Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, het Nederlandsch Clearinginstituut,

Transcriptie

1 Nummer Toegang: Inventaris van het archief van de Nederlandsche Bank NV, het Nederlandsch Clearinginstituut, De Nederlandsche Bank N.V. De Nederlandsche Bank: Arnoud Glaudemans (2006), Mirjam Schaap (2009) en Olaf Borgers (2014). Nationaal Archief, Den Haag (c) This finding aid is written in Dutch.

2

3 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Materiële beperkingen...6 Andere toegang...6 Aanvraaginstructie...6 Citeerinstructie...7 Archiefvorming...8 Geschiedenis van de archiefvormer...8 Geschiedenis van het archiefbeheer...8 Verwerving door Nationaal Archief...9 Inhoud en structuur van het archief...10 Inhoud...10 Selectie en vernietiging...10 Aanvullingen...10 Verantwoording van de bewerking...10 Ordening van het archief...10 Verwant materiaal...11 Afgescheiden Archiefmateriaal...11 Verwante archieven...11 BESCHRIJVING VAN DE ARCHIEFBESTANDDELEN...13 ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp...13 ZA.02. Correspondentie...13 ZA.03. Verslaglegging...13 ZB. Opbouw en instandhouding...14 ZB.02. Organisatie...14 ZC. Taken...15 ZC.01. Betalingsverkeer...15

4

5 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 5 BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Archief van het Nederlandsch Clearinginstituut, Periode: Archiefbloknummer: P8 Omvang: 0,77 meter; 30 inventarisnummers Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is Nederlandstalig. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Het Nederlandsch Clearinginstituut, Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief van het Nederlandsch Clearinginstituut (NCI) bevat voornamelijk jaar- en kwartaalverslagen over de jaren en correspondentie, onder andere inzake de zogenaamde Stillhalte-overeenkomst tussen Nederland en Duitsland. Daarnaast bevat het oprichtingsstukken, stukken betreffende de Raad van Beheer en de Raad van Toezicht, stukken betreffende organisatie, werkzaamheden, en een omschrijving van de taken van directieleden, Raad van Toezicht en de Commissie van Vertegenwoordigers van het NCI.

6 6 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Dit archief is deels openbaar, deels beperkt openbaar, op grond van artikel 15 lid 1 a, b en/of c. Met het oog op de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer zijn de inventarisnummers, genoemd in de eerste kolom beperkt openbaar tot 1 januari van het jaar, genoemd in de tweede kolom. Raadpleging en gebruik mogelijk na schriftelijke toestemming van de Algemeen Rijksarchivaris. Inventarisnummer Openbaar met ingang van 1 januari: Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Materiële beperkingen MATERIËLE BEPERKINGEN Er zijn geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat. Andere toegang ANDERE TOEGANG Er zijn geen bijzonderheden te melden. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen.

7 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 7 Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, De Nederlandsche Bank N.V., Archief van het Nederlandsch Clearinginstituut, , nummer toegang , inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, DNB - Het Nederlandsch Clearinginstituut, , inv.nr....

8 8 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Het NCI wordt ingesteld bij Koninklijk Besluit van 8 mei Doel was het medewerken aan en bevorderen van de uitvoering van maatregelen betreffende het internationale betalingsverkeer, voor zover dit op grondslag van verrekening ( clearing ) geschiedde (saldi in het verkeer met bepaalde landen konden worden aangewend voor de betaling van een deficit in het verkeer met andere landen). Het algemeen beleid van het NCI wordt bepaald door een Commissie van Ministers (van Economische Zaken, Financiën, Buitenlandse Zaken en Koloniën). Ter uitvoering van dit beleid wordt door de Commissie van Ministers een Commissie van Vertegenwoordigers benoemd. Naast een Raad van Toezicht was er nog een Directie, belast met de leiding van het NCI. De Nederlandsche Bank (DNB) trad op als vereffeningsbureau. DNB diende een driemaandelijks schriftelijk verslag uit te brengen aan de Minister van Financiën. Namens DNB wordt prof. mr A.M. de Jong benoemd tot lid van de Raad van Toezicht. Met de feitelijke werkzaamheden wordt in de loop van juni 1934 een aanvang gemaakt, nadat het op 1 juni tot stand gekomen clearingverdrag met Chili op 16 juni in werking was getreden. In de loop van augustus 1934 wordt het NCI betrokken bij de regeling van het betalingsverkeer met Duitsland: de aanzienlijke vermeerdering van werkzaamheden welke dit met zich meebracht, maakte, dat de oorspronkelijke opzet van het NCI al spoedig niet meer voldeed. De nieuwe interne constructie kreeg haar beslag in de wijziging van de statuten bij akte van 29 oktober Bij Koninklijk Besluit d.d. 16 november 1934 werden voorts voor de overzeese gebiedsdelen maatregelen getroffen, krachtens welke ook die gebiedsdelen in de clearing konden worden betrokken. Dit maakte de oprichting noodzakelijk van agentschappen in Nederlands-Indië, in Suriname en op Curaçao. Bovendien maakten bepalingen betreffende de Rijnvaart en het doorvoerverkeer in het clearingverdrag met Duitsland het noodzakelijk een bijkantoor in Rotterdam te openen. In de tweede helft van 1944 kwam het clearingverkeer geheel tot stilstand door de oorlogsgebeurtenissen. Bij beschikking nr. 238 d.d. 18 januari 1950 van de Commissie van Ministers wordt per 1 april 1949 DNB benoemd tot directrice van het NCI met de opdracht de lopende zaken zo spoedig mogelijk af te wikkelen en de liquidatie voor te bereiden. Per 1 januari 1961 is het NCI in liquidatie. Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER In het archiefdeel NCI zijn de volgende archiefvormers geïdentificeerd: a. Prof. mr. A.M. de Jong in zijn functie van lid van de Raad van Toezicht: enkele stukken inzake organisatie en werkzaamheden van het NCI, notulen, begrotingen en jaarverslagen. De jaarverslagen worden reeds bewaard in het archief van het NCI en in het archief van DNB. Let op: de mappen bevatten ook nota s voor De Jong. Deze moeten wel bewaard worden. Verslagen bevatten (summiere) aantekeningen van De Jong. b. NCI, archief afkomstig uit het nagelaten archief van Bruins: correspondentie

