Televisie vs. // ft. online video

Transcriptie

1 Televisie vs. // ft. online video Jurjen van de Ridder // Content Design // Seminar Dream Discover Do // Essay JDE-SCONT.3V-13 // periode d // Madris Duric

2 // Een beeld zegt meer dan duizend woorden, kan je nagaan als je 25 beelden per seconde laat zien.

3 // inleiding Wat is een televisie? Jij gaat nu vast zeggen: Duh, natuurlijk weet ik wat een televisie is. Het is een telecommunicatiesysteem voor het verzenden en ontvangen van bewegende beelden en geluid. En daar geef ik je helemaal gelijk in, want dit klopt als bus! Dan weet je ook wel dat je door middel van verschillende zenders op de televisie, de zogenoemde televisiezenders, jij, ik en alle andere Nederlandse huishoudens vele televisieprogramma s kunnen kijken. Je zou dus zeggen dat een televisie hét medium is om je favoriete programma s, films en series te kijken, maar dit schijnt niet meer zo te zijn. Televisie is namelijk al lang niet meer wat het ooit geweest is. Dit komt door een fenomeen waar ook jij iedere dag gebruik van maakt, namelijk online video. Met online video bedoelt men alle bewegende beelden die via het internet bekeken worden. Het gaat hierbij om zowel korte video s als langere video s. Hiermee kun je bijvoorbeeld op ieder gewenst moment een grappig filmpje, een speelfilm, een serie of een televisieprogramma kijken. Online video heeft de afgelopen jaren een enorme groei doorgemaakt en dit zou alleen nog maar meer toenemen in de loop van de tijd. We kunnen daardoor rustig zeggen dat Nederland massaal online video kijkt, want maar liefst 11,2 miljoen Nederlanders kijken naar video s op het internet. Maar hoe staan de Nederlandse publieke omroepen tegenover online video? Hoe gaan zij om met de toename van content via online video? Deze vraag zal ik in dit essay nadrukkelijk uitdiepen. 3

4 // inhoud // Inleiding 3 // Nederlandse televisiezenders 6 // Online video en zijn sterke toename 7 // Verschillende online video platformen 8 // De publieke omroepen en online video 10 // Stijging en daling van de kijkcijfers 11 // Toekomst 13 // Conclusie 14 // Relevantie CMD-er 14 // Bronnenlijst 15 4

5 // Hoe gaan Nederlandse publieke omroepen om met de toename van content via online video?

