De informatieplicht bij algemene voorwaarden: tijd voor herziening van een ondeugdelijke regeling
|
|
- Rosa van den Berg
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De informatieplicht bij algemene voorwaarden: tijd voor herziening van een ondeugdelijke regeling Mr. M.B.M. Loos Contracteren 2004/2, p Inleiding De gebruiker van algemene voorwaarden moet de wederpartij een redelijke mogelijkheid tot kennisneming van de algemene voorwaarden bieden, zo volgt uit art. 6:233 onder b BW. Wanneer de gebruiker een dergelijke redelijke mogelijkheid tot kennisneming niet heeft geboden, staat het de wederpartij vrij zich naar haar keuze te beroepen op de vernietigbaarheid van een of meer specifieke bedingen, of op de vernietigbaarheid van de algemene voorwaarden in hun geheel. 1 Volgens art. 6:234 lid 1 onder a BW heeft de gebruiker de redelijke mogelijkheid tot kennisneming geboden indien hij de algemene voorwaarden vóór of bij de contractsluiting aan de wederpartij ter hand heeft gesteld. 2 Uit de parlementaire geschiedenis blijkt dat de wetgever met de hierboven beschreven regeling van de informatieplicht in art. 6:234 BW een gesloten systeem heeft beoogd: alleen op de in art. 6:234 BW beschreven wijzen kan de gebruiker de wederpartij een redelijke mogelijkheid tot kennisneming bieden. 3 Deze restrictieve uitleg van de redelijke mogelijkheid tot kennisneming wordt in de literatuur in overgrote meerderheid bestreden. Art. 6:233 onder b BW is als een open norm geformuleerd. De open formulering zou overbodig zijn indien de regeling van art. 6:234 een gesloten systeem zou vormen. 4 Bovendien zouden de bewoordingen van art. 6:234 BW ook niet tot de conclusie dwingen dat de opsomming limitatief van aard is. 5 Voorts zou de informatieplicht een te zware last voor de gebruiker vormen zonder dat daar een even groot voordeel voor de wederpartij tegenover staat, terwijl de regel niet in het rechtsbewustzijn leeft, 6. En tot slot zou de informatieplicht in haar huidige gedaante een bron van complicaties in Marco Loos is als universitair hoofddocent verbonden aan het Amsterdams Instituut voor Privaatrecht van de Universiteit van Amsterdam. Deze bijdrage is een bewerking van mijn bijdrage in: J.B.M. Vranken, I. Giesen, De Hoge Raad binnenstebuiten, Boom, Den Haag, 2003, blz Vgl. HR 17 december 1999, NJ 2000, 140 (Breg/Asper). Daarbij behoeft de wederpartij niet aan te tonen dat zij door het vernietigde beding werd benadeeld: de enkele schending van de informatieplicht volstaat voor de vernietigbaarheid van het beding. Zie Verbintenissenrecht/Hondius, aantekening 64 bij art. 6:233 BW. 2 Art. 6:234 lid 1 onder b en (de ontwerp-bepaling onder) c BW bevatten alternatieve mogelijkheden voor het geval het ter hand stellen van de algemene voorwaarden redelijkerwijs niet mogelijk is en voor op elektronische wijze tot stand gekomen overeenkomsten. 3 Parl. Gesch. Inv. Boek 6, p. 1590, Zie bijv. Jac. Hijma, Algemene voorwaarden (Mon. NBW B-55, tweede druk 2003), nr. 36; R.H.C. Jongeneel, De wet algemene voorwaarden en het AGB-Gesetz (diss. VU, 1991), nr. 160 en 169; M.B.M. Loos, De energieleveringsovereenkomst (diss. Utrecht, 1998), p. 120; M.B.M. Loos, Algemene voorwaarden, nr. 62, ; L.J.H. Mölenberg, Het collectief actierecht voor consumentenorganisaties op het terrein van algemene voorwaarden (diss. Maastricht, 1995), p ; B. Wessels en R.H.C. Jongeneel, Algemene voorwaarden (Studiepockets Privaatrecht 48, derde druk, 1997), nr J.M. Barendrecht, Toepasselijkheid van algemene voorwaarden onder het Nieuw BW: een nieuw regime (BW-krant Jaarboek 1990), p. 106; Loos, a.w., p R.H.C. Jongeneel, D.J. Cohen Tervaert, Beperk de informatieplicht bij algemene voorwaarden. De huidige in de wet geregelde informatieplicht is onredelijk bezwarend voor de gebruiker, NJB 2002, p
2 gerechtelijke procedures vormen. 7 Slechts een enkeling verdedigt de wettelijke regeling met het argument dat de regeling helder is en ertoe kan leiden dat consumenten en kleine ondernemers zich meer bewust worden van de inhoud van die algemene voorwaarden, terwijl de gebruiker niet alleen de voordelen van het gebruik van een eigen regeling behoort te genieten, maar daarvan ook de nadelen dient te dragen. 8 De uitleg van de wettelijke regeling is nadrukkelijk aan de orde geweest in het arrest Geurtzen/Kampstaal. 9 In het cassatiemiddel werd, in aansluiting op de parlementaire geschiedenis, aangevoerd dat de opsomming in art. 6:234 lid 1 BW uitputtend is. In zijn arrest bevestigde de Hoge Raad, met een beroep op de parlementaire geschiedenis en de in art. 6:234 lid 1 BW gebruikte bewoordingen, dat de wetgever inderdaad een limitatieve uitwerking van de open norm van art. 6:233 onder b BW heeft willen bewerkstelligen. De Hoge Raad wijst deze interpretatie echter van de hand: Een redelijke en op de praktijk afgestemde uitleg van art. 6:234 lid 1 brengt evenwel mee dat aan de strekking van de in die bepaling vervatte regeling eveneens recht wordt gedaan, indien de wederpartij zich tegenover de gebruiker ook niet op vernietigbaarheid van een beding in algemene voorwaarden kan beroepen, wanneer hij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan het geval dat regelmatig gelijksoortige overeenkomsten tussen partijen worden gesloten, terwijl de algemene voorwaarden bij het sluiten van de eerste overeenkomst aan de wederpartij ter hand zijn gesteld en aan het geval van een van algemene voorwaarden deel uitmakende eenvoudige exoneratie-clausule, die in een winkel of bedrijfsruimte op duidelijke wijze aan klanten wordt gepresenteerd. Ook kunnen zich omstandigheden voordoen waarin een beroep op art. 6:233 onder b en art. 234 lid 1 naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. 2. Een redelijke uitleg? De Hoge Raad lijkt met zijn arrest aan te sluiten bij de in de literatuur geuite kritiek op het door de wetgever beoogde stelsel. Daarbij laat hij echter een fundamentele afweging van de betrokken belangen achterwege: hij beperkt zich ertoe te stellen dat aan de wettelijke regeling van de informatieplicht een redelijke en op de praktijk gerichte uitleg dient te worden gegeven. Hij geeft niet aan waarom een dergelijke uitleg moet worden gegeven en in welk opzicht de door hem gekozen uitleg dan wel redelijk en op de praktijk gericht zou zijn. Met name heeft de Hoge Raad niet willen nagaan welke belangen zouden worden gediend met een strikte of ruime uitleg van het wettelijk stelsel. Door het ontbreken van deze redengeving is het niet goed mogelijk om aan te geven wanneer de gebruiker een redelijke mogelijkheid tot kennisname van de algemene voorwaarden heeft geboden als hij daarbij niet de in de wet aangegeven wijze heeft gevolgd. De door de Hoge Raad gekozen weg leidt hierdoor tot rechtsonzekerheid of, anders gezegd, tot onvoorspelbaarheid van toekomstige beslissingen. Dat blijkt ook uit het nadien gewezen arrest VNP/Havrij, 10 waarin de Hoge Raad nadrukkelijk weigert voort te gaan op de in Geurtzen/Kampstaal ingeslagen weg, zonder echter op dat arrest te willen terugkomen. Mijns inziens heeft 7 Jongeneel en Cohen Tervaert, t.a.p.; G.J. Rijken, De informatieplicht bij algemene voorwaarden moet uitgebreid worden, NJB 2003, blz ; naschrift Jongeneel en Cohen Tervaert, NJB 2003, blz R. de Moor, Informatieplicht bij algemene voorwaarden moet gehandhaafd blijven, NJB 2003, blz ; De Moor wordt hierin door Rijken, die een en ander in de sleutel van fair play stelt, gesteund, zie Rijken, t.a.p. 9 Hoge Raad 1 oktober 1999, NJ 2000, 207 (Geurtzen/Kampstaal). 10 HR 6 april 2001, NJ 2002, 385 (VNP/Havrij). 2
