filosofie Hoofdstuk 2 Wijsgerige Ethiek
Nadere informatieMoreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer
Moreel beraad en veiligheid: is er een connectie? Swanny Kremer Forensisch Psychiatrisch Centrum Dr. S. van Mesdag 1 Wie is Swanny Kremer? MW en filosoof / ethicus Phd-student VUmc & Rug Implementatie
Nadere informatieEssay. Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet
Essay Norbert Vogel* Morele feiten bestaan niet Ethici onderscheiden zich van gewone mensen doordat zij niet schijnen te weten wat morele oordelen zijn. Met behulp van elkaar vaak uitsluitende ismen trachten
Nadere informatieDoelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap.
Activiteit: Impliciete Associatietest Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Materialen Computer met internettoegang Werkmethodes De IAT
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 11. Inleiding 15 DEEL I: THEORIE
Inhoud 5 Inhoud Woord vooraf 11 Inleiding 15 DEEL I: THEORIE 1 Ethisch denken over oorlog en vrede 23 1.1 Inleiding 23 1.2 De theorie van de rechtvaardige oorlog: definitie en principes 23 1.3 Andere posities
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1 t/m 4: Over normaal gesproken
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 1 t/m 4: Over normaal gesproken Samenvatting door R. 1780 woorden 12 juni 2014 7,1 58 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Hoofdstuk 1: Leren hoe te leven 1. Over
Nadere informatieSamenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 3
Samenvatting Levensbeschouwing Hoofdstuk 3 Samenvatting door L. 1909 woorden 11 december 2012 6,6 4 keer beoordeeld Vak Methode Levensbeschouwing Zin in zin Ethiek = wetenschap die het handelen van de
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen
Nadere informatieKringmateriaal VEZ januari en februari 2019
Kringmateriaal VEZ januari en februari 2019 Thema: Het belang van vriendschappen, gezonde relaties Kringavond: 9 januari 2019 Inleiding In januari en februari staan wij stil bij het thema de Naakte Waarheid,
Nadere informatieOpgave 2 Doen wat je denkt
Opgave 2 Doen wat je denkt 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom Swaab het bestaan van vrije wil verwerpt op grond van de experimenten van Libet: bewustzijn komt pas na de beslissingen van de hersenen
Nadere informatiefilosofie havo 2017-II
Opgave 3 Grensmuren 12 maximumscore 4 een uitleg met tekst 7 dat Nunez de drie basisprincipes van Cicero kan gebruiken om het bestaan van de muur te rechtvaardigen (per juiste toepassing 1 scorepunt toekennen):
Nadere informatieExamen HAVO. Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl)
Maatschappijleer (oude stijl en nieuwe stijl) Examen HAVO Vragenboekje Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 19 juni 9.00 12.00 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 86 punten te behalen;
Nadere informatieToets: Menselijk ingrijpen in een ecosysteem
Toets: Menselijk ingrijpen in een ecosysteem Lees de onderstaande tekst, die bewerkt is naar een artikel van de DN redactie van het Algemeen Dagblad van 21 oktober 2004. Beantwoord daarna de vragen. De
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Wij denken over ethiek
Samenvatting Filosofie Wij denken over ethiek Samenvatting door een scholier 1785 woorden 20 december 2011 5,7 19 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Wij denken over ethiek Filosofie Samenvatting Ethiek
Nadere informatieVoor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang:
filosofie Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs 20 05 Tijdvak 1 Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4
Nadere informatieHC 2014 Wonen dag 2. Dagprogramma. Herbestemmen Ethiek
