Saneringsplan Wasserij Propernette Brugstraat 10 Raalte *Bosatex dossier 173*

Transcriptie

1 Saneringsplan Wasserij Propernette Brugstraat 10 Raalte *Bosatex dossier 173* HMVT-nummer: rap-04 SP.docm Datum rapportage: 9 maart 2016 Hannover Milieu- en Veiligheidstechniek B.V. Maxwellstraat 31 Postbus BD Ede T +31 (0) F +31 (0) Opdrachtgever Stichting Bosatex Postbus GA Ophemert Datum vrijgave Beschrijving versie Opgesteld door Gecontroleerd door definitief F.J. Pels T. Vendrig

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Algemene gegevens Gegevens opdrachtgever Beschrijving locatie en terreinsituatie Uitgevoerde onderzoeken Bodemopbouw en verontreinigingsituatie Historische informatie en oorzaak verontreiniging Bodemopbouw en geohydrologie Potentie natuurlijke afbraak Verontreinigingsituatie in de te saneren bronzone Saneringsdoel Saneringskader Locatiespecifieke randvoorwaarden sanering Afweging bronaanpak Keuze oxidant Sanering Werkzaamheden Plaatsen injectie- en bodemluchtfilters Head-space en bodemluchtmetingen Onderzoek ter plaatse SEPTIC-tank Plaatsing diepe filters afperking diepte bron Chemische oxidatie Bodemluchtextractie Milieukundige begeleiding bron Terugvalscenario actieve bronsanering Monitoring en ijkmomenten ten behoeve van het vaststellen van een stabiele eindsituatie Terugvalscenario pluim Veiligheid en gezondheid Communicatie Nazorg Doorlooptijd sanering...25 Bijlagen Bijlage 1. Topografische kaart Bijlage 2. Kadastrale kaart Bijlage 3. Verontreinigingsituatie Bijlage 4. Filters insitu sanering Bijlage 5. Berekening aanwezige vracht Bijlage 6. Foto s omgeving Bijlage 7. Foto s kelders Bijlage 8. Rioleringsonderzoek HMVT, rap-04 SP.docm

3 1 Inleiding Dit saneringsplan voor de locatie Brugstraat 10 te Raalte is opgesteld in opdracht van de Stichting Bosatex. Op de locatie is een verontreiniging met gechloreerde koolwaterstoffen (VOCl), voornamelijk tetrachlooretheen (Per) in het grondwater aanwezig. De oorzaak van deze verontreiniging is gelegen in een chemische wasserij op de lokatie. In het verleden werd door de chemische wasserij Per gebruikt. Een aantal jaren geleden werd er overgeschakeld op alternatieve wasmethoden. De locatie wordt in opdracht van Stichting Bosatex gesaneerd, conform de saneringsstrategie voor Bosatex locaties. Hierbij gaat het om een gefaseerde aanpak waarbij in eerste instantie de bronzone wordt gesaneerd en het resultaat hiervan middels monitoring wordt geverifieerd. Indien hieruit blijkt dat ook sanering van de pluim noodzakelijk is, dan wordt dit in een later stadium uitgevoerd. In de uitgevoerde bodemonderzoeken zijn de verontreinigingen in beeld gebracht. Er is volgens de Wet bodembescherming, sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging wat spoedeisend is vanwege verspreidingsrisico s. De verontreiniging met Per is conform de richtlijnen van Stichting Bosatex in beeld gebracht. Aanvullend daarop is ook de pluim middels onderzoek in beeld gebracht. Volgens deze richtlijnen is er sprake van een brongebied, aangezien er concentraties aan Per zijn gemeten welke hoger zijn dan 1% van de wateroplosbaarheid (1.500 µg/l). Leeswijzer hoofdstuk 2: algemene gegevens, de gegevens van de opdrachtgever en beschrijving uitgevoerde onderzoeken; hoofdstuk 3: historische informatie, bodemopbouw, verontreiniging en geohydrologie; hoofdstuk 4: saneringsdoelstelling ; hoofdstuk 5: saneringskader, locatiespecifieke randvoorwaarden, afweging saneringsaanpak ; hoofdstuk 6: saneringsaanpak; hoofdstuk 7: maatregelen arbeidshygiëne en veiligheid; hoofdstuk 8: communicatie; hoofdstuk 9: nazorg; hoofdstuk 10: doorlooptijd sanering HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 3

4 2 Algemene gegevens 2.1 Gegevens opdrachtgever Formele opdrachtgever: Stichting Bosatex Postbus GA Ophemert 2.2 Beschrijving locatie en terreinsituatie Samenvatting locatiegegevens Adres Brugstraat 8, 10, 12 Gemeente Provincie Raalte Overijssel Rijkdriecoordinaten X Y 488,824 Kadastrale gemeente Raalte Kadaster Sectie F Perceel 2690, 3445, 3444 Huidig gebruik bewoning, wasserij De locatie is rond 1930 bebouwd. Aan de achterzijde van de panden bevinden zich tuinen. Aan de voorzijde grenzen de panden direct aan de Brugstraat. De Brugstraat is een belangrijke ontsluitingsweg van het centrum van Raalte. Brugstraat 12 is in gebruik als particulier woonhuis. Onder het woonhuis is een kelder aanwezig die via kelderraampjes (voor injectieslangen en dergelijke) en via een trap toegankelijk is. Brugstraat 10 is in gebruik als wasserij. Pand 10 is niet onderkelderd en heeft ook geen kruipruimte. De betonnen vloer is op staal gefundeerd. De wasmachine neemt een prominente plaats in. Brugstraat 8 werd verhuurd aan een Makelaardij en staat sinds kort leeg. Onder het pand is een kleine kelder aanwezig. De bovenverdieping wordt verhuurd aan kamerbewoners. In bijlage 6 zijn foto s van de omgeving opgenomen. In bijlage 7 zijn foto s van de kelders opgenomen. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 4

5 Figuur 1 Vooraanzicht locatie Figuur 2 Kelder nummer 8 HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 5

6 Figuur 3 Wasserij ter plaatse van pand nr 10 Figuur 4 De kelder onder Brugstraat 12 In bijlage 1 is de topografische kaart opgenomen. In bijlage 2 is de kadastrale kaart opgenomen. 2.3 Uitgevoerde onderzoeken Op de locatie zijn de volgende bodemonderzoeken uitgevoerd: 1. Nader bodemonderzoek Brugstraat 10 te Raalte, R MLX-rvb-V06-NL, Tauw bv, d.d. 22 januari Onderzoek riolering, november 2015 (opgenomen in bijlage 8); HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 6

