Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (1)
|
|
- Leopold van den Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (1) Door: drs. E. Valstar, arts/bioloog Thee is na water de meest gedronken drank op aarde [ref. 1]. In dit artikel wil ik de nadruk leggen op de catechinen uit met name de groene thee en binnen deze groep van stoffen vooral focussen op epigallocatechinegallaat (EGCG). bestudeer het magistrale boek van professor Yair Margalit sche chemie (reactiemechanismen, resonan- chemie, thermodynamica (enthalpiebereke- en elementaire statistiek niet schuwend! Bedenk alleen wel dat een optimale dage- nen niet meer dan 2 consumpties per dag bedraagt en voor vrouwen slechts 1,5 consumptie per dag - hooguit 3 alcoholconsumpties per week, maar liever helemaal geen alcohol. Voor een onderbouwing zie onder andere referen- expressie van aromatase! Primair zal ik me wat EGCG/groene thee betreft concentreren op de gerandomiseerde studies met liefst een placebo, maar ook observationeel/deels dierexperimenteel onderzoek van hoog niveau zal ik bespre- dert, berust tenslotte in feite ook alleen maar op goed observationeel onderzoek met daarin een sterke correlatie van roken en de kans op longkanker. In het tweede werkingsmechanismen van met name EGCG king tot kanker. Voorts wil ik de interacties van groene thee en weer vooral EGCG met voedingsstoffen, fytotherapeutica, gewone geneesmiddelen en cytostatica bespreken alvorens tot een serie eindconclusies te komen. Groene thee en overgewicht middels RCT s is, dat een groene thee- aan dat groene thee-extracten in een dosering van 1,2 2,0 g/dag, met daarin op dag- - se van 11 RCT s bevestigen Hursel et al 1,31 kg. Niet veel, maar wel een goed begin artikel in het TvOG voor andere stoffen die - 35
2 Groene thee-catechinen en anogenitale wratten Izellos et al vonden in een meta-analyse op basis van drie gerandomiseerde studies met thee-smeersel, lokaal geappliceerd, om recidive van anogenitale wratten tegen te gaan. EGCG en chronische lymfatische leukemie Het groene thee-extract Polyphenon E, gestandaardiseerd op een hoog EGCGgehalte, bleek in doseringen variërend van 33 patiënten met chronische lymfatische waren de zwelling met minstens 50% af. Zelf heb ik met doseringen EGCG uit dit al meerdere regressies gezien. Er is overi- longa de werking van EGCG tegen CLL versterkt. Men zou kunnen stellen dat het miseerd is. Dit klopt, maar de responskans Groene thee en prostaatkanker Bettuzzi et al vonden met driemaal daags 200 mg groene thee-catechinen (met o.a. 12,2% EGCG en 52% ECG; epicate- werking. In de groene thee-groep ontstond slechts 1 carcinoom tegen 9 in de controlegroep. Overigens neemt ook het zonder EGCG eveneens therapeutisch werkt tegen bestaande prostaatkanker. EGCG zodanig met de androgeenreceptor van prostaatkanker kan interfereren dat het
3 doorkomt, met als gevolg remming van de tumorgroei. De antikanker-effecten dusdanig dat de potentieel hogere afgifte van testosteron door de cellen van Leydig, die indirect door groene thee kan optreden, niet van betekenis is. Groene thee en de bloeddruk Nantz et al vonden met tweemaal daags een gedecafeïneerd groene theepoeder in de vorm van een capsule een verlaging van de systolische en diastolische - eens een verlaging van de bloeddruk. Ook Nagao et al vonden met groene thee een verlaging van de bloeddruk. Dat de bloeddruk verlagen staat nu wel vast. Groene thee en het cholesterolgehalte Batista et al vonden met een extract het cholesterol, maar expliciet ook van het LDL-cholesterol. Erba et al zagen cholesterol. Matsuyama et al vonden - relatieve daling van het LDL-cholesterol. Nagao et al baar onderzoek hetzelfde. Kortom, groene thee en meer expliciet de catechinen daarin hebben een gunstig effect op het cholesterolgehalte. Aangezien catechinen uit groene thee ook nog eens de bloeddruk verlagen, wordt groene thee voor patiënten met hartproblemen echt interessant! Zeker - Ook het palet van ontstekingsmediatoren bleek zich in anti-atherosclerotische richting Groene thee en huidveroudering king tot placebo met betrekking tot de huid het volgende: minder roodheid en minder teleangiëctasieën ( - huid, zichtbaar als rode vaattekening met, maar histologisch was er na twee jaar geen aantoonbaar onderscheid. Chiu et al vonden met de combinatie van een 10% de placebogroep wel een histologische plus voor de groene thee-groep. Groene thee en grieppreventie Groene thee en colorectale