MVO-verslag Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Transcriptie

1 MVO-verslag 2014 Koninklijke FrieslandCampina N.V.

2 2 Inhoud 3 FrieslandCampina Indonesia heeft samen met een supermarktketen een fondsenwerving gelanceerd voor Indonesische scholieren. Dit initiatief wordt via het Rode Kruis in Indonesië onder de aandacht gebracht. Het doel van dit programma is het tegengaan van de verspreiding van besmettelijke ziekten bij schoolgaande kinderen. Infecties worden via lucht, voedsel en water verspreid. Het programma stimuleert kinderen gezonder te leven. 4 Woord vooraf 6 Kerncijfers 8 Uitdagingen in de wereld 10 Nourishing by nature 12 Vooruitblik Voedingswaarde & gezondheid 24 Ontwikkeling lokale melkveehouderij in Azië en Afrika 30 Efficiënte en duurzame productieketens 38 Duurzame melkveehouderij 48 Betrokkenheid van medewerkers 56 Het fundament: borging van het MVO-beleid 66 Verklarende woordenlijst Toelichting In dit MVO-verslag doet Koninklijke FrieslandCampina N.V. verslag van de resultaten en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in Het MVO-verslag 2014 is opgesteld volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (volgens GRI G4 Core) en de criteria van de Transparantiebenchmark. Dit verslag vormt samen met de informatie op de MVO-rapportage van FrieslandCampina. Ook is hier de bijbehorende GRI-index beschikbaar. Vragen, opmerkingen of suggesties naar aanleiding van dit MVO-verslag ontvangen wij graag op het volgende adres: corporate.communication@frieslandcampina.com.

3 Woord vooraf 4 Woord vooraf 5 Geachte lezer, Over het jaar 2014 werd naar mijn mening een aantal significante resultaten op duurzaamheidsvlak bereikt. Een belangrijk wapenfeit is de grote stap die onze leden-melkveehouders met Foqus planet zetten richting een duurzame melkveehouderij. We realiseerden ook concrete innovaties in energiebesparing en het gebruik van duurzame energie uit de eigen keten, die leidden tot een verminderde CO 2 -uitstoot. Aan het begin van de keten zetten we vervolgstappen in de inkoop van duurzame landbouwgrondstoffen zoals soja, palmolie, cacao, papier, tropisch fruit en suiker. Maar ik zie ook hoe duurzaamheid steeds beter integreert in onze marketing, in de gehele toeleveringsketen, bij human resources en door Green Teams bij werkmaatschappijen. Duurzaamheid raakt ook verder verankerd in onze procedures voor investeringsaanvragen, het dagelijks management en in de variabele beloningen. Kortom: verbreding én verdieping van ons duurzaamheidsprogramma! Onze missie, Nourishing by nature, versnelt de borging van duurzaamheid en de creatie van maatschappelijke meerwaarde onmiskenbaar. Het weerspiegelt de breed gedragen ambitie bij onze mensen om betekenisvolle bijdragen te leveren, bijvoorbeeld aan het ondersteunen en trainen van kleine boeren in Azië en Afrika, maar ook aan ons doel om de voedsel- en nutriëntenzekerheid voor een snelgroeiende wereldbevolking te garanderen. Wij leveren producten met essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines en mineralen aan miljoenen mensen verspreid over de hele wereld. Bovendien produceren we onze zuivel steeds duurzamer. Zo genieten miljoenen mensen wereldwijd dagelijks van onze zuivelproducten. Die gedachte, die missie enthousiasmeert velen en geeft vleugels. Ik denk dat we ook een goede balans vinden in duurzaamheidsprogramma s, gericht op het beperken van onze milieubelasting (CO 2 uitstoot, waterverbruik en afval) én gericht op het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, zoals ondervoeding en obesitas onder jongeren. Zijn we helemaal op schema bij het halen van onze MVO-doelen? Zeker niet voor allemaal. Klimaatneutrale groei in onze keten realiseren, bijvoorbeeld, is geen eenvoudige opgave. Achterover leunen kan echter niet: de groeispurt moet nu komen. We moeten verder opschalen en duurzaamheid dermate uitbouwen zodat het tot in de microvezels van onze organisatie terugkomt. De basis is er, nu kunnen we accelereren. Dit is mijn laatste voorwoord in het duurzaamheidsjaarverslag van FrieslandCampina. Terugblikkend ben ik er trots op dat onze medewerkers en ledenmelkveehouders duurzaamheid als onderdeel van onze strategie enthousiast hebben omarmd. Daardoor hebben we enorme stappen kunnen zetten. Sinds de fusie in 2009 speelt FrieslandCampina een trendsettende en leidende rol in de internationale zuivelsector en -keten, waarbij medewerkers en bestuurders volhardend leiderschap tonen. Ik heb persoonlijk zeven prachtjaren gehad bij dit bedrijf. Ik zie dat de focus op integrale inbedding van duurzaamheid nu de continuïteit van het thema goed borgt. Die robuustheid is de verdienste van alle betrokken medewerkers en leden-melkveehouders en geeft alle vertrouwen voor de toekomst van de onderneming. Cees t Hart CEO Koninklijke FrieslandCampina N.V. Geachte lezer, Het jaar 2014 gaat de boeken in als een buitengewoon dynamisch jaar voor onze markten en operatie. Het was tevens het laatste jaar in de aanloop naar de opheffing van de EU-melkquota, die per 1 april 2015 effectief wordt. Bij de voorbereiding van een definitieve melkveewet voerden de Haagse politiek en maatschappelijke belanghebbenden gedurende het jaar discussies over weidegang, grondgebonden groei en de aanpak van het fosfaatoverschot. Als FrieslandCampina zetten wij ons samen met anderen uit het zuivelbedrijfsleven in voor een verantwoorde groei van de melkveehouderij. Ons uitgangspunt is daarbij het grondgebonden gezinsbedrijf met behoud van weidegang. Ons kwaliteitsen duurzaamheidssysteem Foqus planet draagt in hoge mate bij aan het bereiken van dat doel, binnen de milieurandvoorwaarden. Ik ben ervan overtuigd dat we in 2014 met de voorbereiding van het vernieuwde Foqus planet programma een cruciale stap hebben gezet voor de borging van kwaliteit en duurzaamheid op onze melkveehouderijen. Foqus planet voorziet ons van een harde doelstelling en toewijding ten aanzien van weidegang. We willen dat 81 procent van onze ledenmelkveehouders hieraan voldoen. Deze doelstelling stelt ons als melkveehouders en sector zeker voor een aantal uitdagingen en leidde dan ook tot interne discussie. De uitkomst van die discussie is dat we extra geld beschikbaar stellen om ieders aandacht te vragen voor oplossingen en concrete bijdragen; de vergoeding voor weidegang gaat van 0,50 euro naar 1,00 euro per 100 kilogram melk. Met die investering werken we aan verbreding van het interne draagvlak voor weidegang. Een ander belangrijk aspect van Foqus planet is het meer concreet maken van de doelstellingen op de thema s van de duurzame melkveehouderij: diergezondheid en welzijn, biodiversiteit en milieu, en tenslotte klimaat en energie. De resultaten zijn als kengetallen duidelijk meetbaar gemaakt. Zo gaan we van een systeem waarmee we duurzaamheidsinspanningen stimuleren (in de eerste drie jaar van Foqus planet, ) naar een systeem waarmee we de komende jaren duurzaamheidsresultaten financieel belonen (van ). De beloning voor weidegang en duurzaamheid loopt daarbij op tot euro, voor een gemiddelde melkveehouderij. De leden-melkveehouders spannen zich dus op bijzondere wijze in om hun bijdrage te leveren aan meer duurzame melk en zuivel voor FrieslandCampina. Nu is het uiteraard aan de onderneming FrieslandCampina en zijn medewerkers om zeker te stellen dat we met alle extra inspanningen op het vlak van kwaliteit, transparantie en duurzaamheid in onze gehele keten van gras tot glas - ook echt het verschil kunnen maken in de markt. Ik realiseer me terdege dat we grote slagen te maken hebben met elkaar, omdat we ambitieuze doelen nastreven zeker in combinatie met de verwachte toename in de melkproductie, als gevolg van het verdwijnen van de EU-melkquota. Maar de basis die we de afgelopen jaren legden, voor verdere innovatie en ontwikkeling, uitstekende borging van kwaliteit in de gehele keten en hogere prestaties op duurzaamheid, is zonder meer zeer waardevol. Het aanleggen van een database voor de KringloopWijzer en het verzamelen van betrouwbare en onderling vergelijkbare informatie over duurzaamheidsprestaties op de melkveehouderijen zal zeker nieuwe, bruikbare inzichten opleveren, waarmee we extra stappen voorwaarts zetten in de richting van onze ambitieuze doelen. Piet Boer Voorzitter bestuur Zuivelcoöperatie FrieslandCampina U.A.

