BEZOEKERSGIDS

Transcriptie

1 -1- BEZOEKERSGIDS Inhoud WINTERGERST RASSENPROEF WINTERGERST Proefopzet Perceelgegevens Waarnemingen Eigenschappen per ras FUNGICIDEPROEF WINTERGERST Proefopzet Perceelgegevens Proefobjecten Waarnemingen WAARNEMINGSVELDEN WINTERGERST Proefopzet Perceel Perceel WINTERTARWE RASSENPROEF WINTERTARWE LCG Proefopzet Perceelgegevens Waarnemingen wintertarwe Eigenschappen per ras FUNGICIDEPROEF BLADZIEKTEN WINTERTARWE LCG Proefopzet Perceelgegevens Waarnemingen FUNGICIDEPROEF AARZIEKTEN WINTERTARWE LCG Proefopzet Perceelgegevens Schema s fungicidenbehandeling FUNGICIDEPROEF WINTERTARWE: COMMERCIËLE SCHEMA S Proefopzet Perceelgegevens Schema s fungicidenbehandeling BELANG VAN BLADMESTSTOFFEN IN DE GRAANTEELT Proefopzet Perceelgegevens Proefplan BESTRIJDING VAN HET GRAANHAANTJE: EEN STAP RICHTING IPM Proefopzet Perceelgegevens... 32

2 -2- SUIKERBIETEN WAARNEMINGSVELD 1 SUIKERBIETEN Perceelgegevens Tellingen WAARNEMINGSVELD 2 SUIKERBIETEN Perceelgegevens WAARNEMINGSVELDEN EN SITUATIE VAN DE BIETEN Inleiding Situatie van de bieten de eerste bietenmaanden van MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDINGSPROEF Proefopzet Perceelgegevens AARDAPPELEN RASSENPROEF AARDAPPELEN Proefopzet Perceelgegevens CICHOREI PROEF TEELTTECHNIEK Proefopzet Perceelgegevens Waarnemingen en tellingen Bespreking KWALITEITSPROEF CICHOREI Proefopzet Perceelgegevens Proefopzet Waarnemingen CHEMISCHE ONKRUIDBESTRIJDINGSPROEF Proefopzet Perceelgegevens Proefprotocol onkruidbestrijding Weergegevens MECHANISCHE ONKRUIDBESTRIJDINGSPROEF Proefopzet Perceelgegevens SCHIETERSPROEF CICHOREI Proefopzet Perceelgegevens Uitgezaaide rassen... 56

3 -3- MAÏS RASSENPROEF KORRELMAÏS Proefopzet Perceelgegevens Rassen + opkomsttelling OOGSTTIJDSTIPPENPROEF MAÏS Proefopzet Perceelgegevens Proefobjecten ANDERE RIJAFSTANDEN BIJ MAÏS Proefopzet Perceelgegevens ONKRUIDBESTRIJDINGSPROEF MAÏS Proefopzet Perceelgegevens Weersgegevens Onkruidbestrijdingsschema s STIKSTOFEFFICIËNTIE IN MAÏS Probleemstelling Proefopzet Perceelgegevens EROSIEBESTRIJDING MAÏS Proefopzet Perceelgegevens Aangelegde objecten LEADER-PROJECT: OP WEG NAAR EEN EFFICIËNTERE BEMESTING Proefopzet Perceelgegevens perceel Perceelgegevens perceel ERWTEN GIF-PROJECT: INNOVATIEVE BEMESTING IN LIMBURGSE GROENTEN Probleemstelling Proefopzet Aangelegde objecten Perceelgegevens... 79

4 1 Rassenproef wintergerst -4- WINTERGERST Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen, de Vlaamse Overheid - Departement Landbouw & Visserij (Ir. J.L. Lamont en F. Flusu). 1.1 Proefopzet Zestien verschillende rassen werden behandeld met twee fungiciden. Ze worden met elkaar vergeleken op vlak van opkomst, groei, bloei, ziektedruk, productie en kwaliteit. Alle rassen werden behandeld met Argento. Enkel voor het ras Domino hadden we zowel behandeld (Domino Gaucho Duo FS) als onbehandeld zaadgoed (Domino Redigo) ter beschikking. Elk ras wordt beproefd in vier herhalingen. 1.2 Perceelgegevens a. Voorvrucht: wintertarwe en mosterd b. Zaaidatum: c. Zaaidichtheid: 250 korrels per m² klassieke rassen 188 (250 25%) korrels per m² hybride rassen d. Onkruidbestrijding: Liberator 0,6 l per ha e. Bladluisbestrijding: zaaizaadbehandeling (Argento), behalve Domino Redigo f. Bemesting: Chemische stikstof: - stikstofindex: 153 (normaal) - stikstofbehoefte: 140 eenheden per ha - De stikstof werd gefractioneerd toegediend bij de volgende ontwikkelingsstadia van de wintergerst: eerste fractie: 84 eenheden (vloeibare aan 218 l/ha) per ha bij de uitstoeling tweede fractie: 56 eenheden per ha bij de stengelstrekking

5 -5- Ontledingsuitslag bouwlaag Bepaling Uitslag Ontleding Streefzone Beoordeling Grondsoort Leem ph-kcl Tamelijk hoog C in % (humus) Tamelijk hoog Fosfor (P) Normaal Kalium Tamelijk laag Magnesium (Mg) Normaal Calcium (Ca) Normaal Natrium (Na) < Zeer laag g. Fungicidebehandelingen: 1e 2 e knoop ( ) Laatste blad ( ) Cebara 1,5 l/ha Skyway Xpro 1 l/ha Geen fungicide gespoten in controle h. Halmverkorter: Moddus 0,5 l/ha i. Halmversteviger: Ethefon 0,8 l/ha

6 Waarnemingen Onderstaande tabel geeft per ras de mandataris, het duizendkorrelgewicht in gram (zowel het DKG dat op de zak aangegeven stond als het DKG dat we zelf bepaald hebben) en de uitgezaaide hoeveelheid zaad in kg per ha. Nr. Ras Mandataris DKG zak (g) DKG bepaald (g) kg/ha aan 250 korrels/m² 1 Berline Clovis Matton Etincel 3 KWS Tenor Jorion/ Philip-Seeds Rigaux Semences KWS Tonic Aveve Meridian Aveve Monique Jorion/ Philip-Seeds Rafaela Clovis Matton Tequila Clovis Matton Veronica (Lima 1301) Clovis Matton Smooth* Syngenta Seeds Unival Jorion/ Philip-Seeds Zzoom* Syngenta Seeds Quadriga SCAM Domino (Redigo = onbehandeld) Jorion/ Philip-Seeds Wootan* Syngenta seeds Casino Jorion/ Philip-Seeds Domino (Gaucho Duo FS) Jorion/ Philip-Seeds Gemeenschappelijke rassen (= rassen die op alle proeflocaties aanliggen) zijn grijs gearceerd. *hybride rassen uitgezaaid aan 188 korrels/m² = %

