voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus Ingeblikt Malmberg

Transcriptie

1 voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus Niveau 7 (AVI 7/AVI E5) Ingeblikt Malmberg

2 Inhoudsopgave pagina Lekker Lezen in het kort 3 Hoe werkt u met deze proeflessen? 4 Wat u vooraf moet weten 7 Niveau 7 w handleiding 8 w leesboek 14 w werkboek 18 w leeskaart 26 w antwoordenboek bij de leeskaarten 28 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

3 Lekker Lezen in het kort Het keuzeproces voor een nieuwe methode voor voortgezet technisch lezen is een zorgvuldig traject waarbij u vaak veel informatiebronnen raadpleegt om de methode goed te kunnen beoordelen op geschiktheid voor uw school. Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen, raden we u aan te beginnen met het doorlezen van de informatiebrochure van Lekker Lezen. Vervolgens bekijkt u de zichtzending en geeft u eventueel proeflessen. Met deze proeflessensyllabus willen we het geven van proeflessen voor u vergemakkelijken. Wij zetten daarom eerst de belangrijkste kenmerken van Lekker Lezen op een rij. Belangrijke redenen voor scholen om te kiezen voor Lekker Lezen Motiverend voor de kinderen door: w afwisseling tussen verhalende en informatieve teksten; w teksten afgestemd op de belevingswereld van AVI 1 t/m AVI 9+ en AVI M3 t/m AVI E7 *) w full-colour leesboek. Makkelijk voor de leerkracht vanwege: w eenvoudige indeling in drie leesgroepen; w per les krijgt één leesgroep instructie; w unieke handleiding geeft in één oogopslag alle benodigde instructie-aanwijzingen. Veel voortgang voor alle kinderen vanwege: w drie niveaus vooruitgang per jaar; w extra leesstof voor de zwakkere lezers; w uitdagende opdrachten op hun eigen niveau voor de betere lezers. *) door de dubbele AVI-toekenning in ieder boek en de uitleg in de handleiding kunt u op de nieuwe AVI-indeling overstappen wanneer u maar wilt! Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

4 Hoe werkt u met deze proeflessen? De groepsindeling U deelt uw klas in in drie leesgroepen. w Leesgroep 1 bestaat uit kinderen die lezen op het laagste AVI-niveau in uw klas. w Leesgroep 2 bestaat uit kinderen die lezen op het één na laagste AVI-niveau. w Leesgroep 3 bestaat uit kinderen die lezen op hogere AVI-niveaus. Dit geldt zowel voor de oude AVI-niveaus als de nieuwe AVI-niveaus. U geeft de instructie in leesgroep 1 en 2 op AVI-instructieniveau. In leesgroep 3 werken de kinderen zelfstandig op hun eigen AVI-instructieniveau. Leesgroep 3 kan dus op meerdere niveaus aan het werk zijn. Het instructieniveau is altijd één niveau hoger dan het niveau dat het kind al beheerst. Voor het uitvoeren van de proeflessen in uw klas heeft u materiaal nodig op minimaal 3 niveaus. w Voor Leesgroep 1 de handleiding, leesteksten en werkboeklessen op het laagste AVI-niveau (instructieniveau). w Voor Leesgroep 2 de handleiding, leesteksten en werkboeklessen op het één na laagste AVI-niveau (instructieniveau). De bijbehorende luisterteksten kunt u downloaden via w Voor Leesgroep 3 de leesteksten, leeskaarten en antwoordenboek op minimaal één (hoger) AVI-niveau. Hiermee kunt u een indruk krijgen van het organisatiemodel en de materialen. Overigens zit in Lekker Lezen ook een een voorstel voor de lesinvulling voor kinderen die AVI-uit zijn, maar voor deze proeflessen blijft dat buiten beschouwing. Weekschema Iedere les duurt 30 minuten. De gekleurde lessen in het schema zijn leerkrachtgebonden instructielessen voor leesgroep 1 of 2. De andere lessen werken de kinderen zelfstandig met de aangegeven materialen. Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

