Masters Onderwerpen Mark W. DAVEY Wannes KEULEMANS

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Masters Onderwerpen 2013. Mark W. DAVEY mark.davey@biw.kuleuven.be Wannes KEULEMANS Wannes.Keulemans@biw.kuleuven.be"

Transcriptie

1 Masters Onderwerpen 2013 Mark W. DAVEY Wannes KEULEMANS

2 website

3 Lijst onderwerpen 1. De genetische controle van plantarchitectuur in appel 2. Polystress: rol van polyploïdisatie in de (a)biotische stressresistentie in appel 3. Identificatie van VTC-2 allelen die de vitamine C inhoud bij appel reguleren. 4. Profiling van genen van vitamin C metabolism tijdens rijping in ETH-mutants in tomaat 5. Onderzoek van gdna sequenties van het perenschurftpathogeen Venturia pirina 6. Merker vruchteigenschap associaties en toepassingsmogelijkheden van deze merkers in een appelveredelingsprogramma 7. Antioxidanten als belangrijke factor voor de resistentie van appel vruchten tegen Botrytis cinerea. 8. Genetische diversiteit en pathogeniciteit typering van de schimmel Venturia pirina, veroorzaker van schurft bij de Europese peer (Pyrus communis). 9. De latente aanwezigheid van de schurftschimmel bij peer gedetecteerd via real-time PCR en bepaling van inoculumdrukvermindering na bestrijding via duurzame bladbehandelingmethodes. 10. Moleculair genetische analyse van de bloemknopvorming en de verschillen in bloemknopkwaliteit en vruchtkwaliteit bij Conference peer. 11. Kunnen bij de perencultivar Conference dikkere vruchten van een betere kwaliteit geteeld worden door verbetering van de bloemknopkwaliteit? 12. Analyse van de overexpressie van druivenlijnen, getransformeerd met die genen die betrokken zijn bij plantdefensie.

4 A. Moleculaire merkers voor veredeling 1. De genetische controle van plantarchitectuur in appel 5. Onderzoek van gdna sequenties van het perenschurftpathogeen Venturia pirina 6. Merker vruchteigenschap associaties en toepassingsmogelijkheden van deze merkers in een appelveredelingsprogramma

5 1. De genetische controle van plantarchitectuur in appel Context Aangepaste boomvoorm leidt tot: Minder snoeien Lager gebruik van chemicaliën Vroegere en verbeterde productie Verbeterde vruchtkwaliteit Maar: Beperkte gegevens over architectuurtypes Complexe genetische controle welke genen? Verschillende boomvormen in appel

6 1. De genetische controle van plantarchitectuur in appel doelstellingen Beter inzicht in boomvormtypes Waarnemingen op 4-jarige planten Data 2 voorgaande jaren beschikbaar phenotypering 200 genotypen

7 1. De genetische controle van plantarchitectuur in appel Karakterisatie kandidaatgenen Definiëren en screenen allelen m.b.v. PCR Belang van genen en allelen voor architectuurtypes NGS and SNP data Vertakking, dominantie, hormonen,.. Expressieverloop kandidaatgenen Van dormante knop tot bloeiperiode Gebruik van qpcr RNA beschickbaar regulatie van vertakking genexpressie

8 5. Genetische diversiteit in Venturia pirina Context Perenschurft (Venturia pirina), is de meest belangrijkste ziekte bij peren in België. weinig onderzocht en kennis onder genetische diversiteit en pathogeniciteit nog onbeantwoord. resources next generation sequencing van gdna van 12 verschillende V. pirina rassen die geïsoleerd zijn uit verschillende boomgaarden. V. pirina Peren schurft

9 5. Genetische diversiteit in Venturia pirina doelstellingen output Genetische diversiteit tussen rassen definiëren (sequence polymorfismes) inzichten te verkrijgen in verschillen in pathogeniciteit Ontwikkeling en testen van ras-specifieke merkers (SNPs, SSRs..) gdna contig alignments Merkers SNPs, SSRs populatie structuur pathogeniciteit SSRs

10 6. MAS in een appelveredelingsprogramma Context Appel heeft een lange juveniele periode en een hoge graad van heterozygositeit (obligaat outcrosser ) het veredelen naar verbeterde vruchteigenschappen in appel is traag en complex. Het ontwikkeling van moleculaire merkers kan het hele process versnellen. Marker Assisted Selection (MAS) resources Samenwerking met een appel veredelings bedrif ( Better3Fruit, Rillaar). veel data over meerdere jaaren (textuur, zuurtegraad, voedingswaarde en bewaarbaarheid..) Genotype (SNP-merker data), voor ~200 cv s Marker trait associaties (QTLs) Database van ~500,000 SNPs!