7 3 Bodemopbouw en verontreinigingsituatie 3.1 Historische informatie en oorzaak verontreiniging De panden op de locatie zijn rond 1930 gebouwd. Tot 1976 heeft er een houtzagerij op de locatie gezeten. De chemische wasserij is in 1976 opgericht door de heer Jansen die tot 2013 op de locatie heeft gewerkt. De inrichting van de wasserij is in deze periode nauwelijks gewijzigd. De wasserij bestaat uit één ruimte met de winkel, wasmachines en persen in het voorste gedeelte. Op de bovenste verdieping bevindt zich opslag. Er is geen kruipruimte of kelder onder het pand. Ongeveer in het midden van het pand bevindt zich een schrobputje, dat in 2012 reeds was dichtgestort. Aan de achterzijde van het pand is in het verleden Per opgeslagen. Uit een milieuvergunningaanvraag blijkt dat in 2002 is overgestapt van het wassen met Per naar KWL (koolwaterstoffen). Verder bevindt zich aan de achterzijde een garage. Er zijn bij eigenaar van de locatie, de heer Jansen, geen calamiteiten met Per bekend. Wel is aangegeven dat het tijdens werkzaamheden kon gebeuren, dat Per op de vloer van de wasserij tussen de vloernaad grenzend aan de Brugstraat 12 liep. Op nummer 8 is een makelaarskantoor gevestigd en op nummer 12 is een woning aanwezig die permanent wordt bewoond. Dit woonhuis heeft een kelder onder het voorste gedeelte van het pand. Ter plaatse van nummer 8 is een kleine kelder aanwezig. Ten oosten van nummer 8 bevindt zich een moestuin. Figuur 5 Indeling wasserij en directe omgeving 3.2 Bodemopbouw en geohydrologie De bodem op de locatie bestaat uit siltig zand. Het grondwater bevindt zich op 2,5 m-mv. De aanwezige kelders zijn kurkdroog en bevinden zich boven de grondwaterstand. Het grondwater stroomt in noordwestelijke richting. Op circa 24 m-mv is een scheidende laag aanwezig. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 7

8 Volgens het DINO- loket stroomt het grondwater met circa 25 m/jaar. Dit lijkt met name in de laag waar de verontreiniging zich bevindt (van circa 2 tot 5,5 meter) een veel te hoge grondwaterstromingsnelheid. Kijkend naar ouderdom van de verontreiniging en de verspreiding tot op heden dan wordt er bovenin het pakket een grondwaterstroming van circa 5 m/jaar verwacht. Figuur 6 Isohypsen (meting 2013) en stromingsrichting 3.3 Potentie natuurlijke afbraak Er is geen onderzoek gedaan naar de Redox- en geochemische omstandigheden voor biologische afbraak. Op basis van ervaring uit de omgeving worden aerobe tot nitraatreducerende omstandigheden in het grondwater verwacht. Dit is ongunstig voor de natuurlijke afbraak van VOCl. Ook uit de uitgevoerde onderzoeken blijkt dat er nauwelijks afbraak op de locatie optreedt. De verontreiniging bestaat daarom met name uit Per; de lager gechloreerde afbraakproducten (Cis en VC) worden vrijwel niet aangetroffen. 3.4 Verontreinigingsituatie in de te saneren bronzone In het nader bodemonderzoek van Tauw wordt de verontreinigingsituatie nader beschreven. In onderstaande afbeelding is het conceptueel model van Tauw weergegeven. In bijlage 3 zijn tekeningen opgenomen van de verontreinigingsituatie. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 8

9 Figuur 7 Conceptueel model Aan de hand van de informatie over riolering en historische informatie is het conceptueel model nader verfijnd. Op basis van de onderzoeksgegevens, riolerings- en historische informatie is er sprake van een tweetal hotspots: 1. Een hotspot ter plaatse van de voormalige Per-machine en afvoer met een uitloper naar de voorzijde van het pad. De sterke verontreiniging (>10% oplosbaarheid Per) is te verwachten vanaf het maaiveld tot circa 4,0 m-mv. 2. Een hotspot aan de zijkant van het pand ter plaatse van de Per opslag, septictanks en riolering aan de zijkant van het pand. De sterke verontreiniging (>10% oplosbaarheid Per) is te verwachten vanaf het maaiveld tot circa 4,0 m-mv. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 9

10 Figuur 8 Paarse lijnen: de twee hotspots (>10% max. oplosbaarheid) - Rode lijn: de zone µg/l In deze twee hotspots worden concentraties aangetroffen van >10% van de maximale oplosbaarheid van Per. Op grond van literatuurgegevens 1 wordt hier puur product verwacht. Dit betekent dat het mogelijk is dat hier dichtheidstroming heeft opgetreden waarbij het product dieper naar beneden migreert. Om te onderzoeken of dit heeft opgetreden is worden hier diepe filters geplaatst (zie paragraaf 6.3.2). Rondom deze hotspots is een zone aanwezig met concentraties van >1.500 µg/l (1% maximale oplosbaarheid). Volgens de literatuur 2 is er geen sprake van vrij puur product in de bodem. Wel is er sprake van hele kleine druppeltjes residuair product dat zich in geabsorbeerde vorm bevindt in de allerkleinste (doodlopende) microporiën in de bodem. Deze verontreiniging gaat slechts zeer langzaam in oplossing in het grondwater. Van vrij puur product en dichtheidstroming is geen sprake meer. Bij deze concentraties wordt geen migratie naar beneden verwacht. 1 Dense chlorinated solvents and other DNAPLs in groundwater: history, behavior, and re-mediation, James F. Pankow & John A. Cherry 2 DNAPL source reduction, facing the challenge, EPA HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 10

11 In bijlage 5 is de vrachtberekening van de verontreiniging opgenomen. In onderstaande tabel is de vrachtberekening samengevat. Ronde 1 Lokatie: Raalte Bosatex grondwater grond product Totaal Van [mmvmv] Tot [m- A [m2] V [m3] [kg] [kg] [kg] [kg] 2 5, , , ,431 Totaal 11, , ,431 Uit de berekening volgt dat er in totaliteit zo n 2500 kg verontreiniging aanwezig is. Hiervan is circa 2300 kg als product aanwezig en circa 150 kg in grondwater en gebonden aan de grondfase. Onduidelijkheden in verontreinigingsituatie Met het oog op de sanering zijn er twee onduidelijkheden in de verontreinigingsituatie. a. Septictank Uit het rioleringsonderzoek (zie bijlage 8) volgt dat de septic-tank mogelijk een bron is geweest. Als dit zo is, dan moet onder of nabij de septictank een sterke grondverontreiniging worden aangetroffen. Om dit uit te zoeken zijn bij het plaatsen van de filters voor de insitu sanering extra onderzoeksactiviteiten voorzien (zie paragraaf 6.3.1). b. Verontreiniging >4 m-mv Ter plaatse van de twee hotspots zijn geen diepe filters geplaatst tijdens het onderzoek. Stroomafwaarts van de bron (filter 115, filterstelling 6 tot 7 m-mv) zijn geen Per- concentraties gevonden die de 1% maximale oplosbaarheid van Per overschrijden. Er zijn derhalve geen aanwijzingen voor de aanwezigheid van puur product op grotere diepte. Om dit te verifiëren zijn bij het plaatsen van de filters voor de insitu sanering extra onderzoeksactiviteiten voorzien (zie paragraaf 6.3.2). HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 11

