Energie Jaarverslag 2010

Transcriptie

1 Universitair Vastgoed Bedrijf (UVB) Afdeling: Planning en Control Versie: def Status: goedgekeurd tijdens beoordeling Milieumanagementreview 2010 door beleidsdirecteur milieu en beleidsdirecteur energie op

2 Inhoud Inleiding... 2 Doelstellingen... 2 Ontwikkeling energieverbruik... 3 Duurzame Energie... 5 Energiezorg... 6 Uitgevoerde projecten... 6 MeerJarenAfspraak... 9 Benchmark... 9 Nijmeegs Energie Convenant... 9 Drinkwaterverbruik Extern overleg Intern Overleg Evaluatie EnergieJaarProgramma Ontwikkelingen Inleiding Dit is het eerste EnergieJaarVerslag (EJV) van de RU. Tot nu werden ontwikkelingen rond energieverbruik gerapporteerd binnen de jaarlijkse Milieumanagementreviews. Met de invoering van Energiezorg is besloten om energieverbruiken uitgebreider te omschrijven en daarnaast een uitgebreider beeld te geven over de maatregelen die worden getroffen om energie te besparen en duurzame energie in te voeren. Dit EJV heeft tot doel om bestuur, werknemers en studenten van de RU te informeren. Het is de bedoeling met dit EJV verslag te maken voor een grotere doelgroep dan de instanties waaraan de specifieke rapportages, in het kader van afspraken en verplichtingen, gericht zijn. De indeling is zodanig gekozen dat onderdelen van het EJV gemakkelijk op internet te plaatsen zijn. Daarnaast dient het als evaluatie van het EnergieJaarProgramma dat gekoppeld is aan het Procesplan Energiebeheer. Om met deze evaluatie te voldoen aan de kwaliteitseisen van het milieuzorgsysteem zijn bijlage 1 en 2 toegevoegd over de voorwaarden van ISO respectievelijk de milieumanagementreview van de RU. Doelstellingen Het Energiebeleidsplan RU Nijmegen geeft een overzicht van doelstellingen, uitgangspunten, voorwaarden, verplichtingen en verantwoordelijkheden. De doelstellingen: 1. De RU Nijmegen zal nieuwe wet- en regelgeving rond energie steeds tijdig implementeren. Voor de komende jaren betekent dit concreet dat de RU de Meerjarenafspraak energie-efficiency in al haar facetten uitvoert. 2. In het energie-efficiencyplan van de RU voor de periode zal een terugverdientijd van 10 jaar aangehouden worden. Daarmee wordt uitvoering gegeven aan de inspanningsverplichting om 2% energie-efficiency per jaar te realiseren. 3. De RU Nijmegen volgt het overheidsbeleid om in % duurzame energie te realiseren. Dat betekent dat de RU streeft naar toepassing van 12% duurzame energie in Hierbij heeft productie op het eigen terrein de voorkeur boven inkoop. 2

3 4. De RU Nijmegen realiseert in de nieuwbouw en grote renovaties een energieprestatie 10-15% beter dan de geldende Energieprestatienorm ( EPN-Plus maatregelen). 5. In 2020 zijn alle gebouwen van de RU voorzien van een energielabel (conform EPBD).De RU Nijmegen zal in 2010 het energiezorgsysteem volledig hebben ingevoerd volgens de eisen uit de MJA. 6. Op de RU wordt een deel van de energiebesparing gerealiseerd door gedragsverandering bij medewerkers en studenten 7. De RU Nijmegen reduceert het drinkwaterverbruik met 30% in 2010 t.o.v Het gebruik van drinkwater voor laagwaardige toepassingen krijgt hierbij bijzondere aandacht. Er wordt gebruik gemaakt van duurzame bronnen zoals hemelwater. 8. De RU Nijmegen zorgt voor verdere terugdringing van de emissie van broeikasgassen bij koeling (HFK). Het gebruik van duurzame koeling krijgt hierbij bijzondere aandacht. 9. De resultaten van het energiebeleid worden gecommuniceerd met medewerkers, studenten, collega-instellingen, het bevoegde gezag en andere belanghebbenden. Het Energie Efficiëntie Plan RU Nijmegen Meerjarenafspraak (MJA 3) (=EEP) geeft aan hoe de RU de energieafspraak, met het Rijk, invult en welke energiebesparingprojecten geprogrammeerd zijn. Dit EEP is door SenterNovem (per : Agentschap NL) goedgekeurd. Een management samenvatting hiervan is samen met de Visie op Duurzaamheid weergegeven als Energieprogramma Het Energiebeleidsplan RU Nijmegen en het Energieprogramma zijn op 12 mei 2009, vastgesteld door het College van Bestuur met als titel Uitgangspunten Energiebeleid De doelstelling voor duurzame energie is in het Milieubeleidsplan doorgetrokken naar 13% in Ontwikkeling energieverbruik Als graadmeter voor de ontwikkeling van het energieverbruik en de uitvoering van energiebeleid op de RU gelden in belangrijke mate het verbruik van elektriciteit en gas. In figuur 1 is de ontwikkeling van het gas- en elektriciteitsverbruik weergegeven. 8% 4% 0% 4% 8% 12% 16% aardgas Energieverbruik RU absoluut t.o.v aardgas temperatuurgecorrigeerd elektriciteit primaire energie (totaal) 20% 24% 28% 32% Figuur 1 Ontwikkeling absolute energieverbruik 3