11 6. MAS in een appelveredelingsprogramma Doestelling ontwikkeling en validatie van moleculaire merkers voor MAS van vruchteigenschappen werkplan Op basis van bestaande QTL data associaties tussen polymorfismen (SNPs, indels, SSRs) en fysiologische vruchteigenschappen identificeren. In samenwerkinge met Better3Fruit nv. zullen deze merkers gevalideerd worden door voorspellingen te testen in een grotere data-set. Postharvest storage ACS1-2/ACS1-2 ACS1-1/ACS1-1

12 B. Vitamine C in appels 3. Identificatie van VTC-2 allelen die de vitamine C inhoud bij appel reguleren. 4. Profiling van genen van vitamin C metabolism tijdens rijping in ETH-mutants in tomaat 7. Antioxidanten als belangrijke factor voor de resistentie van appel vruchten tegen Botrytis cinerea.

13 3. Vitamine C allelen in appel Context Vitamine C is een essentiële antioxidant in en planten tolerantie voor biotische (pathogenen) en abiotische stress Het is ook een zeer belangrijk onderdeel van het dieet van mensen resources Sequence variatie in genen van vitamine C biosynthese zijn gecorreleerd met vrucht concentraties! RNA-seq data, SNPs,.. Collectie van diverse appel genotypen MdVTC2-1 MdVTC2-2 MdVTC2-3

14 3. Vitamine C allelen in appel Doelstellingen het ontwikkelen van gen/allel-specifieke merkers voor verhoogde concentraties aan vitamine C in de vrucht werkplan HPLC analyses van vrucht vitamine C gehaaltes bladstalen verzamelen voor DNA extractie Primer ontwikkelen voor candidaat genen/allelen associaties maken tussen de allelen en het vitamine C gehaltes MdVTC2-1 + MdVTC2-3 Allelotype en gemiddeld vitamine C gehaltes van apple cv s T+T T+C C+T C+C

15 6. vitamine C en ethylene in tomaat Context resources Bij planten is vitamine C (essentieel voor de adaptatie van weefsels op stress (bv. droogte). Bovendien is vitamine C gecorreleerd met verbeterd vrucht kwalliteits eigenschappen (bewaarbaarheid, verminderd verbruining..) Recent hebben wij genen geïdentificeerd waarvan de expressieniveaus gecorreleerd zijn met de vitamine C gehaltes in de tomaat tijdens rijping. In de ethyleen ongevoelige mutant Never Ripe stapelt vitamine C zich op tot hoge concentraties wat wijst op een intrigerende rol van ethyleen bij de regulatie van de vitamine C concentratie. cv Ailsa Craig Nr rin Ethyleen mutanten in tomaat Vitamine C gehaaltes tijdens rijping

16 6. vitamine C en ethylene in tomaat Doelstelling de expressieniveaus na van enkele belangrijke genen van vitamine C metabolisme in de vruchten van de mutant Never Ripe bij tomaat. werkplan Extractie van RNA extraheren uit tomaat vruchten. Primer ontwikkeling Bepalen van expressie niveaus Correlaties met veranderingen in metaboliet concentraties en enzym activiteiten model ontwikkelen Link ETH metabolisme en vitamine C?

17 7. Antioxidanten en resistentie tegen Botrytis cinerea. Context Botrytis cinerea is een belangrijkste naoogstschimmels bij groenten en fruit. Appelcultivars verschillen in grote mate in hun gevoeligheid voor aantasting door B. cinerea. Een beter inzicht in de achtergrond van deze resistentieverschillen kan zeer nuttig zijn om meer duurzame bestrijdingsstrategiën te ontwikkelen. resources antioxidanten en vitamine C zijn gecorreleerd met tolerantie van appelvruchten tegen infecties. De rood kant van de appel heeft een hoger resistentie dan de groen kant De rood kant heeft ook hogere antioxidanten gehaaltes B. cinerea infectie Red Green

18 Antioxidanten en resistentie tegen Botrytis cinerea. Doelstelling Vrucht antioxidant metabolisme bestuderen en beinvloeden om factoren te identificeren die betrokken zijn bij de resistentie tegen B. cinerea. Werkplan Artificiële infecties van vruchten met B. cinerea en symptomen opvolgen Vergelijking tussen de pathogeniciteit van een mutante stam van B. cinerea en het wild type Modificatie van defens/pathogeniciteit door toediening van extern metabolieten en enzymen. H 2 O + ½O 2 STRESS WOUNDING INFECTION CAT O.- 2 SOD H 2 O 2 POX Flavonoid Flavonoid. AsA MDHA + H 2 O DHA GSH APx MDHAR DHAR GR GSSG Antioxidant metabolisme en stress + H 2 O

Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC

Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC Thesisonderwerpen 2013 LFVB en FTC - onderwerpen hebben een wetenschappelijke en praktische component en kunnen altijd bijgestuurd worden (interesse, competentie) - major versus motivatie (LB-GP, C&G,

Nadere informatie

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers?

Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Hoe veredel je voor duurzame resistentie in aardappel en de rol van moleculaire merkers? Edith Lammerts van Bueren Louis Bolk Instituut, Wageningen University DNA labs, 8 maart 2013 De schrik van elke

Nadere informatie

De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief. Gerco Angenent

De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief. Gerco Angenent De brede kennisbasis van de Groene Genetica: van onderzoek naar perspectief Gerco Angenent Onderzoek voor bedrijfsleven met een academisch karakter Publiek Private Samenwerking (PPS) exploitatie wetenschappelijke

Nadere informatie

Genomica: technologie van populaties tot proteomics

Genomica: technologie van populaties tot proteomics Aardappel: een wereld gewas Genomica: technologie van populaties tot proteomics Prof. dr. Richard Visser Laboratorium voor Plantenveredeling, Wageningen Universiteit Waarom aardappel? Aardappel is belangrijkste

Nadere informatie

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid

Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat. Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid Ontwikkelingen analyses weerbaar substraat Natasja Poot - Productmanager Bodemgezondheid 1 Weerbaar substraat belangrijk? Biologische substraatkwaliteit wordt steeds belangrijker Meer belangstelling en

Nadere informatie

Samenvatting De kleurverandering van bladeren is een van de opvallendste kenmerken van de herfst voordat ze afsterven en afvallen. Tijdens de herfst worden de bouwstoffen die aanwezig zijn in het blad

Nadere informatie

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?!

Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! Genomics: een doorbraak in de strijd tegen de aardappelziekte?! De aardappelziekte De aardappelziekte Wel of geen infectie? Veroorzaakt door Phytophthora infestans Verantwoordelijk voor hongersnood 19e

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting Bij patiënten die met antikanker geneesmiddelen worden behandeld wordt een grote interindividuele variabiliteit gezien in de antitumor werking en de bijwerkingen. Naast klinische

Nadere informatie

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector

Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector Toepassingen van Biotechnologie in de Agri & Food Sector DAS Lectoren bijeenkomst 13 November 2014 Dr C.M. Kreike Lector Green Biotechnology Hogeschool Inholland Life Sciences and Chemistry 1 Definitie

Nadere informatie

Workshop 4 Plantweerbaarheid

Workshop 4 Plantweerbaarheid Workshop 4 Plantweerbaarheid Is mijn plant/gewas weerbaar 23 maart, Luc Stevens, Jantineke Hofland-Zijlstra Plantweerbaarheid Vermogen van de plant te reageren op een verstoring door stressor te weerstaan

Nadere informatie

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014)

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014) Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2014) V. César (CRA-W) Samenvatting Het Waals onderzoekscentrum voor de landbouw onderzoekt sinds 1999 de populaties van de aardappelplaag.

Nadere informatie

Genomic revolution : betekenis voor

Genomic revolution : betekenis voor Genomic revolution : betekenis voor karakterisering, behoud en fokkerij van zeldzame rassen? Jack Windig Centre of Genetic Resources, The Netherlands (CGN) Genomic revolution Genoom Het hele DNA Alle chromosomen

Nadere informatie

Alternariain in aardappel: een ziektecomplex? Prof. Geert Haesaert Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Vakgroep Toegepaste Biowetenschappen

Alternariain in aardappel: een ziektecomplex? Prof. Geert Haesaert Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Vakgroep Toegepaste Biowetenschappen Alternariain in aardappel: een ziektecomplex? Prof. Geert Haesaert Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen Vakgroep Toegepaste Biowetenschappen Meer Alternaria? Alternaria -aantastingen worden als een toenemend

Nadere informatie

Presentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO

Presentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO oetermeer Presentatie Afsterven steenfruitbomen Klantendag Stonefruitconsult Echteld Donderdag 7 maart Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO Boomuitval Grotere verliezen aan bomen binnen steenfruit

Nadere informatie

Essentaksterfte. Ontwikkelingen onderzoek en alternatieven. Jelle Hiemstra. Informatiebijeenkomst Groninger Bomenwacht; Zuidwolde, 18 oktober 2017

Essentaksterfte. Ontwikkelingen onderzoek en alternatieven. Jelle Hiemstra. Informatiebijeenkomst Groninger Bomenwacht; Zuidwolde, 18 oktober 2017 Essentaksterfte Ontwikkelingen onderzoek en alternatieven Jelle Hiemstra Informatiebijeenkomst Groninger Bomenwacht; Zuidwolde, 18 oktober 2017 Inhoud Essentaksterfte Oplossing??? Onderzoek naar minder

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 2 Brassica rapa is wereldwijd een van de meest belangrijke oliehoudende zaadgewassen met een grote ecologische impact. Naast het gebruik in de plantaardige olie-industrie, voorziet het de gemeenschap over

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting De fitness en overleving van planten hangt af van efficiënte mechanismen om te reageren op bedreigende omstandigheden aanwezig in de natuurlijke leefomgeving. Bij het aanschakelen van de verdediging

Nadere informatie

Debat, ethische aspecten, onderwijs

Debat, ethische aspecten, onderwijs Workshop DNA labdag 2013 Genetische genomica tegen aardappelziekte Debat, ethische aspecten, onderwijs Bert Lotz, Jan-Peter Nap Wageningen UR Opbouw verhaal Scholierenfilm www.youtube.com/watch?v=pxbcgj6qsis

