PROEVE VAN BELGISCH SCHEEPVAARTWETBOEK

Transcriptie

1 c _ > LU er er 2! DERDE BLAUWBOEK OVER DE HERZIENING VAN HET BELGISCH SCHEEPVAARTRECHT PROEVE VAN BELGISCH SCHEEPVAARTWETBOEK (PRIVAATRECHT) SCHEPEN Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer Commissie M aritiem Recht Verslaggever: Eric Van Hooydonk

2 D e r d e B l a u w b o e k o v e r d e h e r z i e n i n g y a n h e t B e l g i s c h s c h e e p v a a r t r e c h t Dit Blauwboek bevat voorstellen van de Commissie Maritiem Recht voor de herziening van het Belgische scheepvaartrecht. Deze voorstellen vormen samen de Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek en worden in 2011 en 2012 onderworpen aan een publieke consultatie. Hoewel de hier voorliggende tekst nog enkele onvolkomenheden zou kunnen bevatten, is er de voorkeur aan gegeven de tekst te publiceren op zoals hij is voorgesteld tijdens de desbetreffende studiedag, zonder verbeteringen. Op basis van de ontvangen opmerkingen en overleg met belanghebbenden zal de Commissie Maritiem Recht de Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek verder ahverken.

3

4 C o m m is s ie M a r it i e m R e c h t P r o e v e v a n B e l g is c h s c h e e p v a a r t w e t b o e k (Pr iv a a t r e c h t ) Sc h e p e n D e r d e B l a u w b o e k OVER DE HERZIENING VAN h e t B e l g is c h s c h e e p v a a r t r e c h t Verslaggever. Eric Van Hooydonk

5 Il y a sans doute plus de sept mille ans que l homme s aventure sur les eaux de la mer, mais le droit maritime est encore incapable de fournir une définition claire et prédse permettant d identifier à coup sûr l objet qui serait navire. (A.Vialard, Droit maritime, Parijs, P.U.F., 1997, 236, nr. 274) COLOFON Eric Van Hooydonk Derde Blauwboek over de herziening van het Belgisch Scheepvaartrecht Antwerpen Commissie Maritiem Recht pag. - 29,7 x 21,0 cm Photos courtesy of Etienne Schouppe and Eric Van Hooydonk 2012 Eric Van Elooydonk Alle rechten voorbehouden. Behoudens uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande toestemming van de auteur. Eloewel bij de realisatie van deze uitgave een zo groot mogelijke nauwkeurigheid en correctheid werd nagestreefd, kan voor de aanwezigheid van eventuele (druk)fouten, onvolkomen- en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteurs hiervoor geen aansprakelijkheid. Eric Van Elooydonk Voorzitter van de Commissie Maritiem Recht Emiel Banningstraat 21 /23, B-2000 Antwerpen Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer, D G Maritiem Vervoer Vooruitgangstraat 56, B-1210 Brussel, lokaal 7A03 zeerecht@mobilit.fgov.be, droitmaritime@mobilit.fgov.be

6 V O O RW O O RD De federale overheid heeft de jongste jaren aanzienlijke inspanningen geleverd om België ais maritieme natie op de internationale kaart te zetten. De succesrijke herinvlagging van de Belgische koopvaardij en de profilering in de Raad van de Internationale Maritieme Organisatie zijn o.m. gepaard gegaan met diverse ingrepen tot modernisering van de maritieme wetgeving (nieuwe Wrakkenwet, nieuwe Scheepsarbeidsovereenkomstwetten voor de zeevisserij en de koopvaardij, toetreding tot het LLMC-Protocol en het Bunkerolieverdrag, nieuwe Maritieme Beveiligingswet,...) en met een erkenning van het Noordzeebeleid ais een afzonderlijk beleidsdomein. Samen met het aanhoudende succes van en de investeringen in de zee- en binnenhavens duidt dit op een grote dynamiek en vitaliteit, zowel in de publieke ais de private haven- en scheepvaartsector. Deze sector is en blijft de m otor van de Belgische economie. Sinds enkele jaren is een volledige herziening van de Belgische scheepvaartwetgeving in voorbereiding. De in 2007 opgerichte Koninklijke Commissie voor de Herziening van het Zeerecht werkt aan een volledig nieuw Belgisch Scheepvaartwetboek. Met de medewerking van talrijke binnen- en buitenlandse experten wordt een nieuwe wettelijke regeling uitgedokterd die de competitiviteit van de Belgische scheepvaart- en havenbedrijven en van de maritiem-juridische dienstverleners nog verder kan versterken. Dergelijke herziening is dringend nodig omdat de huidige Zeewet, waarvan de bas is versie dateert uit 1879, sterk verouderd is. In de eerste jaarhelft van 2011 wordt een Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek gelanceerd, die meteen wordt onderworpen aan een publieke consultatie. Voorliggend Blauwboek is het vijfde in een reeks van een twaalftal verslagen van de herzieningscommissie. Deze verslagen bevatten een kritische analyse van de huidige Belgische wetgeving, die werd uitgewerkt mede in het licht van internationale verdragen, buitenlandse wetgeving en de betrokken belangen. Op basis van deze onderbouwde kritiek worden in de verslagen concrete tekstvoorstellen met bijhorende toelichting gepresenteerd. Ik feliciteer de herzieningscommissie m et de grondigheid en de indrukwekkende resultaten van haar werkzaamheden. Meteen doe ik een warme oproep aan alle betrokkenen uit de scheepvaart- en havensector en uit de juridische wereld om actief aan de consultatie deel te nemen en bij te dragen tot de opstelling van een wettelijke regeling die maximaal aan de noden beantwoordt. Op basis van de resultaten van de consultatie en een publiekrechtelijk complement zal een voorontwerp van wet worden opgesteld dat w ordt onderworpen aan het formele wetgevende proces. Brussel, 29 maart 2011 Etienne Schouppe Staatssecretaris voor Mobiliteit 5

