Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving

Transcriptie

1 PUBLIEKE SECTOR Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving Uitgevoerd in opdracht van Actal Februari 2014 kpmg.nl

2

3 Managementsamenvatting Achtergrond De consistentie van beleid en de verandersnelheid van regelgeving kunnen grote gevolgen hebben voor de regeldruk die mensen ervaren. Wijzigingen in de regelgeving kunnen grote impact hebben, op bijvoorbeeld de inrichting van bedrijfsprocessen. Aanpassingskosten die bedrijven moeten maken kunnen dan ook enorm oplopen, vooral als een wijziging niet aansluit bij de werkprocessen binnen ondernemingen. De kosten om de wijziging van wet- en regelgeving te implementeren binnen ondernemingen zijn eenmalige kosten. Deze eenmalige kosten vormen geen onderdeel van de reductiedoelstelling van het huidige kabinet. Als onderdeel van de bredere vraag met betrekking tot het belang van de eenmalige veranderkosten voor de gepercipieerde regeldruk heeft Actal aan KPMG gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de veranderfrequentie van regelgeving binnen vier specifieke beleidsterreinen (omzetbelasting, gezondheidsrisico s, leefomgeving en de arbeidsomstandigheden). Het onderzoek vormt daarmee een onderdeel voor het verkrijgen van inzicht in het belang van eenmalige kosten voor de gepercipieerde regeldruk en de aangrijpingspunten om dit te verminderen. Doel van dit onderzoek is om op basis van feitelijke informatie in kaart te brengen hoe vaak regels veranderen en of deze wijzigingen congruent zijn aan de systematiek van vaste verandermomenten. Het doel was niet om alle wijzigingen in wet- en regelgeving inhoudelijk te beoordelen of te koppelen aan specifieke doelgroepen. Centrale vragen zijn: 1. Hoe vaak verandert regelgeving? 2. Hoe congruent zijn de veranderingen van regelgeving met de systematiek van Vaste Verander Momenten? Aanpak Dit onderzoek is voornamelijk door middel van deskresearch uitgevoerd. Alle publicaties met relevantie voor ondernemers zijn door middel van documentanalyse beoordeeld op wijzigingen. Vervolgens zijn de platte bevindingen besproken en geduid in een workshop met de betrokken departementen. Binnen onderzoeksperiode van 8 jaar wijzigt regelgeving voor ondernemers 448 keer Ondernemers zien zich binnen de onderzochte periode van acht jaar geconfronteerd met 448 wijzigingen in wet- en regelgeving. Ongeveer de helft van deze wijzigingen verloopt via wetten, AMvB s of ministeriële regelingen de andere helft verloopt onder meer via beleidsregels. Deze wijzingen betreft enkel de vier onderzochte beleidsterreinen. Wanneer een individuele ondernemer door al deze wijzigingen geraakt wordt, dan komt dit neer op een frequentie van één wijziging per week. De lasten / kosten voor een ondernemer van veranderingen in regelgeving bestaan ten minste uit het kennis nemen van de wijziging en de beoordeling of en hoe de wijziging impact heeft op de eigen organisatie. Dat de veranderfrequentie direct gevolgen heeft voor ondernemers komt overeen met eerdere onderzoeken in de metaal en de chemie sector. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving i

4 Voor het overgrote deel van de wijzigingen is de impact op regeldruk niet inzichtelijk Alle wijzigingen kunnen gevolgen hebben voor de administratieve lasten en/of de nalevingskosten van ondernemers. Echter is in dit onderzoek geconstateerd dat bij relatief veel (70%) van de voor ondernemers relevante wijzigingen de impact niet bekend is. Dit houdt in dat bij 313 wijzigingen een memorie van toelichting ontbreekt of deze memorie van toelichting niet ingaat op de gevolgen voor de administratieve lasten of de nalevingskosten. Hierbij moet opgemerkt worden dat het toelichten van de impact op regeldruk voor wijzigingen die via beleidsregels worden doorgevoerd niet verplicht is gesteld. Doordat de impact van een deel van de wijzigingen onbekend is zal het aandeel wijzigingen met geen impact (14%), een positieve impact (7%) of een negatieve impact (9%) in werkelijkheid hoger liggen. Wijzigingen in wet- en regelgeving wijken vaak af van VVM De systematiek van vaste verandermomenten (ingevoerd in 2009) heeft tot doel om richting ondernemers te zorgen voor transparantie en duidelijkheid over wijzigingen in wet- en regelgeving en om de kosten voortvloeiend uit het kennisnemen (en beoordelen) van wijzigingen te beperken. Binnen de vier onderzochte beleidsterreinen zijn er sinds 2009 in totaal 91 wijzigingen die gehouden zijn aan de VVM-systematiek. Van deze 91 wijzigingen voldoet 57% aan de uitgangspunten van de VVM-systematiek, waarbij in de helft van de wijzigingen (28,5%) gebruik wordt gemaakt van een van de uitzonderingsgronden. Bij gebruik van de uitzonderingsgronden is afwijken van de basisprincipes van de VVM-systematiek inzake de vaste inwerkingtredingdata en de invoeringstermijn van twee maanden toegestaan. Daarnaast wijkt nog ongeveer 43% van de wijzigingen af van de VVM-systematiek zonder gebruik te maken van de uitzonderingsgronden. In totaal wijkt dan ongeveer 72% van de wijzigingen af van een of beide van de basisprincipes van de VVM-systematiek. Deze resultaten komen overeen met de resultaten van een in 2012 uitgevoerde evaluatie van de systematiek van vaste verandermomenten. Aandachtspunten voor beleidsmakers De mogelijkheden om de gevolgen van frequente veranderingen voor ondernemers te beperken en de toepassing van de VVM-systematiek te verbeteren zijn als volgt: Koppel veranderfrequentie aan eenmalige kosten om de lasten integraal te kunnen duiden. Uit de analyse komt naar voren dat ondernemers in de onderzochte periode met de nodige wijzigingen in wet- en regelgeving te maken hadden. Vast staat dat ondernemers op zijn minst kennis moeten nemen van de wijzigingen in het bestaande beleid (en in welke mate dit hun organisatie raakt). In eerdere onderzoeken is geconcludeerd dat een hoge veranderfrequentie voor ondernemers in principe niet wenselijk is, echter worden de lasten vele malen hoger als deze hoge veranderfrequentie gepaard gaat met relatief hoge veranderkosten. Om de impact van een hoge veranderfrequentie goed te duiden, is het noodzakelijk om naast de onvoorspelbaarheid en voorbereidingstijd ook de eenmalige kosten mee te nemen in de afweging bij veranderingen van regelgeving door deze kosten en de terugverdientijd inzichtelijk te maken. Dit onderzoek biedt o.i. een goede basis om een aantal casussen te selecteren, waarin de oorzaken van de lasten integraal bekeken worden. Vergroot de transparantie over impact beleid(wijziging). Van een aanzienlijk deel (70%) van de voor ondernemers relevante wijzigingen ontbreekt het inzicht in de impact van de wijziging voor ondernemers. Dit betreft wijzigingen waar geen inzicht is in de gevolgen Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving ii

