Sadi Podevijn Commissie voor Boekhoudkundige Normen. Omvorming van jaarrekening in Euro naar functionele valuta Verwerking van omrekeningsverschillen

Transcriptie

1 Memo Aan: Van: Sadi Podevijn Commissie voor Boekhoudkundige Normen Pascal Janssens / Herwig Opsomer PwC Datum: 23 juli 2013 Onderwerp: Omvorming van jaarrekening in Euro naar functionele valuta Verwerking van omrekeningsverschillen Geachte Mevrouw Podevijn, Wij worden voor een aantal concrete dossiers geconfronteerd met de onderstaande vraagstelling inzake de boekhoudkundige verwerking van omrekeningsverschillen. Derhalve hadden wij u graag deze casus, alsook de naar onze mening correcte verwerking aan u voorgelegd. Wij vernemen graag van u wat de meest aangewezen weg is om hierin het standpunt van de CBN te verkrijgen (i.e. via een formeel uit te vaardigen CBN advies dan wel via de indiening van een concreet dossier). Alvast bedankt voor uw bereidwillige medewerking, Met de meeste hoogachting Pascal Janssens Partner PwC Tax Consultants Herwig Opsomer Director PwC Bedrijfsrevisoren * * *

2 1. Concrete vraagstelling De vraag stelt zich concreet hoe bestaande maar nog niet gerealiseerde omrekeningsverschillen verwerkt dienen te worden in de Belgische jaarrekening bij een omvorming van Euro naar een andere functionele valuta. 2. Context De hiervoor vermelde vraagstelling komt voor in de hieronder beschreven casus: Een vennootschap opereert voornamelijk in een andere functionele munt dan Euro, doch historisch voert haar boekhouding en stelt haar jaarrekening op in Euro. Het kapitaal van de vennootschap is gevormd door een inbreng van activa in de functionele valuta. Om de economische gevolgen van haar onderliggende activiteiten op de meest getrouwe wijze weer te geven, overweegt zij een derogatie aan te vragen bij de Minister van Economische Zaken 1 opdat zij haar boekhouding mag voeren en haar jaarrekening mag opstellen in haar functionele munt. In de jaren voorafgaand aan de omvorming van de functionele valuta van haar boekhouding en jaarrekening zijn er positieve omrekeningsverschillen ontstaan op bepaalde activa van de vennootschap die een onderliggende valuta hadden anders dan de Euro. Conform de boekhoudkundige bepalingen en het voorzichtigheidsprincipe werden deze positieve nietgerealiseerde omrekeningsverschillen nog niet in resultaat genomen maar werd in de balans een overlopende rekening van het passief gevormd. Fiscaal vormen deze omrekeningsverschillen een uitgedrukte, niet-verwezenlijkte meerwaarde in de zin van artikel 44, 1, 1 WIB. Door de verwerking via de overlopende rekening wordt aan de onaantastbaarheidvoorwaarde, voorzien in artikel 190 WIB, voldaan. 3. Voorgestelde boekhoudkundige verwerking Onder de hypothese dat desbetreffende vennootschap toestemming verkrijgt van de Minister van Economische Zaken om haar boekhouding te voeren en haar jaarrekening op te stellen in haar functionele munt, dient conform CBN-advies 2011/12 de balans en resultatenrekening omgevormd te worden naar de nieuwe functionele valuta tegen de koers van de dag waarop deze toelating ingaat. Dit impliceert o.i. dat: De diverse activa en schulden worden omgerekend in de nieuwe functionele valuta aan de op de dag van omvorming geldende koers. Deze omvorming van de functionele valuta resulteert in een loutere omrekening van de diverse activa en passiva. Er is derhalve geen daadwerkelijke realisatie van de op dat moment bestaande omrekeningsverschillen. Er vindt immers- evenmin vanuit juridisch oogpunt-, op geen enkele manier een realisatie plaats van de onderliggende activa of schulden van de vennootschap. 1 Op basis van artikel 14 Wet van 17 juli 1975 en conform CBN-adviezen 117/3 en 2009/10 waaraan de vennootschap zal voldoen. 2