6 // Nederlandse televisiezenders In de inleiding heb jezelf al aangegeven dat je wist wat een televisie is. Maar wist je ook dat 97,4% van de Nederlandse huishoudens een televisie ter beschikking heeft? Ik niet, maar volgens het kijkonderzoek van de SKO, die in 2014 heeft plaatsgevonden, is dit wel zo. En door middel van de Nederlandse televisiezenders kunnen jij, ik en 97,4% van de Nederlandse huishoudens vele televisieprogramma s kijken. Er zijn in Nederland publieke en commerciële omroepen. Deze omroepen kunnen landelijk, regionaal of lokaal zijn. Ondanks dat dit essay over de publieke omroepen gaat, heb ik speciaal voor jou alle omroepen op een rij gezet, zodat je de verschillen tussen deze omroepen komt te weten. De landelijke publieke omroepen zorgen voor programma s wat informatie, cultuur, educatie en amusement bevatten. Deze publieke omroepen bestaan uit landelijke omroeporganisaties en deze bepalen de inhoud van de programma s en zijn daar dan ook verantwoordelijk voor. In overleg met de omroepverenigingen, bepalen de publieke omroepen dan welke programma s worden uitgezonden op de publieke zenders (Rijksoverheid, 2015). De televisie heeft ook regionale omroepen. Deze omroepen maken uitzendingen voor de inwoners van een bepaalde regio. Ook zijn deze omroepen de rampenzender als er in een bepaalde regio een ramp is gebeurd. Daarnaast zijn er nog lokale omroepen. Lokale omroepen verzorgen uitzendingen voor de inwoners van een bepaalde gemeente (Rijksoverheid, 2015). Naast dat zijn er ook vele commerciële omroepen op de Nederlandse televisie. Deze omroepen hebben het doel om voordeel (winst) te behalen en krijgen daardoor geen overheidsgeld. Zij moeten het hebben van de reclame- en sponsorinkomsten. De commerciële omroepen die op de Nederlandse televisie te zien zijn, hebben toestemming nodig van het Commissariaat voor de Media. Landelijke publieke omroepen Commerciële omroepen NPO 1 NPO 2 NPO 3 Omroeporganisaties EO VARA AVROTROS KRO NCRV VPRO NOS NTR STER BNN MAX WNL PowNed Zapp Zappelin RTL 4 RTL 5 RTL 7 RTL 8 RTL Lounge RTL Crime Telekids SBS 6 SBS 9 Net 5 Lokale omroepen Disney XD Veronica Nickelodeon 24 Kitchen Comedy Central MTV Nederland TLC Nederland Disney Channel Xite Regionale omroepen RTV Noord-Holland RTV West RTV Oost RTV Noord RTV Rijnmond RTV Drenthe RTV Utrecht Omrop Fryslân Omroep Brabant Omroep Gelderland Omroep Zeeland Omroep Flevoland L1 TV AT5 Baronie TV DTV Omroep Walraven West-Friesland TV WOS TV Seaport TV DRTV DHTV Nijmegen 1 Radio & TV OOG TV TV Maastricht RTV Hardenberg RTV Amstelveen // Een korte lijst Van vele televisiezenders die in Nederland actief zijn. 6

7 // Online video en zijn sterke toename Je hebt het in de inleiding ook al gelezen: met online video bedoelt men alle bewegende beelden die via het internet bekeken worden. Het gaat hierbij om zowel korte video s als langere video s. Denk hierbij aan de website Dumpert.nl of de vele Youtube bloggers (vloggers) die met hun eigen gemaakte video vele views, duimpjes omhoog en abonnees krijgen. Denk ook aan platformen, zoals Uitzending Gemist en Netflix. Onder online video vallen dus ook tv-programma s, zoals reality s of showprogramma s, tv-series en speelfilms, zolang deze dus maar online bekeken worden (Motivaction, 2014). Het internet geeft organisaties, ondernemingen (en Nederlandse televisiezenders) verschillende mogelijkheden voor communicatie en marketing. Online video is één van die mogelijkheden. Onderhand wordt het algemeen bekend dat dit marketinginstrument een belangrijk kanaal is en waar marketeers de komende tijd graag in willen investeren. Waarom? Omdat het internet al een erg lange tijd een belangrijke informatiebron is. Jij, ik en vele andere mensen bezoeken het internet om achter informatie te komen. Daarom verwachten wij dat we deze informatie snel kunnen vinden om het tot ons te nemen, want uit onderzoek is gebleken dat wij steeds minder bereid zijn om teksten te lezen en dat 60% van ons liever een video kijkt (Frankwatching, 2013). Daarnaast maakt online video de afgelopen jaren een enorme groei door. Door middel van statistieken van Youtube wordt er laten zien dat er per maand 6 miljard uur aan video s bekeken worden op dit platform. Volgens de Cisco Visual Networking Index is in % van het private IP-verkeer video en is in % van al het mobiele dataverkeer video (Frankwatching, 2013). Jarenlang was de televisie het enige apparaat waar mensen hun video s op keken, maar hedendaags is dit niet meer het geval. Uit het Kijkonderzoek van SKO is gebleken dat in % van de personen van 13 jaar en ouder naar televisieprogramma s via een ander apparaat dan de televisie keek. In 2014 is dit percentage gestegen naar 44%. We kunnen dus rustig zeggen dat Nederland massaal online video kijkt, want maar liefst 11,2 miljoen mensen kijken op het internet naar video s. Dit is meer dan 84% van alle mensen die internetten. Het is opvallend hoeveel online video s we met zijn allen kijken. Dit is namelijk maar liefst ruim 3 miljard video s per maand. Per kijker zijn dat 271 video s per maand en bijna 10 video s per dag. Dat is redelijk veel en dat klopt, want de Nederlander besteed gemiddeld meer dan 18 uur per maand van zijn tijd aan het kijken van online video (Ondernemer24.nl, 2014). Feiten en cijfers Volgens Cisco gaat het aantal video s in 2016 zich verdubbelen. Dit betekent dat dan 55% van alle internetverkeer video is. Youtube heeft meer dan 1 miljard gebruikers. Statistieken laten zien dat er wereldwijd 300 uur per minuut aan video wordt geüpload. Ook het aantal uur per maand dat mensen video s bekijken op Youtube, stijgt elk jaar met 50%. Volgens Rhythm NewMedia hebben mobiele video s met share buttons 36% meer engagement. Online video bekijken leidt vaak tot actie. Gemiddeld kijken we 10 online video s per dag. Via Facebook, en Whatsapp worden de meeste video s gedeeld. ComShore zegt dat 90% van alle consumenten video handig vinden bij het maken van keuzes. Web shops die online video s tonen bij producten hebben een hogere conversie, want maar liefst 80% van de consumenten is eerder geneigd om product te kopen na het zien van een productvideo. Door technische ontwikkelingen en veranderde consumentengedrag zal het aanbod van online video s verder stijgen. 7