HC 2014 Wonen dag 2 Herbestemmen Ethiek Dagprogramma 09.30 uur Welkom, voorstellen en administratie 09:45 uur Herbestemmen intro en opdracht 1 11:00 uur Pauze 11:15 uur Opdracht Herbestemmen 2 12:30 uur
Nadere informatiefilosofie havo 2016-I
Opgave 1 Ebola 1 maximumscore 2 een uitleg dat er in tekst 1 geen sprake is van gelijke kansen voor de ebolapatiënten, omdat de farmaceutische industrie alleen medicijnen ontwikkelt waarop winst gemaakt
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO. Filosofie (nieuwe stijl)
Filosofie (nieuwe stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs 0 0 Tijdvak Inzenden scores Uiterlijk op 6 juni de scores van de alfabetisch eerste tien kandidaten per school
Nadere informatieProgramma vandaag: Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag
Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster en planning Introductievraag aan de slag 1 Invullen vragenlijst maken plattegrond 10 min Invullen vragenlijst Hoe werken we met wiskunde? Rooster
Nadere informatieWaarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn
Waarom welzijn? Over de ethiek van diergebruik en de waarde van welzijn Dr. Franck L.B. Meijboom Ethiek Instituut & Faculteit Diergeneeskunde Universiteit Utrecht Welzijn We zijn niet de eerste! Welzijn
Nadere informatieInleiding Ethiek Havo
Inleiding Ethiek Havo 1 DE ETHISCHE OPTIEK Doel en opzet van dit hoofdstuk. In dit hoofdstuk krijg je een inleiding in ethiek. Het is de bedoeling dat je na dit hoofdstuk: - weet wat een ethische benadering
Nadere informatieWie ben jij? Ik ben... Introductie VMBO
VMBO onderbouw Introductie Wie jij bent is niet in één zin te beantwoorden. Of je man of vrouw bent. Uit welk land je komt. Wanneer je geboren bent. Welke dingen (muziek, kleding, sport etc.) je leuk vindt.
Nadere informatieVerslag Filosofie Utilitarisme
Verslag Filosofie Utilitarisme Verslag door een scholier 1841 woorden 27 oktober 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Filosofie In dit essay ga ik Peter Singer zijn standpunt onderzoeken. Ik ga kijken of het
Nadere informatieVOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF
VOORTGEZET ONDERWIJS FIJN IN JE EIGEN LIJF 1 Algemene informatie Beste docent, Voor u ligt de toolkit die RADAR voor u heeft ontworpen. Vanuit de resultaten van de Diverscity-meter is deze toolkit voor
Nadere informatieHet Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie
Samenvatting door een scholier 1830 woorden 6 juli 2011 6,9 4 keer beoordeeld Vak Filosofie Het Basisboek Filosofie H2 Goed en Kwaad / Ethiek / Moraalfilosofie Moraal = een kwestie van vooroordelen? of
Nadere informatieSeksualisering: beeldvorming en opvattingen
Seksualisering: beeldvorming en opvattingen What s up? Congres Seks over de grens 26 januari 2009 Hanneke Felten en Kristin Janssens (MOVISIE) Inhoud van deze workshop 1. Seksualisering: wat is het? 2.
Nadere informatieSEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school. Oka Storms Ben Serkei
SEKSUEEL GRENSOVERSCHRIJDEND GEDRAG in en om de school Oka Storms Ben Serkei Wat gaan we doen? * Achtergronden seksualiteit * Invloed beeldcultuur en gevolgen * Oefening Wat is grensoverschrijdend? * Seksueel
Nadere informatieEindexamen filosofie vwo II
Opgave 2 Over wetenschap en religie: zij die uit de hemel kwamen 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom wetenschappelijke kennis niet als probleemloze bron van vooruitgang kan worden beschouwd: wetenschap
Nadere informatieVIER TYPEN VAN ETHISCHE THEORIE een encyclopedisch overzicht
VIER TYPEN VAN ETHISCHE THEORIE een encyclopedisch overzicht Paul van Tongeren In de vorige vier hoofdstukken zijn niet alle bestaande vormen van ethische theorie besproken, maar wel de meest belangrijke.