5 Hieronder ziet u het weekschema voor de lessen. Gewoonlijk werken de kinderen zes weken aan een thema. De materialen in deze syllabus zijn voldoende voor één lesweek voor één leesgroep. U werkt in deze week driemaal met Lekker Lezen. Leesgroep 1 krijgt tweemaal per week instructie, leesgroep 2 krijgt eenmaal per week instructie en leesgroep 3 werkt volledig zelfstandig. Leesgroep 1 (werkt op laagste instructieniveau) WEEKSCHEMA DAG 1 DAG 2 DAG 3 Basisles 1 Herhalingsles 1 Basisles 2 leesboek werkboek leesboek werkboek leesboek werkboek Leesgroep 2 (werkt op één na laagste instructieniveau) Basisles 2 leesboek werkboek luister-cd Basisles 3* leesboek werkboek Herhalingsles 3* leesboek werkboek Leesgroep 3 (kinderen werken ieder op eigen instructieniveau) Leeskaarten leesboek leeskaart schrift Leeskaarten leesboek leeskaart schrift Vrij lezen boek naar keuze Deze leesgroep krijgt instructie Deze leesgroep werkt zelfstandig * Uit praktische overwegingen gebruikt u in de proeflessen Basisles 1 en Herhalingsles 1. Basisles De basislessen geeft u vanuit de handleiding ( Leswijzer, pag. 8-9 en in deze syllabus). Daarin staat het ingevulde werkboek met daarbij de aanwijzingen voor de les. De kinderen hebben het werkboek en leesboek voor zich. U doet voor, geeft uitleg en corrigeert waar nodig. De kinderen die zelfstandig werken, gebruiken hiervoor ook werkboek en leesboek. Het fragment van de luister-cd vindt u op Leeskaarten De leeskaarten kunnen aan één of meerdere teksten gekoppeld zijn. Elke leeskaart bevat opdrachten voor ongeveer twee lessen. Op de voorkant van de leeskaarten staan opdrachten die kinderen aanzetten tot het nauwkeurig lezen. Hierin oefenen de kinderen de leesmoeilijkheden van het betreffende niveau nog een keer op woord-, zinseen tekstniveau. Op de achterkant van de leeskaart staan gevarieerde opdrachten die betrekking hebben op de inhoud van de bijbehorende teksten. Bij elke opdracht staat een picto, zodat de kinderen weten wat er van hen verwacht wordt en zij deze kaarten zelfstandig kunnen maken. De antwoorden schrijven ze in hun schrift. Deze antwoorden kunnen ze zelf nakijken m.b.v. het antwoordenboek bij de leeskaarten, of u kijkt ze na. Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

6 De picto s In de werkboeken en leeskaarten wordt gewerkt met picto s. Deze picto s ondersteunen de kinderen bij het maken van de opdrachten in het werkboek of op de leeskaarten. In Lekker Lezen worden onderstaande picto s gebruikt. Luister naar de tekst. Kijk goed wat er staat. Schrijf in je werkboek. Lees goed wat er staat. Lees in je leesboek. Hoe lang doe je er over? Werk samen met je leesmaatje. Schrijf in je schrift. Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

7 Wat u vooraf moet weten U kunt snel en gemakkelijk aan de slag met proeflessen. Het fragment van de luistercd vindt u op Normaal gesproken hoeft u geen materialen te kopiëren. Voordat u deze proeflessen gaat geven, kopieert u alleen de materialen voor de kinderen uit de syllabus. Deze zwart-wit kopieën geven een ander beeld dan de echte leerlingmaterialen die bestaan uit een leesboek, werkboek en leeskaarten in kleur. Kijk voor de voorbeelden ook nog eens in de zichtzending. En nu aan de slag! Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch

8 Ingeblikt Basisles 1 Fabeltjes of werkelijkheid? Lesdoel (woord-zin-tekst) Lezen van samengestelde woorden. Materiaal leesboek Ingeblikt, blz. 4 t/m 7 werkboek Ingeblikt, blz. 4 en 5 Woorden De fabel (hier: verzonnen verhaal, niet echt) De kasteelheer (de baas van het kasteel) Van adel (van een rijke en voorname familie) Afzien (niet luxe, moeilijk door bijvoorbeeld de kou) Smaken verschillen (niet iedereen vindt hetzelfde lekker of leuk) OPDRACHT U leest de tekst voor. De kinderen lezen mee. Leg zo nodig de betekenis van de woorden uit. 1 Fabeltjes of werkelijkheid? OPDRACHT Luister naar de tekst Fabeltjes of werkelijkheid? 1 U leest kasteel en heer en dan kasteelheer. De kinderen zeggen het na. 2 Kasteel en heer zijn ook los twee aparte woorden. De twee woorden aan elkaar zijn één lang woord. Het lange woord noemen we samengesteld woord. 3 De kinderen kleuren de samengestelde woorden. 4 U geeft beurten aan de kinderen om de gekleurde woorden te lezen. OPDRACHT U zoekt in de tekst het woord kasteelheer. U doet voor hoe je met de ogen over de tekst heen gaat, op zoek naar samengestelde woorden. 2 De kinderen schrijven de samengestelde woorden op. Ze kijken of beide stukken van de woorden ook twee aparte woorden zijn. 3 U verzamelt de woorden die de groep heeft gevonden Je ziet samengestelde woorden. Dat zijn woorden die uit twee woorden bestaan. kasteel + heer = kasteelheer Kleur de samengestelde woorden. kasteelmuur kasteelzaal knechten harnas binnenhof veldslag paardrijden gevecht toernooi generaal beloning zwaardvechten Zoek vijf samengestelde woorden in de tekst op bladzijde bijvoorbeeld: kasteelheer... werkmannen... hoefsmid... timmerman... wasvrouwen handleiding, pagina 4 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 8