8 // Verschillende online video platformen Video is booming. Verwachtingen zijn dat in % van al het consumenten internetverkeer uit video zal bestaan. Video krijgt daardoor een steeds belangrijkere rol in de content- en marketingstrategie van bedrijven. Je kunt als marketeer aan de slag op Social Media platformen, zoals Youtube, Vimeo en Facebook, maar je kunt er ook voor kiezen om een eigen online video platform (OVP) te nemen (Frankwatching, 2015). Allereerst zal ik jullie uitleggen wat een OVP is. Volgens Frankwatching is een OVP één compleet systeem waarmee je op een handige en overzichtelijke manier je video s kunt beheersen, publiceren en analyseren. Een OVP biedt dus een complete oplossing. Er komen daardoor steeds meer nieuwe online video platforms. Ze zijn er voor marketeers, ze zijn er met films en series én Social Media biedt tegenwoordig ook online video aan. De meest bekende online video platformen zijn: Youtube, Vimeo, Facebook, Instagram, Dumpert, Vine, Google Hangouts, Netflix, Popcorn Time, Videoland, MovieMAX Online, Pathé thuis. Deze benoemde platformen zijn echter niet de enige platformen die online video aanbieden, want ook onze eigen Nederlandse televisiezenders, waaronder de publieke omroepen, hebben een aantal online video platformen. In een onderzoek van Millward Brown (2015) wordt er gezegd dat online video een waardevol onderdeel is van de media mix. Het profiteert van de audiovisuele kracht van de televisie en de actieve online omgeving. Uit het onderzoek blijkt ook dat de televisie en online video elkaar heel goed aanvullen. Dit komt doordat blootstelling aan meerdere kanalen het effect kan versterken. Ook kunnen we in een artikel van Ondernemer24 (2014) lezen dat Nederland massaal online video kijkt. De televisiezenders zouden dus mee moeten gaan, voordat alles via het internet gaat. Hieruit blijkt dat het voor alle andere Nederlandse televisiezenders, waaronder de publieke omroepen, slim is om hier op in te spelen en hun televisieprogramma s ook online aan te bieden. Tot nu toe zijn deze volgende online video platformen onderdeel van de Nederlandse televisiezenders: RTL XL, Uitzending Gemist, SBS6 Gemist, Net5 Gemist, Veronica Gemist, KIJK, NLziet, Nickelodeon Video, Disney Channel, Best of Comedy Central, MTV Shows, TLC Video, Xite. Hierbij zijn Uitzending Gemist en NLziet de online video platformen voor de publieke omroepen. Ook kun je via de websites van de omroeporganisaties, zoals BNN, VARA, EO, AVROTROS, video s terug kijken, video s vooruit kijken of exclusief beeldmateriaal bekijken. 8

9 // wat heb je nou aan een online kanaal dat alleen maar herhaalt en waarmee je alleen maar programma s kunt terug kijken?