Nadere informatie

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2

OPEN VRAGEN. Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen. Deeltoets 2 Genetica en Evolutie (5502GEEV9Y) Biologie en Biomedische Wetenschappen Deeltoets 2 OPEN VRAGEN Datum: donderdag 18 december 2014 Tijdstip: 13:00 uur tot 16:00 uur Naam Studentnummer 1 OPEN VRAGEN 35a

Nadere informatie

Molecular Pathology for Pathologists. Pr P. Pauwels

Molecular Pathology for Pathologists. Pr P. Pauwels Molecular Pathology for Pathologists Pr P. Pauwels NGS moleculair pathologie rapport ontcijferen Nomenclatuur waarin gerapporteerd wordt: EGFR c.2573t>g, p.(leu858arg) Coderende sequentie Eiwit/proteïne

Nadere informatie

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation

Nadere informatie

Analyseren van de stressreactie van de tuberculose bacterie om onderzoek naar nieuwe antibiotica te versnellen

Analyseren van de stressreactie van de tuberculose bacterie om onderzoek naar nieuwe antibiotica te versnellen Analyseren van de stressreactie van de tuberculose bacterie om onderzoek naar nieuwe antibiotica te versnellen Wat is tuberculose en waarom doen wij er onderzoek naar? Tuberculose (TBC) wordt veroorzaakt

Nadere informatie

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012)

Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012) Karakterisatie van stammen van de aardappelziekte in Wallonië (2012) V. César (CRA-W) Samenvatting Sinds 1999 onderzoekt het CRA in Libramont de kenmerken van de verschillende stammen van de aardappelziekte

Nadere informatie

Virulentie van mycobacteriën - balanceren op een dun koord

Virulentie van mycobacteriën - balanceren op een dun koord SAMENVATTING Virulentie van mycobacteriën - balanceren op een dun koord Vele millennia lang veroorzaken mycobacteriën infectieziekten in de mens. De meest levensbedreigende van deze ziekten is tuberculose

Nadere informatie

Vragen Genetica (Diederik de Bruijn) Omcirkel bij vraag 1 t/m 12 het juiste antwoord. Naam: Studentnummer:

Vragen Genetica (Diederik de Bruijn) Omcirkel bij vraag 1 t/m 12 het juiste antwoord. Naam: Studentnummer: Vragen Genetica (Diederik de Bruijn) Omcirkel bij vraag 1 t/m 12 het juiste antwoord 1. Onderstaande stamboom is van een familie waarin het EEC syndroom voorkomt. Er is sprake van autosomaal dominante

Nadere informatie

Parijs is nog ver. (Zoetemelk)

Parijs is nog ver. (Zoetemelk) Parijs is nog ver (Zoetemelk) Summary Samenvatting samenvatting 191 samenvatting De mensheid is in voortdurende interactie met al dan niet pathogene micro-organismen en de evolutie heeft vooral geselecteerd

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Dikkedarmkanker is na longkanker de meest voorkomende doodsoorzaak ten gevolge van kanker in de westerse wereld. Dikkedarmkanker manifesteert zich na een accumulatie van verscheidene genetische veranderingen.

Nadere informatie

Veredeling voor inhoudstoffen

Veredeling voor inhoudstoffen Veredeling voor inhoudstoffen 11 maart 2014 Rene Hofstede, KeyGene N.V. KeyGene N.V. Technologie platforms Accelerated Molecular Breeding Lead Discovery & validation Mutation Breeding Traits 6F gewassen

Nadere informatie

Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities

Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities Agri, Food & Life Science People Plants Possibilities 20 mei 2015 dr. C.M. Kreike Inhoud Lectoraat Green Biotechnology People Plants Possibilities Toekomst Lectoraat Green Biotechnology Missie: Het verstevigen

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Samenvatting De mogelijkheid om genen op een specifieke wijze te reguleren creëert diverse manieren om genfunctie te kunnen bestuderen of moduleren. Artificiële transcriptiefactoren

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2

Samenvatting Hoofdstuk 1 hoofdstuk 2 Samenvatting In de Westerse wereld is prenatale diagnostiek een integraal onderdeel geworden van verloskundige zorg. Om chromosoom afwijkingen bij de foetus te kunnen vaststellen is een invasieve procedure,

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Shirzadian, R. (2008). Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Shirzadian, R. (2008). Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Groningen: s.n. University of Groningen Molecular genetic regulation of developmental leaf longevity Shirzadian, Reza IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to

Nadere informatie

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond

Brochure ExomeScan. Whole Exome Sequencing. Achtergrond Brochure Whole Exome Sequencing De laatste jaren is er een schat aan informatie gepubliceerd over de genetische achtergrond van overerfbare en somatische aandoeningen. In grootschalige Next Generation

Nadere informatie

Essentaksterfte in Nederland

Essentaksterfte in Nederland Essentaksterfte in Nederland Op zoek naar een duurzame oplossing Jelle Hiemstra Nederlandse Boominfodag; Velp Van Hall Larenstein, 1 juni 2017 Inhoud Essentaksterfte Oplossing??? Onderzoek naar minder