4 De energieverbruiken hebben betrekking op de gebouwen en terreininstallaties op de campus van de RU en komen overeen met de cijfers die in het e-mjv worden ingevoerd. Het verbruik van het magnetenlab (HFML) met neveninstallaties is hierin niet betrokken omdat dit expliciet wordt toegewezen aan de onderzoeksprojecten Aardgas Het gasverbruik is in 2010 gestegen (groene lijn). Decentraal Stoken bij B-faculteiten is pas in oktober 2010 geëffectueerd. Het minderverbruik is nog niet te zien. Oorzaak van de stijging is de strenge koude in het eerste kwartaal én die in december Gasverbruik is op de RU voor 95% toe te schrijven aan ruimteverwarming. Als we voor het temperatuur verloop in 2010 corrigeren is de ontwikkeling volgens de gele lijn. Dan zien we een lichte daling in Elektriciteit Het elektriciteitsverbruik is in 2010 licht gestegen. Elektriciteit wordt op de RU voornamelijk gebruikt voor gebouwinstallaties (t.b.v. klimaat), ict en onderzoek. De stijging van het verbruik is toe te schrijven aan toename van elektrische apparaten en intensiever gebruik van gebouwen en apparaten (t.g.v. toename aantal studenten en onderzoek). Primaire energie Aardgas en elektriciteit kunnen worden omgerekend naar primaire energie. Zo kunnen ze bij elkaar worden opgeteld. Hierbij wordt rekening gehouden met het rendement van elektriciteitscentrales. De paarse lijn geeft de ontwikkeling van het totale (ongecorrigeerde) primaire energieverbruik. Energieverbruik per student en m 2 Als we het energieverbruik per m2 bebouwd oppervlak op de RU-campus beschouwen zien we dat met de komst van het Huijgensgebouw het verbruik relatief minder is geworden. Als we het primaire energieverbruik per student bekijken zien we dat ondanks de stijging van het aantal studenten in de laatste jaren er amper sprake van een stijging. Zie figuur GJ/student Figuur 2 Energieverbruik per student en per vierkante meter Energieverbruik RU primaire energie per student en per m 2 GJ/student GJ/m2 1,7 1,6 1,5 1,4 1,3 1,2 GJ/m2 1,1 1,0 Overzicht In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van de verbruiken: 4

