BESLUIT OPSCHRIFT. Vergadering van 17 december Onderwerp Voor- en vroegschoolse educatie in Teylingen - Informerend

Transcriptie

1 BESLUIT OPSCHRIFT Vergadering van 17 december 2013 nummer: 2013_BW_00782 Onderwerp Voor- en vroegschoolse educatie in Teylingen - Informerend Beknopte samenvatting De gemeente Teylingen heeft beleid voor voor -en vroegschoolse educatie (vve). Dit beleid is in 2012 beoordeeld door de Inspectie van het Onderwijs. Ook zijn de betrokken vve kindercentra beoordeeld door de Inspectie van het Onderwijs. Teylingen is geen uitzondering, alle gemeenten zijn beoordeeld op het vve beleid. De Inspectie heeft een rapport geschreven over de bevindingen in Teylingen. Aan de hand van de aanbevelingen uit dit rapport zijn er in Teylingen werkgroepen met de betrokken partijen geformeerd om met de verbeterpunten aan de slag te gaan. Een groot aantal verbeterpunten is uitgewerkt en beschreven in bijgevoegd document. Voor 2014 staan nog een paar verbeterpunten in de planning. Bevoegd portefeuillehouder: Kees van Velzen Betrokken portefeuillehouder: Kees van Velzen HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS AANHEF Bijgevoegde bijlage(n): Voor -en Vroegschoolse Educatie 2013 MOTIVERING Volgende feiten gaan aan de beslissing vooraf: Uit kinderen halen wat erin zit, dat is de insteek van voor- en vroegschoolseeducatie (vve). Bij voorschoolse educatie gaat het om 2- en 3-jarige peuters die worden voorbereid op de basisschool, dit gebeurt op kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Vroegschoolse educatie vindt plaats op de basisschool in de groepen 1 en 2. In Teylingen wordt het vve- programma Peuterpraat gebruikt, waarmee op een gestructureerde en speelse manier aan de verschillende ontwikkelingsgebieden van het kind wordt gewerkt. p 1 van 35

2 De Inspectie van het Onderwijs heeft het gemeentelijk vve beleid en de vve in de praktijk beoordeeld en verwerkt in een rapport. Het bijgevoede document bevat het vve verbeterplan, gedragen en mede mogelijk gemaakt door peuterspeelzalen, kinderopvangorganisaties, de Ambulante Educatieve Dienst Leiden, het CJG en de gemeente Teylingen. De belangrijkste punten die aangescherpt en verwerkt zijn naar aanleiding van het inspectierapport zijn: Het schriftelijk vastleggen van de doelgroepdefinitie; Het bereik van de doelgroep kinderen; De toeleiding van het doelgroepkind laten verlopen via het CJG; Het maken en vastleggen van proces/ resultaat afspraken; Het vve beleid blijft continu in beweging, dit plan zal jaarlijks worden aangescherpt en bijgesteld om de laatste vve ontwikkelingen in Teylingen goed te documenteren. In het jaar 2013 zijn door een aantal werkgroepen 6 verbeterpunten uit het inspectierapport uitgewerkt. Er zijn veel nieuwe werkwijzen en afspraken gemaakt die goed gemonitord moeten worden om te kijken of het in de praktijk ook werkbaar is. Naast het monitoren van de 6 onderdelen moeten de volgende onderdelen worden opgepakt in 2014; interne kwaliteitszorg, systematische evaluatie en gemeentelijk subsidiekader. Ook hier worden werkgroepen voor gevormd. Deze beslissing wordt genomen om volgende redenen: 1.1 Het is van belang dat de voor- en vroegschoolse educatie van goede kwaliteit is in Teylingen. In Teylingen wordt op de vve kindercentra Peuterpraat aan alle kinderen aangeboden. Met het aannemen van het verbeterplan is een flinke stap gezet in de ontwikkeling van vve in Teylingen. Teylingen voldeed aan de eisen maar met de doorvoer van de verbeterpunten is de kwaliteit aangescherpt. Het uitgangspunt is dat alle kinderen in Teylingen een gelijke start hebben in groep 1 van de basisschool. 2.1 Het is van belang dat de raad weet wat in Teylingen aan vve wordt gedaan. Vve heeft een zeer belangrijke functie, het biedt een vangnet voor alle kinderen met een achterstand onder de 4 jaar. Beslist het volgende: BESLISSING punt 1: In te stemmen met het voor- en vroegschoolse educatieverbeterplan. punt 2: Dit voor- en vroegschoolse educatieverbeterplan ter kennisname te brengen aan de gemeenteraad. BIJKOMENDE INFO BIJ HET BESLUIT Maatschappelijke Ontwikkeling Welzijn & Onderwijs p 2 van 35

3 Financiële consequenties: n.v.t. BIJLAGE DIE INTEGRAAL DEEL UITMAAKT VAN HET BESLUIT Voor -en Vroegschoolse Educatie 2013 p 3 van 35