Nadere informatie

Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen

Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen Nathalie Verhoef, Johannes Draaijer, Anneloes Strijker, Peter Balk (NSure) Hendrik Eerkens (Agrifirm Plant) Datum: 01-07-2014 4 Referaat Zwarte vlekken

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting 9 Chapter Nederlandse samenvatting Baarmoederhalskanker kost in Nederland jaarlijks aan 200 vrouwen het leven. Het aantal sterfgevallen als gevolg van baarmoederhalskanker is de afgelopen decennia gelukkig

Nadere informatie

Evolution of Races within Fusarium oxysporum f.sp. Lycopersici B.V. Chellappan

Evolution of Races within Fusarium oxysporum f.sp. Lycopersici B.V. Chellappan Evolution of Races within Fusarium oxysporum f.sp. Lycopersici B.V. Chellappan University of Amsterdam Evolution of races within Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici Biju Vadakkemukadiyil Chellappan Samenvatting

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Jasmonzuur (JA) en verwante oxylipines, gezamenlijk aangeduid als jasmonaten (JA s), zijn sleutelregulatoren van plantenontwikkeling en van reacties van planten op abiotische en biotische stressprikkels

Nadere informatie

FOOD-OMICS & ONZE VOEDING VAN MORGEN. Maarten Hertog

FOOD-OMICS & ONZE VOEDING VAN MORGEN. Maarten Hertog FOOD-OMICS & ONZE VOEDING VAN MORGEN Maarten Hertog K.U.Leuven Opgericht1425 Grootste Univ van Belgium 33 000 Studenten 7000 Staf Organigram K.U.Leuven Science, Technol. Engin. Group Humanities Group Biomedical

Nadere informatie

Chapter 8 Samenvatting. Samenvatting

Chapter 8 Samenvatting. Samenvatting Chapter 8 185 Chapter 8 187 De wereldpopulatie groeit, voorspeld wordt dat er in 2050 9.5 miljard mensen op aarde zijn. Het is een grote uitdaging om in de toekomst aan de zoetwater- en voedselbehoefte

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING In dit proefschrift worden zowel farmaceutische aspecten als ook anti-tumor activiteit en cardiotoxiciteit van het cytostaticum cyclopentenyl cytosine (CPEC) onderzocht. CPEC is

Nadere informatie

Dutch Summary. Samenvatting

Dutch Summary. Samenvatting Dutch Summary Samenvatting 168 Samenvatting Ongeveer 1 op de 100 mensen kan geen pasta, brood of koekjes eten, omdat ze lijden aan de ziekte coeliakie. Coeliakie wordt veroorzaakt door een van de meest

Nadere informatie

Multi-Omics Analyses of the Molecular Physiology and Biotechnology of Escherichia Coli and Synechocystis sp. PCC6803 O. Borirak

Multi-Omics Analyses of the Molecular Physiology and Biotechnology of Escherichia Coli and Synechocystis sp. PCC6803 O. Borirak Multi-Omics Analyses of the Molecular Physiology and Biotechnology of Escherichia Coli and Synechocystis sp. PCC6803 O. Borirak Samenvatting O. BORIRAK Het hoofddoel van het onderzoek beschreven in dit

Nadere informatie

Ontwikkelingen schurftherkenning fruit. Jan van de Zande, Jan Meuleman, Marcel Wenneker

Ontwikkelingen schurftherkenning fruit. Jan van de Zande, Jan Meuleman, Marcel Wenneker Ontwikkelingen schurftherkenning fruit Jan van de Zande, Jan Meuleman, Marcel Wenneker ISAFruit Crop Adapted Spray Application identificatie van PROBLEEM CHS Crop Health Sensor identificatie van DOEL CIS

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/38350 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dharuri, Harish Title: Bioinformatic approaches to identify genomic, proteomic

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/41032 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Zhang, K. Title: MYC transcription factors: masters in the regulation of jasmonate

Nadere informatie

Next Generation Sequencing: meer met minder

Next Generation Sequencing: meer met minder Next Generation Sequencing: meer met minder Robert van der Geize Klinisch Moleculair Bioloog in de Pathologie (KMBP) Xs2HiTek-workshop 'Diagnostiek in de Pathologie' 2015 www.labpon.nl Boerhaavelaan 59

Nadere informatie

Voeding en personalized prevention

Voeding en personalized prevention Voeding en personalized prevention Dr. Simone G.J. van Breda Afdeling Toxicogenomics, Universiteit Maastricht 17 mei 2018. Inhoud Personalized nutrition Het meten van gezondheid in relatie tot voeding

Nadere informatie

Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016

Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016 Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Luc Stevens, Theo van der Lee en Carolien Zijlstra, 9 december 2016 Is het meten van plantweerbaarheid mogelijk? Definities Wat is bekend uit onderzoek? Monitoring

Nadere informatie

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 211 Druiven en wijn zijn wereldwijd zeer belangrijke levensmiddelen. Afgezien van het feit dat druiven en wijn een integraal onderdeel vormen van vele culturen en sociale praktijken over de hele wereld,

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21043 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/21043 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/21043 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kuijjer, Marieke Lydia Title: A systems biology approach to study high-grade osteosarcoma