7 TEN G E L EID E De Belgische scheepvaart- en havensector behoort tot de wereldtop. De zeehaven van Antwerpen is de tweede van Europa en in vele opzichten, waaronder haar oppervlakte, de grootste ter wereld. Zeebrugge, Gent, Oostende, Brussel en Luik vervullen, elk wat hun activiteiten betreft, in Europa eveneens een leidinggevende rol. Wat betreft tonnage behoort de Belgische koopvaardij al jaren tot de twintig grootste ter wereld, vóór deze van verschillende grote Europese maritieme naties. De Belgische transportverzekeringsmarkt hoort bij de vijftien belangrijkste van de wereld. Maritiem België beschikt over een internationaal erkende know-how op bouwkundig, nautisch, economisch en juridisch gebied. In een tijd van globalisering is de maritieme sector meer dan ooit het kroonjuweel van de Belgische economie. Met het oog op de verdere uitbouw van de Belgische scheepvaartsector of de 'scheepvaartcluster' is de herziening van het Belgische zeerecht een prioriteit. De huidige Belgische Zeewet in het Wetboek van Koophandel opgenomen ais Boek II is volledig voorbijgestreefd door de hedendaagse praktijk van het zeevaart- en zeehandelsbedrijf en door buitenlandse wetgevingen. Tijdens een druk bijgewoonde studiedag te Antwerpen op 16 mei 2006 kondigde toenmalig Minister van Mobiliteit en de Noordzee Renaat Landuyt een grootscheepse herziening van het zeerecht aan. Onder zijn impuls en met steun van de Koninklijke Belgische Redersvereniging is eind 2006 een beperkt Expertenteam Zeewet van start gegaan met de voorbereiding van een Nieuwe Belgische Zeewet. Dit team heeft een Groenboek gepubliceerd waarmee een aantal eerste ideeën en suggesties werden onderworpen aan een succesrijke eerste publieke consultatie. Bij Koninklijk Besluit van 27 april 2007 werd een Commissie Maritiem Recht opgericht die de redactie van een nieuw Belgisch Scheepvaartwetboek voorbereidt. Minister van Mobiliteit Yves Leterme en vervolgens Staatssecretaris Etienne Schouppe verleenden dit project volle steun. De herzieningscommissie treedt onafhankelijk op en tracht met alle in het geding zijnde publieke en commerciële belangen rekening te houden, zodat een goed evenwicht wordt bereikt. Het hoofdobjectief is het versterken van de internationale uitstraling en aantrekkingskracht van de Belgische scheepvaartcluster ais geheel. Na een grondige voorbereiding1 en overleg met talrijke deskundigen kan de Commissie Maritiem Recht thans, in een reeks van een twaalftal verslagen, Blauwboeken genoemd, haar bevindingen en concrete voorstellen omtrent het privaatrechtelijk scheepvaartrecht ontvouwen. Deze Blauwboeken maken meteen het voorwerp uit van een (tweede) publieke consultatie. Voorliggend Blauwboek bevat bepalingen betreffende het statuut van schepen, meer bepaald over de betekenis van centrale begrippen ais schip, zeeschip en binnenschip, het zakenrechtelijk statuut van schepen, scheepsbouwovereenkomsten, scheepszekerheidsrechten en de openbaarheid van rechten op schepen. 1 De websites werden laatst geconsulteerd op 1 maart Dank is verschuldigd aan Scheepshypotheekbewaarder G. De Latte voor voorstellen en overleg over het zakenrechtelijk statuut van het schip en aan Prof. Dr. J. Erauw en Mr. C. Clijmans voor overleg over IPR-aspecten. 6

8 Namens de Commissie druk ik de hoop uit dat de scheepvaart-, haven- en rechtswereld de verslagen grondig zal bestuderen en constructieve voorstellen zal formuleren om de teksten waar nodig te verbeteren vooraleer ze aan de formele wetgevende procedure worden onderworpen. De Commissie dankt alle deelnemers aan deze consultatie bij voorbaat en van harte voor hun bijdrage. Antwerpen, 29 maart 2011 Eric Yan Hooydonk Voorzitter van de Commissie Maritiem Recht 7

9 KRACHTLIJNEN VAN D E TITEL SCHEPEN VAN D E PR O EV E VAN BELGISCH SCHEEPVAARTW ETBOEK (PRIVAATRECHT) In voorliggend Blauwboek zijn vooreerst enkele centrale begripsomschrijvingen uitgewerkt. Een fundamentele herwerking van de definities van de begrippen zeeschip en binnenschip uit de huidige Zeewet is immers dringend nodig. De huidige definities zijn in economisch en technologisch opzicht achterhaald en te eng, en zij veroorzaken regelmatig betwistingen. Buitenlandse wetgevingen en ook internationale verdragen hanteren een bredere opvatting van het begrip schip. In de Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek is een nieuwe, algemene definitie van het begrip schip opgenomen, waarin het winstoogmerk geen rol meer speelt. Door een principiële verruiming van het toepassingsgebied van de privaatrechtelijke scheepvaartregelgeving wordt ervoor gezorgd dat vaartuigen waarvan de exploitatie in economisch en technisch opzicht vergelijkbaar is, zoveel mogelijk gelijk worden behandeld. Dit codificeert de wetgevende tendens van de jongste decennia om het toepassingsgebied van de Zeewet ad hoe uit te breiden. In de nieuwe regeling wordt ruimte gelaten voor uitzonderingsbepalingen wanneer die gewettigd zijn door de bijzondere aard of functie van een bepaalde soort vaartuigen. Verder zijn in de Proeve o.m. nieuwe definities opgenomen van de begrippen zeeschip, binnenschip, scheepsbestanddeel en scheepstoebehoren. O mtrent het zakenrechtelijk statuut in enge zin van schepen bevat de Zeewet slechts summiere bepalingen. De meeste andere nationale wetgevers hebben het statuut van schepen verder uitgewerkt dan ten onzent is gebeurd. De ter zake in de Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek opgenomen bepalingen zijn gedeeltelijk door buitenlandse voorbeelden geïnspireerd. Ook is waar nuttig overgegaan tot een codificatie of bijsturing van beschikbare Belgische rechtspraak. Revolutionaire wijzigingen dringen zich in deze materie echter niet op. E r wordt vastgehouden aan het relatief ongereglementeerd karakter van het zakenrechtelijk statuut van schepen naar Belgisch recht. Dit biedt contractpartijen en andere belanghebbenden maximale flexibiliteit. Nieuw is o.m. dat de wettekst uitdrukkelijk de mogelijkheid erkent om feitelijke vermoedens omtrent het eigendomsstatuut te putten uit de publiekrechtelijke scheepsdocumentatie. Ter verdere aanmoediging van de opstelling van authentieke overdrachtsakten m.b.t. binnenschepen (en meteen van de teboekstelling van niet-commerciële schepen) wordt een bijzondere vorm van verkrijgende verjaring ingevoerd voor uit authentieke of door tussenkomst van een advocaat opgestelde akten blijkende zakelijke rechten op schepen die gedurende vijftien jaren zijn ingeschreven in een scheepsregister en gepaard gaan met bezit te goeder trouw. Voorts wordt wettelijke verduidelijking voorgesteld m.b.t. de onroerendmaking van schepen. Om het statuut van woonschepen te verbeteren wordt de vestiging van een recht van bewoning op schepen mogelijk gemaakt. Verder is een specifieke IPR-regeling uitgewerkt. Ofschoon de nood aan een Belgische wettelijke regeling omtrent het scheepsbouwcontract beperkt kan lijken, zijn in de Proeve van Belgisch Scheepvaartwetboek toch enkele suppletiefrechtelijke princiepsbepalingen opgenomen. Dit gebeurt in de eerste plaats omdat het toepassingsgebied van het nieuwe wetboek zich ook uitstrekt tot de niet-commerciële scheepvaart, in welk verband vaak geen uitgewerkte contractvoorwaarden worden toegepast. Enkele wettelijke vangnetbepalingen zijn des te nuttiger nu het gemeen recht inzake koop en aanneming niet is toegesneden op de hier behandelde typische feitelijke en juridische

