Dierenkliniek Goeree Overflakkee

Transcriptie

1 Dierenkliniek Goeree Overflakkee De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel afwijken van de gangbare literatuur Voeding en voedingsstoffen voor hond en kat De voedingsstoffen Goede voeding is belangrijk om zowel de lengte als de kwaliteit van het leven van een dier te maximaliseren. Dit zouden we het liefst bereiken zonder gezondheidsproblemen. Een voeding kan hierin ondersteunen door alle voedingsstoffen in de juiste balans en juiste hoeveelheid te bevatten. De belangrijkste voedingsstoffen zijn: - water - koolhydraten * - eiwitten * - vetten * - mineralen - vitaminen Hiervan voorzien koolhydraten, eiwitten en vetten het lichaam van brandstof (energie), maar ze dienen hiernaast ook als bouwstof. Het belang van de verschillende voedingsstoffen zal nader worden toegelicht: Water: 1 Er moet altijd schoon, vers water voorhanden zijn, behalve als het huisdier continu en buitensporig veel braakt. 2 De hoeveelheid water die een kat of hond drinkt, hangt af van het type voer dat het eet. Bijvoorbeeld: blikvoer heeft een hoger vochtgehalte dan droogvoer, het voorziet dus voor een deel in de dagelijkse waterbehoefte en zal ervoor zorgen dat een dier minder drinkt dan wanneer deze alleen droogvoer krijgt. De hoeveelheid water die een dier per dag op moet nemen, is ongeveer 50ml per kg lichaamsgewicht per dag. Dit komt neer op 200ml voor een kat van 4kg. Koolhydraten: Koolhydraten voorzien het lichaam van glucose (bloedsuiker). Dit zorgt voor energie, warmteproductie, bouwstoffen voor andere voedingsstoffen en opslag van energie (in de vorm van glycogeen of vet) Een overmaat aan koolhydraten zal in het lichaam worden omgezet in lichaamsvet.

2 Honden en katten hebben geen absolute behoefte aan koolhydraten in hun voeding, zoals voor essentiële aminozuren of vetzuren. Koolhydraten zijn echter wel nodig in de voeding, omdat glucose een onmisbare brandstof is voor het centrale zenuwstelsel en de rode bloedcellen. Droge hondenvoeders bevatten meestal 30 60% koolhydraten, waarvan het grootste deel zetmeel. Dit heeft geen nadelig effect op de hond. Normaal gesproken kunnen katten, als ze een voer krijgen met een laag koolhydraatgehalte en een hoog eiwitgehalte, een adequate bloedglucosespiegel handhaven. De stofwisseling van katten heeft enkele unieke verschillen met die van de hond, waardoor zij geen grote hoeveelheden geabsorbeerde (opgenomen) voedingskoolhydraten efficiënt kunnen gebruiken. Als bij katten het koolhydraatgehalte hoger is dan 40% op basis van de droge stof kunnen er problemen ontstaan. (LET OP: de percentages op de voedingszakken zijn op basis van het totaal gewicht, dus water + droge stof, tenzij anders aangegeven. Hier moet dus eerst een berekening worden uitgevoerd om te bepalen of het koolhydraatgehalte al dan niet te hoog is). De volgende problemen kunnen bij katten ontstaan bij een overmaat aan koolhydraten in de voeding: Slechte vertering diarree trommelzucht (extreme gasvorming) gas Ongunstige metabole effecten: Hyperglycemie (te hoog suikergehalte in het bloed) uitscheiden van significante hoeveelheden glucose (suiker) in de urine. Eiwitten: Eiwitten worden opgebouwd door middel van aan elkaar koppeling van aminozuren. Veel aminozuren kunnen in het lichaam uit andere aminozuren gemaakt worden, maar er zijn enkele die niet in voldoende hoeveelheden gemaakt kunnen worden door het lichaam en dus geleverd moeten worden door het voer. Deze aminozuren worden essentiële aminozuren genoemd. De hond kent 10 essentiële aminozuren die in het voer moeten zitten. De kat kent er 11. Taurine is een essentieel aminozuur voor katten maar niet voor honden en komt alleen voor in dierlijke weefsels. Functie van eiwitten: Eiwitten zijn de essentiële bouwstenen van alle weefsels en organen van