5 voor de administratieve lasten en de inhoudelijke nalevingskosten. Het ontbreken van een toelichting over de gevolgen voor de administratieve lasten maakt het voor ondernemers lastiger te bepalen wat voor hen de gevolgen zijn en beperkt de mate van evidence based policymaking voor beleidsmakers en bewindslieden. Voor ondernemers zijn met name die wijzingen van wet- en regelgeving relevant die impact hebben op de administratieve lasten of de nalevingskosten. Het is dan ook van belang om te voorkomen dat bij beleidswijzigingen onduidelijkheid blijft bestaan over de impact van de wijziging voor ondernemers. Een adequate toelichting bij de wijzigingen in wet- en regelgeving is hierbij onontbeerlijk. Dit is ook van belang wanneer de wijziging geen directe gevolgen heeft voor de administratieve lasten van ondernemers. Het expliciet benoemen van deze punten maakt duidelijk dat beleidsmakers hier over hebben nagedacht en maakt duidelijk welke afwegingen zijn gemaakt. Dit alles vergroot tevens de transparantie van de overheid jegens haar burgers. Wees bewust dat ieder type regelgeving impact kan hebben op ondernemers. Dit onderzoek richt zich op wijzigingen in verschillende typen wet- en regelgeving. Naast wijzigingen via wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen betreft dit ook wijzigingen in beleidsregels of andere besluiten van algemene strekking. In praktijk vinden veel wijzigingen plaats via beleidsregels (onderdeel van dit onderzoek). In het kader van dit onderzoek kent het gebruik van beleidsregels twee aandachtspunten. Allereerst ontbreekt bij vrijwel alle beleidsregels een toelichting over de impact ervan voor ondernemers (zie vorige punt). Deze toelichting is voor beleidsregels ook niet verplicht gesteld. De impact van beleidsregels voor ondernemers is dus niet altijd even duidelijk. Tweede aandachtspunt is dat het uitvaardigen van beleidsregels niet gehouden is aan de systematiek van vaste verandermomenten. Bewustwording van de gevolgen die bijvoorbeeld beleidsregels kunnen hebben op de regeldruk voor ondernemers is essentieel. In lijn met de vorige aanbeveling ligt de nadruk hierbij op transparantie. Bij het publiceren van een beleidsregel is het van belang om duidelijk te kunnen maken welke afwegingen zijn gemaakt inzake de gevolgen voor de administratieve lasten en de nalevingskosten. Om dit te doen dienen daarom de gevolgen van beleidsregels in kaart te worden gebracht. Anderzijds geldt hierbij dat ook de frequentie van en wijze waarop beleidsregels worden uitgevaardigd aandacht behoeft. Een mogelijkheid is om voor onder meer beleidsregels (die impact hebben voor ondernemers), dezelfde basisprincipes te laten gelden als voor wetten, AMvB s of ministeriële regelingen (die nu aan de VVM-systematiek onderhevig zijn). Verbeter toepassing van VVM door betere naleving. Dit onderzoek laat zien dat de uitgangspunten zoals opgenomen in de VVM-systematiek beperkt worden nageleefd. Om de VVM-systematiek beter tot zijn recht te laten komen is het belangrijk dat de naleving van deze systematiek verbetert. De betere naleving heeft in essentie betrekking op het zo min mogelijk afwijken van de basisprincipes rondom vaste inwerkingtredingdata en de invoeringstermijn van twee maanden. Wijk alleen af van deze uitgangspunten op het moment dat aan een van de uitzonderingsgronden wordt voldaan, maar probeer het gebruik hiervan tot een minimum te beperken. Zorg bij het gebruik van één van de uitzonderingsgronden altijd voor een duidelijke en traceerbare toelichting. Dit vergroot de transparantie over de genomen afwegingen. Deze aanbeveling sluit aan bij hetgeen in de verzamelbrief regeldruk uit september 2013 vermeld staat. Tot slot, is van belang om vooral de doelstellingen van de VVM-systematiek niet uit het oog te verliezen. Wanneer de duidelijkheid voor ondernemers ontbreekt door beperkte toepassing van de VVM-systematiek, dan is het wel van belang om die duidelijkheid alsnog te creëren door ondernemers tijdig te betrekken bij (geplande) wijzigingen in wet- en regelgeving. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving iii

6 Inhoudsopgave Managementsamenvatting i 1 Achtergrond en scope Aanleiding Doelstelling van de opdracht Vraagstelling Reikwijdte en uitgangspunten opdracht Opbouw rapportage 6 2 Opzet onderzoek Afbakening beleidsterreinen Wijze van toetsing congruentie VVM-systematiek Gehanteerde aanpak 9 3 Veranderfrequentie per beleidsterrein Algemene bevindingen Bevindingen omzetbelasting Bevindingen leefomgeving Bevindingen gezondheidsrisico s Bevindingen arbeidsomstandigheden Impact veranderfrequentie voor ondernemers 19 4 Congruentie met VVM-systematiek Algemene bevindingen Congruentie met VVM omzetbelasting Congruentie met VVM leefomgeving Congruentie met VVM gezondheidsrisico s Congruentie met VVM arbeidsomstandigheden Tot slot 28 5 Conclusie en aanbevelingen Conclusie Aandachtspunten en aanbevelingen 30 A Bronnen 34 B Afbakening beleidsterreinen 35 C Deelnemers workshop 37 Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving iv

7 1 Achtergrond en scope 1.1 Aanleiding De consistentie van beleid en de verandersnelheid van regelgeving kunnen grote gevolgen hebben voor de regeldruk die mensen ervaren. Wijzigingen in de regelgeving kunnen grote impact hebben, op bijvoorbeeld de inrichting van bedrijfsprocessen. Aanpassingskosten die bedrijven moeten maken kunnen dan ook enorm oplopen, vooral als een wijziging niet aansluit bij de werkprocessen binnen ondernemingen. De kosten om de wijziging van wet- en regelgeving te implementeren binnen ondernemingen zijn eenmalige kosten. Deze eenmalige kosten vormen geen onderdeel van de reductiedoelstelling van het huidige kabinet. Als onderdeel van de bredere vraag met betrekking tot het belang van de eenmalige veranderkosten voor de gepercipieerde regeldruk heeft Actal aan KPMG gevraagd een onderzoek uit te voeren naar de veranderfrequentie van regelgeving binnen vier specifieke beleidsterreinen. Het onderzoek vormt daarmee een onderdeel voor het verkrijgen van inzicht in het belang van eenmalige kosten voor de gepercipieerde regeldruk en de aangrijpingspunten om dit te verminderen. 1.2 Doelstelling van de opdracht Doel van dit onderzoek is om op basis van feitelijke informatie in kaart te brengen hoe vaak regels veranderen. Het onderzoek geeft inzicht in: Het aantal veranderingen van wet- en regelgeving binnen vier beleidsterreinen over een periode van 8 jaar (31 oktober 2005 t/m 31 oktober 2013) 1 ; De mate waarin (de invoering van) veranderingen overeenstemmen met de systematiek van Vaste Verander Momenten (VVM-systematiek). 1.3 Vraagstelling KPMG hanteert voor deze opdracht de centrale vragen: 1. Hoe vaak verandert regelgeving? 2. Hoe congruent zijn de veranderingen van regelgeving met de systematiek van Vaste Verander Momenten? 1 Het doel is om een beeld te krijgen hoe vaak regelgeving is veranderd voor ondernemers. Hierbij is het doel niet om de legitimiteit van alle wijzigingen in wet- en regelgeving inhoudelijk te beoordelen of te koppelen aan specifieke doelgroepen. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 5