4 Kerncijfers 6 Kerncijfers 7 in miljoenen euro s, tenzij anders aangegeven Resultaten Netto-omzet Bedrijfsresultaat voor eenmalige posten Bedrijfsresultaat voor eenmalige posten en valuta-effecten Bedrijfsresultaat Winst zonder eenmalige posten Winst zonder eenmalige posten en valuta-effecten Winst Balans Balanstotaal Totaal eigen vermogen Nettoschuld Totaal eigen vermogen als percentage van balanstotaal 36,8 37,0 Kasstroom Netto kasstroom uit operationele activiteiten Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen Investeringen Waardecreatie voor leden-melkveehouders in euro s per 100 kilogram melk (excl. btw, bij 3,47% eiwit, 4,41% vet en 4,51% lactose) Garantieprijs 39, ,45 Prestatietoeslag 1,86 1,81 Weidegangtoeslag 0,29 5 0,31 Bijzondere melkstromen 6 0,10 0,10 Contante prijs 41,63 41,67 Reservering ledenobligaties 1,07 1,23 Melkprijs 42,70 42,90 Rente op ledenobligaties 0,42 0,37 Algemene reserve 1,93 0,45 Prestatieprijs 45,05 43,72 1 De netto-omzet 2013 is aangepast door een wijziging in de accounting policy betreffende de reclame- en promotiekosten. Het bedrijfsresultaat is hierdoor niet beïnvloed. 2 Eenmalige posten zijn een pensioenbate van 131 miljoen euro, een boekwinst van 20 miljoen euro naar aanleiding van de brand in Gerkesklooster alsmede een last van 20 miljoen euro als gevolg van de aangekondigde sluiting van een productielocatie in België in 2014 en een goodwill impairment in De nettoschuld betreft langlopende rentedragende verplichtingen, verplichtingen aan financiers, het saldo van de verplichtingen aan en vorderingen op gelieerde ondernemingen minus ter vrije beschikking staande liquide middelen. 4 Betreft saldo garantieprijs van 39,29 euro en een verrekening van 0,09 euro voor de te lage inschatting over Leden-melkveehouders die weidegang toepassen, ontvangen over 2014 een weidegangtoeslag van 0,50 euro per 100 kilo melk. Gemiddeld over alle FrieslandCampina-ledenmelk is dit 0,29 euro per 100 kilo melk. 6 Bijzondere melkstromen betreft het totaalbedrag van uitkeringen voor Landliebe-melk van 1,00 euro per 100 kilo melk en het verschil tussen de garantieprijs voor biologische melk (49,52 euro) en de garantieprijs per 100 kilo melk. Gemiddeld over alle FrieslandCampina-ledenmelk is dit 0,10 euro per 100 kilo melk. 7 Vanwege de wijziging in de internationaal overeengekomen IPCC-waarden (Intergovernmental Panel on Climate Change), komen de gerapporteerde CO 2 -equivalent-waarden in dit Duurzaamheidsverslag niet overeen met de gerapporteerde waarden over het verslagjaar Medewerkers (gemiddeld aantal fte s) Van wie mannen Van wie vrouwen Aantal ongevallen met verzuim (per gewerkte uren) 0,33 0,62 Producten met het Vinkje/Choices-logo Aantal leden-melkveebedrijven einde jaar Aantal leden einde jaar Totaal verwerkte melk (in miljoenen kg) Melkaanvoer van leden (in miljoenen kg) Totaal energieverbruik melkverwerking in de productie (TJ) Energieverbruik per ton product (GJ/ton) 3,41 3,24 CO 2 -uitstoot boerderijmelk (leden-melkveehouders) (Kton CO 2eq ) CO 2 -reductie door inzet van duurzame energie (Kton CO 2eq ) Totale CO 2 -uitstoot van FrieslandCampina (Scope 1, 2 & 3) (Kton CO 2eq ) Totaal waterverbruik (m 3 x 1000) Waterverbruik per ton product (m 3 /ton) 4,62 4,40 Totale hoeveelheid afval excl. waterzuiveringsslib (ton) Percentage hergebruikt of gerecycled afval Ingekochte percentage groene elektriciteit Nederland Ingekochte percentage groene elektriciteit wereldwijd Medewerkers per business group 2014 (gemiddeld aantal fte's) Cheese, Butter & Milkpowder Ingredients Consumer Products Asia % 32% 6% Corporate & Support Consumer Products Europe, Middle East & Africa Medewerkers naar regio 2014 (gemiddeld aantal fte's) Afrika en het Midden-Oosten Azië en Oceanië % 34% 36% 34% % 1% 19% Rest van Europa Noord- en Zuid-Amerika 163 7% Nederland Duitsland 1.653

5 Uitdagingen in de wereld 8 Uitdagingen in de wereld 9 De wereldbevolking groeit naar verwachting tot ruim 9 miljard mensen in procent van hen zal in grote steden wonen. Het voeden van deze groeiende populatie is een enorme uitdaging en heeft implicaties voor mens, dier én voor milieu. Hoe kan er voldoende en betaalbare nutriëntrijke en energierijke voeding worden geproduceerd? Nu al is vruchtbare grond en schoon drinkwater schaars in veel gebieden in de wereld en de druk op het De groeiende wereldbevolking Voldoende boeren om voedsel te verbouwen Schaarste aan natuurlijke hulpbronnen milieu wordt alleen maar groter. Maar ook: zijn er dan in de toekomst genoeg boeren om ons dagelijks voedsel te produceren? En kunnen zij hiermee voldoende inkomen realiseren om zichzelf en hun gezinnen te onderhouden? FrieslandCampina wil met zijn activiteiten een bijdrage leveren aan het oplossen van drie mondiale uitdagingen. Het voeden van de groeiende wereldbevolking De beschikbaarheid van voldoende nutriënt- en energierijke voeding en de betaalbaarheid van voedsel voor brede bevolkingsgroepen Het behouden van voedselveiligheid en consumentenvertrouwen Jongeren interesseren voor het vak van boer door toekomstperspectief te bieden en daarmee in te spelen op de wereldwijd snel vergrijzende populatie boeren Het bevorderen van een voldoende inkomen voor een verantwoorde bedrijfsvoering en het creëren van een positieve toekomst voor zichzelf en hun kinderen Inspelen op de toenemende schaarste aan land, water en andere natuurlijke hulpbronnen door efficiënter te produceren Het verlagen van de CO 2 -uitstoot en meer gebruik maken van hernieuwbare energie Bijdragen aan het behoud van biodiversiteit Wereldwijd zijn miljoen mensen voor hun inkomen afhankelijk van de melkveehouderij

6 Nourishing by nature Nourishing by nature Mensen wereldwijd voorzien van de juiste voedingsstoffen FrieslandCampina committeert zich aan hoge standaarden is dé uitdaging. Melk bevat van nature essentiële op het gebied van voedselveiligheid, persoonlijke voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines B2 en B12, veiligheid voor medewerkers, kwaliteit, duurzaamheid en mineralen zoals calcium. Door het aanbieden van en transparantie in de gehele productieketen: van betrouwbare en smakelijke zuivelproducten levert gras tot glas. Het vormt de basis van het klant- en FrieslandCampina een bijdrage aan het veiligstellen consumentenvertrouwen in de producten en verzekert de van voedsel- en nutriëntenzekerheid. Daarbij streeft continuïteit die zo kenmerkend is voor de onderneming en FrieslandCampina ernaar de druk op natuurlijke de coöperatie. hulpbronnen en het milieu te beperken. FrieslandCampina gelooft in gedeelde waarden: het Elke dag waarderen miljoenen consumenten over gelijktijdig realiseren van een toereikend inkomen de hele wereld FrieslandCampina s innovatieve en voor de leden-melkveehouders, toegevoegde waarde smaakvolle zuivelproducten. FrieslandCampina brengt voor klanten en consumenten, en persoonlijke groei het beste van twee werelden samen. Het vakmanschap en carrièreperspectief voor medewerkers. Daarbij en ondernemerschap van de leden-melkveehouders is FrieslandCampina een meerwaarde voor de lokale wordt gecombineerd met de (internationale) expertise, samenlevingen waarin het actief is. Zo worden kansen klantoriëntatie en ervaring van de onderneming en haar gecreëerd en perspectieven geboden voor alle medewerkers. belanghebbenden. Wereldwijde uitdagingen Waardeketen van FrieslandCampina Traceerbaarheid Duurzaamheid in de keten Input Proces Output Boerderijmelk van ledenmelkveebedrijven Boerderijmelk van lokale melkveehouders in Azië en Afrika Zuivelgrondstoffen van derde partijen Overige (agrarische) grondstoffen en materialen medewerkers Financiële middelen Opgebouwde kennis en expertise Opgebouwde relatie met stakeholders Materiële thema s Naleving wet- en regelgeving Ethiek en anti-corruptie Veiligheid en gezondheid van medewerkers Good governance Emissies Energiemanagement Strategie route2020- duurzame groei en waardecreatie Investeringen in innovatie Verwerking: 65 productielocaties wereldwijd Afzetmarkt: Business to business Business to consumer Professionele markt Voedselkwaliteit en veiligheid Economische prestaties Eindproducten Ingrediënten Consumentenproducten Producten voor professionele afnemers Reststromen Voedingswaarde & gezondheid Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika Efficiënte en duurzame productieketens Duurzame melkveehouderij Impact Het voeden van de groeiende wereldbevolking Voldoende boeren om voedsel te verbouwen Het tegengaan van schaarste aan natuurlijke hulpbronnen Voedingswaarde & gezondheid Tekort aan nutriënten terugdringen De groeiende wereldbevolking Voldoende boeren om voedsel te verbouwen De pijlers van onze MVO-strategie Ontwikkeling melkveehouderij in Azië en Afrika Kleine melkveehouders in Azië en Afrika verder helpen Efficiënte en duurzame productieketens Grondstofgebruik verbeteren Schaarste aan natuurlijke hulpbronnen Duurzame melkveehouderij De standaard bepalen Toelichting waardeketen FrieslandCampina wil een bijdrage leveren aan het voeden van de wereldbevolking op basis van de drie geformuleerde uitdagingen. De vier pijlers van het duurzaamheidsbeleid geven invulling aan het begrip verantwoord geproduceerde zuivel. Input: Om op een verantwoorde wijze te kunnen produceren zijn de factoren grondstoffen, (melk en overige grondstoffen), kapitaal en arbeid als input noodzakelijk. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de relatie met stakeholders, zoals leden-melkveehouders, toeleveranciers, overheid en maatschappelijke organisaties. Proces: In het productieproces worden zuivelproducten geproduceerd op basis van de gehanteerde duurzaamheidscriteria. Output: De eindproducten leveren een bijdrage aan het voedselpatroon van miljoenen consumenten iedere dag. Aan het einde van het productieproces blijven er ook reststromen over waarbij aandacht is voor de vermindering en het hergebruik van afvalstromen. FrieslandCampina committeert zich aan hoge standaarden in de gehele waardeketen: van gras tot glas. Melk voor de productie van FrieslandCampina-producten komt hoofdzakelijk van de bijna leden-melkveebedrijven en lokale melkveehouders in Azië en Afrika. Daarnaast zijn er leveranciers voor overige (agrarische) grondstoffen en materialen. Naast financieel kapitaal komt de productie tot stand door de ruim medewerkers van FrieslandCampina en wordt er geïnvesteerd in kennis en innovatie. Jarenlange ervaring in de zuivelproductie heeft geresulteerd in kennis en expertise, onder andere op het gebied van gezonde voeding en melkveehouderij. Om waarde in de keten en voor alle stakeholders te creëren is de bedrijfsstrategie route2020 opgesteld. De ambitie is de meest succesvolle, professionele en aantrekkelijke zuivelonderneming te creëren voor leden-melkveehouders, medewerkers, afnemers en consumenten en voor de samenleving door mensen wereldwijd essentiële voedingsstoffen uit zuivelproducten te bieden voor elke fase in hun leven. Elk pijler heeft een aantal langetermijn-doelstellingen voor 2020 en bijbehorende KPI s. Jaarlijks wordt de voortgang op deze KPI s gerapporteerd. Zie voor de doelstellingen en resultaten per prioriteitsgebied de respectievelijke hoofdstukken in het MVO-verslag.

