Nieuwe zorg, verantwoorde zorg? Onderzoek naar de kwaliteit van zorg. van LAVA-team als nieuwe zorgaanbieder in de provincie Noord-Brabant.

Transcriptie

1 Nieuwe zorg, verantwoorde zorg? Onderzoek naar de kwaliteit van zorg van LAVA-team als nieuwe zorgaanbieder in de provincie Noord-Brabant. Inspectie jeugdzorg augustus 2005

2 2

3 Inhoudsopgave Samenvatting... 5 Aanleiding... 7 Hoofdstuk 1 Opzet van het onderzoek... 9 Hoofdstuk 2 Typering van de nieuwe zorgaanbieder Hoofdstuk 3 Bevindingen op hoofdlijnen Hoofdstuk 4 Analyse en beoordeling Hoofdstuk 5 Aanbevelingen Bijlage 1 Toetsingskader (Nieuwe) Zorgaanbieders Bijlage 2 Overzicht onderzoeksresultaten LAVA-team

4 4

5 Samenvatting De provincie Noord-Brabant heeft de Inspectie jeugdzorg gevraagd om onderzoek doen naar de kwaliteit van de zorg bij nieuwe zorgaanbieder LAVA-team. De provincie wil de onderzoeksresultaten gebruiken bij de besluitvorming over en aansturing van deze nieuwe jeugdzorgaanbieder. In het inspectieonderzoek heeft de volgende vraagstelling centraal gestaan: in hoeverre voldoet LAVA-team aan wettelijke voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat, het professioneel handelen en hoe waarborgt zij de continuïteit? LAVA-team is sinds zo n twee jaar actief in het veld van de jeugdzorg. LAVA-team zet zich in voor kinderen die speciale opvang/begeleiding nodig hebben. Hiertoe biedt de instelling een aantal activiteiten: time-out, weekbegeleiding, crisisopvang, ouderbegeleiding. Daarnaast biedt LAVA-team andere hulpvormen zoals trainingen, gezinsbegeleiding en nazorg Onderzoeksresultaten LAVA-team heeft de meeste voorwaarden voor veiligheid georganiseerd, de Wet op de jeugdzorg is hiervoor echter niet als uitgangspunt geweest maar de wetgeving die op de gezondheidszorg van toepassing is. Wat niet expliciet geregeld is, is waar de jeugdige met signalen over acute onveiligheid terecht kan buiten de instelling. LAVA-team heeft ook invulling gegeven aan de meeste voorwaarden voor professioneel handelen. De positie van cliënten bij belangrijke beslismomenten en de ketensamenwerking waarbij regievoering over de uitvoering van zorg door Bureau jeugdzorg ondergaan dient te worden is voor verbetering vatbaar. De instelling heeft zelf normen voor de hoeveelheid personeel die nodig is en de kwaliteit die nodig is om het zorgaanbod verantwoord te kunnen uitvoeren. De instelling geeft zelf aan dat op dit moment aan deze normen wordt voldaan. De instelling kan voor kwaliteitsontwikkeling een beroep doen op externe ondersteuning. De inspectie maakt hieruit op dat op dit moment de geen signalen zijn dat de organisatie kwetsbaar is. Aanbevelingen Op grond van haar risicoanalyse en conclusies komt de inspectie tot de volgende aanbevelingen aan de Provincie Brabant: 1. Indien de Provincie besluit om op structurele basis gebruik te blijven maken van het aanbod van LAVA-team: Maak concrete afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat de basale voorwaarden voor 5

6 een veilig opvoedingsklimaat gewaarborgd zijn. Het gaat dan vooral om afspraken over: - de wijze waarop een jeugdige signalen kan afgeven aan een externe partij die kan handelen (cliëntvertrouwenspersoon). - de wijze waarop medezeggenschap georganiseerd wordt binnen LAVA-team. 2. Maak concrete afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat de voorwaarden voor professioneel handelen verder uitgewerkt worden. Het gaat dan om de aspecten: - Het waarborgen van de invloed van de cliënt bij belangrijke beslismomenten in de hulpverlening. - De ketensamenwerking met Bureau jeugdzorg waarbij regievoering over de uitvoering van de hulp gewaarborgd dient te zijn. 3. Maak afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat LAVA-team voldoet aan de Wet op de jeugdzorg in de onderzochte voorwaarden voor veiligheid en professioneel handelen. 4. Betrek bij de beoordeling of er op structurele basis gebruik wordt gemaakt van het aanbod van LAVA-team ook de overige aspecten waarvan de Inspectie in de inleiding van dit rapport en haar projectplan heeft aangegeven dat ze relevant zijn, maar niet onder het domein van de Inspectie jeugdzorg vallen. 6

7 Aanleiding Op verzoek van de provincies Overijssel en Noord Brabant is de Inspectie jeugdzorg in 2005 gestart met de uitvoering van toezicht op de nieuwe zorgaanbieders in deze twee provincies. De inspectie heeft in het recente verleden onderzoek gedaan naar nieuwe zorgaanbieders op basis van klachten over deze instellingen. Hieruit bleek dat de kwaliteit van zorg niet altijd van een acceptabel niveau was. In veel gevallen wordt van nieuwe zorgaanbieders gebruik gemaakt door Bureau jeugdzorg of reguliere zorgaanbieders wanneer de nood hoog is en er daardoor wellicht minder aandacht wordt gegeven aan de vraag hoe verantwoord de plaatsing is. Omdat er tot op heden geen toezicht heeft plaats gevonden op deze voorzieningen sluit de inspectie niet uit dat de kwaliteit van de zorg niet optimaal is en de jeugdige een verhoogd risico loopt wanneer hij gebruik maakt van een nieuwe zorgaanbieder. Dit rapport bevat de bevindingen van het praktijkonderzoek van het toezichttraject naar een nieuwe zorgaanbieder in Noord-Brabant genaamd LAVA-team. In dit rapport wordt antwoord gegeven op de vraag: In hoeverre voldoet de zorgaanbieder aan wettelijke voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat, professioneel handelen en hoe waarborgt zij de continuïteit? In deze vraagstelling staan twee begrippen centraal: a. een veilig opvoedingsklimaat. b. professionaliteit van handelen. De inspectie heeft ook geïnventariseerd in hoeverre de continuïteit van de zorg binnen de nieuwe zorgaanbieder gewaarborgd is. De inspectie baseert zich bij de uitwerking van deze begrippen op wettelijke bepalingen. (de wet op de jeugdzorg en het uitvoeringsbesluit) In het toetsingskader worden deze wettelijke eisen gerelateerd aan de begrippen veilig opvoedingsklimaat en professionaliteit van handelen. De opbouw van het rapport is als volgt. In hoofdstuk 1 wordt de opzet van het onderzoek beschreven. Hoofdstuk 2 geeft een beschrijving weer van de nieuwe zorgaanbieder. In hoofdstuk 3 staan de bevindingen en in hoofdstuk 4 geeft de inspectie haar analyse en beoordeling. In bijlage 1 zijn de onderzoeksgegevens opgenomen zoals deze in het onderzoek zijn verzameld. Het toetsingskader is opgenomen in bijlage 1. 7