3 de Hoge Raad in beide gevallen onvoldoende doordacht tot welke gevolgen zijn uitspraken zouden leiden en of die gevolgen in meer of mindere mate gewenst zijn. Daarbij wreekt zich dat hij noch in Geurtzen/Kampstaal, noch in VNP/Havrij heeft willen onderzoeken welke belangen ten grondslag liggen aan de wettelijke regeling en in hoeverre deze belangen kunnen worden gerealiseerd met een restrictieve dan wel extensieve interpretatie van de vereisten voor voldoening aan de informatieplicht. 3. De met de informatieplicht nagestreefde doelen Uit de parlementaire geschiedenis 11 blijkt dat de wetgever heeft willen waarborgen dat de wederpartij nog voor contractsluiting kennis zou kunnen nemen van de inhoud van de algemene voorwaarden. De achterliggende gedachte is dat het moment van sluiting van de overeenkomst het laatste moment is waarop de wederpartij kan besluiten om al dan niet akkoord te gaan met de algemene voorwaarden van de gebruiker. De informatieplicht zou derhalve dienen om informed consent met betrekking tot de inhoud van de overeenkomst te verkrijgen. De behoefte van de wederpartij aan informatie gaat echter verder dan het moment van wilsbepaling (besluitvormingsbelang). De algemene voorwaarden bevatten vaak bedingen die in meer of mindere mate afstemming van het gedrag van de wederpartij eisen (afstemmingsbelang). Een voorbeeld biedt de exoneratieclausule op grond waarvan de gebruiker zijn eventuele aansprakelijkheid voor schade uitsluit of beperkt: omdat dergelijke schade veelal niet verhaald zal kunnen worden op de gebruiker, zal de wederpartij moeten overwegen om zich tegen dergelijke schade te verzekeren. Een ander voorbeeld bieden algemene voorwaarden in een schadeverzekeringsovereenkomst die de wederpartij verplichten ontstane schade binnen 72 uur te melden aan de verzekeraar op straffe van verval van rechten. Zowel ten aanzien van het besluitvormingsbelang als ten aanzien van het gedragsafstemmingsbelang zou de informatieplicht uiterlijk bij contractsluiting dienen te worden nagekomen. Dat ligt ten dele anders bij het andere te onderscheiden doel. Ook indien na contractsluiting een probleem ontstaat, moet de wederpartij haar rechtspositie kunnen beoordelen; juist op dat moment moet zij de algemene voorwaarden (desnoods opnieuw) kunnen lezen. De informatieplicht zou tevens dit dossierbelang dienen. 12 Bij een en ander dient evenwel in aanmerking te worden genomen dat het accent van de regeling ter bestrijding van misbruik van onereuze algemene voorwaarden behoort te vallen op een toetsing van de inhoud ervan, en niet op het stellen van strenge eisen voor de inlassing van die voorwaarden in de overeenkomst, zoals de memorie van toelichting bij art. 6:233 onder b BW het uitdrukt. 13 Het door de wetgever blijkens de parlementaire geschiedenis beoogde gesloten systeem 14 lijkt daarmee op gespannen voet te staan met de door diezelfde wetgever uitgesproken bedoeling om het accent van de wettelijke regeling te laten vallen op de toetsing van de inhoud van de algemene voorwaarden. Een (te) strikte uitleg van art. 6:234 BW zou immers in de praktijk leiden tot een verschuiving van het accent van de inhoudstoetsing naar de informatieplicht, omdat het voor de wederpartij veel eenvoudiger is om een eventuele schending van de informatieplicht aannemelijk te 11 Parl. Gesch. Inv. Boek 6, p Hijma (1997), nr Parl. Gesch. Inv. Boek 6, p Parl. Gesch. Inv. Boek 6, p. 1590,
4 maken dan om te bewijzen dat een beding onredelijk bezwarend is. Dat geldt eens te meer nu op de gebruiker de last rust zo nodig te bewijzen dat hij de informatieplicht is nagekomen. 15 Deze consequentie lijkt de Hoge Raad geheel buiten beschouwing te hebben gelaten in zijn arresten over de informatieplicht van art. 6:233 sub b BW. 4. Verwezenlijking van de achterliggende doelen door de wettelijke regeling In hoeverre is de wettelijke regeling nu effectief? Op het eerste gezicht lijkt zij voor wat betreft het dossierbelang vrij effectief. Volgens de hoofdregel van art. 6:234 lid 1 onder a BW wordt de informatieplicht nagekomen door overhandiging van de algemene voorwaarden. De wederpartij krijgt daarmee de beschikking over een exemplaar van de algemene voorwaarden, zodat zij ook op een later moment haar rechtspositie kan beoordelen. Schending van de informatieplicht leidt tot de mogelijkheid van vernietiging van de algemene voorwaarden, zodat het aanvullend recht zijn gelding herneemt, welk recht de wederpartij in de regel eveneens zal kunnen kennen. In beide gevallen is daarmee overigens nog niet gewaarborgd dat de wederpartij haar contractspositie steeds goed zal kunnen beoordelen: de algemene voorwaarden kunnen onbegrijpelijk of ondoorgrondelijk zijn geformuleerd, het aanvullend recht kan lacuneus zijn. De wettelijke regeling lijkt daarentegen weinig effectief ten aanzien van het verkrijgen van informed consent en het bereiken van de gewenste afstemming van het gedrag door de wederpartij. Voor het voldoen aan zowel het besluitvormings- als het gedragsafstemmingsbelang is het nodig dat de wederpartij de inhoud van de algemene voorwaarden niet alleen had kunnen kennen, maar ook werkelijk kende ten tijde van de contractsluiting. 16 In de praktijk worden algemene voorwaarden, ook indien zij keurig op tijd ter beschikking zijn gesteld, door de wederpartij echter maar zelden voor contractsluiting gelezen. Daarvoor is een aantal oorzaken aan te wijzen. Enerzijds nodigen algemene voorwaarden, gezien hun omvang en ingewikkeldheid en daarmee het tijdrovende karakter, niet direct uit tot lezing. 17 Anderzijds is het vanuit een kosten/baten-afweging ook nauwelijks efficiënt om de algemene voorwaarden voor contractsluiting te lezen, omdat over de inhoud ervan veelal niet onderhandeld kan worden en de wederpartij in de meeste gevallen niet met een beroep op de algemene voorwaarden zal worden geconfronteerd. In de regel zal de overeenkomst immers zonder problemen door beide partijen worden nagekomen. Het gevolg is echter dat ook bij tijdige overhandiging of toezending van de algemene voorwaarden, van informed consent over de inhoud ervan veelal geen sprake zal zijn. Het primaire doel van de wettelijke regeling zal daarmee in de meeste gevallen niet worden bereikt. De wederpartij zal wèl van de inhoud van de algemene voorwaarden kennis willen nemen indien tussen partijen problemen zijn ontstaan omdat een van hen zijn verplichtingen niet of niet correct zou zijn nagekomen. Op dat moment ontstaat de behoefte voor de wederpartij om de algemene voorwaarden te kunnen raadplegen ten einde haar rechtspositie te kunnen bepalen. In de praktijk zal ook het dossierbelang vaak moeilijk kunnen worden bereikt indien, zoals art. 6:234 lid 1 BW veronderstelt, de informatieplicht reeds op het moment van de contractsluiting moet zijn of worden 15 Zie daarover Loos, Algemene voorwaarden, nr Ten aanzien van het gedragsafstemmingsbelang kan, afhankelijk van het beding in kwestie, soms latere voldoening aan de informatieplicht nog tijdig zijn voor de gewenste gedragsafstemming. 17 Mölenberg (1995), p. 78, spreekt terecht van een slechts zelden ( ) tot kennisname uitnodigende amusementswaarde. In deze zin ook Wessels/Jongeneel (1997), nr
