Jaarverslag van de Stichting Lingewaard Natuurlijk 2014

Transcriptie

1 Jaarverslag van de Stichting Lingewaard Natuurlijk 2014

2 P a g i n a 2 Inhoud Inleiding Landschap, ontwikkeling en beheer...4 a. Gelderse Poort...4 b. Boomplantdag...6 c. Snoeien en vlechten Natuureducatie, opleiding en vorming...7 a. Natuur- en Milieueducatie...7 b. Schoolmoestuinen...8 c. Stagebegeleiding Natuurbeleving a. Publieksexcursies b. Het Dijkmagazijn c. De Veldschuur Bescherming flora en fauna a. Fauna: vogels en zoogdieren b. Flora Overig a. Media b. Eerste prijs Gerrit Jeurissen Fonds... 13

3 P a g i n a 3 Inleiding De Stichting Lingewaard Natuurlijk (SLN) is de rechtsopvolger van de Stichting Bemmel Natuurlijk, die werd opgericht op 8 april SLN streeft naar een ecologisch landschap, natuur- en milieueducatie, natuurbeleving bij jong en oud en betere kansen voor bedreigde flora en fauna. Onder de vlag van de stichting opereren ongeveer 150 vrijwilligers, die actief zijn in een aantal groepen. Zij richten zich respectievelijk op: Natuur- en milieueducatie voor basisscholen Educatie in schoolmoestuinen Excursies in de Lingewaardse natuur Beheer van onze gebouwen (het Dijkmagazijn en de Veldschuur) Het ontvangen van gasten in de gebouwen Landschapmodellering door aanplant van inheemse (hoogstamfruit)bomen, vlechten van hagen en knotten van wilgen Inventarisatie van vogels Bouwen van nest- en insectenkasten Daarnaast zijn er jaarlijks terugkerende activiteiten, zoals de Boomplantdag en deelname aan overleg over ontwikkelingen in het landschap en verwante ruimtelijke ontwikkelingen. Het bestuur bestond aan het eind van het verslagjaar uit: Jac Lamerichs (voorzitter), Reinier de Nooij (secretaris), Mark Janssen (penningmeester), Jan Rossen (vicevoorzitter), Wim Roelofs, Henk Sluiter, Cees de Vos en Cor van Dalen. Het voltallige bestuur kwam in 2014 zes maal bijeen voor overleg in de even maanden, in de oneven maanden kwam het dagelijks bestuur bijeen voor behandeling van de lopende actiepunten. Tussentijdse bestuurswijzigingen hebben zich niet voorgedaan in 2014.

4 P a g i n a 4 1. Landschap, ontwikkeling en beheer a. Gelderse Poort Het gebied van de Gelderse Poort bevat de uiterwaarden en polders tussen Arnhem, Nijmegen en Kleef (D). De Gelderse Poort is één van de belangrijkste proeftuinen voor natuurontwikkeling in het rivierengebied. Doel van dit natuurontwikkelingbeheer is het herstel van natuurlijke processen in het rivierengebied die leiden tot de terugkeer van karakteristieke soorten en ecologische leefgemeenschappen. I. Bemmelse Waard, Bemmel Vorig jaar is tussen een aantal partijen de Samenwerkingsovereenkomst Bemmelse Waard ondertekend. SLN is een van de partijen. Het doel van de Samenwerkingsovereenkomst is te komen tot realisatie van het inrichtingsplan voor de ongeveer 1000 ha Bemmelse Waard. De ontwikkeling voor het gebied is nagenoeg rond: het bestemmingsplan Bemmelse Waard is in voorbereiding. Na uitvoering van de werkzaamheden is een leefgebied ontwikkeld welke een positief effect heeft op beschermde soorten als de rugstreeppad, de bever en verschillende soorten weidevogels. De hoop is dat de grutto als broedvogel terug zal keren indien aan de drie criteria: rust, openheid en waterstand wordt voldaan. Het eerste criterium: rust is het moeilijkst te verwezenlijken, loslopende honden vormen de ergste bedreiging voor de rust. Indien hondenbezitters het aanlijngebod respecteren kan het populaire Ommetje behouden blijven, behoudens gedurende het broedseizoen.