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In het menselijk lichaam heeft het maagdarmstelsel de belangrijke taak om het voedsel te verteren en voedingsstoffen tot zich te nemen. Om deze functie uit te voeren bestaat het

Nadere informatie

Bacteriën in water, bodem en substraat

Bacteriën in water, bodem en substraat Bacteriële ziekten in diverse gewassen onder glas Marta Streminska, Ineke Stijger PlantgezondheidEvent 23 maart 2017 Bacteriën in water, bodem en substraat Aantal bacteriën: per 1 ml oppervlaktewater:

Nadere informatie

Wat heeft de veehouder aan Genomics

Wat heeft de veehouder aan Genomics 2/1/21 Wat heeft de veehouder aan Genomics Mario Calus en Johan van Arendonk Wageningen UR Livestock Research en Wageningen University Wat wil de veehouder? Een goed inkomen halen van het bedrijf door

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Tripsen veroorzaken substantiële schade aan planten, direct door fysieke schade of indirect via de overdracht van virussen. In Nederland leidt trips infectie van tomatenplanten

Nadere informatie

Samenvatting bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus

Samenvatting bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus bij het proefschrift: Jasmonzuur-responsieve transcriptionele regulatie in Catharanthus roseus Onder bedreigende omstandigheden zoals infecties of vraat produceren planten laagmoleculaire beschermende

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en discussie

Nederlandse samenvatting en discussie 9 Nederlandse samenvatting en discussie 158 Chapter 9 Variaties in het humane genoom: geschikte markers voor weefsel identificatie en het testen van allelische instabiliteit 9.1 Samenvatting en algemene

Nadere informatie

De impact van genomics (toepassing DNAtechnieken)

De impact van genomics (toepassing DNAtechnieken) De impact van genomics (toepassing DNAtechnieken) op dierlijke genenbanken Gebaseerd op een boek dat begin 2017 verschijnt: Genomic management of animal genetic diversity Kor Oldenbroek, CGN Doelstelling

Nadere informatie

De rol van transcriptionele regulatie in de micro-evolutie van zware metaaltolerantie in Orchesella cincta (Collembola)

De rol van transcriptionele regulatie in de micro-evolutie van zware metaaltolerantie in Orchesella cincta (Collembola) De rol van transcriptionele regulatie in de micro-evolutie van zware metaaltolerantie in Orchesella cincta (Collembola) SAMENVATTING Organismen kunnen de fysiologische status van hun lichaam aanpassen

Nadere informatie

Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen

Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen Voorspelling optreden zwarte vlekken in bewaarpeen Nathalie Verhoef, Peter Balk, Johannes Draaijer, Monique van Wordragen (NSure) Hendrik Eerkens (Agrifirm Plant) Theo van der Horst (Bejo Zaden) Project

Nadere informatie

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten

Better Plants for New Demands. Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Wie ben ik Duik in BPfND Twee voorbeeldprojecten Basis van BPfND Maximaal aansluiten Better Plants for New Demands Generieke programma Zaadtechnologie Groene Veredeling Uitgangsmateriaal

Nadere informatie

Japanse roest: sporensnuffelpalen en fungicidenresistentie

Japanse roest: sporensnuffelpalen en fungicidenresistentie Japanse roest: sporensnuffelpalen en fungicidenresistentie Mathias De Backer, Mikhail Claeys en Kurt Heungens Studiedag potchrysant PCS 01/12/10 Overzicht 1. Inleiding - symptomen - hoe beheersen? - probleemstelling

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/24600 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Mariman, Rob Title: Probiotic bacteria and the immune system : mechanistic insights

Nadere informatie

Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten

Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten Samenvatting SAMENVATTING Door de voortdurende blootstelling aan verschillende vormen van stress, hebben planten verfijnde mechanismen ontwikkeld die een verscheidenheid aan verdedigingsreacties oproepen.

Nadere informatie

Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen

Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen Anneke I den Hollander Wat is een biomarker? Een biomarker, of biologische marker, is een meetbare

Nadere informatie

Paard en Genomisch onderzoek

Paard en Genomisch onderzoek Paard en Genomisch onderzoek Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Vlaamse Fokkerijdag, 18 nov 2015 Inhoud Kenmerken in de paardenfokkerij Geschikt voor genomics? Genomics middelen Genomics toegepast

Nadere informatie

Huidig waarschuwingssysteem. Schurftbestrijding in een nieuw kleedje. Verbeteren Schurfbestrijding appel 24/01/2019

Huidig waarschuwingssysteem. Schurftbestrijding in een nieuw kleedje. Verbeteren Schurfbestrijding appel 24/01/2019 Huidig waarschuwingssysteem Schurftbestrijding in een nieuw kleedje Studiedag pitfruit 18/1/219 Het waarschuwingssysteem (infectierisico) van Pcfruit is gebaseerd op: Klimatologische waarnemingen: regenval,