5 nagekomen. Het zal immers regelmatig voorkomen dat de wederpartij, zeker indien die consument is, de algemene voorwaarden bij contractsluiting heeft ontvangen, maar dat zij deze inmiddels is kwijtgeraakt. Omdat de gebruiker al aan zijn informatieplicht heeft voldaan, kan hij niet worden verplicht de algemene voorwaarden nogmaals aan de wederpartij te verstrekken. Daarmee is ook het dossierbelang in het geding. Daarnaast brengt de wettelijke regeling de gebruiker van algemene voorwaarden in een moeilijke bewijspositie, omdat het bewijs dat tijdig aan de informatieplicht is voldaan, in de loop der tijd moeilijker te leveren zal zijn. 5. Geringe effectiviteit van de wettelijke regeling Op basis van het bovenstaande moet de conclusie worden getrokken dat de bestaande wettelijke regeling niet effectief is voor wat betreft zijn primaire doelen (besluitvorming en gedragsafstemming), terwijl het secundaire doel de wederpartij bij een conflict in staat te stellen haar rechtspositie te beoordelen beter zou kunnen worden bereikt door de gebruiker te verplichten om te reageren op een na de contractsluiting gedaan verzoek van de wederpartij tot overhandiging of toezending van de algemene voorwaarden. Voor restrictieve uitleg van de wettelijke regeling alleen op de door art. 6:234 lid 1 BW aangegeven wijzen (lees: terhandstelling) pleit het belang van de rechtszekerheid, aangezien partijen bij deze uitleg op eenvoudige wijze kunnen bepalen of aan de informatieplicht is voldaan. Het belang van de rechtszekerheid is echter niet het énige belang dat in ogenschouw dient te worden genomen: handhaving van de status quo kan immers tegen iedere wijziging van regelgeving of rechtspraak worden ingebracht. Zo bezien zou nooit een eind kunnen worden gemaakt aan het voortbestaan van ineffectieve regelgeving. Bovendien kan aan het belang van de rechtszekerheid ook op een andere, hieronder uiteen te zetten wijze tegemoet kan worden gekomen, zij het dat daarbij wel enige onduidelijkheid zal blijven bestaan. 6. Naar een wél redelijke en op de praktijk gerichte uitleg van de informatieplicht Een strikte uitleg van de informatieplicht moet derhalve worden verworpen, maar daarmee rijst de vraag wanneer een gebruiker nu wel en wanneer hij niet een redelijke mogelijkheid tot kennisneming van de algemene voorwaarden heeft geboden? Het antwoord op deze voor de praktijk belangrijke vraag is noodzakelijkerwijs, maar desalniettemin licht teleurstellend enigszins vaag omdat redelijkheid zich nu eenmaal niet in strak omlijnde grenzen laat vatten. Enige concretisering is echter wel degelijk mogelijk. Daarbij behoort recht te worden gedaan aan de wens van de wetgever om het zwaartepunt van de wettelijke regeling te leggen bij de inhoudstoetsing aan de open norm van art. 6:233 onder a BW. Het door de wetgever nagestreefde primaire doel dat de wederpartij op basis van informed consent tot contractsluiting overgaat en haar gedrag zo nodig op de inhoud van de contractuele afspraken kan afstemmen, kan op meer doeltreffende wijze worden bereikt. Van een professionele aanbieder van goederen en diensten mag mijns inziens worden gevergd dat deze de wederpartij voor de contractsluiting informeert over de belangrijkste eigenschappen van het goed of de dienst, zodat de wederpartij kan bepalen of het aangeboden product aan haar verwachtingen zal kunnen voldoen. Ik merk hierbij op dat een dergelijke informatieplicht in negatieve vorm reeds lang is erkend: wanneer de gebruiker nalaat om dergelijke basale informatie te verstrekken, kan de overeenkomst immers bloot staan aan vernietiging wegens dwaling of bedrog, 5
6 of aan ontbinding wegens wanprestatie. Voorwaarde voor het bereiken van informed consent is dan wel dat de gebruiker niet op de details van de in de algemene voorwaarden vervatte regeling behoeft in te gaan, omdat anders ook van dit uittreksel geen kennis zal worden genomen. Een globale aanduiding van de in de algemene voorwaarden opgenomen regelingen zal dan ook in de regel volstaan. Daarbij is niet zonder belang dat een dergelijke precontractuele informatieplicht, die beperkt blijft tot het informeren over de belangrijkste eigenschappen van het product en over de belangrijkste onderdelen van de algemene voorwaarden, goed aansluit bij de tendens op Europeesrechtelijk gebied. Zij is reeds geldend recht voor reisovereenkomsten (pakketreizen), 18 timeshare-overeenkomsten 19 en op afstand gesloten overeenkomsten, 20 terwijl zij eveneens is opgenomen in de nog niet omgezette richtlijn financiële diensten op afstand. 21 Een en ander indachtig zou dit meebrengen dat de wederpartij door de gebruiker van algemene voorwaarden voor contractsluiting in duidelijke en begrijpelijke bewoordingen moet worden geïnformeerd over de volgende onderdelen: - de belangrijkste kenmerken van het goed of de dienst; - de volledige naam en het geografische adres van de gebruiker; - de wijze waarop de overeenkomst door partijen moet worden nagekomen (waar, wanneer en hoe); - of de algemene voorwaarden een exoneratieclausule bevatten en, zo ja, wat de inhoud van die exoneratieclausule is; - of een boetebeding is opgenomen voor het geval de wederpartij niet tijdig betaalt; - hoe en binnen welke termijn klachten over de prestatie van de gebruiker van de algemene voorwaarden kenbaar moet worden gemaakt (incl. het mogelijke bestaan van een vervalbeding), - of de algemene voorwaarden een regeling bevatten omtrent de beslechting van geschillen (forumkeuze, arbitraal of bindend advies-beding, geschillencommissie); en - of, wanneer de wederpartij een consument is, voor haar een bedenktijd geldt waarbinnen zij kan terugkomen op haar beslissing tot contractsluiting. 22 In verband met het dossierbelang is voorts wenselijk dat de gebruiker reeds bij de contractsluiting derhalve wanneer de gebruiker van de algemene voorwaarden de wederpartij informeert omtrent de hierboven aangegeven onderdelen de wederpartij uitdrukkelijk en dus niet louter bij wege van algemene voorwaarden mededeelt dat 18 Zie art. 3 Richtlijn 90/314/EEG, Pb. EG 1990, L 158/59, inmiddels omgezet als art. 7:501 BW en de daarop gebaseerde algemene maatregel van bestuur. 19 Zie art. 3 lid 1 Richtlijn 94/47/EG, Pb. EG 1994 L 280/83, inmiddels omgezet als art. 7:48b BW en de daarop gebaseerde algemene maatregel van bestuur. 20 Zie art. 4 lid 1 onder b Richtlijn 97/7/EG, Pb. EG 1997 L 144/19, inmiddels omgezet als art. 7:46c en 7:46i BW. 21 Zie art. 3 Richtlijn 2002/65/EG, Pb. EG 2002 L 271/16. De richtlijn dient uiterlijk op 9 oktober 2004 te zijn omgezet, zie art. 21 lid 1 van de richtlijn. Het lijkt onwaarschijnlijk dat Nederland die termijn zal halen. 22 Bedenktijden gelden thans voor door colportage tot stand gekomen overeenkomsten, levensverzekeringsovereenkomsten, timeshare-overeenkomsten, op afstand gesloten overeenkomsten, financiële diensten op afstand en de koop van onroerende zaken. Zie hierover uitgebreid M.B.M. Loos, De effectiviteit van de bedenktijd als instrument van consumentenbescherming, Tijdschrift voor Consumentenrecht 2003, p