8 1.4 Reikwijdte en uitgangspunten opdracht Het onderzoek heeft de veranderingen geïnventariseerd van wet- en regelgeving die een ondernemer raken op vier beleidsterreinen (zie afbakening in hoofdstuk 2) in een periode van 8 jaar (van t/m ); Het onderzoek heeft de mate van congruentie van de geïdentificeerde veranderingen met de systematiek van vaste verandermomenten getoetst, vanaf het moment dat de systematiek is ingevoerd ( ). Daarbij is de toets gedaan voor het type wet- en regelgeving dat aan de systematiek onderhevig is (wetten, AMvB s en ministeriële regelingen), overige wijzigingen in wet- en regelgeving zoals d.m.v. beleidsregels zijn niet gehouden aan deze systematiek; Voor het onderzoek is uitgegaan van de informatie in de publicaties van de Staatscourant / Staatsblad die online beschikbaar zijn gesteld (via Overheid.nl). Andere (niet online ontsloten) bronnen zijn niet meegenomen in het onderzoek; Voor de reikwijdte van de beleidsterreinen is aangesloten bij de indeling in de Staatscourant en het Staatsblad. Deze indeling is niet één op één gekoppeld aan de departementen die verantwoordelijk zijn voor specifieke beleidsterreinen; Dit onderzoek heeft alleen het aantal wijzigingen en de congruentie daarvan met de VVMsystematiek onderzocht. Onderzoek naar de hoogte van de eenmalige veranderkosten en concrete impact die wijzigingen van regelgeving hebben voor de bedrijfsvoering van ondernemers worden separaat door Actal onderzocht en vallen buiten de scope van dit onderzoek. Koppeling van de resultaten van de drie onderzoeken wordt door Actal uitgevoerd; Een evaluatie van de effectiviteit van de VVM-systematiek (analyse in welke mate de beoogde effecten van de VVM-systematiek worden behaald) is geen onderdeel van dit onderzoek. Wel gaat dit onderzoek in op de mate waarin wijzigingen in wet- en regelgeving congruent zijn aan de VVM-systematiek, aangezien het toepassen van deze systematiek binnen de bestaande beleidskaders de norm is. 1.5 Opbouw rapportage De opzet van het onderzoek is in hoofdstuk 2 beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een overzicht van de bevindingen op het gebied van de veranderfrequentie (antwoord vraag 1). Hoofdstuk 4 geeft een overzicht van de bevindingen aangaande de congruentie van de veranderingen met de VVM-systematiek (antwoord vraag 2). Tot slot, wordt in hoofdstuk 5, een overzicht gegeven van de belangrijkste conclusies (mede bezien in het licht van de bredere vraag van Actal) en resulteren een aantal aandachtspunten in concrete aanbevelingen. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 6

9 2 Opzet onderzoek 2.1 Afbakening beleidsterreinen Het doel van dit onderzoek is inzicht te geven in de veranderfrequentie van regelgeving in de afgelopen acht jaar. Om de omvang van het onderzoek echter beperkt te houden is ervoor gekozen om de inventarisatie uit te voeren voor een viertal (afgebakende) beleidsterreinen. Voor de afbakening van beleidsterreinen is aangesloten op de wijze waarop de bronnen voor dit onderzoek (Staatscourant / staatsblad) online ontsloten worden. Daarnaast zijn een aantal criteria toegepast om te komen tot een relevante set publicaties om in het onderzoek mee te nemen: Beleidsterreinen raken de bedrijfsvoering van de ondernemer. Het huidige onderzoek maakt deel uit van een bredere vraag waarin gekeken wordt naar de hoogte van de eenmalige veranderkosten en de concrete impact die wijzigingen van regelgeving hebben voor de bedrijfsvoering van de ondernemers. De beleidsterreinen die zijn geselecteerd raken de bedrijfsvoering van de ondernemer en sluiten daarmee aan op de bredere vraag van Actal (zoals geformuleerd in de aanleiding van deze rapportage). Beleidsterreinen kennen een spreiding over sectoren. De beleidsterreinen zijn gerubriceerd naar een aantal categorieën. Aan de hand hiervan is een afgewogen selectie van beleidsterreinen gemaakt die representatief zijn voor het brede spectrum van regelgeving waar ondernemers mee in aanraking komen. Beleidsterreinen hebben een substantiële omvang. Bij de selectie van beleidsterreinen hebben wij meegewogen in hoeverre het beleidsterrein zowel breed alsook diep is. De breedte is gezocht in het aantal wetten die samenhangen met het beleidsterrein. De diepte is gezocht in het aantal publicaties per wet in een tijdsvlak van maximaal 8 jaar. Door deze aanpak is geborgd dat de keuze voor de beleidsterreinen een representatieve steekproef oplevert. Toepassing van het hiervoor beschreven uitgangspunt en de selectiecriteria heeft, in samenspraak met Actal, volgende afbakening opgeleverd: 1 Fiscaal Omzetbelasting 2 Zorg en gezondheid gezondheidsrisico s 3 Natuur en Milieu Leefomgeving 4 Werk Arbeidsomstandigheden Bijlage B geeft een meer gedetailleerd overzicht van deze beleidsterreinen. 2.2 Wijze van toetsing congruentie VVM-systematiek De reden voor de introductie van vaste verandermomenten (VVM) was en is de veelgehoorde klacht van bedrijven en instellingen over de frequente wijziging van nieuwe regelgeving gedurende het jaar en de vaak beperkte voorbereidingstijd. Bovendien is de veronderstelling dat deze frequente wijzigingen vaak tot extra nalevingkosten leiden, doordat bijvoorbeeld aanpassingen van de administratie en ICT-voorzieningen van een bedrijf noodzakelijk zijn. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 7