10 problematiek. De voorgestelde wetsbepalingen bevestigen dat een scheepsbouwovereenkomst een vorm van een koopovereenkomst is en leggen op elementaire wijzen de rechten en plichten van de partijen vast. Uit een kritiek van de Zeewet op het vlak van de bevoorrechting van schuldvorderingen blijkt dat de huidige Belgische regeling, die berust op het Scheepsvoorrechtenverdrag 1926, gedeeltelijk verouderd is, afwijkt van de regeling in de meeste buurlanden en in de meeste belangrijke scheepvaart- en handelsnaties, relatief ongunstig is voor de scheepsfinancier en de Belgische vlag, en door de Belgische bank- en rederssectoren wordt verworpen. Anderzijds worden de alternatieve, meer eigentijdse verdragsregelingen uit 1967 en 1993 door een belangrijk deel van de belanghebbenden verworpen omdat zij het ladingschadevoorrecht tenietdoen. Internationaal kennen deze laatste verdragsregelingen bovendien een erg beperkt succes. Het logische besluit is dat een eigen Belgische wettelijke regeling zich opdringt, waarin het recht m.b.t. maritieme voorrechten en hypotheken wordt geactualiseerd en de positie van de scheepsfinancier en dus van de vlag wordt versterkt, maar waarin anderzijds geen afbreuk wordt gedaan aan de ladingbelangen en aan andere voor België essentieel te achten belangen. Deze slotsom impliceert dat België het Scheepsvoorrechtenverdrag 1926 dient op te zeggen, maar in de plaats geen partij dient te worden bij één van de andere beschikbare verdragen. De keuze voor een nationaal regime Ios van de verdragen is zeker niet uniek, ook niet bij vergelijking met de buurlanden. Bovendien belet de invoering van een nationale regeling geenszins dat, waar gepast, inhoudelijk in het ene of het andere verdragsregime inspiratie wordt gezocht. H et varen van een eigen wetgevende koers impliceert m.a.w. geenszins dat België geen aansluiting zou kunnen vinden bij internationale tendenzen. Inhoudelijk wordt geopteerd voor de invoering van scheepsvoorrangsrechten, voor een reductie van de scheepsvoorrechten (met behoud van het ladingschadevoorrecht) en voor de erkenning van scheepsretentierechten. Wat betreft het IPR is de huidige Belgische verwijzing naar de wet van de vlagstaat, ofschoon theoretisch verdedigbaar, voor de rechtspraktijk eerder onpragmatisch en voor de betrokken economische belangen eerder oninteressant. Om verschillende redenen verdient een nieuwe regeling, waarbij de bevoorrechting van vorderingen wordt bepaald door de lex fori, sterk de voorkeur. Verder zijn in de Proeve alle wetsbepalingen betreffende de scheepshypotheek samengebracht, inbegrepen de regeling betreffende de inbezitstelling van het schip. De regeling van de openbaarheid van rechten op schepen betreft inz. de procedurele voorschriften om rechten op schepen aan derden tegenstelbaar te maken. Zij betreft vooral het concrete functioneren van de diensten van de Scheepshypotheekbewaarder en de door belanghebbende partijen te vervullen formaliteiten. E r is geen aanleiding om i.v.m. deze materie fundamentele innovaties in te voeren. Mede op basis van informeel overleg met de Scheepshypotheekbewaarder, die in zijn recente publicaties reeds enkele aanbevelingen de lege ferenda had gelanceerd, zijn in het Belgisch Scheepvaartwetboek enkele tekstverbeteringen, actualiseringen en aanvullingen van eerder juridisch-technische aard doorgevoerd. De belangrijkste wijziging met een inhoudelijke impact is de verbreding van het voorwerp van de inschrijving tot niet-contractuele akten. 9

11 IN H O U D V o o r w o o r d d o o r E t i e n n e S c h o u p p e, St a a t s s e c r e t a r is v o o r M o b i l i t e i t 5 T e n g e l e i d e d o o r E r ic V a n H o o y d o n k, V o o r z i t t e r y a n d e C o m m is s ie M a r it i e m R e c h t 6 K r a c h t l i j n e n y a n d e T i t e l S c h e p e n y a n d e P r o e v e y a n B e l g i s c h S c h e e p v a a r t w e t b o e k ( P r i v a a t r e c h t ) 8 Í n h o u d 10 A f k o r t i n g e n e n v e r k o r t e c i t e e r w i j z e n 2 2 O r g a n i s a t o r e n, p a r t n e r s e n s p o n s o r s ALGEMENE OPZET 32 A. P o s i t i e i n h e t w e t b o e k 32 B. B e t r o k k e n a a n g e l e g e n h e d e n BASISBEGRIPPEN 35 A. H u i d i g e r e g e l i n g 35 A. 1. R e l e v a n t e w e t t e k s t e n 3 5 A.2. B e o o r d e l i n g 35 a ) A l g e m e n e k r i t i e k 35 - O v e r z i c h t v a n k n e l p u n t e n 35 - L a c o n i e k k a r a k t e r v a n d e b e g r i p s b e p a l i n g e n 36 - C e n t r e r i n g r o n d h e t a c h t e r h a a l d e w i n s t o o g m e r k c r i t e r i u m 36 - N o o d z a a k v a n s a m e n l e z i n g m e t e l d e r s o p g e n o m e n WETSBEPALINGEN 37 - W i l d g r o e i a a n i n d e B e l g i s c h e w e t g e v i n g o p g e n o m e n d e f i n i t i e s 38 - In h o u d e l i j k e a n o m a l i e ë n i n d e d e f i n i t i e s v a n d e Z e e w e t 39 - O n t b r e k e n v a n d e f i n i t i e s v a n s c h e e p s b e s t a n d d e l e n e n SCHEEPSTOEBEHOREN 41 b) K r i t i e k i n h e t l i c h t v a n i n t e r n a t i o n a l e e n E u r o p e s e r e g e l g e v i n g 41 e) K r i t i e k i n h e t l ic h t v a n a n d e r e n a t i o n a l e r e g e l g e v i n g 43 - D u i t s l a n d 43 - E n g e l a n d F r a n k r ij k 45 - L u x e m b u r g 46 - N e d e r l a n d 46 - A n d e r e l a n d e n 47 d ) K r i t i e k i n h e t l i c h t v a n d e b e t r o k k e n b e l a n g e n 48 - S t a n d p u n t e n t i j d e n s d e e e r s t e c o n s u l t a t i e 48 - N a d e r e i n s c h a t t i n g v a n d e b e t r o k k e n b e l a n g e n 48 e ) Sl o t s o m 49 10