het lichaam waaronder: 1. kraakbeen, pezen en ligamenten (collageen en elastine) 2. de samentrekkende elementen van de spieren (actine en myosine) 3. huid, haar en nagels (keratine) 4. bloedeiwitten (hemoglobine, transferrine, albumine en globulines) 5. enzymen 6. hormonen 7. antilichamen. Eiwitten zijn nodig voor elke weefselgroei, aanvulling en herstel. Ze spelen een structurele rol in alle celwanden. Naast als bouwstenen kunnen eiwitten ook gebruikt worden als energiebron. De kwaliteit van een eiwit wordt aangegeven met de biologische waarde. Een hoge biologische waarde van een eiwit wil zeggen dat het de essentiële aminozuren levert naar behoefte van het dier in een hoge verteerbaarheid. Het huisdier heeft dus minder van de voeding nodig om in zijn behoeften te voorzien. Eiwitten worden in de darm eerst afgebroken tot kleinere stukjes en vervolgens worden in het lichaam (o.a. in de lever) deze stukjes weer samengevoegd tot nieuwe eiwitten.

3 Katten hebben een hogere totaal eiwit-behoefte dan honden. Dit komt omdat zelfs als er niet genoeg eiwit in de voeding aanwezig is om bouwstenen aan te vullen, het eiwit ook wordt gebruikt als energiebron. Dit kan gezondheidsproblemen veroorzaken als een kat hongert of niet genoeg eet, vooral wanneer zij ziek is, omdat eiwit dan voor energie wordt gebruikt in plaats van voor herstel. De absolute minimumbehoefte aan voedingseiwit bij honden die een extreem hoge eiwitkwaliteit worden gevoerd, is 6% op basis van de droge stof voor volwassen honden en 9,5% op basis van de droge stof voor honden in de groei. Dit is echter extreem laag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid eiwit met een gemiddelde biologische waarde is vastgesteld op tenminste 18% voor volwassen honden en 22% voor honden in de groei. De minimumbehoefte voor de kat wordt geschat rond de 24% eiwit op basis van de droge stof voor opgroeiende kittens en 14% voor de volwassen katten. Maar ook dit zijn wederom de absolute minimumbehoeften. De aanbevolen hoeveelheid ligt op de 30% voor kittens en 26% voor volwassen katten. Dit is een dagelijkse hoeveelheid en dus niet de minimumbehoefte. Sommige commerciële kattenvoeders bevatten echter 2 4 maal de minimale eiwitbehoefte wat niet geschikt is voor gezonde katten. Grote hoeveelheden eiwit kunnen namelijk schadelijk zijn voor patiënten met nierproblemen. Daarom dient een overmaat aan voedingseiwitten vermeden te worden bij oudere huisdieren, die vaker nieraandoeningen hebben dan jonge huisdieren. Tevens worden nieraandoeningen vaak pas als zodanig gediagnosticeerd als meer dan 70% van de nierfunctie verloren is gegaan. Hierdoor is het dus essentieel om katten geen overmaat aan eiwitten te voeden. Eiwit tekort is echter ook niet goed en kan leiden tot: slechte groei of gewichtsafname anorexie (eetlustverlies) bloedarmoede doffe vacht verlies aan spierweefsel toegenomen vatbaarheid voor ziekten oedeem (vochtophoping in lichaamsweefsels) leververvetting sterfte Vetten: Voedingsvetten moeten energie leveren, helpen bij de opname van vetoplosbare vitaminen (vitamine A, D, E en K) en essentiële vetzuren leveren (omega-3 en omega-6 vetzuren). Essentiële vetzuren zijn nodig als onderdelen van celmembranen om vloeibare membranen te onderhouden, zodat moleculen kunnen passeren, voor de synthese van verscheidene actieve bestanddelen in het lichaam, bv. prostaglandines en om waterverlies via de huid te beperken. Essentiële vetzuren voor de hond zijn: 1. Alfa-linoleenzuur 2. Linoleenzuur Katten hebben naast deze 2 vetzuren ook arachidonzuur nodig, daar zij dit niet uit linoleenzuur kunnen synthetiseren (bereiden). Omega 3 vetzuren hebben een ontstekingsremmend effect en kunnen als ondersteuning worden toegepast bij een grote verscheidenheid aan problemen(bv in geval van huidproblemen of artrose).