4 VVE beleid 2013 voor de raad en het college.pdf Goed onderwijs voor peuters met oog voor het gezin Inleiding Uit kinderen halen wat erin zit. Dat is de insteek van voor en vroegschoolse educatie en schakelklassen (VVE). Het gaat dan met name om de groep kinderen met een risico op taal- en ontwikkelingsachterstanden dan wel met feitelijke achterstanden. Bij voorschoolse educatie gaat het om 2- en 3-jarige peuters die worden voorbereid op de basisschool, op de peuterspeelzaal en kinderdagverblijven. Bij vroegschoolse educatie om kleuters in groep 1 en 2 van de basisschool. In Teylingen wordt het VVE- programma Peuterpraat gebruikt, waarmee op een gestructureerde én speelse manier aan de verschillende ontwikkelingsgebieden wordt gewerkt en vooral ook aan de taalontwikkeling. Bij schakelklassen gaat het om een taalimpuls op de basisschool voor kinderen met een achterstand op taal. De praktijk heeft geleerd dat het loont om deze in de laagste groepen in te zetten. Dan wordt meer rendement behaald dan in de hoogste groepen van het basisonderwijs. De kinderen uit Teylingen die in aanmerking komen voor een schakelklas volgen deze lessen in Leiden. In de REA (Regionale Educatieve Agenda) zijn afspraken gemaakt om in de regio Duin- en Bollenstreek een voorziening te realiseren voor kinderen tussen ongeveer 7 en 10 jaar. De jongste kinderen kunnen namelijk op school goed geholpen worden en de oudste kinderen kunnen goed terecht in Leiden. De middelste groep zou idealiter in de regio geholpen moeten worden. In 2010 is nieuwe wet- en regelgeving met betrekking tot kwaliteitseisen voor- en vroegschoolse educatie ingevoerd (wet OKE). In de wetgeving (WPO art 167) staat aangegeven dat gemeenten, schoolbesturen, kinderopvangcentra en peuterspeelzalen verplicht zijn om afspraken te maken over: hoe een zo groot mogelijke deelname aan VVE bereikt kan worden hoe vastgesteld wordt welke kinderen met een risico op achterstand in de Nederlandse taal in aanmerking komen voor voorschoolse educatie de wijze waarop kinderen worden toegeleid naar voorschoolse en vroegschoolse educatie de organisatie van een doorlopende leerlijn van voorschoolse educatie de te bereiken resultaten van vroegschoolse educatie Daarnaast dienen houders van kindercentra en peuterspeelzalen afspraken te maken met de basisscholen over de wijze van aanleveren van gegevens bij de overdracht, waarbij minimaal het programma en de duur van het gevolgde programma bij de overdracht wordt doorgegeven aan de vroegschool. De Inspectie van het Onderwijs heeft in de gemeente Teylingen een inspectie uitgevoerd naar de kwaliteit van VVE, jaar van inspectie was Naar aanleiding van dit document zijn wij aan de slag gegaan om de verbeterpunten door te voeren met nieuw beleid en nieuwe werkafspraken. Dit document bevat het verbeterplan VVE, gedragen en medemogelijk gemaakt door peuterspeelzalen (Peuteropvang Teylingen en De3Kernen), kinderopvangorganisaties (Trias, B4Kids en de Speelbrug), de Ambulante Educatieve Dienst Leiden, het CJG en de gemeente Teylingen. De belangrijkste punten die zijn aangescherpt naar aanleiding van het inspectierapport zijn het schriftelijk vastleggen van de doelgroepdefinitie, het bereik in beeld krijgen, de toeleiding laten verlopen via het CJG en het maken en vastleggen van resultaatafspraken. Het VVE beleid blijft continu in beweging. Dit plan zal jaarlijks worden bijgesteld om de laatste ontwikkelingen binnen Teylingen goed te documenteren. 1 p 4 van 35

5 Hoofdstuk 1. Resultaat inspectiebezoek onderwijsinspectie De onderwijsinspectie heeft naar aanleiding van nieuwe regelgeving onderzoek gedaan in alle gemeenten naar de huidige stand van zaken VVE. De uitkomsten van dit onderzoek kunnen gezien worden als de 0-meting, zodat helder wordt op welke gebieden welke verbeteringen gemaakt kunnen worden. Bij de beoordeling is gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat er iets verbeterd wordt. 3. Voldoende. 4. Goed ontwikkelt: een voorbeeld voor anderen. De VVE context Cijfer Verbeterpunt? Verbeterslag staat beschreven in hoofdstuk 1a Gemeentelijk VVEbeleid 3 Nee 1a1 Definitie doelgroepkind 2 Documenteren van een doelgroepdefinitie Zie hoofdstuk 2 1a2 Bereik 2 Ja Zie hoofdstuk 2.1 1a3 Toeleiding 2 Ja Zie hoofdstuk 2.2 1a4 Ouders 2 Ja Zie hoofdstuk 2.3 1a5 Integraal VVEprogramma 3 Nee 1a6 Externe zorg 3 Nee 1a7 Interne 2 Ja Zie hoofdstuk 2.4 kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 1a8 Doorgaande lijn 2 Ja Zie hoofdstuk 2.5 1a9 Resultaten 2 Ja Zie hoofdstuk 2.6 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 Nee 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2 Ja Zie hoofdstuk p 5 van 35

6 2a Er is een recent GGD-rapport 3 Nee 2b Er is een 2 Ja Zie hoofdstuk 3 gemeentelijk subsidiekader A2 Groepsgrootte - Dit is overal in orde A3 Dubbele bezetting - Op 5 kinderdagverblijven nog niet gerealiseerd A4.1 VVE-tijd per week A5.2 Gekwalificeerde beroepskrachten A5.3 Voldoende beheersing Nederlandse taal A5.4 Beroepskrachten zijn gecertificeerd voor een VVE-programma A5.5 Opleidingsplan per VVEberoepskracht Zie hoofdstuk Op 2 kinderdagverblijven nog niet gerealiseerd Zie hoofdstuk Op 4 Zie hoofdstuk 3.3 kinderdagverblijven nog niet gerealiseerd - Op 2 Zie hoofdstuk 3.4 kinderdagverblijven nog niet gerealiseerd - Op 6 Zie hoofdstuk 3.5 kinderdagverblijven nog niet gerealiseerd - Niet gerealiseerd Zie hoofdstuk p 6 van 35