adenomen Matsumoto et al vonden met groene - - versus 13,1% griepgevallen. Het verschil was vonden in een RCT met een groene thee-extract eveneens een vermindering van griep, maar ook van verkoudheden. Shimizu et al vonden in een RCT met enten met een of meer darmadenomen in de voorgeschiedenis een vermindering van het aantal nieuwe adenomen en de nieuwe waren ook kleiner in de groep die extra groene thee kreeg. Overigens dronken de patiënten in beide groepen groene thee. Op dierexperimenteel onderzoek met verge- onderzoek moet herhaald worden en ook al wordt het gerepliceerd, dan is het nog de vraag of ook de kans op kwaadaardige darmtumoren door groene thee-catechinen af kan nemen. 37
4 Groene thee en cognitie Park et al vonden met een groene thee-extract met L-theanine (dat er in prin- een milde cognitieve achteruitgang in tests verbetering van de cognitie. Zie verder ook onderzochte complementaire middelen tegen dementie. Groene thee en diabetes Brown et al II-diabetespatiënten met groene thee-capsu- van de bloeddruk (zie ook het voorgaande verbetering van het gemoed (dit linkt aan De insulinegevoeligheid, de insulinesecretie en de glucosetolerantie veranderden echter niet. Mackenzie et al enten met type II-diabetes geen effect van 375 mg of 750 mg groene of zwarte thee op het gehalte aan geglycosyleerde hemoglo- patiënten met type II-diabetes en overgewicht met 582,8 mg catechinen extra per dag op dagbasis, naast een gewichtsdaling, wel een daling van het HbA1c. Dat laatste kan echter geheel of deels aan de gewichtdaling vonden gewichtsdaling geen sprake was. In een ander onderzoek met borderline diabetes de dagdosering het geringe verschil was er geen verschil met betrekking tot glucosespiegels en HbA1c. II-diabetes niet alleen de bloeddruk en het de diabetes reduceren dan wel helpen uitstellen/voorkomen. Groene thee en tandglazuur gerandomiseerd dubbelblind cross-over onderzoek het tandglazuur te beschermen.
5 Andere interessante effecten van groene thee(-extracten) In een model met auto-immuun ence- neuroprotectief. Het zou interessant effect van EGCG. chronische ontsteking bot verliezen is dit tegen te gaan door groene thee extract, ver- De vitamine D-analoog alfacalcidol doet dit ook en samen werken deze substanties synergetisch zeker van belang dat EGCG de werking van osteoblasten mede reguleert. natie van rood licht pads met groene thee op de huid aangebracht samenwerkt om verjonging van de huid teweeg te brengen van collageenvezels tegen te gaan; dit past de huid door groene thee. In dit onderzoek bleek overigens ook de combinatie van de vitamines C en E deze cross-linking te remmen. Zie ook referenties 17 en 19. anti-alergische werking heeft. door remming van COX-2. Verder van renale calciumoxalaatstenen tegen te gaan althans deels te kunnen beschermen tegen de nadelige inwerking van Helicobacter pylori groene thee van belang is voor de behandeling van artritis. Het tweede deel van dit artikel kunt u lezen in het volgende nummer van dit Referenties 1. Valstar E: Voedingsinterventie bij kanker; Strengholt, ISBN-13: Margalit Y: Concepts in Wine Chemistry, 2nd ed.; Wine Appreciation Guild, San Francisco, ISBN-13: Valstar E; De Orthomol. Koer. 20(1):41-48, Monteiro R et al; Nutrition 25(6): , PMID Valstar E; TvOG 24(6):34-39, Hursel R et al; Int J Obese (Lond) 33(9): , PMID Tzellos TG et al; J Eur Acad Dermatol Venereol 25(3): , PMID Shanafelt TD et al; J Clin Oncol 27(23): , PMID Ghosh AK et al; Clin Cancer Res 15(4): , PMID Bettuzi S et al; Cancer Res 66(2): , PMID Lee SC et al; Nutr Cancer 60(4): , PMID Siddiqui IA et al; FASEB J. 25(4): , PMID Yu PL et al; J Cell Biochem 110(2): , PMID Nantz MP et al; Nutrition 25(2): , PMID Matsuyama T et al; Obesity (Silver Spring) 16(6): , PMID Nagao T et al; Obesity (Silver Spring) 15(6): , PMID Batista Gde A et al; Arg Bras Cardiol 93(2): , PMID Erba D et al; J Nutr Biochem 16(3): , PMID Janjua et al; Dermatol Surg 35(7): , PMID Chiu AE et al; Dermatol Surg 31(7Pt2): , PMID Matsumoto K et al; BMC Complement Altern Med 11:15, PMID Rowe CA et al; J Am Coll Nutr 26(5): , PMID Shimizu M et al; Cancer Epdemiol Biomarkers Prev 17(11): , PMID Park SK et al; J Med Food 14(4): , PMID Valstar E; De Orthomol. Koer. 99:47-48, Valstar E; De Orthomol. Koer. 101:26-28, Valstar E; De Orthomol. Koer. 113:45-48, Brown AL et al; Br J Nutr 101(6): , PMID Mackenzie T et al; Metabolism 56(10): , PMID Nagao T et al; Obesity (Silver Spring) 17(2): , PMID Fukino Y et al; Eur J Clin Nutr 62(8): , PMID Fukino Y et al; J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 51(5): , PMID Kato MT et al; J Appl Oral Sci 17(6): , PMID Aktas O et al; J Immunol 173(9): , PMID Vignes M et al; Brain Res 1110(1): , PMID Shen CL et al; Osteoporos Int 21(11): , PMID Kato K et al; Mol Med Report 4(2): , PMID Sommer AP, Zhu D; Photomed Laser Surg 27(6): , PMID Rutter K et al; Int J Vitam Nutr Res 73(6): , PMID Fujimura Y et al; J Agric Food Chem 50(20): , PMID Singal A et al; Phytother Res 18(9): , PMID Itoh Y et al; J Urol 173(1): , PMID Lee KM et al; Helicobacter. 