7 Vooruitblik Vooruitblik Duurzaamheid is met de start van route2020 hoger op de agenda gekomen in de gehele keten van FrieslandCampina en maakt steeds meer integraal deel uit van de diverse bedrijfsdisciplines zoals inkoop, supply chain, marketing, HR en R&D. Het grote enthousiasme waarmee juist ook jongere collega s dit thema verder willen brengen is veelbetekenend. Echter, wat ons van 2010 naar 2014 bracht, gaat ons niet van 2015 naar 2020 en de realisatie van al onze duurzaamheidsdoelen brengen. Daarvoor zullen we nog verder moeten versnellen, nog slimmer innoveren en meer proberen over onze eigen schaduw heen te springen. Dat is ook de uitdaging in In 2015 worden de innovatieve stappen zichtbaar die FrieslandCampina de afgelopen jaren gezet heeft om te komen tot klimaatneutrale groei. Dit belangrijke commitment van FrieslandCampina is publiek gemaakt bij de introductie van de groeistrategie route2020 in Volgens onderzoek van de FAO is de zuivelsector wereldwijd verantwoordelijk voor een bijdrage van 2,9 procent aan het klimaat veranderingsvraagstuk. FrieslandCampina wil zijn CO 2 -voetafdruk per ton eindproduct verkleinen met innovatieve maatregelen. Zo zal in 2015 de mijlpaal van 100 procent groene stroom gerealiseerd worden voor alle productielocaties en kantoren van FrieslandCampina in Nederland. Daarbij is ongeveer de helft van de groene stroom afkomstig van eigen melkveehouderijen (uit zon, wind en biomassa). Duurzame en klimaat vriendelijke alternatieven voor aardgas, zoals pyrolyse-olie (houtolie) en biogas (uit mest, rioolslib en organisch afval), leveren energie voor twee zuivelfabrieken in Nederland. Naast het nu twee jaar oude windpark van FrieslandCampina, van Gogh in Noord- Brabant, wordt nu ook de mogelijkheid onderzocht om windturbines te plaatsen bij enkele productievestigingen. Ook op de melkveehouderijen neemt FrieslandCampina verschillende maatregelen voor het verlagen van de uitstoot van broeikasgassen, denk hierbij onder andere aan de uitrol van de KringloopWijzer, het uittesten van verschillende technieken voor monovergisting van mest op de boerderij en het streven naar een langere levensduur van melk koeien. Daarnaast wordt biodiversiteit nu ook concreet opgepakt. Kortom, energie en klimaat blijven belangrijke thema s voor FrieslandCampina. Hierbij maakt de samenwerking met andere bedrijven in bijvoorbeeld afvalverwerking, energie, consultancy, transport en waterzuivering, maar ook met overheden zeker het verschil. Met Foqus planet en het beloningssysteem voor behaalde duurzaamheidsresultaten van leden-melkveehouders is de actieve betrokkenheid en de commitment van de leden geborgd. Nu is het ook zaak de betrokkenheid van de medewerkers bij het MVO-programma op een hoger niveau te brengen. Daartoe is samen met het wereldwijde HR-netwerk een plan ontwikkeld met de titel Nourishing by nature; Making it happen. Dit plan voorziet onder meer in het opzetten van Green Teams binnen alle vestigingen wereldwijd. Ook streeft FrieslandCampina ernaar medewerkers in te zetten als vrijwilligers voor de maatschappelijke partners van ons MVO-programma zoals het Nederlandse Rode Kruis, Agriterra en voedselbanken. Op deze wijze kan met gebundelde krachten worden gewerkt aan de doelen voor bijvoorbeeld energie- en waterefficiëntie, afvalvermindering, klimaatneutrale groei, bestrijding van ondervoeding en kennisoverdracht aan kleine boeren in Azië en Afrika. Het implementeren van een robuust systeem van MVO-dataverzameling in de gehele zuivelketen van FrieslandCampina - en de controle en verificatie hiervan - zal ook in 2015 veel aandacht krijgen. Dit sluit aan bij de integratie van MVO in alle delen van de organisatie. Er is samen met onder andere accountants een ambitieuze planning ontwikkeld om eind 2017 geïntegreerd te rapporteren over zowel financiële als duurzaam heidsresultaten. Dat is een grote opgave voor een onderneming die bijna melkveehouderijen van leden van de coöperatie in Nederland, Duitsland en België combineert met 65 productielocaties in 32 landen. Maar deze kwaliteitsslag is nodig om beide jaarverslagen te kunnen integreren en door een accountant te laten verifiëren. Frank van Ooijen Corporate Director Communication, Sustainability Affairs en FrieslandCampina Institute Op 10 juni 2014 ging FrieslandCampina op een boerderij in gesprek met stakeholders over de ambities en uitdagingen voor een duurzame zuivelsector, om naar oplossingen te zoeken. Met een livestream zorgde FrieslandCampina voor een zo groot mogelijk bereik onder stakeholders.

8 14 15 Voedingswaarde & gezondheid Melk is van nature een voedingskundig hoogwaardig product. Het bevat essentiële voedingsstoffen, zoals eiwitten, vitamine B2 en B12, en mineralen zoals calcium. Door het aanbieden van betrouwbare, smakelijke en gezonde zuivelproducten levert FrieslandCampina wereldwijd een bijdrage aan voedsel- en nutriëntenzekerheid. In alle levensfases leveren melk en melkproducten belangrijke voedingsstoffen, voor kinderen in de groei, voor sporters om de spieren te helpen herstellen en voor ouderen vanwege de hooggeconcentreerde voedingswaarde per calorie. Daarnaast wil FrieslandCampina helpen bij het terugdringen van het groeiend aantal mensen met overgewicht, in het bijzonder bij kinderen. Dat doet FrieslandCampina door het verbeteren van de productsamenstelling, door voorlichting over gezonde voeding en een gezonde leefstijl en door de gezonde keuze in voeding gemakkelijker te maken voor de consument.

9 Voedingswaarde & Gezondheid Voedingswaarde & gezondheid 16 Toelichting resultaten Doelstelling 2020 KPI Resultaat 2014 Inspanning 2015 Verminderen van suiker, zout en vet in FrieslandCampinaproducten en zo een bijdrage leveren aan een gezond voedingspatroon. Inzetten van kennis en producten bij de aanpak van ondervoeding. Het presenteren van de voedingskundige samenstelling van FrieslandCampina s producten conform de nieuwe bedrijfsstandaard. Verantwoorde marketing gericht op kinderen ter bevordering van een gezond voedingspatroon, conform de geupdate bedrijfs standaard. Gezonde leefstijl stimuleren bij kinderen door voorlichting en educatie over een gezond voedingspatroon en beweging. Hulp bieden met voeding tijdens rampen. Percentage consumentenproducten (receptuur in combinatie met een verpakkingseenheid) op de markt waar FrieslandCampina de merkeigenaar is (logo of naam is vermeld op de verpakking) dat voldoet aan de voedingskundige richtlijnen. Aantal verpakkingen dat voldoet aan de nieuwe bedrijfsstandaard 'Nutrition information'. Aantal kinderen dat deelgenomen heeft aan een Friesland- Campina (endorsed) educatie programma over gezonde voeding en beweging. Actieplannen voor het naleven van de nieuwe voedingskundige richtlijnen opgesteld voor Azië, Afrika en het Midden-Oosten. Monitoringsprogramma opgezet voor rapportage van de naleving van de voedingskundige richtlijnen. 149 producten met het Vinkje/ Choices-logo, dit is in lijn met Zoutreductie in kaas: aanpassing productieproces voor volgende stap gereed. Focus heeft gelegen op suikerreductie in vruchtensappen en dranken in Nederland. De learnings van het SEANUTSvoedingsonderzoek zijn vertaald naar landen in Afrika. Het omzetten van alle consumentenverpakkingen conform de nieuwe bedrijfsstandaard voor etikettering is goedgekeurd en implementatie is gestart. Er is actief deelgenomen aan de EU Pledge en Singapore Advertising Code ten behoeve van verantwoorde marketing gericht op kinderen. De nieuwe bedrijfsstandaard Responsible marketing communications' voor verantwoorde marketing gericht op kinderen en het implementatieproces ervan zijn goedgekeurd. Meer dan tien miljoen kinderen bereikt met voorlichting over gezonde voeding en educatie over een gezond voedingspatroon via o.a. Wereldmelkdag, Schoolmelk, Drink.Move.BeStrong en lokale initiatieven. De samenwerking met het Nederlandse Rode Kruis is verder uitgebouwd. Het Disaster Relief Partner Programme in samenwerking met het Nederlandse Rode Kruis - is uitgebreid met Namibië. Uitvoeren van de actieplannen voor Azië, Afrika en het Midden-Oosten. Op basis van de evaluatie van de huidige voedingskundige richtlijnen zal er één wereldwijd nutritioneel schema (voedingskundige richtlijnen) voor FrieslandCampina worden ontwikkeld dat is gebaseerd op internationaal geaccepteerde criteria, met doelen voor Het monitoringsprogramma wordt hieraan aangepast om de voortgang te meten. Uitvoeren van nieuwe actieplannen voor Rusland en Duitsland. Het opzetten van een wereldwijd programma met richtlijnen voor de voorlichting en een blauwdruk voor wereldwijde toepassing. Het verder implementeren van de nieuwe bedrijfsstandaard voor etikettering met als doel dat in 2016 alle verpakkingen binnen deze scope zijn aangepast. Verder implementeren van de bedrijfsstandaard Responsible marketing communications voor verantwoorde marketing gericht op kinderen. Het opzetten van een wereldwijd programma met richtlijnen voor de voorlichting en een blauwdruk voor wereldwijde toepassing. Het opzetten van onderzoek naar de voedingsstatus in een pilot land in Afrika, samen met NGO s en andere partners. Continueren en uitbreiden van huidige samenwerkingsprojecten. Een strategie opzetten om wereldwijd meer initiatieven te starten. Opstellen strategie over continuering nadat het Disaster Relief Partner Programme in 2015 stopt. Doelstelling 2020: Verminderen van suiker, zout en vet in FrieslandCampina producten en zo een bijdrage leveren aan een gezond voedingspatroon In 2014 zijn actieplannen inclusief doelen op basis van voedingskundige richtlijnen opgesteld voor Azië, Afrika en het Midden-Oosten. Ook is er een monitoringsprogramma opgezet voor de rapportage van de voortgang. In 2015 worden deze actieplannen uitgevoerd. Daarnaast zal FrieslandCampina in 2015 de voedingskundige richtlijnen evalueren, één wereldwijd voedingskundig schema ontwikkelen en doelen voor 2020 opstellen. De voortgang wordt via het monitoringssysteem gemeten, waarbij FrieslandCampina aandacht zal besteden aan het verbeteren van de kwaliteit van de gegevens over de naleving van de richtlijnen. Het Vinkje en Choices maken de gezonde keuze gemakkelijker FrieslandCampina is één van de initiatiefnemers van Stichting Ik Kies Bewust en Choices International Foundation. De criteria zijn een vast onderdeel van de voedingskundige richtlijnen van FrieslandCampina. FrieslandCampina had in 2014 in totaal 149 producten met het Vinkje in het Nederlandse assortiment. Dit is in lijn met het aantal producten ten opzichte van Valess heeft door aanpassingen in de criteria het logo verloren. Merken waarbij alle huidige en toekomstige producten voldoen aan de criteria van het Vinkje zijn Optimel, Vifit, GoedeMorgen, DubbelFrisss, Fristi, Slankie, Milner, Yoki en Taksi. Suikerverlaging: focus op dranken Suikerverlaging staat momenteel sterk in de belangstelling. De World Health Organisation (WHO) heeft opgeroepen om de inname van vrije suikers te verlagen. Met vrije suikers bedoelt de WHO toegevoegde suikers, in de vorm van bijvoorbeeld glucose, sucrose of fructose, en suikers die van nature voorkomen in honing en vruchtensap of -siroop. De WHO rekent de natuurlijke suikers in melk en vers fruit niet mee. FrieslandCampina werkt al heel lang aan het verlagen van het suiker in zijn producten. Mede dankzij de voedingskundige richtlijnen voor verwen-, basis-, gezondheids- en kinderproducten voldoen alle gezondheids- en kinderproducten in Nederland nu aan de criteria van het Vinkje (maximaal vijf gram toegevoegd suiker per 100 ml). In 2014 werkte FrieslandCampina aan suikerreductie in de vruchtensappen en vruchtendranken zoals Dubbeldrank en Multivitamientje van Appelsientje (zie kader op pagina 18). Sabine van den Berg, diëtiste bij Zorggroep Noord-West Veluwe: Vooral ouderen die minder gezond eten en minder bewegen, verliezen spiermassa. Ouderen eten ook vaak minder vlees, wat een negatieve invloed heeft op de eiwitinname. Zuivel is een goed alternatief. Zuivelproducten bevatten veel goede voedingsstoffen (zoals eiwit en calcium) die voorzien in de behoeften van ouderen. Het afgelopen jaar is FrieslandCampina bezig geweest met het opzetten van een monitoringssysteem om de compliance ten opzichte van de voedingskundige richtlijnen te kunnen bepalen. In Europa voldoet 73 procent van alle basis-, gezondheids- en kinder producten aan het suikercriterium van Food Profiler (maximaal 12,5 gram toegevoegd suiker per portie) of Choices (maximaal vijf gram toegevoegd suiker per 100 ml/g). In 2015 hebben Rusland en Duitsland een verdere focus op suikerverlaging.