10 // de publieke omroepen en online video Om er achter te komen hoe Nederlandse publieke omroepen omgaan met het feit dat online video is toegenomen en om jou en mij betere inzichten te geven, heb ik contact opgenomen met één van de omroeporganisaties van de publieke omroep, namelijk BNN-VARA. Ik ben in contact gekomen met Melvin Maas, een web redacteur en concept developer, en ik heb hem mogen interviewen. BNN-VARA heeft gezien dat online video een enorme sprong heeft genomen. Hierdoor geeft BNN-VARA een draai aan online video en maken zij zelf gebruik ervan. Andere omroeporganisaties maken ook gebruik van dit soort technieken, maar minder dan BNN-VARA. Een voorbeeld die Melvin Maas geeft is het programma De Beste Singer-Songwriter. Hier staan de muziek en de personen centraal. BNN-VARA had nog wel andere dingen hierin willen verwerken, maar dat kon vanwege de beperkte tijd niet. BNN-VARA speelt daarom in op de komst van online video en het feit dat jongeren vooral online te vinden zijn. Dit doen zij door zelf een team te hebben die extra content produceert wat dus exclusief voor online is. Hiermee maakt BNN-VARA hun kanalen ook meteen relevant, want wat heb je nou aan een online kanaal dat alleen maar herhaalt en waarmee je alleen maar programma s kunt terug kijken? Op die manier probeert BNN-VARA hun meerwaarde en hun bestaansrecht te creëren. Een andere manier is een online content plan. Daarmee is BNN-VARA gaan kijken wat zij nog meer kunnen doen met online video. BNN-VARA deed al sinds een aantal jaar aan backstage filmpjes, bijvoorbeeld bij series zoals Overspel. Daar gingen zij met acteurs zitten om hun te interviewen. Met dit interview werd er een soort brugvideo tussen twee afleveringen gecreëerd. In deze brugvideo wordt er eigenlijk een extra cliffhanger op de cliffhanger van de uitgezonden aflevering gegeven om de mysterie nog groter te maken. Hoe BNN-VARA dat nog verder heeft geprobeerd te trekken, is bijvoorbeeld bij het programma Smeris. Wat BNN-VARA daar heeft gedaan is niet alleen die brugvideo maken, maar ook een interactieve video. Dit om twee dingen te stimuleren, zowel het terugkijken van de video en om de kijker exclusief beeldmateriaal te geven, die dus nog nergens anders te zien is. De diehard fans gaan daar uiteindelijk over praten, waardoor je een soort van buzz creëert (Melvin Maas, 2015). De core business van een omroep is nog steeds radio en televisie maken. Dat is een vrij conservatieve houding, want BNN-VARA is lang niet meer de radio- en televisiemakers van vroeger. Alles wat betreft digitale media is net zo happening als radio en televisie. Het is een wisselwerking. Als je nu alles online gaat gooien en niets meer op televisie, gaat je bereik en je relevantie enorm naar beneden (Melvin Maas, 2015). Daar moet een mix in komen, want er is nog een enorm grote groep die nog wel gebruik maakt van traditionele media. Ondanks dat, focust BNN-VARA zich wel voornamelijk rondom de jongeren programma s. Zij focussen zich steeds meer op een online entry point. Een voorbeeld hiervan is BNN 3 Op Reis Backpack. Tegenwoordig heb je natuurlijk vele (vakantie)vloggers. Daar omheen heeft BNN-VARA een televisieprogramma bedacht, met daarin geïntegreerd een digital component, namelijk die vloggers zelf. Die vloggers gaan uiteindelijk in het televisieprogramma op reis. Daarvoor lag er een heel groot online traject. Allereerst kon je je op internet aanmelden als vlogger. Daarna zijn er online een aantal rondes geweest, waarbij de beste door zijn gegaan en na dat hele online traject is eigenlijk het televisieprogramma pas begonnen. Gedurende de opnames van het programma, maakten de vloggers ook een videoblog. Zo blijven de kijkers ook tijdens het programma online. Dat zulk soort concepten zal je veel meer gaan zien om jongeren te bereiken. Maar als er bijvoorbeeld een nieuw soort talkshow zou komen, zou dat weer eerst op de televisie succesvol gaan worden en daarna pas op Social Media, met toevoegingen van online video. Het ligt heel erg aan je doelgroep en aan je merk, wie je wilt zijn en wat je wilt bereiken (Melvin Maas, 2015). // Melvin Maas Web Designer & Concept Developer 10