9(6): , PMID Lin SK et al; Arthritis Rheum 58(10): , PMID
Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (2)
NUTRIËNTEN Groene thee (EGCG) in relatie tot gezondheid en ziekte (2) Door: drs. E. Valstar, arts/bioloog In het eerste deel van dit artikel is gekeken naar het effect van groene thee, en in het bijzonder
Nadere informatieDiabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren
Diabetes en ouder worden Dr. K.J.J. van Hateren Huisarts, lid DiHAG Senior-onderzoeker Diabetes kenniscentrum Disclosure Geen conflicts of interest De toekomst!!! >25% = >75 jaar Karakteristieken ouderen
Nadere informatieDe beinvloeding van het cholesterolgehalte met orthomoleculaire middelen.
De beinvloeding van het cholesterolgehalte met orthomoleculaire middelen. Door: Engelbert Valstar Inleiding In de Orthomoleculaire Koerier (1) heb ik eerder beschreven hoe je met voeding en voedingssupplementen
Nadere informatieHet ware alternatief voor soepelere gewrichten
Het ware alternatief voor soepelere gewrichten Flexi4 is een voedingssupplement voor paarden. References: 1. Jurenka JS, Altern Med Rev. 2009 Jun;14(2):141-53. 2. Padhye et al. Mini Rev Med Chem. 2010
Nadere informatieValpreventie bij ouderen met cognitieve problemen
Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Sirpa Hartikainen, MD, Professor of Geriatric Pharmacotherapy School of Pharmacy University of Eastern Finland, Kuopio, FINLAND Het risico op vallen en
Nadere informatie24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren
24 mei 2011 Gezonde voeding voor senioren Annette Schormans, diëtist Lezing 26 januari 2015 KBO Boxtel Gezondheidsproblemen leefregels voor senioren goede keuze in voeding maken blijven bewegen hersenen
Nadere informatieKEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS
KEN JIJ JE CHOLESTEROL- GEHALTE? PRAAT EROVER MET JE HUISARTS Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het lichaam voorkomt, en wordt aangemaakt door de lever (endogene cholesterol). Cholesterol
Nadere informatieKoolhydraten en de preventie van welvaartsziekten
Koolhydraten en de preventie van welvaartsziekten Evidence-based richtlijn van de German Nutrition Society Van vezels tot suikers: koolhydraten omvatten een brede range van voedingsstoffen. Wat is er precies
Nadere informatieDarmkanker. darmkanker nederland. lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging
Darmkanker en uw DNA darmkanker nederland lotgenotencontact voorlichting belangenbehartiging Darmkanker Nederland Darmkanker Nederland wordt gesteund door een Raad van Advies. Deze bestaat uit specialisten
Nadere informatieNieuwe Richtlijnen Goede Voeding
Nieuwe Richtlijnen Goede Voeding Wat zijn de nieuwe voedingsaanbevelingen vanuit de wetenschap? Prof. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Voedingsonderzoek is moeilijk! Hoe komen Richtlijnen tot
Nadere informatieLanger leven? LICHAAMSBEWEGING EN Meer bewegen. Marjolein Visser. ACA Congres 2012
ACA Congres 2012 LICHAAMSBEWEGING EN SUCCESVOL OUDER WORDEN Meer bewegen - Afdeling Gezondheidswetenschappen, Faculteit der Aard- en Levenswetenschappen, Vrije Universiteit; - Afdeling Epidemiologie en
Nadere informatieWetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen
Wetenschappelijke onderbouwing Nederlandse voedingsrichtlijnen Prof Daan Kromhout Gezondheidsraad Gezondheidsraad 1 De commissie Wat zijn Richtlijnen goede voeding? Geïntegreerde boodschappen gebaseerd
Nadere informatieIndividueel zorgplan vitale vaten
Individueel zorgplan vitale vaten Wat kunt u zelf doen? Een gezonde leefstijl is het belangrijkste bij de aanpak van risicofactoren. Misschien is uw leefstijl wel goed. Zorgverleners kunnen u adviseren
Nadere informatiematige alcohol consumptie gezondheid
matige alcohol consumptie positief voor gezondheid R e s u l t a t e n v a n 3 j a a r w e t e n s c h a p p e l i j k o n d e r z o e k Matige en regelmatige alcoholconsumptie heeft overall een positief