9 Aanwijzingen bij de les Organisatie Tijdens de basisles geeft u instructie over het leesprobleem. U legt de leesmoeilijkheid uit. U doet voor en de kinderen doen na. U controleert direct of de kinderen de uitleg goed toepassen in de oefeningen en in de tekst. In de herhalingsles oefenen de kinderen zelfstandig verder met het probleem. De betekenis van de picto s in het werkboek staat op de binnenkant van de omslag in het werkboek. Neem ze met de kinderen door en controleer of ze de betekenis kennen. Didactiek Samengestelde woorden zijn woorden die uit twee (of meer) betekenisvolle woorden bestaan. Bijvoorbeeld: kasteel-heer. U kunt ook naar de kinderen spreken over samengesteld woord. Koorlezen: samen lezen van een aantal woorden. Beide lezers lezen hardop Ingeblikt Welk woord uit de tweede rij past achter het woord uit de eerste rij? Trek een lijn. Lees de samengestelde woorden. hoofd schild jacht steek kasteel ridder gracht honden knaap gevecht spel ingang Lees de zinnen. Onderstreep de samengestelde woorden. Marieke zoekt een leesboek over kastelen. Zij zou wel een prinses willen zijn. Dan zou ze mooie prinsessenjurken dragen. In de kasteeltoren kijkt ze dan uit naar haar droomprins. Er komen ridders en prinsen uit de hele omgeving. Tijdens een toernooi strijden ze om de hoofdprijs: trouwen met prinses Marieke! Lees de zinnen. Zoek de goede woorden in de tekst. Alleen prinsen en prin... sessen leefden in kastelen. Er woonden werkmannen, zoals een hoef..., smid een timmer... man en een kok. Het was afzien in een kasteel! Er was geen ver... warming De kasteel... heer en zijn gezin sliepen in bedden. Kinderen kregen bijna elke dag soep met lin... zen of bonen en groente. Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. OPDRACHT De kinderen maken de opdracht. 2 U geeft beurten aan de kinderen om de samengestelde woorden te lezen. 3 De kinderen lezen de samengestelde woorden in koor. OPDRACHT De kinderen lezen de zinnen eerst zachtjes voor zichzelf. 2 De kinderen lezen de onderstreepte woorden hardop. De leesmaatjes lezen de woorden die ze onderstreept hebben aan elkaar voor. OPDRACHT U geeft de kinderen de tip de zinnen niet woord voor woord te lezen, maar met de ogen over de tekst te gaan. 2 De kinderen lezen de zinnen met het goede woord. OPDRACHT De kinderen lezen de tekst zelfstandig. 5 handleiding, pagina 5 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 9

10 De kinderen maken deze herhalingsles zelfstandig. Ingeblikt Herhalingsles 1 Fabeltjes of werkelijkheid? Lesdoel (woord-zin-tekst) Vlot en correct lezen van samengestelde woorden. Materiaal leesboek Ingeblikt, blz. 4 t/m 7 werkboek Ingeblikt, blz. 6 en 7 1 Fabeltjes of werkelijkheid? 8 Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. 9 Lees de woorden. kasteelmuur werkmannen hoefsmid binnenhof wasvrouwen zwaardvechten dolblij paardrijden hoofdingang steekspel veldslag werkvolk Lees de zinnen. Lees de dikgedrukte woorden nog een keer. In een kasteel woont een kasteelheer. Er woonden ook werkmannen en ridders. Op de binnenhof werkte de hoefsmid. De smid zorgde voor de hoeven van de paarden. Er was een ophaalbrug bij de hoofdingang. Met die brug kon je over de kasteelgracht. Tijdens een toernooi kon je kijken naar een steekspel. De ridders deden aan zwaardvechten. Lees de zinnen. Welk woord is fout? Zoek het goede woord in de tekst. Meestal was de hoefsmid van adel.... kasteelheer in plaats van hoefsmid Er woonden werkmannen, zoals een hoefsmid, een wasvrouw en een kok.... timmerman in plaats van wasvrouw De soldaat en zijn gezin sliepen in bedden. kasteelheer... in plaats van soldaat Vaak kon de prins zelf niet eens lezen. kasteelheer... in plaats van prins 6 handleiding, pagina 6 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 10