Nadere informatieTom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er
Tom Regans pleidooi voor dierenrechten als basis voor ethisch veganisme door Titus Rivas Zoals veel lezers van Vega! al zullen weten, bestaat er sinds enkele maanden een leesclubje van veganisten met belangstelling
Nadere informatieInterne gedragscode voor patiënten- en gehandicaptenorganisaties
Interne gedragscode voor patiënten- en gehandicaptenorganisaties Wat is een interne gedragscode? Een gedragscode beschrijft expliciet de gedragsnormen en regels voor medewerkers (inclusief vrijwilligers
Nadere informatie7.1. Praktische-opdracht door een scholier 2231 woorden 17 juni keer beoordeeld. Filosofie
Praktische-opdracht door een scholier 2231 woorden 17 juni 2009 7.1 18 keer beoordeeld Vak Filosofie 1. Inleiding De belangen van jezelf staan soms op gespannen voet met de belangen van de groep waarmee
Nadere informatie6.7. Boekverslag door Z woorden 23 juni keer beoordeeld. Filosofie Het oog in de storm. Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting.
Boekverslag door Z. 3224 woorden 23 juni 2013 6.7 55 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Het oog in de storm Filosofie, Hoofdstuk 5: Ethiek, Samenvatting. Moreel dilemma - Van een echt dilemma is sprake
Nadere informatieThema's per klas die aangeboden worden in de methode:
Thema's per klas die aangeboden worden in de methode: Groep 1-2 Hierbij zijn de kinderen bezig met specifieke lichaamskenmerken van zichzelf en van anderen. Ook gaan ze op zoek naar onderlinge overeenkomsten.
Nadere informatieLevenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15
Inleiding 13 Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 1 Plato: rechtvaardigheid als harmonie 19 Wat is rechtvaardigheid? 20 De rechtvaardige staat 25
Nadere informatieEindexamen Filosofie vwo II
3 Antwoordmodel Opgave 1 De empirische werkelijkheid 1 Een goed antwoord bevat de volgende elementen: een goede uitleg van wat het verificatie- en het confirmatieprincipe inhouden 2 een goede uitleg dat
Nadere informatieWelzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen
Welzijn van mens en dier: Ethische beschouwingen Dr. Ir. Stef Aerts Odisee Hogeschool Ethics@Arenberg, KU Leuven Thema s Mens-dierrelatie Dierethiek en welzijn Bekommernissen in AAI 2 Historisch perspectief
Nadere informatieVoor de beoordeling zijn de volgende passages van de artikelen 41, 41a en 42 van het Eindexamenbesluit van belang:
filosofie Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs 20 06 Tijdvak 1 Het correctievoorschrift bestaat uit: 1 Regels voor de beoordeling 2 Algemene regels 3 Vakspecifieke regels 4
Nadere informatieOpgave 2 Neuroplasticiteit en wilsbekwaamheid
Opgave 2 Neuroplasticiteit en wilsbekwaamheid tekst 4 Studeer, slaap, maak muziek, stress niet, maak vrienden, geniet aanzien, drink niet, zweet, speel en kies je ouders met zorg. Dit zijn volgens de Nederlandse
Nadere informatieDeel I Ethische theorieën 25
Woord vooraf 13 Introductie 17 Deel I Ethische theorieën 25 I DE TELEOLOGISCHE TRADITIE: ARISTOTELES 27 Paul van Tongeren Introductie 27 1 Historische en systematische situering 27 1.1 De polis in het
Nadere informatieEindexamen filosofie havo 2007-I
Opgave 2 Sociale utopieën tussen fantasie en werkelijkheid 8 maximumscore 3 het noemen en uitleggen van het principe van Bloch: hoop 1 een toepassing van het principe hoop op het ontstaan van utopische
Nadere informatieMELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD
MELDCODE KINDERMISHANDELING EN HUISELIJK GEWELD OPENBAAR APOTHEKERS De Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld is een uitgave door de Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
Nadere informatieStudent Jolien van der Lee Studentnummer Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum
Student Jolien van der Lee Studentnummer 1601659 Specialisatie content design Vak Seminar Blok D Docent Madris Duric Inleverdatum 27-05-2015 Beantwoording van de volgende vraag Wat is de ethische verantwoordelijkheid
Nadere informatiefilosofie havo 2019-II
Opgave 2 Leefregels 10 maximumscore 3 een uitleg met tekst 6 dat het zelf volgens Dennett een narratief zwaartepunt is: de nummers op de tape zijn het abstracte centrum waaromheen Nora s zelf valt te begrijpen
Nadere informatieWoordenlijst Het oog in de storm. Hoofdstuk 5. animal rationale >>Inleiding aretè Een Oudgrieks woord, dat o.a. >>deugd kan betekenen.