12 B. V o o r g e s t e l d e n i e u w e r e g e l i n g 50 B.1. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [h e t b e g r ip s c h ip ] 50 a ) W e t t e k s t 50 b) T o e l i c h t i n g 51 B.2. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [d e b e g r i p p e n z e e s c h i p, z e e w a t e r e n e n b i n n e n s c h i p ] 60 a ) W e t t e k s t 60 b) T o e l i c h t i n g 61 B.3. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [h e t b e g r ip s c h e e p s b e s t a n d d e e l ] 66 a ) W e t t e k s t 66 b) T o e l i c h t i n g 67 B.4. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [h e t b e g r ip s c h e e p s t o e b e h o r e n ] 70 a ) W e t t e k s t 70 b) T o e l i c h t i n g 70 B.5. A r t i k e l 3.2. S c h e e p s b e s t a n d d e l e n e n s c h e e p s t o e b e h o r e n va n s c h e p e n in AANBOUW 73 a ) W e t t e k s t 73 b) T o e l i c h t i n g 73 B.6. A r t i k e l 3.3. A f w i j k i n g e n 73 a ) W e t t e k s t 73 b) T o e l i c h t i n g 74 B.7. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [d e b e g r i p p e n s c h e p e n r e g i s t e r, ZEESCHEPENREGISTER, BINNENSCHEPENREGISTER EN BELGISCH SCHEEPSREGISTER] 7 5 a ) W e t t e k s t 75 b) T o e l i c h t i n g STATUUT VAN HET SCHIP 78 A. H u i d i g e r e g e l i n g 78 A. 1. R e l e v a n t e w e t t e k s t e n 7 8 A.2. B e o o r d e l i n g 78 B. V o o r g e s t e l d e n i e u w e r e g e l i n g 80 B. l. A r t i k e l 3.4. I n t e r n a t i o n a l e t o e p a s s i n g 80 a ) W e t t e k s t 80 b) T o e l i c h t i n g 81 B.2. A r t i k e l 3.5. A n d e r e r e g e l g e v i n g 87 a ) W e t t e k s t 87 b) T o e l i c h t i n g 87 B.3. A r t i k e l 3.6. A f w i j k e n d e b e d i n g e n 87 a ) W e t t e k s t 87 b) T o e l i c h t i n g 88 B.4. A r t i k e l 3.7. R o e r e n d g o e d 88 a ) W e t t e k s t 88 b) T o e l i c h t i n g 88 11

13 B.5. A r t i k e l 3.8. V e r k r i j g i n g y a n e i g e n d o m 90 a ) W e t t e k s t 90 b) T o e l i c h t i n g 91 B.6. A r t i k e l 3.9. B e w ijs y a n e i g e n d o m 96 a ) W e t t e k s t 96 b) T o e l i c h t i n g 96 B.7. A r t i k e l B e p e r k t e z a k e l i j k e r e c h t e n o p s c h e p e n 106 a ) W e t t e k s t 106 b) T o e l i c h t i n g 106 B.8. A r t i k e l R e c h t e n o p s c h e e p s b e s t a n d d e l e n e n s c h e e p s t o e b e h o r e n 107 a ) W e t t e k s t 107 b) T o e l i c h t i n g SCHEEPSBOUW 110 A. H u i d i g e r e g e l i n g 110 A. 1. R e l e v a n t e w e t t e k s t e n 110 A.2. B e o o r d e l i n g 110 B. V o o r g e s t e l d e n i e u w e r e g e l i n g 113 B.l. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [ d e b e g r i p p e n s c h e e p s b o u w o v e r e e n k o m s t, SCHEEPSOMBOUWOVEREENKOMST, SCHEEPSHERSTELLINGSOVEREENKOMST EN SCHEEPSUITRUSTINGSOVEREENKOMST] 113 a ) W e t t e k s t 113 b) T o e l i c h t i n g 113 B.2. A r t i k e l M a t e r i ë l e t o e p a s s i n g 116 a ) W e t t e k s t 116 b) T o e l i c h t i n g 116 B.3. A r t i k e l A n d e r e r e g e l g e v i n g 117 a ) W e t t e k s t 117 b) T o e l i c h t i n g 117 B.4. A r t i k e l A f w i j k e n d e b e d i n g e n 118 a ) W e t t e k s t 118 b) T o e l i c h t i n g 118 B.5. A r t i k e l K w a l if ic a t ie 118 a ) W e t t e k s t 118 b) T o e l i c h t i n g 118 B.6. A r t i k e l R e g i s t r a t i e, t e b o e k s t e l l i n g e n c l a s s if ic a t ie 120 a ) W e t t e k s t 120 b) T o e l i c h t i n g 120 B.7. A r t i k e l N o r m e n e n s p e c if ic a t i e s 121 a ) W e t t e k s t 121 b) T o e l i c h t i n g 121 B.8. A r t i k e l O n d e r a a n n e m i n g 122 a ) W e t t e k s t 122 b) T o e l i c h t i n g

14 B.9. A r t i k e l G o e d k e u r i n g y a n o n t w e r p e n 122 a ) W e t t e k s t 122 b) T o e l i c h t i n g 122 B.IO. A r t i k e l W i j z i g i n g e n 123 a ) W e t t e k s t 123 b) T o e l i c h t i n g 123 B.l 1. A r t i k e l I n s p e c t i e s t i j d e n s h e t w e r k 124 a ) W e t t e k s t 124 b) T o e l i c h t i n g 124 B.12. A r t i k e l B e s l e c h t i n g y a n t e c h n i s c h e g e s c h il l e n 124 a ) W e t t e k s t 124 b) T o e l i c h t i n g 125 B.13. A r t i k e l P r o e f v a a r t e n 125 a ) W e t t e k s t 125 b) T o e l i c h t i n g 125 B.14. A r t i k e l Aa n v a a r d i n g 126 a ) W e t t e k s t 126 b) T o e l i c h t i n g 126 B. l 5. A r t i k e l O p l e v e r i n g 127 a ) W e t t e k s t 127 b) T o e l i c h t i n g 128 B.16. A r t i k e l U it v o e r i n g s t e r m i j n 128 a ) W e t t e k s t 128 b) T o e l i c h t i n g 128 B.17. A r t i k e l P r ijs 128 a ) W e t t e k s t 128 b) T o e l i c h t i n g 129 B.18. A r t i k e l E i g e n d o m e n r is ic o 129 a ) W e t t e k s t 129 b) T o e l i c h t i n g 130 B.19. A r t i k e l V e r z e k e r i n g 131 a ) W e t t e k s t 131 b) T o e l i c h t i n g 131 B.2 0. A r t i k e l V r ij w a r in g v o o r v e r b o r g e n g e b r e k e n 131 a ) W e t t e k s t 131 b) T o e l i c h t i n g 132 B.2 1. A r t i k e l V e r j a r in g 134 a ) W e t t e k s t 134 b) T o e l i c h t i n g