7 het geheel van algemene voorwaarden op verzoek kosteloos zal worden toegezonden. In het kader van dat dossierbelang is reeds opgemerkt dat de wederpartij vooral dan behoefte heeft aan kennisneming van de inhoud van de algemene voorwaarden indien tussen partijen problemen zijn ontstaan omdat een van hen haar verplichtingen niet of niet correct zou zijn nagekomen, maar dat eerder ontvangen algemene voorwaarden dan veelal reeds verloren zullen zijn gegaan. Het dossierbelang kan dan ook veel beter worden gewaarborgd indien de wederpartij op dat moment recht kan doen gelden op onverwijlde toezending van de algemene voorwaarden. Een dergelijke regeling zou bovendien minder belemmerend voor het handelsverkeer is dan toezending bij contractsluiting. 23 Keerzijde hiervan is wel dat op de gebruiker de last rust te bewijzen dat de later toegezonden algemene voorwaarden overeenkomen met de versie die op het moment van contractsluiting was gedeponeerd. Dit probleem kan echter eenvoudig worden ondervangen door bij het depot van de algemene voorwaarden bij een Kamer van Koophandel of de griffie van een rechtbank ook het moment van depot te registreren. In dit model zou de gebruiker van algemene voorwaarden ook aan de informatieplicht van art. 6:233 onder b BW hebben voldaan indien: - hij voor of bij contractsluiting de wederpartij heeft geïnformeerd omtrent de belangrijkste eigenschappen van het goed of de dienst en de belangrijkste onderdelen van de algemene voorwaarden; - hij bij die gelegenheid de wederpartij uitdrukkelijk mededeelt dat het geheel van algemene voorwaarden op verzoek kosteloos zal worden toegezonden; en - hij de algemene voorwaarden onverwijld toezendt indien de wederpartij op welk moment dan ook daarom verzoekt. Daarmee wordt mijns inziens een in de woorden van de Hoge Raad redelijke en op de praktijk gerichte uitleg gegeven aan de open norm van art. 6:233 onder b BW. De gebruiker zal de informatieplicht aldus eenvoudiger kunnen naleven. Wanneer de gebruiker aan deze eenvoudige verplichting niet heeft voldaan, dient de wederpartij in staat te worden gesteld zich van gebondenheid aan de desbetreffende bedingen te bevrijden door een beroep op hun vernietigbaarheid te doen. Voldoet de gebruiker daarentegen aan de op hem rustende verplichting, dan zijn de in de algemene voorwaarden vervatte bedingen geldig, tenzij een beding onredelijk bezwarend zou zijn. Daarmee komt, overeenkomstig de weergegeven bedoeling van de wetgever, het zwaartepunt van de wettelijke regeling te rusten op de inhoudstoetsing van de in de algemene voorwaarden vervatte afzonderlijke bedingen aan het bepaalde in art. 6:233 onder a BW. 7. Elektronisch totstandgekomen overeenkomsten Voor op elektronische wijze totstandgekomen overeenkomsten zal met invoering van de Aanpassingswet richtlijn elektronische handel 24 voor of bij het sluiten van de overeenkomst informatie moeten worden verschaft over zowel de algemene voorwaarden als alle contractsvoorwaarden die niet als zodanig kunnen worden beschouwd. 25 De Minister van Justitie heeft in antwoord op vragen uit de Eerste Kamer aangegeven dat het hierbij niet alleen gaat om algemene voorwaarden in de zin van art. 6:231 BW, maar ook om de bedingen die de kern van de prestaties van 23 Zie reeds Barendrecht, a.w., p Van het wetsvoorstel is op 27 april 2004 het Eindverslag van de Eerste Kamer vastgesteld, Bijl. H.EK , 28197, nr. D. 25 Zie art. 6:234 lid 1 onder c en art. 6:227b lid 2 BW (ontwerp). 7
8 partijen beschrijven. 26 Een keuze voor een beperktere informatieplicht als hier verdedigd, is derhalve in de aanpassingswet niet gemaakt, de uitdrukkelijke verstrekking van informatie over de kern van de prestaties van partijen geldt daarentegen wel als verplichting. Bezwaarlijk is deze zeer uitgebreide informatieplicht bij op elektronische wijze totstandgekomen overeenkomsten nauwelijks, aangezien de contractsvoorwaarden hier met een druk op de knop ter beschikking kunnen worden gesteld. Daarmee gelden de bezwaren die naar voren kunnen worden gebracht tegen de verplichte terhandstelling van de algemene voorwaarden voor deze wijze van contracteren in veel minder sterke mate. Ook ten aanzien van het dossierbelang is de situatie voor online totstandgekomen overeenkomsten gunstiger dan voor offline totstandgekomen overeenkomsten. In zowel art. 6:227b als art. 6:234 BW is opgenomen dat de wederpartij de mogelijkheid moet hebben om de toegezonden informatie op een voor hem toegankelijke manier op te slaan. 27 Op de dienstverlener is evenwel niet de verplichting gelegd om de informatie op een later gelegen moment alsnog (of opnieuw) toe te zenden. Wel is de dienstverlener gehouden om voor contractsluiting aan te geven of hij de overeenkomst zal archiveren en, zo ja, hoe deze informatie kan worden geraadpleegd door de wederpartij. 28 Dat waarborgt weliswaar nog niet dat het dossierbelang steeds gerespecteerd wordt, maar is ten aanzien van de situatie bij niet op elektronische wijze totstandgekomen overeenkomsten een duidelijke stap in de goede richting. 8. Besluit De ontwikkelingen ten aanzien van het algemene voorwaarden-recht gaan snel. Was aanvankelijk de blik vooral gericht op de inhoudscontrole van art. 6:233 onder a BW, in de afgelopen jaren heeft vooral de rechtspraak over de informatieplicht de aandacht getrokken. Wellicht hangt de strikte wijze waarop de Hoge Raad deze handhaaft en de graagte waarmee de advocatuur zich hierop heeft gestort samen met het feit dat de inhoudstoetsing van art. 6:233 sub a BW veel genuanceerder en dus voor zowel rechter als advocaat veel moeilijker toepasbaar is. Bij een restrictieve uitleg van de wijze waarop aan de informatieplicht kan worden voldaan, kan de rechter in veel gevallen ontsnappen aan die moeilijke toets, omdat algemene voorwaarden vaak niet of niet tijdig ter hand worden gesteld of toegezonden terwijl dit wel tot de mogelijkheden behoorde. Vernietiging van die algemene voorwaarden is echter een harde sanctie als tegelijkertijd aannemelijk is dat de wederpartij daardoor niet of nauwelijks geschaad is in haar belangen, en de met de wettelijke regeling nagestreefde belangen er niet door bereikt kunnen worden. De wettelijke regeling van de informatieplicht, die op zichzelf al een forse en in mijn ogen maar moeilijk te rechtvaardigen inperking van de contractsvrijheid inhoudt, schiet hiermee haar doel voorbij. Consumenten en andere kleine wederpartijen worden er niet mee geholpen, ondernemers nodeloos belast. Het is de hoogste tijd dat hier paal en perk aan wordt gesteld. De aanstaande regeling voor op elektronische wijze totstandgekomen overeenkomsten is dan ook een duidelijke stap in de goede richting, maar gaat mijns inziens nog niet ver genoeg. 26 Bijl. H.EK , 28197, nr. C, p Zie hierover Bijl. H.EK , 28197, nr. C, p Art. 6:227b lid 1 onder b BW (ontwerp). 8
7 Wijze waarop het beding tot stand is gekomen
7 Wijze waarop het beding tot stand is gekomen Een andere Saladin/HBU-omstandigheid aan de hand waarvan moet worden beoordeeld of een beroep op een exoneratie naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid
Nadere informatieAlgemene Voorwaarden. Gijs van Poppel Advocaat. Commerciële contracten & Commercial Litigation 07 oktober 2013
Gijs van Poppel Advocaat Algemene Voorwaarden Commerciële contracten & Commercial Litigation 07 oktober 2013 Algemene voorwaarden zijn één of meer schriftelijke bedingen die er toe strekken in meerdere
Nadere informatieARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 *
ARREST VAN 10. 5. 2001 ZAAK C-144/99 ARREST VAN HET HOF (Vijfde kamer) 10 mei 2001 * In zaak C-144/99, Commissie van de Europese Gemeenschappen, vertegenwoordigd door P. van Nuffel als gemachtigde, bijgestaan
Nadere informatieAlgemene voorwaarden: vernietigbaarheid
pag.: 1 van 5 Algemene voorwaarden: vernietigbaarheid Ook als algemene voorwaarden geldig zijn verklaard op een overeenkomst, kunnen ze onder bepaalde omstandigheden worden vernietigd. Dat wil zeggen dat
Nadere informatieProf. mr. drs. M.L. Hendrikse
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De Brandverzekering en Risicoverzwaring: over primaire dekkingsbepalingen, risicoverzwaringsmededelingsclausules en preventieve garantieclausules Prof. mr.