12 4 Saneringsdoel Doel van de sanering is het bereiken van een stabiele eindsituatie zoals omschreven in het bodembeleid (trede 3 van de saneringsladder uit doorstart A5). Na sanering: a. is er geen verdere verspreiding van de verontreiniging meer (stationaire situatie); b. zijn er geen risico s (humaan en of ecologisch); c. worden er geen kwetsbare objecten bedreigd; d. zal geen verstoring van de stabiele eindsituatie optreden door voorzienbare ontwikkelingen. Bron (>1% maximale oplosbaarheid) Voor deze locatie betekent dit dat er een bronsanering wordt uitgevoerd zodat de uitloging van de verontreiniging naar de pluim stopt. Overeenkomstig de Bosatex-aanpak 3 betekent dat voor de bron de volgende saneringsdoelstelling wordt gehanteerd: 1% van de maximale oplosbaarheid van de moederproducten Per en Tri. Dit betekent voor Per maximaal µg/l en voor Tri maximaal µg/l; 1% van de maximale oplosbaarheid van de afbraakproducten Cis en VC. Dit betekent voor Cis maximaal 8000 µg/l en voor VC maximaal µg/l; Overeenkomstig de BOSATEX aanpak worden bij deze concentraties geen humane of verspreidingsrisico s meer verwacht. Dit zal met monitoring worden aangetoond. Pluim (<1% maximale oplosbaarheid) Voor de pluim is de saneringsdoelstelling: een grote restverontreiniging die stabiel of nagenoeg stabiel is binnen 30 jaar. Fasering sanering De sanering wordt in fasen uitgevoerd: Fase 1 betreft de actieve sanering van de bronzone; Fase 2 betreft de monitoring van bronzone en pluim 3 Onderzoeksstrategie NO/SO Bosatex (Versie 2), d.d. 27 maart 2012, Tauw bv HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 12

13 5 Saneringskader 5.1 Locatiespecifieke randvoorwaarden sanering Bebouwing De locatie is bebouwd en in gebruik voor bewoning of als wasserij. De verontreiniging is grotendeels onder of nabij bebouwing aanwezig. De normale bedrijfsvoering en bewoning van de panden gaat tijdens de sanering door. Dit betekent praktisch dat de inzet van een ontgraving als saneringstechniek niet of slechts zeer beperkt mogelijk is. Er is geen veen in de bodem aanwezig, dus het risico op zettingen als gevolg van technieken als chemische oxidatie en grondwateronttrekking is beperkt. Snelheid van saneren Bosatex wil graag binnen afzienbare termijn van de erfenis van de bodemverontreiniging af. Saneringstechnieken waarmee de verontreiniging relatief snel aangepakt kan worden hebben daarom de voorkeur. Op basis van deze uitgangspunten worden in paragraaf 5.2 de mogelijke saneringstechnieken behandeld en afgewogen. 5.2 Afweging bronaanpak Op / direct naast de bronlocatie staan panden. Bovendien is de sterke verontreiniging tot 4 m-mv aanwezig. Sloop van de panden en volledige ontgraving van de verontreiniging is niet mogelijk. Dit betekent dat de bron alleen met insitu technieken aangepakt kan worden. Voor de onverzadigde zone is alleen bodemluchtextractie in deze situatie bruikbaar als saneringstechniek. Om deze reden zal bodemluchtextractie worden toegepast voor de onverzadigde zone. Bovendien zorgt bodemluchtextractie ervoor dat de uitdamping van verontreiniging naar de woningen wordt geminimaliseerd omdat er een onderdruk op de bodem onder de woningen wordt gezet. Eventueel dampen die vrijkomen bij de actieve sanering van de verzadigde zone worden dan ook afgevangen. De bronlocatie bevat hoge concentraties Per. De omstandigheden voor biologische afbraak zijn ongunstig. De volgende insitu saneringstechnieken zijn beschikbaar om de sterke verontreiniging in de verzadigde zone te saneren (functionele saneringen): Biologische sanering: de huidige omstandigheden in de bodem voor biologisch afbraak zijn ongunstig. Om de biologische afbraak op gang te brengen moet waarschijnlijk een flinke inspanning gepleegd worden: injectie van veel substraat en de bodem moet waarschijnlijk geënt worden met bacteriën. Dit vergt een behoorlijke inspanning en er is grote bovengrondse installatie nodig. De biologische afbraak in de bodem is van nature niet op gang gekomen. Er is een kans dat de afbraak ook tijdens een biologische sanering niet of niet volledig op gang komt. Om deze redenen is er niet gekozen voor een biologische sanering. Pump en treat: De concentraties zijn te hoog om aan te pakken met een traditionele grondwatersanering. Een grondwatersanering zal stagneren door langdurige nalevering van de verontreiniging aan het grondwater. Als met een andere techniek (bijvoorbeeld HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 13

14 met chemische oxidatie of een thermische sanering) de hoogste gehalten verwijderd zijn, kan pump en treat nog wel een mogelijkheid zijn voor de aanpak van de laatste resterende verontreiniging Chemische oxidatie: door het inbrengen van een sterk oxidatieve stof kunnen de verontreinigingen gesaneerd worden. Voordeel van deze techniek is dat het een snelle en zekere techniek is. Zodra de ingebrachte oxidant in aanraking komt met de verontreiniging, is de sanering een feit. De techniek wordt als geschikt beoordeeld voor deze locatie. In paragraaf 6.4 wordt dit verder uitgewerkt. Persluchtinjectie en bodemluchtextractie: Door lucht in te brengen en te onttrekken wordt de bodem doorspoelt met lucht. Voor de aanpak van de bronzone zijn de concentraties te hoog. Er is grote kans op een stagnerende sanering door de hoge concentraties in de bron. Tevens is er een verhoogde kans op blootstelling van de gebruikers en bewoners doordat de verontreiniging geforceerd overgaat naar de luchtfase. Thermische sanering: door elektroden in de grond te plaatsen en stroom door de bodem te sturen wordt de bodem verwarmd. De verontreiniging gaat vervolgens versneld over in de gasvormige fase waarna de verontreiniging via de gasfase onttrokken kan worden. Het is een zekere en snelle techniek. Zodra de bodem een temperatuur heeft bereikt van 87 graden is sanering een feit. Per in water kookt namelijk bij 87 graden en is daarom zeker verdwenen bij het bereiken van deze of een nog hogere temperatuur. De sanering kan in enkele weken worden uitgevoerd. Nadeel van deze techniek zijn de relatief hoge kosten. Ook is een fijnmazig filternetwerk van bodemluchtextractie nodig om te voorkomen dat de gebruikers worden blootgesteld aan de uitdampende verontreiniging. Dit betekent veel overlast voor de bewoners en bedrijfsvoering van de chemische wasserij. Om deze redenen is er niet gekozen voor een thermische aanpak van de verontreiniging. Op basis van bovenstaande is besloten dit saneringsplan te baseren op de volgende saneringstechnieken: Bodemluchtextractie in de onverzadigde zone Insitu chemische oxidatie (ISCO) in de verzadigde zone 5.3 Keuze oxidant Voor deze locatie zijn de volgende oxidanten beschikbaar voor insitu chemische oxidatie (ISCO): Ozon (eventueel aangevuld met peroxide) perozone : voor deze toepassing moet een vast filter- en ondergronds leidingennetwerk worden aangelegd wat veel overlast geeft. Bovendien is er langdurig een (forse) installatie nodig voor de uitvoering. Ozon is gasvormige oxidant. Door het bubbelen in de bodem ontstaat er extra uitdamping van verontreiniging uit de bodem waardoor er een grotere kans is dat de bewoners en gebruikers worden blootgesteld aan verontreiniging en ozondampen. Om deze reden is niet gekozen voor ozon. Permanganaat is een zwakke oxidant met een aantal specifieke nadelen waaronder het inpakken van de verontreiniging door bruinsteenvorming. Permanganaat wordt om deze reden weinig toegepast in Nederland en heeft ook voor deze locatie niet de voorkeur. Fentons Reagens: deze combinatie van waterstofperoxide en een katalysator wordt al ruim tien jaar succesvol toegepast. Deze zeer sterke oxidant is geschikt voor de aanpak van deze locatie. De reactie verloopt zeer snel (reactietijd 1 à 2 dagen). Aandachtpunt specifiek voor deze locatie is de gasvorming die bij de reactie ontstaat. Met name onder de bebouwing kan deze techniek alleen worden toegepast in combinatie met een goede bodemluchtextractie. Om deze reden wordt in elk de geval de eerste ronde chemische oxidatie uitgevoerd met een andere oxidant. In de tweede ronde chemische oxidatie zal HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 14