5 P a g i n a 5 II. Oeverwal de Gendtsche Polder, Gendt Het project vindt plaats in het kader van Ruimte voor de rivier. SLN heeft haar zienswijze ingediend bij gemeente Lingewaard n.a.v. het voorontwerp bestemmingsplan. Onze aandachtspunten hierbij zijn. Het deelgebied Dorsemagen (hoogwaterterp) waar uit het gebied afkomstige verontreinigde grond wordt opgeslagen. Het fietspad over de Kaaksedam waar gevaar voor overlast in de vorm van racerij, afvaldumping, e.d. dreigt, juist in het mooiste deel van de Polder. De uitvoering van de werkzaamheden zijn gepland in de periode en er dient rekening gehouden te worden met het natuurlijke jaarlijkse ritme voor flora en fauna. SLN is verzocht te anticiperen in het opstellen van het mitigatieplan. III. Project Levend Landschap, Huissen - Angeren Levend Landschap Huissen en Angeren geeft invulling aan de opgave gericht op het verbinden van omwonenden met hun leefomgeving. Het project stimuleert grotere en bredere actieve maatschappelijke betrokkenheid en wordt mogelijk gemaakt door Landschapstriënnale Park Lingezegen 2014, gemeente Lingewaard en Projectbureau Herstructurering glastuinbouw Huissen Angeren. In een tweetal sessies in tuinbouwmuseum Mea Vota zijn door bewoners een aantal wensen ingebracht op het gebied van ecologie, landschap, erfgoed en recreatie. Het project erfbeplanting is in 2014 geheel gerealiseerd, het project recreatief wandelen tussen Angeren en Huissen over historische paden is opgestart en vindt zijn vervolg in 2015.

6 P a g i n a 6 IV. Park Holthuizen, Huissen De Gemeente Lingewaard en Recreatieschap Uiterwaarde zijn in overleg over de aanpak van het beheer van het park. Het gebied vormt de belangrijke landschappelijke schakel tussen de Huissense uiterwaarden, het Zeegbos en park Lingezegen. Onderdeel van het gebied zijn de kolken bij Groot en Klein Holthuizen. SLN kan een rol spelen bij de begeleiding van het groen voor het gebied. Zo is in het snoeiseizoen een aanvang genomen met het onderhoud aan knotwilgen. V. De Ward, Bemmel In 2009 heeft SLN de rabatten beplant met o.a. wilgen in verschillende soorten, met als doel wilgentenen te oogsten voor het vlechten van o.a. manden. Door omstandigheden is dit niet gebeurd waardoor de rabatten verwilderd zijn en inmiddels hebben bevers beslag gelegd op De Ward en hebben er burchten gebouwd. E.e.a. betekent dat het beheerplan voor De Ward herzien moet worden om na een eventueel vertrek van de bevers uitgevoerd te worden. VI. De Huissensche Waarden Huissen, Angeren, Doornenburg Aan het einde van 2014 werd het bestemmingsplan Huissensche Waarden nietig verklaard. De reden hiervoor was dat de ontgrondingfirma zich van het project terug trok. Hierdoor is het onzeker wat de toekomst voor dit gebied zal brengen. b. Boomplantdag De Boomplantdag van dit jaar was een week naar voren gehaald vanwege de gemeenteraadsverkiezingen op 18 maart. 12 basisscholen uit Lingewaard met in totaal 670 kinderen waren aangemeld om deel te nemen aan de Boomplantdag 2014 op woensdag 12 maart, om op 10 locaties 1400 m nieuwe haag te zetten! Het beloofde een top Boomplantdag te worden. Echter de levering van het plantmateriaal bleek op de oorspronkelijke datum plaats te vinden. In allerijl zijn de scholen afgebeld. De planten werden de week erop alsnog geleverd en geplant. Niet alle scholen waren in de gelegenheid op deze korte termijn het lesprogramma aan te passen. Wat de deelnemende kinderen die dag niet geplant kregen, is door de vrijwilligers de dag erop alsnog gepoot. Lingewaard is hierdoor weer een stukje groener gemaakt.