Nadere informatie1. voor het sluiten van de overeenkomst van toepassing worden verklaard; 2. uiterlijk bij het sluiten van de overeenkomst ter hand worden gesteld.
Algemene voorwaarden De algemene voorwaarden zijn voorwaarden die een bedrijf hanteert bij de levering, inkoop, verkoop en betalingen van producten en diensten. Vaak worden deze algemene voorwaarden de
Nadere informatieDE KERN VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST J.D. van de Meent
DE KERN VAN DE VERZEKERINGSOVEREENKOMST J.D. van de Meent In de verzekeringsrechtliteratuur bestaat geen algehele consensus over de vraag welke van de verzekeringsovereenkomst deel uitmakende voorwaarden
Nadere informatieI n z a k e: T e g e n:
HOGE RAAD DER NEDERLANDEN Datum : 1 juni 2018 Zaaknr. : 18/01151 VERWEERSCHRIFT MET VOORWAARDELIJK INCIDENTEEL CASSATIEBEROEP I n z a k e: 1 Stichting SDB Gevestigd te Stichtse Vecht 2 Stichting Euribar
Nadere informatieRAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN. Uit de stukken is, voor zover voor de beoordeling van de klacht van belang, het navolgende gebleken.
RAAD VAN TOEZICHT VERZEKERINGEN U I T S P R A A K Nr. i n d e k l a c h t nr. 2005.0156 (004.05) ingediend door: hierna te noemen 'klager', tegen: hierna te noemen 'verzekeraar'. De Raad van Toezicht Verzekeringen
Nadere informatieMEMORANDUM ALGEMENE VOORWAARDEN. 1 Inleiding
MEMORANDUM ALGEMENE VOORWAARDEN 1 Inleiding 1.1 In Nederland wordt in de praktijk door ondernemingen veel gebruik gemaakt van algemene voorwaarden ( AV ). Hoewel het gebruik van AV over het algemeen als
Nadere informatie2 Controlemechanismen
2 Controlemechanismen De meest voor hand liggende mogelijkheden exoneraties te toetsen zijn toetsen aan: de goede zeden (art. 3:40 BW), de onredelijk bezwarendheidstoets (art. 6:233 sub a BW als sprake
Nadere informatieRICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN ALGEMENE VOORWAARDEN
RICHTLIJNEN BIJ HET GEBRUIK VAN ALGEMENE VOORWAARDEN 1. Van toepassing verklaren van algemene voorwaarden. Algemeen: Om toepasselijkheid van algemene voorwaarden op een overeenkomst te bereiken dient er
Nadere informatieinachtneming van het bepaalde in artikel 4 voorlegt aan de geschillencommissie.
Geschillenreglement VViN Artikel 1 - Definities In dit reglement gelden de volgende definities: 1. Eiser: de partij die een verzoek tot beslechting als bedoeld in lid 7 van dit artikel met inachtneming
Nadere informatieDe Commissie heeft vastgesteld dat tussenkomst van de Ombudsman Financiële Dienstverlening niet tot oplossing van het geschil heeft geleid.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 41 d.d. 22 februari 2011 (mr. B.F. Keulen, voorzitter, mw. mr. E.M. Dil-Stork en prof. mr. M.L. Hendrikse) Samenvatting Natura-uitvaartverzekering.
Nadere informatieDe vraag wanneer een gebruiker voldoet aan het kenbaarheidvereiste is uitgewerkt in artikel 6:234 Burgerlijk Wetboek. Dit artikel schrijft voor:
ALGEMENE VOORWAARDEN, DEPOT EN VERPLICHTINGEN Over het van toepassing verklaren, gebruiken en deponeren van algemene voorwaarden bestaan veel misverstanden. Zo wordt vaak verondersteld dat het voldoende
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse en mr. M.H.P. Leijendekker, secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-144 (prof. mr. M.L. Hendrikse en mr. M.H.P. Leijendekker, secretaris) Klacht ontvangen op : 12 april 2017 Ingediend door : Consument Tegen
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : De heer A te B tegen De Friesland Zorgverzekeraar N.V. en De Friesland Particuliere Ziektekostenverzekeringen N.V. te Leeuwarden Zaak : Aanvullende ziektekostenverzekering,
Nadere informatiehanteren van voorwaarden. is het
J. M. Barendrecht* INLEIDING hanteren van voorwaarden. is het rnp>.-inuto:>
Nadere informatieNederlands Instituut van Psychologen 070-8888500. inzagerecht testgegevens
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL 070-88 88 500 FAX 070-88 88 501 E-MAIL info@cbpweb.nl INTERNET www.cbpweb.nl AAN Nederlands Instituut van Psychologen
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen Zilveren Kruis Zorgverzekeringen N.V. te Utrecht en Achmea Zorgverzekeringen N.V. te Zeist Zaak : Inzage zorgverbruik Zaaknummer : 201601295 Zittingsdatum
Nadere informatieEERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL
EERSTE KAMER DER STATEN-GENERAAL I Vergaderjaar 2010-2011 32 339 Wijziging van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, de Wet op het financieel toezicht en enige andere wetten ter implementatie van richtlijn
Nadere informatieDe Commissie heeft vastgesteld dat tussenkomst van de Ombudsman Financiële Dienstverlening niet tot oplossing van het geschil heeft geleid.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 21 d.d. 2 april 2009 (mr. M.M. Mendel, voorzitter, mr. E.M. Dil - Stork en mr. B. Sluijters) 1. Procedure De Commissie beslist met inachtneming
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, in haar hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van E tegen N.V. C te D Zaak : Geneeskundige zorg, HPV-vaccinatie ter voorkoming van baarmoederhalskanker
Nadere informatieREGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE TELECOMMUNICATIEDIENSTEN per 2 mei 2016
REGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE TELECOMMUNICATIEDIENSTEN per 2 mei 2016 Begripsomschrijving Artikel 1. In dit reglement wordt verstaan onder: stichting : de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken;
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen C te D Zaak : Overstapservice, opzegging, schadeloosstelling, vergoeding Concerta Zaaknummer : 2009.01011 Zittingsdatum : 10 februari 2010 1/6 Geschillencommissie
Nadere informatieVERVAL VAN RECHT-CLAUSULES IN VERZEKERINGSVOORWAARDEN VRIJDAG 3 NOVEMBER 2017
VERVAL VAN RECHT-CLAUSULES IN VERZEKERINGSVOORWAARDEN VRIJDAG 3 NOVEMBER 2017 INHOUD Verval van recht-clausules o Wat is een verval van recht-clausule? o Welke soorten verval van recht-clausules zijn er?