5 EnergieVerbruik Radboud Universiteit aardgas m 3 /jaar aardgas temperatuur gecorrigeerd m 3 /jaar elektriciteit totaal kwh/jaar diesel kg/jaar primaire energie GJ/jaar CO 2 emissie ton/jaar Sommige gebouwen nemen warmte af. Dit verbruik is teruggerekend naar aardgasequivalenten. Diesel wordt op de RU gebruikt voor noodstroom aggregaten. In 2009 is het ook gebruikt voor de (nood)verwarming van Provisorium Chemie na de waterschade in Mercator 3. Voor het bepalen van de primaire energie worden de energiedragers teruggerekend naar dezelfde eenheid, hierbij wordt rekening gehouden met het rendement van elektriciteitsopwekking, waarna ze opgeteld kunnen worden. Landelijk is het energieverbruik met 7% gestegen in 2010 (t.o.v. 2009). Duurzame Energie De belangrijkste duurzame energiebron voor de voorziening van de RU is omgevingsenergie. Dit is de energie die voor het Huijgensgebouw wordt opgeslagen bodem middels een Warmte Koude Opslag-systeem (WKO). Ook wekken we zelf zonnestroom op met zonnepanelen op de paal 1 bij het Gymnasion. Dit is echter een fractie van ons verbruik (ongeveer 1700 kwh per jaar). Omdat de mogelijkheden om op de campus zelf duurzame energie op te wekken beperkt zijn kopen we daarnaast groene stroom in. Deze duurzame elektriciteit wordt buiten de campus opgewekt en kopen we in. In 2010 hebben we extra groene stroom ingekocht om aan de doelstelling uit het Energiebeleidsplan en Milieubeleidsplan en het Nijmeegse Energie Convenant te voldoen. In figuur 3 is het aandeel van duurzame energie in ons totale verbruik te zien. 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% Duurzame Energie RU aandeel van verbruik in dat jaar aandeel duurzaam zelf aandeel duurzaam zelf + inkoop duurzaam doel (EBP + MBP) 4% 2% 0% Figuur 3 Aandeel Duurzame Energie In onderstaande tabel zijn de opbrengsten van duurzame energie met ingekochte groene stroom voor de RU te zien. 1 Deze paal hebben we gekregen als tegenprestatie voor inkoop van jaarlijks kwh natuurstroom. 5

6 Duurzame Energie Radboud Universiteit duurzame warmte WKO GJ duurzame elektriciteit WKO kwh zelf opgewekte zonnestroom kwh totaal zelfopgewekte duurzaam GJ inkoop duurzame energie kwh totaal duurzame energie GJ Landelijk is het aandeel duurzame energie in 2010 gezakt naar 3,8% (t.o.v. 4,2% in 2009). Energiezorg In 2010 is op de RU energiezorg ingevoerd. Energiezorg is een benaming van AgentschapNL (voorheen SenterNovem) en heeft betrekking op de borging van terugkerende activiteiten om energiebesparing (en de daarbij horende gedragsaspecten) door te voeren. Vanwege de grote overlap met de procesplannen die binnen het UVB gehanteerd worden zeer groot is gekozen is voor een combinatie van beide. Het Procesplan Energiebeheer beschrijft daarom alle activiteiten van het UVB op het vlak van energiebeleid en energiebeer en daarnaast alle activiteiten die energiezorg op de RU moeten borgen. Alle activiteiten die getrokken worden door de energiecoördinatoren zijn in één plan zijn beschreven. Het plan heeft een interne functie (omschrijving van activiteiten voor energiebeleid en beheer) en een externe functie (audit van energiezorg). Gekoppeld aan het procesplan is het EnergieJaarProgramma waarin ook de eenmalige projecten zijn benoemd met de urenbegroting. Het procesplan Energiebeheer 2010 en het EnergieJaarPrgramma voor 2010 zijn op door het MT van het UVB geaccordeerd. Het procesplan Energiebeheer 2010 en de ingezette uitvoering van het EnergieJaarProgramma 2010 hebben een belangrijke rol gespeeld bij de audit voor het Milieuzorgsysteem van de RU. Energie is de belangrijkste component bij de milieubelasting van de activiteiten op de RU. De beschrijving van documenten en werkprocessen uit het procesplan Energiebeheer hebben er toe bijgedragen dat we nu een gecertificeerd Milieuzorgsysteem (ISO 14001) hebben. Het certificaat op zijn beurt heeft ervoor gezorgd dat we een belangrijke verplichting in het kader van de MeerJarenAfspraak Energie (MJA) hebben kunnen afstrepen. Uitgevoerde projecten Naast de invoering van energiezorg, waar in 2010 de nadruk lag, zijn de volgende projecten uitgevoerd: Decentraal Stoken Oostzijde Met het Huijgensgebouw, dat verwarmd en gekoeld wordt met behulp van een Warmte Koude Opslagsysteem (WKO), was de capaciteit van het centrale ketelhuis van de RU veel te groot en zou warmtelevering aan de resterende gebouwen aan de oostkant van de campus (nog) minder efficiënt worden. Gekozen is voor Decentraal Stoken. In 2010 zijn de volgende gebouwen ontkoppeld: Kassen Botanie, de kinderdagverblijven, ITS en Mercator 2. Mercator 3 heeft ook een eigen ketel gekregen. Dit project is in oktober geëffectueerd. De tijd over de laatste maanden van 2010 is te kort om het gasverbruik goed te kunnen monitoren. Het resultaat van dit project zal daarom in de monitoring over 2011 betrokken worden. 6