7 Hoofdstuk 2. In dit hoofdstuk wordt ieder onderwerp uit het inspectierapport beoordeeld met het cijfer 2 (enigszins ontwikkeld) uitgewerkt (zie tabel 1). Om een aantal onderwerpen uit het rapport uit te werken zijn werkgroepen geformeerd, zo is er veel draagkracht ontstaan voor de uitvoering van de VVE verbeterpunten. Teylingen heeft ervoor gekozen direct met de uitkomsten van het inspectierapport aan de slag te gaan. In 1 jaar tijd is het niet mogelijk alle punten die enigszins ontwikkeld zijn op te pakken, dit wordt verder uitgevoerd in Definitie doelgroepkind (VVE kind) Teylingen Opmerking uit het inspectierapport: De gemeente Teylingen heeft geen definitie vastgelegd van wat een doelgroeppeuter is. Met de Ambulante Educatieve Dienst (AED) zijn afspraken gemaakt dat zij peuters die al deelnemen aan een voorschoolse voorziening observeren op basis van signalen van de pedagogisch medewerkers. De AED bepaalt vervolgens of het een doelgroepkind is, dat in aanmerking komt voor een derde en vierde dagdeel. Met de scholen zijn geen afspraken gemaakt over het hanteren van een doelgroepdefinitie Doelgroep definitie Teylingen: 1. Een leerlingengewicht (kinderen met ouders met een lage opleiding) en/of 2. Thuistaal anders dan Nederlands en/of 3. Een achterstand van 6 maanden of meer op één van de volgende gebieden; taal- rekenen - sociaal/emotioneel - motoriek en/of 4. Sociaal- medische factoren die risico op een achterstand op een van de gebieden vergroot (sociaal- medische indicatie). Toelichting De landelijke doelgroep bestaat uit alle kinderen van 2 tot en met 5 jaar in een achterstandsituatie (kinderen met een leerlingengewicht en een thuistaal anders dan Nederlands). Voor Teylingen betekent dit gerekend vanuit de gewichtenregeling een vergoeding vanuit het Rijk voor 15 kinderen per jaar. Er is voor gekozen ook gemeentegelden in te zetten zodat alle kinderen in Teylingen met een achterstand van meer dan een half jaar in aanmerking komen voor een VVE programma. Deze definitie is besproken en aangenomen in de LEA. In Teylingen zijn op dit moment geen VVE scholen. Hoe bepaal je nu precies een achterstand van meer dan een half jaar? Een kind met een taalontwikkelingsachterstand van meer dan een half jaar. Wanneer bij het basis observatieformulier van Peuterpraat op het onderdeel spraaktaalontwikkeling en/of spraak en taal moedertaal en/of kringactiviteiten op 1 item nee wordt ingevuld, wordt het uitgebreide observatieformulier behorende bij Peuterpraat ingevuld (voorwaarden/communicatie, spraak, taal). Hiermee en m.b.v. de ontwikkelingslijsten kan de achterstand bepaald worden. Een kind met problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van meer dan een half jaar. Wanneer er bij het basis observatieformulier van Peuterpraat bij het onderdeel: sociaal-emotionele ontwikkeling en/of zelfredzaamheid en/of kringactiviteiten op 2 items nee wordt ingevuld, wordt het onderdeel omgaan met jezelf, omgaan met anderen en zelfredzaamheid van het uitgebreide observatie formulier uit Focus ingevuld. Hiermee en m.b.v. de ontwikkelingslijsten kan de achterstand bepaald worden. Een kind met problemen in de motoriek. Wanneer er bij het onderdeel motoriek en/of zelfredzaamheid van het basis observatieformulier van Peuterpraat op 1 item een nee wordt ingevuld, wordt het onderdeel grote motoriek, fijne motoriek, zintuigen, lichaamsbesef, ruimtelijke 4 p 7 van 35

8 oriëntatie en zelfredzaamheid van het uitgebreide observatieformulier uit Focus ingevuld. Hiermee en m.b.v. de ontwikkelingslijsten kan de achterstand in de motorische ontwikkeling bepaald worden. Een kind met problemen t.a.v. het gedrag. Wanneer er bij het onderdeel werkhouding op 1 item een nee wordt ingevuld en wanneer er bij het kopje gedrag opvallende zaken beschreven worden, wordt het onderdeel concentratie, regels en afspraken, omgaan met correctie en/of bijzonder gedrag van het uitgebreide observatieformulier uit Focus ingevuld. Hiermee kan de achterstand in de ontwikkeling van het gedrag bepaald worden. 1a2 Bereik Opmerking uit het inspectierapport: Op basis van de onderwijsachterstandengelden is duidelijk dat de gemeente per 1 augustus 2011 voor 15 peuters een VVE-aanbod diende te realiseren. Dit aantal is gebaseerd op het aantal peuters, waarvan de ouders een laag opleidingsniveau hebben, de zogenaamde gewichtenkinderen. Omdat de gemeente Teylingen de indicering van de doelgroepkinderen heeft belegd bij de AED is nu niet duidelijk hoeveel potentiële doelgroeppeuters de gemeente daadwerkelijk heeft. Om na te gaan of WE beschikbaar en succesvol is voor de doelgroepkinderen, is het wel van belang dat alle doelgroepkinderen in beeld zijn. Op dit moment wordt een kind pas geïndiceerd als doelgroeppeuter, als het al deelneemt aan een vorm van voorschoolse opvang. Er is op dit moment bij de gemeente geen zicht op het totaal aantal doelgroeppeuters, omdat van de kinderen die geen gebruik maken van een voorschoolse voorziening niet bekend is of het doelgroeppeuters zijn. Het maken van concrete afspraken met de consultatiebureaus en de andere instellingen over protocollen voor indicering en registratie van doelgroeppeuters is van belang om goed zicht te krijgen op het aantal doelgroepkinderen en het non-bereik. Leden van de werkgroep, Marie-Jorien Vriend(manager CJG), Trees Binnendijk(wijkverpleegkundige CJG), Margriet v Engen(Ambulante educatieve dienst Leiden), Rosanne Hogewoning(Trias kinderopvang), Ludi v Zanten(Speelbrug kdv en de3kernen psz). Met het bereik bedoelen we het aantal aangeboden en bezette VVE-kindplaatsen. In artikel 166 van de WPO staat dat de gemeente moet zorgen voor voldoende voorzieningen voor voorschoolse educatie in aantal en dat het gespreid moet zijn over de gemeente. Met dit bereik wordt echt het aantal peuters bedoeld. De gemeente bekostigt direct de voorschoolse educatie en daarom is het van belang te weten hoeveel doelgroep kinderen worden bereikt met deze bekostiging. In Teylingen hanteren wij een zeer uitgebreide definitie van doelgroeppeuters (zie hoofdstuk 2). De gemeente heeft 14 kinderdagverblijven met VVE en 3 peuterspeelzalen met VVE. Deze locaties bieden alle kinderen een volwaardig VVE programma aan maar de doelgroepkinderen krijgen extra dagdelen en zonodig extra begeleiding van een tutor. In totaal zijn er in Teylingen 4 peuterspeelzalen en 16 kinderdagverblijven. We kunnen dus stellen dat de ruime meerderheid een volwaardig VVE programma draait en voldoet aan het besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie. Er zijn geen wachtlijsten voor locaties. Teylingen heeft de wettelijke verplichting voor 15 kinderen een VVE plek te creëren, onze uitgebreide doelgroepdefinitie maakt dat wij meer plekken faciliteren. Wij hebben geen voorschoollocatie alleen voor VVE kinderen omdat de aantallen te laag zijn in Teylingen. Op dit moment zijn er geen wachtlijsten in Teylingen. De vraag die nu voorligt is hoeveel doelgroepkinderen krijgen nu daadwerkelijk VVE? In het schooljaar 2010/ 2011 waren het 42 doelgroepkinderen In het schooljaar 2011/2012 waren het 38 doelgroepkinderen In het schooljaar 2012/2013 waren het 50 doelgroepkinderen 5 p 8 van 35

