NIERBIOPsIE Onder narcose

Transcriptie

1 NIERBIOPsIE Onder narcose

2 Onder ouders verstaan wij ook verzorger(s), pleeg- of adoptieouder(s) U kunt wijzigingen of aanvullingen op deze informatie door geven per patienteninformatiewkz@umcutrecht.nl

3 Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Nierbiopsie onder narcose 5 Tips 19 Wil je meer weten? 21 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding 22 1

4 Inleiding voor u als ouder Een onderzoek in een ziekenhuis kan een ingrijpende gebeurtenis zijn. Wij vinden het belangrijk u en uw kind hierbij goed te begeleiden. Uw kind voelt zich misschien niet goed of heeft zelfs pijn. Het krijgt te maken met verschillende behandelaars en allerlei medische termen. Deze folder is bedoeld om uw kind voor te bereiden op het onderzoek. Maar ook om ú te informeren over wat er gaat gebeuren. Begrijpelijke informatie is van groot belang. Als je weet wat je te wachten staat, geeft dat een gevoel van zekerheid en vertrouwen. Een deel van de voorlichting gebeurt in het ziekenhuis. De arts bespreekt de volgende zaken met u, en als het mogelijk is ook met uw kind: Waarom uw kind dit onderzoek krijgt Hoe we dit onderzoek doen Thuis stellen kinderen vaak meer vragen dan in het ziekenhuis. Uw kind vertrouwt u. Daarom kunt u het beste uitleggen wat er gaat gebeuren. Deze folder helpt u daarbij. U weet het best welke informatie uw kind begrijpt en emotioneel kan verwerken. Lees de folder éérst zelf. Zorg dat u goed weet wat er gaat gebeuren. U kunt de tekst daarna voorlezen of in uw eigen woorden navertellen. Of uw kind leest de tekst zelfstandig. Bespreek in elk geval samen of alles duidelijk is. Achterin deze folder staat hoe u uw kind kunt voorbereiden en begeleiden bij het onderzoek. 2

5 3

6 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar Een onderzoek in het ziekenhuis kan vervelend zijn. Je krijgt te maken met verschillende artsen, assistenten en verpleegkundigen. Je hoort ook allerlei medische termen. Wij willen je zo goed mogelijk voorbereiden op het onderzoek. Lees daarom deze folder goed door. Als je weet wat er gaat gebeuren, ben je meestal minder zenuwachtig. Je ouders lezen deze folder ook. Vraag of ze kunnen uitleggen wat je niet snapt. WGBO Wat is het beste voor je als je ziek bent? Wie beslist dat eigenlijk? Moet er rekening gehouden worden met jouw mening? Dat staat in een speciale wet: de Wet op de Geneeskundige Behandelings Overeenkomst (WGBO). Ben je ouder dan 12 jaar Dan moet de dokter ook aan jou vragen of je het goed vindt wat hij gaat doen. Jij en je ouders moeten allebei toestemming geven. Maar als jij het niet eens bent met je ouders? Hoe gaat het dan? Ook dat staat in deze wet. Lees er meer over op Ben je ouder dan 16 jaar Dan beslis je zelf. Dan is alleen jouw toestemming nodig. Maar moet de arts dan wel informatie over de behandeling geven aan je ouders? Lees er meer over op 4

7 Tips Neem iemand mee naar het ziekenhuis. Je vader, moeder of iemand anders die je vertrouwt. Praat met je ouders, broers, zussen, vrienden en vriendinnen over wat er gaat gebeuren in het ziekenhuis. Schrijf je vragen op, dan vergeet je ze niet. Bij je volgende bezoek aan het ziekenhuis kun je ze stellen. Wil je meer weten?

8 Nierbiopsie onder narcose Je komt in ons ziekenhuis voor een nierbiopsie. Dat is een onderzoek van je nieren. De dokter onderzoekt wat de oorzaak is van jouw klachten. De dokter neemt een stukje weefsel uit je nier. Dat stukje is ongeveer zo groot als een korreltje hagelslag. Zo n stukje weefsel heet een biopt. Het biopt wordt onderzocht in een laboratorium. Zo komen we te weten wat er met je nieren aan de hand is. Voor een nierbiopsie moet je goed stilliggen. Het kan op sommige momenten ook pijnlijk of spannend zijn. We hebben dit met jou en je ouders besproken. We hebben afgesproken dat we bij jou de nierbiopsie het beste onder narcose kunnen doen. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen zodat je niets van de nierbiopsie voelt. De nierbiopsie duurt ongeveer 20 minuten. Je vader of je moeder mogen tijdens de opname bij je blijven. Alleen niet tijdens de nierbiopsie. Maar dat merk je niet, omdat je dan onder narcose bent. Voor een nierbiopsie blijf je 2 dagen en 1 nacht in het ziekenhuis. Op de dag van de nierbiopsie kom je nuchter naar een verpleegafdeling. Meestal is dat afdeling Dolfijn. 6