Nadere informatie

De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein

De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein Prof. dr. Jerome Hendriks Universiteit Hasselt An apple a day keeps the doctor away De beschermende invloed van flavonoïden op ons brein Jerome Hendriks Vitamine C Flavonoïden Albert Szent-Györgyi 1 Flavonoïden

Nadere informatie

Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort

Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Jack Windig, Richard Crooymans, Mirte Bosse, Hendrik-Jan Megens, Yvonne van de Weetering, Ilse Kornegoor, Esmee Rienstra,

Nadere informatie

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken

t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken t Saet kruipt waar het niet gaan kan Research en DNA technieken Organisatie Bejo Zaden BV Veredeling vollegrond Veredeling fruit crops Onderzoek Zaadteelt & vermeerdering Productie & verwerking Verkoop

Nadere informatie

Test Sport. DNA rapport V2.2

Test Sport. DNA rapport V2.2 Test Sport DNA rapport V2.2 Jouw persoonlijke DNA-rapport! Disclaimer 1 - Prestatie & Training 2 - Blessuregevoeligheid 3 - Herstelvermogen 4 - Motivatie 5 - Metabolisme 5.1 - Cafeïne 5.2 - Sporten 3 5

Nadere informatie

CHAPTER 9. Samenvatting

CHAPTER 9. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting Samenvatting Streptococcus suis is een belangrijke oorzaak van zenuwverschijnselen, kreupelheid en sterfte bij biggen. De infectie, die vooral bij biggen van speenleeftijd (rond

Nadere informatie

Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem

Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem Samenvatting Leven in een broccoli wereld: Ontwerp van een beslis matrix ter beoordeling van de impact van nieuwe (GM) gewassen op het bodemecosysteem Landbouw is essentieel voor de voedselvoorziening

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting. (summary in Dutch) (summary in Dutch) Type 2 diabetes is een chronische ziekte, waarvan het voorkomen wereldwijd fors toeneemt. De ziekte wordt gekarakteriseerd door chronisch verhoogde glucose spiegels, wat op den duur

Nadere informatie

Genomic selection. Spervital Hengstenhouderij Dag februari Mario Calus, Wageningen U & R, Animal Breeding & Genomics

Genomic selection. Spervital Hengstenhouderij Dag februari Mario Calus, Wageningen U & R, Animal Breeding & Genomics Genomic selection Spervital Hengstenhouderij Dag 2017-14 februari 2017 Mario Calus, Wageningen U & R, Animal Breeding & Genomics Betrokken personen (Genomic selection) Rianne van Binsbergen Claudia Sevillano

Nadere informatie

Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie

Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie Factsheet Schadebeeld bladnecrose in Lelie De afgelopen jaren wordt er een nieuw schadebeeld geconstateerd bij de broei van Lelie. Het schadebeeld bestaat uit kleine necrotische vlekjes, soms op maar één

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 169 In dit proefschrift heb ik verschillende rekenmethoden toegepast op genetische Single Nucleotide Polymorfismen (SNP) en tweeling data, om het relatieve effect van genetische

Nadere informatie

Microbiota analyse in de routine diagnostiek. Stefan Boers, John Hays en Ruud Jansen

Microbiota analyse in de routine diagnostiek. Stefan Boers, John Hays en Ruud Jansen Microbiota analyse in de routine diagnostiek Stefan Boers, John Hays en Ruud Jansen Rondzending * * Int. J. Med. Microbiol. 2016;306(5):334-342 Achtergrond DNA BMC Biology, 2014, 12: 87 Microbiota analyse

Nadere informatie

Veredeling; Moleculair Moet..

Veredeling; Moleculair Moet.. Veredeling; Moleculair Moet.. Chris van Schie (c.van.schie@enzazaden.nl) Chris van Schie, 15 Mei 2012, UvA; Blooming Breeders, Green Life Sciences meeting ENZA Zaden: Groenten-veredelaar van Enkhuizen

Nadere informatie

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease

2.1 Verstoord evenwicht protease-antiprotease Roken is verreweg de belangrijkste risicofactor. Andere risicofactoren zijn: beroepen of hobby s met regelmatige blootstelling aan kleine deeltjes (fijnstof ) en (zelden) een familiair voorkomend enzymtekort

Nadere informatie

Samenvatting. Chapter 8

Samenvatting. Chapter 8 Samenvatting Chapter 8 154 Het dopaminerge systeem is betrokken bij de controle over een heel scala aan fysiologische functies, variërend van motorische activiteit tot de productie van hormonen en het

Nadere informatie

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw

Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Toepassing van moleculaire technieken voor monitoring van bodemschimmels in de glastuinbouw: van droom naar werkelijkheid Jantineke Hofland Zijlstra, Wageningen UR Glastuinbouw Monitoring schimmels in

Nadere informatie

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland

Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Datum: 5 juli 2017 Opdrachtgever: Hoogheemraadschap van Delfland Projectnr: HHD015-001 Rapportnr: HHD015-FFDNA-Def01 Status: Definitief