9 Al deze kinderen zijn opgenomen in het VVE traject ergens in Teylingen en hebben de juiste educatie gekregen. In Excel bestanden staat opgenomen met toestemming van de ouders: de naam van het kind; de geboorte datum; de gesproken thuistaal; het opleidingsniveau van de ouders; hoe lang het kind tutor begeleiding heeft gekregen; de problematiek; de reden van beëindigen tutorbegeleiding; naar welke school het kind is overgedragen en met wie de overdracht is geweest. Het is nu niet duidelijk of wij alle doelgroepkinderen bereiken. Een aantal kinderen gaat niet naar een kinderdagverblijf of peuterspeelzaal. Er zijn afspraken gemaakt met het CJG om dit probleem in beeld te krijgen. Het CJG in Teylingen ziet 99% van alle kinderen uit de gemeente. Over een jaar weten we wat ons non bereik is (zie hoofdstuk toeleiding). 1a3 Toeleiding Opmerking uit het inspectierapport: Bij de toeleiding wordt gewaardeerd óf die op gemeentelijk niveau geregeld is en of daar een verantwoording bij wordt gegeven, met name hoe wordt geprobeerd het non-bereik aan te pakken. Omdat de gemeente nog geen zicht heeft op het totaal aantal doelgroeppeuters (volgens de eigen definitie) in haar gemeente, is er ook geen garantie dat alle peuters die dit nodig hebben, toegeleid worden naar een voorschool. De gemeente heeft wel afspraken gemaakt met de consultatiebureaus om ouders van peuters te stimuleren hun kind deel te laten nemen aan een peuterspeelzaal. Ook krijgen alle ouders een brief van de gemeente met daarin de adressen van de peuterspeelzalen in Teylingen. Maar beide acties zijn niet specifiek gericht op doelgroeppeuters en WE. Leden van de werkgroep, Marie-Jorien Vriend(Manager CJG), Trees Binnendijk(wijkverpleegkundige CJG)Margriet v Engen(Ambulante educatieve dienst Leiden), Rosanne Hogewoning(Trias kinderopvang), Ludi v Zanten(Speelbrug kdv en de3kernen psz) Bereik en toeleiding Het is de bedoeling dat kinderen die extra ondersteuning nodig hebben bij hun (taal-)ontwikkeling ook zoveel mogelijk bereikt worden met VVE. Om ervoor te zorgen dat er meer doelgroepkinderen gebruik gaan maken van VVE krijgt de jeugdgezondheidszorg de opdracht om deze groep kinderen in kaart te brengen en toe te leiden naar VVE- voorzieningen. 6 p 9 van 35

10 Pilot Toeleiding door het CJG Teylingen In november 2013 krijgt het CJG de opdracht met betrekking tot indicatiestellen van VVE en toeleiding naar VVE-voorzieningen. De opdracht bestaat uit: Toeleiden naar VVE-voorzieningen op verschillende manieren; Controleren of peuters ook aangekomen zijn op VVE-voorzieningen; Inventarisatie knelpunten en voorstellen doen ten behoeve van oplossingen; Monitoring en rapportage per kwartaal (o.a. aantal indicaties, aantal toeleidingen, nonbereik + redenen, knelpunten + oplossingsrichtingen, uitsplitsing op kern). Een keer per kwartaal is er terugkoppeling/ overleg tussen het CJG en de tutorcoodinator. Vanaf 2014 worden deze functies ingebed in de reguliere taken van het CJG, ervan uitgaande dat het digitaal dossier dan goed functioneert en ook de gegevens kan genereren die nodig zijn voor sturing op VVE, indicatie en toeleiding. Het CJG krijgt hier geen extra middelen voor. Hieronder het overzicht van de procedure indicatiestelling dat in overleg met de leden van de werkgroep is afgesproken. Contactmoment ouder - CJG Actie CJG 1 e contact moment, het zuigelingenhuisbezoek Jeugdverpleegkundige inventariseert: 1) opleidingsniveau van beide ouders. 2) welke taal er thuis wordt gesproken. 3) valt het kind in de doelgroepdefinitie van de gemeente Teylingen? (onderdeel 1 en 2 van de definitie) Ja? Aantekening in de digitaal kinddossier. Consult met 11 maanden Consult met 14 maanden 1) De jeugdverpleegkundige geeft mondelinge informatie over VVE aan de ouders van het doelgroepkind. 2) Folder meegeven aan alle ouders. 3) Ouders vertellen dat zij het kind met 18 maanden kunnen aanmelden bij een VVE locatie, zodat het kind met 2 jaar kan starten. Ouders ontvangen een brief van de gemeente om hen attenderen op de peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met VVE in Teylingen. Voortdurend mogelijkheid tot een huisbezoek, evt met tolk Komen de ouders niet met het kind naar het CJG dan kan deze optie worden overwogen. Begrip tonen voor belemmeringen die de ouders hebben, deze ook 7 p 10 van 35