4 Als een huisdier een overmaat aan vetten krijgt, zal het meestal ook een overmaat aan energie ontvangen. Dit maakt het dier ontvankelijk voor zwaarlijvigheid. Overmatige opname van vet en energie kan tevens zorgen voor orthopedische ontwikkelingsstoornissen. Vaak is er bij een voeding met hoog vetgehalte een verhoogde behoefte aan bescherming met anti-oxidanten, bv vit E. Een tekort aan essentiële vetzuren kan leiden tot: verstoorde wondgenezing droge, doffe vacht schilferige huid aanleg voor pyodermie (huidaandoening met ettervorming) alopecia (kaalheid) oedemen (vochtophopingen) vochtige dermatitis (huidontsteking) verminderde vruchtbaarheid Vitaminen, anti-oxidanten en mineralen: Vitaminen, anti-oxidanten en mineralen zijn de niet-energie leverende voedingsstoffen, maar zijn wel essentieel voor de gezondheid van het huisdier. Mineralen Mineralen kunnen worden opgesplitst in macro- en micromineralen. Macromineralen zijn: natrium, kalium, chloor, fosfor, zwavel, calcium en magnesium. Micromineralen zijn onder andere: ijzer, zink, koper, selenium en jodium. Mineralen zijn nodig voor: - onderhoud van de skeletstructuur (calcium, fosfor, magnesium) - zuur-base evenwicht en vloeistoffen evenwicht (kalium, natrium, chloor) - cellulaire functie (allemaal) - zenuwgeleiding (kalium, magnesium, natrium, calcium, chloor) - spiersamentrekking (calcium, magnesium, kalium) Mineralen kunnen op verschillende manieren op elkaar reageren. Ze kunnen elkaars opname bevorderen of juist remmen. De belangrijkste mineralen zullen kort nader worden toegelicht. Calcium en fosfor spelen een rol in veel lichaamsfuncties (hormoonafgifte, spiersamentrekking, bloedstolling etc). Bij verminderde opname vanuit de voeding worden tekorten dan ook snel aangevuld door calcium vrij te maken uit bot. Absolute concentraties zijn belangrijk, maar ook de onderlinge verhouding tussen calcium en fosfor. Een afwijkende verhouding kan bij pups en kittens namelijk de groei verstoren. Calcium tekort treed meestal op bij het geven van voeding dat veel fosfor bevat (rijk aan vlees en slacht afval). Calcium overmaat is vooral nadelig voor snel groeiende huisdieren (pups en kittens). Overmatige opname van calcium en calcium/fosfor in verkeerde verhouding kan leiden tot orthopedische ontwikkelingsstoornissen. Een overmaat aan fosfor kan bij katten de kans op nieraandoeningen vergroten. Omdat nieraandoeningen, zoals boven beschreven, vaak pas worden gediagnosticeerd als meer dan 70% van de nierfunctie verloren is gegaan, is het essentieel het fosfor gehalte in de voeding te minimaliseren.