11 Aanwijzingen bij de les Organisatie In deze les werken de kinderen zelfstandig of met een leesmaatje. Dit wordt in het werkboek aangegeven door. Een leesmaatje is een kind in hetzelfde leesgroepje. De samenwerking met een leesmaatje verloopt bij voorkeur volgens de stappen Denken Delen Uitwisselen. De leesmaatjes maken eerst de opdracht voor zichzelf. Dan lezen zij de antwoorden aan elkaar voor. Daarna vergelijken zij de antwoorden met elkaar. De kinderen oefenen in iedere herhalingsles op nauwkeurig lezen waar het moet en vlot lezen waar het kan. Bij de opdrachten op de rechterbladzijde ligt de nadruk op automatiseren, op tempo, maar wel met behoud van nauwkeurigheid. Ingeblikt Lees de woorden vlug en nauwkeurig. kasteelbewoners werkmannen timmermannen wasvrouwen hofdames hoefsmeden koksmaatjes paardenknechten kruidenvrouwtjes zwaardenmakers poortwachters jachthonden broodbakkers meubelmakers schildknapen kledingnaaisters hofnarren mandenvlechters Lees om de beurt drie zinnen. Friso eet een avondmaal van winterwortels. Friso eet een avondmaal van spitskool en winterwortels. Friso eet een avondmaal van spitskool, doperwten en winterwortels. Leonoor lust geen soep van snijbonen. Leonoor lust geen soep van tuinkruiden en snijbonen. Leonoor lust geen soep van tuinkruiden, bospaddenstoelen en snijbonen. Op de keukentafel liggen twee broden en een kip. Op de keukentafel liggen twee roggebroden en een kip. Op de keukentafel liggen twee roggebroden en een scharrelkip. Lees eerst het samengestelde woord en dan de hele zin. In een kasteel waren geen verwarmde woonkamers. Door de open stookplaatsen was het rokerig. Op de muren zie je vochtplekken. Het werkvolk had slaapplaatsen op de grond. De kasteelheer en zijn gezin hadden wel een bed. Voor de verlichting was er een kaars of een olielamp. In de avonduren was het te donker om iets te doen. Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. 7 handleiding, pagina 7 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 11

12 Organisatiemodel 1: Leesgroep 2 werkt deze les zelfstandig door met behulp van de luister-cd of het computerprogramma. Ingeblikt Basisles 2 Ridder worden Lesdoel (woord-zin-tekst) Lezen van woorden met vijf lettergrepen. Lezen van woorden met een koppelteken. Materiaal leesboek Ingeblikt, blz. 8 en 9 werkboek Ingeblikt, blz. 8 en 9 Woorden In dienst gaan bij (gaan werken voor) De page (de knecht) Goede manieren (bijv. netjes eten, u zeggen) Het schild (plaat van hout of metaal om jezelf te beschermen tegen een steek van een zwaard) Het harnas (pak van metaal van de ridder) OPDRACHT U leest de tekst voor. De kinderen lezen mee. Leg zo nodig de betekenis van de woorden uit. 1 2 Ridder worden Luister naar de tekst Ridder worden. OPDRACHT U leest torenkamertje en dan to/ren/ka/mer/tje. Klap de stukken mee. Lees nog een keer to/ren/ka/mer/tje en laat de kinderen meeklappen. Doe hetzelfde met wapenopslagplaats. 2 U vertelt dat het koppelteken helpt bij het lezen van een lang woord. Schrijf soloinstrument op. Kijk maar: solo-instrument met koppelteken is duidelijker en makkelijker te lezen dan soloinstrument zonder koppelteken. Vertel hetzelfde bij zwart-witfoto. 3 De kinderen oefenen de lange woorden als samengestelde woorden. 2 3 Je ziet woorden met vijf lettergrepen. torenkamertje torenkamertje wapenopslagplaats wapenopslagplaats Je ziet woorden met een streepje (koppelteken). solo-instrument zwart-witfoto Lees de woorden als samengestelde woorden. Samengestelde woorden bestaan uit meer woorden. torenkamertje wapenopslagplaats solo-instrument zwart-witfoto Lees de tekst op bladzijde 8 en 9 uit je leesboek. Welk woord met een koppelteken zie je?... rij-oefeningen Hoeveel lettergrepen heeft dit woord?... vijf lettergrepen Welke woorden met vijf lettergrepen lees je?... ongevaarlijker en... levensgevaarlijk OPDRACHT U geeft de tip alleen met de ogen te lezen, zoekend naar een woord met een streepje. 2 De kinderen klappen de stukken van het woord. 3 U geeft de goede antwoorden. 8 handleiding, pagina 8 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 12

