Dag van de TuinBodem. een blik op de bodems van private en publieke groene ruimtes. 17 september 2015

Transcriptie

1 Dag van de TuinBodem een blik op de bodems van private en publieke groene ruimtes 17 september 15

2 Bodemvruchtbaarheid in tuinen en openbaar groen Mia Tits

3 Bodemanalyses door de Bodemkundige Dienst 8414 bodemstalen Tuinstalen per gemeente aantal stalen > 25 genomen van 1 augustus 9 tot juni 15 Dag van de TuinBodem, 17 september 15

4 Bodemanalyses door de Bodemkundige Dienst 8414 bodemstalen 5 tuintypes aan te leggen tuinen hobbyserres gazons groentetuinen siertuinen Dag van de TuinBodem, 17 september 15

5 staalname Van bodemstaalname tot bemesting verzending ontvangst gezonde planten voorbereiding analyse analyseverslag beoordeling streefzones expertsystemen bemestings-/ bekalkingsadvies meststoffen kalk bemesting bekalking afwegen meststoffen keuze meststoffen berekening dosissen BDB reken mee Dag van de TuinBodem, 17 september 15

6 Bodemstaalname hobbyserre siertuin groentetuin gazon aanleg tuin tijdstip van staalname: - kan het hele jaar door, bij voorkeur najaar (bekalking!) - minstens 1 maand wachten na bemesting/bekalking Dag van de TuinBodem, 17 september 15

7 Bodemstaalname nemen van een representatief staal: uniform terrein groentetuin siertuin gazon Dag van de TuinBodem, 17 september 15

8 Bodemstaalname nemen van een representatief staal: deelstalen 35 deelstalen (gazon) 25 deelstalen (sier- & groentetuin) Dag van de TuinBodem, 17 september 15

9 standaardgrondontleding: Bodemanalyse en beoordeling grondsoort: zand, zandleem, leem, klei zuurtegraad (ph-kcl): zure, neutrale, basische bodem organische koolstofgehalte: bodemkwaliteit! voedingselementen: P, K, Mg, K, Ca, Na beoordeling: 7 beoordelingsklassen: zeer laag laag tamelijk laag streefzone = optimaal tamelijk hoog hoog zeer hoog Dag van de TuinBodem, 17 september 15

10 zuurtegraad (ph-kcl) belangrijk voor plantengroei: - zuurminnende(kalkvrezende) planten: rhododendron, azalea, heide, coniferen, gazongrassen: licht zure grond - kalkminnende planten: buxus, lavendel, Mos in gazon komt voor op bodems met hoge ph die overbekalktzijn. Dag van de TuinBodem, 17 september 15

11 zuurtegraad (ph-kcl) belangrijk voor opneembaarheid voedingselementen: fosforgebrek, veroorzaakt door: - te hoge ph - te lage temperatuur - fosfortekort in de bodem Dag van de TuinBodem, 17 september 15

12 zuurtegraad (ph-kcl) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 5 hobbyserre 5 gazon weiland Tuinen zijn meestal overbekalkt 73% van de gazons te hoog, 33% zeer hoog! oorzaken: te veel kalk (niet gewogen, niet aangepast aan oppervlakte), elk jaar, kalkhoudende compost, systematisch bekalken tegen mos in gazon, Dag van de TuinBodem, 17 september 15

13 zuurtegraad (ph-kcl) te hoge ph: gebruik van zuurwerkende meststoffen (bv. ammoniumsulfaatsalpeter) te lage ph: correcte toepassing van kalk: wegen en meten! om de 3-4 jaar volstaat Dag van de TuinBodem, 17 september 15

14 organische-koolstofgehalte (%C) belangrijk voor: bodemstructuur: verluchting van de bodem wortelgroei slempgevoeligheid erosiegevoeligheid bodemverdichting bodemvruchtbaarheid: naleveren voedingselementen: N, P, vasthouden voedingselementen (klei-humuscomplex) bufferen bodem-ph bodemleven: micro-organismen (bacteriën, schimmels), regenwormen milieu, klimaatopwarming: C-opslag in de bodem Dag van de TuinBodem, 17 september 15 zandleembodem met laag C-gehalte (,9% C) verslemping, laag waterbindend vermogen, barsten door uitdroging