10 In navolging van Groot-Brittannië ( common commencement dates ) is de VVM-systematiek ook in Nederland ingevoerd. De invoering van vaste verandermomenten beoogt bedrijven en instellingen in een vroeg stadium en op een duidelijke wijze inzicht te geven in wet- en regelgeving die op hen van toepassing zal worden en hen een redelijke termijn te geven om zich daarop voor te bereiden. Sinds 1 januari 2009 geldt de systematiek van VVM voor alle wetten en Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvB s) met directe relevantie voor bedrijven en instellingen, waarvan de voorbereiding is gestart na 1 januari Dit betekent dat VVM niet van toepassing is op regelgeving van vóór die datum. Daarnaast is (op basis van evaluaties van de VVMsystematiek) besloten om de verbreding van VVM zowel naar ministeriële regelingen als naar de overige doelgroepen in één keer in te voeren per 1 januari 2010, zodat vanaf die datum één systematiek wordt gehanteerd. Het systeem voor Vaste Verandermomenten bestaat uit vier uitgangspunten: 1 Er zijn twee vaste inwerkingtredingdata per jaar voor wetten en AMvB s. 2 Er zijn vier vaste inwerkingtredingdata per jaar voor ministeriële regelingen. 3 Er geldt een minimale invoeringstermijn van twee maanden. 4 Er zijn vier uitzonderingsgronden om af te wijken van de vaste data en/of de minimale invoeringstermijn 2 : Uitzonderingsgrond (Hoge c.q. buitensporige) private of publieke voor- of nadelen van vertragingen of vervroeging van invoering Spoed- of noodregelgeving Reparatieregelgeving Europese of internationale regelgeving Toelichting Afwijken van de vaste inwerkingtredingdata en/of minimum invoeringstermijn is mogelijk: Indien doelgroepen gebaat zijn bij spoedige inw erkingtreding Indien sprake is van buitensporig grote nadelen voor de doelgroepen of de overheid Indien regelgeving een directe relatie heeft met andere jaarindelingen (bijv. begrotingsjaar, behandeling belastingplan c.a., school- en studiejaar, subsidiejaar, verkiezingen of seizoensgebonden regelingen) In geval van regelgeving die gepaard gaat met uitgebreide voorlichtingstrajecten en/of afspraken en overleggen met doelgroepen In geval van incidenten en crises (bijv. noodmaatregelen naar aanleiding van dierziekten of in het kader van veiligheid en terrorismebestrijding) Indien dit nodig is voor een effectieve rechtshandhaving Indien rechterlijke uitspraken daartoe nopen Indien reparaties uitgevoerd moeten w orden (bijv. koopkrachtplaatjes) Bij tariefaanpassingen (bijv. indexeringen en budgetpublicaties) Indien Europese implementatietermijnen onvoldoende ruimte bieden voor toepassing van vaste inw erkingtredingdata en minimale invoeringstermijnen bij aanpassing van nationale regelgeving Indien internationale verdragen onvoldoende ruimte bieden voor toepassing van de beginselen van VVM Voor het bepalen van de mate waarin de veranderingen congruent zijn met de VVMsystematiek zijn de veranderingen die aan de VVM-systematiek onderhevig zijn, getoetst op de 4 uitgangspunten. Afwijking van VVM is mogelijk op basis van de hiervoor genoemde uitgangspunten. De afwijking is pas legitiem als een bewindspersoon in de toelichting bij een wetsvoorstel of voorstel voor een AMvB of ministeriële regeling duidelijk aangeeft welke uitzonderingsgrond wordt gehanteerd en waarom. In het onderzoek is daarom voor elke afwijking bekeken in hoeverre er gebruik wordt gemaakt van een bepaalde uitzonderingsgrond (en of het beroep op een uitzonderingsgrond (duidelijk) wordt toegelicht). 2 Bron: Overheid.nl Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 8

11 2.3 Gehanteerde aanpak Dit onderzoek is voornamelijk door middel van deskresearch uitgevoerd. Alle publicaties met relevantie voor ondernemers zijn door middel van documentanalyse beoordeeld op wijzigingen. Vervolgens zijn de platte bevindingen besproken en geduid in een workshop met verschillende stakeholders ( zie een bijlage C voor overzicht van de deelnemers). Toepassing deskresearch Hieronder is aangegeven hoe de twee centrale vragen zijn beantwoord: 1 Hoe vaak verandert regelgeving: Voor elk geselecteerd beleidsterrein zijn de verzamelde publicaties geanalyseerd. Er is geïnventariseerd hoe vaak (voor ondernemers relevante) regelgeving verandert. Dit is gedaan op het niveau van het afgebakende beleidsterrein als op het niveau van de onderhavige wetten en regels. Daarnaast is (op basis van de toelichting) een kwalificatie van de impact op de regeldruk gegeven: Negatief, de wijziging resulteert in een toename van de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. Geen effect, de wijziging heeft geen gevolgen voor de administratieve lasten en de nalevingskosten voor ondernemers. Positief, de wijziging leidt tot een afname van de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. Effect onbekend, de wijziging bevat geen toelichting omtrent de gevolgen voor de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. 2 In welke mate zijn de veranderingen congruent aan de VVM-systematiek: De toetsing van wijzigingen in regelgeving heeft plaatsgevonden langs de systematiek van de VVM. De systematiek van VVM is getoetst bij publicaties afkomstig uit de Staatscourant van en verder, omdat vanaf dit moment VVM van toepassing is op wet- en regelgeving met directe relevantie voor bedrijven en instellingen. De publicaties met wijzigingen zijn getoetst aan de uitgangspunten die gelden: Inwerkingtredingdata Wetten en AMvB s: er zijn twee vaste inwerkingtredingdata per jaar voor wetten en AMvB s. Er worden voor wetten en AMvB s maximaal twee vaste inwerkingtredingdata gehanteerd, te weten 1 januari en 1 juli. Dit betekent concreet dat voor toetsing aan het uitgangspunt voor inwerkingtreding, de eerste uiterlijke publicatiedatum voor wetten en AMvB s 1 mei 2009 is en de eerste vaste inwerkingtredingdatum 1 juli Voor AMvB s en wetten is vanaf dat moment getoetst of de opgenomen inwerkingtredingdatum overeen komt met de twee vaste verandermomenten. Inwerkingtredingdata voor ministeriële regelingen: er zijn vier vaste inwerkingtredingdata per jaar voor ministeriële regelingen. Voor ministeriële regelingen bestaat de mogelijkheid om af te wijken van twee vaste inwerkingtredingdata en uit te gaan van maximaal vier vaste inwerkingtredingdata, te weten 1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober. Dit betekent concreet dat voor toetsing aan het uitgangspunt voor inwerkingtreding, de eerste uiterlijke publicatiedatum 1 februari 2010 is en de eerste vaste inwerkingtredingdatum 1 april Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 9