9 Je nieren Een nier is ongeveer zo groot als je eigen vuist. Je hebt er twee. Ze zitten aan de achterkant in je buik. Eén links en één rechts van je wervelkolom. Zet je handen maar eens in je zij. Onder die plek bij je duimen zitten je nieren. Heb je een nieuwe nier, een transplantatienier? Dan zit die nier niet in je zij, maar onder het litteken in je buik. 7

10 Wat doen je nieren? Nieren hebben verschillende taken: De belangrijkste taak is filteren (zeven) van je bloed. Nieren werken als een soort zeef. Al je bloed stroomt er doorheen. Door te filteren, maken nieren je bloed schoon. In je bloed zitten voedingsstoffen, maar ook afvalstoffen. Afvalstoffen heb je niet nodig. Je nieren halen die afvalstoffen eruit. Je nieren zorgen er ook voor dat je lichaam precies genoeg vocht heeft. Nieren halen vocht dat je niet nodig hebt uit je lichaam. Dit vocht en de afvalstoffen bij elkaar is urine. Nieren maken ook hormonen. Hormonen zijn stoffen die andere organen vertellen wat ze moeten doen. Daardoor regelen ze heel veel in ons lichaam. Nieren maken bijvoorbeeld hormonen die ervoor zorgen dat onze bloeddruk goed blijft. 8

11 Vóór de nierbiopsie Een tijdje vóór de nierbiopsie, heb je een afspraak op de POS-poli. POS-poli is de afkorting van: Pre Operatief Spreekuur. Dat betekent: het spreekuur vóór een onderzoek, behandeling of operatie onder narcose. Narcose wil zeggen dat je gaat slapen met behulp van medicijnen zodat je niks van het onderzoek voelt. We noemen dit wel slapen maar het is geen gewone slaap. Als je onder narcose bent, kun je niet uit jezelf wakker worden. De anesthesioloog is de dokter die jou de slaapmedicijnen gaat geven. Hij zorgt voor jou als je onder narcose bent en zorgt ervoor dat je weer wakker wordt als de ingreep klaar is. We noemen hem ook wel de slaapdokter. De POS-poli is in het WKZ op de 1e verdieping bij receptie 8. Op de POS-poli heb je, samen met je ouders een gesprek met de POS-verpleegkundige (deze helpt de slaapdokter) of met de slaapdokter. Wat bespreken ze met je op de POS-poli? Ze willen van alles weten over je gezondheid. Bijvoorbeeld: welke ziektes heb je gehad of je koorts hebt of je verkouden bent Soms meten ze je gewicht, je lengte, je bloeddruk of je hartslag. Dit doet geen pijn. 9

12 Hoe het gaat als je onder narcose gaat. Hoe jij het beste de narcose kunt krijgen: met een prik of met een kapje Wat jou helpt als je pijn hebt of bang bent. Als je tegen de narcose op ziet, zeg het dan tegen de POS-verpleegkundige of de slaapdokter! Op de POS-poli krijg je een folder over de narcose. Dan kun je nog eens nalezen wat er is verteld. Voor ouders: Medicijnen (Kinder) aspirine is een pijnstiller die het bloed verdunt. Daardoor is er meer kans op nabloedingen. Geef uw kind daarom minstens twee weken voor de operatie geen (kinder)aspirine. Als uw kind een pijnstiller nodig heeft, kunt u wel (kinder) paracetamol geven. Krijgt uw kind acetylsalicylzuur of carbasalaatcalcium op doktersvoorschrift? Overleg dan met de arts die de nierbiopsie heeft aangevraagd of uw kind deze medicijnen mag blijven gebruiken. - Kort voor de operatie mag uw kind geen vaccinatie krijgen. We houden de volgende periode aan: twee dagen voor de operatie geen DKTP- en meningokokken-vaccinatie twee weken voor de operatie geen BMR-vaccinatie 10