13 Aanwijzingen bij de les Organisatie Controleer of de kinderen de betekenis van de picto s in het werkboek kennen. Kinderen van leesgroep 2 die eerder klaar zijn met het werkboek kunnen een keuzetekst lezen (tekst 13, 14 en 15 in het leesboek Ingeblikt). 4 Didactiek Woorden met een koppelteken leveren over het algemeen geen leesproblemen op. Een koppelteken is er eigenlijk alleen maar om het lezen makkelijker te maken. Bijvoorbeeld na-apen. Zowel de woorden met vijf lettergrepen als de woorden met een koppelteken behandelt u bij het inoefenen als samengestelde woorden. De lettergrepen en het koppelteken kenmerken slechts de structuur van de woorden. U leert de kinderen om een woord niet verder in delen op te splitsen dan noodzakelijk is. Lees de woorden met een koppelteken. man-tegen-mangevecht ex-koning kat-en-muisspel minister-president zestiende-eeuws Ingeblikt OPDRACHT De kinderen lezen de woorden. 2 De kinderen lezen de woorden in koor. OPDRACHT De kinderen lezen de zinnen eerst zachtjes voor zichzelf. 2 De kinderen klappen de woorden ter controle. Heb je vijf keer geklapt? 3 U geeft beurten aan de kinderen om de gevonden woorden te lezen. 4 U vraagt welke woorden met vijf lettergrepen samengestelde woorden zijn. 5 6 Lees de zinnen. Kleur in elke zin een woord met vijf lettergrepen. Lees dat woord nog een keer. Baldwin gaat naar de harnassenwinkel om een nieuwe uitrusting te kopen. Hij is geïnteresseerd in de nieuwste Italiaanse mode. De onderarmstukken van het harnas zijn te klein. Hebt u ook een maliënkolder in mijn maat? Hij legt een strijdhelm in zijn winkelwagentje. Baldwin past een paar pantserhandschoenen. Hij bestelt een schild met zijn familiewapen. Het is geen gemakkelijke keuze om een goed zwaard uit te zoeken. In het harnas is Baldwin een indrukwekkende figuur. Lees de tekst. OPDRACHT De kinderen lezen de zinnen eerst zachtjes en dan hardop. Tip Als variatie kan een kind de tekst aan zijn leesmaatje voorlezen. Het leesmaatje helpt door een woord dat niet goed gelezen wordt, goed voor te lezen. Het kind leest het woord en de zin opnieuw. De leesmaatjes wisselen om. Ieder leest om en om een zin. 7 De ridder stelt vragen aan zijn schildknaap: Kun je boogschieten en speerwerpen? Heb je goed geoefend met vechten? Weet je hoe je een harnas moet poetsen? Ben je dapper en sterk? Durf je een man-tegen-mangevecht aan? Heb je goede manieren en zit je niet te smakken aan tafel? Kun je mij helpen met mijn harnas aandoen? Ben je goed in paardrijden? Dan ben je klaar om ridder te worden. Lees de tekst op bladzijde 8 en 9 uit je leesboek. 9 OPDRACHT De kinderen lezen de tekst zelfstandig. U leest eventueel samen met zwakke lezers. U ondersteunt ze door bij het lezen van fouten direct het goede woord te zeggen. Het kind leest het goede woord en leest de zin nog een keer. 2 U luistert naar de kinderen. Maak aantekeningen van wat opvalt. handleiding, pagina 9 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 13

14 1 Fabeltjes of werkelijkheid? Er bestaan veel fabeltjes over hoe het leven was op een kasteel. In werkelijkheid was het leven vaak wel anders. Ingeblikt 4 leesboek, pagina 4 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 14

15 5 Alleen prinsen en prinsessen leefden in kastelen. waar/niet waar Oké, meestal was de kasteelheer van adel. Hij was ridder of hertog en heel soms een koning. Maar in een kasteel leefden veel meer mensen. Er woonden werkmannen, zoals een hoefsmid, een timmerman en een kok. Er woonden bedienden, soldaten, wasvrouwen en hofdames. En ridders met hun gezinnen. Het was een drukke boel in zo n kasteel. Er woonden veel kinderen, maar hooguit af en toe prinsen en prinsessen. leesboek, pagina 5 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 15

16 Ingeblikt 6 Het leven op een kasteel was superdeluxe. waar/niet waar Luxe? Het was afzien in een kasteel! Er was geen verwarming. Hier en daar waren rokerige vuren, maar verder was het koud en vochtig. De kasteelheer en zijn gezin sliepen in bedden, maar de rest van het werkvolk sliep in de grote zaal op de grond. s Avonds was er niet veel aan in een kasteel. Vooral in de winter was het snel donker. Vroeg naar bed was het beste. Of je nou kind was of een groot mens. Er was toch geen tv. Er waren zelfs geen boeken, want vaak kon de kasteelheer zelf niet eens lezen. (...) leesboek, pagina 6 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 16