7 Halvering verlichting parkeergarage Huijgensgebouw In augustus 2010 is de verlichting in de parkeergarage van het Huigensgebouw gehalveerd. Net als in de parkeergarage van het Gymnasion bleek dat het verlichtingsniveau hoger was dan nodig. Om energie te besparen is daarom de verlichting gehalveerd. De besparing is kwh per jaar. Deze ervaring is gebruikt om een verlichtingsniveau voor de parkeergarage onder het sportveld te formuleren. Energiezuinige verlichting in trappenhuizen, gangen en bibliotheken Thomas van Aquino straat. Renovatie Verlichting Thomas van Aquinostraat 2009 Energieoverzicht ref verm nieuw verm bedrijfstijd besp daglicht besp totaal W W hdaglichtfactor kwh delta W tijd Trappenhuizen TvA TvA " TvA " TvA " Gangen TvA , " TvA , " TvA , " TvA , " Bibliotheek TvA , TvA , " Noodverlichting TvA Totaal Aanleiding voor renovatie van de verlichting in de trappenhuizen, gangen en bibliotheken was dat verlichting niet meer aan norm voldeed. Bij deze renovatie is gekozen voor de meest zuinige variant. Dit project is al in 2009 uitgevoerd. De besparing ( kwh) die het oplevert is dit jaar bepaald. Pilot Groene ICT en Duurzaam Hoger Onderwijs Met het UCI en de GDI samen is een pilot project uitgevoerd naar de stand van energiebesparing rond ICT gebruik. (zie verslag). Met het GDI is aanvullend het energieverbruik voor ICT-werkplekken geïnventariseerd. Bij de faculteit Biowetenschappen is in dit kader een pilotaudit uitgevoerd naar de mate waarin duurzaamheid in het onderwijs is geïntegreerd. De rol van de energiecoördinator was initiërend. (zie verslag) Nacht van de Nacht Op 30 oktober 2010 s avonds hebben we in 3 groepjes, met medewerkers van AMD en UVB én studenten, rondes gemaakt over de campus. Het beeld was een lichte verbetering t.o.v Er is een lijst met verbeterprojecten geformuleerd. (zie verslag) Voorstel optimalisering WKO en decentraal Stoken Zuidzijde Een voorstel voor optimalisatie van het WKO-systeem en koppeling van het HFML is geformuleerd. Daarnaast is een voorstel geformuleerd voor doorzetting van Decentraal Stoken aan de zuidkant en bijdrage aan de verbetering van de energieopwekking bij het UMC voor het deel waarvan de RU profiteert. Op heeft het CvB dit voorstel met een budget van 11,5 miljoen goedgekeurd. 7