11 // stijging en daling van de kijkcijfers Ik weet nu wat kijkcijfers zijn en hoe dit in zijn werk zit. Jij ook? Niet? Dan leg ik het even uit. Kijkcijfers laten zien hoeveel en welke mensen naar televisieprogramma s, spots of zenders hebben gekeken. Nu er steeds meer mensen online zitten, zou je zeggen dat er een negatief verschil in de kijkcijfers zit. Sommige mensen zeggen zelfs dat televisie dood gaat, maar volgens Melvin Maas zou dit niet zo snel gaan. Je ziet in deze tijd wel enkele verschuivingen, maar als er gekeken wordt naar programma s van BNN-VARA, zie je dat succesvolle titels alleen maar groter zijn geworden. De Wereld Draait Door is bijvoorbeeld ieder seizoen gegroeid. Toen het op NPO3 uitgezonden werd, zaten de kijkcijfers rond de 1.1 miljoen. Nu het op NPO1 zit, is dat gemiddeld 1.7 miljoen. Echter kan je bij NPO3, de jongerenomroep, wel concluderen dat die zender geen enorme groei maakt. Dit komt doordat de jongeren steeds meer online te vinden zijn. Zo zie je bij De Beste Singer-Songwriter dat de online content bijna beter scoort dan de televisieprogramma zelf. De online fragmenten hadden soms een bereik wat zelfs hoger lag dan de uitzending. Daaraan kun je zien dat dit programma misschien online nog wel meer potentie heeft als op televisie. En hoe komt dat? Omdat de doelgroep van De Beste Singer- Songwriter online te vinden is. Maar dat is meer een algemeen probleem waar de NPO3 ook tegen aan loopt (Melvin Maas, 2015). Vanaf 1 januari 2008 is er een nieuwe regel van start gegaan. Sinds die datum rapporteert de SKO niet langer alleen het kijkgedrag tijdens het moment van uitzenden, dus op televisie, maar ook het uitgesteld kijken, dus op een ander moment. Als mensen een programma opnemen of online op dezelfde dag terugkijken, of in één van de 6 daaropvolgende dagen, wordt dit mee gerekend met de kijkcijfers van de uitzending (Stichting Kijkonderzoek, 2015). Daaruit blijkt dat er eigenlijk geen verschil van de kijkcijfers is, sinds online video op de markt is gekomen, want het wordt dus bij elkaar opgeteld. De losse online content die bijvoorbeeld BNN-VARA maakt worden niet opgeteld bij de kijkcijfers van de televisie. Deze kijkcijfers staan los van elkaar (Melvin Maas, 2015). Als je kijkt naar de kijkcijfers van Stichting Kijkonderzoek zie je dat er zelfs een toename heeft plaatsgevonden met het televisie kijken. De Nederlander keek in 2014 gemiddeld 200 minuten per dag televisie, terwijl dit in minuten was. Ook het percentage uitgesteld kijken, dus online video, steeg van 4,5% in 2013 naar 5,0% van de totale kijktijd in Als je kijkt naar de kijkcijfers van de publieke omroep zie je stijgingen en dalingen. NPO1 heeft namelijk in 2014 meer kijkers per dag gekregen, dan in NPO1 heeft daardoor een enorme stijging meegemaakt. Als je dan kijkt naar NPO3 zijn er weer dalingen te zien. In 2014 waren er namelijk minder kijkers per dag, dan in Nu is dit online wel weer gestegen van 5,9% in 2013 naar 8,0% van de totale kijktijd in