Woordenlijst Het oog in de storm Hoofdstuk 5 absolute vrijheid totale vrijheid waarin je door niets of niemand in je vrijheid belemmerd wordt. altruïsme een bepaalde >>ethische positie. Altruïsten stellen
Nadere informatieOpgave 3 De burger als rechter
Opgave 3 De burger als rechter Bij deze opgave horen tekst 5 en de tabellen 2 en 3 uit het bronnenboekje. Inleiding Hoe behoren volgens het Nederlandse publiek veroordeelde plegers van misdrijven gestraft
Nadere informatieFILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1
FILOSOFIE HAVO VAKINFORMATIE STAATSEXAMEN 2017 V16.8.1 De vakinformatie in dit document is vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens (CvTE). Het CvTE is verantwoordelijk voor de afname van de
Nadere informatieEindexamen havo filosofie II
Opgave 2 Het geval Phineas Gage 9 maximumscore 2 een uitleg hoe vanuit de fysiologische benadering van emoties het veranderde gedrag kan worden verklaard: de lichamelijkheid van de hersenschade kan tot
Nadere informatieMeldcode Cibap vakschool & ontwerpfabriek
Cibap vakschool & ontwerpfabriek dt-18-278 Stappenplan verbeterde meldcode 1 Voorwoord Voor u ligt de meldcode van Cibap vakschool voor verbeelding. Aanleiding is dat uit onderzoek is gebleken dat veel
Nadere informatieDag van de integriteit
Dag van de integriteit Ken jezelf! Van niets te veel De twee opschriften op de tempel bij het Orakel van Delphi (500 jr v. Chr), waar mensen heen gingen voor advies bij keuzes in hun leven. Lezing voor
Nadere informatieCorrectievoorschrift VWO. filosofie (nieuwe stijl en oude stijl)
filosofie (nieuwe stijl en oude stijl) Correctievoorschrift VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs 20 04 Tijdvak 1 inzenden scores Verwerk de scores van de alfabetisch eerste tien kandidaten per
Nadere informatieWIJSGERIGE ETHIEK F R ANK R EB EL (R ED. ) ISVW UITGEVERS
B A S I S B O E K WIJSGERIGE ETHIEK F R ANK R EB EL (R ED. ) ISVW UITGEVERS Inhoudsopgave Inleiding 6 1 Normatieve ethiek: Susan Wolf over de motivatie tot moreel handelen 10 2 Deugdethiek: het aristotelisme
Nadere informatieSamenvatting Filosofie Deugdelijk leven
Samenvatting Filosofie Deugdelijk leven Samenvatting door een scholier 2280 woorden 1 juli 2004 5,9 40 keer beoordeeld Vak Filosofie Samenvatting Deugdelijk leven Naar: Deugdelijk leven, een inleiding
Nadere informatienaar: Jed McKenna, Jed McKenna s theorie van alles, Samsara, 2014
Opgave 2 Spiritueel scepticisme tekst 6 Jed McKenna is de schrijver van verschillende boeken over spiritualiteit. In zijn boeken speelt hij de hoofdrol als leraar van een leefgemeenschap. McKenna is spiritueel
Nadere informatieGEDRAGSCODE/REGELING TER VOORKOMING VAN SEKSUELE INTIMIDATIE, AGRESSIE, GEWELD (WAARONDER PESTEN) EN DISCRIMINATIE
GEDRAGSCODE/REGELING TER VOORKOMING VAN SEKSUELE INTIMIDATIE, AGRESSIE, GEWELD (WAARONDER PESTEN) EN DISCRIMINATIE Breda, maart 2013 1 Voorwoord In artikel 1 van de grondwet is te lezen: Allen die zich
Nadere informatieLes over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017
Les over gevoelige thema s VVOB 14 november 2017 Democratische Dialoog Een dienst aan de samenleving 1. GEDAAN MET PRATEN? Vaststelling oktober 2014 Koning Boudewijnstichting België: Verschillen in levensbeschouwing
Nadere informatie