8 Energiebesparingsonderzoeken per gebouw Voor een deel van onze gebouwen is een EPA-maatwerkadvies opgesteld. Dit is een analyse van het energieverbruik van het gebouw. Het levert een energiebalans op waarin het aandeel van de verschillende functies (zoals verwarming, ventilatie en verlichting) te zien is en een energielabel. Ook geeft het een overzicht van de energiebesparingsmogelijkheden in het gebouw. Sommige maatregelen kunnen direct worden toegepast. Andere kunnen worden toegepast op een natuurlijk moment. Pilot LED-verlichting In de fietsenkelder van het Gymnasion is van september 2010 tot maart 2011 een pilotproject met LED-verlichting uitgevoerd. Vijf leveranciers hebben gereageerd op ons verzoek een LED-lamp te leveren voor dit project gericht op verlichting in parkeergarages. Figuur 4 Pilot LED-verlichting Fietsenkelder Gymnasion Het doel was na te gaan hoe de LED verlichting wordt ervaren. De leveranciers is gevraagd meetresultaten aan te leveren over lichtopbrengst in relatie tot elektriciteitsverbruik. Omdat slechts een leverancier dit heeft gedaan hebben we dit aspect buiten de pilot, in het algemeen, onderzocht. Onze conclusies zijn: - De toegepaste LED lampen geven een positief resultaat op lichtopbrengst, kleurweergave, kleurtemperatuur, en verblindingsaspecten. - De lichtopbrengst/elektriciteitsverbruik verhouding is nog niet beter dan die van de beste conventionele TL-lampen. (dit komt uit algemeen onderzoek) Op termijn zal met LED wel een hogere lichtopbrengst per kwh haalbaar zijn. Waarschijnlijk is dit het best te realiseren met nieuw ontwikkelingen in armatuur/lamp combinaties. - Het voordeel van LED-verlichting zit vooralsnog in de levensduur, die een veelvoud is van die van een TL-lamp. Per project moet bepaald worden of de lagere onderhoudskosten opwegen tegen de meerinvestering. - Momenteel is het niet zinvol TL op grote schaal te vervangen door LED-lampen. Wel zijn er mogelijkheden wanneer het lichtniveau veel lager mag zijn dan in ontwerpsituatie. - Energiebesparingsmogelijkheden zijn in de nieuwbouwsituatie momenteel vooral te realiseren met slimme dimconstructies. In de bestaande bouw lijken er mogelijkheden voor T-5 adaptoren voor vervanging van T8-buizen. Een nevendoel van de pilot was een keuze te kunnen maken voor de nieuwe parkeergarage. De keuze is hier gevallen op het BB-light LED-verlichtingssysteem (van een andere leverancier). Het voordeel van dit systeem zit in een slimme dimmer, vermeden kosten van 8

9 onderhoud en vermeden kosten voor installatie van kabelgoten. De leverancier garandeert de energiebesparing voor 10 jaar en de lichtopbrengst voor 20 jaar. MeerJarenAfspraak De RU neemt, samen met alle andere WO-instellingen, deel aan een convenant met het Rijk over energie. De afspraken zijn vastgelegd in een MeerJarenAspraak (MJA). De belangrijkste verplichten zijn: - het opstellen en uitvoeren van een Energie Efficiëntie Plan (EEP). In het EEP zijn projecten geformuleerd die een efficiency verbetering van 8,8% opleveren over de periode het rapporteren van energieverbruiken in het MilieuJaarVerslag (e-mjv). - het invoeren van Energiezorg. In figuur 5 zijn de doelstellingen en resultaten van ons EEP weergegeven. In 2010 hebben de verlichtingsprojecten, de invoering van energiezorg en het bedrijven van de WKO geleid tot een efficiencyverbetering van 8,8%. Vooralsnog liggen we op schema volgens figuur 5. 0% 2% 4% 6% 8% Energie efficiency RU aandeel van verbruik in dat jaar energiebesparende maatregelen doel EEP (MJA 3) 10% 12% Energiebesparing + Decentraal Stoken 14% Figuur 5 Realisatie MJA doel: relatief energieverbruik Benchmark In vergelijking met de andere universiteiten doen we het in absolute zin goed, zoals uit onderstaande tabel blijkt. Energieverbruik RU vergeleken met sector t/m 2009 RU (GJ) ,2% WO 2 (TJ) ,6% Nijmeegs Energie Convenant Doelstelling van het NEC is om gezamenlijk (14 organisaties) in 3 jaar de CO 2 -emissie met 2 Voortgangsrapportage MJA over 2009 Wetenschappelijk Onderwijs; AgentschapNL 9