Nadere informatie

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid

Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Bodembeheer in functie van ziekteweerbaarheid Jane Debode Caroline De Tender, Wim Wesemael, Nicole Viaene, Johan Van Vaerenbergh, Koen Willekens, Tommy D Hose, Greet Ruysschaert, Bart Vandecasteele & Martine

Nadere informatie

Vaccineren tegen pneumokokken: Dweilen met de kraan open? Karin Elberse

Vaccineren tegen pneumokokken: Dweilen met de kraan open? Karin Elberse Vaccineren tegen pneumokokken: Dweilen met de kraan open? Karin Elberse 1 Kolonisatie (dragerschap) Invasieve ziekte (IPD) 2 Dragerschap en infectie Dragerschap: - 47-67% van de kinderen 1-2 jr (Spijkerman

Nadere informatie

Bio NL. Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director

Bio NL. Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director Bio NL Een unieke collectie plantenstoffen: de brug tussen telers en nieuwe markten. Leon A. Mur Managing director Doelstelling Kenniscentrum Een doorbraak creëren voor de toepassing van plantenstoffen

Nadere informatie

CHAPTER 10. Samenvatting en Toekomstperspectief

CHAPTER 10. Samenvatting en Toekomstperspectief Samenvatting en Toekomstperspectief SAMENVATTING EN TOEKOMSTPERSPECTIEF De laatste 20 jaar is er veel vooruitgang geboekt in de behandeling van plaveiselcelcarcinomen in het hoofd-halsgebied (HHPCC). Desalniettemin

Nadere informatie

Planten produceren een grote verscheidenheid aan secundaire metabolieten, die een rol spelen in de interactie tussen planten en hun omgeving. Zo kunnen deze stoffen bijvoorbeeld fungeren als aantrekkers

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28461 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Brink, Marloes Hendrika ten Title: Individualized therapeutics in allogeneic stem

Nadere informatie

2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST

2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST 2 e SMT Workshop Moleculaire Typeringen spa typering en MLST 28 30 Januari, 2013 UMC Utrecht en RIVM Leo M Schouls Laboratorium voor Infectieziekten en Screening (LIS) Centrum voor Infectieziektebestrijding

Nadere informatie

Identificatie en karakterisatie van MIC

Identificatie en karakterisatie van MIC Identificatie en karakterisatie van MIC Harmien Verstraete Vanda Branco AVECOM NV - Bioproducts & Apps 3/11/2016 1 AVECOM 1) Onderzoeksprojecten zowel tailor-made onderzoek voor industriële partners als

Nadere informatie

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting

CHAPTER 10. Nederlandse samenvatting CHAPTER 10 Chapter 10 RA heeft een complexe multifactoriële etiologie, waarvan veel elementen tot nu toe onbekend zijn. Wel zijn er duidelijke aanwijzingen dat genetische en omgevingsfactoren een belangrijke

Nadere informatie

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR

fungicide suspensie concentraat 400 g/l pyrimenthanil 4 x 5 l GEVAAR Scala Toelatingsnummer 11555 N W.4 Productgroep: Formulering: De identiteit van alle stoffen in het mengsel die bijdragen tot de indeling van het mengsel: Werkzame stof: Verpakking: Gevarenaanduidingen:

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de

Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de Samenvatting Biologie Thema 1 inleiding in de biologie Samenvatting door E. 1726 woorden 5 november 2013 7,7 20 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie hoofdstuk 1, wat is biologie?

Nadere informatie

SAMENVATTING Coeliakie is binnen de Westerse samenleving een veelvoorkomende voedingsintolerantie en heeft een prevalentie van ongeveer 1%. In de vroege kindertijd, wanneer een overgang wordt gemaakt

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19980 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Khurshid, Muhammad Title: Functional analysis of ORA47, a key regulator of jasmonate

Nadere informatie

Moleculaire diagnostiek

Moleculaire diagnostiek Moleculaire diagnostiek van infectieziekten Arjan de Jong 8 december 2015 Moleculaire diagnostiek Diagnostiek op basis van moleculair biologische (DNA/RNA) technieken Moleculaire diagnostiek van infecties

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie a-KB-2-b

Bijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie a-KB-2-b Bijlage VMBO-KB 2009 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 945-0191-a-KB-2-b Informatie - Aardappels Lees eerst informatie 1 tot en met 8 en beantwoord dan vraag 39 tot en met 48. Bij

Nadere informatie

Basisstof 7 Genetische variatie

Basisstof 7 Genetische variatie Afbeelding 33. RNA-interferentie.1 RNA bevat 2 complementaire sequenties die aan elkaar plakken, zodat er een haarspeld structuur ontstaat (1 van afbeelding 33). Het enzym Dicer knipt het dubbele RNA in

Nadere informatie

Detectie van chromosomale imbalances mbv Next Generation Sequencing (NGS)

Detectie van chromosomale imbalances mbv Next Generation Sequencing (NGS) Detectie van chromosomale imbalances mbv Next Generation Sequencing (NGS) Winand Dinjens, KMBP Afdeling Pathologie Laboratorium voor Moleculaire Diagnostiek w.dinjens@erasmusmc.nl Week van de Pathologie

Nadere informatie