5 Natrium, kalium en chloor zijn de belangrijkste elektrolyten in lichaamsvocht en zijn onder andere betrokken bij de zuur-base balans in het lichaam, het osmotisch evenwicht, het geleiden van zenuwimpulsen en het mogelijk maken en doorgeven van spiersamentrekkingen. Verstoringen kunnen veroorzaakt worden door diarree, braken, koorts, uitdroging, hartaandoeningen, nieraandoeningen, hormonale verstoringen etc. Te kort zal leiden tot spiertrillingen, anorexie, verminderde groei, uitputting en onvermogen het vochtevenwicht te handhaven. Overmaat zal leiden tot nierlijden en hartproblemen. Overmatige opname van natriumchloride kan leiden tot hoge bloeddruk en progressie van nieraandoeningen. Oudere honden en katten hebben een hogere frequentie van hart- en nieraandoeningen. Gezonde katten en honden scheiden de overmaat aan natrium uit in de urine, maar in de vroege stadia van hartaandoeningen kunnen dieren de mogelijkheid om dit te doen verliezen. Het resultaat hiervan is dat de belasting van het hart toeneemt. De half-natte supermarktblikvoeders hebben het hoogste gemiddelde natriumgehalte met hoeveelheden die 19 keer hoger zijn dan de minimale hoeveelheid voor het onderhoud van volwassen dieren. Een speciaal seniorenvoeder zal het dier een gezondere hoeveelheid natrium geven. Overmatige opname van magnesium kan leiden tot struvieturolithiasis bij katten Anti-oxidanten Zuurstof is essentieel om te leven, maar is ook toxisch en een bedreiging voor de gezondheid van alle levende cellen. De verdedigingsmechanismen die het lichaam heeft gevormd om de beschadiging door zuurstof op te vangen zijn de anti-oxidanten. Anti-oxidanten zijn enzymen die het beschadigende effect van zuurstofderivaten in voedsel of weefsel kunnen tegengaan. Oxidatie (verbranding) van voedingsvetten leidt tot de vorming van vrije radicalen (reactieve, instabiele moleculen die voor celschade kunnen zorgen). Vrije radicalen leiden tot verminderde weerstand en andere problemen in het lichaam. Ook worden vrije radicalen gevormd tijdens ontstekingen en chronische ziekteprocessen. Anti-oxidanten beschermen tegen deze vrije radicalen. Er zijn 2 typen anti-oxidanten in voeding: de anti-oxidanten die voorkomen dat de vetten in de voeding ranzig worden en de in het voedsel aanwezige biologisch actieve antioxidanten die de mogelijkheid hebben de beschadigende effecten van vrije radicalen op levende weefsels tegen te gaan. Deze laatste vorm moet voldoende in voeding aanwezig zijn, bv in de vorm van vit C, selenium, glutathion, vit E, beta-caroteen etc. Vitaminen Vitaminen kunnen worden onderverdeeld in de veto plosbare vitaminen en de wateroplosbare vitaminen. Daarnaast is er een groep van vitamine-achtige stoffen die lijken op vitaminen. Vetoplosbaar: Vitamine A (gezichtsvermogen, gezonde vacht, huid, slijmvliezen en tanden),d (calcium en fosforhomeostase), E (biologisch anti-oxidant, membraanintegriteit) en K (bloedstolling) Wateroplosbaar: Vitamine B-complex (onderdelen van enzymen) (thiamine (B1), riboflavine (B2), niacine, Pyridoxine (B6), pantotheenzuur, foliumzuur, cobalamine (B12), biotine, choline) en Vitamine C (biologisch anti-oxidant, afweerfunctie) Vitamine achtige stoffen: L-Carnitine (helpt bij de omzetting van vet in energie), carotenoïden (biologisch anti-oxidant), flavonoiden (biologisch anti-oxidant) Functie: alle vitamines hebben diverse fysiologische functies en zijn essentieel voor het lichaam. Kenmerken van vitamines: - het moet een organische verbinding zijn anders dan vet, eiwit en koolhydraten - het moet een bestanddeel uit de voeding zijn