12 // het medium televisie wordt minder relevant. Dit betekent niet dat televisieprogramma s minder relevant worden.

13 // toekomst Volgens de Cisco Visual Networking Index zal 69% van al het internet verkeer bestaan uit video. Het aantal uur per maand dat mensen video s bekijken op Youtube stijgt elk jaar met 50%. Hieruit kun je concluderen dat online video de toekomst is. Ik vroeg deze vraag aan Melvin Maas en ook volgens hem gaat online video flinke sprongen nemen. Hij vertelde mij dat online video nog best een ontwikkeling door gaat maken op basis van technieken. Denk bijvoorbeeld aan een ocolus rift (een virtual reality bril). Ook zou online video groter worden om het simpele feit dat mensen zelf natuurlijk steeds meer online video maken. Je ziet dat er nu steeds meer user-generated content komt. Denk hierbij aan de vloggers. Video maken zou in de toekomst alleen maar laagdrempeliger worden, technieken worden goedkoper en verbindingen worden beter, waardoor online video een hele toevlucht gaat nemen. Er zou altijd wel een groepje zijn die televisie zou blijven kijken, maar de online voorziening wordt natuurlijk zoveel sneller, beter en uitgebreider. Waarom zou je over 20 jaar nog op een televisieprogramma wachten, als je het op ieder moment kan kijken. In principe is dat nu al zo. Alleen de cultuur is een beetje zo ingericht om het nog via de televisie te bekijken, want heel veel mensen leven nog rond de televisie. Jongeren daarentegen leven vooral rond de mobile devices, waardoor die online kanalen enorm groeien. De leeftijdscategorie waar jij en ik onder vallen leven al rondom die mobiel en onze kinderen gaan dat later nog meer doen. Melvin Maas denkt hierdoor dat het medium televisie dan steeds minder relevant wordt, maar dit wil niet zeggen dat televisieprogramma s minder relevant worden. Televisieprogramma s zouden namelijk nog prima online voort kunnen bestaan. Televisiemakers zullen dan wel in andere formats moeten gaan denken. De vorm van de televisie, dat fysieke ding wat in de woonkamer staat, zal dan waarschijnlijk op den duur wel veranderen. 13

