FACULTEIT PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN FACULTEIT WETENSCHAPPEN VAKGROEP ZUIVERE WISKUNDE EN COMPUTERALGEBRA

Transcriptie

1 FACULTEIT PSYCHOLOGIE EN PEDAGOGISCHE WETENSCHAPPEN FACULTEIT WETENSCHAPPEN VAKGROEP ZUIVERE WISKUNDE EN COMPUTERALGEBRA Vakdidactiek theorie : informatica verantwoordelijke lesgever Prof. A. Hoogewijs Vakgroep Zuivere wiskunde en computeralgebra Galglaan Gent 09/ Albert. Hoogewijs@UGent.be praktijkassistente Annick Van Daele Annick. VanDaele@UGent.be tijdstip en plaats Maandag tot uur, Galglaan 2, Lokaal 36. eerste les Op afspraak via . ad valvas Galglaan 2, Gent + Minerva doelstellingen Algemene reflectie op de maatschappelijke relevantie van het informaticaonderwijs. Op de eerste plaats wordt uitgegaan van de leerplannen informatica in het secundair onderwijs (ASO, TSO). Daarbij wordt de nadruk gelegd op de vaardigheid in het kiezen van de leerstof in functie van het ontwikkelingsniveau van de leerlingen en het onderkennen van het belang van deze leerstof in het geheel van de vorming. In het bijzonder wordt er aandacht besteed aan het creeren van de leeromgeving die het best aansluit bij de vooropgestelde doelstellingen. De keuze van de gepaste software die kan aangewend warden op de beschikbare hardware is daarbij van cruciaal belang. Courant gebruikte pakketten (programmeeromgevingen, tekstverwerking, databeheer, rekenblad) worden onderzocht op hun voor- en nadelen en tezelfdertijd wordt er gewerkt aan een bruikbaar alternatief. Verder wordt ingegaan op de rol van de informatica in het geheel van het onderwijsgebeuren. Aan de hand van een aantal recente studies wordt onderzocht hoe bestaande software (spellingcheckers, computeralgebrasystemen) en hardware (multimedia, internet) zinvol kunnen ingeschakeld warden in het onderwijs. Daarbij wordt gewezen op de rol van de informaticaleraar in deze vakoverschrijdende materie

2 inhoud Hoofdstuk 1: Situering van de cursus. Hoofdstuk 2: Leidraad bij de lesvoorbereiding. Hoofdstuk 3: Leidraad bij de lesevaluatie. Hoofdstuk 4: Werk- en denkmethode. Hoofdstuk 5: Evalueren in een klassituatie. Hoofdstuk 6: Oplossen van vraagstukken. Hoofdstuk 7: Actieonderzoek. onderwijsmethode Interactief. studiemateriaal Cursusnota's, internet. evaluatiewijze Mondeling examen met schriftelijke voorbereiding (open boek). Vakdidactiek praktische oefeningen: informatica verantwoordelijke lesgever Prof. A. Hoogewijs Vakgroep Zuivere wiskunde en computeralgebra Galglaan Gent 09/ Albert. Hoogewijs@UGent. be praktijkassistente Annick Van Daele Annick. VanDaele@UGent. be tijdstip en plaats School, af te spreken met de praktijkassistent. eerste les Af te spreken met de praktijkassistent. ad valvas Galglaan 2, Gent doelstellingen Praktijkervaring verwerven in het geven van informaticalessen. inhoud l. 5 observatielessen (informaticalessen): Deze lessen warden gegeven door de klasleraar en geobserveerd door de student. De student maakt hiervan een verslag (zie observatieschema ) waarbij de belangrijkste leerpunten worden aangegeven. Observatielessen kunnen interessante informatie opleveren i.v.m.: het niveau van de leerlingen; de werkvormen die zij gewoon zijn of die hen bijzonder lijken aan te spreken, of hen helemaal niet aanspreken; - 2 -