17 In een kasteel had je het lekkerste eten. waar/niet waar Och, smaken verschillen, maar veel keus was er in die tijd niet. Er waren geen kruiden uit verre landen, geen fruit en groenten uit kassen. In de winter was er kool en wortel en ui. En vlees. Netjes eten was er trouwens ook niet bij. Je prikte iets op je mes en at dat op. In plaats van een bord kreeg je een stuk oud brood. Na de maaltijd kregen de arme mensen die broden. Ze waren er dan dolblij mee! Kinderen kregen trouwens bijna elke dag soep met linzen of bonen en groente. Mwah. 7 TEKST: ANNEMARIE BON ILLUSTRATIES: JACQUELINE VAN LEEUWENSTEIN leesboek, pagina 7 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 17

18 2 Ridder worden Ingeblikt 8 Hoe word je ridder? Wil je ridder worden? Dan moet je eerst in dienst gaan bij iemand die al ridder is. Je begint er als page. Op het kasteel van die ridder leer je van alles. Je moet je goede manieren laten zien. (...) Je moet kunnen paardrijden. (...) Je moet lief en aardig doen tegen jonkvrouwen. Dat heet hoffelijk zijn. (...) En natuurlijk moet je leren vechten met een houten zwaard. (...) Eindelijk, na veel oefenen, mag je schildknaap worden van een echte ridder! Je mag naast hem lopen om zijn schild te dragen. Je moet zijn paard verzorgen. En soms ga je mee als er gevochten wordt! Als jouw ridder dan van zijn paard valt, moet je hem overeind helpen. Oef, dat valt niet mee. Wat is dat harnas zwaar! (...) leesboek, pagina 8 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 18

19 Kun je boogschieten en speerwerpen? Heb je goed geoefend met vechten? Weet je hoe je een harnas moet poetsen? Ben je dapper en sterk? Heb je goede manieren en zit je niet te smakken aan tafel? Dan wordt het tijd dat je tot ridder wordt geslagen. Wees niet bang, het doet geen pijn! Je krijgt alleen een tikje met een zwaard op je schouder. Je krijgt je eigen zwaard, schild en helm. Nu ben je eindelijk een ridder. (...) rij-oefeningen. Hij moet het steekspel leren met een houten paal. Hij moet het schild raken en heel snel zijn. Want de paal draait en anders krijgt hij de zak tegen zijn hoofd. Een levensgevaarlijk spel! 9 Een jongen van zeven kan page worden, en schildknaap word je als je veertien bent. Een page besteedt heel veel tijd aan paardrijles. De eerste lessen worden op een houten paard gegeven. Dat is ongevaarlijker dan op een echt paard. En bovendien, een echt paard zou ook gewond kunnen raken. Een iets oudere page krijgt nog meer TEKST: VIVIAN DEN HOLLANDER; CHARLES KALKHOVEN ILLUSTRATIES: HANS BISHOFF leesboek, pagina 9 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 19

20 1 Fabeltjes of werkelijkheid? 1 Luister naar de tekst Fabeltjes of werkelijkheid? 2 3 Je ziet samengestelde woorden. Dat zijn woorden die uit twee woorden bestaan. kasteel + heer = kasteelheer Kleur de samengestelde woorden. kasteelmuur kasteelzaal knechten harnas binnenhof veldslag paardrijden gevecht toernooi generaal beloning zwaardvechten Zoek vijf samengestelde woorden in de tekst op bladzijde werkboek, pagina 4 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 20

21 Ingeblikt Welk woord uit de tweede rij past achter het woord uit de eerste rij? Trek een lijn. Lees de samengestelde woorden. hoofd schild jacht steek kasteel ridder gracht honden knaap gevecht spel ingang Lees de zinnen. Onderstreep de samengestelde woorden. Marieke zoekt een leesboek over kastelen. Zij zou wel een prinses willen zijn. Dan zou ze mooie prinsessenjurken dragen. In de kasteeltoren kijkt ze dan uit naar haar droomprins. Er komen ridders en prinsen uit de hele omgeving. Tijdens een toernooi strijden ze om de hoofdprijs: trouwen met prinses Marieke! Lees de zinnen. Zoek de goede woorden in de tekst. Alleen prinsen en prin... leefden in kastelen. Er woonden werkmannen, zoals een hoef..., een timmer... en een kok. Het was afzien in een kasteel! Er was geen ver... De kasteel... en zijn gezin sliepen in bedden. Kinderen kregen bijna elke dag soep met lin... of bonen en groente. Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. 5 werkboek, pagina 5 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 21