7 P a g i n a 7 c. Snoeien en vlechten Er zijn op vijf locaties wilgen geknot: vier in Bemmel en een in Huissen. De Natuur- en Vogelwerkgroep Bemmel (NVB) heeft zorg gedragen voor vakkundig snoeiwerk in Bemmel en de knotgroep Huissen heeft voor het eerst wilgen geknot in Huissen. In totaal zijn er in zes snoeidagen honderdenvijf wilgen geknot, gemiddeld zeventien wilgen per snoeidag. Het aantal deelnemende vrijwilligers varieerde tussen zeven (Huissen) en tweeëntwintig personen (Bemmel). Het werk werd in Bemmel en Huissen op verschillende dagen uitgevoerd, zodat een aantal vrijwilligers in beide kernen deel konden nemen. In Bemmel werd het werk uitgevoerd op 1 en 22 november, 13 december, 11 januari, 1 en 22 februari en 15 maart, de startende knotgroep in Huissen op 29 november. 2. Natuureducatie, opleiding en vorming SLN geeft natuurgericht onderwijs aan basisscholen in Lingewaard. Met deze lessen in de natuur brengen we kinderen bij hoe op een duurzame wijze bewust voedsel geteeld kan worden. Bovendien biedt SLN studenten uit de groene vakopleidingen uit het middelbaar- en hoger beroepsonderwijs een stageplaats onder professionele begeleiding. a. Natuur- en Milieu Educatie (NME) 195 natuurlessen zijn in het veld gegeven aan alle basisscholen van Lingewaard, hiermee zijn 4517 kinderen bereikt. De veldlessen vonden plaats op drie locaties binnen Lingewaard: rondom het Dijkmagazijn in Bemmel, in de Klompenwaard in Doornenburg en bij Doornik Natuurakkers. Dit jaar

8 P a g i n a 8 zijn zes nieuwe gidsen geworven en opgeleid, waarmee SLN kan beschikken over in totaal eenentwintig gidsen t.b.v. de NME. Deze uitbreiding van het aantal gidsen biedt ons de mogelijkheid deze educatie uit te breiden naar andere locaties binnen Lingewaard. Aan het einde van 2014 is het geautomatiseerde lesplanningsysteem (EDSO) zowel een heel school- als kalenderjaar in gebruik en daarmee vast in de NME-bedrijfsvoering ingevoerd. b. Schoolmoestuinen Gedurende het groeiseizoen van 2014 hadden ongeveer 130 kinderen een eigen tuintje van ongeveer vier m 2 op het schooltuincomplex van SLN in Bemmel. Vier basisscholen en een kinderopvang maakten gebruik van deze mogelijkheid om duurzaamheid in een groene vorming op te nemen. De kinderen, uit de groepen vijf, zes en zeven, hebben met elkaar onder schooltijd meer dan 1600 bezoeken gebracht aan de schoolmoestuinen. In maart zijn de eerste lessen met de scholen georganiseerd. Een aantal leerlingen hebben een proef uitgevoerd met kweken van sla op flesjes gevuld met verschillende voedingsoplossingen. Zo kunnen kinderen zien wat een plant aan voeding nodig heeft om te kunnen groeien (zie foto). Deze proefopzet is ontwikkeld door Universiteit van Wageningen. Tijdens de schooltuinlessen wordt aandacht besteed aan bodemdiertjes, landbouwgewassen, hun gebruiksdoel en hun voedingswaarde. Naast de kruidentuin, het hotel voor solitaire bijen en de bloementuin is er ook een granentuin gerealiseerd, waar het verschil zichtbaar wordt tussen verschillende (oude) granen.

9 P a g i n a 9 Buiten schooltijd is de schooltuin drie keer per week een uur open geweest vanaf 1 april tot 1 november. Kinderen kwamen al of niet samen met ouders en/of grootouders om te planten, water te geven, te oogsten of gewoon gezellig om te buurten. Dankzij de inzet van ongeveer 20 vrijwilligers, de medewerking van de betrokken basisscholen en niet te vergeten de scholieren zelf, mag dit een succes genoemd worden. SLN heeft de intentie om ook aan de kinderen in de andere kernen van Lingewaard deze mogelijkheid te bieden. Het geldbedrag wat het Gerrit Jeurissen Fonds verbonden heeft aan dit plan maakt het mogelijk hiertoe een eerste aanzet te geven in Huissen. Het geldbedrag werd gewonnen na een competitieve presentatie waarin de drie genomineerden hun plannen presenteerden. c. Stagebegeleiding In 2014 zijn vijf kennismakingsgesprekken gevoerd t.a.v. het uitvoeren van Natuureducatieve stages. Het eerste gesprek betreft drie studenten van Helicon MBO uit Velp en heeft niet geleid tot een stage. Een tweede gesprek met een groep van vier studenten van de STOAS Hogeschool, de lerarenopleiding voor het Groen Onderwijs uit Wageningen, is een waterkwaliteitsproject uitgevoerd en is een projectdossier en een draaiboek met praktijklesmateriaal opgeleverd en beschikbaar gekomen voor de NME taakgroep van Lingewaard Natuurlijk. Na de zomervakantie is actie ondernomen om een projectstage t.a.v. Onderzoek Bijendiversiteit aan te bieden aan studenten van Helicon MBO Velp, STOAS Hogeschool en Hogeschool Larenstein te Velp. Vier studenten van de