12 Voor ministeriële regelingen is vanaf dat moment getoetst of de opgenomen inwerkingtredingdatum overeen komt met de vier mogelijke vaste verandermomenten. Minimale invoeringstermijn: Er geldt een minimale invoeringstermijn van twee maanden. De toetsing van de veranderingen op dit uitgangspunt is gedaan door voor elke verandering de publicatiedatum en de inwerkingtredingdatum van elkaar af te trekken. Daar waar het resultaat op minder dan twee maanden uitkomt, wijkt de verandering af van het uitgangspunt van twee maanden. Uitzonderingsgronden: er zijn vier uitzonderingsgronden om af te wijken van de vaste data en/of de minimale invoeringstermijn (Hoge c.q. buitensporige private of publieke kosten van vertragingen of vervroeging, Spoed- of noodregelgeving, Reparatieregelgeving, Europese of internationale regelgeving). Afwijking van VVM is slechts mogelijk als een bewindspersoon in de toelichting bij een wetsvoorstel of voorstel voor een AMvB of ministeriële regeling duidelijk aangeeft welke uitzonderingsgrond wordt gehanteerd en waarom. De toetsing op dit uitgangspunt is gedaan voor die veranderingen waarbij de inwerkingtredingdatum en/of invoeringstermijn niet overeenkomt met de uitgangspunten van VVM. Daarbij is geïnventariseerd of is toegelicht waarom de verandering afwijkt en een oordeel gegeven over de duidelijkheid van de toelichting. Uitvoeren workshop Op basis van de deskresearch is een nota van bevindingen opgesteld, waarin een overzicht is opgenomen van beoordeelde publicaties geordend naar beleidsterrein, jaar en of de verandering overeenkomt met de vaste verandermomenten. De resultaten zoals opgenomen in de nota van bevindingen hebben de basis gevormd voor bespreking in de workshop met de begeleidingsgroep en de betrokken departementen. Doel van de workshop was om met elkaar stil te staan bij deze eerste inzichten. Om vervolgens in gezamenlijkheid deze inzichten nader te duiden en door te kijken naar de betekenis hiervan voor de bredere vraag van Actal evenals aangrijpingspunten vast te stellen voor verbeteringen die nu al zichtbaar zijn. De aanpak zoals beschreven in dit hoofdstuk heeft geresulteerd in interessante inzichten in de veranderfrequentie van regelgeving en de congruentie met de VVM-systematiek. De volgende hoofdstukken gaan nader in op de inzichten die dit onderzoek heeft opgeleverd. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 10

13 3 Veranderfrequentie per beleidsterrein Dit hoofdstuk beschrijft voor de vier onderzochte beleidsterreinen het aantal veranderingen binnen de gestelde tijdsperiode en de veranderfrequentie op het niveau van de onderhavige wetten en regelingen 3. Per beleidsterrein is een tabel samengesteld, waarin de volgende informatie is opgenomen: a) Jaartal publicatie: het jaartal waarin de bestudeerde wet- en regelgeving is gepubliceerd in het Staatsblad of de Staatscourant. Voor de jaren 2005 en 2013 betreft dit geen volledig kalenderjaar, gelet op de onderzoeksperiode van 31 oktober 2005 tot en met 31 oktober b) Aantal beoordeelde publicaties: het aantal beoordeelde publicaties afkomstig uit Staatsblad of Staatscourant. c) Aantal relevante wijzigingen: een wijziging is relevant wanneer deze impact heeft op ondernemers. Dit ongeacht het bestuursorgaan dat deze wet- of regelgeving heeft uitgevaardigd. Een aantal type publicaties is hierbij buiten beschouwing gelaten, te weten: aanwijzingsbesluiten, adviezen van de Raad van State, benoemingen en ontslagen, concept besluiten (inclusief voorpublicaties), interne regelingen, rectificaties en tuchtrechtelijke uitspraken. d) Waarvan wet, algemene maatregel van bestuur (AMvB) of ministeriële regeling (MR): geeft inzicht in het aantal wijzigingen dat via wetten, AMvB s en ministeriële regelingen geregeld is. Dit betreffen de wetten in formele en materiële zin die zijn gehouden aan de VVM-systematiek. e) Waarvan overige (wet- en regelgeving, bijvoorbeeld beleidsregels): geeft inzicht in het aantal wijzigingen dat niet via wetten, AMvB s en ministeriële regelingen geregeld is, maar via bijvoorbeeld beleidsregels. Deze wijzigingen in wet- en regelgeving zijn niet gehouden aan de VVM-systematiek. f) Impact op regeldruk (administratieve lasten en nalevingskosten): op basis van de memories van toelichting bij de bestudeerde wijzigingen van wet- en regelgeving is de impact op de regeldruk voor ondernemers in vier categorieën ingedeeld: a. Negatief, de wijziging resulteert in een toename van de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. b. Geen effect, de wijziging heeft geen gevolgen voor de administratieve lasten en de nalevingskosten voor ondernemers. c. Positief, de wijziging leidt tot een afname van de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. d. Effect onbekend, de wijziging bevat geen toelichting omtrent de gevolgen voor de administratieve lasten en/of nalevingskosten voor ondernemers. Op deze wijze zijn voor de beleidsterreinen met betrekking tot de omzetbelasting, gezondheidsrisico s, de leefomgeving en de arbeidsomstandigheden het aantal wijzigingen en 3 Het gaat hier om een zuivere inventarisatie van het aantal keer dat er veranderingen van wet-en regelgeving binnen het beleidsterrein hebben plaatsgevonden (conform vraag van de opdrachtgever) en niet om een beoordeling van de inhoudelijke achtergrond van de verandering of de wijze waarop de impact van de verandering gepercipieerd wordt door de betreffende doelgroep (ondernemingen). Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 11

14 de gevolgen voor de regelruk (administratieve lasten en eenmalige veranderkosten) inzichtelijk gemaakt. 3.1 Algemene bevindingen Voordat de volgende paragrafen ingaan op de veranderingen per beleidsterrein schetst deze paragraaf eerst een aantal algemene bevindingen. Helft van de voor ondernemers relevante wijzigingen via onder meer beleidsregels Voor de vier beleidsterreinen tezamen zijn in totaal 959 wijzigingen in wetten en regelgeving gepubliceerd in de periode tussen 31 oktober 2005 en 31 oktober Een deel van deze wijzigingen in wet- en regelgeving heeft betrekking op bestuursorganen of het betreft een aanwijzingsbesluit. Deze type wet- en regelgeving hebben geen betrekking op een bredere groep ondernemers en zijn derhalve niet relevant voor dit onderzoek. Om deze reden is ongeveer 47% (448 wijzigingen) van al deze wijzigingen voor ondernemers relevant, hiervan zijn 220 wijzigingen via wet, algemene maatregel van bestuur of ministeriële regeling doorgevoerd. De resterende 228 wijzigingen hebben betrekking op overige typen regelgeving via bijvoorbeeld beleidsregels. Overgrote deel toelichtingen bevat geen duiding van de impact op administratieve lasten In totaal is van ongeveer 10% van de onderzochte wijzigingen bekend dat deze resulteren in een toename van de regeldruk voor ondernemers. Dit percentage is mogelijk hoger, doordat van ongeveer 70% van de voor ondernemers relevante wijzingen in wet- en regelgeving niet bekend is wat de impact is op de regeldruk (administratieve lasten en nalevingskosten). Bij deze wijzigingen ontbreekt een toelichting over de impact op de regeldruk. Hierbij moet opgemerkt worden dat het toelichten van de impact op regeldruk voor wijzigingen die via beleidsregels worden doorgevoerd niet verplicht is gesteld. De overige 20% (94 wijzigingen) van de wijzigingen heeft geen effect of een positief effect op de regeldruk voor ondernemers. Jaartal publicatie Aantal beoordeelde publicaties Aantal relevante w ijzigingen Waarvan Wet, AMvB of MR Waarvan overige Impact op regeldruk Negatief Geen effect Positief Effect onbekend* Totaal * Van een deel van de onderzochte wijzigingen van regelgeving is de impact op de regeldruk niet benoemd in de staat scourant of staatsblad. Figuur 3.1: Overzicht frequentie veranderingen in regelgeving. De algemene inzichten uit deze paragraaf geven een eerste duiding van de frequentie waarin wet- en regelgeving verandert. De volgende paragrafen geven een nadere duiding van de inzichten voor de vier beleidsterreinen. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 12