15 5. SCHEEPSZEKERHEIDSRECHTEN 135 A. H u i d i g e r e g e l i n g 135 A. 1. R e l e v a n t e w e t t e k s t e n 135 A.2. B e o o r d e l i n g 141 a ) A l g e m e n e k r i t i e k I n l e i d i n g In t e r n a t i o n a a l p r i v a a t r e c h t 142 b) K r i t i e k i n h e t l i c h t v a n i n t e r n a t i o n a l e e n E u r o p e s e r e g e l g e v i n g O v e r z i c h t v a n a l t e r n a t i e v e r e c h t s r e g i m e s G e r i n g e g r a a d v a n in t e r n a t i o n a l e h a r m o n i s e r i n g H e t S c h e e p s v o o r r e c h t e n v e r d r a g H e t B i n n e n s c h e p e n v e r d r a g H e t S c h e e p s v o o r r e c h t e n p r o t o c o l H e t S c h e e p s v o o r r e c h t e n v e r d r a g H e t S c h e e p s v o o r r e c h t e n v e r d r a g Sy n o p t i s c h e t a b e l v a n d e r a n g o r d e v a n s c h u l d v o r d e r i n g e n o p SCHEPEN VOLGENS D E BELGISCHE ZEEW ET EN ONDER DE RELEVANTE VERDRAGEN H e t M a r it i e m A r b e i d s v e r d r a g H e t E V O e n d e R o m e I-V e r o r d e n i n g D e E u r o p e s e I n s o l v e n t i e v e r o r d e n i n g D e B e l g i s c h - N e d e r l a n d s e O v e r e e n k o m s t v a n 2 8 m a a r t D e B e l g i s c h - O o s t e n r ij k s e O v e r e e n k o m s t v a n 16 j u l i e) K r i t i e k i n h e t l ic h t v a n a n d e r e n a t i o n a l e r e g e l g e v i n g I n l e i d i n g D u i t s l a n d E n g e l a n d F r a n k r ij k L u x e m b u r g N e d e r l a n d Sy n o p t i s c h e t a b e l v a n d e r a n g o r d e v a n s c h u l d v o r d e r i n g e n o p ZEESCHEPEN VOLGENS HET RECHT VAN BELG IË EN DAT VAN DE BUURLANDEN Sy n o p t i s c h o v e r z i c h t v a n d e o p m a r it i e m e v o o r r e c h t e n e n HYPOTHEKEN TOEPASSELIJKE VERWIJZINGSREGELS IN BELG IË EN DE BUURLANDEN A n d e r e l a n d e n 178 d ) K r i t i e k i n h e t l i c h t v a n d e b e t r o k k e n b e l a n g e n St a n d p u n t e n t i j d e n s d e e e r s t e c o n s u l t a t i e N a d e r e a l g e m e n e i n s c h a t t i n g v a n d e b e t r o k k e n b e l a n g e n D e p o s i t i e v a n o v e r h e i d s b e s t u r e n G e r e c h t s k o s t e n, p r o c e d u r e k o s t e n e n k o s t e n I N CUSTODIA NEGIS H a v e n -, LO O D S-E N SLEEPGELDEN K o s t e n v a n w r a k k e n r u i m i n g

16 - V e r g o e d i n g w e g e n s s c h a d e a a n h a v e n s e n w a t e r w e g e n S o c ia l e z e k e r h e i d s b i j d r a g e n F is c a l e v o o r r e c h t e n D e p o s i t i e v a n d e b e m a n n i n g, d e p a s s a g ie r s e n a n d e r e p e r s o n e n D e p o s i t i e v a n d i e n s t v e r l e n e r s e n l e v e r a n c i e r s B e r g e r s M e d e c o n t r a c t a n t e n v a n d e k a p i t e i n S c h e e p s b o u w e r s e n s c h e e p s h e r s t e l l e r s A n d e r e d i e n s t v e r l e n e r s e n l e v e r a n c i e r s D e p o s i t i e v a n l a d i n g b e l a n g h e b b e n d e n D e p o s i t i e v a n d e r d e -s c h a d e l ij d e r s D e p o s i t i e v a n d e b a n k e n e n d e r e d e r s In t e r n a t i o n a a l p r i v a a t r e c h t e ) Sl o t s o m 211 B. V o o r g e s t e l d e n i e u w e r e g e l i n g 212 B.l. A l g e m e n e b e p a l i n g e n B. l.1 A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [h e t b e g r ip s c h e e p s z e k e r h e i d s r e c h t e n ] a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.2. A r t i k e l 3.1. B e g r i p s o m s c h r i j v i n g e n [h e t b e g r ip r e is ] a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.3. A r t i k e l I n t e r n a t i o n a l e t o e p a s s i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.4. A r t i k e l A n d e r e r e g e l g e v i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.5. A r t i k e l A f w i j k e n d e b e d i n g e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.6. A r t i k e l S o o r t e n z e k e r h e d e n o p s c h e p e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.7. A r t i k e l O n t s t a a n e n b e w ijs v a n s c h e e p s v o o r r a n g s r e c h t e n e n SCHEEPSVOORRECHTEN a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B. l.8. A r t i k e l H o e d a n i g h e i d v a n d e s c h u l d e n a a r 221 a ) W e t t e k s t 221 b) T o e l i c h t i n g 221 B.l.9. A r t i k e l O v e r d r a c h t e n s u b r o g a t ie a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g

17 B. l. 10. A r t i k e l V o l g r e c h t a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B. l. l l. A r t i k e l O o r z a k e n y a n t e n i e t g a a n y a n s c h e e p s v o o r r e c h t e n e n SCHEEPSHYPOTHEKEN a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.12. A r t i k e l I n t e r p r e t a t i e a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2. SCHEEPSVOORRANGSRECHTEN B.2.1. A r t i k e l K o s t e n w a a r v o o r e e n s c h e e p s v o o r r a n g s r e c h t g e l d t a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.2. A r t i k e l O n d e r l i n g e r a n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3. S c h e e p s v o o r r e c h t e n B.3.1 A r t i k e l V o r d e r i n g e n w a a r v o o r e e n s c h e e p s v o o r r e c h t g e l d t a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.2. A r t i k e l U i t s l u i t i n g v a n v o o r r e c h t e n v o o r b e p a a l d e s o o r t e n s c h a d e a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.3. A r t i k e l R a n g b o v e n s c h e e p s h y p o t h e k e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.4. A r t i k e l O n d e r l i n g e r a n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.5. A r t i k e l O o r z a k e n v a n t e n i e t g a a n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.6. A r t i k e l T e n i e t g a a n d o o r v r ij w il l ig e v e r v r e e m d i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.3.7. A r t i k e l T e n i e t g a a n d o o r v e r v a l a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.4. SCHEEPSRETENTIERECHTEN 241 B.4.1. A r t i k e l S c h e e p s r e t e n t i e r e c h t v a n d e s c h e e p s w e r f 241 a ) W e t t e k s t 241 b) T o e l i c h t i n g 241 B.4.2. A r t i k e l A n d e r e r e t e n t i e r e c h t e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g