Nadere informatieDe verplichting tot ambtshalve toetsing van oneerlijke bedingen in algemene huurvoorwaarden
De verplichting tot ambtshalve toetsing van oneerlijke bedingen in algemene huurvoorwaarden Naam: Juliette Willemse Datum: Juli 2014 Adres: Telefoonnummer: E-mailadres: Collegekaartnummer: 10002942 Begeleider:
Nadere informatie1. Onderwerp van d e klacht Onjuiste interpretatie van ondeugdelijke meetgegevens. 2. Advies van de voorzitter van de commissie.
2011 1. Onderwerp van d e klacht Onjuiste interpretatie van ondeugdelijke meetgegevens 2. Advies van de voorzitter van de commissie Geacht college, Op 2011 schreef een brief aan u en aan, van de KNAW.
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2013 2014 33 818 Wijziging van verschillende wetten in verband met de hervorming van het ontslagrecht, wijziging van de rechtspositie van flexwerkers en
Nadere informatieEen pleidooi voor aanpassing van het Besluit Huwelijksgoederenregister 1969 1
Een pleidooi voor aanpassing van het Besluit Huwelijksgoederenregister 1969 1 Prof. mr. A.J.M. Nuytinck, hoogleraar privaatrecht, in het bijzonder personen-, familie- en erfrecht, aan de Erasmus Universiteit
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : De heer A te B, tegen C te D, volmachtgever van E te F, in deze vertegenwoordigd door G te H Zaak : Geneeskundige zorg, fysiotherapie, hoogte vergoeding Zaaknummer : 201302464
Nadere informatieRolnummer 4045. Arrest nr. 200/2006 van 13 december 2006 A R R E S T
Rolnummer 4045 Arrest nr. 200/2006 van 13 december 2006 A R R E S T In zake : het beroep tot gedeeltelijke vernietiging van artikel 468, 3, van het Gerechtelijk Wetboek, zoals gewijzigd bij artikel 21
Nadere informatieAlgemene voorwaarden
Algemene voorwaarden Gebruikshandleiding en algemene informatie over algemene voorwaarden Versie 2013/2014 Legal-8 B.V. 3991 SZ Houten T: 088 88 3 8888 E: info@legal8.nl www.legal8.nl Legal8 algemene voorwaarden
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B vs. C en E, beide te D. Zaak Zaaknummer : 2008.00672 Zittingsdatum : 1 oktober 2008 : Premiekorting, wijziging verzekeringsvoorwaarden aanvullende verzekering 1/6
Nadere informatiejurisprudentiële fundamenten meer dan veertig jaar geleden zijn gelegd 2, bevestigd en versterkt.
Discussienota van het Hof van Justitie van de Europese Unie over bepaalde aspecten van de toetreding van de Europese Unie tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele
Nadere informatieAmsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) ACIS 6 november 2015 Uitleg van verzekeringsvoorwaarden Prof. mr. drs. M.L.
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) ACIS 6 november 2015 Uitleg van verzekeringsvoorwaarden Prof. mr. drs. M.L. Hendrikse Uitleg van verzekeringsvoorwaarden (1)! Inleiding: het 2-fasen uitlegmodel
Nadere informatieInformatieplichten van gebruikers van algemene voorwaarden
Informatieplichten van gebruikers van algemene voorwaarden Elisabeth Holthuizen 10259260 Scriptiebegeleider: Dhr. dr. drs. G.J.P de Vries Tweede lezer: mevrouw mr. Y.A. Bos Master Privaatrecht: Privaatrechtelijke
Nadere informatieECLI:NL:HR:2011:BU7412
ECLI:NL:HR:2011:BU7412 Instantie Hoge Raad Datum uitspraak 09-12-2011 Datum publicatie 09-12-2011 Zaaknummer 11/03863 (CW 2629) Formele relaties Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Conclusie:
Nadere informatieArt. 8:42 Awb. Themamiddag formeel belastingrecht NVAB & Belastingdienst. Inspecteursmiddag Art. 8:42 AWB. Een grensverkenning
Art. 8:42 Awb Een grensverkenning Themamiddag Formeel Recht BD-Nvab, 29 oktober 2015 Ludwijn Jaeger Koos Spreen Brouwer Opdracht aan de inspecteur: verplichting de op de zaak betrekking hebbende stukken
Nadere informatieDatum 10 juni 2014 Betreft Behandeling WWZ, schriftelijke reactie op voorstel VAAN d.d. 2 juni 2014
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 22 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22 Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 T
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, in deze vertegenwoordigd door C te D vs E te F Zaak : Geneeskundige zorg, medisch specialistische zorg, MoM heupprothese, buitenland Zaaknummer : ANO07.202 Zittingsdatum
Nadere informatieJurisprudentie contractenrecht
Jurisprudentie contractenrecht W.L. Valk senior raadsheer Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden senior onderzoeker Radboud Universiteit Programma Twee arresten van de Hoge Raad: HR 12 december 2014, ECLI:NL:HR:2014:3593
Nadere informatieBENELUX COUR DE JUSTICE GERECHTSHOF. Zaak A 98/2 Campina Melkunie / Benelux-Merkenbureau
COUR DE JUSTICE BENELUX GERECHTSHOF Zaak A 98/2 Campina Melkunie / Benelux-Merkenbureau Nadere conclusie van de Advocaat-Generaal L. Strikwerda (stuk A 98/2/17) GRIFFIE REGENTSCHAPSSTRAAT 39 1000 BRUSSEL
Nadere informatieVoorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieNoot onder Vzr. Rb. Amsterdam 25 november 2010, B (Nestlé/Mars)
De art. 6:193a e.v. BW, art. 6:194 BW en art. 6:194a BW Paul Geerts, Rijksuniversiteit Groningen Noot onder Vzr. Rb. Amsterdam 25 november 2010, B9 9243 (Nestlé/Mars) 1. In Vzr. Rb. Amsterdam 25 november
Nadere informatieDe vaststellingsovereenkomst. Prof. mr dr Edwin van Wechem
De vaststellingsovereenkomst Prof. mr dr Edwin van Wechem Wat is een vaststellingsovereenkomst? Artikel 7:900 BW Bij een vaststellingsovereenkomst binden partijen, ter beëindiging of ter voorkoming van
Nadere informatieKlokkenluidersregeling
REGELING INZAKE HET OMGAAN MET EEN VERMOEDEN VAN EEN MISSTAND HOOFDSTUK 1. DEFINITIES Artikel 1. Definities In deze regeling worden de volgende definities gebruikt: betrokkene: degene die al dan niet in
Nadere informatieNota van toelichting
Nota van toelichting In het Algemeen Overleg van 11 november 2008 heb ik nadere regelgeving voor buitengerechtelijke incassokosten aangekondigd (Kamerstukken II 2008/09, 24 515, nr. 144). Bij brief van
Nadere informatieVoor het inroepen van de dienstverlening van Hofland Incasso C.V. met betrekking tot incasso bij voorbaat.