10 P a g i n a 10 STOAS Hogeschool zijn in het aangeboden stageproject gestapt en zijn in de winter ( ) met de uitvoering bezig. Het opleveren van het projectresultaat zal in de loop van 2015 plaatsvinden. Verder zijn er twee kennismakingsgesprekken geweest met twee studenten van Helicon MBO Velp met als resultaat dat in februari 2015 gestart zal worden met een stageproject t.a.v. Vogelonderzoek en Kruidenteelt. Dit geeft een resultaat van vier studenten met een voltooide natuureducatieve stage, vier met een nog lopende stage en twee welke naar verwachting in 2015 zullen aanvangen. 3. Natuurbeleving Natuurbeleving voor jong en oud realiseren we d.m.v. het organiseren van excursies door de natuurgebieden van Lingewaard, die starten vanuit het natuurmuseum Het Dijkmagazijn of vanuit het bezoekerscentrum De Veldschuur, het houden van workshops en het aanbieden van lezingen. Bovendien geeft ons natuurmuseum in Het Dijkmagazijn vooral aan jongeren en extra dimensie aan beleving van de natuur door niet alleen de ogen maar tevens het gehoor en de tastzin van de bezoekers in te zetten. a. Publieksexcursies Er zijn tien struintochten georganiseerd voor een breed publiek met thema s als: lente, bevers, insecten door de Bemmelse Waard, Gendtsche Polder en de Klompenwaard. b. Het Dijkmagazijn Jaarlijks bezoeken ca mensen gedurende de reguliere openingstijden het natuurmuseum. Hierin is een permanente tentoonstelling ondergebracht die informeert over het rivierenlandschap De Gelderse Poort waarvan Lingewaard deel uitmaakt. Bovendien komen groepen op visite voor een natuurgerelateerde activiteit in of in de omgeving van Het Dijkmagazijn. Zo maakten 361 kinderen, veelal in combinatie met bijvoorbeeld een verjaardag, 19 leerlingen van het OBC en 432 volwassenen hiervan gebruik.

11 P a g i n a 11 c. De Veldschuur De Veldschuur is de thuishaven voor de taakgroepen van SLN, bovendien zorgen een twintigtal enthousiaste gastvrouwen en mannen dat alle activiteiten in de Veldschuur op rolletjes lopen. Vijfentwintig bedrijven en organisaties zijn te gast geweest voor een natuuractiviteit in het kader van teambuilding, educatie, e.d. en twaalf families hebben een familiedag gecombineerd met een activiteit in de natuur. Voor een breed publiek zijn films vertoond, een viertal lezingen gehouden, een vogel-, een methodische (flow learning) natuurbeleving- en een bijencursus gegeven. Een middelbare school heeft gedurende een week De Veldschuur als uitvalsbasis gebruikt om met 150 leerlingen veldwerk te verrichten voor het vak biologie. In de schoolvakanties zijn voor de kinderen workshops gehouden waarin ze een vogelnestkastje of bijenhotel bouwden. 4. Bescherming bedreigde Flora en Fauna a. Fauna I. Vogels Vanuit de Stichting Lingewaard Natuurlijk zijn diverse leden actief als vogeltellers in het gebied van de Gelderse Poort. De tellers van de gehele Gelderse Poort stellen de resultaten beschikbaar aan Vereniging vogelonderzoek Nederland (Sovon). Dit gebeurt tijdens bijeenkomsten in de Werkschuur van Staatsbosbeheer in de Ooij. Hier worden dan de resultaten van de inventarisaties uit de diverse telgebieden besproken en er wordt vooruitgekeken naar de komende tellingen. De telgebieden binnen de gemeente Lingewaard zijn: Gendtsche Polder en Gendtsche Veer, Klompenwaard, Bemmelse Waard. Er wordt deel genomen aan drie telprojecten: Broedvogel Monitoring Project (BMP), slaapplaatstellingen en atlasbloktellingen. 1. BMP tellingen Er zijn elf bezoeken afgelegd, waarvan bij tien het starttijdstip een half uur voor zonsopgang lag en eind maart zijn de ganzen geteld in het gehele gebied. Op 25 juli zijn in de ochtend de zwaluwen geteld. Een aantal vogelsoorten (kievit, grutto, ijsvogel, veldleeuwerik, zwarte roodstaart en nachtegaal) bleken in aantal verminderd of minder wijd verbreid voor te komen, positieve