7 -7- Opkomst Opkomsttelingen werden uitgevoerd op We zien hier enerzijds de opkomst uitgedrukt in aantal planten per vierkante meter en anderzijds de procentuele opkomst. Nr. Ras Opkomsttelling planten/m² % Opkomst 1 Berline % 2 Etincel % 3 KWS Tenor % 4 KWS Tonic % 5 Meridian % 6 Monique % 7 Rafaela % 8 Tequila % 9 Veronica (Lima 1301) % 10 Smooth* % 11 Unival % 12 Zzoom* % 13 Quadriga % 14 Domino (Redigo = onbehandeld) % 15 Wootan* % 16 Casino % 17 Domino (Gaucho Duo FS) % Gemiddelde 98% *Hybride rassen

8 -8- Ziektetelling Voor alle aangelegde rassen, nl. de zestien rassen uit de officiële proef, werd de relatieve ziekteresistentie per ras bepaald. Hiervoor werd een schaal van 1 tot 9 gehanteerd (9 = geen aantasting; 1 = zeer zware aantasting). De ziektetellingen werden uitgevoerd in een onbehandelde strook (controle) alsook in het behandelde gedeelte. Dit gebeurde op Onderstaande tabel geeft de resultaten weer van de ziektetellingen. Bladvlekken Netvlekken Witziekte Dwergroest Nr. Ras controle beh controle beh controle beh controle beh 1 Berline Etincel KWS Tenor KWS Tonic Meridian Monique Rafaela Tequila Veronica (Lima 1301) Smooth* Unival Zzoom* Quadriga Domino (Redigo = onbehandeld) Wootan* Casino Domino (Gaucho Duo FS) *Hybride rassen

9 Eigenschappen per ras Berline (Clovis Matton) Halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte en dwergroest Weinig gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte Korte strolengte, zeer goede legervastheid Etincel (Jorion/Philip-Seeds) Vroeg ras Weinig gevoelig voor dwergroest Tamelijk gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte en witziekte Gemiddelde strolengte, goede legervastheid KWS Tenor (Rigaux) Halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte Weinig gevoelig voor bladvlekkenziekte en dwergroest Matig gevoelig voor netvlekkenziekte Gemiddelde tot lange strolengte, goede legervastheid KWS Tonic (Aveve) Vroeg - halfvroeg ras Matig gevoelig voor net- en bladvlekkenziekte Weinig gevoelig voor dwergroest en witziekte Halfkorte strolengte, zeer goede legervastheid Meridian (Aveve) Halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte Weinig gevoelig voor witziekte en dwergroest Halflange strolengte, zeer goede legervastheid Monique (Jorion/Philip-Seeds) Halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte en witziekte Weinig gevoelig voor dwergroest Lange strolengte, goede legervastheid Rafaela (Clovis Matton) Zeer vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte, dwergroest en netvlekkenziekte Matig gevoelig voor bladvlekkenziekte Eerste ras resistent tegen dwervergelingsvirus Halflange strolengte, behoorlijk legervast Tequila (Clovis Matton) Halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte, bladvlekkenziekte en ramularia Weinig gevoelig voor netvlekkenziekte en dwergroest Halflange strolengte, goede legervastheid Veronica (Lima 1301) (Clovis Matton) Halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte, bladvlekkenziekte en ramularia Weinig gevoelig voor netvlekkenziekte en dwergroest Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid

10 -10- Smooth* (Syngenta Seeds) Halfvroeg ras Weinig gevoelig voor witziekte, blad- en netvlekkenziekte Matig gevoelig voor dwergroest Gemiddelde strolengte, behoorlijk legervast Unival (Jorion/Philip-Seeds) Laat ras Weinig gevoelig voor dwergroest en witziekte Tamelijk gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte Gemiddelde tot lange strolengte, goede legervastheid Zzoom* (Syngenta Seeds) Halfvroeg ras Weinig gevoelig voor witziekte en bladvlekkenziekte Matig gevoelig voor netvlekkenziekte en dwergroest Gemiddelde strolengte, behoorlijke legervastheid Quadriga (SCAM) Zeer laat ras Weinig gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte en witziekte Matig gevoelig voor dwergroest Gemiddelde strolengte, vrij goede legervastheid Domino (Redigo = onbehandeld) (Jorion/Philip-Seeds) Halfvroeg ras Weinig gevoelig voor dwergroest Tamelijk gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte en witziekte Resistent tegen dwergvergelingsvirus Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid Wootan* (Syngenta Seeds) Halfvroeg ras Weinig gevoelig voor witziekte, net- en bladvlekkenziekte Matig gevoelig voor dwergroest Gemiddelde strolengte, tamelijk goede legervastheid Casino (Jorion/Philip-Seeds) Zeer vroeg ras Tamelijk gevoelig voor dwergroest en bladvlekkenziekte Gevoelig voor netvlekken- en witziekte Gemiddelde strolengte, goede legervastheid Domino (Gaucho Duo FS) (Jorion/Philip-Seeds) Halfvroeg ras Weinig gevoelig voor dwergroest Tamelijk gevoelig voor blad- en netvlekkenziekte en witziekte Resistent tegen dwergvergelingsvirus Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid Ras voor de eerste maal in LCG-rassenproef, eigenschappen van de rassen zijn gebaseerd op de beschikbare infofiche van de mandataris

11 2 Fungicideproef wintergerst 11 Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen, de Vlaamse Overheid - Departement Landbouw & Visserij (Ir. J.L. Lamont en F. Flusu) en een landbouwer. 2.1 Proefopzet In deze proef hebben we negen verschillende fungicidebehandelingen uitgetest die we onderling en ook met het controleobject hebben vergeleken. Dit werd beproefd op één ras, namelijk KWS Tonic. Hiervan krijgen 6 objecten één behandeling en de 3 andere objecten een tweede behandeling. Zo kunnen we ze vergelijken naar ziektedruk toe. De proef gebeurt in vier herhalingen. 2.2 Perceelgegevens a. Voorvrucht: wintertarwe en mosterd b. Zaaidatum: c. Ras: KWS Tonic met DKG = 49 d. Zaaidichtheid: 250 korrels per m² e. Opkomstpercentage 89% f. Onkruidbestrijding: Liberator 0,6 l per ha g. Bladluisbestrijding: zaaizaadbehandeling (Argento) h. Bemesting: De stikstof werd gefractioneerd toegediend bij de volgende ontwikkelingsstadia van de wintergerst: eerste fractie: 84 eenheden per ha bij de uitstoeling tweede fractie: 56 eenheden per ha bij de stengelstrekking i. Fungicidebehandeling: zie proefobjecten j. Halmverkorter: Moddus 0,5 l/ha (alles is verkort, dus ook de controle) k. Halmversteviger: Ethefon 0,8 l/ha