9 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 9 c. NCI, onduidelijk waarvandaan gekomen: het betreft landendossiers inzake treffen clearingverdragen In 1950 en 1951 wordt overgegaan tot gedeeltelijke vernietiging van het archief: voornamelijk stukken betreffende afgedane bilaterale clearing met diverse landen. Het restant van het archief wordt in 1961 overgedragen aan het Agentschap van het Ministerie van Financiën te Amsterdam. Deze droeg het archief in 1976 over aan het Ministerie te Den Haag. Daar wordt het archief in 1985 geïnventariseerd door G.J. Lamfers. Voor de inventaris zie in het Secretarie-archief van DNB (toegangsnummer ) inv. nr Voor het archief van het NCI zelf zie toegangsnummer in het Nationaal archief: Inventaris van het archief van het Ministerie van Financiën: Nederlands Clearing Instituut, (1960). Zie daarnaast ook: toegangsnummer , Inventaris van het archief van prof. mr. dr. G.W.J. Bruins (vanaf 1934 president-directeur van het Nederlandsch Clearinginstituut). Verwerving door Nationaal Archief VERWERVING DOOR NATIONAAL ARCHIEF Overbrenging van een overheidsarchief. Het archief is door de Nederlandsche Bank krachtens art. 12 van de Archiefwet 1995 in 2016 overgebracht.

10 10 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD Zie Samenvatting van de Inhoud. Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Voor in vernietigde stukken zie hierboven Geschiedenis van het archiefbeheer. Voor het overige is uit dit archief niet vernietigd. Aanvullingen AANVULLINGEN Dit is de inventaris van het archief tot en met Alles wat daarna volgt wordt als aanvullingen beschouwd. Er zijn geen verdere aanvullingen te verwachten. Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Dit archief is in verschillende stadia tussen bewerkt en van context voorzien door A.P.J. Glaudemans, en M. Schaap. In is een negental inventarisnummers inzake correspondentie toegevoegd, de inventaris geredigeerd en de context aangevuld door O.E. Borgers. Zoals uit Geschiedenis van het archiefbeheer hierboven te lezen valt, is het archief van het Nederlandsch Clearinginstituut in 1961 aan het Ministerie van Financiën overgedragen. De reden voor het achterhouden van 29 mappen uit het dynamisch archief van DNB bij deze overdracht is onbekend. Vanaf 2006 zijn deze mappen bewerkt tot de huidige inventaris. Directeur-secretaris van DNB A.M. de Jong was lid van de Raad van Toezicht van het Nederlandsch Clearinginstituut. Naar alle waarschijnlijk hebben de stukken in de hier voorliggende inventaris met in ieder geval deels met diens functie in het Nederlandsch Clearinginstituut te maken. Desondanks is klaarblijkelijk op enig moment besloten om de stukken apart in deze inventaris op te nemen, terwijl een ander deel van aan het Clearinginstituut te relateren stukken in het deelarchief de Jong te vinden is (toegangsnummer , inventarisnummers 33313, 35307, , Zie voor de connectie de Jong en het Nederlandsch Clearinginstituut derhalve verder ook hieronder: Verwante archieven. Ordening van het archief ORDENING VAN HET ARCHIEF Er zijn geen bijzonderheden te melden.