14 // Conclusie // relevantie cmd-er Online video is de toekomst. Door meer user-generated content, betere technieken en betere verbindingen zal online video in de komende jaren nog meer stijgen. Ik ben er achter gekomen dat de Nederlandse publieke omroepen geen last van dit fenomeen hebben. Zij hebben een draai gegeven aan online video en spelen hier juist op in. Dit doen zij door extra content te produceren wat exclusief voor online is. In plaats van dat de Nederlandse publieke omroepen lage kijkcijfers hebben, wat ik had verwacht, omarmen zij online video en gebruiken zij het om hun kijkcijfers de baas te blijven of zelfs te vermeerderen. Er is daardoor een mix tussen televisieprogramma s en online video. Dit omdat er een enorm grote groep is die nog wel gebruik maakt van traditionele media. Als je nu alles online gaat gooien en niets meer op televisie, gaat je bereik en je relevantie enorm naar beneden. Maar we leven tegenwoordig wel heel erg van de mobile devices, waardoor het medium televisie steeds minder relevant wordt. Want waarom zou je nog op een televisieprogramma die om uur wordt uitgezonden, moeten wachten als je het de volgende dag ook kan kijken? Echter wilt dit niet zeggen dat televisieprogramma s minder relevant worden, want deze kunnen in de toekomst namelijk nog prima online voortbestaan, maar dan wel in een andere format. Door mijn onderzoek ben ik er dus achter gekomen dat televisieprogramma s juist versterkt worden door online video en kijkcijfers hetzelfde blijven / omhoog gaan. Het is daardoor niet televisie versus online video, wat ik van te voren dacht, maar televisie featuring online video. In de loop van de jaren krijg je bij CMD ervaring in verschillende soorten vakgebieden. Eén van deze vakgebieden is video. Ook kun je met je specialisatie kiezen om je te specialiseren in Content Design. Content heeft natuurlijk alles te maken met inhoud. Als je je nu eens inbeeld dat je voor een publieke omroep werkt, hoe zorg je er dan voor dat je verhaal staat? Hoe zorg je er voor dat de programma s aanslaan bij je doelgroep? Als CMD-er moet je dan bewust zijn van de technologiën van deze tijd. Je moet je je bewust zijn van schiftingen onder verschillende media, zodat je daar op kan inspelen. Hierdoor kun je er dus voor zorgen dat je niet weg duikt voor het fenomeen online video, maar er juist op in speelt. Geef een draai aan online video en maak gebruik van deze technologische ontwikkeling. In mijn essay kun je onder andere lezen hoe BNN- VARA heeft gezien dat online video een enorme sprong heeft genomen. Je kunt lezen hoe zij een draai hebben gegeven aan online video en hoe zij hier op inspelen. Zo blijkt dat de televisie en online video een wisselwerking is. Melvin Maas denkt dat de televisie op den duur zal veranderen. Jij kan als CMD-er (content, concept, visual, uxd) hier op inspelen om nieuwe formats te gaan bedenken, waardoor de televisieprogramma s blijven bestaan. Ook kun je lezen dat online video onder marketeers en bedrijven steeds meer groeit. Bedrijven weten echter nog niet veel over deze nieuwe wereld. Jij kunt als CMD-er hier op inspelen, nu je weet dat je online video moet omarmen. 14

15 // Bronnenlijst Bizzvideo. (2015). Gepersonaliseerde video groeit mee. Geraadpleegd op 1 mei 2015, van Encyclo.nl. (2015). Televisie. Geraadpleegd op 25 april 2015, van Encyclo.nl. (2015). Televisiezender. Geraadpleegd op 25 april 2015, van Frankwatching. (2013). 5 redenen om nu met video te beginnen. Geraadpleegd op 29 april 2015, van Frankwatching. (2013). De kracht van online video voor je contentstrategie. Geraadpleegd op 29 april 2015, van Frankwatching. (2013). Online video: wat kost het nu echt? Geraadpleegd op 29 april 2015, van Frankwatching. (2015). Waar moet je op letten bij het kiezen voor een online video platform? Vijf tips. Geraadpleegd op 2 mei 2015, van Millward Brown (2015). Onderzoek online video. Geraadpleegd op 8 mei 2015, van Motivaction research and strategy. (2014). Onderzoek online video. Geraadpleegd op 29 april 2015, van Ondernemer24.nl. (2014). Het wie, wat en waar van online video in Nederland. Geraadpleegd op 1 mei 2015, van Rijksoverheid. (2015). Media en publieke omroep. Geraadpleegd op 25 april 2015, van html Stichting Kijkonderzoek (2015). Het kijkonderzoek in vogelvlucht. Geraadpleegd op 26 mei 2015, van Stichting Kijkonderzoek (2015). Jaarpersbericht kijkcijfers. Geraadpleegd op 27 mei 2015, van Stichting Kijkonderzoek. (2014). TV in Nederland Geraadpleegd op 25 april 2015, van Youtube. (2015). Statistieken. Geraadpleegd op 1 mei 2015, van Melvin Maas (2015). Interview. Plaatsgevonden op 26 mei