8 De wijze waarop de Inspectie het onderzoek uitgevoerd heeft staat in een plan van aanpak dat voorafgaand aan de uitvoering besproken is met de bij dit onderzoek betrokken partijen. 8

9 Hoofdstuk 1 Opzet van het onderzoek 1.1. Doel en beoogd effect van het toezicht De bedoeling van dit toezicht is om de provincie Noord-Brabant een risico-inschatting te geven over de mate waarin de nieuwe zorgaanbieders voldoende verantwoorde zorg leveren op het gebied van een veilig opvoedingsklimaat en professionaliteit van handelen. Het onderzoek wil een bijdrage leveren aan de oordeelsvorming van de provincie op deze punten. Het resultaat van het onderzoek is een rapportage van de zorgaanbieder met daarin opgenomen de onderzoeksresultaten. In deze rapportages staat beschreven in hoeverre de nieuwe zorgaanbieder aan de wettelijke voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat en professioneel handelen voldoet. Het beoogde effect van het onderzoek is dat de cliënten in de provincie Noord-Brabant kunnen rekenen op een aanbod van jeugdzorg door aanbieders die aantoonbare verantwoorde kwaliteit leveren, gemeten naar de onderzochte eisen Toetsingskader en normstelling De inspectie heeft de vraagstelling uitgewerkt in de volgende drie deelvragen; 1. Voldoet de zorgaanbieder aan de geselecteerde voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat? Hiertoe zijn de volgende punten nader onderzocht: informatie aan de cliënt het toezicht op de jeugdige handelen bij incidenten de cliëntvertrouwenspersoon de organisatie van de medezeggenschap het omgaan van vermoedens van kindermishandeling organisatie van het klacht- en inzagerecht voorwaarden voor veiligheid bij het plaatsen bij pleeggezinnen Bovengenoemde onderwerpen dienen zodanig te zijn georganiseerd dat redelijkerwijs een veilig opvoedingsklimaat te verwachten valt. 2. Voldoet de zorgaanbieder aan geselecteerde voorwaarden voor professioneel handelen? Hieronder is de inspectie uit gegaan van de volgende wettelijke elementen: in een hulpverleningsproces wordt cliëntgericht gewerkt in een hulpverleningsproces wordt planmatig gewerkt in een hulpverleningsproces wordt doelgericht gewerkt in een hulpverleningsproces wordt navolgbaar gewerkt 9

10 3. Hoe heeft de zorgaanbieder de continuïteit van de zorg gewaarborgd? De inspectie gaat er van uit dat een zorgaanbieder alleen dan voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat en professionaliteit van handelen kan waarborgen als er voldoende continuïteit is. Die continuïteit kan kwetsbaar zijn wanneer medewerkers (met specifieke kennis) uitvallen of vertrekken. De inspectie heeft daarom geïnventariseerd hoe de zorgaanbieder deze risico s ondervangt De verzameling van de informatie Bij de uitvoering van het toezicht heeft de inspectie de volgende informatiebronnen gebruikt: 1. Interviews Er zijn interviews geweest met de directie en een leidinggevende en een interview met een medewerkster. 2. Dossiers In totaal heeft de inspectie 8 dossiers,inclusief de individuele dagrapporten, geanalyseerd. Het betreft dossiers van jeugdigen die met een indicatie van Bureau Jeugdzorg zijn geplaatst. 3. Beleid De vastgestelde beleidsdocumenten zijn door de inspectie nader geanalyseerd. 4. Cliënten. Met 1 jeugdige heeft de inspectie een gesprek gevoerd. 10

11 Hoofdstuk 2 Typering van de nieuwe zorgaanbieder Inleiding Stichting LAVA-team is gesitueerd in een accommodatie bestaande uit verschillende panden, die in het verleden dienst hebben gedaan als hotel cq. vakantieverblijf voor toeristen. De stichting is statutair gevestigd te s-hertogenbosch, het bestuur bestaat uit een oneven aantal, waarvan één lid op bindende voordracht van stichting De Open Ankh benoemd wordt. De Open Ankh is een werkverband bestaande uit negen stichtingen, werkzaam binnen de geestelijke gezondheidszorg, de gehandicaptenzorg en de ouderenzorg. De aangesloten stichtingen, waaronder het LAVA-team, zijn zelfstandig en maken op vele terreinen gebruik van de diensten van het werkverband. De directeur van het LAVA-team geeft bijvoorbeeld aan dat De Open Ankh hem ondersteuning biedt met betrekking tot juridische en arbeidsrechterlijke zaken. Het LAVA-team heeft in het Bedrijfshandboek haar visie en missie als volgt vastgelegd: de veiligheid en saamhorigheid van de Nederlandse samenleving te vergroten door het gericht en individueel coachen van het gedrag van de zogenaamde probleemjongeren en door het versterken van hun gevoel van eigenwaarde, deze jongeren te integreren in die pluriforme samenleving waarin voor iedere individu, met zijn specifieke talenten en eigenaardigheden, een plaats moet zijn. De missie van de stichting is het realiseren van de visie middels het ontwikkelen en uitvoeren van eigen activiteiten in samenwerking met scholen, verenigingen, gemeentelijke- provinciale- en rijksdiensten, maatschappelijke en medische hulpverleningsorganisaties. Doelstelling Het LAVA-team stelt zicht ten doel cliënten een ruggesteun te bieden, te leren om te gaan met hun probleem of beperkingen en hun negatief zelfbeeld om te zetten in een positieve vorm. Doelgroep De doelgroep van het LAVA-team zijn kinderen en hun ouders zonder beperkingen alsmede kinderen en/of volwassenen met zichtbare of onzichtbare beperkingen zoals o.a. gedrags-, psychische-, lichamelijke en/of geestelijke problemen. De Stichting richt zich op kinderen in de leeftijd van 5 tot 16 jaar die zelfverzorgend en mobiel zijn en redelijk kunnen communiceren. De directie van het LAVA-team stelt dat bij de kinderen vaak diagnostisch is vastgesteld dat bij hen sprake is van ADHD of aanverwante gedragsproblematiek. Per casus wordt zo mogelijk beoordeeld of de mate van fysieke en/of verstandelijke beperking bij een deelnemer een contra-indicatie is voor opname. Als sprake is van bijvoorbeeld verslavingsproblematiek of doofheid wordt de cliënt niet opgenomen. 11

12 Het aanbod Het LAVA-team biedt verschillende begeleidingsvormen aan die aansluiten op de hulpvraag of behoefte van kinderen, ouders en gezinnen, waaronder o.a. de jeugdgroep, oudercursus, gezinsbegeleiding, school time-out, crisisopvang. Jeugdigen die op indicatie van Bureau Jeugdzorg geplaatst worden maken in de regel gebruik van de crisisopvang. De instelling heeft (april 2005) een opname-capaciteit van 25 plekken die geschikt zijn voor een 24- uurs begeleiding van jeugdigen. 12