13 De dag van de nierbiopsie In de folder Narcose lees je hoe het gaat als je onder narcose gaat. Je leest daar ook hoe het gaat op de dag dat je geopereerd wordt. Voor alle duidelijkheid vertellen we het hier nog een keer in het kort: Thuis / op de verpleegafdeling Je mag s ochtends niet meer eten en drinken. Dat heet nuchter zijn. Meestal mag je die dag je medicijnen gewoon innemen. Behalve als de dokter heeft afgesproken dat hij niet wil dat je je medicijnen neemt. Dan wil hij nog bloed afnemen vóór het onderzoek. 11

14 Op de verpleegafdeling (Dolfijn) De verpleegkundige stelt nog wat vragen aan jou en je ouders. Als je wilt kun je de voorbereidingsspullen nog een keer bekijken. Je krijgt een operatiejasje aan en een naambandje om. Misschien krijg je een drankje, pilletje of zetpil. Als je aan de beurt bent, ga je in bed of bij je ouder op de arm. Jullie gaan samen naar de wachtruimte (holding) bij de operatiekamer. In de holding Eén van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige doen een schort aan, blauwe slofjes over hun schoenen en zetten een speciale muts op. De medewerkers van de operatiekamer (met een groen pak en een muts) komen jullie ophalen. Meestal stellen ze nog wat vragen aan jou en je ouders. Ze nemen jou, één van je ouders en de pedagogisch medewerker of verpleegkundige mee naar de operatiekamer. 12

15 In de operatiekamer Je gaat op de operatietafel liggen. Je krijgt drie monitor-stickers op je borst geplakt. Je krijgt een plakker met daarin een klein lampje op je vinger of teen geplakt, de saturatiemeter. Je krijgt de narcose met een kapje of een prik. Als je slaapt gaat je vader of moeder terug naar de afdeling. De dokter doet de nierbiopsie. De dokter heeft een goed stukje nierweefsel nodig om te onderzoeken. Dat lukt niet altijd in één keer. Soms neemt de dokter dus meer biopten, maar nooit meer dan drie. De nierbiospie duurt ongeveer 20 minuten. 13

16 In de uitslaapkamer Je ligt weer in je eigen bed als je wakker wordt. Eén van je ouders mag bij je komen zitten. Je hebt nog steeds de monitor-stickers, het lampje op je vinger. Je hebt een infuus in je hand. Als je goed wakker bent, rijden ze je met bed en al weer naar de afdeling. Milan (6 jaar): Het kapje rook eerst naar kauwgom. Daarna niet meer zo lekker. Gelukkig heb ik er niet veel van gemerkt. Mijn vader praatte steeds tegen me. 14

17 Na de nierbiopsie Terug op de afdeling Als je weer op de afdeling bent, mag je in je bed rustig wakker worden. De eerste twee uur na het onderzoek moet je plat op je rug blijven liggen. Er zit een wondje op je rug. Of, als je een transplantatienier hebt, op je buik. Hier heeft de dokter het biopt afgenomen. Op het wondje zit een pleister. Een verpleegkundige controleert regelmatig je bloeddruk, je polsslag en het wondje. In het begin ieder half uur. Daarna met langere tussenpauzes. Hoe het bij jou zal gaan? Dat is moeilijk van tevoren te zeggen. Als je goed wakker bent mag je weer wat drinken. Neem vaak kleine slokjes water of limonade zonder prik. Als het drinken goed gaat, mag je ook weer eten. Als je weer goed eet en drinkt kan het infuus uit je hand. 15

18 Een echo De dag na de biopsie maken we eerst een echo op de röntgenafdeling. Een echo is een filmpje van je nieren. Dit filmpje maken we met een groot apparaat met een beeldscherm. Dit noemen we een echo-apparaat. Hiermee kan de dokter ín je lichaam kijken. Om het scherm goed te kunnen zien is het een beetje donker in de kamer. Aan het echo-apparaat zit een soort microfoontje. De dokter beweegt het over je buik. Het voelt aan als de bolle achterkant van een lepel. De dokter doet eerst wat gel op de plek waar hij wil kijken. Dan glijdt het microfoontje goed over je buik. De gel is een beetje koud. Een echo maken doet geen pijn. Op de echo ziet de dokter of er een bloeduitstorting (blauwe plek) op je nier zit. Soms gebeurt dat na een nierbiopsie. Het is niet ernstig. Meestal gaat het vanzelf over. 16

19 Naar huis Je mag naar huis als: de echo goed is je je goed voelt je geen bloed in je plas hebt, soms heb je dat na een nierbiopsie. Ook dat is niet ernstig. Het gaat meestal vanzelf over. Na vijf dagen mag de pleister op je rug (of buik) eraf. Emina (7 jaar): Vroeger dacht ik dat een echo eng was. Maar nu vind ik het leuk om mijn nier te zien. 17