15 3.2 Bevindingen omzetbelasting Deze paragraaf geeft een overzicht van de wijzigingen op het gebied van de omzetbelasting in de onderzoeksperiode. Onderstaande tabel geeft inzage in de typering van de verschillende wijzigingen. Frequentie wijzigingen regelgeving Van de 115 onderzochte wijzigingen in wet- en regelgeving zijn 100 wijzigingen voor ondernemers relevant (87%). Een verklaring voor dit relatief hoge aandeel is het gegeven dat de omzetbelasting ondernemers vrijwel altijd raakt. In totaal zijn 17 van de wijzigingen via wet, algemene maatregel van bestuur (AMvB) of ministeriële regeling (MR) geregeld. Van de overige wijzigingen verloopt het merendeel via beleidsregels. Wijzigingen via beleidsregels vormen namelijk (52%) van het totaal aantal wijzigingen binnen dit beleidsterrein. Impact wijzigingen op regeldruk Van een groot deel (85%, 85 wijzigingen) van de voor ondernemers relevante wijzigingen zijn de gevolgen voor de regeldruk niet bekend 4, omdat een toelichting hierover ontbreekt. De overige 15 publicaties bevatten wel een toelichting van de gevolgen voor de administratieve lasten. Van deze 15 wijzigingen resulteren vijf wijzigingen (33%) in een toename van de regeldruk voor ondernemers. Jaartal publicatie Aantal beoordeelde publicaties Aantal relevante w ijzigingen Waarvan Wet, AMvB of MR Waarvan overige Impact op regeldruk Negatief Geen effect Positief Effect onbekend* Totaal * Van een deel van de onderzochte wijzigingen van regelgeving is de impact op de regeldruk niet benoemd in de staat scourant of staatsblad. Figuur 3.2: Overzicht frequentie veranderingen in regelgeving t.a.v. omzetbelasting. De wijzigingen in de regelgeving hebben allemaal betrekking op een specifiek aspect van de omzetbelasting. Een aantal van deze aspecten van de omzetbelasting is in de onderzoeksperiode echter meer dan eens gewijzigd. De volgende sectie geeft inzicht in frequentie van wijzigingen van regelgeving op specifieke onderdelen van de regelgeving voor de omzetbelasting Specifieke regelgeving die meer dan eens wijzigt Onderstaande tabel laat zien dat de helft van de voor ondernemers relevante wijzigingen voortkomt uit wijzigingen op 18 verschillende onderdelen van de wet- en regelgeving op het 4 NB: Voor wijzigingen via beleidsregels is het niet noodzakelijk om de gevolgen voor de regeldruk in beeld te brengen. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 13

16 gebied van de omzetbelasting. Zo kennen zowel de uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 als de wet op de omzetbelasting 1968 bijna jaarlijks een wijziging. Mogelijk bestaat er een inhoudelijke grondslag die de jaarlijkse wijzigingen van deze regelgeving verklaart. Gelet op het doel van dit onderzoek om de frequentie van wijzigingen inzichtelijk te maken, heeft geen inhoudelijke toets plaatsgevonden. Naast de wijzigingen rondom de wet- en regelgeving rondom de omzetbelasting 1968 wijzigt andere specifieke regelgeving gemiddeld eens per drie tot vier jaar, zie nummer 3 tot 18 in onderstaande tabel. De overige 50% van de wijzigingen is het gevolg van wijzigingen in verschillende regelgeving ten aanzien van afzonderlijke aspecten van de omzetbelasting. Deze specifieke wet- en regelgeving is in de onderzoeksperiode eenmaal gewijzigd. Aantal w ijzigingen Onderwerp wijziging Uitvoeringsbeschikking omzetbelasting Wet op de omzetbelasting Fondsw erving en kantines 3 4 Heffing privégebruik auto en toepassing BUA 3 5 Intrekking diverse besluiten 3 6 Toelichting Tabel I 3 7 Vrijstelling; artikel 11, eerste lid, onderdeel g, ten 1, onder a, van de Wet op de omzetbelasting Diverse kostenposten bij uitbestede w erkzaamheden 2 9 Levering en verhuur van onroerende zaken 2 10 Omzetbelasting en compensatie van omzetbelasting bij publiekrechtelijke lichamen 2 11 Onderw ijs. Beroepsopleidingen 2 12 Overdrachtsbelasting en omzetbelasting. Samenloop 2 13 Uitvoer van goederen als reizigersbagage 2 14 Uitvoeringsbesluit omzetbelasting Verlaagd btw -tarief op arbeidskosten bij renovatie en herstel van w oningen 2 16 Vrijstelling; artikel 11, eerste lid, onderdeel g, onder 1, van de Wet op de omzetbelasting Omzetbelasting. Intrekking diverse besluiten 2 18 Omzetbelasting. Vrijstelling; verstrekken van onderw ijs en de nauw daarmee samenhangende leveringen en diensten 2 Wijzigingen die eenmaal zijn voorgekomen in de onderzoeksperiode 50 Totaal 100 Figuur 3.3: Overzicht frequentie veranderingen specifieke regelgeving t.a.v. omzetbelasting. 3.3 Bevindingen leefomgeving In deze paragraaf komen de wijzigingen in wet- en regelgeving met betrekking tot de leefomgeving aan bod. De inzichten voor dit beleidsterrein staan in onderstaande tabel samengevat. Frequentie wijzigingen regelgeving Onderstaande tabel laat zien dat van de in totaal 166 onderzochte publicaties, 57 wijzigingen voor ondernemers relevant zijn (circa 34%). Ongeveer 91% van de voor ondernemers relevante wijzigingen vindt zijn oorsprong in een wet, algemene maatregel van bestuur of ministeriële regeling. Tot slot vindt 9% van de wijzigingen plaats via andersoortige regelgeving zoals door middel van beleidsregels. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 14