13 Hoofdstuk 3 Bevindingen op hoofdlijnen Om de kwaliteit van het aanbod van het LAVA-team als zijnde de nieuwe zorgaanbieder te beoordelen, heeft de inspectie onderzocht in hoeverre de instelling voldoet aan wettelijke voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat, het professioneel handelen en hoe zij de continuïteit waarborgt. Deze begrippen heeft de inspectie op basis van wet- en regelgeving (WJZ) uitgewerkt in een toetsingskader (zie bijlage), waarin ook is opgenomen de verwachtingen die zij heeft bij het toetsen van de genoemde aspecten Voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat Informatie aan cliënt voorafgaand aan de opname De zorgaanbieder informeert de cliënt voorafgaand aan de uitvoering van de zorg over het hulpverleningsproces en over zaken die van belang zijn voor de werkwijze. De intakeprocedure is in het beleid opgenomen. De stichting start de opname met twee intakegesprekken. Daar vindt ook de matching plaats: de vraag of de jeugdige die door Bureau Jeugdzorg is verwezen binnen de leefgroep past. Het is de bedoeling dat ouders en jeugdige samen het gesprek bijwonen. In de praktijk komt het kind niet altijd met zijn ouders mee. Zowel uit de dossiers als uit de interviews blijkt ook dat het Bureau Jeugdzorg geen aandeel heeft in deze fase. De cliënten worden door LAVA-team geïnformeerd over de gang van zaken binnen de instelling. Aan de orde komen de volgende punten: hulpverleningsproces, de werking van het elektronische beveiligingssysteem, brandveiligheid, huisregels. Informatie over de klachtenprocedure en de regeling voor het inzagerecht wordt doorgaans verstrekt in groepsgesprekken op de afdelingen Dag en nacht toezicht op de jeugdige De zorgaanbieder geeft in beleid en uitvoering blijk structurele aandacht te besteden aan dag en nachttoezicht op de jeugdige. Het LAVA-team heeft in haar Werk-Handboek en het Bedrijfshandboek opgenomen op welke wijze de veiligheid georganiseerd is binnen de instelling. Er is in de beschrijving een onderscheid gemaakt in brandveiligheid, bouwkundige en de persoonlijke veiligheid. Uit de interviews met directie, personeel en jeugdige komt naar voren dat de jeugdigen en andere deelnemers gegarandeerd zijn van toezicht dat uitgevoerd wordt conform het instellingsbeleid: Er is sprake van een 24-uurs toezicht op de jeugdige. In het formatieplan heeft de stichting voor de personele inzet als norm vastgesteld: 1,5 op 4 tot 5 kinderen. De groepen bestaan uit maximaal 5 13

14 jeugdigen die onder begeleiding staan van 2 groepsleiders, die elkaar in roosterdiensten afwisselen. Daarnaast kunnen andere functionarissen worden ingezet, die een deel van de begeleiding op zich nemen, zoals een activiteitenbegeleider. Voor de jeugdige betekent dit dat hij overdag onder voortdurende begeleiding en toezicht staat van één of meerdere medewerkers. In wisselende diensten worden de nachten bemand door slaapdiensten. De directie woont in één van de gebouwen en is als zodanig als achterwacht beschikbaar. Daarnaast is er een gesloten elektronisch meldsysteem, waarbij met behulp van camera s en portofoon het gehele terrein en ook grote delen van de afzonderlijke gebouwen bereikbaar blijven voor de dienst doende medewerkers. Indien een jeugdige s nachts hulp of ondersteuning nodig heeft kan hij gebruik maken van een intercom om in contact te komen met een personeelslid. Op de slaapkamers waarin 1 tot 3 kinderen slapen is geen cameratoezicht, het meldsysteem registreert wel als er bijvoorbeeld door de jeugdigen hard wordt gepraat Handelen bij incidenten De zorgaanbieder heeft beleid ten aanzien van het handelen bij incidenten en bij het vermoeden van kindermishandeling/seksueel misbruik In het instellingsbeleid zijn afspraken vastgelegd over het stapsgewijs handelen indien sprake is van een incident of calamiteit. Uit de interviews met de directie, personeel en een jeugdige, komt naar voren dat het wel eens kan gebeuren dat een jeugdige bij een incident in bedwang gehouden moet worden middels een fixatie. Het LAVA-team vraagt ouders bij opname een formulier te ter kennisneming van deze werkwijze te ondertekenen. Dit houdt in dat een medewerker met ondersteuning van een collega de betreffende jeugdige fysiek in een zogeheten holding houdt totdat de jeugdige zijn gedrag weer onder controle heeft. Als onderdeel van de interne cursus worden medewerkers toegerust zich deze techniek eigen te maken. In het afgelopen jaar is dat volgens een medewerker ongeveer 6 maal gebeurd. Van de incidenten wordt altijd een verslag opgemaakt over de aanleiding en het verloop. In de onderzochte dossiers en dagrapportages zijn geen voorvallen opgenomen. Ook komt voor dat een jeugdige wel eens wegloopt. Volgens het instellingsbeleid dient in eerste instantie de groepsleider de jeugdige te zoeken na direct middels de portofoon een melding gedaan te hebben van het feit. De verdere afhandeling gebeurt in samenspraak met de bedrijfsleider en directeur. Er zijn in het protocol tijdslimieten vastgesteld voor het informeren van ouders en de politie hierover. Eveneens dient van een dergelijk incident een verslag worden opgemaakt. Ten aanzien van (vermoeden van) seksueel misbruik is in het beleid een beschrijving aangetroffen van hoe er (preventief) gehandeld moet worden door het personeel. De geïnterviewde medewerker geeft aan dat mannelijke groepsleiding zich nooit alleen met een meisje in een ruimte begeeft, dus ook niet bij het naar bed brengen van de jeugdige. In het beleid wordt in deze geen onderscheid 14

15 gemaakt tussen de mannelijke en vrouwelijke personeelsleden. Jongens en meisjes slapen niet in dezelfde kamer Inzage De zorgaanbieder heeft een regeling vastgelegd die voldoet aan de wettelijke vereisten, over de mogelijkheid van inzage door de cliënt in zijn persoonlijk dossier. De zorgaanbieder informeert de cliënt over deze regeling. Het inzagerecht van de cliënt is opgenomen in het beleid van het LAVA-team. De cliënt wordt hiervan gedurende zijn verblijf in de instelling in kennis gesteld. De directie geeft aan in de uitvoering enige voorbehoud te betrachten wanneer de ouders van een jeugdige gescheiden zijn. Rekening houdend met de wettelijke gezagsverhoudingen vindt er dan vanuit het belang van het kind een afweging plaats welke informatie aan welke ouder verstrekt kan worden Cliëntvertrouwenspersoon, medezeggenschap De zorgaanbieder heeft een vertrouwenspersoon voor de cliënten en stelt deze in de gelegenheid zijn taak uit te voeren op basis van vastgestelde werkafspraken. De zorgaanbieder heeft de medezeggenschap van de cliënten georganiseerd volgens de wettelijke vereisten. Er is een cliëntenraad ingesteld die in de gelegenheid wordt gesteld om de gemeenschappelijke belangen van de cliënten te behartigen. De instelling heeft voor haar cliënten geen vertrouwenspersoon ter beschikking gesteld. Er is hiervoor geen beleid opgesteld. De directie geeft aan dat voorbereidingen hiertoe reeds in gang zijn gezet. Eveneens is niet geregeld op welke wijze de (jeugdige) cliënten inspraak kunnen hebben op het te voeren instellingsbeleid. Er wordt gewezen op de mogelijkheid voor cliënten om ideeën in een bus te deponeren. Uit de interviews komt naar voren dat dit nog niet geleid heeft tot aanpassing of wijziging van (onderdelen van) het beleid. Het LAVA-team is van mening dat het realiseren en in stand houden van een medezeggenschapsraad nauwelijks mogelijk is omdat cliënten maximaal vijf aaneengesloten dagen in de instelling verblijven Klachtenregeling De zorgaanbieder heeft een klachtenregeling, waarin is opgenomen de procedure, de samenstelling van de klachtencommissie en de afhandeling van klachten. 15