12 P a g i n a 12 waarnemingen zijn er gelukkig ook te melden t.a.v. gekraagde roodstaart, de kneu, boomvalk en blauwborst. Voor volledig overzicht van de waarnemingen zie bijlage. 2. Atlasbloktellingen Gedurende een kalenderjaar worden in elk seizoen vogeltellingen uitgevoerd. SLN/NVB doet hieraan mee en telt samen met Sovon in atlasblokken in dit gebied van vijftien vierkante kilometer, nemen we vijf blokken van een vierkante kilometer voor onze rekening. In 2013 hebben we de tellingen van het voorjaar, de zomer en de herfst uitgevoerd. In 2014 hebben we de wintertelling uitgevoerd. Met deze tellingen dragen we bij aan de nieuwe vogelatlas van Nederland die naar verwachting eind 2015 zal uitkomen. 3. Slaapplaatstellingen Deze tellingen vinden plaats vanaf een half uur voor zonsopgang of zonsondergang, afhankelijk van de soort. Zo telden we de slaapplaatsen van ganzen, zilverreigers, aalscholvers, zwanen en wulpen. II. Zoogdieren Onder leiding van de Zoogdiervereniging (werkgroep Calutra) hebben een aantal vrijwilligers van SLN geholpen om binnen onze gemeentegrenzen een telling uit te voeren naar de aanwezige bevers. Er zijn daadwerkelijk dertien bevers geteld. b. Flora De Stichting stelt zich ten doel om de kwaliteit en biodiversiteit van onze natuur te bewaken en waar mogelijk te verbeteren. Als individu hebben wij allemaal een essentiële rol te vervullen in het behoud van biodiversiteit en het duurzaam gebruik daarvan. Bovendien kunnen onze dagelijkse keuzes een direct positief effect hebben op de kwaliteit en biodiversiteit van onze natuur. De Stichting levert haar bijdrage in deze doelstelling door in gesprek te gaan met gemeente over o.a. bermbeheer en met andere partijen over (natuur)inrichting en toekomstbestendig beheer van nieuwe natuur.

13 P a g i n a Overig a. Media Ook in 2014 heeft SLN diverse malen de aandacht van de regionale en lokale media gekregen. In de Gelderlander met de onderwerpen over bijen, de bever hangplek, de zeer vroege bloei van tuinbonen en de Gerrit Jeurissen Award. In de regionale De Nieuwe Krant zijn vijftien artikelen verschenen en in de gemeentelijke editie van Het Gemeentenieuws een dertigtal. Voor een overzicht van de verschenen artikelen zie de bijlage. b. Eerste prijs Gerrit Jeurissen Fonds Het Gerrit Jeurissen Fonds ondersteunt projecten in Huissen met een maatschappelijk belang. Het fonds doet dit in de vorm van het beschikbaar stellen van geldprijzen. SLN heeft een plan ingediend om schoolmoestuinen op te starten voor de basisscholen in Huissen naar het model van onze schoolmoestuinen in Bemmel. Het plan van SLN was een van de drie genomineerden. Op woensdag 21 mei presenteerden de genomineerden hun respectieve plannen, waarna de keuze van de jury voor de eerste prijs op het plan voor de schoolmoestuinen van SLN viel.

14 P a g i n a 14 Bijlage 1: vogeltellingen soort BP-W BP-O GV GP KW Totaal Dodaars Fuut Blauwe Reiger 9 9 Knobbelzwaan Kolgans 1 1 Grauwe Gans Nijlgans Bergeend Krakeend Zomertaling 1 1 Slobeend Kuifeend Buizerd Boomvalk 1 1 Patrijs 3 3 Scholekster Kleine Plevier Kievit Grutto Wulp 1 1 Tureluur Visdief Zwarte Stern Holenduif Turkse Tortel 1 1 Koekoek IJsvogel 1 1 Groene Specht Grote Bonte Specht Veldleeuwerik 2 2 Oeverzwaluw Boerenzwaluw Huiszwaluw Graspieper Gele Kwikstaart Winterkoning 1 1 Heggenmus 1 1 Nachtegaal 1 1