15 de reactie minder heftig verlopen (lagere concentraties verontreiniging) en kan daarom optioneel met Fentons Reageans worden uitgevoerd. Persulfaat een sterke oxidant met een lange werkingsduur waardoor er minder kans op rebounce 4 is. De reactie verloopt minder snel dan met Fentons Reagens. Bij de reactie komt er veel sulfaat vrij en dit is vaak een nadeel als er na chemische oxidatie nog een biologische vervolgstap is (verstoring biologische afbraak VOCl door sulfaat). Voor deze locatie is dit echter geen nadeel om er geen biologische vervolgstap voorzien is en omdat de biologische omstandigheden nu ook al slecht zijn. Bij de reactie komt geen gas vrij waardoor er in tegenstelling tot andere oxidanten geen verhoogde kans op blootstelling van verontreiniging voor de bewoners en gebruikers van de panden is. Om bovenstaande redenen is voor deze locatie gekozen voor de oxidant persulfaat. Bij een tweede ronde kan eventueel Fentons Reagens worden ingezet (dit kan met dezelfde filters en injectieunit). 4 Rebounce: Bij de chemische oxidatie wordt de verontreiniging in de grondwaterfase grotendeels weggenomen. Chemische oxidatie werkt vooral goed in de grondwaterfase. Direct na de chemische oxidatie zijn de concentraties in het grondwater sterk gedaald. De verontreiniging in de grondfase is echter slechter 'bereikbaar' met chemische oxidatie waardoor er nog gehalten in de grondfase achterblijven. Na de chemische oxidatie stellen de evenwichten tussen grond- en grondwater zich opnieuw in. Door de restverontreiniging in de grond kunnen de concentraties in het grondwater na een paar weken weer ongeveer net zo hoog zijn als voor de chemische oxidatie. Dit effect staat bekend onder de naam 'rebounce'. Om dit effect zoveel mogelijk tegen te gaan wordt chemische oxidatie in meerdere ronden uitgevoerd als gebruik wordt gemaakt van een snelle oxidant zoals Fentons Reagens. Of er wordt gekozen voor een langzame oxidant zoals permangaant of persulfaat waardoor de rebounce-effecten kunnen worden tegengegaan. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 15

16 6 Sanering 6.1 Werkzaamheden In onderstaand schema is aangegeven welke werkzaamheden zijn voorzien. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 16

17 In de volgende paragraven wordt dit verder toegelicht. 6.2 Plaatsen injectie- en bodemluchtfilters De uitpandige injectiefilters worden geplaatst met behulp van SONIC-drilling. Als injectiefilters worden er 32 mm PE filters toegepast. Ter plaatse van de verfiltering wordt een grindomstorting toegepast. Daarboven wordt een grout/betonomstorting toegepast om lekkages via de schacht te voorkomen. Na plaatsing moet het grout minimaal een week uitharden voordat de filters kunnen worden gebruikt voor het injecteren. Voor de bodemluchtfilters worden 63 mm PE-filters toegepast en handmatig geplaatst. De inpandige filters (pand nr 10) en filters in de kelders (pand nr 8 en 12) worden handmatig geplaatst. De filters in het pand van Propernette (nr 10) worden langs de wanden geplaatst zodat dit kan worden uitgevoerd zonder het gehele pand leeg te hoeven ruimen. De indicatieve situering van de filters is opgenomen in bijlage 4. De exacte situering van de filters, de aantallen filters en de filterstelling worden geoptimaliseerd aan de hand van de head-space en bodemluchtmetingen (zie paragraaf 6.3). 6.3 Head-space en bodemluchtmetingen De verontreiniging is erg vluchtig. Om de verontreiniging goed in beeld te brengen worden alle filters direct na plaatsing doorgemeten. De bodemluchtfilters worden aangesloten op een aircase en behulp van een PID meter doorgemeten. De injectiefilters worden afgepompt en in het veld doorgemeten. Hierbij wordt een flesje half gevuld en geschud. Hierna wordt de lucht boven het watermonster doorgemeten met een PIDmeter. Op deze wijze wordt direct in het veld een goed beeld van de verontreiniging verkregen en kan indien nodig direct worden besloten om filters bij te plaatsen. De metingen worden gebruikt om filters te selecteren voor bemonstering en analyse. Zo wordt een goed en fijnmazig beeld verkregen van de verontreiniging en kan de sanering hierop worden geoptimaliseerd. De exacte situering van de bodemlucht- en injectiefilters, de aantallen filters en de filterstelling worden geoptimaliseerd aan de hand van de head-space en bodemluchtmetingen Onderzoek ter plaatse SEPTIC-tank Tijdens het plaatsen van filters zal er extra aandacht zijn voor de SEPTIC-tank omdat deze als mogelijke bronlocatie wordt gezien. De volgende werkzaamheden voorzien: 1. De bovenkant van de SEPTIC tank wordt vrijgegraven; 2. Er wordt geïnspecteerd of de rioolaansluiting lekt en dit wordt zo nodig hersteld. 3. Er worden boringen geplaatst naast en onder de SEPIC-tank. Deze worden doorgemeten met behulp van de bodemklok en PID. Als er verhoogde waarden worden aangetroffen wordt er een grondmonster genomen en geanalyseerd. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 17