20 De uitslag We onderzoeken het biopt in het lab. Dat is een afkorting voor laboratorium, een speciale onderzoeksruimte. We kunnen niet van tevoren zeggen hoe lang dat duurt. Het hangt ervan af wat we precies moeten onderzoeken. Het ene onderzoek is sneller klaar dan het andere. Je hoort van de dokter wanneer je de uitslag krijgt. Bijwerkingen Sommige kinderen zijn misselijk na de narcose. De misselijkheid gaat meestal vanzelf over. En anders krijg je er medicijnen tegen. Complicaties Zelfs als een behandeling helemaal goed is gedaan ( volgens het boekje ), kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties. Door een nierbiopsie ontstaat er soms een bloeduitstorting (blauwe plek) in de huid, in de spier, of buiten de nier. Dit is niet gevaarlijk. De bloeduitstorting verdwijnt vanzelf na een aantal dagen. 18

21 Voor ouders We willen uw kind niet onnodig ongerust maken. Daarom staan andere mogelijke complicaties beschreven op: - bij het onderdeel Ouders en Kind Onderzoek & Behandeling nierbiopsie en - op het inlegvel in deze folder. Uw kind heeft nog een aantal dagen speciale zorg nodig. Het is dus belangrijk dat u of iemand anders een aantal dagen thuis kan zijn. Neem contact op met de nefroloog: - bij koorts hoger dan 38.5 Celsius - ernstige buikpijn of rugpijn - bloed in de urine Belt u dan: - op werkdagen via de polikliniek Nefrologie s avonds en in het weekend via het algemene nummer van het UMC Utrecht: vraag naar de dienstdoende kinderarts. Acute situaties Bij acute situaties, bloedingen bijvoorbeeld, neemt u direct contact op met de Afdeling Spoedeisende Hulp (SEH) van het UMC Utrecht:

22 Wat mag je wel, wat mag je niet De eerste vijf dagen thuis mag je geen wilde dingen doen. Doe je aan sport? Vraag aan de dokter wanneer je daar weer mee mag beginnen. Je mag wel gewoon naar school. Tips Niet alleen medicijnen helpen tegen pijn. Ook jij zelf kunt iets doen om er minder last van te hebben. Je ouders kunnen je daarbij helpen. Hier wat tips, die kunnen helpen als je pijn hebt of bang bent. 20 Vraag van tevoren wat er gaat gebeuren. Dan kun je vast bedenken wat je zelf wilt. Vraag wat de dokters doen tegen de pijn. Vertel dat je pijn hebt en waar. Gebruik het pijnliniaaltje (vraag er eentje aan de verpleegkundige). Neem een vertrouwd iemand mee. Misschien vind jij het fijn zijn/haar hand vast te houden. Probeer zoveel mogelijk te ontspannen: doe samen een ontspanningsoefening. Bijvoorbeeld afwisselend spieren aanspannen en ontspannen. De pedagogisch medewerker kan je daarbij helpen

23 Neem iets mee om je af te leiden. Je kunt maar aan één ding tegelijk denken! Bijvoorbeeld lievelingsspeelgoed, een knuffel, (voor)leesboek of een mobiele telefoon om muziek te luisteren of spelletjes te doen. Bedenk met je ouder een verhaal of maak vakantieplannen. Rustig ademhalen kan helpen als je bang bent of pijn hebt. Diep inademen door je neus, tot drie tellen en dan weer uitblazen. Misschien vind je het fijn om je te laten masseren of zachtjes op je huid te laten kriebelen. Bedenk van te voren alvast waar je over wilt dromen tijdens de narcose. Heb je een Pijnpaspoort*? Laat dan zien hoe jij het graag wilt. Heb je geen Pijnpaspoort*? Bedenk dan van tevoren wat jij wilt. Bijvoorbeeld een kapje of prik. En bedenk ook alvast wat jou dan helpt. Bijvoorbeeld kijken/niet kijken. Of tellen. * Het Pijnpaspoort is een persoonlijk boekje waarin je kunt opschrijven wat jou helpt als je pijn hebt of bang bent. Je laat het aan de mensen in het ziekenhuis lezen als je dat nodig vindt, bijvoorbeeld voordat je een prik krijgt. Zij kunnen dan rekening houden met jouw wensen, zonder dat je het steeds weer hoeft te zeggen. De pedagogisch medewerker kan je hier meer over vertellen. 21