16 Het klachtenreglement is opgesteld waarbij volgens de directie van LAVA-team vastgelegd conform de Wet Klachtrecht Cliënten Zorginstellingen (WKCZ). Termijnen voor de afhandeling, het hoorwederhoor principe als ook de bijstand van de cliënt gedurende het klachtentraject zijn hierin opgenomen. De cliënten worden op de afdelingen bij de start van het verblijf in kennis gesteld van de deze regeling. De klachtencommissie bestaat uit meer dan 3 leden die geen dienstverband hebben met de stichting. Volgens de directie zijn er in de afgelopen 2 jaar geen klachten ingediend Conclusies voorwaarden voor veiligheid De inspectie constateert dat het LAVA-team een aantal voorwaarden heeft gecreëerd en georganiseerd ten behoeve van de veiligheid van de cliënt. Er zijn regelingen getroffen voor de toezicht op de jeugdige en voor het handelen bij calamiteiten en incidenten. Ook het inzagerecht en klachtrecht is geregeld, hoewel hiervoor niet de Wet op de jeugdzorg als basis is genomen. De instelling heeft niet geregeld hoe er direct op signalen van onveiligheid en onvrede gereageerd wordt Voorwaarden voor professioneel handelen Om te kunnen beoordelen of de instelling professioneel handelt heeft de inspectie onderzocht of het begeleidingsproces cliënt- en doelgericht is en of het volgens een bepaald plan verloopt. Tevens is gekeken of dit proces transparant is in de te onderscheiden fases (opname en verblijf) en of op basis van concrete actuele informatie bijgestuurd wordt Opnamefase De zorgaanbieder verleent zorg aan de cliënt op basis van informatie van Bureau Jeugdzorg, waarin Bureau Jeugdzorg heeft vastgesteld (in een indicatiebesluit) waarom welke hulp nodig is. In 5 van de 8 dossiers is informatie aangetroffen die door Bureau Jeugdzorg is verstrekt ten behoeve van de crisisplaatsing in het kader van jeugdzorg. Uit de interviews blijkt dat het LAVA-team ten tijde van de opname niet altijd over deze vereiste informatie beschikt. De informatie wordt soms alsnog geleverd als hierover contact wordt opgenomen met de casemanager van Bureau Jeugdzorg, maar van een structurele verbetering is geen sprake. Volgens de directie voldoet de inhoud van de indicatiestellingen niet altijd aan haar verwachtingen: gegevens over de inhoud van de problematiek als ook een beschrijving van de gewenste hulp ontbreken. Indien sprake is van een kinderbeschermingsmaatregel ontvangt de instelling over het 16

17 algemeen geen gezins/-voogdijplan van Bureau Jeugdzorg. Er wordt bij Bureau Jeugdzorg wel op aangedrongen om de gewenste informatie te leveren Verblijfsfase Het hulpverleningsplan De zorgaanbieder stelt een hulpverleningsplan op dat onderbouwt wat de zorgaanbieder in aansluiting op de indicatiestelling gaat doen, waarom en waartoe. Dit hulpverleningsplan wordt vastgesteld voordat de hulp van start gaat, uiterlijk binnen 6 weken nadat bekend is geworden welke zorgaanbieder de hulp gaat bieden. De instelling heeft beleidsmatig vastgesteld dat er een individueel begeleidingsplan (IBP) voor de cliënt wordt opgesteld en hoe dit procedureel verloopt. Het plan wordt in de regel één week na de opname opgemaakt, dit hangt volgens de directie deels af van de te verwachten duur van de plaatsing voor langere duur is. Voor plaatsingen van korte duur wordt geen IBP opgesteld. Dit beeld wordt bevestigd vanuit het dossieronderzoek. In het plan wordt beschreven welk doel bereikt moet worden, hoe dit doel nagestreefd moet worden en welke acties hierbij verricht worden. Het hulpverleningsplan komt tot stand in overleg met de jeugdige en ouders. Het plan dient voor hen duidelijk en helder te zijn. Uit het beleid blijkt dat het IBP ter goedkeuring voorgelegd wordt aan de ouders van de jeugdige. Zij ontvangen een kopie van het observatieverslag en het IBP. De oudere jeugd krijgt het plan ter lezing aangeboden. Het is niet duidelijk welke leeftijdsgrenzen hierbij gehanteerd worden. Over het algemeen wordt in concrete en in te begrijpen schrijftaal gerapporteerd. De instelling geeft aan dat het hulpverleningsplan met ouders wordt besproken. De betrokkenheid en de invloed in de vorm van (deelname aan) overleg van zowel de jeugdige als de ouders bij de totstandkoming van het IBP is niet zichtbaar in de vastgelegde plannen. Het is in de dossiers niet zichtbaar of dit leidt tot het bijstellen van afspraken en doelen ten behoeve van de begeleiding van de jeugdige. Uit de interviews komt naar voren dat het begeleidingsplan wel bijgesteld wordt indien hier aanleiding toe is. De geïnterviewde jeugdige geeft aan dat bij de gesprekken met medewerkers van het LAVAteam het IBP niet besproken is. Het hulpverleningsplan is in overleg met Bureau Jeugdzorg tot stand gekomen. Als er geen overleg heeft plaatsgevonden is zichtbaar waarom dat was en hoe daarin alsnog wordt voorzien of waarom dat ook in de toekomst niet mogelijk zal zijn. Uit het dossieronderzoek blijkt dat het Bureau Jeugdzorg in de uitvoeringspraktijk geen rol heeft bij het op- en vaststellen van het begeleidingsplan. Uit het interview met de directie komt naar voren dat de betrokkenheid van Bureau Jeugdzorg bij de uitvoering van de begeleiding van de jeugdige minimaal is 17