22 1 Fabeltjes of werkelijkheid? 8 Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. 9 Lees de woorden. kasteelmuur werkmannen hoefsmid binnenhof wasvrouwen zwaardvechten dolblij paardrijden hoofdingang steekspel veldslag werkvolk Lees de zinnen. Lees de dikgedrukte woorden nog een keer. In een kasteel woont een kasteelheer. Er woonden ook werkmannen en ridders. Op de binnenhof werkte de hoefsmid. De smid zorgde voor de hoeven van de paarden. Er was een ophaalbrug bij de hoofdingang. Met die brug kon je over de kasteelgracht. Tijdens een toernooi kon je kijken naar een steekspel. De ridders deden aan zwaardvechten. Lees de zinnen. Welk woord is fout? Zoek het goede woord in de tekst. Meestal was de hoefsmid van adel.... Er woonden werkmannen, zoals een hoefsmid, een wasvrouw en een kok.... De soldaat en zijn gezin sliepen in bedden.... Vaak kon de prins zelf niet eens lezen werkboek, pagina 6 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 22

23 Ingeblikt Lees de woorden vlug en nauwkeurig. kasteelbewoners werkmannen timmermannen wasvrouwen hofdames hoefsmeden koksmaatjes paardenknechten kruidenvrouwtjes zwaardenmakers poortwachters jachthonden broodbakkers meubelmakers schildknapen kledingnaaisters hofnarren mandenvlechters Lees om de beurt drie zinnen. Friso eet een avondmaal van winterwortels. Friso eet een avondmaal van spitskool en winterwortels. Friso eet een avondmaal van spitskool, doperwten en winterwortels. Leonoor lust geen soep van snijbonen. Leonoor lust geen soep van tuinkruiden en snijbonen. Leonoor lust geen soep van tuinkruiden, bospaddenstoelen en snijbonen. Op de keukentafel liggen twee broden en een kip. Op de keukentafel liggen twee roggebroden en een kip. Op de keukentafel liggen twee roggebroden en een scharrelkip. Lees eerst het samengestelde woord en dan de hele zin. In een kasteel waren geen verwarmde woonkamers. Door de open stookplaatsen was het rokerig. Op de muren zie je vochtplekken. Het werkvolk had slaapplaatsen op de grond. De kasteelheer en zijn gezin hadden wel een bed. Voor de verlichting was er een kaars of een olielamp. In de avonduren was het te donker om iets te doen. Lees de tekst op bladzijde 4 tot en met 7 uit je leesboek. 7 werkboek, pagina 7 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 23

24 2 Ridder worden 1 Luister naar de tekst Ridder worden. 2 3 Je ziet woorden met vijf lettergrepen. torenkamertje torenkamertje wapenopslagplaats wapenopslagplaats Je ziet woorden met een streepje (koppelteken). solo-instrument zwart-witfoto Lees de woorden als samengestelde woorden. Samengestelde woorden bestaan uit meer woorden. torenkamertje wapenopslagplaats solo-instrument zwart-witfoto Lees de tekst op bladzijde 8 en 9 uit je leesboek. Welk woord met een koppelteken zie je?... Hoeveel lettergrepen heeft dit woord?... Welke woorden met vijf lettergrepen lees je?... en... 8 werkboek, pagina 8 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 24

25 Ingeblikt Lees de woorden met een koppelteken. man-tegen-mangevecht ex-koning kat-en-muisspel minister-president zestiende-eeuws Lees de zinnen. Kleur in elke zin een woord met vijf lettergrepen. Lees dat woord nog een keer. Baldwin gaat naar de harnassenwinkel om een nieuwe uitrusting te kopen. Hij is geïnteresseerd in de nieuwste Italiaanse mode. De onderarmstukken van het harnas zijn te klein. Hebt u ook een maliënkolder in mijn maat? Hij legt een strijdhelm in zijn winkelwagentje. Baldwin past een paar pantserhandschoenen. Hij bestelt een schild met zijn familiewapen. Het is geen gemakkelijke keuze om een goed zwaard uit te zoeken. In het harnas is Baldwin een indrukwekkende figuur. Lees de tekst. De ridder stelt vragen aan zijn schildknaap: Kun je boogschieten en speerwerpen? Heb je goed geoefend met vechten? Weet je hoe je een harnas moet poetsen? Ben je dapper en sterk? Durf je een man-tegen-mangevecht aan? Heb je goede manieren en zit je niet te smakken aan tafel? Kun je mij helpen met mijn harnas aandoen? Ben je goed in paardrijden? Dan ben je klaar om ridder te worden. Lees de tekst op bladzijde 8 en 9 uit je leesboek. 9 werkboek, pagina 9 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 25