18 B. 5. Sc h e e p s h y p o t h e k e n B.5.1. A r t i k e l A n d e r e r e g e l g e v i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.2. A r t i k e l V o o r s c h e e p s h y p o t h e e k v a t b a r e g o e d e r e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.3. A r t i k e l E x c l u s iv i t e it v a n d e b e d o n g e n s c h e e p s h y p o t h e e k a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.4. A r t i k e l E i g e n d o m o f z a k e l i j k r e c h t v a n d e s c h e e p s h y p o t h e e k g e v e r 251 a ) W e t t e k s t 251 b) T o e l i c h t i n g 251 B.5.5. A r t i k e l H a n d e l i n g s b e k w a a m h e i d 251 a ) W e t t e k s t 251 b) T o e l i c h t i n g B.5.6. A r t i k e l V e s t i g i n g d o o r d e g e z a g v o e r d e r o f e e n l a s t h e b b e r a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.7. A r t i k e l V o r m a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.8. A r t i k e l W o o n s t k e u z e a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.5.9. A r t i k e l S c h e e p s h y p o t h e e k o p s c h e p e n i n a a n b o u w a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l V o o r w a a r d e l ij k e o f v e r n i e t i g b a r e s c h e e p s h y p o t h e e k a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l A f b a k e n i n g v a n d e s c h e e p s h y p o t h e e k a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l O n d e e l b a a r h e i d v a n d e s c h e e p s h y p o t h e e k a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l S c h e e p s b e s t a n d d e l e n, s c h e e p s t o e b e h o r e n e n v r a c h t a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l I n d i v i d u a l i s e r i n g v a n s c h e e p s b o u w m a t e r i a l e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l Z a a k v e r v a n g i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g

19 B A r t i k e l S c h e e p s h y p o t h e e k t o t z e k e r h e i d y a n e e n k r e d i e t o p e n i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l S c h e e p s h y p o t h e e k t o t z e k e r h e i d y a n t o e k o m s t i g e SCHULDVORDERINGEN a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l O p z e g b a a r h e i d v a n b e p a a l d e s c h e e p s h y p o t h e k e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l G e w a a r b o r g d e in t e r e s t a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l O n d e r l i n g e r a n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l I n b e z i t s t e l l i n g v a n h e t s c h ip a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l Z u i v e r i n g n a v r ij w il l ig e v e r v r e e m d i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l E r k e n n i n g v a n b u i t e n l a n d s e h y p o t h e k e n e n g e l i j k g e s t e l d e r e c h t e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g OPENBAARHEID VAN RECHTEN 275 A. H u i d i g e r e g e l i n g 275 A. 1. R e l e v a n t e w e t t e k s t e n A.2. B e o o r d e l i n g B. V o o r g e s t e l d e n i e u w e r e g e l i n g 278 B. l. A l g e m e n e b e p a l i n g e n B.1.1. A r t i k e l A f w i j k e n d e b e d i n g e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.2. A r t i k e l I n s c h r i j v in g v a n a k t e n e n v o n n i s s e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.3. A r t i k e l I n s c h r i j v in g v a n e i s e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.4. A r t i k e l V o o r i n s c h r ij v in g v a t b a r e a k t e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g

20 B.l.5. A r t i k e l I n a k t e n v e r p l i c h t e v e r m e l d i n g e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.1.6. A r t i k e l N o t a r i ë l e a k t e n b e t r e f f e n d e e r f o p v o l g i n g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.7. A r t i k e l O v e r l e g g i n g v a n a k t e n m e t h e t o o g o p i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.8. A r t i k e l O n t v a n g s t b e w i j z e n e n t ij d s t i p v a n d e i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B. l.9. A r t i k e l V e r m e l d i n g e n b ij d e in s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.10. A r t i k e l T e r u g g a v e v a n a k t e n n a i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l O v e r l e g g i n g v a n p r o c e s s t u k k e n m e t h e t o o g o p i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l N e e r l e g g i n g v a n p r o c e s s t u k k e n b e t r e f f e n d e n i e t GEREGISTREERDE OF TEBOEKGESTELDE SCHEPEN a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.l.13. A r t i k e l T e r u g g a v e v a n p r o c e s s t u k k e n n a i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l O n d e r l i n g e r a n g v a n o p d e z e l f d e d a g a a n b o d e n t it e l s a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l N i e t i g h e i d v a n i n s c h r i j v i n g e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B A r t i k e l G e t u i g s c h r i f t e n e n a f s c h r if t e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g 291 B A r t i k e l A a n s p r a k e l ij k h e id 291 a ) W e t t e k s t 291 b) T o e l i c h t i n g 291 B.l.18. A r t i k e l N i e t i n g e t u i g s c h r i f t e n v e r m e l d e s c h u l d e is e r s a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2. O p e n b a a r h e i d v a n s c h e e p s h y p o t h e k e n B.2.1. A r t i k e l T ij d s t ip v a n in s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g

21 B.2.2. A r t i k e l V e r m e l d i n g e n b ij d e in s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.3. A r t i k e l G e l d i n g s d u u r v a n d e i n s c h r ij v in g a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.4. A r t i k e l O v e r d r a c h t v a n s c h e e p s h y p o t h e e k r e c h t e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.5. A r t i k e l D o o r h a l i n g e n v e r m i n d e r i n g v a n d e i n s c h r i j v i n g e n a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.6. A r t i k e l A m b t s h a l v e d o o r h a l i n g n a g e d w o n g e n v e r k o o p a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.7. A r t i k e l R e c h t e r l i j k e b e v o e g d h e i d i n z a k e e i s e n to t d o o r h a l i n g o f VERMINDERING a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.8. A r t i k e l R e c h t s v o r d e r i n g e n t e g e n d e s c h u l d e is e r s a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g B.2.9. A r t i k e l D o o r h a l i n g o p b e v e l v a n d e r e c h t b a n k a ) W e t t e k s t b) T o e l i c h t i n g WETTEKST