18 Als er in de onverzadigde zone een sterke verontreiniging wordt aangetroffen (>10 mg/kg ds Per) dan wordt deze direct ontgraven voor zover als dit civieltechnisch mogelijk is zonder aanvullende maatregelen zoals een grondkerende constructie of bemaling. De situering van de bodemluchtextractiefilters wordt afgestemd op een eventuele achterblijvende restverontreiniging (bijvoorbeeld onder de bebouwing). Als er in de verzadigde zone een sterke verontreiniging wordt aangetroffen (>1.500 µg/l Per) dan dan wordt de situering van de injectiefilters en het injectieregiem hierop aangepast Plaatsing diepe filters afperking diepte bron Tijdens het onderzoek is alleen stroomafwaarts van de bron naast het pand een diep filter geplaatst (filter 115 van 6-7 m). Hier werd 690 µg/l aan Per aangetroffen. Het lijkt erop dat de sterke verontreiniging (>1% maximale oplosbaarheid) zich niet naar de diepte heeft verspreid. Om te controleren of de verontreiniging zich daadwerkelijk niet naar de diepte heeft verspreid worden ter plaatse van de twee mogelijke bronlocaties diepe filters geplaatst. 1. Filter I-100 wordt ter plaatse van de septic tank en voormalige PER opslag geplaatst met een filterstelling 6-7 m-mv. De precieze locatie van dit filter wordt bepaald aan de hand van de metingen in de ondiepe filters. 2. Filter I-101 wordt vanaf de voorzijde onder Brugstraat 10 geplaatst. De precieze locatie van dit filter wordt bepaald aan de hand van de metingen in de ondiepe filters. De filters worden uitgevoerd als zogenaamde kwaliteitsfilters (32 mm HDPE). Dit betekent dat de filters worden voorzien van een prefab-omstorting en prefab-bentonietafdichting. Het filter wordt tot aan de grondwaterspiegel voorzien van een bentonietafdichting. Van de grondwaterstand tot aan het maaiveld wordt een betonomstorting toegepast. Het doel hiervan is tweeledig: Voorkomen dat eventueel aanwezig puur product langs de stijgbuis van het filter naar beneden zakt; Het filter is hierdoor ook te gebruiken als injectiefilter. De afdichting voorkomt kortsluitstromen langs de stijgbuis tijdens het injecteren van oxidant en katalysator. Na plaatsing worden de filters doorgemeten en bemonsterd. Als er geen of beperkt verontreiniging (<1% maximale oplosbaarheid) wordt aangetroffen dan worden filter I-100 en filter I-101 gebruikt als monitoringsfilter. Als er verontreiniging (>1% maximale oplosbaarheid) wordt aangetroffen dan worden de filters gebruikt voor injectie. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 18

19 6.4 Chemische oxidatie Op basis van ervaringsgegevens zijn de globale hoeveelheden katalysator en oxidant berekend. Er is met een ruime overmaat gerekend: er wordt ruim 5x keer de theoretische hoeveelheid ingebracht. Dit betekent dat in principe 1 injectieronde voldoende is. Na de eerste injectieronde wordt gemeten wat de resultaten zijn en wordt een gerichte tweede ronde ISCO uitgevoerd. Onderstaande hoeveelheden zijn hierop gebaseerd. Indien nodig wordt daarna nog een derde ronde ISCO uitgevoerd (hoeveelheden zijn niet opgenomen in onderstaand overzicht). De exacte situering van de filters, de aantallen filters, de filterstelling en hoeveelheid oxidant en katalysator worden geoptimaliseerd aan de hand van de head-space en bodemluchtmetingen (zie paragraaf 6.3). Omvang septic TCE washer Overig Oppervlakte 50 m2 45 m2 260 m2 van: 2 m-mv 2 m-mv 2,5 m-mv tot: 5,5 m-mv 5,5 m-mv 5,5 m-mv Filters Aantal 4 stuks 4 stuks 17 stuks filterstelling van: 2 m-mv 2 m-mv 2 m-mv filterstelling tot: 4 m-mv 4 m-mv 4 m-mv Injectie (totaal) aantal ronden (stuks) Persulfaat (totaal m3 veld) 37, veld 50,77 m3 veld 76,76 m3 veld m3 Katalysator 10,86 veld 9,77 m3 veld 48,39 m3 veld Voor het injecteren wordt op het injectiefilter een injector-head geplaatst waarmee o.a. de druk kan worden gereguleerd. Via tijdelijke slangen wordt vanuit de injectie-unit vervolgens katalysator en oxidant geïnjecteerd. Na afloop van de injectie wordt de injectorhead van het filter verwijderd. Het injectiefilter kan vervolgens ondergronds worden afgewerkt onder bijvoorbeeld een straatpot. Voor het aanmaken en injecteren van de katalsyator wordt een mobiele injectie-unit ingezet. Deze unit heeft een tweetal buffertanks waarin de ingrediënten in de gewenste samenstelling en verhoudingen worden gemengd. Door de inzet van een mobiele injectieunit wordt de overlast tot een minimum beperkt. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 19

20 figuur 1 Mobiele uitvoering van de injectie-unit (foto genomen tijdens chemische oxidatie) Om verspreiding van verontreiniging zoveel mogelijk tegen te gaan wordt er van onderen naar boven en van buiten naar binnen geïnjecteerd. 6.5 Bodemluchtextractie Ook in de onverzadigde zone worden verontreinigingen aangetroffen. Om deze aan te pakken wordt bodemluchtextractie toegepast. Hierbij is rekening gehouden met maximaal 100 m 3 /uur (lucht). De vrijkomende lucht van de bodemluchtextractie zal over een luchtzijdig actief koolfilter worden geleid voordat deze wordt geëmitteerd. De lozing voldoet aan de Nederlandse Emissierichtlijn Lucht (NER). In onderstaande tabel is een eerste opzet gegeven voor de bodemluchtextractie. De exacte situering van de bodemluchtfilters, de aantallen filters, de filterstelling, debiet en duur bodemluchtextractie worden geoptimaliseerd aan de hand van de head-space en bodemluchtmetingen (zie paragraaf 6.3). Filters tpv kelder in wasserij/uitpandig Aantal 2 stuks 10 stuks Filterstelling van: 2 m-mv 1 m-mv Filterstelling van: 3 m-mv 2 m-mv Duur 20 weken 20 weken figuur 2 Overzicht bodemluchtextractie HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 20

21 6.6 Milieukundige begeleiding bron In onderstaande figuur en tekst zijn de controle en ijkmomenten voor de bronsanering nader uitgewerkt. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 21