12 Proefobjecten Nr. Behandeling Stadium Firma Datum Richtprijs ( /ha, excl. BTW) 1 Controle Adexar 1,25 l/ha Laatste blad BASF Ceriax 1,5 l/ha Laatste blad BASF Evora Xpro 1 l/ha Laatste blad Bayer Bontima 1,5 l/ha + Amistar Opti 1,25 l/ha Laatste blad Syngenta Bontima 2 l/ha Laatste blad Syngenta Bontima 2 l/ha + Bravo 1 l/ha Laatste blad Syngenta Stereo 2 l/ha Evora Xpro 1 l/ha 1 ste -2 e knoop Syngenta Laatste blad Bayer Stereo 2 l/ha Adexar 1,25 l/ha 1 ste -2 e knoop Syngenta Laatste blad BASF Stereo 2 l/ha Ceriax 1,5 l/ha 1 ste -2 e knoop Syngenta Laatste blad BASF

13 Waarnemingen Ziektetellingen Aanwezigheid van bladziekten werd waargenomen op de bovenste drie bladeren. Quotatie van ziekte: 9 = volledig gezond, 1 = volledig ziek De ziektedruk werd beoordeeld op Door de koude heeft de witziekte zich slechts zeer miniem kunnen ontwikkelen waardoor deze bijna niet werd waargenomen. De ziekte bevindt zich vooral onderaan het gewas. Object Bladvlekken Netvlekken Dwergroest

14 14 3 Waarnemingsvelden wintergerst Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen, de Vlaamse Overheid - Departement Landbouw & Visserij (ir. J.L. Lamont & F. Flusu) en een landbouwer. 3.1 Proefopzet Op 2 praktijkpercelen werd in de herfst de bladluizenaantasting nagegaan in wintergerst. Alle wintergranen kunnen aangetast worden door bladluizen, maar het is vooral opletten geblazen bij wintergerst en vroeg gezaaide wintertarwe. Bij temperaturen van 10 à 12 C vinden bladluisvluchten plaats, hetgeen betekent dat er aantasting mogelijk is in het vroege najaar. Echter niet alle bladluizen zijn virulent of virusdragend plus de virulentie is jaar- en streekafhankelijk. Enkel een laboratoriumtest kan uitsluitsel geven over de virulentie van bladluizen. Bevorderlijke factoren voor bladluisaantasting zijn: - Vroege zaai - Aanhoudend zacht weer - Beschut gelegen percelen - Graanpercelen in de nabijheid van met bladluizen geïnfecteerde maïsvelden - Aanwezigheid van bladluizen in graan- en maïspercelen tijdens voorafgaande zomer 3.2 Perceel Perceelgegevens a. Voorvrucht: Wintertarwe b. Zaaidatum: c. Insecticide gespoten Decis 0,2 l/ha d. Zaaidichtheid: 250 korrels per m² e. Ras: Casino

15 Waarnemingen Tellingen en bespreking Tellingen werden uitgevoerd in een beschut gelegen onbehandeld object op bladluizen die de vergelingsvirusziekte bij de gerst kunnen verspreiden. Datum van de telling Bladluizen Stadium Op 2% van de planten 1 e -2 e blad Geen bladluizen gevonden 2 e -3 e blad Bespreking Uit de tellingen op dit waarnemingsveld blijkt dat er niet veel bladluizen aanwezig waren. Op 26 oktober was de behandelingsdrempel van 5% niet overschreden, maar de beschutte ligging en het voorspelde aanhoudende zachte weer (en regen) liet besluiten een bladluisbestrijding uit te voeren samen met de onkruidbestrijding op 28 oktober In het voorjaar was er geen schade van het dwergvergelingsvirus waarneembaar. 3.3 Perceel Perceelgegevens a. Voorvrucht: wintertarwe b. Zaaidatum: c. Zaaidichtheid: 250 korrels/m² d. Ras: Rafaela (eerste ras resistent tegen dwergvergelingsvirus) Waarnemingen Datum van de telling Bladluizen Stadium Op 2% van de planten 1 e -2 e blad Op 3% van de planten 2 e -3 e blad Bespreking Uit de tellingen op dit waarnemingsveld blijkt dat er niet veel bladluizen aanwezig waren. Op dit waarnemingsveld werd het ras Rafaela uitgezaaid. Dit ras is resistent tegen het dwergvergelingsvirus. Daardoor diende er geen bladluisbestrijding te worden uitgevoerd om overdracht van het dwergvergelingsvirus te vermijden. In het voorjaar was geen schade van het dwergvergelingsvirus waarneembaar.

16 16 WINTERTARWE 1 Rassenproef Wintertarwe LCG Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen ( LCG ) en Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij (Ir. J.L. Lamont en F. Flusu) en een landbouwer. 1.1 Proefopzet Vergelijking van achtentwintig rassen behandeld volgens het adviessysteem EPIPRE, er wordt ook een strook als controle gehouden voor het beoordelen van de ziektegevoeligheid van het ras. Er worden in het groeiseizoen verschillende tellingen uitgevoerd, zowel in de controle als in het behandelde gedeelte. Alle rassen werden behandeld met een standaard zaadontsmetting. De rassen liggen aan in vier herhalingen. 1.2 Perceelgegevens a. Voorvrucht: cichorei b. Zaaidatum: c. Zaaidichtheid: 350 korrels per m² d. Onkruidbestrijding in na-opkomst: Capri Twin 200 g/ha + Hussar Ultra 0,1 l/ha e. Insecticide: Karate Zeon 0,050 l/ha (bladluizenbestrijding) f. Bemesting: Ontledingsuitslag bouwlaag Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling Grondsoort Leem ph-kcl 7.0 6,6 7,2 Gunstig C in % (humus) 1,8 1,2 1,6 Tamelijk hoog Fosfor (P) Hoog Kalium (potas) (K) Tamelijk hoog Magnesium (Mg) Hoog Calcium (Ca) Normaal Natrium (Na) Normaal

17 17 Chemische stikstof: - stikstofindex: 118 (zeer laag) - stikstofbehoefte: Sahara 225 eenheden per ha eerste fractie: 100 eenheden per ha bij de uitstoeling tweede fractie: 100 eenheden per ha bij de stengelstrekking derde fractie: geen g. Halmverkorter: Moddus 0,3 l/ha + CCC 1 l/ha h. Fungicide : Bladbehandeling Aarbehandeling Voorlaatste blad Aar volledig verschenen Granovo 1,7 l/ha Ceriax 1,75 l/ha

18 Waarnemingen wintertarwe Nr. Ras Mandataris DKG zak (g) DKG bepaald (g) Gemeenschappelijke rassen (= rassen die op alle proeflocaties aanliggen) zijn grijs gearceerd. Opkomst en hoogte kg/ha aan 350 korrels/m² 1 Anapolis Clovis Matton Atomic Aveve Benchmark Clovis Matton / ,5 4 Bergamo Jorion/ Philip-Seeds ,5 5 Britannia Phytosystem Cellule Clovis Matton ,5 7 Collector Clovis Matton ,5 8 Gedser Jorion/ Philip-Seeds Graham SCAM Henrik Aveve ,5 11 JB Diego Ets L. Rigaux S.A ,5 12 KWS Ozon Aveve ,5 13 KWS Siskin Aveve KWS Smart Aveve ,5 15 Lithium 16 Mentor 17 Popeye Jorion/ Philip-Seeds Jorion/ Philip-Seeds Jorion/ Philip Seeds , , ,5 18 Reflection SCAM ,5 19 RGT Mondio Jorion/ Philip-Seeds RGT Sacramento Clovis Matton Rubisko Clovis Matton ,5 22 Sahara Aveve Tobak Clovis Matton ,5 24 Albert Aveve ,5 25 Fructidor Jorion/ Philip-Seeds Mosaïc Phytosystem RGT Reform Clovis Matton Terroir SCAM