Nadere informatieAdjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2
Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 Zijn atherosclerose en ontsteking oorzaken van cognitieve achteruitgang bij oudste ouderen? Inleiding Een achteruitgang van verstandelijke vermogens, oftewel cognitieve
Nadere informatieTalloze epidemiologische studies vinden een gunstig effect van consumptie van volkoren granen ( whole grain ) op overgewicht, metabool syndroom en chronische ziekten als hart- en vaatziekten, diabetes
Nadere informatieGezondheid en prestatie: voldoende groente in de voeding maakt bietensap overbodig!
Gezondheid en prestatie: voldoende groente in de voeding maakt bietensap overbodig! Kristin L. Jonvik, phd studente & sportdiëtiste Dag van de Atletiek 19 maart 2016 Programma Bietensap en nitraat Wat
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Hart en vaatziekten bestrijden en voorkomen met vitamine C Een goedkope en effectieve aanpak van hart en vaatziekten is heel goed mogelijk. En dan niet met farmaceutische middelen, die eigenlijk alleen
Nadere informatieWerkstuk Biologie Hersenkanker/tumor
Werkstuk Biologie Hersenkanker/tumor Werkstuk door een scholier 1349 woorden 19 oktober 2003 6 70 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Mijn werkstuk gaat over hersentumoren. Ik heb het gekozen omdat
Nadere informatieGezondheidsvoordelen
Gezondheidsvoordelen Colorectale kanker Het bewijs dat melk en melkproducten kunnen helpen beschermen tegen colorectale kanker neemt toe. Vooral voor melk rapporteren overzichtsanalyses consequent een
Nadere informatieReactie van de commissie Richtlijnen goede voeding op het achtergronddocument over vitamine- en
Reactie van de commissie Richtlijnen goede voeding 2015 op het achtergronddocument over vitamine- en mineralensupplementen De commissie heeft op het achtergronddocument over vitamine- en mineralen reacties
Nadere informatieBijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters.
Bijlage III Wijzigingen van de samenvattingen van productkenmerken en bijsluiters. Opmerking: deze wijzigingen van de samenvatting van de productkenmerken en de bijsluiter waren geldig ten tijde van het
Nadere informatieDutch Summary. Samenvatting van het proefschrift Glucocorticoïd-geïnduceerde diabetes: de potentiële rol voor incretine-therapie
CHAPTER 11 Dutch Summary Samenvatting van het proefschrift Glucocorticoïd-geïnduceerde diabetes: de potentiële rol voor incretine-therapie Chapter 11 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken of
Nadere informatieVitamine D bij gezondheid en ziekte (2)
BESCHOUWING OP BASIS Vitamine D bij gezondheid en ziekte (2) NUTRIËNTEN Door: drs. E. Valstar, arts/bioloog Vitamine D is in vele opzichten een belangrijke nutriënt voor een goede gezondheid. In het eerste
Nadere informatieMatig alcoholgebruik en gezondheid
1 Matig alcoholgebruik en gezondheid Martijn B. Katan Vrije Universiteit Amsterdam Afdeling Gezondheidswetenschappen @martijnkatan KNAW-symposium Ad Fundum, Tolhuistuin, Amsterdam, 5 april 2017 2 Agenda
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Welke noten zijn gezond, onderzoek gezonde vetten Noten zijn gezond en rijk aan gezonde, onverzadigde vetten die je helpen om af te vallen! Eet 20 gram noten per dag voor je gezondheid en krijg daardoor
Nadere informatieOLIJFdag 3 oktober 2015
OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening
Nadere informatieDe wetenschap achter de richtlijn voor vet
De wetenschap achter de richtlijn voor vet Marianne Geleijnse Hoogleraar Voeding en Hart- en Vaatziekten Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit MVO Netwerkevent 31 maart 2016 Subsidies van voedingsindustrie
Nadere informatieVolkoren & gezondheid een begrijpelijk overzicht van de wetenschappelijke literatuur
VERGADERING : BESTUUR DATUM : 9 SEPTEMBER 2010 AGENDAPUNT : 7 BIJLAGE : 13 NL-project HealthGrain Volkoren & gezondheid een begrijpelijk overzicht van de wetenschappelijke literatuur De laatste jaren zijn
Nadere informatieNoten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon
Noten en gedroogde zuidvruchten passen in een gezond voedingspatroon Noten, rozijnen, gedroogde pruimen en andere gedroogde zuidvruchten bevatten veel gezonde vetten, vezels, vitamines en mineralen. Uit
Nadere informatieBVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?
BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatievoeding en kanker van preventie naar overleving Prof. Ellen Kampman Wageningen Universiteit, UMC st Radboud Nijmegen
voeding en kanker van preventie naar overleving Prof. Ellen Kampman Wageningen Universiteit, UMC st Radboud Nijmegen Inhoud Preventie van kanker Overleving van kanker Onderzoeker Consument Patiënt 3 4
Nadere informatieUitsluitend voor de beroepsbeoefenaar. Agenda. Curcuma longa. Curcuma in het nieuws
Curcuma en de toepassing van de verschillende varianten Even voorstellen Stichting Educatie Atrium Innovations 3 Agenda Wat is nieuw? Kinetiek en verschillende curcuma varianten Mechanisme Toepassingen
Nadere informatieVoeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog
Voeding Prof.dr. Ron H.J. Mathijssen internist-oncoloog/ klinisch farmacoloog Landelijke donateursdag - 1 november 2017 ReeHorst Ede Chemotherapie Doelgerichte therapie Immunotherapie 1 Basisprincipes
Nadere informatieBewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals. Dr. Jan-Willem van Dijk
Bewegen en voeding als medicijn bij type 2 diabetes? de rol van fitnessprofessionals Dr. Jan-Willem van Dijk Inhoud Introductie type 2 diabetes Meten van bloedglucose Gewichtsverlies en bloedglucose Fysieke
Nadere informatieEGCG Het wonder uit de groene thee
EGCG Het wonder uit de groene thee Groene thee wordt al 50 eeuwen gedronken en wordt vanaf het eerste begin beschouwd als een geneesmiddel en een gezonde drank. De traditionele Chinese geneeskunst beveelt
Nadere informatieVoeding is een complex geheel. Wat is gezond? Inhoud. Feiten en Fabels in de Media! Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl
Voeding is een complex geheel Wat is gezond? Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Inhoud Feiten en Fabels in de Media! Over feiten en fabels.. Voedingsonderzoek is moeilijk Hoe komen NL aanbevelingen tot
Nadere informatieVoeding is een complex geheel. Wat is gezond? Inhoud. Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl
Voeding is een complex geheel Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Wat is gezond? Inhoud Over feiten en fabels.. Voedingsonderzoek is moeilijk Hoe komen NL aanbevelingen tot stand? Vitamine D Richtlijnen
Nadere informatieNederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden
Nederlandse samenvatting voor medisch niet-ingewijden Chapter 8 Vitamine D, ter preventie van type 2 diabetes Dit proefschrift bevat de resultaten van enkele wetenschappelijke studies over vitamine D in
Nadere informatieHoge bloeddruk: de inzichten van cellulaire geneeskunde. Hoe specifieke vitale celstoffen patiënten met hoge bloeddruk kunnen helpen
Hoge bloeddruk4 Vitale celstoffen ter preventie en ondersteunende therapie Hoge bloeddruk: de inzichten van cellulaire geneeskunde Hoe specifieke vitale celstoffen patiënten met hoge bloeddruk kunnen helpen
Nadere informatieVitamine D. E. van der Heijden (ANIOS IC)
Vitamine D E. van der Heijden (ANIOS IC) 18-5-2018 Hoe? Voeding Zonlicht (> 90% van vitamine D status) Via 25-hydroxylering lever/ en 1-hydroxylering in nier ontstaat het actieve hormoon 1,25 dihydroxyvitamine
Nadere informatieMedicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam
Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens
Nadere informatieSamenvatting voor niet ingewijden
Samenvatting Samenvatting voor niet ingewijden Diabetes mellitus, oftewel suikerziekte, is een van de meest voorkomende chronische ziekten. Wereldwijd hebben 346 miljoen mensen diabetes, en in Nederland
Nadere informatieKanker en vitaminen. fundament of wankele basis voor suppletie? Ellen Kampman, Wageningen Universiteit, UMC St Radboud, VU Amsterdam