10 Voedingswaarde & Gezondheid Na de goedkeuring van de nieuwe bedrijfsstandaard 'nutrition information' door de CSR Board is er hard gewerkt aan het implementatieproces. Vervolgens zijn de eerste verpakkingen omgezet. Op de voorkant staat er naast een Vinkje ook een logo die de energetische waarde per portie vermeldt. Op de achterkant in de voedingswaarde tabel wordt de voedingswaarde niet alleen per 100g/ml, maar nu ook per portie vermeld. Tevens wordt de bijdrage van de voedingsstof ten opzichte van de dagelijkse referentie-inname weergegeven. Congres Jong geleerd is oud gedaan In 2014 werd het project Als de basis maar goed is uitgerold. Via professionals werd het belang van gezonde basisvoeding voor kinderen van één t/m zeven jaar onder de aandacht gebracht. Belangrijk onderdeel was het congres Jong geleerd is oud gedaan dat het FrieslandCampina Institute organiseerde. Het congres ging over het belang van het aanleren van een gezond eetpatroon bij jonge kinderen voor gezondheid later in het leven en werd door ca. 500 professionals bezocht. Suikerverlaging Producten van FrieslandCampina die sinds 2009 in suiker zijn verlaagd Totaal suiker Oud g/100ml Nieuw g/100ml Doelstelling 2020: Inzetten van kennis en producten bij de aanpak van ondervoeding Via het SEANUTS (South East Asia Nutrition Survey)- onderzoek hebben FrieslandCampina, wetenschappers, NGO s en universiteiten de voedingsstatus van bijna kinderen in Maleisië, Indonesië, Thailand en Vietnam in kaart gebracht. Het doel is om advies, onderzoek en producten beter te kunnen afstemmen op de voedingsbehoeften van deze kinderen. In 2014 heeft SEANUTS geresulteerd in diverse publicaties en presentaties op congressen, waaronder het Aid International Development Forum, van de Food Security Summit Asia Daar is ook bespoken hoe de SEANUTS-data gebruikt kunnen worden om huidige voedings- en gezondheidsprogramma s te evalueren en nieuwe programma s op te zetten naar voorbeeld van deze publiek-private samenwerking. In de praktijk zijn de resultaten van SEANUTS al toegepast om producten beter af te stemmen op de voedingsbehoefte van kinderen. Suikerverlaging Fristi % Yoki 11,2 7,8 30% Taksi Splash % Extran Refresh 7,1 5 30% Extran Energy 13 9,4 28% DubbelFrisss 8,7 6,5 25% Taksi 10,3 7,9 23% Zoutverlaging: focus op kaas FrieslandCampina is al een aantal jaren bezig om het zoutgehalte in kaas te verlagen. Zo is er al een gemiddelde reductie van 14 procent behaald in Goudse 48+ kaas in de periode Als onderdeel van de NZO Task Force Zoutreductie staat voor de periode een reductie van gemiddeld tien procent in Goudse 48+ kazen op de agenda. Om deze zoutverlaging te realiseren - waarbij smaak, kwaliteit en houdbaarheid behouden blijven - wordt de pekelstap in het kaasproductieproces aangepast. De voorbereidingen hiervoor zijn in 2014 getroffen. In Roemenië is in 2014 gewerkt aan het verlagen van het zoutgehalte in zachte witte kaas, waarbij reducties tussen de 14 en 25 procent bereikt zijn. Vetten: meer keuzemogelijkheden Binnen de zuivelsector is ingezet op een breed productportfolio met een verscheidenheid aan vetgehaltes. FrieslandCampina speelt daarin een actieve rol door het ontwikkelen van producten met een lager vetgehalte. FrieslandCampina Institute FrieslandCampina informeert consumenten en gezondheidszorgprofessionals niet alleen zorgvuldig over de samenstelling van producten, maar ook over gezonde voeding in het algemeen. Het FrieslandCampina Institute is het kenniscentrum voor science based informatie voor wetenschappers en gezondheidszorgprofessionals op het gebied van zuivel, voeding en gezondheid. In 2014 zijn veel materialen ontwikkeld die professionals kunnen gebruiken in hun gesprekken met ouders. In totaal werden in 2014 ca professionals bereikt. Vifit 9,8 8,1 17% Appelsientje Nectaren 9 7,5 17% Appelsientje Multivitamientje 8,8 7,4 16% Appelsientje DubbelDrank 12,5 10,6 15% GoedeMorgen! Drink 9,7 8,4 13% Campina Fruitmelk 9,9 9,2 7% Eat right be active-campagne in het Midden-Oosten Op Wereldmelkdag 2014 lanceerde FrieslandCampina Middle East de Eat right be active-campagne tijdens een drukbezochte boekenbeurs in Sharjah in de Verenigde Arabische Emiraten. Tijdens deze dag organiseerde FrieslandCampina diverse activiteiten met als doel een gezond voedingspatroon en het drinken van melk onder de aandacht van kinderen te brengen. De boekenbeurs bracht mensen, waaronder veel kinderen, uit de gehele Verenigde Arabische Emiraten bijeen.