17 Impact wijzigingen op regeldruk Uit de toelichting bij de onderzochte wijzigingen blijkt dat ongeveer 56% van de wijzigingen geen effect of een positief effect heeft op de regeldruk voor ondernemers. Daarentegen is bij meer dan een kwart (26%) van de relevante wijzigingen met betrekking tot de leefomgeving sprake van een toename van de regeldruk. Voor 18% (10 wijzigingen) van de voor ondernemers relevante wijzigingen zijn de gevolgen voor de regeldruk niet toegelicht. Jaartal publicatie Aantal beoordeelde publicaties Aantal relevante w ijzigingen Waarvan Wet, AMvB of MR Waarvan overige Impact op regeldruk Negatief Geen effect Positief Effect onbekend* Totaal * Van een deel van de onderzochte wijzigingen van regelgeving is de impact op de regeldruk niet benoemd in de staat scourant of staatsblad. Figuur 3.4: Overzicht frequentie veranderingen in regelgeving t.a.v. leefomgeving. Binnen dit beleidsterrein komt een groot deel van de wijzigingen voort uit verschillende wetten en regels. De mate waarin specifieke regelgeving verandert wordt in de volgende sectie beschreven Specifieke regelgeving die meer dan eens wijzigt Het grootste deel van de in totaal 57 relevante wijzigingen met betrekking tot de leefomgeving slaat neer in 44 verschillende wetten en regels die in de onderzoeksperiode eenmaal zijn gewijzigd (zie laatste regel onderstaande tabel). Dit is ongeveer 77%. De overige wijzigingen zijn te herleiden tot zes versschillende regelingen (zie onderstaande tabel). Deze zes verschillende regelingen wijzigen gemiddeld eens in de ongeveer drie tot vier jaar. De regelingen gaan onder meer over de verwijderingsbijdragen voor glas, het storten van afval en het stimuleren van duurzame energie. Aantal w ijzigingen Onderwerp wijziging Overeenkomst inzake de verw ijderingsbijdrage voor vlakglas 3 2 Algemene uitvoeringsregeling stimulering duurzame energieproductie 2 3 Besluit stortplaatsen en stortverboden afvalstoffen 2 4 Besluit voorkoming verontreiniging door schepen 2 5 Regeling bodemkw aliteit 2 6 Regeling eenmalige uitkering spoorse doorsnijdingen 2 Wijzigingen die eenmaal zijn voorgekomen in de onderzoeksperiode 44 Totaal 57 Figuur 3.5: Overzicht frequentie veranderingen specifieke regelgeving t.a.v. leefomgeving. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 15

18 3.4 Bevindingen gezondheidsrisico s Het derde beleidsterrein betreffende de gezondheidsrisico s staat in deze paragraaf centraal. De belangrijkste bevindingen op dit beleidsterrein zijn in onderstaande tabel opgenomen. Frequentie wijzigingen regelgeving Binnen dit beleidsterrein zijn in totaal 209 publicaties onderzocht, waarvan er 61 relevant zijn voor ondernemers. Dit komt neer op ongeveer 30%, wat in vergelijking met de andere beleidsterreinen relatief weinig is. De oorzaak hiervan ligt in het grote aantal aanwijzingsbesluiten dat in de onderzoeksperiode is uitgevaardigd. Deze aanwijzingsbesluiten hebben betrekking op individuele ondernemers en zijn derhalve verder niet meegenomen in de analyse. Ongeveer 80% van de relevante wijzigingen vindt zijn oorsprong in wetten, algemene maatregelen van bestuur of ministeriële regelingen. Voor de resterende 20% lopen de wijzigingen bijvoorbeeld via beleidsregels. Impact wijzigingen op regeldruk De informatie over de gevolgen van de wijzigingen op de regeldruk voor ondernemers is wisselend. Van het grootste deel (ongeveer 44%, 27 wijzigingen) is op basis van de bestudeerde informatie niet bekend wat de gevolgen zijn. Tevens geldt dat ongeveer 28% van de wijzigingen geen effect hebben op de regeldruk, terwijl 12% van de wijzigingen een positief effect hebben op de regeldruk van ondernemers. Daarentegen resulteert ongeveer 16% van de wijzigingen in een toename van de regeldruk voor ondernemers. Jaartal publicatie Aantal beoordeelde publicaties Aantal relevante w ijzigingen Waarvan Wet, AMvB of MR Waarvan overige Impact op regeldruk Negatief Geen effect Positief Effect onbekend* Totaal * Van een deel van de onderzochte wijzigingen van regelgeving is de impact op de regeldruk niet benoemd in de staatscourant of staatsblad. Figuur 3.6: Overzicht frequentie veranderingen in regelgeving t.a.v. gezondheidsrisico s. De wijzigingen in de regelgeving op het gebied van de gezondheidsrisico s heeft betrekking op een breed scala aan onderwerpen. De volgende subparagraaf gaat nader in op de mate waarin specifieke regelgeving wijzigt Specifieke regelgeving die meer dan eens wijzigt Ongeveer 43% van de wijzigingen binnen dit beleidsterrein heeft betrekking op zeven specifieke regelingen. Dit betreft onder meer een subsidieregeling publieke gezondheid die in de onderzochte periode jaarlijks is gewijzigd. Andere wijzigingen gaan onder meer over Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 16