6 - het moet in kleine hoeveelheden essentieel zijn voor een normaal fysiologisch functioneren - de afwezigheid moet leiden tot een tekortensyndroom - het moet niet gesynthetiseerd worden in hoeveelheden die voldoende zijn om de normale fysiologische functie te ondersteunen Er zijn verschillende vitamine-vitamine interacties. Het ene vitamine is nodig om het andere te kunnen opnemen. Wateroplosbare vitamines worden makkelijk uitgeplast en kunnen slecht in het lichaam worden opgeslagen. Daarom moeten deze dagelijks worden opgenomen. Vetoplosbare vitaminen worden makkelijk opgeslagen en er zal eerder een overmaat (vergiftiging) optreden dan een tekort. Vitamine A vergiftiging kan voorkomen bij katten die een voeding krijgen rijk aan lever of een over-supplementatie met levertraan. Vitamine D vergiftiging kan leiden tot hypercalcemie. Tekorten aan vitaminen kunnen ook voorkomen en dan vooral tekort aan vitamine B: vb. Thiamine tekort door voeren van rauwe vis (bevat thiaminase, wat thiamine afbreekt) en biotine tekort bij katten die rauw eiwit eten (rauw eiwit bevat avidine wat aan biotine bindt, zodat het niet werkzaam is). De voeding Een commercieel bereid diervoeder voldoet meestal aan de minimumvereisten wat betreft de voedingsstoffen voor honden en katten. Slechte voeders worden vaak veroorzaakt door een voedingsstoffen overmaat in plaats van een voedingsstoffen tekort. Een overmaat aan enkele van deze voedingsstoffen kan zoals eerder genoemd de kans op ziekte doen toenemen. Vaak leidt een overmaat aan voedingsstoffen ook tot een verhoogde ontlasting. Een optimaal samengesteld hoogkwalitatieve voeding zal in kleinere hoeveelheden volstaan om aan de specifieke dagelijkse behoefte van katten en honden te voldoen. Dit zorgt vaak ook voor een lagere kostprijs per dag. Senioren kunnen zich minder goed aanpassen aan schommelingen in de opname van voedingsstoffen. Daarom moeten voeders voor oudere honden en katten strikter en consequenter voldoen aan de behoeften. Vandaar het belang van een wereldwijde vaste formule die niet onderhevig is aan prijsschommelingen van de grondstoffen. Fabrikanten van zogezegd goedkopere diervoeders zullen in geval van een grondstoffenprijsstijging op zoek gaan naar alternatieve en vaak goedkopere grondstoffen, waardoor ze geen consistente en superieure formule kunnen garanderen. Ook pups en kittens stellen hogere eisen aan hun voeding. Pups en kittens hebben tijdens de eerste levensmaanden vooral veel extra energie nodig voor de groei en ontwikkeling van hun lichaam. Een pup heeft bijvoorbeeld gedurende de eerste paar maanden van zijn leven, waarin hij het snelst groeit, ca 2 x zoveel energie nodig dan een volwassen hond van hetzelfde gewicht. Naast een hogere energiebehoefte hebben pups en kittens ook een hogere eiwitbehoefte. Eiwitten zijn zoals eerder beschreven nodig voor de opbouw van het lichaam, zoals spieren, organen en vacht. Daarnaast zijn eiwitten onmisbaar voor een goede afweer en het algemeen functioneren van het lichaam. Als de voeding onvoldoende eiwitten bevat of eiwitten van slechte kwaliteit, zal de pup of het kitten minder goed groeien, een doffe vacht hebben en vaak ziek zijn. De groei en gezondheid van jonge dieren zijn ook afhankelijk van de juiste gehaltes aan belangrijke vitaminen, zoals vitamine A, D en E en mineralen, zoals ijzer (voor de opbouw van het bloed), koper (voor het bindweefsel) en calcium en fosfor (voor sterke tanden en botten).