22 Headspacemeting (milieukundige processturing) Na plaatsing worden alle filters doorgemeten met head-spacemeting. Dit is een indicatieve meting waarbij een standaardflesje half wordt gevuld en flink wordt geschud. Vervolgens wordt met een PID-meter de concentratie verontreiniging in de lucht boven het verontreinigde water gemeten. Omdat deze verontreiniging erg vluchtig is, geeft dit een goede indicatie van de concentratie verontreiniging in het grondwater. Nulmeting (milieukundige processturing) Op basis van de resultaten van de headspacemeting worden de filters geselecteerd voor de bemonstering voor de nulmeting en de vervolgmetingen. Vervolgmetingen / eindmeting (milieukundige processturing) Op basis van de nulmeting worden relevante filters geselecteerd voor de tussentijdse metingen. Deze worden na een rustperiode van minimaal vier weken na het afronden van de chemische oxidatie uitgevoerd zodat de evenwichten tussen grond en grondwater zich weer hebben kunnen instellen. Verificatie (door verificator) Na het bereiken van het eindresultaat (in de bronzone) wordt het resultaat geverifieerd door een onafhankelijk adviesbureau conform BRL Afronding actieve bronsanering (fase 1) Na het bereiken van het saneringsresultaat wordt de actieve sanering (fase 1) afgerond met een tussentijds evaluatierapport waarin onderbouwd wordt dat voldaan wordt aan de 1% oplosbaarheiddoelstelling en dat er geen humane risico s zijn. Vervolgens wordt in fase 2 (monitoring) aangetoond dat er voldaan wordt aan de saneringsdoelstelling ten aanzien van verspreiding: een grote restverontreiniging die stabiel of nagenoeg stabiel is binnen 30 jaar. 6.7 Terugvalscenario actieve bronsanering Als blijkt dat na bronsanering nog residuair product aanwezig is, zal dit nadelig zijn voor de stabiliteit van de verontreiniging. Dit residuair product zal naleveren aan het grondwater waardoor de concentraties in het grondwater niet voldoende zullen dalen en er een verspreidingsrisico aanwezig blijft. In dit geval zijn de volgende terugscenario s mogelijk: 1. Een extra ronde chemische oxidatie om het resterende residuair product aan te pakken; 2. Inzet van surfactants of akoestisch saneren om de verontreiniging tijdelijk te mobiliseren. Deze gemobiliseerde verontreiniging moet vervolgens verwijderd worden met de grondwateronttrekking of met chemische oxidatie. Voordat wordt overgegaan tot een terugvalscenario zal dit eerst worden afgestemd met het bevoegde gezag. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 22

23 6.8 Monitoring en ijkmomenten ten behoeve van het vaststellen van een stabiele eindsituatie De monitoring ten behoeve van het aantonen van de stabiele eindsituatie zal bestaan uit het drie maal (na 1, 3 en 5 jaar) bemonsteren van een aantal peilbuizen in de bron en in de pluim. Hierbij wordt gedacht aan de peilbuizen 1, 107 en 112 (ondiep) en I-100 en I-101 (diep, nog te plaatsen) in/nabij de bron en de peilbuizen 16, 114 en 122 (ondiep) en 115, 116 en 117 (diep) in de pluim. Voor de situering van genoemde peilbuizen zie bijlage 4. Na de actieve saneringsfase wordt met de dan beschikbare informatie het monitoringsnetwerk van peilbuizen definitief vastgesteld. De grondwatermonsters worden geanalyseerd op VOCl en VC. De monitoringsresultaten worden beoordeeld en binnen 2 maanden gerapporteerd en aan het bevoegd gezag toegezonden. Als daartoe aanleiding is, b.v. bij onverwachte substantiële veranderingen in gehalten, kan het monitoringprogramma in overleg met bevoegd gezag tussentijds worden bijgesteld. Voor het beoordelen van de trend in de monitoringsgegevens wordt gebruik gemaakt van het statische trendbeoordelingsprogramma Man-Kendall. Hiermee kan op objectieve wijze worden berekend of een monitoringreeks een dalende of stijgende trend vertoont of dat de reeks stabiel is. Bij deze trendbeoordeling moeten de resultaten van tenminste vier meetronde worden ingevoerd. Daarvoor worden behalve de resultaten van de drie hiervoor genoemde monitoringronden ook de resultaten van de monitoring direct na beëindiging van de actieve saneringsfase (fase 1) betrokken. Er is sprake van een stabiele eindsituatie als: de concentraties in de gesaneerde bronzone geen stijgende trend vertonen en de concentraties in de pluim een stabiele of dalende tendens vertonen. Als aan deze criteria wordt voldaan, wordt de sanering afgerond met een evaluatieverslag van de sanering. Het evaluatieverslag, waarin ook eventuele gebruiksbeperkingen worden opgenomen, wordt ter goedkeuring voorgelegd aan het bevoegd gezag, provincie Overijssel. De volgende overwegingen liggen ten grondslag aan genoemde werkwijze om de stabiele eindsituatie aan te tonen: Gezien de aard, ouderdom van de verontreiniging en natuurlijke bodemprocessen verloopt verspreiding van de verontreiniging erg traag, zeker als door de actieve sanering van de bronzone, de voeding van de pluim wordt gestopt. Een eventuele verspreiding van verontreiniging in de pluim zal dan ook erg traag verlopen en vaststellen daarvan door grondwatermonitoring vraagt een lange periode van meting. Daarom is gekozen voor een tweejaarlijkse meting; Om op een objectieve en betrouwbare wijze trends in een monitoringreeks vast te stellen volgens de Man-Kendall -methode ( stijgend, dalend of stabiel ), zijn tenminste vier meetronden vereist. Deze wijze van trendbeoordeling is een betrouwbare en algemeen geaccepteerde methode om de stabiliteit te toetsen. Het vooraf vaststellen van signaalen/of actiewaarden kan leiden tot voorbarige conclusies, omdat wordt uitgegaan van momentopnamen. Dat neemt niet weg dat substantiële veranderingen in gemeten gehalten kunnen leiden tot tussentijdse aanvullende maatregelen. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 23