11 Voedingswaarde & Gezondheid Doelstelling 2020: Het presenteren van de Ook in 2015 blijft FrieslandCampina deelnemen aan voedingskundige samenstelling van FrieslandCampina s gedragscodes rondom kindermarketing zoals de EU producten conform de nieuwe bedrijfsstandaard. Pledge. Het monitoren van de naleving van de afspraken Verantwoorde marketing gericht op kinderen ter in Europa wordt gedaan via EU Pledge. Buiten Europa is er bevordering van een gezond voedingspatroon, conform een overgangsperiode tot eind 2016 afgesproken. de geupdate bedrijfs standaard De bedrijfsstandaard voor etikettering en (consumenten) Wereld Schoolmelkdag informatie is in 2014 door de CSR-Board van Maar liefst 40 landen wereldwijd vieren elk jaar FrieslandCampina goedgekeurd en de implementatie is Wereld Schoolmelkdag, een officieel initiatief van de gestart. Voor alle Europese FrieslandCampina producten Verenigde Naties. In 2014 stond Wereld Schoolmelkdag is de standaard al geïmplementeerd. Daarbuiten is in Nederland in het teken van een boerderijbezoek. het streven dat in 2016 alle verpakkingen in scope zijn De basisschoolleerlingen en hun ouders kregen een aangepast. rondleiding van de boerin en mochten zelf aan de slag op de boerderij. De makers van de mooiste groepsselfie Via de EU Pledge, Singapore s Advertising Code wonnen een bezoek aan CORPUS Experience in Leiden. (inmiddels omgezet in wetgeving) en de bedrijfsstandaard Hier kunnen kinderen zien welke reis voeding aflegt in het Responsible marketing communications, waarborgt lichaam en wat het belang is van gezonde voeding. FrieslandCampina dat reclame gericht op kinderen onder de twaalf jaar beperkt blijft tot producten die aan strikte voedingskundige eisen voldoen. Begin 2014 is een update van de bedrijfsstandaard voor verantwoorde reclame goedgekeurd door de CSR-Board van FrieslandCampina en zijn afspraken over de implementatie gemaakt. NBA en FrieslandCampina maken basketball groot in Zuidoost-Azië De National Basketball Association (NBA) en FrieslandCampina zijn in 2014 een langjarige samenwerking aangegaan met als doel kinderen in Zuidoost- Azië door middel van spel en sport te stimuleren meer te bewegen. De samenwerking tussen FrieslandCampina en de Junior NBA is een van de belangrijkste onderdelen van de Drink.Move.BeStrong-campagne, die is voortgekomen uit SEANUTS. In 2014 werden kinderen van 700 scholen en lokale gemeenschappen in de leeftijd van vijf tot 15 jaar met trainingclinics bereikt door ze de basisprincipes van het basketbalspel en het belang van gezonde voeding bij te brengen. Het is de bedoeling om lokale scholen en gemeenschappen te bereiken in Om een actieve leefstijl te bevorderen - ook buiten de trainingclinics om - en het bereik van het programma te vergroten, leiden FrieslandCampina en Junior NBA ook coaches op. In 2014 werden door FrieslandCampina en de Junior NBA meer dan 800 coaches opgeleid in Zuidoost-Azië. In totaal heeft deze campagne in miljoen mensen bereikt in Zuidoost-Azië. Het is de bedoeling het aantal coaches in 2015 verder te vergroten. Doelstelling 2020: Gezonde leefstijl stimuleren bij kinderen door voorlichting en educatie over een gezond voedingspatroon en beweging FrieslandCampina bereikt jaarlijks wereldwijd meer dan tien miljoen kinderen met voorlichting over gezonde voeding en leefstijl. Via bijvoorbeeld Wereldmelkdag, schoolmelkprogramma s, the Goodness of Dairy campagnes, Jongeren op Gezond Gewicht (JOGG), het Nationale Schoolontbijt en het B.Slim programma krijgen ouders en kinderen informatie over gezonde voeding en een actieve leefstijl. In 2014 is FrieslandCampina in Vietnam, Thailand, Indonesie, Philippijnen en Maleisie in samenwerking met de National Basketball Association (NBA) de campagne Drink.Move. BeStrong gestart. Hierin worden sport en voeding ingezet als middelen om kinderen te stimuleren een actief en gezond leven te leiden (zie kader pagina 20). Nu de ambitie om tien miljoen kinderen te bereiken behaald is, werkt FrieslandCampina in 2015 aan het verder integreren van de losse programma s om daarmee zoveel mogelijk overal met dezelfde principes te werken. De ambitie is om wereldwijde richtlijnen te ontwikkelen voor de voorlichting en zo een blauwdruk op te stellen voor het programma. Het Junior NBA-programma met de campagne Drink.Move.BeStrong is een voorbeeld van hoe FrieslandCampina het programma ook in andere regio s wil doorvoeren. Doelstelling 2020: Hulp bieden met voeding tijdens rampen FrieslandCampina en het Nederlandse Rode Kruis startten in 2013 een samenwerking voor de gezamenlijke ontwikkeling van noodhulpproducten en onderwijsprogramma s gericht op gezonde voeding. Deze samenwerking is in 2014 verder uitgebouwd. Zo zijn er doelstellingen ontwikkeld op de drie ambities van de samenwerking: bestrijden van honger en nutriëntentekort ten behoeve van mensen in nood; bijdragen aan voedselzekerheid; versterken van de weerbaarheid van mensen in kwetsbare situaties. De samenwerking met het Rode Kruis kreeg in 2014 in verschillende landen vorm. Zo is er door FrieslandCampina Indonesia samen met een landelijke supermarktketen een initiatief ontwikkeld om kwetsbare kinderen toegang tot de basisgezondheidszorg te geven en voor te lichten over hygiëne. In totaal heeft FrieslandCampina, sinds de start in maart 2012, bijna euro gedoneerd aan het Nederlandse Rode Kruis. FrieslandCampina partner van Eat2Move In 2014 is het Eat2Move topcentrum opgericht. Eat2Move richt zich de komende zes jaar op innovatie rond voeding en beweging, met name voor topsporters en ouderen. Acht organisaties op het gebied van sport, voeding en gezondheid werken samen in dit centrum. Het FrieslandCampina Innovation Centre in het Gelderse Wageningen is een van de deelnemende partijen. Binnen Eat2Move ontwikkelen onderzoekers kennis over de specifieke voedingsbehoefte bij prestatie en herstel. De kennisontwikkeling wordt direct gekoppeld aan innovatietrajecten met bedrijven om producten en diensten te ontwikkelen voor de sport en zorgpraktijk.

12 Voedingswaarde & Gezondheid 22 Waar FrieslandCampina aan werkt Dilemma 23 Samenwerking FrieslandCampina en Voedselbanken Nederland geïntensiveerd In 2014 is de samenwerking met Voedselbanken Nederland verder geïntensiveerd: Als partner van Voedselbanken Nederland neemt FrieslandCampina voor de komende twee jaar de logistieke kosten over, waardoor een betere verspreiding van de zuivelproducten over de voedselbanken in Nederland mogelijk is. Daarnaast wordt expertise van de zuivelonderneming op het gebied van voedselveiligheid, kwaliteitsborging en gezonde voeding beschikbaar gesteld. In 2015 zal FrieslandCampina doorgaan met de gestarte projecten, waaronder 3FM Serious Request. Ook is de onderneming van plan nieuwe campagnes te ontwikkelen om de inkomsten van het Rode Kruis te verhogen en aandacht te genereren voor thema s die van gemeenschappelijk belang zijn. Zo zullen, in samenwerking met het Nederlandse Rode Kuis, de mogelijkheden voor een campagne voor de Voedselbank verkend worden. Internationaal zal FrieslandCampina de projecten in Nigeria en Indonesië als voorbeeld gebruiken en zal er een strategie ontwikkeld worden voor het stimuleren en faciliteren van nieuwe initiatieven in de wereld. Voor het vergroten van de medewerkerbetrokkenheid bij inzamelingsacties zal gezocht worden naar goed passende campagnes. Ook zullen er ambassadeurs benoemd worden op verschillende niveaus op de werkvloer. Marktconforme oplossingen Als mondiaal opererend bedrijf is het voor FrieslandCampina belangrijk te zoeken naar marktconforme oplossingen voor zowel regionale als wereldwijde uitdagingen. Binnen andere (eet)culturen zijn uniforme en/of westers georiënteerde oplossingen niet altijd passend. Zo is het suikergehalte in producten in Indonesië bijvoorbeeld relatief hoog, maar zorgt suiker daar ook voor een betere houdbaarheid en dus kwaliteit. Het zoeken naar oplossingen die optimaal aansluiten bij de lokale context is een uitdaging waar FrieslandCampina zich in toenemende mate van bewust is. Tegelijkertijd is het binnen de veelheid van keuzes een uitdaging om focus aan te brengen. Gericht werken en zorgen dat iedereen zich voor hetzelfde inzet, kan resultaat en output verder versterken. Suikerreductie: balanceren tussen gezondheid en consumentenvoorkeur FrieslandCampina vindt het van groot belang de consument te helpen gezonder te eten en drinken en bij te dragen aan het bestrijden van overgewicht. Suikerreductie staat al jaren hoog op de agenda en in alle productcategorieën zijn stappen gezet. FrieslandCampina hanteert een stapsgewijze aanpak. Maar zelfs wanneer de smaak geleidelijk minder zoet wordt, is er een grens aan de acceptatie van consumenten. Er is tijd nodig, en samenwerking in de gehele sector, om de smaakvoorkeur van consumenten te beïnvloeden. Daarom zijn zowel inzet van individuele bedrijven als sectorbrede initiatieven, zoals het Akkoord Verbetering Productsamenstelling, cruciaal. Melk en zuivel onderdeel van duurzaam voedingspatroon Volgens de Food and Agriculture Organization (FAO) van de Verenigde Naties is een Sustainable Diet een voedingspatroon met een lage milieudruk dat bijdraagt aan de voedselzekerheid en aan een gezond leven voor huidige en toekomstige generaties. In Sustainable Diets moet de voedingswaarde dus in evenwicht zijn met de milieudruk. De FAO ziet daarbij een belangrijke rol voor zuivel. Melk bevat van nature essentiële voedingsstoffen, zoals eiwitten, vitaminen B2 en B12 en mineralen zoals calcium.

13 24 25 Ontwikkeling lokale melkveehouderij in Azië en Afrika FrieslandCampina is al meer dan 140 jaar actief in de wereld van melkveehouderij en zuivel en benut de opgedane kennis en ervaringen om de lokale melkveehouderij in Azië en Afrika verder te ontwikkelen. Via het Dairy Development Programme (DDP) stelt FrieslandCampina lokale melkveehouders in staat hun bedrijf zo goed mogelijk te leiden en de zuivelproductie kwalitatief en kwantitatief op een hoger niveau te brengen. Op deze manier draagt FrieslandCampina bij aan het verbeteren van de sociaal-economische positie van boeren in Azië en Afrika. Een aanzienlijk deel van de activiteiten van FrieslandCampina vindt plaats in regio s in Zuidoost-Azië en Afrika, met name Indonesië, Thailand, Vietnam, Maleisië en Nigeria. FrieslandCampina vindt het belangrijk om een deel van de grondstoffen lokaal in te kopen om hiermee de lokale economie te stimuleren. Ook de overheden van deze landen hechten daar waarde aan. Daarnaast wil FrieslandCampina jongeren interesseren voor het boerenvak door het economisch toekomstperspectief te verbeteren en daarmee in te spelen op de wereldwijd snel toenemende gemiddelde leeftijd van boeren.