3 de kneepjes waarmee de mentor erin slaagt een vlot lesverloop aan te houden; de terminologie die door de mentor en de leerlingen wordt gehanteerd (en waarbij de aggregatiestudent geacht wordt zich aan te sluiten...) 2. 5 oefenlessen (informaticalessen): Elke les omvat een schriftelijke voorbereiding die aan de mentor moet voorgelegd worden ( lesvoorbereidingsformulier ). Na elke oefenles bespreekt de mentor in het kort de gegeven les. De mentor bezorgt de student zo vlug mogelijk een beknopt verslag in de vorm van een "lesevaluatie. Het waardecijfer toegekend aan deze lessen is tentatief, en dient enkel als referentiecijfer met het oog op de latere beoordeling van de stage. Na afloop van de oefenlessen zal de verantwoordelijke voor de praktische oefeningen in samenspraak met de mentor beoordelen of de student reeds de nodige vaardigheden heeft verworven, of dat het aangewezen is om nog een aantal bijkomende lessen te geven; 3. stageweek (1 volledige week): Dit houdt in dat de student 10 tot 12 lessen zelf geeft (waarvan minstens 7 informaticalessen), en verder andere schoolactiviteiten (teamvergaderingen, coördinatie-activiteiten) bijwoont. Ten laatste 3 weken voor het begin van de stageweek moet de keuze met behulp van het daartoe bestemde formulier worden meegedeeld. De student maakt een lesvoorbereiding aan de hand van het "lesvoorbereidingsformulier". Deze voorbereidingen worden opgemaakt in overleg met de stageleider en worden voor de aanvang van de les aan de stageleider overhandigd. De stageleider bespreekt na elke les de belangrijkste plus- en minpunten van de les en maakt een verslag aan de hand van het lesevaluatieformulier. De beoordeling van deze lessen is een eerste maatstaf voor de globale beoordeling van de stage. In deze globale beoordeling wordt ook rekening gehouden met de evolutie van de student als "lesgever, zodat de eindbeoordeling niet noodzakelijk moet overeenstemmen met het gemiddelde van alle stagelessen. onderwijsmethode Praktijk. studiemateriaal Leerplan, handboeken. evaluatiewijze De evaluatie gebeurt op grond van de volgende gegevens: de stagemap met de lesvoorbereidingen en verslagen van de AILO-student de eindevaluatie van de stageleider stageleiders en mentoren af te spreken met de praktijkbegeleider. Vakdidactiek praktijkgerichte seminaries: informatica verantwoordelijke lesgever Prof. A. Hoogewijs Vakgroep Zuivere wiskunde en computeralgebra Galglaan Gent 09/ Albert. Hoogewijs@UGent.be - 3 -

4 praktijkassistente Annick Van Daele Annick. UGent.be tijdstip en plaats Maandag u tot u. eerste les Op afspraak via ad valvas Galglaan 2, Gent. Doelstellingen: Deze seminaries zijn gericht op de analyse van, en reflectie op het vakdidactisch handelen van de toekomstige informaticaleerkrachten. Daarbij wordt uitgegaan van de leerplannen informatica. l. Op de eerste plaats wordt aangetoond hoe de LOGO programmeeromgeving kan ingeschakeld worden bij de realisatie van de doelstellingen. LOGO omvat een grafische omgeving, een woordomgeving, een getallenomgeving We vestigen er de aandacht op dat de doelstellingen verder reiken dan het zomaar aanleren van een programmeertaal. Aan de hand van de lessen die door de studenten zelf worden gegeven worden de mogelijkheden van LOGO onderzocht. Belangrijk daarbij is te onderstrepen dat informaticabegrippen zoals programmeertechnische vaardigheden en in het bijzonder algoritmische oplossingsmethodes kunnen aangebracht warden, zonder dat men de associatie met wiskunde moet benadrukken. 2. Op de tweede plaats kiezen de studenten een eigen topic uit het leerplan, en presenteren deze op een didactisch verantwoorde manier aan de medestudenten. 3. Tenslotte wordt aan de studenten gevraagd om te reflecteren over actuele onderwerpen in verband met het informaticaonderwijs, o.m. door het kritisch bespreken van publicaties, leeromgevingen,... Werkwijze: De student lesgever maakt een voorbereiding van de les volgens het lesvoorbereidingsformulier. Daarnaast voorziet de lesgever eveneens in het nodige cursusmateriaal. De lessen gaan door in de PC-zaal, en veronderstellen interactie met de andere studenten die de rol van leerling spelen, en ook op die manier interactief aan de les deelnemen. Na de les maakt de lesgever een kort reflectieverslag van de gegeven les. De studenten die de rol van leerling vervullen maken een observatieverslag van de les. Na de les volgt een mondelinge evaluatie. Deze lesvoorbereidingen en observatieverslagen worden verzameld in een afzonderlijke map. onderwijsmethode Interactief. studiemateriaal MSWlogo, internet, leerplannen, leerboeken informatica evaluatiewijze MSWlogo, internet - 4 -