19 19 Opkomsttellingen werden uitgevoerd op in het 2 de -3 de bladstadium. Nr. Ras Opkomsttelling (planten/m²) % Opkomst 1 Anapolis % 2 Atomic % 3 Benchmark % 4 Bergamo % 5 Britannia % 6 Cellule % 7 Collector % 8 Gedser % 9 Graham % 10 Henrik % 11 JB Diego % 12 KWS Ozon % 13 KWS Siskin % 14 KWS Smart % 15 Lithium % 16 Mentor % 17 Popeye % 18 Reflection % 19 RGT Mondio % 20 RGT Sacramento % 21 Rubisko % 22 Sahara % 23 Tobak % 24 Albert % 25 Fructidor % 26 Mosaïc % 27 RGT Reform % 28 Terroir % Gemiddelde 88%

20 20 Vroegheid en ziektetellingen De evaluatie op de aanwezigheid van bladziekten gebeurde op de bovenste drie bladeren in zowel de behandelde als de onbehandelde strook (controle). De ziekteaantasting wordt weergegeven op een schaal van 1 tot 9 (1 = volledig aangetast, 9 = volledig gezond). Bruine roest en witziekte werden niet gescoord aangezien er (nog) geen ziektedruk was. De quotering van de vroegheid (uitgedrukt in percentage van de aren die verschenen zijn) en de ziektes werden uitgevoerd op Nr. Ras Vroegheid Bladseptoria Gele roest (% aren uit) Controle Behandeld Controle Behandeld 1 Anapolis 50% Atomic 30% 4,5 6,5 4,5 7,5 3 Benchmark 20% 4 7,5 2 5,5 4 Bergamo 30% 7 7, Britannia 0% 7 7, Cellule 90% 5, Collector 80% 7, Gedser 40% 5,5 7 6,5 8 9 Graham 5% Henrik 0% 7,5 8 7, JB Diego 0% 7 7,5 7 7,5 12 KWS Ozon 5% 7, KWS Siskin 5% 7, KWS Smart 0% 7 7, Lithium 70% 5,5 7 5, Mentor 0% 7, Popeye 0% 6,5 7 7, Reflection 0% 5,5 8 5, RGT Mondio 95% 7, RGT Sacramento 70% 7, Rubisko 80% 7 7, Sahara 0% 7, Tobak 0% 7 7, Albert 10% 7, Fructidor 80% 6, Mosaïc 0% RGT Reform 0% 7, Terroir 0% 7;

21 Eigenschappen per ras Anapolis (Clovis Matton) Voedertarwe (C), halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte, bruine roest, septoria en aarfusarium Weinig gevoelig voor gele roest Gemiddelde strolengte, vrij goede legervastheid Atomic (Aveve) Baktarwe (BPS), halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor bruine roest Weinig gevoelig voor septoria en aarziekten Tamelijk gevoelig voor gele roest en witziekte Halfkorte strolengte, zeer goede legervastheid Benchmark (Clovis Matton) Voedertarwe (B), halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte Matig gevoelig voor bruine roest en aarfusarium Gevoelig voor gele roest en bladseptoria Vrij lange strolengte, goede legervastheid Bergamo (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (BPS), halfvroeg ras Weinig gevoelig voor gele roest Tamelijk gevoelig voor bladseptoria en aarfusarium Gevoelig voor witziekte en bruine roest Tamelijk lange strolengte, zeer goede legervastheid Britannia (PhytoSystem.) Voedertarwe (C), laat ras Weinig gevoelig voor bladvlekkenziekte en bruine roest Vrij gevoelig voor gele roest en witziekte Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid Cellule (Clovis Matton) Baktarwe (A), zeer vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor gele roest Weinig gevoelig voor aarfusarium Vrij gevoelig voor bladseptoria, witziekte en bruine roest Korte strolengte, zeer goede legervastheid Collector (Clovis Matton) Baktarwe (BPS), vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor gele roest en aarfusarium Weinig gevoelig voor witziekte, bruine roest en septoria Korte strolengte, zeer goede legervastheid

22 22 Gedser (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (B2), halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor aarfusarium Weinig gevoelig voor bruine roest en witziekte Tamelijk gevoelig voor gele roest, bladseptoria en voetziekten Gemiddelde strolengte, goede legervastheid Graham (SCAM) Baktarwe (BP), halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte en gele roest Tamelijk gevoelig voor bruine roest, bladseptoria en voetziekten Halfkorte strolengte, matige legervastheid Henrik (Aveve) Voedertarwe, halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte en aarfusarium Weinig gevoelig voor bruine roest en septoria Vrij gevoelig voor gele roest Vrij lange strolengte, zeer goede legervastheid JB Diego (Rigaux) Voedertarwe (B), halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte Weinig gevoelig voor gele roest en aarziekten Matig gevoelig voor bruine roest, septoria en voetziektes Gemiddelde strolengte, goede tot zeer goede legervastheid KWS Ozon (Aveve) Baktarwe (A), halfvroeg ras Weinig gevoelig voor witziekte, gele roest en aarfusarium Matig gevoelig voor bladseptoria Gevoelig voor bruine roest Halflange strolengte, zeer goede legervastheid KWS Siskin (Aveve) Voedertarwe, halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor gele roest, witziekte en aarfusarium Weinig gevoelig voor bruine roest en septoria Halfkorte strolengte, zeer goede legervastheid KWS Smart (Aveve) Voedertarwe, halflaat ras Weinig gevoelig voor aarfusarium, witziekte, septoria en bruine en gele roest Tamelijk gevoelig voor bladseptoria Lange strolengte, matige legervastheid Lithium (Jorion/Philip-Seeds) Voedertarwe, vroeg ras Weinig gevoelig voor witziekte Matig gevoelig voor aarfusarium en bruine roest Vrij gevoelig voor gele roest en bladseptoria Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid

23 23 Mentor (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (BPS, B1), halflaat ras Weinig gevoelig voor witziekte en bruine roest Matig gevoelig voor voetziekten en aarfusarium Tamelijk gevoelig voor bladseptoria en gele roest Gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid Popeye (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (B2), halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor gele roest Weinig gevoelig voor bruine roest en bladseptoria Gevoelig voor witziekte Zeer gevoelig voor voetziekten en aarfusarium Gemiddelde strolengte, goede legervastheid Reflection (SCAM) Voedertarwe, halfvroeg tot halflaat ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte en bruine roest Tamelijk gevoelig voor gele roest, bladseptoria en voetziekten Korte tot gemiddelde strolengte, zeer goede legervastheid RGT Mondio (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (BPS), zeer vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor gele roest Zeer gevoelig voor aarfusarium, voetziekten, bruine roest en bladseptoria Gemiddelde strolengte, goede legervastheid RGT Sacramento (Clovis Matton) Baktarwe (BPS), zeer vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor gele en bruine roest en aarfusarium Weinig gevoelig voor witziekte en septoria Vrij korte strolengte, zeer goede legervastheid Rubisko (Clovis Matton) Baktarwe (BP), vroeg ras Weinig gevoelig voor bruine roest en aarfusarium Matig gevoelig voor witziekte, bladseptoria en gele roest Korte strolengte en goede legervastheid Sahara (Aveve) Voedertarwe, halflaat ras Weinig gevoelig voor bruine roest, witziekte, septoria en aarfusarium Vrij gevoelig voor gele roest Halfkorte strolengte, zeer goede legervastheid Tobak (Clovis Matton) Baktarwe (BP), halflaat ras Weinig gevoelig voor witziekte, gele roest en septoria Vrij gevoelig voor bruine roest en aarfusarium Gemiddelde strolengte en goede legervastheid