22 21

23 A FKORTINGEN EN VERKORTE CITEERW IJZEN2 Aansprakelijkheidsbeperkingsverdrag 1924 Internationale Overeenkomst voor de eenmaking van sommige regelen betreffende de beperking van de aansprakelijkheid van eigenaars van zeeschepen, opgemaakt te Brussel op 25 augustus 1924 Aanvarings verdrag 1910 Internationale Overeenkomst voor de eenmaking van sommige regelen in zake aanvaring, opgemaakt te Brussel op 23 september 1910 Aeby-Deceuninck E1BAR Aeby, F. en Deceuninck, A., Het binnenschip ais rechtsobject, Antwerpen, Antwerpse Lloyd, 1979 Aeby-Deceuninck RN Aeby, F. en Deceuninck, A., Flypothèques et privileges maritimes et fluviaux, Répertoire notarial, Brussel, Larcier, 1981 Arbeidsovereenkomstenwet Zeeschepen 2007 Wet van 3 juni 2007 houdende diverse arbeidsbepalingen, Titel VI Arbeidsovereenkomstenwet Zeevisserij 2003 Wet van 3 mei 2003 tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser Asser Asser, J.T., International Subcommittee on Maritime Liens and Mortgages. Preliminary Report and Questionnaire, in International Maritime Committee, XXVfilth Conference New York 1965, Antwerpen, Lloyd, s.d., AWES Association of European Shipbuilders and Shiprepairers Beckert-Breuer Beckeri, E. en Breuer, G., Öffentliches Seerecht, Berlijn / New York, Walter de Gruyter, 1991 Bergingsverdrag 1910 Internationale Overeenkomst voor de eenmaking van sommige regelen in zake hulpen bergloon, opgemaakt te Brussel op 23 september 1910 Berlingieri AOS Berlingieri, F., Arrest of ships, Londen, Informa, Voor hieronder niet verklaarde afkortingen, zie Interuniversitaire Commissie Juridische Verwijzingen en Afkortingen, Juridische verwijdingen en afkortingen, Mechelen, Kluwer, 2008, 170 p. 22

24 Berlingieri 1997 Berlingieri, F., The convention on maritime liens and mortgages, An analysis of its provisions in the light of the previous conventions and of the travaux préparatoires, in Comité Maritime International, Yearbook Antwerp I, Antwerpen, CMI, 1997, Beurier Beurier, J.-P. (dir.), Droits maritimes, Parijs, Dalloz, 2008 Binnenschepenverdrag 1930 Verdrag nopens de teboekstelling van binnenschepen, de zakelijke rechten op die schepen en andere daarmede samenhangende onderwerpen, opgemaakt te Genève op 9 december 1930 Binnenschepenverdrag 1965 Verdrag inzake de inschrijving van binnenschepen, opgemaakt te Genève op 25 januari 1965 Bonassies-Scapel Bonassies, P. en Scapel, C., Droit maritime, Parijs, L.G.D.J., 2010 Boonk Boonk, H., Zeerecht en IPR, Deventer, Kluwer, 1998 BVZ Belgische Vereniging voor Zeerecht BZB Belgische Zeevaartbond CCT 2001 Verdrag betreffende internationale zakelijke rechten op roerend uitrustingsmaterieel, opgemaakt te Kaapstad op 16 november 2001 CESA Community of European Shipyards Associations Chorley-Giles Gaskeil, N.J.J., Debattista, C. en Swatton, R.J., Chorley Giles Shipping Daw, Londen, Financial Times, 1987 Clarke Clarke, M.A., Shipbuilding Contracts, Londen, LLP, 1992 CLC Internationaal Verdrag inzake de burgerlijke aansprakelijkheid voor schade door verontreiniging door olie, opgemaakt te Brussel op 29 november 1969, zoals gewijzigd door het Protocol opgemaakt te Londen op 27 novem ber 1992 Cleton Cleton, R., Hoofdlynen van het vervoerrecht, Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink, 1994 Cleveringa Cleveringa, R.P., Zeerecht, Zwolle, W.E.J. Tjeenk Willink, 1961 CMI Comité Maritime International Cornejo Fuller Cornejo Fuller, E., Derecho Marítimo Chileno, Valparaiso, Eugenio Raúl Cornejo Fuller,

25 Danjon I Danjon, D., Traité de droit maritime, I, Parijs, Sirey, 1926 De Decker De Decker, M., Beginselen van Belgisch binnenvaartrecht, Antwerpen, V.Z.W. De Schroef, 1991 Dekkers-Dirix Dekkers, R. en Dirix, E., Handboek burgerlijk recht, II, Antwerpen / Oxford, Inters entia, 2005 De Latte TRS De Latte, G., T'eboekstelling en registratie van schepen, Antwerpen / Apeldoorn, Maklu, 2007 De Latte ZRHS De Latte, G., Zakelijke rechten en hypotheken op schepen, Mechelen, Kluwer, 2006 Delwaide SB Delwaide, L., Scheepsbeslag, Antwerpen, Kluwer, 1988 De Page IV De Page, H. Traité élémentaire de droit ávil belge, IV, Brussel, Bruylant, 1972 De Page-Dekkers V De Page, H. Traité élémentaire de droit ávil belge, V, Brussel, Bruylant, 1975 De Page-Dekkers VII De Page, H. en Dekkers, R., Traité élémentaire de droit civil belge, VII, Brussel, Bruylant, 1957 De Page VII.I De Page, H., Traité élémentaire de droit ávil belge, V II.I, Brussel, Bruylant, 1943 Desjardins I Desjardins, A., Traité de droit commercial maritime, I, Parijs, A. D urand et Pedone-Lauriel, 1878 De Smet I De Smet, R., Droit maritime et droitfluvial belges, I, Brussel, Larder, 1971 De Weerdt I De Weerdt, I. (red.), Zeerecht. Grondbeginselen van het Belgisch Trivaatrechtelijk Zeerecht, I, Antwerpen, ETL, 1998 Dirix-Broeckx Dirix, E. en Broeckx, K., Beslag, Deume, E. Story-Scientia, 1992 Dirix-De Corte Dirix, E. en De Corte, R., Zekerheidsrechten, Mechelen, Kluwer, 2006 DM F Le D roit Maritime Français Engels Engels, C., Maritieme voorrechten en hypotheken, Gent, E. Story-Scientia, 1985 EVO Verdrag van Rome van 19 juni 1980 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst F alkanger-bull-brautas et Falkanger, T., Bull, H.J. en Brautaset, L., Introduction to Maritime Taw, s.l, Taño Aschehoug, 1998 Flach Flach, R.J.C., Scheepsvoorrechten, Deventer, Kluwer, 2001 FLAMEA Flanders Maritime Equipm ent Association 24