18 en verder sterk afhangt van de individuele casemanager. Soms krijgt het Bureau Jeugdzorg het observatieverslag en het eindverslag toegezonden van de instelling. Het begeleidingsproces Het begeleidingsproces is doelgericht, transparant en wordt bij gestuurd op basis van concrete informatie Start: Het verblijf van de jeugdige wordt gestart met een of twee observatieweken. De groepsleiding legt haar bevindingen over de jeugdige vast in een observatieverslag, waarin ook een voorstel voor de begeleiding is opgenomen. In het IBP beschrijft het LAVA-team de probleemsituatie van de cliënt en en welke doelen gesteld zijn voor de begeleiding de cliënt. De ontwikkeling van de jeugdige cliënt en de evt. gemaakte vorderingen komen wekelijks aan de orde in een cliëntenoverleg. Indien daartoe aanleiding is, wordt het IBP bijgesteld. Evaluatie: Van enige betrokkenheid van Bureau Jeugdzorg bij het evalueren van de begeleiding is geen sprake. Naar aanleiding van besprekingen en tussenevaluaties kan het hulpverleningsproces worden bijgesteld. Beëindiging en nazorg: De instelling wijst de cliënt op de mogelijkheid tot nazorg. In het beleid is vastgelegd dat een medewerker 3 en 6 maanden na de afsluiting van de hulp contact opneemt met de cliënt. Van dit gesprek wordt een verslag opgemaakt Conclusies voorwaarden voor professioneel handelen Het begeleidingsproces van de jeugdige wordt door het LAVA-team planmatig, volgens vastgestelde doelen en navolgbaar georganiseerd. Het hulpverleningsproces wordt inzichtelijk gemaakt in de rapportages over cliënten. De instelling maakt niet zichtbaar gebruik van het overleg met de cliënt om zijn actieve inbreng onderdeel te laten worden bij de start van de begeleiding, m.a.w. de visie van de cliënt komt in het plan niet of nauwelijks naar voren. Het LAVA-team heeft niet kunnen bereiken dat Bureau Jeugdzorg als regievoerder de noodzakelijke betrokkenheid heeft in het organiseren van de zorg aan de cliënt. Het LAVA-team voldoet grotendeels aan de voorwaarden voor professioneel handelen. 18

19 3.3. Voorwaarden voor continuïteit De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder, in beleid en praktijk, de zorg zodanig organiseert dat er sprake is van continuïteit in de organisatie van de hulp. De deskundigheidsbevordering van het personeel dient hieraan bij te dragen. De zorgaanbieder draagt zorg voor de continuïteit in het begeleidingsproces. Er is sprake van verantwoorde zorg die uitgevoerd wordt door kwalitatief en kwantitatief afdoende personeel. De instelling heeft in beleid vastgelegd dat 1,5 fte aan personeel beschikbaar is voor de begeleiding van 4 tot 5 cliënten. Het LAVA-team heeft haar uitgangspunten met betrekking tot de inzet van het personeel in beleid vastgelegd. De groepsgebonden medewerkers zijn in het bezit van een relevante opleiding op HBO niveau. Groepsleiding wordt op basis van een jaarcontract aangesteld, bij gebleken geschiktheid wordt de medewerker na een beoordelingsgesprek een vast dienstverband aangeboden. De directie geeft aan dat alle medewerkers bij de indiensttreding een bewijs van onbesproken gedrag moeten voorleggen. De stichting heeft haar methodiek in verschillende beleidsdocumenten uitgeschreven en draagt er zorg voor dat de medewerkers kennis hiervan nemen middels interne trainingen. Daarnaast worden de volgende bedrijfsactiviteiten ingezet om de deskundigheid van het personeel verder te ontwikkelen en/of op peil te houden: thematische studiedagen, intervisie, cliëntenoverleg, teamoverleg. De instelling heeft invalkrachten om tijdelijke uitval onder het personeel op te vullen, daarnaast zijn andere functionarissen flexibel inzetbaar. De directie houdt zich bezig met het ontwikkelen van kwaliteit binnen de instelling en wordt direct bijgestaan door een bedrijfsleider. Deze functionaris is verantwoordelijk gesteld voor de aansturing van het personeel Conclusies voorwaarden continuïteit Het LAVA-team heeft eigen normen over de kwantiteit en kwaliteit van personeel. De instelling geeft aan op dit moment aan deze normen te voldoen. Voor wat betreft kwaliteitsontwikkeling is continuïteit geregeld doordat een beroep kan worden gedaan op externe ondersteuning. 19

20 20

21 Hoofdstuk 4 Analyse en beoordeling In het vorige hoofdstuk zijn de onderzoeksresultaten en de conclusies gepresenteerd. In dit hoofdstuk doet de inspectie uitspraken over de betekenis van de conclusies voor de (positie) van jeugdigen en hun ouders bij gebruikmaking van het aanbod van LAVA-team. Daartoe wordt binnen de drie onderzochte aspecten (veilig opvoedingsklimaat, professioneel handelen en continuïteit) aangegeven: - wat naar het oordeel van de inspectie voor de jeugdige het meest belangrijk is; - welke rangorde (weging) dit oplevert in de onderzochte elementen; - welke risico s er zijn in de organisatie van het zorgaanbod voor de jeugdige, gelet op de resultaten van het onderzoek Voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat: de analyse Bij voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat gaat het om: - het waarborgen van randvoorwaardelijke veiligheid. - waarborgen voor het kunnen wegnemen of opheffen van een onveilige situatie. De inspectie is van mening dat het voor een jeugdige van belang is dat hij/zij over onveiligheid signalen kan afgeven bij mensen of actie kan ondernemen zodat: o hij/zij zelf de onveiligheid kan oplossen (door gebruik te maken van de hem geboden mogelijkheden door de instelling); o hij/zij anderen de onveiligheid kan laten oplossen (door een melding/signaal/klacht), die dat dan ook onmiddellijk doen; o anderen kunnen zien (toezicht) of het goed gaat met een jeugdige en zelf kunnen besluiten dat ingrijpen nodig is. Om het voorgaande te realiseren dient een zorgaanbieder vooral de volgende elementen te organiseren: - het geschiktheidonderzoek van pleeg/opvanggezinnen - het toezicht op de jeugdige (zowel intern door de instelling als extern door BJZ/ouders) - het handelen bij incidenten (inclusief handelen in geval van seksueel misbruik) - de beschikbaarheid van een cliëntvertrouwenspersoon, waar een jeugdige gemakkelijk en snel signalen kwijt kan die tot (directe) actie van deze persoon kunnen leiden. De overige elementen zijn ook van belang, maar zijn meer voor de langere termijn en/of overstijgen individuele gevallen. Het betreft dan het organiseren van klachtrecht, inzagerecht en medezeggenschap. Hier past ook de informatieverstrekking aan jeugdige en ouders voorafgaand aan de start, maar wel om een andere reden. Jeugdigen maar ook ouders en bureau jeugdzorg hebben namelijk zelf ook een verantwoordelijkheid in het zich (laten) informeren over het zorgaanbod. 21