5 Verwachtingen ten aanzien van de AILO-student 1. De AILO-student zorgt er voor dat administratieve formaliteiten zo vlug mogelijk worden afgewerkt (brief aan de directie, inschrijving voor de stage). 2. De dagen en uren waarop observervatie, oefen- of stage-activiteiten gepland zijn, moeten zo snel mogelijk aan de vakdidacticus en praktijkassistente meegedeeld worden, teneinde hen in de mogelijkheid te stellen de praktijkbezoeken te plannen. De AILO-studenten worden verzocht hiertoe het formulier te gebruiken dat in hun stagemap voor de stageleider zit. 3. Voor elke les die door de AILO-student gegeven wordt, zal een lesvoorbereiding volgens het hierbijgevoegde lesvoorbereidingsformulier, in drievoud opgemaakt worden. Een exemplaar is bestemd voor de mentor, een exemplaar voor de student zelf (dit exemplaar wordt aan het stageboek toegevoegd) en het derde exemplaar is ter beschikking in de klas voor het geval de vakdidacticus of de praktijkassistent de les bijwoont. Tenzij met de mentor anders wordt afgesproken, wordt aan de AILO-studenten uitdrukkelijk gevraagd hun lesvoorbereidingen, aan hun mentor voor te leggen en lang genoeg op voorhand, zodat een eventuele bijsturing reëel mogelijk is. De eindverantwoordelijkheid voor de lesinhoud ligt steeds bij de mentor. Dat houdt in dat de student zich aanpast aan de vakterminologie en de leerinhouden die de mentor in zijn vak gebruikt. De AILO-studenten worden verzocht hieromtrent met de mentor heldere afspraken te maken. In de stagemap vindt men een model-lesvoorbereidingsformulier. In principe wordt verwacht dat de AILO-studenten dat model volgen. 4. Van elke zelfgegeven les zal verder een kort verslag gemaakt worden, waarin over de les wordt gereflecteerd. De Leidraad bij het ref1ecteren (stagemap) kan daarbij als referentiekader gehanteerd warden, maar hoeft niet noodzakelijk voor elke les punt per punt gevolgd te worden. Van belang is in elk geval: dat afwijkingen van de lesvoorbereidingen genoteerd en verantwoord worden; dat op elke les toekomstgericht gereflecteerd wordt, m.a.w. vanuit de vraag: Wat leer ik uit deze ervaring dat van belang is of kan zijn voor de volgende lessen die ik geef? 5. Na afloop van de stage wordt een syntheseverslag gemaakt, waarin aan bod komt: een terugblik op de eigen evolutie en een zelfevaluatie van sterke en zwakke kanten de ervaringen met de leerlingen (niveau, belangstelling, activiteit in de les, gemakkelijk of moeilijk om mee te werken...) ervaringen met de stageschool (begeleiding door mentor, faciliteiten, sfeer,...) Er wordt een stagemap aangelegd, waarin opgenomen zijn: een overzicht van observatie-, oefen- en stagepraktijk (kalender, rooster met aanduiding van de aard van de activiteiten; zie formulier in stagemap voor de stageleider) de lesvoorbereidingen de hierboven vernoemde verslagen en het syntheseverslag de lesevaluaties door de mentor (evaluatieformulieren in stagemap voor stageleider) de eindevaluatie door de mentor (formulier in stagemap voor stageleider) - 5 -

6 Verwachtingen ten aanzien van de mentor/stageleider Van de mentoren en stageleiders wordt verwacht dat ze: de lesvoorbereidingen van de AILO-student nazien en eventueel ter bijsturing met hem of haar bespreken (schema en leidraad in stagemap voor de stageleider) de lessen van de AILO-student evalueren (formulieren en leidraad in stagemap voor stageleider) en met hem of haar bespreken. Niet alle punten die op het evaluatieformulier vermeld staan, hoeven bij elke nabespreking aan bod te komen. In de nabespreking komen uiteraard zowel positieve aspecten als aspecten die voor verbetering vatbaar zijn aan de orde. Aan de mentoren en stageleiders wordt gevraagd met de AILO-student na te gaan of er sprake is van een evolutie in zijn of haar vaardigheden als leerkracht. We bevelen ook aan met de AILO-student te zoeken naar interessante alternatieven voor de aanpak die hij of zij gerealiseerd heeft, ook als de gerealiseerde les globaal positief beoordeeld wordt. In de lessen vakdidactiek wordt benadrukt dat het zoeken naar alternatieven op zich geen kritiek inhoudt op de aanpak die uitgewerkt werd. De bedoeling is veeleer de inzichten van de AILO-studenten te verruimen. De studenten worden aangemoedigd in de mate van het mogelijke variaties aan te brengen in de wijze waarop ze hun lessen uitwerken. op het einde van de stage een globate beoordeling neerschrijven en een eindscore voorstellen (evaluatieformulier in stagemap voor de stageleider; dat evaluatieformulier geldt meteen als stageattest)