26 FO D Federale Overheidsdienst Fogarty Fogarty, A.R.M., Merchant Shipping Legislation, Londen / Singapore, LLP, 2004 Gold-Chircop-Kindred Gold, E., Chircop, A. en Kindred, H., Maritime Law, Toronto, Irwin Law, 2003 Grime Grime, R., Shipping law, Londen, Sweet & Maxwell, 1991 Groenboek Van Hooydonk, E. (ed.), Groenboek Nieuwe Belgische Zeewet., Antwerpen/Apeldoorn, Maklu, 2007 Flare Hare, J., Shipping Law eri Admiralty Jurisdiction in South Africa, Kenwyn, Juta, 1999 Hennebicq I Hennebicq, L., Prindpes de Droit Maritime Comparé, I, Brussel / Parijs, Larcier / Pedone, 1904 Hennebicq II.II Hennebicq, L., Principes de Droit Maritime Comparé, II.II, Brussel / Berlijn, Larcier / Puttkammer & Mühlbrecht, 1910 Herber Herber, R., Seehandelsrecht, Berlijn / New York, Walter de Gruyter, 1999 HGB Handelsgesetzbuch Hill Hill, C., Maritime law, Londen / Hong Kong, LLP, 2003 HISWA Nederlandse Vereniging van Ondernemingen in de Bedrijfstak Waterrecreatie Flodges-Flill Hodges, S. en Hill, C., Prindples of maritime law, Londen / Hong Kong, LLP, 2001 HvB-A H o f van Beroep te Antwerpen, Vierde Karner IDM 11 Diritto Marittimo IEL Transport Law Huybrechts, M. en Van Hooydonk, E. (Eds.), International Encyclopaedia of Laws. Tranport Law, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International, losbl. IMO Internationale Maritieme Organisatie Jacobs I Jacobs V., Le droit maritime belge, I, Brussel, Polleunis, Ceuterick et De Smet, 1889 Japikse Japikse, R.E., Verkeersmiddelen en vervoier. Deel I. Algemene bepalingen en rederij, in Asser-Serie, Deventer, Kluwer, 2004 KBMA Koninklijke Belgische Marine Academie KBRV Koninklijke Belgische Redersvereniging KBZ Koninklijk Belgisch Zeemanscollege Kluyskens VI Kluyskens, A., Beginselen van burgerlijk recht, VI, Voorrechten en hypotheken, Antwerpen, Standaard,

27 LA Huybrechts Bemauw, K. e.a. (eds.), Free on board. Uber amicorum Mare M. FLuybrechts, Antwerpen / Cambridge, Inters entia, 2011 LA Roland Uber amicorum K Roland, Brussel / Gent, Larcier, 2003 LA Tricot Fiber Amicorum Fionel Tricot, Antwerpen, Kluwer rechtswetenschappen, 1988 Li-Ingram Li, K.X. en Ingram, C.W.M., Maritime Faw and Policy in China, Londen / Sydney, Cavendish, 2002 LLMC-Verdrag Verdrag inzake beperking van aansprakelijkheid voor maritieme vorderingen, opgemaakt te Londen op 19 november 1976 Loodsdecreet Deer. Vl.P. 19 april 1995 betreffende de organisatie en de werking van de loodsdienst van het Vlaamse Gewest en betreffende de brevetten van havenloods en bootm an Mandaraka-Sheppard Mandaraka-Sheppard, A., Modern Admiralty Faw, Abingdon / New York, Routledge Cavendish, 2001 Mankowski Mankowski, P., Seerechtliche Vertragsverhältnisse im Internationalen Privatrecht, Tübingen, J.C.B. Mohr, 1995 Maritiem Arbeidsverdrag 2006 Maritiem Arbeidsverdrag, aangenomen te Genève op 23 februari 2006 MARPOL-Verdrag Internationaal Verdrag ter voorkoming van verontreiniging door schepen, opgemaakt te Londen op 2 novem ber 1973 (zoals gewijzigd) NBW Nederlands Burgerlijk W etboek Nöll Nöll, H.-H., Gesetz über Rechte an eingetragenen Schiffen und Schiffsbauwerken, in Wiegand, W. (Red.), /. von Staudingers Kommentar gum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetg und Nebengesetgen, Buch 3. Sachenrecht, Berlijn, Sellier-de Gruyter OHRF Steennot, R., Stuyck, J., Vanhees, H. en Wymeersch, E., Overgicht Financieel Recht Artikelsgewijge commentaren, Mechelen, Kluwer, losbl. Oostwouder Oostwouder, W.J., Hoofdgaken Boek 8 BW, Deventer, Kluwer, 1994 OVH Dirix, E., Cuypers, A. en Tison, M., Voorrechten en hypotheken Artikelsgewijge commentaren, Mechelen, Kluwer, losbl. 26

28 PG Boek 8 NBW Claringbould, M.H., Varlementaire geschiedenis van het nieuwe Burgerlijk Wetboek. Boek 8. Verkeersmiddelen en vervoer, Deventer, Kluwer, 1992 Phillips-Craig Phillips, N. en Craig, N., Merchant Shipping Met 1995, Londen, LLP, 2001 Piccardt-Korthals Altes Piccardt, A.G.J. en Korthals Altes, A., Zee- en binnenvaartrecht voor het notariaat, Deventer, Kluwer, 1986 Pleziervaartuigenbesluit Koninklijk Besluit van 15 maart 1966 betreffende de vlaggebrieven en de uitrusting van de pleziervaartuigen Rabe Rabe, D., Seehandelsrecht, München, C.H. Beck, 2000 RDMC Revue de droit maritime comparé Regelen van Den Haag Internationaal Verdrag tot het vaststellen van enige eenvormige regelen in zake cognossementen, opgemaakt te Brussel op 25 augustus 1924 Remond-Gouilloud Remond-Gouilloud, M., Droit maritime, Parijs, Pedone, 1993 Ripert I Ripert, G., Droit maritime, I, Parijs, Rousseau, 1950 Ripert II Ripert, G., Droit maritime, II, Parijs, Rousseau, 1952 Rodière LN Rodière, R., Droit maritime. De navire, Parijs, Dalloz, 1980 Rodière-du Pontavice Rodière, R. en du Pontavice, E., Droit maritime, Parijs, Dalloz, 1997 Roland-Huybrechts-Roland Roland, R., Huybrechts, M. en Roland, S., Overzicht van rechtspraak. Scheepvaartrecht ( ), TBR 1976, (81) Rome I-Verordening Verordening (EG) Nr. 593/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst (Rome I) SAJ The Japanese Shipowners Association Scheepsbeslagverdrag 1952 Internationaal verdrag tot het brengen van eenheid in sommige bepalingen inzake conservatoir beslag op zeeschepen, opgemaakt te Brussel op 10 mei 1952 Scheepsbouwverdrag 1967 Internationale overeenkomst voor de eenmaking van sommige regelen betreffende de inschrijving van de rechten inzake de in aanbouw zijnde schepen, opgemaakt te Brussel op 27 mei