24 24 Albert (Aveve) Voedertarwe (B-tarwe), halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor septoria, aarfusarium en gele roest Weinig gevoelig voor bruine roest Tamelijk gevoelig voor witziekte Lange strolengte, zeer goede legervastheid Fructidor (Jorion/Philip-Seeds) Baktarwe (BPS), vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor bruine roest Weinig gevoelig voor gele roest, witziekte en bladseptoria Gevoelig voor voetziekten en aarfusarium Halflange strolengte, goede legervastheid Mosaïc (Phytosystem) Voedertarwe, vroeg ras Weinig gevoelig voor voetziektes, gele roest, bladseptoria en aarfusarium Matig gevoelig voor bruine roest en meeldauw Korte strolengte, zeer goede legervastheid RGT Reform (Clovis Matton) Baktarwe (A), halflaat ras Weinig gevoelig voor aarfusarium, bruine roest en witziekte Gevoelig voor gele roest Halflange strolengte, zeer goede legervastheid Terroir (SCAM) Baktarwe, halfvroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte en gele roest Matig gevoelig voor bruine roest Gevoelig voor bladseptoria en voetziektes Gemiddelde strolengte, goede legervastheid RGT Texaco (Buiten proef) (Clovis Matton) Baktarwe (BPS), vroeg ras Zeer weinig gevoelig voor witziekte Weinig gevoelig voor gele en bruine roest, septoria en aarfusarium Halflange strolengte, zeer goede legervastheid

25 2 Fungicideproef bladziekten wintertarwe LCG 25 Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen, de Vlaamse Overheid - Departement Landbouw & Visserij (ir. J.L. Lamont & F. Flusu). 2.1 Proefopzet Tien verschillende fungicidenbehandelingen en twee controleobjecten worden uitgetest op het ras Sahara voor het onderzoek naar de doeltreffendheid van fungiciden ten aanzien van bladziekten. De proef gebeurt in vier herhalingen. 2.2 Perceelgegevens a. Voorvrucht: cichorei b. Zaaidatum: c. Ras: Sahara (DKG zak = 45 g; DKG bepaald = 50 g) d. Zaaidichtheid: 400 korrels per m² e. Opkomsttelling: 320 korrels per m² (80%) f. Onkruidbestrijding: Lexus XPE 25 g/ha + Capri Twin 200 g/ha + olie 1 l/ha g. Bemesting: Minerale stikstof - stikstofindex: 83 (zeer laag) - stikstofbehoefte: 225 EN/ha 1 e fractie: 90 EN/ha bij de uitstoeling e fractie: 65 EN/ha bij de stengelstrekking e fractie: 70 EN/ha bij het laatste blad Ontledingsuitslag van de bouwlaag op Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling Grondsoort Leem ph-kcl 6.6 6,7-7,3 Tamelijk laag C in % (humus) ,2-1,6 Tamelijk laag Fosfor (P) Tamelijk hoog Kalium (potas) (K) Tamelijk hoog Magnesium (Mg) Normaal Calcium (Ca) Normaal Natrium (Na) 1.2 3,1 6,1 Laag h. Onkruidbestrijding: Lexus XPE g/ha + Capri 200 g/ha + olie 1 l/ha i. Halmverkorter: CCC 0,75 l/ha + Moddus 0,25 l/ha j. Fungicide: -Epox Top in object bladbehandeling: zie spuitschema s

26 26 Onderstaande tabel geeft de schema s weer die opgenomen waren in de proef voor het onderzoek naar de doeltreffendheid van het gebruik van fungiciden ten aanzien van bladziekten bij toepassing in het voorlaatste bladstadium, samen met een richtprijs van de behandeling uitgedrukt in per ha. Object Behandeling voorlaatste blad (T1) Datum: Firma Richtprijs* ( /ha, excl. BTW) 1 Volledig onbehandeld Epipre T1: Kestrel 1,25 l/ha Bayer 73 3 Één behandeling (vanaf laatste blad ontvouwen tot alle aren uit) Librax 1,5 l/ha BASF 89 4 T1: Kestrel 1,25 l/ha Bayer 73 5 Drie behandelingen T0: Epox Top 2,5 l/ha (indien nodig) T1: Kestrel 1,25 l/ha (voorlaatste blad) Adama Registrations Bayer T2: Librax 1,5 l/ha BASF Onbekend 6** Onbehandeld (geen bladbehandeling, enkel aarbehandeling) - 7** T1: Palazzo 1,6 l/ha BASF 65 8** T1: Granovo 1,7 l/ha BASF 68 9** T1: Kestrel 1,25 l/ha Bayer 73 10** T1: Rubric 1 l/ha + Bravo 1 l/ha Certis 53 11** T1: Tifex 0,8 l/ha + Panax 2,4 l/ha Protex 59 12** T1: Cherokee 1,25 l/ha + Rubric 0,75 l/ha Syngenta 65 * De vermelde prijzen zijn richtprijzen voor de bladbehandeling. ** Gemeenschappelijke objecten, aarbehandeling Acanto 0,8 l/ha (Du Pont) + Prosaro 1 l/ha (Bayer) en toepassingstijdstip volgens Epipre - Object 2 t.e.m. 5: Vergelijking behandelingstijdstippen - Object 6 t.e.m. 12: vergelijking fungiciden, toepassingstijdstip volgens Epipre, aarbehandeling met Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l T0 = vroege behandeling (1 ste knoopstadium) T1 = behandeling tussen 2 de knoop en laatste blad T2 = aarbehandeling Opbrengsten worden vergeleken met object 6. Object 1 moet aanwezige ziektedruk in kaart brengen. 2.3 Waarnemingen Ziektetellingen

27 27 Op werd de ziektetelling uitgevoerd. Deze gebeurde op de bovenste drie bladeren. Er was een te lage ziektedruk in de onbehandelde veldjes (objecten 1 en 6) om te kunnen spreken van significante onderlinge verschillen bij de fungicideschema s.