11 noteren. Voortdurend mogelijkheid tot telefonisch consult In plaats van een huisbezoek kan er ook een telefonisch consult aan de ouders worden aangeboden, ook belangrijk terug te komen op gemaakte afspraken. Consult 2 jaar De CB arts vraagt na of de ouders het kind hebben opgeven voor een VVE voorziening, en zo niet, wat is daar de reden van? De CB arts stimuleert de ouder dit als nog te doen. Vastleggen in het digitaal kinddossier. Als een plaatsing toch niet doorgaat Mocht een plaatsing (wel ingeschreven) toch niet doorgaan geeft de tutorcoodinator dit door aan het CB. Samen bepalen zij of verdere actie nodig is. Actie voor pedagogisch medewerkster (PM-er) Afspraken voor indicatiestelling en toeleiding van doelgroepkinderen naar VVE Bij inschrijving van het kind: extra vragen naar opleidingsniveau en taal thuis De lijsten worden doorgenomen op opleidingsniveau en de gesproken taal thuis Observatie en registratie op de groep PM-er observeert alle kinderen, minimaal 2 x in de periode op de peuterspeelzaal/ kinderdagverblijf. Dit met behulp van het programma Peuterpraat. Een kind valt binnen de criteria van de doelgroep definitie Test: Is het ook een doelgroepkind? Tutor beoordeelt dit. Een kind valt op in de groep door opvallend gedrag, andere motoriek, taal/spraak Extra observatie, extra aanvullende scorelijsten invullen van Peuterpraat door de Tutor. Een ouder maakt zich zorgen over de ontwikkeling van het kind Extra observatie, extra aanvullende scorelijsten invullen van Peuterpraat door de Tutor. Overleg met het CB, met toestemming van de ouders Na toestemming van de ouders overleg met het CB, is het een doelgroepkind? Optie: extra observatie door AED, met Diagnose door AED, dit terugkoppelen aan ouders, pm-er en CB. Is het een doelgroepkind 8 p 11 van 35

12 toestemming van de ouders of speelt er wat anders? Ouders geven geen toestemming voor overleg met het CB Als een pm-er grote zorgen heeft, eventueel anoniem inbrengen in het ZAT. Het CB geeft de indicatie af, de ouders worden geïnformeerd. Bij een peuterspeelzaal met VVE komt de ouder in aanmerking voor een verlaagde ouderbijdrage. Plaatsing met voorrang op een VVE locatie Het CB documenteert alles in het VVE dossier van het kind. Registreren en bewaren gegevens, ivm uitbetaling en monitor belangrijk Zowel ingeschreven als niet ingeschreven. Geplaatst en niet geplaatst Als de plaatsing toch niet doorgaat Mocht de plaatsing ( wel ingeschreven) niet doorgaan geef de pm-er dat door aan het CB met vermelding van reden en registreert het op het formulier. In het kwartaal overleg tussen de tutorcoodinator en het CJG staat dit op de agenda. 1a4 Ouders/ ouderbeleid Opmerking uit het inspectierapport: De gemeente Teylingen heeft nog geen gericht gemeentelijk ouderbeleid. Dit betekent dat vanuit de gemeente nog geen antwoorden zijn gegeven op vragen zoals: - Welke ouders willen we bereiken? - Wat zijn hun wensen, mogelijkheden en omstandigheden? - Welke doelen willen we bereiken met ouderparticipatie in het kader van WE? (Bijvoorbeeld ouders aansporen om ook thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten uit te voeren). - Hoe gaan we deze doelen bereiken? Welke afspraken maken we hierover met de instellingen voor voorschoolse opvang en scholen? - Hoe meten we of de doelen bereikt zijn? Voor het daadwerkelijk actief betrekken van ouders bij de WE-activiteiten, zowel thuis als op de WE-locatie is het van belang dit in gericht beleid te formuleren. Op deze wijze wordt vanuit de gemeente ook actief aangemoedigd dat ouders, in het verlengde van wat er op de WE-locaties gebeurt, ook thuis ontwikkelingsstimulerend gedrag gaan vertonen. Volgens de gemeente hebben de tutoren, die op de voorscholen de uitvoering van WE controleren en begeleiden, ook de taak om naar de uitvoering van de WE- oudercomponent te kijken. Dit wordt door de gemeente echter niet verder gemonitord of van tevoren in doelen vastgelegd. Ook blijkt uit de zelfevaluaties van de locaties dat de ouderbetrokkenheid nog een punt van ontwikkeling is. 9 p 12 van 35

13 Leden van de werkgroep: Margriet v Engen(AED), Anja Berveling (B4kids), Fiona Dorregeest(Trias), Leontine de Jong(Speelbrug). De werkgroep heeft als opdracht antwoorden te geven en beleid te ontwikkelen op onderstaande vragen. Het onderliggende doel is ouders actief te betrekken bij een optimale ontwikkeling van hun kind. Wat zijn onze wensen op het gebied van gericht ouderbeleid? Welke doelen willen we bereiken met ouderparticipatie? Welke doelen willen we bereiken met ouderbetrokkenheid? Hoe gaan we die doelen bereiken? Welke afspraken maken we daarover? Hoe meten we of we de doelen bereikt hebben? Alle VVE kindercentra hebben een ouderscan uitgevoerd. Van alle locaties is in nu bekend wat het opleidingsniveau van de ouders is en de thuistaal in beeld gebracht. Het blijkt dat de ouders op een kinderdagverblijf HBO of hoger geschoold zijn, bij de peuterspeelzalen is dit gevarieerder van lager tot hoger opgeleid. Het is van belang dat de kindercentra de scan opnemen in het ouderbeleid en dit jaarlijks terugkoppelen naar de gemeente. Het is van belang de ouderpopulatie in beeld te blijven houden. Bij inschrijving van een kind wordt naar het opleidingsniveau en de thuistaal gevraagd, de kindercentra documenteren dit in een bestand zodat jaarlijks kan worden bekeken of de ouderpopulatie verandert. De ouders zijn wellicht beter te benaderen als je het opleidingsniveau en de thuistaal weet. Bij het bedenken van een ouderactiviteit moet het kindercentrum eerst goed weten waar de behoefte ligt. De kindercentra vragen dit aan de ouders. Een ouderactiviteit kan zich ook richten op 1 ouder, het hoeft niet altijd alle ouders te betrekken. De kindercentra documenteren de ouderactiviteiten. Als er een ouderactiviteit is gepland, vraagt het kindercentrum de ouder met een andere dan Nederlandse achtergrond of het iemand kan meenemen die de Nederlandse taal machtig is. Ook maken de kindercentra een poule met pm-ers die 2 talig zijn (bv een pm-er die Pools of Marokkaans spreekt). Mocht het een ouder echt niet lukken om uit het eigen netwerk iemand te vinden die als tolk kan optreden, kan iemand vanuit de poule deze taak op zich nemen. Ook zijn er mogelijkheden via Vluchtelingenwerk en de pm-ers kunnen de ouders doorverwijzen naar volwasseneducatie. De kindercentra vertalen de ouderbrieven in het Pools. Ook is er een introductie stukje bovenaan de brief met algemene uitleg over het VVE programma Peuterpraat. Bij het overhandigen van de ouderbrief documenteert het kindercentrum of de ouder de brief als meerwaarde ervaart en of het drempelverlagend werkt. Uitleg aan de ouder aan de hand van beeldmateriaal is zeer waardevol, ook algemene beelden van de dagactiviteiten. Voor het jaar 2014 gaat de AED Leiden een plan ontwikkelen om het ouderbeleid centraal te stellen met behulp van educatie voor de pedagogisch medewerksters, een ouderactiviteit passend bij de locatie, opdrachten en terugkoppeling. 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen De gemeente heeft op dit moment nog geen afspraken gemaakt over de manier waarop de vooren vroegscholen zelf de kwaliteit van VVE in beeld moeten brengen en moeten borgen. De gemeente heeft samen met de kindercentra dit punt doorgeschoven naar ontwikkelpunt voor De gemeente heeft wel de opdracht aan de GGD gegeven de kwaliteit van VVE te inspecteren. Alle VVE locaties in Teylingen voldoen aan de basisvoorwaarden van de Inspectie. 10 p 13 van 35