LWDO Kanker en vitaminen fundament of wankele basis voor suppletie? Ellen Kampman, Wageningen Universiteit, UMC St Radboud, VU Amsterdam Te onderscheiden Preventie van kanker Tijdens behandeling voor kanker
Nadere informatieSamenvat ting en Conclusies
Samenvat ting en Conclusies Samenvatting en Conclusies 125 SAMENVAT TING EN CONCLUSIES In dit proefschrift werd de invloed van viscerale obesitas en daarmee samenhangende metabole ontregelingen, en het
Nadere informatieOsteoporose profylaxe bij 80+
Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)
Nadere informatieWorkshop chronische nierschade. Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra
Workshop chronische nierschade Adry Bakker Diepenbroek Bettie Hoekstra Mevr. Muis 73 jaar Voorgeschiedenis: diabetes mellitus type 2 hartfalen regelmatig urineweginfecties, 2x pyelonefritis aspecifieke
Nadere informatieInhoud presentatie. Prevalentie van dementie (www.rivm.nl) Cognitief (dis)functioneren. Internationale cijfers (www.alzheimer.org)
MBOG congres oktober 2005 Vitaminen, bewegen en cognitief functioneren van ouderen: wat weten we eigenlijk over de relatie? TNO Kwaliteit van Leven Bewegen en Gezondheid Inhoud presentatie Cognitieproblemen
Nadere informatieBehandeling van oudere patiënt met epilepsie. C.L.P. Deckers SEIN Zwolle
Behandeling van oudere patiënt met epilepsie C.L.P. Deckers SEIN Zwolle Incidentie van epilepsie nieuwe gevallen per 100.000 inwoners 160 140 120 100 80 60 40 20 0 0 10 20 30 40 50 60 70 80 leeftijd (jaren)
Nadere informatieCoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies
'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum
Nadere informatieWat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst
Wat is mijn cardiovasculair risicoprofiel? 27 september 2016 Herbert De Raedt Dienst cardiologie Onze Lieve Vrouw Ziekenhuis Aalst Waarover Epidemiologie Pathofysiologie Risicofactoren Take home message
Nadere informatieVoeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 -
Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F) Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren
Nadere informatieChronische nierschade
Chronische nierschade Pauline Heijstee Kaderhuisarts diabetes Nierfunctie n Afvalstoffen klaren n Vochtbalans handhaven n Electrolytenbalans handhaven Nierschade n Verlies van stoffen die we niet willen
Nadere informatieCardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade
ASN Review 2013 Cardiovasculaire effecten van verstoord mineraal metabolisme bij chronische nierschade dr. M.H. de Borst, internist-nefroloog io UMC Groningen Verstoorde mineraalhuishouding -> cardiovasculaire
Nadere informatieHet ware alternatief voor soepelere gewrichten - natuurlijk, van Pfizer. Flexi4 is een voedingssupplement voor paarden.
Het ware alternatief voor soepelere gewrichten - natuurlijk, van Pfizer. Flexi4 is een voedingssupplement voor paarden. Referenties: 1. Jurenta J.S. Altern Med Rev, 2009; 14(2): 141-153 2. Nahrstedt A.,
Nadere informatieMaag-,darm- en leverziekten. Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa
Afdeling: Onderwerp: Maag-,darm- en leverziekten Methotrexaat bij ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik
Nadere informatie17/01/2011. niet altijd dezelfde bronnen. Preventie? Goed gezien! Oftalmologie : preventie? Goed gezien! Dokter L. Van Eyck
niet altijd dezelfde bronnen Preventie? Goed gezien! Oftalmologie : preventie? Goed gezien! Dokter L. Van Eyck 1 Oftalmologie : preventie? Goed gezien! VROEGGEBORENEN Prematuren Retinopathy (ROP) 0 1 jaar
Nadere informatieprostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee
prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee 2 ele Programma Prostaatkanker: gevolgen voor patient en partner Kunnen informatiebijeenkomsten hierbij helpen?