14 Ontwikkeling lokale melkveehouderij in Azië en Afrika Ontwikkeling lokale melkveehouderij in Azië en Afrika 26 Toelichting resultaten Doelstelling 2020 KPI Resultaat 2014 Inspanning 2015 Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door het verhogen van de kwaliteit en voedselveiligheid van lokaal geproduceerde melk (in Azië en Afrika). Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door het verhogen van de productiviteit van de boerderijen (in Azië en Afrika). Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door te faciliteren tussen de melkveehouder en de markt door middel van de introductie van een incentive based payment system (in Azië en Afrika). Percentage geïmplementeerde roadmap voor kwaliteit en voedselveiligheid. Het aantal melkveehouders dat heeft deelgenomen aan trainingen. In alle DDP-landen is een Quality and Safety Roadmap geïmplementeerd. Vervolg geven aan de Public-Private Partnerships (PPPs) die in 2013 van start zijn gegaan ten behoeve van het verder ontwikkelen van de zuivelsector in Indonesië en Vietnam. In alle DDP-landen zijn trainingen gegeven door medewerkers en leden-melkveehouders van FrieslandCampina aan melkveehouders en medewerkers van milk collection centres en coöperaties. In Vietnam is een incentive based payment system geïmplementeerd als onderdeel van het geautomatiseerd betaalsysteem. Verder inzetten op het verbeteren van de kwaliteit van lokaal geproduceerde melk door het aanbieden van trainingen, technische ondersteuning en consultancy pools. Vervolg geven aan de partnerships in Indonesië en Vietnam. Daarnaast heeft FrieslandCampina voornemens om de DDP-activiteiten in Nigeria verder uit te breiden. Het aantal trainingen uitbreiden en een vervolg geven aan de Farmer2Farmer trainingen door een verdiepingsslag uit te voeren op de reeds bezochte bedrijven. Opleiden van de DDP-medewerkers en leden-melkveehouders, die deelnemen aan Farmer2Farmer missies, door middel van een gecertificeerde training. Werken aan de ontwikkeling en implementatie van een incentive based payment system in Indonesië. Dairy zone in Vietnam FrieslandCampina Vietnam werkt sinds 2013 aan het oprichten van een dairy zone. Het project is een Public-Private Partnership tussen FrieslandCampina, Wageningen UR, diervoederbedrijf De Heus, The Friesian Agro Consultancy, Fresh Studio, de Ha Nam overheid en de Nederlandse overheid. Het project heeft een looptijd van vijf jaar en valt onder de Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV) van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Een dairy zone is een cluster van melkveehouders die worden opgeleid om duurzame professionele familiebedrijven te runnen, met oog voor de productiviteit per koe en de kwaliteit van de melk. De dairy zone zal ongeveer 50 melkveehouders tellen, die minstens zeven miljoen kilogram verse melk per jaar zullen produceren, en zal aan 345 arbeidskrachten een baan bieden. Daarnaast helpt het project met training, het opzetten van het productieproces voor veevoer en financiële diensten voor de deelnemende boeren. In juli 2014 is de bouw van de duurzame dairy zone officieel begonnen. Er zijn twee pilot farms gebouwd die operationeel zijn sinds 31 december Doelstelling 2020: Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door het verhogen van de kwaliteit en voedselveiligheid van lokaal geproduceerde melk (in Azië en Afrika) FrieslandCampina heeft in 2012 een Quality and Safety Roadmap ontwikkeld met als doel de melkkwaliteit in de DDP-landen in drie jaar te verbeteren. De Roadmap richt zich met name op het verbeteren van de microbiologische kwaliteit van de melk en het terugdringen van het antibioticagebruik bij koeien. In 2014 is in elk DDP-land de implementatie van deze roadmap gerealiseerd. Kennisuitwisseling medewerkers FrieslandCampina Medewerkers, die veel kennis hebben op het gebied van zuivelproductie, worden via een zogenaamde consultancy pool ingezet om melkveehouders en coöperaties in Azië en Afrika te adviseren en ondersteunen. Deze ondersteuning richt zich met name op het verbeteren van de kwaliteit van melk en de productiviteit per koe. In 2014 bezochten zeven medewerkers van FrieslandCampina boerderijen en milk collection centres, onder andere in Indonesië. Technische ondersteuning en voorbeeldstallen In de DDP-landen is in 2014 verder geïnvesteerd in de technische ondersteuning en de ontwikkeling van voorbeeldstallen met als doel om de lokale boeren hulp te bieden bij de melkproductie. In Vietnam zijn voorbeeldstallen opgezet waar boeren demonstraties krijgen over het verbeteren van de kwaliteit van de melk. Daarnaast ontvingen de 60 meest productieve boerderijen in Vietnam technische ondersteuning, speciaal gericht op het verbeteren van de melkopbrengst, kwaliteit en het verlagen van de kosten. Het Dairy Development Programme in Maleisië Ook in Maleisië investeert FrieslandCampina in het ondersteunen van lokale boeren bij het produceren van kwalitatief hoogwaardige melk. In samenwerking met een lokale partij, DVS-Putrajaya, organiseerde FrieslandCampina acht landelijke workshops over hygiëne en kwaliteit. Daarnaast zijn er studiereizen georganiseerd om best practices in de melkveehouderij te bezoeken en daarvan te leren. Ook goed management van boerencoöperaties stond centraal tijdens de studiereizen. Hendro Poedjono, Director of Public Affairs and Regulatory Affairs, FrieslandCampina: We zijn enorm trots dat we de 'Best Sustainable Business Practice Award' hebben gewonnen. Dit is het eerste jaar dat FrieslandCampina heeft deelgenomen aan deze verkiezing. Het DDP-platform faciliteert kennisdeling tussen boeren. Het laat zien dat onze inzet op DDP door alle betrokkenen wordt erkend. FrieslandCampina ontvangt Best Sustainable Business Practice Award in Asia Pacific De 'Best Sustainable Business Practice Award' is een waardering voor inspirerende voorbeelden van bedrijven op het gebied van duurzaamheid in Azië. In 2014 heeft FrieslandCampina deze prijs ontvangen, vanwege zijn activiteiten in het Dairy Development Programme in Azië en Afrika. Het DDP laat zien hoe FrieslandCampina gedeelde waarde creëert met een verscheidenheid aan activiteiten voor de gemeenschap en de ontwikkeling van de lokale economie in Azië.

15 Ontwikkeling lokale melkveehouderij in Azië en Afrika 28 Waar FrieslandCampina aan werkt 29 Dairy Village in Indonesië Op West-Java wordt er sinds 2013 gewerkt aan het Dairy4Development Project. Dit project valt evenals het project in Vietnam onder de Faciliteit Duurzaam Ondernemen en Voedselzekerheid (FDOV). Het project is een Public-Private Partnership waarbij samen wordt gewerkt met Frisian Flag Indonesia (FFI), Wageningen UR, The Friesian Agro Consultancy, Agriterra en de twee Indonesische coöperaties KPBS Pangalengan en KPSBU Lembang. Het project is gericht op het verhogen van de melkproductie en het verbeteren van de melkkwaliteit. Er wordt een Dairy Village opgericht waarbij melkveehouders gezamenlijke faciliteiten hebben, bijvoorbeeld voor het melken. Daarnaast is er een up-to-date feed supply system en hebben melkveehouders toegang tot land om veevoer te verbouwen. Naast de Dairy Village wordt er gewerkt aan een verbeterde melkcollectie infrastructuur, toegang tot financiering en managementvaardigheden. Op 7 november vond een ceremonie plaats ter gelegenheid van het bouwen van het eerste nieuwe milk collection centre. Daarnaast is er overeenstemming over het land waar de Dairy Village zal worden gebouwd. Ook is er in 2014 een trainingsplan ontwikkeld en is de ontwikkeling van het automated farm milk registration system bijna afgerond. Doelstelling 2020: Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door het verhogen van de productiviteit van de boerderijen (in Azië en Afrika) In 2014 organiseerde FrieslandCampina, soms in samenwerking met lokale partners, in diverse DDP-landen trainingen. Dit zijn trainingen op het gebied van bijvoorbeeld diervoeder- & watermanagement, kalveropfok, hygiëne bij het melken, melkmachineonderhoud, klauwbekappen, vruchtbaarheid en huisvesting. In totaal zijn in 2014 zo n boeren getraind in vijf DDP-landen. Samenwerking met Agriterra en het Farmer2Farmer programma FrieslandCampina werkt samen met Agriterra om de positie van melkveehouders en coöperaties in ontwikkelingslanden te versterken. Dat gebeurt door de inzet van kennis vanuit de Nederlandse agrarische sector, via verschillende programma s en uitwisselingen. Zo gaan tijdens het Farmer2Farmer-programma Nederlandse leden-melkveehouders op bezoek bij boeren in de DDP-landen om kennis en ervaring uit te wisselen. Het programma is erop gericht om de bedrijfsvoering van de melkveehouderijen te verbeteren. Beter management leidt tot verlaging van de kosten en verbetering van de productiviteit van de koeien. Met name in Thailand, Vietnam, Maleisië en Indonesië was het Farmer2Farmerprogramma in 2014 succesvol. In Indonesië zijn meer dan 415 boeren betrokken bij het programma. In samenwerking met Agriterra en lokale DDP-teams hebben elf FrieslandCampina leden-melkveehouders meer dan 800 lokale melkveehouders getraind. De best presterende boeren van deze DDP-landen krijgen in 2015 de mogelijkheid om de boerderijen van hun Nederlandse trainers te bezoeken. In 2015 zullen meer dan boeren getraind worden in het Farmer2Farmer-programma in Thailand. In Indonesië organiseert FrieslandCampina een wedstrijd voor deelnemers van het Farmer2Farmerprogramma, om hen verder te stimuleren hun prestaties te verbeteren. Doelstelling 2020: Bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de lokale melkveehouderij door te faciliteren tussen de melkveehouder en de markt door middel van de introductie van een incentive based payment system (in Azië en Afrika) Met het DDP draagt FrieslandCampina bij aan het ondernemerschap van lokale boeren. Dit vergt een stapsgewijze aanpak: via het verbeteren van de melkkwaliteit, de productiviteit en het vakmanschap, naar de groei van de onderneming. Daarom heeft FrieslandCampina in 2014 het incentive based payment system ontwikkeld. Boeren die beter presteren, gebaseerd op de Good Dairy Farming Practices van de FAO, en investeren in het verbeteren van hun boerderij, worden hiervoor gewaardeerd. Uitgaande van de gemiddelde lokale melkprijs betaalt FrieslandCampina voor de kwalitatief betere melk een meerprijs bovenop de lokale melkprijs. Dit is een stimulans voor melkveehouders om betere melk te produceren. De eerste inspanningen en resultaten zijn zichtbaar geworden in Zo zijn er diverse studiereizen georganiseerd van Chinese bedrijven, klanten, consumenten en de Chinese overheid, naar Nederland. Tegelijkertijd is het Sino-Dutch Dairy Development Centre (SDDDC) verder geformaliseerd en is er een white paper geschreven over de trends en uitdagingen in de Chinese zuivelsector. Op basis van dit document is het onderzoeksprogramma ingericht en zijn er drie onderzoeksprogramma s gestart. Daarnaast zijn er trainingen ontwikkeld voor Chinese zuivelexperts en is er in december een expertisecentrum geopend op een Chinese boerderij. Dit expertisecentrum richt zich op onderzoek, ontwikkeling, innovatie en opleiding ten behoeve van de Chinese zuivelsector. Het Dairy Development Programme in Nigeria In Nigeria is het DDP nog volop in ontwikkeling. In 2013 en 2014 is geïnvesteerd in bewustwording bij (potentiële) boeren over het DDP en het verbeteren van twee milk collection centres. Daardoor is de toevoer van lokaal geproduceerde melk vergroot. In 2015 geeft het DDP meer aandacht aan het programma in Nigeria met meer inzet op trainingen en de ontwikkeling van milk collection centres. Monitoring van de voortgang In 2015 staat het inrichten van de dataverzameling en het monitoren van de voortgang centraal. Niet alleen werkt FrieslandCampina aan het automatiseren van de melkrapportage in Indonesië, ook zal in 2015 de dataverzameling van DDP in de vijf landen verder geoptimaliseerd worden. FrieslandCampina meet de voortgang van de DDP-landen op verschillende indicatoren, zoals het bereik van het aantal boeren of de microbiologische kwaliteit van de melk. In 2015 brengt FrieslandCampina het effect van het programma verder in beeld door duidelijke meeteenheden te definiëren en de voortgang hierop inzichtelijk te maken. De MVO-strategie van twee coöperaties in Indonesië Onderdeel van het Dairy4Development Project in Indonesië is het implementeren van een MVO-strategie bij twee coöperaties die goed aansluiten bij de lokale situatie. Om de uitvoering van deze strategieën te waarborgen, wordt er gebruik gemaakt van de aanpak van het internationale Dairy Sustainability Framework. Dit is tevens een pilot om de toepasbaarheid van het Dairy Sustainability Framework te toetsen in ontwikkelingslanden. Samen met Frisian Flag Indonesia en RoyalHaskoningDHV is een plan ontwikkeld dat in 2015 en 2016 zal worden geïmplementeerd. Een belangrijke stap hierin is het beter benutten van de vrijkomende mineralen uit de mest, waardoor de opbrengsten van het ruwvoer kunnen verbeteren.