3 Na de omvorming van de functionele valuta zal de vennootschap geen omrekeningsverschillen meer realiseren voor wat betreft de activa en schulden die als onderliggende valuta de nieuwe functionele valuta van de vennootschappen hadden/hebben. De op het moment van de omvorming bestaande omrekeningsverschillen op activa en schulden in de functionele valuta kunnen evenwel niet behouden worden op een overlopende rekening. De verwerking via een subrekening van de rekening kapitaal (en dus niet via de resultatenrekening) lijkt in dergelijke gevallen ons inziens de meest aangewezen boekhoudkundige verwerking. Dit standpunt kan worden onderbouwd door volgende argumenten: De overlopende rekening wordt enkel gebruikt voor omrekeningsverschillen die binnen een bepaalde periode zullen gerealiseerd worden. Gelet op de functionele valuta waarin de boekhouding en jaarrekening worden uitgedrukt, zullen deze echter niet gerealiseerd worden zolang de functionele valuta van toepassing is. Derhalve is het niet langer in lijn met het getrouwe beeld van de vennootschap om deze omrekeningsverschillen op die overlopende rekening te behouden. Het CBN-advies 2010/4 schuift voor een andere situatie ook deze boekhoudkundige verwerking naar voor. Wij zijn van mening dat de in dit CBN-advies toegepaste redenering ook in het voorliggende geval een passende oplossing kan bieden. Het CBN-advies spreekt zich namelijk eveneens uit over een situatie waarin omrekeningsverschillen bestaan op activa die ingevolge het aanemen van een andere functionele valuta niet langer gerealiseerd zullen worden: - De in het CBN advies beschreven situatie betreft deze waarbij de vennootschap de toelating krijgt om vanaf het boekjaar dat start op 1 januari 20N1 haar boekhouding te voeren in USD, maar waarbij de akte tot conversie reeds in oktober 20N0 wordt verleden. - In deze situatie ontstaat een omrekeningsverschil tussen de waarde van de activa in EUR en het eigen vermogen in de functionele valuta (wegens schommelingen in de toepasselijke wisselkoers in de periode oktober N0 januari N1). Deze omrekeningsverschillen worden op het moment van de conversie niet gerealiseerd en, gelet op de functionele valuta, zullen ook in de toekomst niet gerealiseerd worden. - Het advies geeft aan dat een boeking op een subrekening van het kapitaal de meest aangewezen manier is om deze omrekeningsverschillen tussen activa en het kapitaal te verwerken. Op die manier wordt het eigen vermogen van de vennootschap op een zeer getrouwe wijze weergegeven, alsof de omrekeningsverschillen niet zouden hebben plaatsgevonden. - Ook in onderhavige casus ontstaat een omrekeningsverschil tussen de waarde van de activa en het kapitaal dat destijds werd gevormd door de inbreng van dit activa in de functionele valuta. Op het moment van de conversie zal er geen realisatie plaatsvinden en om de waarde van het eigen vermogen op getrouwe wijze weer te geven lijkt het ook hier aangewezen om het omrekeningsverschil op een subrekening van de rekening kapitaal te plaatsen. De balansmatige verwerking via een sub-rekening van het kapitaal sluit ook nauw aan bij de economische werkelijkheid van de vennootschap, gezien deze omrekeningsverschillen niet gerealiseerd zijn en ook nooit gerealiseerd zullen worden omdat de onderliggende activa en schulden uitgedrukt zijn in de functionele valuta van de vennootschap. Het getrouwe beeld van 3

4 de jaarrekening wordt bijgevolg versterkt door deze omrekeningsverschillen op te nemen in het eigen vermogen van deze vennootschap. Daar de statutaire jaarrekening (in tegenstelling tot de geconsolideerde jaarrekening) geen afzonderlijke lijn voorziet voor deze nietgerealiseerde omrekeningsverschillen, is de subrekening van het kapitaal de meest aangewezen rekening om deze te verwerken. 4. Voorbeeld Bij wijze van voorbeeld, veronderstel een situatie waarin een vennootschap X voornamelijk opereert in Zweedse Kroon (SEK), terwijl zij haar boekhouding voert en haar jaarrekening opstelt in Euro (EUR). Stel dat vennootschap X op 1 juni N0 een inbreng geniet van een vordering van SEK. De lening dient door de vennootschap opgenomen te worden in haar balans tegen de wisselkoers van de dag waarop de vordering werd ingebracht, ook de waarde van haar kapitaal wordt op basis van deze koers berekend. Stel dat de wisselkoers per 1 juni N0 1 EUR/SEK bedraagt. De balans per 1 juni N0 van vennootschap X zal er (vereenvoudigd) als volgt uitzien: Balans per 1 juni N0 (in KEUR) 1SEK =1EUR dan één jaar Kapitaal Op 31 december N0 zal vennootschap X in het kader van de eindejaarsafsluitingen en conform artikel 34 KB 2001 en CBN een eventueel omrekeningswinst dienen te boeken op een overlopende rekening, gebaseerd op de wisselkoers per 31 december N0. Stel dat deze wisselkoers 1,1 EUR/SEK bedraagt, dan zal de balans per 31 december N0 er (vereenvoudigd) als volgt uitzien: Balans per 31 december N0 (in KEUR) 1SEK = 1,1EUR dan één jaar Kapitaal Overlopende rekening Stel dat op 1 januari N1 vennootschap X de toelating krijgt om haar boekhouding te voeren en haar jaarrekening op te stellen in SEK in plaats van in EUR. Hieruit zal volgen dat alle bedragen van de activa- en passiva-rekeningen in de balans, evenals alle bedragen op de kosten- en 4

5 opbrengstenrekeningen in de jaarrekening dienen te worden omgevormd naar SEK tegen de wisselkoers van de dag van toelating. In ons voorbeeld is de wisselkoers per 1 januari N1 1,1 EUR/SEK (of 0,91 SEK/EUR). Zoals reeds aangehaald in sectie 3 van deze nota, kan geargumenteerd worden dat deze omvorming dient te gebeuren door een boekhoudkundige verwerking via een subrekening van de rekening kapitaal, gezien (i) het een loutere omrekening betreft van de diverse rekeningen, (ii) er geen realisatie van de omrekeningsverschillen is op moment van de omvorming, en (iii) deze omrekeningsverschillen niet langer gerealiseerd zullen worden ingevolge de omvorming van de functionele valuta van vennootschap X van EUR naar SEK. Bovendien wordt door deze verwerking een zeer getrouwe weergave bekomen van het eigen vermogen van deze vennootschap, dat daadwerkelijk SEK bedraagt. Onderstaande balans geeft een (vereenvoudigd) overzicht van deze boekhoudkundige verrichting: Balans per 1 januari N1 (in KSEK) 0,91SEK = 1EUR dan één jaar Kapitaal Inbreng kapitaal 909 (= EUR x 0,91 SEK/EUR) Latente wisselkoerswinst 91 (= EUR 100 x 0,91 SEK/EUR) Praktisch betekent dit dat elke balanspost wordt omgerekend tegen de wisselkoers op 1 januari N1, i.e. 0,91 SEK/EUR, waarbij het bedrag op de overlopende rekening na omrekening wordt opgenomen als latente wisselkoerswinst op een subrekening van het kapitaal. * * * 5