11 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 11 Verwant materiaal Verwant materiaal Afgescheiden Archiefmateriaal AFGESCHEIDEN ARCHIEFMATERIAAL Het Historisch archief van DNB bezit een grote hoeveelheid fotomateriaal. Hieronder bevinden zich ook afbeeldingen die mogelijk aan het Nederlandsch Clearinginstituut zijn te koppelen. Dit fotoarchief bevindt zich, onafhankelijk van de reeds bewerkte archieven bij DNB en zal in een later stadium worden bewerkt. 14 rollen nitraatfilm, bevattende documenten aangaande het Clearinginstituut, zijn overgezet op minder brandbare dragers en zijn in de audiovisuele collectie van DNB aanwezig in der nr. 88, dozen Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Zie voor het Nederlandsch Clearing Instituut ook overige deelarchieven van DNB: Secretarie-archief (toegangsnummer ) 3564, 42701; Archief directeur-secretaris A.M. de Jong (toegangsnummer ) inv. nrs , 35307, , ; Archief afdeling Buitenland en voorganger (toegangsnummer ): 22334, 23387, 23389, 23390, 23395, 23485, 23548, 23730, 23731, 23872, 26799, 26800, 26803, 26804, 26823, 26973; Archief afdeling Rekening Courant Giro En Clearing en voorgangers (toegangsnummer ): 20678, 20841; Archief Studiedienst (toegangsnummer , ): 37052, 37053, 37054, 37804, 37805, 37806, 37807, 37808, 37809, 37815, 37816, 37817, 37818, en Archief Kantoor Deviezenvergunningen en opvolgers (toegangsnummer ): 27752, Zie verder ook in het Nationaal archief, onder toegangsnummer : Inventaris van het archief van het Ministerie van Financiën: Nederlands Clearing Instituut, (1960), en toegangsnummer : Inventaris van het archief van prof. mr. dr. G.W.J. Bruins (vanaf 1934 president-directeur van het Nederlandsch Clearinginstituut).

12

13 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 13 Beschrijving van de archiefbestanddelen Beschrijving van de archiefbestanddelen ZA. Bescheiden, niet geordend naar onderwerp ZA.02. Correspondentie ZA. BESCHEIDEN, NIET GEORDEND NAAR ONDERWERP ZA.02. CORRESPONDENTIE e.a. Correspondentie tussen G.W.J. Bruins, president van het Clearinginstituut en verschillende correspondenten, alfabetisch op correspondent geordend omslagen A tot en met H I tot en met Z e.a. Correspondentie, chronologisch geordend omslagen ZA.03. Verslaglegging ZA.03. VERSLAGLEGGING 7827 e.a. Jaarverslag omslagen Jaar- en kwartaalverslagen Jaar- en kwartaalverslagen Jaar- en kwartaalverslagen Jaar- en kwartaalverslagen Jaar- en kwartaalverslagen Jaar- en kwartaalverslagen 1946 Bevat een overzicht van de aangifte van Nederlandse vorderingen op Duitsland per 5 mei

14 14 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut ZB. Opbouw en instandhouding ZB.02. Organisatie ZB. OPBOUW EN INSTANDHOUDING ZB.02. ORGANISATIE Afschriften van de akte van oprichting en van statutenwijziging omslag Agenda s en notulen van de vergaderingen van de Raad van Beheer omslag Benoeming van prof. mr. A.M. de Jong tot lid van de Raad van Toezicht van het NCI omslag Prof. mr. A.M. de Jong, Chef der Secretarie van DNB, wordt op 26 november 1934 benoemd tot lid van de Raad van Toezicht van het NCI Huishoudelijk reglement voor de Raad van Beheer omslag Ingekomen stukken inzake organisatie en werkzaamheden van het NCI omslag Instructie ter afbakening van de taak van de Directie, van de Raad van Toezicht en van de Commissie van Vertegenwoordigers omslag Agenda s, notulen en bijlagen van de vergaderingen van de Raad van Toezicht omslag Bevat tevens correspondentie ontvangen door de Jong als lid van de Raad van Toezicht Begrotingen voor de jaren 1935 t/m omslag Begroting voor 1941 ontbreekt Commentaar door de studiedienst van DNB op de jaar- en kwartaalverslagen van het NCI omslag

15 DNB - Nederlandsch Clearinginstituut 15 ZC. Taken ZC.01. Betalingsverkeer ZC. TAKEN ZC.01. BETALINGSVERKEER e.a. Correspondentie met bijlagen inzake de door Nederland en Duitsland afgesloten zogenaamde 'Stillhalte-overeenkomst' omslagen e.a. Correspondentie met bijlagen inzake de door Nederland en Duitsland afgesloten zogenaamde 'Stillhalte-overeenkomst' omslagen Omslagen over de jaren 1935 en 1937 zijn onvindbaar gebleken