Nadere informatiedensity lipoproteïne (LDL cholesterol) lijkt een belangrijke rol te spelen in de initiatie van Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Hart- en vaatziekten zijn de belangrijkste doodsoorzaak van dialysepatiënten en dit beperkt hun levensverwachting sterk. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat milde tot matige nierschade
Nadere informatieOncologische zorg bij ouderen
Oncologische zorg bij ouderen Balanceren tussen over- en onderbehandeling Johanneke Portielje, HagaZiekenhuis Kring ouderenzorg AMC & partners 12 juni 2013 mamma carcinoom
Nadere informatieWat doet bewegen? Monique Berger. Hester van der Sloot. Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie
Wat doet bewegen? Over het belang en voorbeelden van stimuleren van bewegen tijdens en na revalidatie Monique Berger (lectoraat revalidatie, expertisecentrum Bewegingstechnologie) Hester van der Sloot
Nadere informatieBehandeling met een bisfosfonaat
Patiënteninformatie Behandeling met een bisfosfonaat APD/zoledroninezuur Gebruik en bijwerkingen 1234567890-terTER_ Behandeling met APD/zoledroninezuur U heeft een afspraak in Tergooi voor een behandeling
Nadere informatieWelke antwoorden geeft de voedingswetenschap?
Welke antwoorden geeft de voedingswetenschap? De Hollandse pot, hoe Nederland over (verantwoord) eten en voedselhypes denkt - 18 mei 2015 Edith Feskens, edith.feskens@wur.nl Superfoods, detoxen of Paleo?
Nadere informatieCardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen
CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker Als voorzitter Stichting Reumarun sponsoring ontvangen van Abbvie,
Nadere informatieVoeding bij borstkanker. Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012
Voeding bij borstkanker Drs. Rianne van Lieshout Diëtist Paramáx, Máxima Medisch Centrum 3 oktober 2012 Voeding en borstkanker Antioxidanten, het wondermiddel tegen kanker? Anti-oxidanten helpen kanker
Nadere informatieChapter 12. Samenvatting in het nederlands
Samenvatting in het nederlands INLEIDING EN ACHTERGROND PIJN Weinig belevingen zijn zo angstaanjagend voor een individu als pijn. Pijn heeft sterke psychologische en emotionele componenten, zoals ook wordt
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieADDENDUM. Nederlandse Samenvatting
& ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes
Nadere informatieFysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper
Fysiotherapie bij osteoporose Digna de Kam Fysiotherapeut/ Bewegingswetenschapper Digna.dekam@radboudumc.nl Programma Inleiding Osteoporose De rol van de fysiotherapeut bij osteoporose KNGF behandelrichtlijn
Nadere informatieCARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE
CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart
Nadere informatieSamenvatting in het Nederlands (Dutch summary)
Samenvatting in het Nederlands (Dutch summary) Inleiding Hart- en vaatziekten behoren tot de belangrijkste doodsoorzaken in Nederland en leiden vaak tot chronische ziekten met levenslange problemen. Het
Nadere informatieVermoeidheid & hartziekten
Vermoeidheid & hartziekten Menno Baars, cardioloog HartKliniek Nederland april 2014 Cardioloog van de nieuwe HartKliniek Nieuwe organisatie van eerstelijnscardiologiecentra Polikliniek & dagbehandeling
Nadere informatieDe gezondheidsvoordelen van Juice Plus+ Omega:
De gezondheidsvoordelen van Juice Plus+ Omega: John Verhiel (CPG/Vetzuurstofwisseling) www.duurzaamgezond.info De gezondheidsvoordelen van Algen-zaad olie: Algenzaad-olie Ώ3 (EPA/DHA) Bevorderd een gezonde
Nadere informatie8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage
8 van de 10 meest terugbetaalde geneesmiddelen houden verband met onze levensstijl Bijlage 1. De tien soorten geneesmiddelen met het hoogste terugbetalingsbedrag door het RIZIV in 2016 (CM-cijfers geëxtrapoleerd
Nadere informatieBIJLAGE I. Blz. 1 van 5
BIJLAGE I LIJST MET NAMEN, FARMACEUTISCHE VORM, STERKTE VAN HET DIERGENEESMIDDEL, DIERSOORTEN, TOEDIENINGSWEG(EN), HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN IN DE LIDSTATEN Blz. 1 van 5 Lidstaat
Nadere informatieStaken antihypertensiva bij ouderen. Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie
Staken antihypertensiva bij ouderen Groot Haags Geriatrie Referaat oktober 2016 Marielle Hofman, aios geriatrie 2 Vragen Zou u antihypertensiva staken bij een geriatrische patiënt met hypertensie en een
Nadere informatieKanker. Inhoud. Inleiding. Wat is kanker? Inleiding
Kanker Inhoud Inleiding Inleiding Wat is kanker? Soorten kanker In het kinderziekenhuis Wat kan je doen tegen kanker? Afsluiting Bronvermelding Ik houd mijn werkstuk over kanker, omdat het mij een moeilijk
Nadere informatieMethotrexaat. bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum. Beter voor elkaar