22 Analyse en risico-inschatting In het vorige hoofdstuk is geconstateerd dat LAVA-team een aantal waarborgen heeft georganiseerd en gerealiseerd voor een veilig opvoedingsklimaat. Er is gedeeltelijk geregeld hoe de belangen van de jeugdige behartigd worden als hij melding maakt van (vermoedens van) seksueel misbruik of andere signalen van onveiligheid. Er is wel een klachtenregeling maar er is niet geregeld of en wie de jeugdige kan inschakelen om waar nodig op korte termijn iets te voor de jeugdige te kunnen betekenen (cliëntvertrouwenspersoon). Dit betekent dat als de jongere in een situatie verkeert die hij/zij als onveilig ervaart en dit door LAVAteam anders wordt ingeschat, dat de jongere hierin op korte termijn moeilijk verandering kan (doen) brengen. De inspectie vindt dit een risico dat op korte termijn aandacht verdient Voorwaarden voor professioneel handelen: de analyse De inspectie is van mening dat: - voor jeugdige en ouders voorafgaand aan de start van de zorg/hulp duidelijk moet zijn wat er van wie wordt verwacht en wie er wat gaat doen: zorgaanbieder, BJZ, jeugdige, ouders; - en dat vervolgens (intern en extern) wordt bewaakt dat gedaan wordt wat beloofd is. Om het voorgaande te realiseren zijn, in afnemende prioriteit, de volgende elementen van belang: - opstellen en bespreken van het hulpverleningsplan; - Uitvoering van het plan - Evaluatie (intern door de zorgaanbieder en extern door BJZ met jeugdige en ouders) De prioritering volgt het zorg- of hulpverleningsproces. Met andere woorden, de inspectie meent dat het vooral van belang is om de zaken aan de start goed te regelen, hier ligt de belangrijkste kwaliteitstoets. Analyse en risico-inschatting In hoofdstuk 3 is geconcludeerd dat het LAVA-team grotendeels aan de voorwaarden voor professioneel handelen voldoet. Het hulpverleningsproces is transparant en in de dossiers inzichtelijk gemaakt. Onvoldoende zichtbaar is de actieve betrokkenheid van de jeugdige bij de totstandkoming van het begeleidingsplan alsmede zijn inbreng bij beslismomenten. In het hulpverleningsproces dient zichtbaar te zijn dat Bureau Jeugdzorg de regie voert over het geheel. Er moet sprake zijn van afstemming tussen BJZ en de zorgaanbieder over de uitvoering van de hulpverlening. Van dit samenspel tussen de regisseur en de uitvoerder blijkt geen sprake te zijn; er is 22

23 geen structurele afstemming over de uitvoering en evaluatie van de hulp. Het risico bestaat dat de jeugdige en zijn ouders niet gegarandeerd zijn van toezicht op en regie over de geboden zorg door BJZ Voorwaarden voor continuïteit De inspectie heeft een inventarisatie gehouden naar de wijze waarop de zorgaanbieder de continuïteit waarborgt. Van toetsing, zoals bij de hiervoor besproken aspecten veiligheid en professionaliteit, is hier geen sprake omdat normen ontbreken. De inspectie is van mening dat bij continuïteit van belang is: - dat taken van medewerkers overgenomen kunnen worden door anderen, zodat de zorgaanbieder niet teveel afhankelijk is van personen als het gaat om kennis kunde - de verhouding tussen het aantal medewerkers en de omvang van het zorgaanbod; - de kwaliteit (opleiding, kennis) van medewerkers gerelateerd aan de doelgroep van het zorgaanbod. Analyse en risico-inschatting In hoofdstuk 3 heeft de inspectie geconstateerd dat het LAVA-team normen heeft voor de kwantiteit en kwaliteit van haar personeel. Ook heeft de instelling externe ondersteuning bij kwaliteitsontwikkeling. Er zijn afspraken voor de vervanging bij ziekte van medewerkers. De inspectie maakt hieruit op dat LAVAteam op dit punt op dit moment niet bijzonder kwetsbaar is ten aanzien van de continuïteit Eindoordeel De provincie Noord-Brabant heeft de inspectie verzocht om het LAVA-team te beoordelen op de onderzochte aspecten, zodat dit oordeel een bijdrage kan leveren aan de afweging die de provincie dient te maken rond dit zorgaanbod. De vraag die in dit onderzoek centraal staat is: In hoeverre voldoet Het LAVA-team aan wettelijke voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat, het professioneel handelen en hoe waarborgt zij de continuïteit? De inspectie concludeert dat ten aanzien van de vereisten voor een veilig opvoedingsklimaat in grote mate is voldaan aan basale voorwaarden. Overigens geldt hiervoor wel dat LAVA-team niet de Wet op de jeugdzorg als uitgangspunt heeft genomen maar de wetgeving vanuit de AWBZ-sector. Het verdient aandacht om de belangen van de jeugdige cliënt beter te regelen in geval van een calamiteit of incident. Met name met het oog op de mate van afhankelijkheid van de jeugdige in een hulpverleningssituatie en de geringe inspanning die nodig is voor deze verbetering, vindt de inspectie dat de provincie in de aansturing van het LAVA-team dit kan prioriteren. 23

24 Het LAVA-team voldoet in grote mate aan de voorwaarden van professioneel handelen. De afstemming en samenwerking tussen het LAVA-team en BJZ is echter beneden de maat: de (jeugdige) cliënt kan niet rekenen op een regisseur, die conform de Wet op de Jeugdzorg toetst of de cliënt die hulp krijgt die hij nodig heeft. De inspectie concludeert tot slot dat door het LAVA-team waarborgen zijn gecreëerd voor de continuïteit in de aangeboden zorg. De inspectie stelt nadrukkelijk dat zij niet in het onderzoek heeft betrokken de vraag of het aanbod een inhoudelijke meerwaarde heeft ten aanzien van het hebben van een genoegzaam aanbod in de provincie. Informatie hierover kan de provincie opvragen bij de betrokken partijen in het veld, in ieder geval bij Bureau Jeugdzorg. In de inleiding van dit rapport en in het projectplan heeft de inspectie aangegeven welke aspecten niet onderzocht maar toch ook relevant zijn. Het gaat dan om aspecten als: personeelsaspecten (anders dan wat hierover in de vorige paragraaf is aangegeven). de fysieke veiligheid van de jeugdige in en tijdens de opvang. de statuten/organisatievorm/structuur van de zorgaanbieder. de onafhankelijkheid van personen, werkzaam bij de zorgaanbieder, en hun functies. de financiële aspecten van de zorgaanbieder. de huisvesting, arbeidsomstandigheden voor jeugdigen. 24

25 Hoofdstuk 5 Aanbeveling Op grond van haar risicoanalyse en conclusies komt de inspectie tot de volgende aanbevelingen aan de Provincie Brabant: 1. Indien de Provincie besluit om op structurele basis gebruik te blijven maken van het aanbod van LAVA-team: Maak concrete afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat de basale voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat gewaarborgd zijn. Het gaat dan vooral om afspraken over: - de wijze waarop een jeugdige signalen kan afgeven aan een externe partij die kan handelen (cliëntvertrouwenspersoon). - de wijze waarop medezeggenschap georganiseerd wordt binnen LAVA-team. 2. Maak concrete afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat de voorwaarden voor professioneel handelen verder uitgewerkt worden. Het gaat dan om de aspecten: - Het waarborgen van de invloed van de cliënt bij belangrijke beslismomenten in de hulpverlening. - De ketensamenwerking met Bureau jeugdzorg waarbij regievoering over de uitvoering van de hulp gewaarborgd dient te zijn. Hiertoe is het aanspreken van Bureau Jeugdzorg op haar taak als van casusregisseur door de Provincie tevens van belang. 3. Maak afspraken met LAVA-team die ertoe leiden dat LAVA-team voldoet aan de Wet op de jeugdzorg in de onderzochte voorwaarden voor veiligheid en professioneel handelen. 4. Betrek bij de beoordeling of er op structurele basis gebruik wordt gemaakt van het aanbod van LAVA-team ook de overige aspecten waarvan de inspectie in de inleiding van dit rapport en haar projectplan heeft aangegeven dat ze relevant zijn, maar niet onder het domein van de Inspectie jeugdzorg vallen. 25