14 1a8 Doorgaande leerlijn Opmerking uit het inspectierapport: Er is op dit moment geen concreet gemeentelijk beleid en er zijn geen gerichte afspraken met de voorschoolse instellingen en scholen over een soepele doorgaande lijn. Het gaat hier om onder andere beleid gericht op afstemming van het aanbod en de zorg en begeleiding (bijvoorbeeld een terugkoppeling van de vroegschool aan de voorschool) en samenwerking op het gebied van het betrekken van ouders. Er zijn wel afspraken gemaakt over de overdracht van gegevens middels de observatieformulieren van Peuterpraat. Als het om zorgkinderen gaat volgt er een warme overdracht. Daarnaast is er een tendens dat steeds meer peuterspeelzalen intrekken in een basisschool. Hierdoor worden de mogelijkheden vergroot om de doorgaande lijn te versterken. Al een paar jaar zijn er duidelijke afspraken over de wijze van overdracht van het VVE kind naar de vroegschool, dit is vastgelegd in een convenant. De VVE- tutorcoodinator draagt zorg voor een document dat ingevuld wordt door alle VVE kindercentra met daarin alle gegevens die nodig zijn voor een zorgvuldige doorgaande leerlijn. In het verleden was deze wijze van werken niet gedocumenteerd vandaar dat de inspectie dit als verbeterpunt heeft opgevoerd. De VVE tutorcoodinator betrekt de ouders in de overdracht naar de school. 1a9 VVE-procesafspraken (resultaat afspraken) Opmerking uit het inspectierapport: De gemeente is op dit moment bezig om afspraken te maken met de schoolbesturen en instellingen voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk over wat de resultaten van WE moeten zijn. Dit is een wettelijke verplichting, opgenomen in de OKE-wet en overgenomen in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen en de Wet op het primair onderwijs. Er zijn al afspraken over het aanleveren van Cito toetsgegevens van de leerlingen eind groep 2, waarbij aangegeven wordt of een kleuter WE gehad heeft in de voorschool. Wat de concrete resultaten moeten zijn van de (doelgroep)kinderen is nog niet vastgesteld. Achtergrond Het is een wettelijke taak (artikel 167a WPO) van gemeenten en schoolbesturen om jaarlijks bestuurlijk te overleggen en hierbij ook enkele afspraken te maken, waaronder over de resultaten van de vroegschoolse educatie. In bijlage 1 van deze notitie staat uitgelegd waarom de toenmalige staatssecretaris deze verplichting heeft opgenomen in de wet OKE. In de LEA is onderstaand document aangenomen met als enige wijziging dat er wij het niet moeten hebben over resultaat afspraken maar over procesafspraken. Doel van de procesafspraken Het uitgangspunt bij het maken van procesafspraken is dat het instrument benut wordt om de kwaliteit van VVE en de effectiviteit ervan voor kinderen gezamenlijk te verhogen. Het is geen verantwoordingsmaat van schoolbesturen richting de gemeenten over hetgeen in groepen 1 en 2 aan onderwijs wordt geboden. Hierover legt de school verantwoording af aan de Onderwijsinspectie. Het is wel inzetbaar als kapstok voor een gezamenlijke dialoog over wat er eventueel nodig is om kwetsbare kleuters een goede onderwijsstart te kunnen geven. Vanuit de gezamenlijke betrokkenheid bij het lokale onderwijsbeleid zullen schoolbesturen en gemeente willen weten welke vorderingen worden gemaakt en of deze vorderingen aanleiding geven tot het bijstellen van beleid of extra ondersteuning. Verder is het belangrijk dat gelijkwaardige partners beschikken over dezelfde informatie. Als schoolbesturen en gemeente zich 11 p 14 van 35