16 30 31 Efficiënte en duurzame productieketens FrieslandCampina spant zich in om ervoor te zorgen dat het energiegebruik en daarmee de emissie van broeikasgassen voor 2020 gelijk blijft of afneemt ten opzichte van Dit betekent dat de groei van productie geen gevolgen heeft voor de uitstoot van broeikasgassen. FrieslandCampina werkt hiervoor aan een efficiënte en duurzame productieketen. Dat begint bij een duurzame melkveehouderij (zie het hoofdstuk Duurzame melkveehouderij ), de inkoop van duurzame (landbouw)grondstoffen en het terugdringen van het gebruik van energie en water op de productielocaties. Het gebruik van duurzame energie, bij voorkeur geproduceerd door leden-melkveehouders, draagt ook bij aan de klimaatneutrale groeiambitie. Via groencertificaten stimuleert FrieslandCampina leden-melkveehouders duurzame energie op te wekken, bijvoorbeeld met windmolens, zonnepanelen of biomassa.

17 Efficiënte en duurzame productieketens Efficiënte en duurzame 32 productieketens Toelichting resultaten Doelstelling 2020 KPI Resultaat 2014 Inspanning 2015 In 2020 komen alle ingekochte agrarische commodities uit volledig duurzaam beheerde bronnen. In procent gebruik van groene elektriciteit opgewekt uit een verantwoorde bron, bij voorkeur van eigen leden. Realiseren van klimaatneutrale groei tussen 2010 en 2020 door vermindering van het energieverbruik in de zuivelverwerking. Percentage agrarische commodities uit duurzaam beheerde bronnen, waaronder rietsuiker, cacao, palmolie, papier, bietsuiker, zetmeel, fruit en soja. Percentage elektriciteit gekocht van Groene Stroom Tarieven/Green Energy Contracts (NL en wereldwijd). Totaal energiegebruik bij het verwerken van zuivel (TJ). Palmolie 100 procent duurzame olie, op basis van RSPO-criteria. Cacao 100 procent van de inkoop is duurzaam, op basis van UTZ Certified criteria. Karton 100 procent van de inkoop voor de West-Europese markt is duurzaam, op basis van FSC-/ PEFC-criteria. Fruit 100 procent van de bananenpuree is Rainforest Alliance gecertificeerd. Soja 100 procent duurzame sojaolie en soja co-producten op basis van RTRS-criteria. Nederland: 91 procent. Wereldwijd: 45 procent TJ (terajoule) primaire energie. Dit is een toename van 1,5 procent ten opzichte van Palmolie waar mogelijk overstappen naar RSPOgesegregeerde palmolie. Karton inkopen van gecertificeerd karton uitbreiden naar Oost-Europa. Fruit een duurzame standaard voor tropisch fruit ontwikkelen samen met Solidaridad. Fruit 30 procent van de inkoop van sinaasappels is duurzaam gemanaged via RHT (Rural Horizon Tool) SAI (Sustainable Agriculture Initiative) Platform Principles & Practices. Fruit trainingsprogramma voor de duurzame teelt van mango s. Nederland: 100 procent. Wereldwijd: 50 procent. Elke productielocatie maakt een actieplan gericht op het realiseren van energiebesparingen en implementeren van ideeën en innovaties uit de impactscans. Doelstelling 2020: In 2020 komen alle ingekochte agrarische commodities uit volledig duurzaam beheerde bronnen Melk staat aan de basis van de producten van FrieslandCampina, maar het is niet de enige grondstof. FrieslandCampina gebruikt ook agrarische grondstoffen als palmolie, suiker en cacao voor de eindproducten, en papier en karton voor de verpakkingen. In het streven naar duurzame en efficiënte productieketens richt FrieslandCampina zich daarom ook op het inkopen van agrarische commodities uit volledig duurzaam beheerde bronnen. Duurzame palmolie, soja en cacao FrieslandCampina werkt samen met industrie-initiatieven om de productie van deze agrarische grondstoffen te stimuleren. Zo is de zuivelonderneming lid van de Round Table on Sustainable Palm Oil (RSPO), de Round Table on Responsible Soy (RTRS) en het Sustainable Agriculture Initiative (SAI). Met de inkoop van ton 100 procent duurzame, gesegregeerde palmolie in Europa, behoort FrieslandCampina tot de koplopers op dit gebied. FrieslandCampina gebruikt deze palmolie voor vetpoeders, creamers, kindervoeding en diervoederproducten. In 2015 wordt onderzocht of het mogelijk is om over te stappen naar gesegregeerde palmolie op alle locaties van FrieslandCampina wereldwijd. Dit is duurzame palmolie die volledig gescheiden wordt geoogst, vervoerd en verwerkt in de producten van FrieslandCampina, waardoor misstanden gesignaleerd kunnen worden. Daarnaast gebruikt FrieslandCampina de grondstof sojaolie voor zijn producten. De doelstelling om 100 procent duurzame soja in te kopen, RTRSgecertificeerd, is in 2013 al gehaald. Meer informatie over de inspanningen van FrieslandCampina op het gebied van duurzame sojaschroot voor diervoeder staat in het hoofdstuk Duurzame melkveehouderij. FrieslandCampina is er in 2014 in geslaagd om 100 procent duurzame cacao (volgens de criteria van UTZ Certified) in te kopen. Jaarlijks verbeteren van de energieefficiëntie met minimaal 2 procent ten opzichte van vorig jaar (sinds 2010). Energieconsumptie per ton verwerkt product (GJ). 3,4 GJ (gigajoule) primair per ton product. Dit is een toename van 5,2 procent ten opzichte van De jaarlijkse doelstellingen aanscherpen om zo de ambitie 2020 te realiseren. Verbeteren van het hergebruik van afvalstromen vrijgekomen uit de productie met 20 procent in 2020 ten opzichte van Een bijdrage leveren aan minder afvalproductie. Bijdragen aan het verminderen van het zoetwatergebruik. Jaarlijks verbeteren van waterefficiëntie met minimaal 2 procent ten opzichte van vorig jaar (sinds 2010). Percentage afval dat is hergebruikt of gerecycled. Totaal afval (ton). Totaal watergebruik bij het verwerken van zuivel (m 3 ). Waterconsumptie per ton verwerkt product. 67 procent van het afval is gerecycled of hergebruikt. Dit is een verbetering van 2 procent ten opzichte van ton. Dit is een toename van 11,6 procent ten opzichte van m 3. Dit is een toename van 0,6 procent ten opzichte van ,6 m 3 /ton. Dit is een toename van vijf procent ten opzichte van Op alle productielocaties wordt nagegaan of de afvalstromen nog beter kunnen worden gescheiden. Door betere scheiding van de afvalstromen kunnen afvalstromen beter worden hergebruikt. Elke productielocatie maakt een actieplan gericht op het realiseren van waterbesparingen en implementeren van ideeën en innovaties uit de impactscans. De jaarlijkse doelstellingen herevalueren. Deelname FrieslandCampina in The Green Quest FrieslandCampina deed in 2014 mee in The Green Quest, een zoektocht naar oplossingen voor bedrijven om groener en winstgevender te ondernemen. Productielocatie DMV in Veghel gaat in The Green Quest op zoek naar milieuvriendelijke en kostenbesparende maatregelen, gericht op energieverbruik, water en afvalwater. Externe duurzaamheidsexperts en medewerkers van FrieslandCampina hebben samen gebrainstormd over duurzaamheid in het bedrijf. De ideeën werden vervolgens in een plan van aanpak verwerkt en in de productielocatie uitgevoerd. Onder andere door genomen maatregelen is het gelukt het jaarlijkse waterverbruik van deze productielocatie met tien procent te reduceren.