2015-01 ALGEMENE VOORWAARDEN Voor het inroepen van de dienstverlening van Hofland Incasso C.V. met betrekking tot incasso bij voorbaat. Artikel 1 Toepassingsgebied. 1.1 Deze algemene leveringsvoorwaarden
Nadere informatie2 DE NEDERLANDSE REGELGEVING
RECHT IN ZICHT In deze rubriek wordt een juridisch vraagstuk uitgelegd aan de hand van een maatschappelijke gebeurtenis. Dit betekent dat een juridisch relevante gebeurtenis wordt gebruikt als kapstok
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen VGZ voor de Zorg N.V. te Arnhem Zaak : Collectiviteit, deelname en korting op premie met terugwerkende kracht Zaaknummer : 201800103 Zittingsdatum : 13 juni
Nadere informatiePagina 1/13. Besluit Openbaar. 1 Samenvatting. 2 Verloop van de procedure. Datum:
Ons kenmerk: Zaaknummer: Datum: ACM/DC/2015/207679_OV 15.1185.20 15 december 2015 Besluit van de Autoriteit Consument en Markt op grond van artikel 2.9 Wet handhaving consumentenbescherming tot het opleggen
Nadere informatiede Rechtspraak Raad voor de rechtspraak Ministerie van Veiligheid en Justitie mr. F. Teeven Postbus 20301 2500 ER DEN HAAG
Ministerie van Veiligheid en Justitie mr. F. Teeven Postbus 20301 2500 ER DEN HAAG Directie Strategie en Ontwikkeling bezoekadres Kneuterdijk 1 2514 EM Den Haag correspondentieadres Postbus 90613 2509
Nadere informatieProf. dr. M.L. Hendrikse
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) Tussentijdse herziening van verzekeringsov.komsten: Heeft de en bloc-clausule nog praktische betekenis en zijn er alternatieven? ACIS-symposium 20 maart 2015
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. W.H.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-472 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. W.H. Luk, secretaris) Klacht ontvangen op : 26 oktober 2015 Ingediend door : Consument
Nadere informatieKlokkenluidersregeling
Klokkenluidersregeling Instemming GMR d.d. 6 november 2018 Vastgesteld bevoegd gezag d.d. 7 november 2018 Inhoud Inleiding Artikel 1. Begripsbepalingen Artikel 2. Informatie, advies en ondersteuning voor
Nadere informatieDatum 8 juni 2011 Onderwerp De op het goed werkgeverschap gebaseerde verzekeringsplicht
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG sector privaatrecht Schedeldoekshaven 100 2511 EX Den Haag Postbus
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B tegen C en E beiden te D Zaak : Beëindiging zorgverzekering en aanvullende ziektekostenverzekering Zaaknummer : 2011.01210 Zittingsdatum : 22 februari 2012 2011.01210,
Nadere informatieDe Commissie beslist met inachtneming van haar Reglement en op basis van de volgende stukken:
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2012-262 d.d. 17 september 2012 (prof. mr. M.M. Mendel, voorzitter, mr. E.M. Dil-Stork en mr. A.W.H. Vink, leden, en mr. drs. D.J. Olthoff,
Nadere informatieAlgemene Voorwaarden De Kapsaloon
Algemene Voorwaarden De Kapsaloon Inhoudsopgave: Artikel 1 - Definities Artikel 2 - Identiteit van de ondernemer Artikel 3 - Toepasselijkheid Artikel 4 - De overeenkomst Artikel 5 Verplichtingen van de
Nadere informatieSCHEIDSRECHTERLIJK INCIDENTEEL VONNIS ter zake van het bevoegdheidsincident in een geschil tussen. A., hierna te noemen de adviseur,
Nr. 33.933 SCHEIDSRECHTERLIJK INCIDENTEEL VONNIS ter zake van het bevoegdheidsincident in een geschil tussen A., hierna te noemen de adviseur, e i s e r e s in de hoofdzaak, v e r w e e r s t e r in het
Nadere informatieJubileumcongres Beursbengel
Workshop - Contracteren met de klant: omgaan met aansprakelijkheidsrisico's, exoneraties en verzekeringsdekking Jubileumcongres Beursbengel Erik van Orsouw erik.van.orsouw@kvdl.nl http://www.kvdl.nl/beursbengel/
Nadere informatieVerjaring in het verzekeringsrecht ACIS 2 november 2018
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) Verjaring in het verzekeringsrecht ACIS 2 november 2018 Prof. mr. drs. M.L. Hendrikse Verjaring (1) Art. 7:942 lid 1 BW gaat voor een vordering tegen de verzekeraar
Nadere informatie: Achmea Schadeverzekeringen N.V., handelend onder de naam InShared, gevestigd te Apeldoorn, verder te noemen Verzekeraar
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2018-193 (mr. dr. S.O.H. Bakkerus, voorzitter, mr. A.W.H. Vink en drs. J.W. Janse, leden en mr. R.G. de Kruif, secretaris) Klacht ontvangen
Nadere informatieNo.W /II 's-gravenhage, 5 november 2012
... No.W03.12.0390/II 's-gravenhage, 5 november 2012 Bij Kabinetsmissive van 28 september 2012, no.12.002275, heeft Uwe Majesteit, op voordracht van de Minister van Veiligheid en Justitie, mede namens
Nadere informatieDatum 1 juli 2015 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over de algemene voorwaarden van De Persgroep voor freelance journalisten
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/venj
Nadere informatieECLI:NL:RBAMS:2009:BK9813
ECLI:NL:RBAMS:2009:BK9813 Instantie Rechtbank Amsterdam Datum uitspraak 24-12-2009 Datum publicatie 20-01-2010 Zaaknummer 09/947 WI Rechtsgebieden Bestuursrecht Bijzondere kenmerken Eerste aanleg - enkelvoudig
Nadere informatie1.2 Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend dat de Commissie van Beroep op 11 november 2013 heeft ontvangen.
Uitspraak Commissie van Beroep 2014-007 d.d. 31 januari 2014 (mr. W.J.J. Los, voorzitter, mr. A. Bus, mr. J.B. Fleers, drs. P.H.M. Kuijs AAG, prof. mr. F.R. Salomons, leden, en mr. M.J. Drijftholt, secretaris)
Nadere informatie8. Vormerkung definitie
8. Vormerkung 8.1. definitie Vormerkung houdt in dat de koper van een woning (althans zijn notaris) zijn uit de koopovereenkomst voortvloeiende recht om de woning te kopen, kan laten inschrijven in de
Nadere informatieafspraken die in het Najaarsoverleg 2008 zijn gemaakt. Volstaan wordt dan ook met hiernaar te verwijzen.