28 3 Fungicideproef aarziekten wintertarwe LCG 28 Proef in samenwerking met het Landbouwcentrum granen en de Vlaamse Overheid - Departement Landbouw & Visserij (ir. J.L. Lamont & F. Flusu). 3.1 Proefopzet Acht verschillende fungicidebehandelingen en 1 controle object worden uitgetest op het ras Sahara voor het onderzoek naar de doeltreffendheid van fungiciden ten aanzien van aarziekten. Het betreft 4 schema s die telkens tweemaal worden uitgetest. Enerzijds gebeurt de toepassing op een vast tijdstip (zijnde 3 à 4 weken na T1, onafhankelijk van hoe ver de aren gevorderd zijn) en anderzijds volgens het EPIPRE (epidemieën predictie en preventie) waarschuwingsmodel. De proef gebeurt in vier herhalingen. 3.2 Perceelgegevens a. Zie perceelgegevens wintertarwe bladziekten fungicidenproef. b. Bladbehandeling: Kestrel 1,25 l/ha Schema s fungicidenbehandeling Onderstaande tabel geeft de schema s weer die opgenomen zijn in de proef voor het onderzoek naar de doeltreffendheid van het gebruik van fungiciden ten aanzien van aarziekten bij toepassing in het stadium volle bloei, samen met een richtprijs van de behandeling uitgedrukt in per ha. Object Behandeling aarstadium Firma Richtprijs* ( /ha, excl. btw) 13 Enkel bladbehandeling (o.b.v. Epipre, Kestrel 1,25 l/ha) ** Adexar 1,5 l BASF 81 15** Aviator Xpro 1,25 l/ha Bayer 81 16** Seguris 0,75 l/ha + Sirena 1 l/ha 17** Acanto 0,8 l/ha + Prosaro 1 l/ha Syngenta en Globachem Du Pont en Bayer 18*** Adexar 1,5 l/ha BASF 81 19*** Aviator Xpro 1,25 l/ha Bayer *** Seguris 0,75 l/ha + Sirena 1 l/ha 21*** Acanto 0,8 l/ha + Prosaro 1 l/ha *De vermelde prijzen zijn richtprijzen voor de aarbehandeling ** vaste toepassingstijdstip: T1 voorlaatste blad, T2 stadium aar *** Toepassingstijdstip volgens Epipre Syngenta en Globachem Du Pont en Bayer

29 4 Fungicideproef wintertarwe: commerciële schema s 4.1 Proefopzet In deze proef werden 3 commerciële schema s van lokale handelaars gehanteerd Perceelgegevens Zie perceelgegevens fungicideproef bladziekten wintertarwe. 4.3 Schema s fungicidenbehandeling Onderstaande tabel geeft de schema s weer die opgenomen waren in de proef samen met een richtprijs van de behandeling uitgedrukt in per ha. Object Schema Datum Richtprijs ( /ha, excl. btw) 22 T1: Cello1,25 l/ha T2: Skyway Xpro 1,25 l/ha T1: Osiris 1,5 l/ha + Citadelle 1,2l/ha T2: Aviator 0,8 l/ha + Delaro 0,3 l/ha T1: Palazzo 1,4 l/ha + Bravo 1 l/ha T2: Evora Xpro 1,25 l/ha T1: voorlaatste blad T2: aarbehandeling

30 5 Belang van bladmeststoffen in de graanteelt 5.1 Proefopzet 30 De doelstelling van dit project is nagaan of de verschillende bladmeststoffen die op de markt zijn een meerwaarde kunnen betekenen voor de graanteelt in Vlaanderen. Er zal voornamelijk gekeken worden naar bladmeststoffen op basis van stikstof. Op de markt zijn er verschillende bladmeststoffen voor granen beschikbaar. Echter deze verschillen zowel in samenstelling, aantal toepassingen als in kostprijs. Door de verschillende producten naast elkaar aan te leggen kan het effect van de bemesting op de opbrengst en kwaliteit worden nagegaan. Daarnaast zal ook gekeken worden naar het financieel rendement. Proef in samenwerking met LCG en partners. 5.2 Perceelgegevens Zie proef fungiciden in de wintertarwe. 5.3 Proefplan Zie proefplan blad- en aarfungicideproeven: Objecten bladmeststoffen: 25 t.e.m. 28 Datum Object 25: controle Object 26: Lima (N + S10) Object 27: Timac (Brio S) Object 28: Agriton/ Agrovital (Efficie-N-t) F F Tussen 2 e en 3 e gift F dagen na derde gift Vlagblad zichtbaar Samen met aarbehandeling l/ha N+S l/ha toepassen l/ha N+S l/ha toepassen 20 l/ha Brio S 20 l/ha Efficie-N-t

31 6 Bestrijding van het graanhaantje: een stap richting IPM 31 Auteurs: Elias Van De Vijver (Universiteit Gent), Femke Temmerman (Inagro), Jonas Claeys (Inagro), Daniel Wittouck (LCG), Jill Dillen (BDB), Geert Haesaert (Universiteit Gent) 6.1 Proefopzet Graanhaantjes kunnen in jaren van hoge druk zorgen voor belangrijke opbrengstverliezen. Vanaf mei tot juni voeden de larven van het insect zich op de bladeren van verscheidene graangewassen. De schade die ze aanrichten in de Vlaamse tarweteelt varieert sterk van jaar tot jaar, maar in jaren met hoge druk kunnen ze voor belangrijke opbrengstverliezen zorgen. Van teelttechniek tot biologische bestrijding: welke tactieken zijn momenteel voorhanden voor een geïntegreerde bestrijding van het graanhaantje? Begin 2015 startte Universiteit Gent, vakgroep toegepaste biowetenschappen (Faculteit Bioingenieurswetenschappen) samen met Inagro en Bodemkundige Dienst van België een nieuw onderzoeksproject om bladluizen en graanhaantjes in de graanteelt beter te beheersen. Met beter beheersen bedoelen we: meer geïntegreerd, met verschillende technieken én met aandacht voor het milieu. Geïntegreerde bestrijding (IPM) steunt op monitoring, preventieve beheersingsmaatregelen en een integratie van verschillende bestrijdingstechnieken. Het monitoren is primair om te beslissen of een bestrijding al dan niet verantwoord is. Samen met schadedrempels zijn ze de bouwstenen voor een goed waarschuwingssysteem. Een dergelijk waarschuwingssysteem voor het graanhaantje bestaat momenteel nog niet in Vlaanderen. Eén van de redenen hiervoor is dat in het verleden de schade in onze graanregio s als onbelangrijk beschouwd werd. Nadat in 2011 voor het eerst veel schade werd aangericht in de tarweteelt, groeide de laatste jaren de nood aan een goed adviessysteem. Één van de doelstelling van het nieuwe project is de opbouw van een waarschuwingssysteem voor graanhaantje. Om dit te realiseren, moeten in de opbouwfase waarnemingsdata worden verzameld: hiervoor volgen de onderzoekers meer dan 30 graanpercelen gespreid over Vlaanderen op. Gedurende vier jaar worden op deze percelen tellingen en waarnemingen uitgevoerd waarna uit de resultaten inzicht zal verworven worden in de populatiedynamiek van de beide plaaginsecten en zullen schadedrempels worden bepaald. Deze vormen de basis voor een geleide en dus economisch verantwoorde bestrijding. Het vernieuwende in het project is dat de schadedrempel ook rekening zal houden met de aanwezigheid van nuttige insecten in het gewas. Daarmee hopen we te komen tot een rationeler gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. De bestrijding van insecten in de graanteelt gebeurt vandaag nog bijna uitsluitend chemisch. Naast een wettelijk kader rond IPM, vraagt het grote areaal tarwe een correct insecticidegebruik. Een foutieve timing met een breedwerkend middel kan een herbehandeling noodzakelijk maken. Het graanhaantje kan vandaag enkel bestreden worden met middelen op basis van pyrethroiden. Deze breedwerkende middelen zijn echter niet selectief voor nuttige insecten in het gewas waardoor een herbehandeling vaak nodig is. Frequent spuiten met eenzelfde productgroep geeft bovendien milieutechnische problemen zoals resistentie. Het onvoldoende naleven van toepassingstijdstippen kan deze problematiek nog vergroten. Eén van de manieren om resistentie te voorkomen, is het afwisselend gebruik van middelen met een verschillende werkingswijze. Specifiek voor de plaagbestrijding in de graanteelt zijn de mogelijkheden hiervoor momenteel te beperkt. Ook naar toepassingstijdstippen voor een correcte bestrijding van het graanhaantje is de kennis te beperkt.