26 26

27 Bijlage 1 Toetsingskader (Nieuwe) Zorgaanbieders In het toetsingskader komen aan de orde: 1. wat de wettelijke eisen zijn die aan zorgaanbieders vanuit de Wet op de jeugdzorg worden gesteld 2. hoe de inspectie deze wettelijke eisen leest en wat de cliënt volgens de inspectie mag verwachten 3. wat de inspectie verwacht aan te treffen bij de zorgaanbieders Deze drie punten vormen het toetsingskader dat de inspectie bij het onderzoek hanteert. 1. De wettelijke eisen Het toetsingskader is gebaseerd op bepalingen uit de volgende Wet, Besluit en Regeling: Wet op de jeugdzorg (Wjz) Uitvoeringsbesluit Wjz (Uvb) Regeling Pleegzorg (Rplz) 2. Hoe de inspectie de wettelijke eisen leest en wat de cliënt volgens de inspectie mag verwachten De inspectie onderzoekt of de zorgaanbieder verantwoorde zorg biedt. De veiligheid van het opvoedingsklimaat en het professioneel handelen staan hierbij centraal (zie projectplan). Hieronder geeft de inspectie aan hoe zij de wettelijke bepalingen leest; de inspectie formuleert hier wat de cliënt van de instelling die de gevraagde hulp verleent op grond van de wet mag verwachten. 27

28 Veilig opvoedingsklimaat Om te beoordelen of de aangetroffen situatie voldoet worden de bevindingen van de Inspectie afgezet tegen normen voor een veilig opvoedingsklimaat. In het kader van dit onderzoek verwacht de Inspectie dat: toezicht op de jeugdige bij opvang aanwezig is; incidenten of andere gebeurtenissen rond de jongeren inzichtelijk zijn; zichtbaar is op welke wijze deze incidenten en gebeurtenissen opgelost worden; de jongeren bij hun leefomgeving betrokken worden; de individuele jeugdige weet wat hij van de hulp en/of opvang kan verwachten; de jongere zijn/haar perspectief kent vanuit het eigen hulpverleningsproces (en op welke wijze hierover met hem/haar wordt gesproken). De cliënt mag verwachten dat de zorgaanbieder een zo groot mogelijke mate van veiligheid biedt gedurende de hulp. De fysieke veiligheid van de jeugdige bij opvang dient gewaarborgd te zijn door toezicht op de jeugdigen. De voorwaarden voor een veilig opvoedingsklimaat dienen aanwezig te zijn: - melden bij vermoedens van kindermishandeling - organisatie van de medezeggenschap, - beschikbaarheid van de cliëntvertrouwenspersoon - klachtenregeling - recht op inzage - geestelijke verzorging - verklaring van geen bezwaar bij pleegzorg Genoemde onderwerpen dienen zodanig georganiseerd te zijn dat redelijkerwijs een veilig opvoedingsklimaat te verwachten valt. 28

29 Professioneel handelen Om te beoordelen of de aangetroffen situatie voldoet worden de bevindingen van de Inspectie afgezet tegen wettelijke normen voor professioneel handelen. Bij de normen voor het professioneel handelen gaat de Inspectie ervan uit dat: het begeleidingsproces cliëntgericht is; het begeleidingsproces planmatig is; het begeleidingsproces doelgericht is; het begeleidingsproces transparant is in zijn stappen, zowel naar volgorde, inhoud, besluitvorming, afstemming en communicatie; het begeleidingsproces (bij)gestuurd wordt op basis van concrete informatie die tijdens de uitvoering ter beschikking komt. Continuïteit Een zorgaanbieder is ervoor verantwoordelijk het zorgverleningsproces te organiseren met kwalitatief en kwantitatief afdoende personeel. De inspectie gaat er daarom van uit dat: - een zorgaanbieder vaststelt het aantal medewerkers dat nodig is om verantwoorde zorg te verlenen; - een zorgaanbieder vaststelt welke deskundigheden nodig zijn, gelet op het zorgaanbod en de doelgroep - een zorgaanbieder organiseert dat medewerkers deskundig blijven om verantwoorde zorg te leveren.. Indicatiebesluit - Hulpaanbod In de jeugdzorg draait het om de hulp aan de jeugdige en zijn ouders (de cliënt). Jeugdzorg verleend door een zorgaanbieder is niet vrij toegankelijk. Geïndiceerde jeugdzorg aan een jeugdige kan alleen plaats vinden op grond van een formeel vastgelegd besluit van (meestal) Bureau Jeugdzorg, waarin is vastgelegd wat de hulpvraag van de cliënt is en welk aanbod van jeugdzorg de beste mogelijkheden biedt (indicatiebesluit). Bureau Jeugdzorg is verantwoordelijk voor het indicatiebesluit. 29

30 Het indicatiebesluit dient de zorgaanbieder duidelijkheid te geven over wat de cliënt en Bureau Jeugdzorg van hem verwachten en binnen welke termijn dit dient te gebeuren. Het is mede de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder om er voor zorg te dragen dat hij een indicatiebesluit in zijn bezit heeft. De zorgaanbieder heeft deze informatie nodig om voorafgaand aan de start van de hulp een hulpverleningsplan op te stellen. Indien Bureau jeugdzorg van mening is dat onmiddellijke hulp (crisissituatie) geboden dient te worden is jeugdzorg zonder schriftelijk indicatiebesluit mogelijk. Deze aanspraak vervalt zogauw er wel een indicatiebesluit is genomen, maar in ieder geval na vier weken. Het hulpverleningsplan Wat de zorgaanbieder te bieden heeft aan de jeugdige en zijn ouders en wat ieders bijdrage moet zijn aan een zo groot mogelijk rendement van de hulp, legt de zorgaanbieder vast in het hulpverleningsplan (van de jeugdige). De kwaliteit van hulpverlening wordt vergroot door een duidelijke samenhang tussen indicatiebesluit en hulpverleningplan. De cliënt kan met behulp van het hulpverleningsplan van de zorgaanbieder toetsen of de zorgaanbieder de hulpvraag goed heeft begrepen, of de voorgenomen activiteiten aansluiten bij zijn problemen en of hij inschat dat met deze activiteiten het gewenste resultaat daadwerkelijk kan worden bereikt. Bureau Jeugdzorg heeft het hulpverleningsplan nodig om te toetsen of de geïndiceerde hulp gegeven zal worden en om de planning en de regie van het totale hulpverleningsproces vorm te kunnen geven. Bovendien geeft het plan de noodzakelijke handvatten om de zorg op een afgesproken tijdstip te evalueren. De zorgaanbieder heeft er belang bij om, voordat hij begint met de hulpverlening, te weten of de cliënt en het Bureau Jeugdzorg instemt met de geplande activiteiten. Het hulpverleningsplan is voor alle betrokken partijen een functioneel document als het tijdig aanwezig is en aansluit op het indicatiebesluit, als de cliënt erbij betrokken is, als het concreet is en begrijpelijk is voor de cliënt. 30