18 Efficiënte en duurzame productieketens Pyrolyse-olie als brandstof FrieslandCampina kijkt naar andere mogelijkheden voor de aanvoer van groene elektriciteit; bij de bouw van de productielocatie van FrieslandCampina Domo in Borculo is gekozen voor energie uit biomassa. Met een nieuwe techniek voor verhitting zonder zuurstof (pyrolyse) wordt olie gewonnen uit duurzame biomassa met een zeer geringe CO 2 -uitstoot. FrieslandCampina neemt gedurende twaalf jaar pyrolyse-olie af als brandstof voor de productie van ingrediënten. De eerste fase vindt plaats bij Empyro in Hengelo (productie pyrolyse-olie) en de tweede fase (verbranding) in de stoomketel van FrieslandCampina Domo in Borculo. Jaarlijks wordt hiermee 12 miljoen m 3 aardgas vervangen. Dit verlaagt de directe CO 2 -uitstoot voor de gehele locatie Borculo met circa 15 procent per jaar, wat een besparing oplevert van ton CO 2 per jaar (dit komt overeen met een jaarlijks aardgasverbruik van huishoudens). Doelstelling 2020: In procent gebruik van groene elektriciteit opgewekt uit een verantwoorde bron, bij voorkeur van eigen leden In 2014 was 91 procent van de elektriciteit die de Nederlandse productielocaties gebruikten, duurzaam opgewekt in de vorm van zon, wind of biomassa. Het grootste deel daarvan is afkomstig van de ledenmelkveehouders. Voor een onderneming met een significant energieverbruik, is dit een belangrijke stap in het verduurzamen van de productie. In het hoofdstuk Duurzame melkveehouderij staat meer informatie over de manier waarop FrieslandCampina leden-melkveehouders faciliteert bij het opwekken van duurzame energie. In 2015 onderzoekt FrieslandCampina of het mogelijk is om elektriciteit opgewekt door windmolens, te realiseren op zes productielocaties. De opgewekte elektriciteit zal daarbij direct door de betreffende productielocaties gebruikt worden. Investeren in technologische innovaties Voor het realiseren van klimaatneutrale groei is het van belang dat FrieslandCampina in de toekomst investeert in nieuwe technieken en mogelijkheden voor energie- en waterbesparingen. Sinds 2013 voert FrieslandCampina daarom zogeheten impactscans uit op verschillende productielocaties. Het doel voor 2014, namelijk dat 80 procent van de productielocaties een impactscan heeft uitgevoerd en over een verbeterprogramma beschikt, is behaald. Op de locaties is gekeken naar het water- en energieverbruik en naar besparingsmogelijkheden. De impactscans maken duidelijk welke mogelijkheden er zijn voor verbetering: hier is een lijst van ruim 700 ideeën uitgekomen. In 2015 ligt de focus op het verder realiseren Doelstelling 2020: Realiseren van klimaatneutrale groei tussen 2010 en 2020 door vermindering van Verpakkingsmateriaal afkomstig uit duurzaam beheerd bos FrieslandCampina gebruikt voortaan voor de papier en karton gerelateerde verpakkingen zo veel mogelijk materiaal dat aantoonbaar afkomstig is uit duurzaam beheerd bos. In april 2014 hebben FrieslandCampina en PEFC Nederland de beleidsverklaring duurzaam bosbeheer van PEFC getekend. PEFC is een internationaal onafhankelijk erkend keurmerk ter bevordering van duurzaam bosbeheer. Tropisch fruit FrieslandCampina Fruitbased heeft zich als doel gesteld de eerste Nederlandse fruitsappenproducent te zijn met een complete duurzame toeleveringsketen. In samenwerking met Solidaridad werkt de fruitsappendivisie aan een nieuwe standaard op het gebied van duurzaam tropisch fruit. De ambitie is dat 30 procent van de ingekochte sinaasappels in 2015 voldoet aan de RHT - SAI Platform Principles & Practices. De Rural Horizon Tool is een vragenlijst voor de boer waarmee hij zijn duurzaamheidsstatus kan bepalen en aan de hand waarvan de vervolgstappen voor hem worden bepaald om op een hoger duurzaamheidsniveau te komen. De vragen in de RHT en de SAI Farmer Sustainability Assessment (SAI FSA) zijn zodanig op elkaar afgestemd, dat de RHTantwoorden gebenchmarkt kunnen worden naar SAI FSA. Dit jaar wordt gewerkt aan de verificatie van de SAI FSA, zodat hiermee de integriteit van de resultaten kan worden geborgd. Daarnaast werkt FrieslandCampina in 2015 aan een trainingsprogramma voor de duurzame teelt van mango s. Duurzaamheidsstandaarden voor ingekochte agrarische commodities FrieslandCampina maakt zoveel mogelijk gebruik van internationaal erkende standaarden bij de inkoop van duurzame grondstoffen. Helaas bestaan niet voor alle ingekochte producten duurzaamheidsstandaarden. Voor die grondstoffen moet FrieslandCampina in samenwerking met zijn leveranciers en maatschappelijke organisaties bepalen wat het gewenste duurzaamheidsniveau is. Met Solidaridad doorloopt FrieslandCampina een intensief traject voor duurzaam fruit. Tevens wordt gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van het SAI Platform, waar standaarden voor verduurzaming van landbouwgrondstoffen worden ontwikkeld. Voor bietsuiker is ook een samenwerking gestart met SAI en het merendeel van de Europese suikerproducenten om tot een uniforme marktstandaard te komen. het energiegebruik in de zuivelverwerking. Jaarlijks verbeteren van de water- en energie-efficiëntie met minimaal 2 procent ten opzichte van vorig jaar (sinds 2010) In 2014 is het energie- en waterverbruik toegenomen en is FrieslandCampina er, voor het eerst sinds 2010, niet in geslaagd om de jaarlijkse water- en energie-efficiëntie met 2 procent te verbeteren. Niet alleen zijn er dit jaar relatief gezien meer energie-intensieve producten geproduceerd ten opzichte van 2013, ook het installeren, testen en opstarten van nieuwe installaties en innovaties in de productielocaties dragen bij aan deze toename van het energie- en waterverbruik. FrieslandCampina neemt deel aan het KLM BioFuel programma KLM en FrieslandCampina zijn partners in de Dutch Sustainable Growth Coalition, een initiatief van acht Nederlandse multinationals om duurzame groei te bevorderen en te promoten. In 2014 hebben de twee ondernemingen een overeenkomst getekend om het vliegen op duurzame biobrandstof te stimuleren. Voortaan vliegen FrieslandCampinamedewerkers klimaatneutraal naar Singapore en China. Als deelnemer aan het programma betaalt FrieslandCampina per ticket een toeslag die het verschil in prijs tussen biobrandstof en traditionele kerosine compenseert. Deze investering wordt gebruikt voor de aanschaf van biobrandstof die vervolgens op de luchthaven Schiphol wordt toegevoegd aan het brandstofsysteem.

19 Efficiënte en duurzame productieketens 36 Waar FrieslandCampina aan werkt 37 van besparingen in elke productielocatie, het monitoren van de voortgang per locatie en het delen van kennis. Op basis van de impactscans worden de locaties gevraagd een actieplan te maken en de ideeën uit de scans om te zetten in besparingen. Daarnaast richt de onderneming zich op het aanscherpen van de doelstellingen om de ambities voor 2020 waar te kunnen maken. De verwachting is dat de ingezette innovaties in 2015 hun besparingen zullen waarmaken. Warmtepomp In december 2014 is een nieuwe warmtepomp in gebruik genomen in Beilen. Deze warmtepomp koelt aan een zijde en verwarmt aan de andere zijde. De warme zijde wordt gebruikt om warm condensaat (ca. 40 graden) verder op te warmen tot boven de 65 graden. Hierdoor worden eventueel voorkomende kiemen gedood (sanitatiestap) en vervolgens wordt de warmte afgegeven aan lucht die gebruikt wordt in een sproeidroogtoren. De condensaatstroom heeft dan een temperatuur tussen de 20 en 30 graden. Voor hergebruik wordt deze condensaatstroom verder gekoeld door de koude zijde van de warmtepomp tot ca graden waardoor deze geschikt gemaakt is voor hergebruik (technische toepassingen). In 2015 investeert FrieslandCampina in een renovatie van de productielocatie Leeuwarden. Door het proces van het condenseren van melk te innoveren met nieuwe indampers, wordt veel energie bespaard. De energiebesparing wordt in de toekomst vergroot door deze innovatie breed uit te rollen op andere productielocaties. Waterbesparingen op productielocaties Voldoende beschikbaarheid van zoetwater is een voorwaarde voor voedselproductie wereldwijd. Het is de verwachting dat de beschikbaarheid van zoetwater wereldwijd zal afnemen. Zuinig omgaan met water is daarom belangrijk, ook voor FrieslandCampina. Verschillende productielocaties hebben de afgelopen jaren ingezet op waterbesparingen. Zo werkt in Nigeria een team aan het reduceren van het watergebruik bij de productie. Samen met operators is op afdelingsniveau gekeken op welke momenten het watergebruik plaatsvindt en is de hoeveelheid bepaald op basis van detailmeters. Hierdoor is het bewustzijn van het gebruik per afdeling verbeterd. Ook zijn automatische stops aangebracht. De productielocatie Aalter (België) zet sinds 2013 fors in op waterbesparingen. In 2013 is maar liefst m 3 water hergebruikt door het toepassen van nieuwe zuiveringstechnieken. In 2014 is hiermee doorgegaan en heeft de productielocatie in totaal 15 procent van het grond- en leidingwater kunnen reduceren door gebruik te maken van gezuiverd condenswater uit het productieproces. Dit condenswater was zonder deze innovatie als afvalwater verloren gegaan. De installatie die condenswater uit het productieproces zuivert, levert een waterbesparing van 444 m 3 /dag. Doelstelling 2020: Een bijdrage leveren aan minder afvalproductie en het verbeteren van het hergebruik van afvalstromen vrijgekomen uit de productie met 20 procent in 2020 ten opzichte van 2010 FrieslandCampina streeft ernaar om, samen met afvalverwerkers, recycling en hergebruik van afval te vergroten. In 2014 is hiervoor een begin gemaakt. In 2015 onderzoekt FrieslandCampina dit verder door naar goede bestemmingen voor afval te zoeken, waarmee het recyclingpercentage van het afval omhoog kan gaan. Versnelling van de innovaties en besparingen Vanwege de snelheid waarmee technologische innovaties zich aandienen, is het soms lastig in te schatten wat de beste investering is. FrieslandCampina neemt energieefficiëntie mee in alle investeringsoverwegingen. Het verduurzamen van het energieverbruik en het innoveren in de productielocaties kost veel tijd en innovaties hebben een lange terugverdientijd. Om de ambities voor 2020 te realiseren, werkt FrieslandCampina aan de versnelling van de implementatie van innovaties. The Four zeros Het is de ambitie van FrieslandCampina om binnen de vier resultaatgebieden Veiligheid & Duurzaamheid, Kwaliteit, Service & Kosten en Kapitaal nul incidenten, nul productfouten, nul verlies en nul verloren verkoop te realiseren. Onder de naam 'The Four Zero's wordt wereldwijd een programma geïntroduceerd om de verliezen systematisch te verminderen. De eerste pilots starten in Nederland, Thailand en Nigeria. FrieslandCampina wint Koning Willem I Prijs Op 13 mei 2014 nam Cees t Hart, CEO van FrieslandCampina, uit handen van Koningin Máxima namens heel FrieslandCampina de prestigieuze Koning Willem I Prijs in ontvangst. De Koning Willem I Prijs is sinds 1958 de nationale ondernemersprijs van Nederland met als doel creatief en innovatief ondernemerschap te stimuleren. De prijs wordt elke twee jaar uitgereikt aan bedrijven die zich onderscheiden door goed ondernemerschap, durf, daadkracht, duurzaamheid en doorzettingsvermogen vanwege de langetermijnvisie, de inspanningen op het gebied van duurzaamheid en de investeringen in innovatie.

20 38 39 Duurzame melkveehouderij FrieslandCampina vindt het belangrijk dat melk en andere grondstoffen voor de productie van zuivelproducten op duurzame wijze tot stand komen. Daarbij gaat het om methoden voor de melkveehouderij die een zo laag mogelijke impact op het milieu hebben, diervriendelijk zijn en een bijdrage leveren aan maatschappelijk draagvlak voor de melkveehouderij. Dit vraagt om continue verbetering van het vakmanschap en ondernemerschap van leden-melkveehouders. Met het Foqus planet programma biedt FrieslandCampina zijn leden-melkveehouders de instrumenten voor het realiseren van een duurzame bedrijfsvoering. Er worden steeds hogere eisen gesteld aan zuivelproducten en de manier waarop ze geproduceerd worden. Naast product- en ketenkwaliteit verlangen afnemers en maatschappij ook transparantie, duurzaamheid en weidegang. De zuivelsector staat, mede door haar zichtbaarheid en landschappelijke impact, in nauwe verbinding met de samenleving, waarvoor een aantal maatschappelijke thema s extra belangrijk is. Melkveehouders krijgen maatschappelijke waardering voor hun rol in en bijdrage aan het cultuurlandschap en de vitaliteit van het platteland. Daarnaast werkt de sector aan het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen en mineralen (via de mest) en verbruik van energie.