26 Ridder worden Lees de tekst Ridder worden op bladzijde 8 en 9 van je leesboek. Zoek de woorden met vijf lettergrepen. ongevaarlijker rij-oefeningen levensgevaarlijk Lees de zinnen met de woorden. Lees de lange woorden die uit twee woorden bestaan. paardenverzorging ridderopleiding boogschietwedstrijden harnaspoetsmiddel maliënkolder riddermanieren Zoek zinnen met een?. Lees de zinnen met het vraagteken. In de tekst staat achter deze zinnen een leesteken. Welk leesteken is het? En soms ga je mee als er gevochten wordt Wat is dat harnas zwaar Een levensgevaarlijk spel Ingeblikt Leeskaart 2 Kijk naar deze illustratie. Zoek drie zinnen in de tekst die erbij passen. Lees de zinnen. Kijk in het leesboek. Zoek drie zinnen die anders in de tekst staan. Een page besteedt heel veel tijd aan paardrijles. De eerste lessen worden op een houten paard gegeven. Dat is gevaarlijker dan op een echt paard. En bovendien, een echt paard zou ook gewond kunnen raken. Een iets oudere page krijgt nog meer paardrijlessen. Hij moet het steekspel leren met een houten paal. Hij moet het schild raken en heel snel zijn. Want de paal draait en anders krijgt hij de zak tegen zijn hoofd. Een zenuwslopend spel! Lees een deel van de tekst Ridder worden eerst stil voor jezelf. Daarna lees je om de beurt je deel van de tekst hardop voor. Geef elkaar een tip. leeskaarten, pagina 135 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 26

27 Wat moet je allemaal leren om ridder te worden? Bedenk een lesboek voor een ridderopleiding. Bedenk de titels voor vijf hoofdstukken van dit lesboek. Zou jij ridder willen worden als je in die tijd zou leven? Ja? Schrijf een reden op waarom je ridder zou willen worden. Ik zou ridder willen worden, omdat Nee? Schrijf een reden op waarom je dat niet zou willen. Ik zou geen ridder willen worden, omdat Weet je het nog niet? Schrijf eens op waarom je het nog niet weet. Ik weet nog niet of ik ridder zou willen worden, want Teken in je schrift een korte strip bij de tekst Ridder worden. Een steekspel te paard. Bedenk eens welke verschillende geluiden je kunt horen tijdens een steekspel Zoek in de tekst woorden die een beweging uitdrukken. Een page en een schildknaap leren om paarden te verzorgen. Beschrijf precies wat er moet gebeuren om een paard goed te verzorgen. Maak een lijstje. Een ridder is hoffelijk tegenover een jonkvrouw. Bedenk een gedicht voor een jonkvrouw die je heel aardig en lief vindt. Bedenk een liefdesgedicht van een jonkvrouw die verliefd is op een ridder. Een van jullie is schildknaap en de ander is ridder. De ridder moet beoordelen of de schildknaap tot ridder geslagen kan worden. Heeft de schildknaap voldoende geleerd? Bedenk een gesprek tussen ridder en schildknaap. De ridder stelt vijf vragen. De schildknaap geeft vijf antwoorden. leeskaarten, pagina 136 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 27

28 Ridder worden Ingeblikt Leeskaart 2 2 Heb je de woorden in deze zinnen gevonden? Dat is ongevaarlijker dan op een echt paard. Een iets oudere page krijgt nog meer rij-oefeningen. Een levensgevaarlijk spel! 4 Hoe word je ridder? Wil je ridder worden? Kun je boogschieten en speerwerpen? Heb je goed geoefend met vechten? Weet je hoe je een harnas moet poetsen? Ben je dapper en sterk? Heb je goede manieren en zit je niet te smakken aan tafel? 5 uitroepteken 6 Als jouw ridder dan van zijn paard valt, moet je hem overeind helpen. Oef, dat valt niet mee. Wat is dat harnas zwaar! 7 Dat is ongevaarlijker dan op een echt paard. Een iets oudere page krijgt nog meer rij-oefeningen. Een levensgevaarlijk spel! 8 Hebben jullie een tip gegeven? En een compliment? 9 Kijk maar eens in je leesboek onder het kopje Hoe word je ridder?. 13 Bijvoorbeeld: paardrijden, lopen, valt, heel snel zijn, de paal draait. 16 Kijk maar eens op bladzijde 9 in de eerste alinea van je leesboek. 147 antwoorden leeskaarten, pagina 147 Lekker Lezen! Voortgezet technisch lezen Proeflessensyllabus niveau 7 Malmberg, s-hertogenbosch 28