31 Evaluatie en afsluiting van de hulp Voor de cliënt is het van belang dat tijdig een evaluatie van de hulp plaats vindt. Bureau Jeugdzorg dient als regievoerder de gegeven hulp te evalueren. Het is hierbij voor een goede evaluatie van belang dat Bureau Jeugdzorg door de zorgaanbieder op de hoogte gebracht wordt over de voortgang en resultaten van de hulp. De evaluatie dient te leiden tot een besluit over de voortzetting, bijsturing of beëindiging van de hulp. De zorgaanbieder werkt mee aan de evaluatie van de hulp door Bureau Jeugdzorg en de eventuele verder uitvoering van de hulp. 3. Wat de inspectie verwacht aan te treffen bij zorgaanbieders Hieronder staat schematisch weergegeven wat de inspectie verwacht aan te treffen bij de zorgaanbieders op grond van de wettelijke eisen. Wettelijke eisen Continuïteit/ verantwoorde zorg De zorgaanbieder organiseert de zorgverlening op zodanige wijze, voorziet de zorgeenheid zowel kwalitatief als kwantitatief zodanig van personeel en materieel, en draagt zorg voor een zodanige verantwoordelijkheidstoedeling, dat een en ander leidt of redelijkerwijs moet leiden tot een verantwoorde zorg. wettelijke bepalingen art 25 lid 3 Wjz Inspectie verwacht aan te treffen De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder, in beleid en praktijk, de zorg zodanig organiseert dat verantwoorde zorg gegeven wordt; de veiligheid van de jeugdige gewaarborgd is en er professioneel gehandeld wordt. Deskundigheidsbevordering van het personeel dient hieraan bij te dragen Verantwoorde zorg omvat mede de systematische bewaking, beheersing en verbetering van de kwaliteit van de zorg. Dit bevat a. het op systematische wijze verzamelen en registreren van gegevens betreffende de kwaliteit van de zorg; b. het aan de hand van de gegevens, bedoeld onder a, op systematische wijze toetsen in hoeverre de wijze van uitvoering van artikel 25 leidt tot een verantwoorde zorgverlening; c. het op basis van de uitkomst van de toetsing, bedoeld onder b, zonodig veranderen van de wijze waarop artikel 25 wordt uitgevoerd. professioneel handelen Indicatiebesluit - Hulpaanbod art 26 Wjz De inspectie verwacht dat de zorgaanbieder permanente activiteiten onderneemt die enerzijds gericht zijn op het toezien of een bepaald kwaliteitsniveau gehaald wordt en behouden blijft en anderzijds op het corrigeren van de eventuele afwijkingen van dat niveau. De zorgaanbieder bewaakt dat er gebeurt wat er moet gebeuren in de verschillende stadia van het hulpverleningsproces. De zorgaanbieder verzamelt gegevens ter bevordering van de kwaliteit. Bij gebreken in de uitvoering is zichtbaar dat deze bewaking functioneert Gebreken in de uitvoering worden hersteld. 31

32 Wettelijke eisen Als BJZ van oordeel is dat er sprake is van een situatie waarin onmiddellijke verlening van jeugdzorg (crisisplaatsing) noodzakelijk is, dan heeft de cliënt aanspraak op deze jeugdzorg zonder dat er een indicatiebesluit is genomen. wettelijke bepalingen art Uvb. Inspectie verwacht aan te treffen De inspectie verwacht dat uit het dossier van de zorgaanbieder blijkt dat Bureau Jeugdzorg heeft vastgesteld dat er sprake is van een crisisplaatsing. De cliënt kan geplaatst worden zonder schriftelijk indicatiebesluit. De zorgaanbieder weet wat de problemen zijn van de cliënt op basis waarvan de zorgaanbieder zorg gaat verlenen. Deze aanspraak [op onmiddellijke crisisopvang] vervalt als er een indicatiebesluit is genomen. Zij vervalt in ieder geval na 4 weken art Uvb De inspectie verwacht dat een crisisplaatsing maximaal vier weken duurt. Na de termijn van vier weken crisisplaatsing dient het zorgaanbod aan te sluiten op het indicatiebesluit. Als dezelfde zorgaanbieder de hulp voortzet zal er een daartoe strekkend indicatiebesluit in het dossier van de jeugdige aanwezig dienen te zijn. Stichting Bureau Jeugdzorg stelt het indicatiebesluit vast met hierin de vaststelling op welke jeugdzorg cliënt is aangewezen. Een cliënt heeft slechts aanspraak op jeugdzorg als een Stichting Bureau Jeugdzorg een besluit heeft genomen dat de cliënt die zorg nodig heeft. Een zorgaanbieder bij wie een cliënt zijn aanspraak op jeugdzorg tot gelding kan brengen verleent hem deze zorg waarop deze aanspraak heeft. art. 5 Wjz art.3.3 Wjz art. 19 Wjz De inspectie verwacht in elk dossier van de zorgaanbieders een indicatiebesluit van een bureau jeugdzorg. Zonder indicatiebesluit is een plaatsing in het kader van jeugdzorg niet mogelijk. Een indicatiebesluit is een (als zodanig herkenbaar en uitreikbaar) document, dat onderbouwt wat van de zorgaanbieder wordt gevraagd, waarom dat wordt gevraagd en waartoe. Het hulpaanbod van de zorgaanbieder aan de cliënt voldoet aan de beschrijving van jeugdzorg waarop de cliënt in het indicatiebesluit is aangewezen. De termijn gedurende welke de aanspraak geldt nadat de in het indicatiebesluit voorziene zorg is aangevangen bedraagt ten hoogste een jaar. art Uvb De inspectie verwacht dat er in het indicatiebesluit een uitspraak staat over hoe lang de hulp moet duren en dat de termijn maximaal een jaar bedraagt. De zorgaanbieder kan dan toetsen of hij het gevraagde kan leveren in de tijd die het Bureau Jeugdzorg daarvoor stelt. De zorgaanbieder verleent geen jeugdzorg na afloop van de in het indicatiebesluit aangegeven termijn. Bureau jeugdzorg geeft een beschrijving van de problemen of dreigende problemen van de cliënt, de ernst en de mogelijke oorzaken daarvan. Voorafgaand aan het hulpverleningsproces bij de zorgaanbieder art. 6 Wjz De inspectie verwacht dat in het indicatiebesluit te zien is met welke hulpvragen de cliënt binnenkomt. Vervolgens moeten deze hulpvragen worden omgezet in specificaties van wat precies de problemen en eventueel de stoornissen van de jeugdige zijn. 32