24 Het kan voorkomen dat gehalten in het grondwater na een actieve bronsanering nog tijdelijk toenemen om daarna weer af te nemen, het bekende fenomeen van loslatende pluim. Bij de beoordeling van de situatie zijn vooral de gevolgen van verspreiding maatgevend en niet zozeer de verspreiding zelf (een toename van de pluim hoeft op zichzelf nog geen reden te zijn tot aanvullende maatregelen). De voorgestelde werkwijze tot vaststelling van de stabiele eindsituatie past binnen de regels, zoals gesteld in Circulaire bodemsanering. 6.9 Terugvalscenario pluim Mocht de pluim niet stabiel zijn of worden conform het toetsingskader vermeld in paragraaf 6.8, en de verspreiding wordt onacceptabel geacht (bijvoorbeeld omdat op langere termijn mogelijk toch risico s ontstaan als gevolg van deze verspreiding), dan wordt er in overleg met het bevoegde gezag gekeken naar passende maatregelen. Hierbij kan gedacht worden aan verlenging van de periode van monitoring om te bezien of na langere tijd alsnog een stabiele pluim ontstaat of in het uiterste geval aanvullende saneringsmaatregelen b.v. in de vorm van pluimsanering middels een biologische aanpak of een grondwateronttrekking en zuivering. 7 Veiligheid en gezondheid De veiligheidsklasse is berekend volgens de methodiek zoals die wordt omschreven AI-22 en CROW132. Op grond van de beschikbare gegevens moet worden gewerkt met inachtneming van de veiligheidsmaatregelen en voorzieningen die worden voorgeschreven bij veiligheidsklasse 1T en 0F. Gedurende de uitvoering van de werkzaamheden zal aan de hand van de uitgevoerde metingen de veiligheidsklasse, indien nodig, worden aangepast. Ten aanzien van de bepaling van T/F klassen dient opgemerkt te er geen contact tussen de verontreiniging en de personeel kan plaatsvinden: De bovengrond is schoon Er is dus geen contact tussen de verontreiniging en de bovengrondse infrastructuur alsmede contact met de mens. Dit geldt bij het uitvoeren van de chemische oxidatie. NB: het grootste risico van het werk betreft niet het contact met de verontreinigingen, maar het contact met de chemicaliën die bij de injectie worden gebruikt. Bij het plaatsen van injectiefilters wordt gewerkt met de SONIC. Hierbij wordt - voor het plaatsen van de injectiefilters - geen verontreinigde grond of grondwater naar bovengebracht. Alleen als er grondmonsters worden gestoken of handmatig filters worden geplaatst is contact met verontreiniging mogelijk en is (tijdelijke) aanpassing van de veiligheidsklasse nodig. Op grond van bovengenoemde aanname is voor dit werk basis klasse droog bepaald. Gedurende de werkzaamheden zullen de metingen uitwijzen conform welke veiligheidsklasse gewerkt dient te worden. Voor de uitvoering van de sanering wordt er een V&G plan uitvoeringsfase opgesteld waarin het meetregime en de veiligheidsvoorzieningen worden uitgewerkt. HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 24

25 8 Communicatie In de volgende communicatie is voorzien: aanspreekpunt en verantwoordelijke voor het bevoegd gezag (melden afwijkingen en dergelijke): Bosatex; Aanspreekpunt en verantwoordelijkheid voor meldingen aan vergunningverleners: aannemer; Aanspreekpunt en afspraken eigenaar/ gebruiker locatie: Bosatex; Aanspreekpunt en verantwoordelijke voor contact met derden (buren, gemeente, huurders panden, enzovoort): Bosatex. 9 Nazorg Na sanering van de bron en het aantonen van een stabiele eindsituatie is er geen actieve nazorg voorzien. Wel kunnen eventuele gebruiksbeperkingen gelden (bijvoorbeeld grondwateronttrekking alleen onder voorwaarden). 10 Doorlooptijd sanering Voor de sanering wordt de volgende globale planning gehanteerd: Start bronsanering voor zomer 2016 Eind 2016 afronding bronsanering met tussentijds evaluatierapport Monitoring: Afronding sanering eind 2022 / begin 2023 HMVT, rap-04 SP.docm Pagina 25

26 Bijlagen Bijlage 1. Topografische kaart Bijlage 2. Kadastrale kaart Bijlage 3. Verontreinigingsituatie Bijlage 4. Filters insitu sanering Bijlage 5. Berekening aanwezige vracht Bijlage 6. Foto s omgeving Bijlage 7. Foto s kelders Bijlage 8. Rioleringsonderzoek HMVT, rap-03 SP.docm Bijlagen

27 Bijlage 1. Topografische kaart HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 1

28

29 Bijlage 2. Kadastrale kaart HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 2

30 Uittreksel Kadastrale Kaart Uw referentie: b /8a Brugstraat a 26t/m m 5 m 25 m Deze kaart is noordgericht Perceelnummer Huisnummer Vastgestelde kadastrale grens Voorlopige kadastrale grens Administratieve kadastrale grens Bebouwing Overige topografie Voor een eensluidend uittreksel, Apeldoorn, 25 februari 2014 De bewaarder van het kadaster en de openbare registers Schaal 1:500 Kadastrale gemeente Sectie Perceel RAALTE F 2690 Aan dit uittreksel kunnen geen betrouwbare maten worden ontleend. De Dienst voor het kadaster en de openbare registers behoudt zich de intellectuele eigendomsrechten voor, waaronder het auteursrecht en het databankenrecht.

31 Omgevingskaart Klantreferentie: m 125 m 625 m Deze kaart is noordgericht. Schaal 1: Hier bevindt zich Kadastraal object RAALTE F 2690 Brugstraat, RAALTE De auteursrechten en databankenrechten zijn voorbehouden aan de Topografische Dienst Kadaster.

32 Bijlage 3. Verontreinigingsituatie HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 3

33 1001 Ni eu we Ma r kt 10 4 Brug s 2001 traa ers traa t t 109 1,8-2,0 0,26 <0,050 <0, ven t 121 0,0-0, <0,050 <0,050 <0, De ,7-1,9 0,26 <0,050 <0, ,9-2,1 <0,050 <0, ,8-2, <0,050 <0,050 <0, ,8-2, <0,050 <0,050 <0, ,7-1,9 <0,050 <0, ,8-2,0 0,13 <0,050 <0, ,9-2,1 0,63 <0,050 <0, B ,8-2, ,087 <0,050 <0, ,7-1, <0,050 <0,050 <0, m B Legenda Boring B Boring gestaakt Peilbuis Peilbuis met 2 filters Peilbuis met 4 filters B C A D Opdrachtgever 119 E F A = Meetpuntnr. + Monsterdiepte (m-mv) B = Analysedatum (maand-jaar) C = Gehalte tetrachl.etheen (per) (mg/kg Ds) D = Gehalte trichlooretheen (tri) (mg/kg Ds) E = Gehalte 1,2-dichlooretheen (cis getoetst aan cis + trans) (mg/kg Ds) F = Gehalte vinylchloride (mg/kg Ds) Project <= Achtergrondwaarde of < Rapportagegrens > Achtergrondwaarde en <= Tussenwaarde > Tussenwaarde en <= Interventiewaarde > Interventiewaarde en <= 10 * Interventiewaarde > 10 * Interventiewaarde Schaal Stichting Bodemcentrum Raalte, Brugstraat 10, Bosatex NO Onderdeel Status 1:500 Formaat A3 Datum DEFINITIEF Projectnummer Tekeningnummer Get. AAT Verontreinigingssituatie VOCL Bronnen: Esri Nederland, Esri, in grond (standaard bodem) 3 Gec. MNU Kadaster, CBS, Min VROM, Postbus 133 Rijkswaterstaat en gemeenten: 7400 AC Deventer Telefoon (0570) Rotterdam, Breda, Tilburg Fax Breda, (0570) 69 96Tilburg 66 Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Min VROM, Rijkswaterstaat en gemeenten: Rotterdam, _10003D.MXD