Methotrexaat bij ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Maag-Darm-Levercentrum Beter voor elkaar MTX (Methotrexaat) bij IBD (ziekte van Crohn) Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van
Nadere informatieMedicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen
Medicijncombinatie kan kankerpatiënt schaden Kankerpatiënt slikt vaak riskante mix van medicijnen Pas op met medicatie tijdens chemotherapie! Kankerpatiënten lopen risico dat medicijnen kanker behandeling
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieCVRM addendum (kwetsbare) ouderen
CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieMijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten
Mijn zorgplan Preventie en behandeling Hart- en Vaatziekten WWW.ZORROO.NL 1 Voorwoord Zorroo staat voor Zorggroep Regio Oosterhout & Omstreken. Wij zijn een organisatie die samen met uw huisarts en andere
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij
Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In de Westerse wereld vormen hart- en vaatziekten de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden. Bij het ontstaan van hart- en vaatziekten speelt atherosclerose (slagaderverkalking)
Nadere informatiePrednison. bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Prednison bij kinderen en jongeren met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa Waarom deze folder? Je dokter heeft met je gesproken over het gebruik van prednison. In deze folder lees je de belangrijkste
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieWaldenström s Macroglobulinemia familie en secundaire maligniteiten
familie en secundaire maligniteiten Patient Session October 9, 2016 Amsterdam, The Netherlands Robert A. Kyle, MD Mayo Clinic Rochester, MN, USA Scottsdale, Arizona Rochester, Minnesota Jacksonville, Florida
Nadere informatieIngezonden commentaren op het openbare concept van het achtergronddocument Vlees
Ingezonden commentaren op het openbare concept van het achtergronddocument Vlees De volgende organisaties hebben commentaar ingestuurd: Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie Rijksinstituut voor
Nadere informatieRituximab Mab Thera. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Rituximab Mab Thera Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: rituximab. Hoe werkt rituximab? Bij patiënten
Nadere informatieCHAPTER 10. Nederlandse samenvatting
CHAPTER 10 Nederlandse samenvatting Om uit te groeien tot een kwaadaardige tumor met uitzaaiïngen moeten kankercellen een aantal karakteristieken verwerven. Eén daarvan is het vermogen om angiogenese,
Nadere informatieCardiologie. Verder na het hartinfarct.
Cardiologie Verder na het hartinfarct. Machiel van de Wetering Sylvia de Waal 18-3-2014 presentatie 1 inleiding 2 Richtlijn/protocol aan de hand van voorbeelden 3 samenvatting / discussie inleiding - Informatieoverdracht
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/31601 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Stringer, Frances Title: Pharmacogenomics in drug development : implementation
Nadere informatieStand van zaken rond orale behandeling van de ziekte van Fabry. Carla Hollak, internist AMC
Stand van zaken rond orale behandeling van de ziekte van Fabry Carla Hollak, internist AMC Chaperone behandeling Substraat remming De ziekte van Fabry natuurlijk beloop Klassieke mannen Eerste verschijnselen
Nadere informatieEen leven lang vitaal. Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen?
Een leven lang vitaal Kwestie van geluk of goede genen? Kun je er zelf iets aan doen? Oudste vrouw van de wereld Japanse Misao Okawa, 115 jaar Gemiddelde levensverwachting Mannen en vrouwen in de 20 ste
Nadere informatieMetabole Cardiologie (Behandeling van cardiomyopathie en hartfalen)
Metabole Cardiologie (Behandeling van cardiomyopathie en hartfalen) Genezing van cardiomyopathie en hartfalen is vaak mogelijk. Metabole geneeskunde is een geheel nieuwe vorm van geneeskunde die in tegenstelling
Nadere informatieBasaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011
Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Kaloban druppels Voor oraal gebruik, oplossing
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Kaloban druppels Voor oraal gebruik, oplossing Vloeibaar wortelextract van Pelargonium sidoides (1:8 10) (EPs 7630). Extractiemiddel: 11 % ethanol (w/w) Lees goed
Nadere informatieGeeft u leefstijladvies aan patiënten? Gezond leven is hot topic. Waarom leefstijl onderzoeken? De zin en onzin van leefstijlinterventies
De zin en onzin van leefstijlinterventies De zin en onzin van leefstijlinterventies Dr. Astrid Hooghiemstra Amsterdam UMC Dr. Astrid Hooghiemstra Amsterdam UMC Gezond leven is hot topic Geeft u leefstijladvies
Nadere informatie