15 baseren op dezelfde informatie, kan het overleg zich richten op de betekenis van deze gegevens. Naar aanleiding van de uitkomsten kan bezien worden of het nodig is om het bestaande beleid of uitvoering aan te passen. Kortom: Procesafspraken vroegschoolse educatie staan ten dienste van het bereiken van goede resultaten door VVE doelgroepkinderen op de basisschool. Door met elkaar in gesprek te gaan over de resultaten van ieders inspanningen op het vlak van VVE is het mogelijk het gezamenlijk streven te concretiseren (en op termijn te behalen) en het gezamenlijke leerproces te voeden. Voorstel procesafspraken vroegschoolse educatie Bij het maken van de procesafspraken, gaat het zowel om het wat (welke resultaten formuleren we met elkaar) en het hoe (wie gaat de gegevens verzamelen). Hierover zijn 11 juli de volgende besluiten genomen. Procesafspraak vroegschoolse educatie Op 11 juli 2013 is gezamenlijk gekozen voor de volgende procesafspraak: 100% van de doelgroepkinderen laat een gelijk of hoger leerrendement zien eind groep 2 t.o.v. eind groep 1. In bijlage 2 staat uitgelegd hoe scholen leerrendement meten. De scholen hebben de percentages rendement in hun schooladministratiesystemene staan (zoals ParnaSsys, Esis en Dot.com). Meten procesafspraken Op 11 juli 2013 is afgesproken dat de VVE- tutorcoodinator de gegevens gaan verzamelen. Scholen gaan in september 2013 alle doelgroepkinderen die op dat moment in groep 1 of 2 zitten als doelgroepkind registreren in hun schooladministratiesysteem. De gemeente verspreidt hiervoor de lijsten met namen van doelgroepkinderen van de afgelopen drie jaren aan de scholen. Toestemming van ouders is hiervoor niet nodig, ouders hebben bij aanvang VVE-traject getekend voor overdracht aan de basisscholen. Toegelicht VVE-tutoren Binnen de gemeente hebben zijn drie tutoren in februari 2013 de opleiding afgerond. De tutoren gaan de doelgroepkinderen volgens de gezamenlijk overeengekomen definitie volgen tot en met de overdracht aan de basisschool. Ze houden hier een goede administratie bij in excel, welke een basis is om de resultaatafspraken inzichtelijk te krijgen. Immers zij kunnen na afloop van ieder schooljaar van de doelgroepkinderen die 1,5 tot 2,5 jaar eerder naar school zijn gegaan navraag doen hoe het hen vergaan is in groep 1 en 2. Leerrendementgegevens zijn eenvoudig toe te voegen aan hun administratie. Het voordeel van deze aanpak is dat het laagdrempelig is, het aansluit bij de bestaande praktijk en dat het tutoren een inzicht geeft hoe het met de kinderen gaat vanaf de basisschool. Eén tutor wordt eindverantwoordelijk voor de dataverzameling. Frequentie, niveau en bespreking Tijdens de bijeenkomst van 11 juli 2013 zijn t.a.v. het meten van de resultaatafspraken de volgende afspraken gemaakt: 1. Er wordt jaarlijks een meting gehouden, de tutoren verzamelen in september de gegevens van het voorgaande schooljaar. De eerste meting is september Er wordt gerapporteerd op schoolniveau, kernniveau en gemeentelijk niveau. Alleen de laatste gegevens worden indien wenselijk door alle partijen openbaar gemaakt. 12 p 15 van 35

16 3. De uitkomsten worden ieder najaar besproken in een directeurenoverleg. Tijdens dit overleg worden ook andere zaken rond VVE besproken zoals overdracht, doelgroepbepaling etcetera. Per agendapunt wordt bezien of het raadzaam is om naast directeuren ook IB-ers en peuterspeelzaalvertegenwoordigers aan te laten schuiven. Het eerste overleg vindt najaar 2014 plaats. 1c9 Systematische evaluatie De gemeente houdt goed zicht op de voorwaarden en uitvoering van de VVE. De kwaliteit en resultaten van VVE worden nog niet systematisch gemonitord en geëvalueerd. Dit onderdeel kan worden opgepakt als er een start is gemaakt met het documenteren van resultaten. ( ) 2b Gemeentelijk subsidiekader De gemeente heeft een subsidie beschikking voor de instellingen met voorschoolse educatie. Hierin zijn echter niet alle kwaliteitsvoorwaarden opgenomen, zoals aangegeven in de Wet kinderopvang en kwaliteitseisen peuterspeelzalen Op dit moment zijn er nog geen kwaliteitsvoorwaarden in de beschikking opgenomen. Hier is nu een werkgroep voor aangesteld. Deelnemers: Lisen Bakkens (Speelbrug), Karin van der Plas(Peuteropvang Teylingen, Anja Berveling(B4kids) en Fiona Dorregeest (Trias). Tot slot In het jaar 2013 zijn door de werkgroepen de 6 verbeterpunten uit het inspectierapport uitgewerkt. Er zijn veel nieuwe werkwijzen en afspraken gemaakt die goed gemonitord moeten worden om te kijken of het in de praktijk ook werkbaar is. Naast het monitoren van de genoemde 6 onderdelen moeten nog de volgende onderdelen worden opgepakt in 2014: Interne kwaliteitszorg, systematische evaluatie en gemeentelijk subsidiekader. Ook hier worden weer werkgroepen voor gevormd. 13 p 16 van 35