32 32 Er is vaak verwarring omtrent de naamgeving van het graanhaantje. Het graanhaantje betreft een soortencomplex van kevertjes die erg op elkaar lijken. Tot dit soortencomplex horen verscheidene soorten: Oulema melanopus, Oulema duftschmidi en Oulema rufocyanea. Deze drie soorten gelijken erg goed op elkaar en worden bij determinatie daarom ook vaak met elkaar verward. Naast het graanhaantje wordt ook het grashaantje (Oulema gallaeciana) regelmatig teruggevonden in onze tarwepercelen. In deze proef worden 5 objecten behandeld tegen het graanhaantje en 5 objecten niet. 10 veldjes, waarvan 5 onbehandeld en 5 behandeld tegen het graanhaantje. Objecten 29 t.e.m Objecten 29-33: onbehandeld - Objecten 34-38: behandeld 6.2 Perceelgegevens Zie perceelgegevens fungicideproef bladziekten in wintertarwe Karate Zeon 0,050 l/ha (object 34 t.e.m. 38) Karate Zeon 0,050 l/ha (object 34 t.e.m. 38)

33 33 SUIKERBIETEN 1 Waarnemingsveld 1 suikerbieten Proef in samenwerking met het KBIVB, de Vlaamse Overheid Departement Landbouw en Visserij (Ir. A. Demeyere). 1.1 Perceelgegevens a. Voorvrucht: tarwe en groenbedekker (gele mosterd en bladrammenas) b. Grondbewerking - Ploegen Afslepen akker Injecteren drijfmest Onderwerken vloeibare stikstof met canadienne Rotoreg-crosskillet c. Bemesting: - Minerale stikstof: stikstofindex: 143 (normaal) - Stikstofbehoefte: 150 EN/ha - Varkensdrijfmest 25 m³/ha 73 ENwz/ha Analyse varkensdrijfmest Parameter Analyseuitslag Beoordeling Gemiddelde samenstelling Droge stof 45,1 Tamelijk laag 79,0 Organische stof 27,7 Tamelijk laag 53,0 Totale stikstof 4,0 Tamelijk laag 7,8 Minerale stikstof 2,9 Tamelijk laag 5,0 Fosfor ( P2O5 ) 2,1 Tamelijk laag 4,0 Kalium ( K2O ) 2,5 Tamelijk laag 4,6 Magnesium ( MgO ) 1,08 Tamelijk laag 1,6 Calcium ( CaO ) 1,83 Tamelijk laag 3,1 Natrium ( Na2O ) 1,23 Gemiddeld 1,2-60 EN/ha (Vloeibare N 156 l/ha) EN/ha (met onkruidbestrijding) Ontledingsuitslag van de bouwlaag

34 34 Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling Grondsoort Lichte leem ph-kcl 6,3 6,4 6,9 Tamelijk laag C in % (humus) 1,7 1,2-1,6 Tamelijk hoog Fosfor (P) Normaal Kalium (potas) (K) Tamelijk laag Magnesium (Mg) Normaal Calcium (Ca) Normaal Natrium (Na) 1,1 3,5 6,9 Zeer laag d. Voorvrucht: tarwe + gele mosterd e. Ras: Annelaura KWS f. Zaaidatum: g. Zaaiafstand: 19 cm x 45 cm h. Onkruidbestrijding: - vooropkomst: 2,5 l/ha Pyramine naopkomst: 1 e Betanal Elite 0,8 l/ha + Metatron SC (Goltix) 0,5 l/ha e Betanal Elite 1 l/ha + Metatron SC (Goltix) 0,75 l/ha + Safari 20 g/ha e Dianal 1 l/ha + Treto 500 0,350 l/ha + Frontier Elite 0,4 l/ha + 0,5 l/ha olie Grassenbestrijding: Eloge 0,5 l/ha Tellingen Opkomsttelling Aantal planten/10 m % opkomst

35 35 2 Waarnemingsveld 2 suikerbieten 2.1 Perceelgegevens a. Voorvrucht: cichorei (schietersproef en groeicurve) b. Bemesting: 150 EN/ha (vloeibare N 390 l/ha) Geen drijfmest gereden c. Grondbewerkingen: - Ploegen Afslepen akker Injecteren drijfmest Onderwerken vloeibare stikstof met canadienne Rotoreg-crosskillet d. Zaaidatum e. Onkruidbestrijding - voor-opkomst: Pyramine 2,5 l/ha na-opkomst: 1 e Betanal Elite 0,8 l/ha + Metatron SC (Goltix) 0,5 l/ha e Betanal Elite 1 l/ha + Metatron SC (Goltix) 0,75 l/ha + Safari 20 g/ha e Dianal l/ha + Treto 500 0,350 l/ha + Frontier Elite 0,4 l/ha + 0,5 l/ha olie Grassenbestrijding: Eloge 0,5 l/ha