10 9% terug te dringen. Voor het NEC geldt een CO 2 -footprint als prestatiemaat. Dat betekent dat naast de CO 2 - emissies van direct energieverbruik (voor gebouwen) ook het indirecte energieverbruik van kantoorbenodigdheden, water, verkeer en catering wordt betrokken. Het gaat daarbij om de absolute emissies. De CO 2 -emissie van onze gebouwen weegt (toch nog) voor ruim 90% mee in de uikomsten. De resultaten zijn als volgt is het referentiejaar. RU-footprint Over 3 jaren Footprint (hectare per (medewerkers+studenten) 1,4 1,4 0 % CO 2 -emissie (ton) ,3 % Als we de footprint (hectare milieugebruiksoppervlakte per (medewerkers+studenten) beschouwen is die grofweg niet toegenomen. Het is ons niet gelukt om 9% absolute CO 2 reductie te realiseren met alléén energiebesparing en zelf opgewekte duurzame energie. Belangrijke oorzaak is dat de NECdoelstelling niet in overeenstemming was met de geplande energieactiviteiten op de RU in de periode Om deze convenant doelstelling toch te halen is dit jaar 8 miljoen kwh aan groene stroom ( Garanties van Oorsprong ) ingekocht. De kosten hiervan waren 3 k. Daarmee voldoen we aan onze einddoelstelling van het NEC. Belangrijk is dat we communiceren welke maatregelen we hebben getroffen om de (1) energievraag te beperken, (2) duurzame energie toe te passen en (3) het restant van de energiebehoefte efficiënt op te wekken (de zogenaamde Trias Energetica). We streven ernaar om zo snel mogelijk het besparingstempo met maatregelen op de campus te realiseren. Gemeente Nijmegen wil geen vervolg geven aan het convenant. Drinkwaterverbruik Het drinkwaterverbruik van de RU is van 2000 tot 2010 gedaald van m 3 naar m 3. 40% 30% 20% 10% RU Drinkwaterverbruik 0% 10% % 30% 40% Figuur 6 Drinkwaterverbruik tov 2000 De stijging in 2003 is te verklaren doordat gelijktijdig oude en nieuwe bouw in gebruik was, het Gymnasion in gebruik werd genomen, een nieuwe ringleiding gespoeld moest worden sloopstof met nathouden bestreden werd. De daling vanaf 2004 is te verklaren doordat in dat jaar het Universeel Lab uit bedrijf werd genomen, waar met drinkwater apparaten gekoeld werden. Koeling van apparaten in het nieuwe Huijgensgebouw gebeurt met een beter koelsysteem en het Warmte Koude Opslagsysteem. Dit is gefaseerd doorgevoerd tot

11 In 2010 is er een storing geweest met een vlotter bij het koelsysteem van het Erasmusgebouw. De besparingsdoelstelling van 30% over 10 jaar is bijna gehaald. Extern overleg Gebruikersgroepen Agentschap NL Naar aanleiding van de MJA-3 organiseert AgentschapNL verschillende gebruikersgroepen. Het doel is om ervaring van andere WO-instellingen rond bepaalde thema s uit te wisselen. De RU neemt deel aan de volgende groepen: Koude Warmte Opslag In deze gebruikersgroep zijn ervaringen rond thermisch balanceren en monitoring aan bod geweest. De RU heeft in deze groep een presentatie gegeven over de plannen m.b.t tot ons eigen WKO-systeem. Energiezorg In deze gebruikersgroep zijn ervaringen rond energiemonitoring, energiebeheer via gebouwbeheersystemen en (auditting van) energiezorg aan bod geweest. De RU heeft in deze groep een presentatie gegeven over energiebeheer in relatie tot financiering van maatregelen. Gedragsverandering In deze gebruikersgroep zijn ervaringen uitgewisseld over de aanpak van gedragscampagnes; theorie en praktijk. De RU heeft in deze groep een presentatie gegeven over de aanpak van onnodige verlichting en ICT-apparatuur die onnodig aanstaat. Energiecoördinatoren overleg Enkele keren per jaar komen de energiecoördinatoren van universiteiten en ziekenhuizen bij elkaar om ervaringen uit te wisselen over thema s die voor energiebeheer van belang zijn, zoals monitoring van energieverbruiken. OGE (Overleggroep Energiebesparing) In het kader van de MJA is per sector een Overleggroep Energiebesparing (OGE) ingesteld met vertegenwoordigers van de partijen die de MJA hebben ondertekend. Eén van de taken van de OGE is het jaarlijks vaststellen van de vorderingen van de MJA. Onze beleidsdirecteur energie neemt deel aan het OGE en heeft op verschillende onderwerpen feedback gegeven; o.a. op het monitoringsysteem, monitoringrapportages, subsidieregelingen en de Toekomstvisie Duurzaam Hoger Onderwijs. Intern Overleg Energiebeheer komt in de volgende overlegstructuren aan de orde: Milieuoverleg Onder voorzitterschap van de clusterdirecteur Facilitair is enkele malen per jaar overleg met studenten. Het UVB is hierbij ook betrokken. Energie is meestal een belangrijk gespreksonderwerp. De ontwikkelingen rond energieverbruik en energieprojecten zijn door ons gepresenteerd. Daarnaast zijn vragen van studenten over dit onderwerp beantwoord. Commissie VGWM Deze commissie is geïnformeerd over de ontwikkelingen rond energieverbruik en energie projecten. 11