34 ,5-3, <0,20 <0,60 <0,10 <0, ,5-3,5 0, Ni eu we Ma r kt ,5-3, <0,10 <0,10 <0,10 <0, <0,10 <0,20 <0,10 <0,20 Brug s ,0-24,0 <0,20 4,3 34,0-35,0 0,27 8,5 6,8 <0, ,0-4,0 3,8 - t ers traa t , ,26 traa ven t ,0-10,0 0,50 1, ,0-16,0 0,20 <0,50 1,5 <0, ,8-2,8 0,40 <0,20 <0,10 <0, , De ,9-2,9 1,4 <0,20 <0,10 <0, ,5-3, <10 6,0-7,0 4,9 0,69 <0, ,7-3,7 2,0 <0,50 <0,10 <0, ,9-2,9 0,58 <0,20 <0,10 <0, ,5-3, <10 < ,5-3, ,1 3, ,8-3, < <1, < ,5-3, <100 <100 < ,0-10,0 0,14 0,22 1, ,0-16, ,19 <0,20 0, ,0-24, <0,10 <0,20 0, ,0-35, ,28 <0,20 0, <0, ,5-3, ,9-2, <0,10 <0,20 <0,10 <0,20 <0,20 1 < <0, ,7-3, <100 < <150 < <0, ,7-5,7 1,9 0,47 0, ,5-3,5 18 <0,50 <0,10 <0, ,0-10, <0,10 <0,50 <0,10 <0, ,0-16, <0,10 <0,50 0,58 <0,20 < ,8-3, <15 <15 < <0, ,2-3,2 46 7,4 110 B <0, ,5-3, <1,0 <1,0 B ,5-3,5 7,3 0,60 0,56 <0,20 <1, m Legenda Boring B Boring gestaakt Peilbuis Peilbuis met 2 filters Peilbuis met 4 filters B C A D 105 2,5-3,5 0,54 <0,50 <0,10 <0, ,1-2, <0,10 <0,20 <0,10 <0,20 E F A = Meetpuntnr. + Filterdiepte (m-mv) B = Analysedatum (maand-jaar) C = Concentratie tetrachl.etheen (per) (ug/l) D = Concentratie trichlooretheen (tri) (ug/l) E = Concentratie 1,2-dichlooretheen (cis getoetst aan cis + trans) (ug/l) F = Concentratie vinylchloride (ug/l) <= Streefwaarde of < Rapportagegrens > Streefwaarde en <= Tussenwaarde > Tussenwaarde en <= Interventiewaarde > Interventiewaarde en <= 10 * Interventiewaarde > 10 * Interventiewaarde Opdrachtgever Schaal Stichting Bodemcentrum Project Raalte, Brugstraat 10, Bosatex NO Onderdeel Status 1:500 Formaat A3 Datum DEFINITIEF Projectnummer Tekeningnummer Get. AAT Verontreinigingssituatie VOCL Bronnen: Esri Nederland, Esri, in grondwater 2 Gec. MNU Kadaster, CBS, Min VROM, Postbus 133 Rijkswaterstaat en gemeenten: 7400 AC Deventer Telefoon (0570) Rotterdam, Breda, Tilburg Fax Breda, (0570) 69 96Tilburg 66 Bronnen: Esri Nederland, Esri, Kadaster, CBS, Min VROM, Rijkswaterstaat en gemeenten: Rotterdam, _10002D.MXD

35 Bijlage 4. Filters insitu sanering HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 4

36 I-13 B-2 I-15 I-12 I-14 B-1 IS-35 I-11 B-3 I-16 IS-36 IS-37 IS-34 B-4 I-10 I-3 I-2 IS-33 I-9 >1% solubility TCE (source-zone) 2-5,5 m-bgl m2 DNAPL/pure product Septic tank - 50 m2 I-1 B-11 B-8 IS-32 B-5 I-7 B-6 IS-31 I-5 I-6 B-10 B-9 B-7 I-8 B-12 IS-30 DNAPL/pure product TCE washer / sewer 45 m2 I-4 LEGENDA: Bodemluchtextractiefilter63 mm I-17 Injectiefilter 32 mm: 2-4 m-mv

37 X Y nr type filter van [m-mv] filter tot [m-mv] diameter [mm] betonboring bereikbaarheid opmerking 20, ,9509 B buiten 16, ,9509 B buiten 21, ,9001 B buiten 27, ,2402 B in kelder - handmatig 32, ,9639 B buiten 34, ,0218 B buiten 36, ,1693 B buiten 31, ,618 B inpandig - handmatig 35, ,7915 B buiten 35, ,7726 B inpandig - handmatig 30, ,971 B inpandig - handmatig 38, ,0867 B in kelder - handmatig 30, ,7018 I inpandig - handmatig 28, ,2921 I inpandig - handmatig 26, ,9721 I inpandig - handmatig 32, ,05595 I inpandig - handmatig 33, ,4397 I buiten 35, ,4456 I inpandig - handmatig 35, ,0536 I buiten 37, ,1315 I in kelder - handmatig 29, ,5082 I buiten 27, ,5093 I in kelder - handmatig 21, ,4515 I buiten 18, ,6499 I buiten 14, ,8482 I buiten 19, ,9379 I buiten 18, ,6569 I buiten 21, ,9651 I buiten 35, ,77074 I buiten 39, ,3299 IS buiten schuin onder bebouwing 35, ,3039 IS buiten schuin onder bebouwing 32, ,919 IS buiten schuin onder bebouwing 29, ,8801 IS buiten schuin onder bebouwing 25, ,5212 IS buiten schuin onder bebouwing 21, ,4385 IS buiten schuin onder bebouwing 22, ,0418 IS buiten schuin onder bebouwing 22, ,9143 IS buiten schuin onder bebouwing

38 Bijlage 5. Berekening aanwezige vracht HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 5

39 Massabalans 1.0 Locatie: Raalte Bosatex meetronde 1 M=0 Laag: van:2 m-mv 30% porien dichtheid gr: kg/m3 B= berekend uit grondwaterconcentraties 858, tot: 6 m-mv 1% OS als OS=0% dan wordt alleen grondwater berekend I= ingevuld %pp = percentage porien 858, Totaal 360 m2 8,12E-03 FOC gevuld met puur product 858, Pb/nr Stof A datum µg/l gw kg gw mg/kg B/I kg gr % pp kg pp kg tot 1 septic Tetrachlooretheen (PCE) (PER) 50 m ,47 59,79568 B 17, ,00% , TCE washer Tetrachlooretheen (PCE) (PER) 45 m , ,4008 B 99, ,00% , overig Tetrachlooretheen (PCE) (PER) 315 m , ,81336 B 23, ,00% 0 25, Totaal 11, , , ,43076

40 Bijlage 6. Foto s omgeving HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 6

41 real estate broker basement drycleaner no basement residential home basement garage no basement

42 Bijlage 7. Foto s kelders HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 7

43 real estate broker basement drycleaner no basement residential home basement garage no basement

44 Bijlage 8. Rioleringsonderzoek HMVT, rap-03 SP.docm Bijlage 8

45

46

47

48

49

50

51