36 36 KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW PVBC Programma Voorlichting Bieten Cichorei - met de steun van de Vlaamse overheid Departement Landbouw & Visserij, Afdeling Voorlichting 3 Waarnemingsvelden en situatie van de bieten 3.1 Inleiding Het KBIVB beschikt dit jaar opnieuw over een netwerk van waarnemingsvelden. Een 52-tal waarnemingsvelden voor bieten en een twintigtal waarnemingsvelden voor cichorei. De waarnemingen worden wekelijks uitgevoerd vanaf de zaai en de gegevens hiervan worden rechtstreeks doorgestuurd naar het KBIVB via hun website. Een groot deel van de waarnemingen wordt uitgevoerd door externe waarnemers. Geïnteresseerden kunnen zich inschrijven via info@kbivb.be of ons contacteren op 0496/ De locaties, zaaidata en opkomstpercentages opgemaakt volgens de gegevens die werden doorgegeven door de waarnemers van het netwerk van waarnemingsvelden van het KBIVB, kunnen worden bekeken op een kaart toegankelijk via internet. Dit systeem van cartografische illustratie werd ontwikkeld om het toezicht op de gezondheidsproblematiek in de bieten en cichorei te bewaren. De verschillende cartografische voorstellingen zullen beschikbaar zijn, in de loop der maanden, via de website van het KBIVB (cf. Welkompagina > Rechts: Cartografie waarnemingsvelden). 3.2 Situatie van de bieten de eerste bietenmaanden van 2016 Bron: IRBAB-KBIVB Zaai en opkomst Vanwege het risico op schieters onder de huidige weersomstandigheden (algemene opwarming van de aarde), is het raadzaam de bieten in onze streken niet te zaaien vóór 10 maart. Een te vroege zaai bij een koud voorjaar veroorzaakt een groter risico op schieters. Sommige dubbel tolerante rhizomanie-rhizoctonia zijn gevoeliger voor schieters. Een te vroege zaai van deze rassen veroorzaakt een reëel risico op een zeer groot aantal schieters per hectare. Men kan beter wachten op zachtere omstandigheden (nachttemperaturen boven 5 C) en een opgewarmde bodem alvorens ze te zaaien. In geval van vroege zaai, overschrijdt niet de afstand van 21 cm tussen de zaden in geploegde grond of 20 cm in niet geploegde grond. Vermijd om te vochtige gronden te bewerken. De werktuigen veroorzaken dan aangedrukte zones die kunnen leiden tot wortelmisvormingen.

37 37 Zorg ervoor, voor zover mogelijk, dat de grond kan opdrogen en «verbleken», dit vermijdt vele teleurstellingen achteraf. Begin slechts te zaaien indien men een periode met stabiel weer aankondigt gedurende 3 dagen die volgen op de zaai. Ondanks het koele en vaak bewolkte weer, waren op 20 maart ha bieten gezaaid. Dit is iets minder dan 3% van de totale oppervlakte te zaaien in Het merendeel is gezaaid in Luiks Haspengouw en in Limburg. In totaal werden 1260 ha gezaaid door de planters van de Tiense Suikerraffinaderij en 180 ha door de planters van ISCAL. Ondanks lokale buien en somber weer, werden er tussen 21 en 24 maart 2016 ongeveer ha bieten gezaaid. De ha bieten die tot op heden gezaaid werden, vertegenwoordigen ± 14% van de totale Belgische oppervlakte. In totaal werden er ha gezaaid door de planters van ISCAL met een groot deel hiervan in de polders. De planters van de Tiense Suikerraffinaderij hebben inmiddels 6343 ha gezaaid met een meerderheid in het oosten van het land. Talrijke velden waren nog niet voldoende opgedroogd en/of opgewarmd om voor een kwaliteitszaai te zorgen en vooral omdat de terugkeer van regens werd aangekondigd waardoor een verbleking van de grond na de zaai verhinderd wordt. De bijna dagelijkse regen sinds 25 maart heeft de zaai tegengehouden in alle streken van ons land. In België werd 14% van de oppervlakte gezaaid vóór de regens, dit is ongeveer 7900 ha, voornamelijk in het oosten van het land en in de Polders. De bieten komen langzaam uit de grond in de eerst gezaaide velden. De situatie bij onze buren is nogal variabel In Frankrijk (bron le Betteravier français) werd reeds 75% gezaaid tegen 25% in Nederland (bron en details per streek: In Frankrijk, geeft de Pas-de-Calais aanzienlijk lagere resultaten in vergelijking met het gemiddelde met slechts 55% van de velden gezaaid. Volgens de schattingen van de landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken was op 24 april ± 90% van de bietenoppervlakte gezaaid. De planters van de groep ISCAL Sugar hebben 74% van de oppervlakte gezaaid. De planters van de Tiense Suikerraffinaderij zijn bijna klaar, met 96% gezaaid. De 50-zaaidatum (= 50% van de oppervlakte gezaaid) in 2016 is ongeveer 15 april, zoals in Als we de statistieken van de laatste 10 jaar bekijken, was enkel 2008 later. De theoretische 50-zaaidatum situeert zich rond 6-7 april in ons land. Na een zeer grillig weer is de zaai van de bieten die rond 20 maart begonnen was eindelijk voltooid op 10 mei. Op zondag 8 mei moest nog minder dan 1% van de totale Belgische bietenoppervlakte gezaaid worden Plagen en ziekten (toestand tot en met 27/05/ 16) In meerdere percelen werden aantastingen door slakken waargenomen. De meest getroffen percelen zijn de ploegloze, met directe zaai en ook deze waar oogstresten en groenbedekkers aan de oppervlakte liggen. Het natte weer bevordert natuurlijk de populaties van slakken. Wees waakzaam en ga regelmatig uw percelen bekijken zelfs als u reeds een behandeling gedaan hebt. De aanwezigheid van slakken kan gemakkelijk beoordeeld worden door het plaatsen van vallen (onder de vorm van zwarte plastiek). De schade doet zich voor op opgekomen planten, door beten aan kiem van de biet in de grond of aan de kiembladeren. De waarnemingen worden s avonds gedaan door een stuk zwarte plastiek (± 50 x 50 cm) op een stuk vochtige of vooraf besproeide (5 tot 10 l water) grond te plaatsen. Een twintigtal anti-slakken korrels worden uniform onder de plastiek geplaatst die vervolgens wordt vastgelegd. De aanwezigheid van dode slakken binnen de 1 tot 3 dagen getuigt van hun activiteit. Men moet meerdere vallen plaatsen op verschillende plaatsen van het veld, ook aan de rand van het veld. In aanwezigheid van schade zal men producten op basis van metaldehyde of ijzerfosfaat gebruiken. De interventiedrempel situeert zich tussen 1 tot 3 slakken/m². De behandeling van de aangetaste zones moet preventief gebeuren, vóór de opkomst van de bieten. Na de opkomst moet men, indien nodig, opnieuw waarnemen en behandelen afhankelijk van de neerslag.

38 4 Mechanische onkruidbestrijdingsproef Proefopzet In kader van de IPM-regelgeving zijn we chemische onkruidbestrijding gaan combineren met mechanische onkruidbestrijdingstechnieken. Deze proef werd uitgevoerd in samenwerking met een landbouwer en de Tiense Suikerraffinaderij. 4.2 Perceelgegevens a. Voorvrucht: wintergerst + gele mosterd b. Zaaidatum: c. Ploegen d. Ras: Anne-Laura e. Bemesting Bemestingsadvies - N-index: 176 (normaal) - N-advies:121 EN/ha - Varkensdrijfmest aan 25 m³/ha 73 ENwz/ha EN/ha met vloeibare N Ontledingsuitslag van de bouwlaag op Bepaling Analyse-uitslag Streefzone Beoordeling Grondsoort Leem ph-kcl 6,9 6,5-7,0 Gunstig C in % (humus) 1,5 1,2-1,6 Normaal Fosfor (P) Tamelijk hoog Kalium (potas) (K) Normaal Magnesium (Mg) Normaal Calcium (Ca) Normaal Natrium (Na) 2,0 3,4 6,8 Laag Analyse varkensdrijfmest