12 PAM-overleg De Preventiemedewerkers Arbo en Milieu zijn geïnformeerd over de ontwikkelingen rond energieverbruik en energie projecten. Ook draagt het UVB bij aan de preventieflitsen. Netwerk Duurzaamheid In 2010 is het Netwerk Duurzaamheid heropgericht. Onder voorzitterschap van Irene Dankelman wordt over verschillende duurzaamheidsonderwerpen gediscussieerd door hoogleraren, medewerkers en studenten. Het UVB neemt hieraan deel en informeert over energieonderwerpen daarnaast haalt het informatie om bijvoorbeeld een projectaanvraag (Groene ICT en Duurzaam Hoger Onderwijs) te formuleren. Evaluatie EnergieJaarProgramma 2010 We hebben belangrijke projecten in 2010 gerealiseerd, zoals hierboven omschreven. Projecten die we in 2010 nog niet hebben kunnen realiseren/afronden zijn: - opzet meterplan/energiemodel - automatisering meteropname - gebruik van monitoring tbv gebruikers - haalbaarheid zonneenergie (thermisch) - actualiseren De Rode Draad De oorzaak is gelegen in het feit dat de opzet van energiezorg (en het opstellen van het Procesplan Energiebeheer) meer tijd heeft gevraagd dan gepland. Afstemming met andere belangrijke processen, waar Energiebeheer bij aan kan haken, zijn nog niet omschreven. Er wordt gewerkt aan automatisering van energiemeters. Opstellen van het meterplan vraagt ook meer tijd omdat gegevens niet goed gedocumenteerd zijn. Deze projecten worden nog wel uitgevoerd en zullen worden opgenomen in het EnergieJaarProgramma Ontwikkelingen Grondwaternet UMC en RU werken nauw samen op energiegebied en beheren samen eigen gas-, elektriciteit- en warmtenetten. Er zijn al verschillende maatregelen uitgevoerd om de energievoorziening te verbeteren. Om het energieverbruik structureel te verlagen zijn aanvullende maatregelen in de energievoorziening op campusniveau nodig. Omdat beslissingen over de energievoorziening complex zijn hebben UMC en RU samen een Routeplan op laten stellen. Dit is een studie naar de energetische en economische effecten van verschillende energie efficiënte systemen. Uit de studie volgen verschillende energiescenario s die in zetten op de benutting van beschikbare energie in de omgeving zoals warmte koude opslag (WKO) in aquifers of benutting van diepe geothermie (aardwarmte van 2 km diepte) en op de inzet van installaties met een hoog rendement (warmte kracht koppeling en warmtepompen). De routes volgen de eerste jaren de dezelfde weg: het koppelen van gebouwen op een grondwaternet. Daarmee kan warmte en koude tussen de gebouwen uitgewisseld worden (zie figuur 7). De temperaturen in zo n grondwaternet zijn laag, de energieverliezen daardoor beperkt. De risico s zijn klein omdat robuuste technieken worden toegepast en het grondwaternet modulair kan worden opgebouwd. Het is een no-regret weg. 12

13 Pas op termijn van enkele jaren moet een keuze worden gemaakt voor geothermie en het type warmkracht installaties. Figuur 7 WKO met grondwaternet 13