Reactie op de brief van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) inzake het wetsvoorstel tot wijziging van Boek 7, titel 10, van het Burgerlijk Wetboek in verband met het limiteren van de hoogte van de
Nadere informatieUitspraak Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden
Uitspraak Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden Uitspraaknr. : 07-01 Datum : 29 maart 2007 Partijen : , vertegenwoordigd door de heer NN (bestuurder / algemeen directeur), hierna aangeduid
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : De heer A te B, tegen C te D, vertegenwoordigd door E te F Zaak : Eigen risico, verjaring, betalingsachterstand Zaaknummer : 2012.01051 Zittingsdatum : 21 november 2012
Nadere informatie509795/01/6 van 9 mei 2001 dr. J.A.G. Versmissen
R e g i s t r a t i e k a m e r De Minister van Justitie 509795/01/6 van 9 mei 2001 dr. J.A.G. Versmissen070-3811358..'s-Gravenhage, 20 juni 2001.. Onderwerp Aanpassingswet richtlijn inzake elektronische
Nadere informatieALGEMENE VOORWAARDEN. Artikel 5 Uitvoering Bricks and Business VOF neemt bij de uitvoering van de overeenkomst een
ALGEMENE VOORWAARDEN Artikel 1 Toepassingsgebied Deze algemene leveringsvoorwaarden zijn van toepassing bij opdrachten aan en op alle aanbiedingen en overeenkomsten waarbij Bricks and Business VOF partij
Nadere informatieDE TOELATINGSREGELING BIJ SERVICEFLATS
DE TOELATINGSREGELING BIJ SERVICEFLATS Bij serviceflats komt het regelmatig voor, dat een ballotageregeling van toepassing is. Wat betekent een dergelijke ballotageregeling eigenlijk? En is een dergelijke
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R. de Kruif, secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-206 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. R. de Kruif, secretaris) Klacht ontvangen op : 15 januari 2017 Ingediend door : Consument
Nadere informatieECLI:NL:RBROT:2009:BH4446
ECLI:NL:RBROT:2009:BH4446 Instantie Rechtbank Rotterdam Datum uitspraak 04-02-2009 Datum publicatie 03-03-2009 Zaaknummer 265169 / HA ZA 06-1949 Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Eerste
Nadere informatieREGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE KOUDE EN KLIMAAT
REGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE KOUDE EN KLIMAAT voor de zakelijke markt per 1 juli 2009 Begripsomschrijving ARTIKEL 1. In dit reglement wordt verstaan onder: stichting: de Stichting Geschillencommissies
Nadere informatieDe Minister van Veiligheid en Justitie. Postbus 20301 2500 EH Den Haag. Advies wetsvoorstel toevoegen gegevens aan procesdossier minderjarige
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL 070-88 88 500 FAX 070-88 88 501 INTERNET www.cbpweb.nl www.mijnprivacy.nl AAN De Minister van Veiligheid en Justitie
Nadere informatie'141 SEP 201. de Rechtspraak. Gerechtshof Amsterdam. Afdeling civielrecht en belastingrecht. mr. L.C.J. Sprengers Postbus SC Utrecht
'141 AN SEP 201 de Rechtspraak Gerechtshof Amsterdam mr. L.C.J. Sprengers Postbus 14067 3508 SC Utrecht datum 27 september 2016 contactpersoon rolnummer 200.187.985/ 01 inzake Federatie Nederlandse Vakbeweging,
Nadere informatieGESCHILLENCOMMISSIE AIRCONDITIONING
GESCHILLENCOMMISSIE AIRCONDITIONING voor de particuliere markt per 1 januari 2007 Begripsomschrijving ARTIKEL 1. In dit reglement wordt verstaan onder: stichting: de Stichting Geschillencommissies voor
Nadere informatieRegeling melden misstand (klokkenluidersregeling) Stichting Delta-onderwijs
Regeling melden misstand (klokkenluidersregeling) Stichting Delta-onderwijs Artikel 1. Begripsbepalingen In deze regeling wordt verstaan onder: a. werknemer: degene die krachtens arbeidsovereenkomst arbeid
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen Zilveren Kruis Zorgverzekeringen N.V. te Utrecht, Achmea Zorgverzekeringen N.V. te Zeist en Zilveren Kruis Ziektekostenverzekeringen N.V. te Amersfoort Zaak
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, in deze vertegenwoordigd door C vs D te E Zaak : Ingangsdatum zorgverzekering Zaaknummer : ANO07.191 Zittingsdatum : 22 augustus 2007 1/5 BINDEND ADVIES Zaak:
Nadere informatieWas het dan een probleem dat partijen altijd in het Duits hadden gecorrespondeerd? Nee, aldus de Hoge Raad:
2.2 Aanbod en aanvaarding: gebondenheid transacties blijft behouden. Dat zou betekenen dat voor zover kan worden aangetoond dat de wil van een partij niet gericht kan zijn geweest op bijvoorbeeld een zeer
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, vertegenwoordigd door C te D, tegen VGZ Zorgverzekeraar N.V. te Arnhem Zaak : Schadevergoeding Zaaknummer : 201800387 Zittingsdatum : 10 oktober 2018 Stichting
Nadere informatieREGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE ALGEMEEN
REGLEMENT GESCHILLENCOMMISSIE ALGEMEEN per 7 juli 2015 Begripsomschrijving Artikel 1. In dit reglement wordt verstaan onder: stichting : de Stichting Geschillencommissies voor Consumentenzaken; commissie
Nadere informatie: Unigarant N.V., gevestigd te Hoogeveen, verder te noemen Verzekeraar Datum uitspraak : 13 december 2016
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-614 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter, mr. dr. S.O.H. Bakkerus en mr. A.M.T. Wigger, leden en mr. I.M.L. Venker, secretaris) Klacht
Nadere informatie2. Consumentenbeleid en consumenteneducatie, een analytisch kader
2. Consumentenbeleid en consumenteneducatie, een analytisch kader 2.1 Inleiding In dit hoofdstuk wordt vanuit een drietal, analytisch onderscheiden invalshoeken bezien in hoeverre consumenteneducatie een
Nadere informatieECLI:NL:OGEAM:2016:86
ECLI:NL:OGEAM:2016:86 Instantie Datum uitspraak 19-12-2016 Datum publicatie 12-01-2017 Zaaknummer Lar 78/2016 Rechtsgebieden Bijzondere kenmerken Inhoudsindicatie Gerecht in eerste aanleg van Sint Maarten
Nadere informatieDe Commissie stelt vast dat het niet nodig is de zaak mondeling te behandelen. De zaak kan daarom op grond van de stukken worden beslist.
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening 2018-660 (mr. B.F. Keulen en mr. A.M.S. Westenbrink, secretaris) Klacht ontvangen op : 29 maart 2018 Ingediend door : Consument Tegen : Achmea Schadeverzekeringen
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : A te B, tegen ASR Basis Ziektekostenverzekeringen N.V. en ASR Aanvullende Ziektekostenverzekeringen N.V., beide te Amersfoort Zaak : Paramedische zorg, fysiotherapie,
Nadere informatieUitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. S.W.A. Kelterman, secretaris)
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2017-187 (prof. mr. M.L. Hendrikse, voorzitter en mr. S.W.A. Kelterman, secretaris) Klacht ontvangen op : 16 mei 2016 Ingediend door : Consument
Nadere informatieECLI:NL:HR:2017:130. Uitspraak. Permanente link:
ECLI:NL:HR:2017:130 Permanente link: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ecli:nl:hr:2017:130 Instantie Hoge Raad Datum uitspraak 10 02 2017 Datum publicatie 10 02 2017 Zaaknummer 16/02729 Formele
Nadere informatie& Droogleever. Voordat ik antwoord geef op de gestelde vraag, schets ik het juridisch kader waarbinnen deze vraag moet worden beantwoord.
New Babylon Bezuidenhoutseweg 57 2594 AC Den Haag Postbus 11756 2502 AT Den Haag telefoon (070) 515 30 00 www.pelsrijcken.nl - ~:::.:;.;::...:. -.. -..._ - Pels Rijeken & Droogleever Fortuijn advocaten
Nadere informatieZorgverzekeraars Nederland Definitieve bevindingen Ambtshalve onderzoek aangaande toepassing Controle op Verzekering van VECOZO B.V.
POSTADRES Postbus 93374, 2509 AJ Den Haag BEZOEKADRES Juliana van Stolberglaan 4-10 TEL 070-88 88 500 FAX 070-88 88 501 E-MAIL info@cbpweb.nl INTERNET www.cbpweb.nl AAN Zorgverzekeraars Nederland DATUM
Nadere informatieProf. mr. drs. M.L. Hendrikse
Amsterdam Centre for Insurance Studies (ACIS) De levensverzekeringsovereenkomst: een vreemde eend in de bijt van verzekeringsovereenkomsten Prof. mr. drs. M.L. Hendrikse Algemene opmerkingen (1) De wetgever
Nadere informatie: Assurantiekantoor E. van der Roest B.V., gevestigd te Huizen, verder te noemen Adviseur
Uitspraak Geschillencommissie Financiële Dienstverlening nr. 2016-084 (mr. A.W.H. Vink, voorzitter, drs. L.B. Lauwaars RA en prof. mr. M.L. Hendrikse en mr. P. van Haastrecht-van Kuilenburg, secretaris)
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : De heer A te B tegen De Friesland Zorgverzekeraar N.V. te Leeuwarden en Achmea Zorgverzekeringen N.V. te Zeist Zaak : Aanvullende ziektekostenverzekering, beëindiging,
Nadere informatie