24 Wil je meer weten? Kijk dan op: Heb je nog vragen? Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent Voor vragen over de nierbiopsie onder narcose, kun je bellen met de polikliniek Nefrologie Voor andere vragen of advies kun je bellen met een pedagogisch medewerker via het secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Je ouders kunnen deze nummers ook bellen 22

25 Voor ouders: voorbereiding en begeleiding Hoe kunt u uw kind voorbereiden Hieronder staan algemene adviezen. U kunt zelf inschatten wat bij uw kind past. Kies een rustig moment voor de voorbereiding. Bij voorbeeld niet vlak voor het slapen gaan. Zorg dat er tijd is voor uw kind om vragen te stellen. Begin bij jonge kinderen niet te vroeg met voorbereiden. Ze hebben een ander tijdsbesef dan volwassenen. Jonge kinderen leven in het hier en nu. Een paar dagen van tevoren is meestal vroeg genoeg. Zorg wel dat er voldoende tijd is om er nog eens op terug te komen. Herhaling is belangrijk. Bij oudere kinderen kunt u wat eerder beginnen. Laat uw kind de informatie navertellen aan uzelf of aan anderen. Zo merkt u of alles begrepen is. Vraag hoe uw kind tegen het onderzoek aan kijkt en hoe het zich voelt. Uw kind kan bang zijn of pijn hebben. Bespreek thuis alvast wat uw kind kan helpen. Bijvoorbeeld een hand vasthouden, een mobiele telefoon met muziek meenemen Betrek de andere kinderen van het gezin bij de voorbereiding. Dan weten zij ook wat er met hun broertje of zusje gaat gebeuren. 23

26 Wat vertelt u en hoe Kies woorden die uw kind begrijpt, vertel zo eenvoudig mogelijk. Sluit aan bij zijn/haar belevingswereld. Vraag wat uw kind al weet over het onderzoek. Let erop dat uw kind de informatie goed begrijpt en verwerkt. Vooral jonge kinderen kunnen gaan fantaseren over het ziekenhuis. Geef vooral bij jonge kinderen niet alle informatie tegelijk. Leg geen nadruk op nare dingen, maar vertel er wel eerlijk over. Vertel alleen over wat uw kind bewust meemaakt tijdens het onderzoek. Dus over alles wat het ziet, voelt, hoort, ruikt en proeft. Laat dingen zien als u over het ziekenhuis vertelt. Doktersspulletjes bijvoorbeeld. Of gebruik boeken en internet. Via kan uw kind alvast een kijkje nemen in het ziekenhuis. 24

27 Hoe kunt u uw kind begeleiden Ga met uw kind mee naar het onderzoek. Of vraag een ander vertrouwd persoon dit te doen. Uw aanwezigheid geeft steun en veiligheid. U kunt voor afleiding zorgen bespreek thuis al hoe u dat het beste kunt doen. Neem lievelingsspeelgoed, een knuffel en/ of een (voorlees)boek mee. U mag verwachten dat tijdens het onderzoek duidelijk wordt verteld wat er gebeurt. Stel gerust vragen als u of uw kind iets niet begrijpt. Hebt u extra advies nodig voor de voorbereiding of begeleiding van uw kind? Dan kunt u contact opnemen met een pedagogisch medewerker van het WKZ, via het Secretariaat Pedagogische Zorg: op maandag, dinsdag en donderdag van 9.00 tot uur telefoonnummer Blijf tijdens het onderzoek zo rustig mogelijk. Dat maakt uw kind Tips voor uzelf ook rustiger. Richt uw aandacht op uw kind. Zorg dat uw kind er ook bij betrokken blijft als u met de arts of verpleegkundige praat. Zo geeft u uw kind de aandacht die het nodig heeft. Een goede voorbereiding zorgt voor minder spanning en onverwachte situaties. Toch kan uw kind zich anders gedragen dan u verwacht of gewend bent. Uw kind kan stil worden, of juist druk, of huilerig. Thuis of tijdens het onderzoek. Geef hier aandacht aan en maak het bespreekbaar. Uw kind voelt zich daardoor gesteund en begrepen. 25

28 Schrijf hier je aantekeningen 26

29 27

30 Schrijf hier je aantekeningen 28

31 Colofon Divisie kinderen Afdeling nefrologie oktober 2013, Wilhelmina Kinderziekenhuis KITE

32 Wilhelmina Kinderziekenhuis Lundlaan EA Utrecht Tel