7 Verkeerde verhoudingen of overmaat aan bijvoorbeeld calcium en fosfor in de voeding kan bijvoorbeeld zorgen voor skeletafwijkingen. Voeding voor jonge dieren is ook aangepast aan het maagdarmkanaal. Dit is bij jonge dieren nog niet helemaal volgroeid. Daarom is juniorvoeding lichter verteerbaar en heeft het een verlaagd zetmeelgehalte. Hoogkwalitatieve ingrediënten zijn gemakkelijk verteerbaar, helpen de hoeveelheid ontlasting te verminderen en ondersteunen een gezonde huid en vacht. De ingrediënten vormen de basis waarop zowel de goede voeding als de goede smaak berusten. Een voorbeeld van een goede voeding is voeding van Hill s Pet Nutrition. Hill s Pet Nutrition heeft strenge ingrediëntspecificaties, ondersteund door regelmatige testen en een zorgvuldige behandeling tijdens de opslag en de productie. Dit garandeert dat alle producten van hoge kwaliteit zijn. Om de maximale versheid te garanderen, worden veel ingrediënten in Hill s voeders binnen enkele uren na hun productie gebruikt. Deze nadruk op versheid wordt weerspiegeld in de hoge smakelijkheidscores van de producten. Goede smakelijkheid is niet hetzelfde als goede uitgebalanceerde voeding. Nauwkeurig uitgebalanceerde, correcte voeding is altijd belangrijker. Door het effectieve kookproces hoeft Hill s geen conserveringsmiddelen aan het voer toe te voegen. Zowel het Hill s blikvoer als het Hill s droogvoer is volledig vrij van conserveringsmiddelen. Hill s voeders worden gemaakt met de beste, natuurlijke ingrediënten. Om kwaliteit en consistentie te waarborgen wordt de zogenaamde fixed formula toegepast. Dat wil zeggen de ingrediënten worden bij een vaste afnemer volgens vooraf bepaalde specificaties aangeleverd. Daarnaast verricht Hill s veel onderzoek naar aandoeningen van honden en katten en de mogelijkheden worden onderzocht om die met een specifieke voeding te helpen behandelen. Hill s voeders bevatten de optimale hoeveelheden van benodigde voedingsstoffen voor het dier en het heeft een hoge verteerbaarheid. Hierdoor hoeft minder van het product te worden gegeven. Soms lijkt het wel duurder dan andere merken. Als men de kosten per dag berekent, wordt een en ander in een heel ander perspectief geplaatst. Alle petfoodfabrikanten gebruiken dierlijke ingrediënten die niet voor menselijk voeding worden gebruikt maar deze zijn wel afkomstig van dieren die goedgekeurd zijn voor humane consumptie. Als dierlijke eiwitbron gebruikt Hill s kippenmeel. Bij de vermelding kippenmeel wordt het water verwijderd voor de extrusie. De gebruikte ingrediënten zijn hoogwaardige materialen die zorgen voor de juiste nutritionele eigenschappen van het kippenmeel. (Kippen)Vlees bevat 50-70% water. Bij de vermelding kippenvlees wordt het water na de extrusie verwijderd. Andere voorbeelden van voederfabrikanten van uitgebalanceerde diervoeders zijn Royal Canin en Eukanuba. Sommige diereigenaren geven de voorkeur aan het voeren van vers vleesvoeding. Een voorbeeld van een kwalitatief goede vleesvoeding is Carnibest. Het principe van vers vleesvoeders is gebaseerd op de gedachte dat carnivoren het best functioneren als ze zogenaamd levend voedsel krijgen. Onder levend voedsel wordt dan verstaan vers spiervlees, rauwe botten, vers orgaanvlees en verse groenten. Een klein deel van de voeding bestaat uit rijst en oliën. Carnibest is graan en gluten vrij. De gedachte is dat vers vleesvoeding beter aansluit bij de natuurlijke behoeften van de dieren en dat dit dus zal leiden tot minder gezondheidsproblemen.

8 Carnibest bestaat daarmee voor maar een klein deel uit koolhydraten en voor het grootste gedeelte uit eiwitten en vetten. Copyright 2011 by Dierenkliniek Goeree Overflakkee Voor overname van onze artikelen zie de algemene voorwaarden van Dierenkliniek Goeree Overflakkee