19 verschillende warenwetregelingen en de drank- en horecawet. Deze regelingen wijzingen gemiddeld eens per twee tot drie jaar. Aantal w ijzigingen Onderwerp wijziging Subsidieregeling publieke gezondheid 7 2 Warenw etregeling tatoeëren en piercen 5 3 Drank- en Horecaw et 4 4 Regeling verzekeringsgeneeskundige protocollen arbeidsongeschiktheidsw etten 3 5 Subsidieregeling Food & Nutrition Delta Fase Subsidieregeling ETB-module van de Experimentele kaderregeling subsidies innovatieprojecten 2 7 Warenw etregeling voedingssupplementen 2 Wijzigingen die eenmaal zijn voorgekomen in de onderzoeksperiode 35 Totaal 61 Figuur 3.7: Overzicht frequentie veranderingen specifieke regelgeving t.a.v. gezondheidsrisico s. 3.5 Bevindingen arbeidsomstandigheden Het laatste onderzochte beleidsterrein focust op de wijzigingen met betrekking tot de arbeidsomstandigheden. Deze paragraaf gaat hier nader op in. Frequentie wijzigingen regelgeving Het beleidsterrein met focus op de arbeidsomstandigheden bevat met 469 wijzigingen - in vergelijking met de andere onderzochte beleidsterreinen - de meeste wijzigingen binnen de onderzoeksperiode. Ongeveer de helft van deze wijzigingen (230) is voor ondernemers relevant. Dit komt omdat de andere helft van de wijzigingen betrekking heeft op individuele organisaties of omdat het aanwijzingsbesluiten betreft. Van de relevante wijzigingen zijn er 102 doorgevoerd d.m.v. een wet, algemene maatregel van bestuur of ministeriële regeling. De resterende 128 wijzigingen zijn onder andere via beleidsregels, lijsten 5 en aanwijzingen doorgevoerd. Impact wijzigingen op regeldruk De impact van de wijzigingen op de regelruk voor ondernemers is voor een groot deel (ongeveer 83%) van de wijzigingen niet vast te stellen. Bij deze wijzigingen ontbreekt de toelichting over de gevolgen voor de regeldruk. Hierbij moet opgemerkt worden dat het toelichten van de impact op regeldruk voor wijzigingen die via beleidsregels worden doorgevoerd (bij arbeidsomstandigheden maximaal 19,6% van het totale aantal) niet verplicht is gesteld. Van alle wijzigingen heeft ongeveer 12% geen of positieve gevolgen voor de regeldruk. De overige 5% van de wijzingen van wet- en regelgeving resulteert in een toename van de regeldruk voor ondernemers. 5 Dit betreffen onder meer lijsten met kankerverwekkende en mutagene stoffen. In de wet zijn eisen opgenomen voor het werken met kankerverwekkende en mutagene stoffen ( Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 17

20 Jaartal publicatie Aantal beoordeelde publicaties Aantal relevante w ijzigingen Waarvan Wet, AMvB of MR Waarvan overige Impact op regeldruk Negatief Geen effect Positief Effect onbekend* Totaal * Van een deel van de onderzochte wijzigingen van regelgeving is de impact op de regeldruk niet benoemd in de staatscourant of staatsblad. Figuur 3.8: Overzicht frequentie veranderingen in regelgeving t.a.v. arbeidsomstandigheden. Op het gebied van de arbeidsomstandigheden hebben in de afgelopen jaren relatief veel wijzigingen plaatsgevonden. Deze wijzigingen gaan over verschillende specifieke regelingen binnen dit beleidsterrein. De volgende sectie geeft hier meer inzicht in Specifieke regelgeving die meer dan eens wijzigt Ongeveer 65% van de wijzigingen met betrekking tot de wet- en regelgeving rondom de arbeidsomstandigheden slaat neer in 27 specifieke wetten/regelingen waarbij de arbeidsomstandighedenregeling, arbocatalogi, arbeidsomstandighedenwetgeving en het arbeidsomstandighedenbesluit gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor ongeveer 33% van de wijzigingen op dit beleidsterrein in de periode 2005 tot en met Wijzigingen met betrekking tot deze wet- en regelgeving vonden gemiddeld meerdere keren per jaar plaats. Waarbij de arbeidsomstandighedenregeling in de onderzoeksperiode gemiddeld bijna 4 keer per jaar is gewijzigd. Ook de regelgeving met betrekking tot lijsten van verschillende type stoffen wijzigde in de onderzoeksperiode meermaals per jaar. In al deze gevallen geldt dat niet nader is onderzocht wat de inhoudelijke verklaring voor deze wijzigingen is. Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 18

21 Aantal w ijzigingen Onderwerp wijziging Arbeidsomstandighedenregeling 32 2 Arbocatalogi 20 3 Arbeidsomstandighedenw etgeving* 16 4 Arbeidsomstandighedenbesluit 9 5 Beleidsregels arbeidsomstandighedenw etgeving 7 6 Certificaat arbodienst 7 7 Lijst van kankerverw ekkende stoffen en processen 6 8 Lijst van mutagene stoffen 5 9 Niet-limitatieve lijst van voor de voortplanting giftige stoffen 5 10 SZW-subsidieregeling financiële ondersteuning arbeidsmiddelen 4 11 Verlenging aanw ijzing certificerende instelling voor professionele duikers 4 12 Arbeidstijdenbesluit vervoer 3 13 Intrekking aanw ijzing als certificerende instelling 3 14 Lijst van kankerverw ekkende, mutagene, en voor de voortplanting giftige stoffen SZW** 3 15 Regeling voorzieningen stralingsbescherming w erknemers 3 16 Aanw ijzing normen drukapparatuur 2 17 Aanw ijzing normen liften 2 18 Aanw ijzing normen machines 2 19 Arbeidsomstandighedenw et ten aanzien van de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag Arbeidstijdenw et 2 21 Beleidsregels subsidiëring onderzoeksinstellingen/organisaties 2 22 Regeling mandaat en ondermandaat SenterNovem Kernenergiew et Regeling vergoeding beeldschermbril OCW 2 24 Regeling vervoerbare drukapparatuur 2 25 Verlenging aanw ijzing certificerende instelling 2 26 Verlening certificaat 2 27 Warenw etregeling drukapparatuur 2 Wijzigingen die eenmaal zijn voorgekomen in de onderzoeksperiode 79 Totaal 230 * Dit betreftzowel arbowet, -besluit als -regeling. Om de aansluiting met het aantal bestudeerde wijzigingen zijn deze niet opgesplitst. ** Dit betreffen drie verschillende lijsten, welke echter in één keer zijn gewijzigd. Figuur 3.9: Overzicht frequentie veranderingen specifieke regelgeving t.a.v. arbeidsomstandigheden. 3.6 Impact veranderfrequentie voor ondernemers Doel van dit hoofdstuk was om inzicht te geven in de frequentie waarmee wet- en regelgeving die gevolgen heeft voor ondernemers wijzigt. De frequentie van deze wijzigingen zijn in kaart gebracht aan de hand van de wijzigingen in vier beleidsterreinen in de periode tussen 31 oktober 2005 en 31 oktober Dit hoofdstuk laat zien dat wet- en regelgeving in de onderzoeksperiode in totaal 959 keer is gewijzigd. Van ongeveer de helft van alle wijzigingen (448 wijzigingen) is direct duidelijk dat deze ondernemers raken. Dit betreft dan zowel wijzigingen in wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen, als ook wijzigingen van via bijvoorbeeld beleidsregels. Ook deze laatste type regelgeving kan gevolgen hebben voor de administratieve lasten of de nalevingskosten voor ondernemers. Dit onderzoek laat tevens zien dat specifieke regelgeving in de onderzoeksperiode meerdere keren wijzigde. Zo zagen ondernemers voor wie de uitvoeringsbeschikking omzetbelasting 1968 van toepassing is, deze regelgeving in de onderzoeksperiode jaarlijks wijzigen. In dezelfde periode wijzigde de overeenkomst inzake de verwijderingsbijdrage voor vlakglas drie keer. Voor de ondernemers die hieraan zijn gehouden levert dit gemiddeld eens per 2,5 jaar een Rapport onderzoek veranderingen in regelgeving 19