15 organische-koolstofgehalte (%C) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre gazon weiland Bestaande siertuin, groentetuin en serres: goed voorzien (> akkers) - Gazons, grasperken: 85% lager dan streefzone potentieel voor koolstofopslag! correcte bemesting en bekalking, mulchmaaien Dag van de TuinBodem, 17 september 15

16 fosforgehalte (P) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre gazon weiland 5 5 Reserve aan fosfor is meestal hoog tot zeer hoog Dag van de TuinBodem, 17 september 15

17 fosforgehalte (P) Te veel P risico op uitspoeling eutrofiëring oppervlaktewater gebruik van enkelvoudige meststoffen! fosforgebrek, veroorzaakt door: - te hoge ph - te lage temperatuur - fosfortekort in de bodem Dag van de TuinBodem, 17 september 15

18 kaliumgehalte (K) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre gazon weiland 5 5 Reserve aan kalium is meestal te hoog Dag van de TuinBodem, 17 september 15

19 kaliumgehalte (K) kaliumgebrek bij druivelaar kaliumgebrek: stootblauw aardappelen kaliumovermaat: lamsteligheid druiven Reserve aan K is meestal hoog besparingen op meststoffen mogelijk overmaatsziekten Te veel kalium onevenwicht K/Ca/Mg calcium- of magnesiumgebrek! neusrot bij tomaat, veroorzaakt door: - calciumgebrek - te hoge zoutconcentratie - onevenwicht K/Ca/Mg gebruik van enkelvoudige meststoffen! Dag van de TuinBodem, 17 september 15

20 magnesiumgehalte (Mg) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre gazon weiland Reserve aan Mg is meestal hoog tot zeer hoog(> akker en weiland) - Hangt samen met hoge bekalkingsgraad(gebruik van Mg-houdende kalksoorten) Dag van de TuinBodem, 17 september 15

21 magnesiumgehalte (Mg) magnesiumgebrek vlnr. bij anemoon, bij tomaat, bij druivelaar Te veel magnesium onevenwicht K/Ca/Mg calciumgebrek! neusrot bij tomaat, veroorzaakt door: - calciumgebrek - te hoge zoutconcentratie - onevenwicht K/Ca/Mg gebruik van enkelvoudige kalken (zonder Mg)! Dag van de TuinBodem, 17 september 15

22 calciumgehalte (Ca) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre gazon weiland Reserve aan Ca is meestal hoog tot zeer hoog (>> akker en weiland) - Hoge bekalkingsgraad(hangt samen met hoge ph) Dag van de TuinBodem, 17 september 15

23 calciumgehalte (Ca) kurkstipbij appel, veroorzaakt door calciumgebrek neusrot bij tomaat, veroorzaakt door: - calciumgebrek - te hoge zoutconcentratie - onevenwicht Ca/Mg Dag van de TuinBodem, 17 september 15

24 natriumgehalte (Na) aanleg tuin groentetuin siertuin akker 5 hobbyserre zoutgehalte serre gazon weiland Na-reserve is meestal laag, behalve bij hobbyserres (opstapeling van zouten, te weinig doorspoeling tijdens de winter) - geen essentieel voedingselement (natriumlievende groenten, smakelijkheid) Dag van de TuinBodem, 17 september 15

25 Besluiten meeste bodems van Vlaamse tuinen en openbaar groen zijn rijkaan voedingselementen besparingen op bemesting vaak mogelijk betere resultaten minder risico s voor het milieu blindelings bemesten en bekalken onevenwichtenin de bodem (K/Ca/Mg) overmaats- en gebreksziekten nauwkeurig bemesten volgens advies: gebruik enkelvoudige meststoffen afwegen, afmeten! Dag van de TuinBodem, 17 september 15

26 Besluiten gunstig tot zeer gunstig organische-koolstofgehalte dank zij frequent gebruik van compost, mest, enz. aanrijking compost met compostverbeteraars niet nodig laag koolstofgehalte in gazons potentieel voor extra koolstofopslag in gazons (gemiddeld + 13,5 ton C/ha!) door optimale bemesting&bekalking, mulchmaaien Dag van de TuinBodem, 17 september 15

27 Besluiten overbekalking! gebreksziekten mosgroei in gazon enkel bekalken indien nodig grondontleding en advies! nauwkeurig bekalken: afwegen, afmeten! om de 3-4 jaar gebruik van zuurwerkende meststoffen Dag van de TuinBodem, 17 september 15

28 Dag van de TuinBodem, 17 september 15