15 P a g i n a 15 Blauwborst Zwarte Roodstaart 1 1 Gekraagde Roodstaart Roodborsttapuit Zanglijster 5 5 Grote Lijster Sprinkhaanzanger Bosrietzanger Kleine Karekiet Spotvogel 1 1 Braamsluiper Grasmus Tuinfluiter 1 1 Glanskop 1 1 Matkop Boomklever Boomkruiper Gaai 1 1 Kauw 4 4 Ringmus Groenling 2 2 Putter Kneu Rietgors Legenda BP-W Bemmelse Polder Oost BP-O Bemmelse Polder West GV Gendtsche Veer GP Gendtsche Polder KW Klompenwaard

16 P a g i n a 16 Bijlage 2. Stichting Lingewaard Natuurlijk in de media in 2014 Lingewaard Lokaal 25 mei. Gerrit Jeurissen award 2 juli. 2 e Avond Levend Landschap. 29 juli. Huissense dag De Gelderlander 17 februari. Ze willen één ding: heel veel bijen 19 februari. Tuinbonen spontaan in bloei. 28 februari. Bodem onder Veldschuur in lezing. 30 juli. Op excursie naar bever hangplek. Gemeentenieuws 15 januari. Lezing SOVON (Frank Majoor) over weidevogelbeheer in de Ambtswaard. 29 januari. Heggenvlechten aan de Eversstraat. 29 januari. Lezing ARK (Twan Teunissen) over natuurlijke begrazing. 29 januari. Bijenhotelletjes bouwen in veldschuur. 5 februari. Werken voor de weidevogels. 12 februari. Wie maakt enthousiaste kinderen wegwijs in de natuur? 19 februari. Bijenhotelletjes bouwen in de veldschuur. 19 februari. Lezing NVWS (Kees Lemmens) over het heelal. 26 februari. Hoezo zachte winter? 26 februari. Lingewaard Natuurlijk vergist zich in een bruiloft. 5 maart. Maak kinderen wegwijs in de natuur 5 maart. Bramen plukken en eten in de polder (Kees v/d Heijden) 12 maart. Lezing over Soft Fascination. 19 maart. Niet treuren, maar planten. De Lingewaardse Boomplantdag gaat door! 19 maart. Inloopavond Voorontwerp Bestemmingsplan Herinrichting Bemmelse Waard 16 april. Bevers in de Bemmelse Polder (Ben Cornelissen) 28 mei. Feest in het Dijkmagazijn van Bemmel. 28 mei. Eerste Gerrit Jeurissen-award uitgereikt 4 juni. Levend Landschap Huissen Angeren. 18 juni. Met Lingewaard Natuurlijk bevers zoeken. 25 juni. Uitnodiging tweede avond levend landschap Huissen en Angeren. 2 juli. Uitnodiging tweede avond levend landschap Huissen en Angeren. 30 juli. Bevertocht (Ben Cornelissen). 29 oktober. Informatieavond windenergie in Bemmel. 12 november. Lingewaard Natuurlijk zoekt beheerder voor de tuinen rondom De Veldschuur. 12 november. Overleven in de winter.

17 P a g i n a 17 4 december. Heggenvlechten bij de Veldschuur in Bemmel 4 december. Lingewaard Natuurlijk zoekt mensen, die landschappelijke elementen onderhouden. 4 december. Dieren opsporen in de Bemmelse Polder 10 december. Vogelnestjes bouwen in De Veldschuur. De Nieuwe Krant 15 januari. Lezing SOVON (Frank Majoor) over weidevogelbeheer in de Ambtswaard. 5 februari. Heggenvlechten aan de Eversstraat. 5 februari. kids wegwijs in de natuur. 19 februari. Bijenhotelletje bouwen. 19 februari. Lezing NVWS (Kees Lemmens) over het heelal. 19 februari. Bijen hebben bloemen broodnodig. 26 februari. Hoezo zachte winter? 12 maart. Lezing over Soft Fascination. 19 maart. Toch bomen planten. 28 mei. Lingewaard is volop in beweging. 17 september. Met gids struinen dor beverland. 22 oktober. Informatieavond beplantingsproject in Huissen en Angeren. 5 november. Flinke wandeling door de polder 5 november. Wie wordt beheerder voor tuinen rond de Veldschuur? 10 december. Vogelnestjes bouwen in De Veldschuur. Stands o Intratuin groenmarkt o 14 september Bemmel uitmarkt o 5 oktober Festival de oversteek + muziekuitvoering