17 Bijlage 1: Waarom zijn resultaatafspraken een wettelijke verplichting Bij het indienen van het wetsvoorstel van WET OKE schreef de staatsecretaris hierover het volgende in de Memorie van Toelichting (10929, W2670. K-2): Scholen hebben belang bij een goede regeling van de voorschoolse educatie. Bij de bespreking van dit wetsvoorstel hebben de vertegenwoordigers van het basisonderwijs ook aangegeven dat scholen het positieve resultaat zien van voorschoolse educatie bij kinderen die dit gevolgd hebben. Zij hebben eveneens belang bij een goede overdracht van gegevens over de ontwikkeling van de kinderen zodat zij weten op welk niveau zij met de kinderen verder kunnen gaan met het aanbieden van vroegschoolse educatie. Uit diverse onderzoeken blijkt immers dat een goede organisatie van de doorlopende leerlijn van belang is voor de effectiviteit van vve. Scholen zijn dus een belangrijke partij bij de afspraken over vve binnen een gemeente. Het wetsvoorstel bevat een grondslag om kwaliteitseisen voor voorschoolse educatie vast te stellen. Dit is noodzakelijk, omdat de opbrengsten van voorschoolse educatie op vierjarige leeftijd nog moeilijk vast te stellen zijn. Voor vroegschoolse educatie zijn de opbrengsten wel meetbaar. Mede om die reden zijn er geen kwaliteitseisen voor vroegschoolse educatie in het wetsvoorstel opgenomen. Als de Inspectie van het Onderwijs constateert dat de tussenresultaten van een school achterblijven en dat die school blijkt te werken met programma s waarvan niet (empirisch) is aangetoond dat het een kwalitatief goede programma s zijn, moet deze school kunnen aantonen waarom nu juist voor dat specifieke programma gekozen is (comply or explain). Ook zal de Inspectie van het Onderwijs in het kader van de doorlopende leerlijn signalen kunnen ontvangen uit de voorschoolse educatie over de vroegschoolse educatie en vice versa. Omdat het enige tijd kan duren voordat een eventueel tekort aan kwaliteit van de vroegschoolse educatie aan het licht komt én vanwege het belang van samenhangend beleid binnen een gemeente, is in het wetsvoorstel opgenomen dat gemeenten en scholen afspraken maken over de doorlopende leerlijn, de wijze van overdracht van gegevens en het resultaat dat scholen moeten bereiken met vroegschoolse educatie. Het maken van dergelijke afspraken tussen gemeenten en scholen is in lijn met de decentralisatie van het huisvestings- en onderwijsachterstandenbeleid naar gemeenten zoals dat al enige tijd geldt. Met het oog op de wettelijke bescherming van de vrijheid van richting en inrichting, wordt territoriale decentralisatie van onderwijsbeleid aanvaardbaar geacht als de wet de hoofdzaken van de bekostigingsvoorwaarden bevat en als aan het bevoegd gezag voldoende rechtsbescherming wordt geboden. De kwaliteit van het onderwijs is in de wet opgenomen. De rechtsbescherming van scholen wordt met het voorliggende wetsvoorstel niet gewijzigd. Verder moet het gaan om bevoegdheden die noodzakelijk zijn voor de coördinatie van op lokale omstandigheden afgestemd beleid. Afspraken tussen gemeenten en scholen over de doorlopende leerlijn en het resultaat van vroegschoolse educatie, zijn noodzakelijk in verband met lokale en bovenschoolse problematiek: een school ontvangt leerlingen van diverse peuterspeelzalen en kindercentra. Met het oog op het belang van de toename van de opbrengsten bij kinderen als er sprake is van een goede doorlopende leerlijn en van kwalitatief volwaardige vroegschoolse educatie na het volgen van kwalitatief volwaardige voorschoolse educatie, is het noodzakelijk dat gemeenten en scholen over deze onderwerpen afspraken maken. 14 p 17 van 35

18 De bevoegdheden moeten verder inhoudelijk en procedureel zoveel mogelijk naar de hoofdzaak in de wet vastgelegd zijn. Ook dit is het geval: de onderwerpen waarover gemeenten en scholen afspraken maken, zijn vastgelegd in de wet. Ten slotte moeten er inhoudelijke en procedurele waarborgen zijn die de vrijheid van richting garanderen. Dit punt is gewaarborgd doordat de afspraken alleen gaan over het resultaat van vroegschoolse educatie; er is geen verplichting om afspraken te maken over de inhoud van het vve-programma. Bijlage 2: Toelichting Leerrendement, DL en DLE s DL en DLE DL staat voor didactische (onderwijs) leeftijd. De term DLE staat voor didactische leeftijdsequivalent. Equivalent betekent soortgelijk, gelijkwaardig. Een uitleg hierover: Een schooljaar heeft 10 maanden. Elke maand onderwijs in het schooljaar telt als een DL. De telling voor DL start in groep 3 bij 0. Bij de start van groep 4 is de standaard score 10 DL. Aan het eind van groep 8 is de DL standaard 60. Voor de DL begint het schooljaar in september en loopt het tot juli. Een jaar blijven zitten levert +10 DL op. Er is ook besloten om in het DLE Boek negatieve DLE-scores op te nemen. Op het eerste gezicht komt dit wat vreemd over. DLE s waren aanvankelijk bedoeld voor het basisonderwijs, zonder dat daarbij het kleuteronderwijs is inbegrepen. Het Cito heeft echter toetsen voor kleuters uitgebracht, zoals Taal voor Kleuters en Rekenen voor Kleuters. Om de toetsscores op ook deze toetsen uit te kunnen drukken in DLE s, is de schaal onder het nulpunt doorgetrokken. Eind groep 1 heeft een kleuter een DL van -10. Als de DL 25 is (midden schooljaar 5) kan het dus zijn dat je kind bijvoorbeeld DLE een score heeft van 21 (4 onderwijsmaanden achterstand) of 29 (4 onderwijsmaanden voorsprong) Anders gezegd: Als de DL en de DLE (bijna) even groot zijn is de leerling op niveau. Als de DLE lager is dan de DL dan heeft de leerling een achterstand. Als de DLE hoger is dan de DL dan heeft de leerling een voorsprong. Per kind is de DLE score anders. De leerkracht kan de score van ieder kind met voorafgaande metingen vergelijken. Dit kan ook als vergelijkingsmiddel met de klas en het algemeen gemiddelde van de school gebruikt worden. De metingen worden gedaan met behulp van toetsen, zoals de Cito en de Teije de Vos toetsen. De behaald score levert via een tabel een bepaalde DLE score op. De optelsom van de scores (cumulatief) worden zogezegd bewaard in het Leerlingvolgsysteem, zodat school altijd een goed 15 p 18 van 35

19 beeld van het kind heeft. Voor de berekening van de DLE wordt er gebruik gemaakt van normeringen. Voor deze normeringen bestaan landelijke afspraken. Leerrendement De DL en DLE scores kunnen gebruikt worden om het leerrendement (onderwijsopbrengst) van de leerling te meten. De gebruikte formule daarvoor is DLE : DL x 100% = % leerrendement. Een uitkomst van 100% betekent dat het kind op niveau is. Voorbeeld: 1. DLE = 30, DL= : 25 x 100% = 120% -> voorsprong 16 p 19 van 35

20 Goedgekeurd door het college van burgemeester en wethouders in vergadering van 17 december 2013 p 20 van 35