VLAAMSE RAAD ZITTING DECEMBER 1995 ONTWERP VAN DECREET

Transcriptie

1 Stuk 148 ( ) Nr. 5 VLAAMSE RAAD ZITTING DECEMBER 1995 ONTWERP VAN DECREET tot wijziging van het decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen AMENDEMENTEN voorgesteld door mevrouw Vera Dua na indiening van het verslag Artikel 3 In de voorgestelde tekst van artikel 2bis, 2, 5, a) op de zesde, zevende en achtste regel de zinsnede "met uitzondering van contracten met vooraf gegarandeerde afnameprijs" weglaten. Momenteel werken reeds veel geïntegreerde bedrijven met prijsgarantiecontracten (onder meer contracten van AVEVE). Wanneer bedrijven die deze vorm van integratie toepassen eveneens beschouwd worden als gezinsveeteeltbedrijven betekent dit dat de doelstelling om het echte zelfstandig bedrijf te bevoordeligen ondergraven wordt. Zie : 148 ( ) Nr. 1 : Ontwerp van decreet Nr. 2 : Amendementen Nr. 3 : Verslag Nr. 4 : Amendementen 301

2 148 ( ) Nr. 5 [ 2 ] Daarnaast blijkt uit reacties van de sector dat binnen de kortste tijd het grootste deel van de bedrijven met looncontracten ook zullen overschakelen naar prijsgarantiecontracten. Op basis van wetenschappelijke studies (onder meer de ALT-studie) stelt de Mina-raad in haar advies dd. 12 oktober 1995 dat uiteindelijk 90% tot 95% van alle Vlaamse landbouwbedrijven zullen kunnen worden genotificeerd als gezinsveeteeltbedrijven. In de toekomst zal dus van de oorspronkelijke doelstelling, met name het bevoordeligen van het zelfstandig bedrijf, zeker niets meer terecht komen. Gezien de vele uitzonderingen en versoepelingen die worden voorzien voor de gezinsveeteeltbedrijven zal dit daarenboven een ernstige uitholling van de milieudoelstellingen van het MAP impliceren. Artikel 5bis (nieuw) Een nieuw artikel 5bis invoegen, dat luidt als volgt : "Artikel 5bis Voor de berekening van de produktie van dierlijke mest per bedrijf afhankelijk van het aantal dieren, dient uitgegaan van de volgende productiehoeveelheden per dier en per jaar : Diersoort difosforpentoxyde Stikstof (P2O5) in kg (N) in kg I. RUNDEREN a. < 1jaar b. 1jaar tot < 2 jaar c. melkkoeien d. mestkalveren e. andere runderen II. VARKENS a. biggen (<10 weken) b. beren/zeugen (excl. biggen) c. zeugen (incl.biggen) d. andere III. PLUIMVEE a. leghennen b. slachtkuikens c. opfokpoeljen d. andere IV. ANDERE a. paarden b. schapen < 1 jaar c. schapen > 1 jaar d. geiten d. nertsen en konijnen " De produktiehoeveelheden per diersoort zoals deze opgenomen zijn in het mestdecreet van 23 januari 1991 zijn een grove onderschatting van de reële uitstoot. Wetenschappelijk onderzoek naar deze materie wordt systematisch geweigerd en ontmoedigd. In afwachting van gedegen wetenschappelijk verantwoord cijfermateriaal worden de oorspronkelijke cijfers met 10% vermeerderd, wat allicht nog een onderschatting is van de realiteit.

3 148 ( ) Nr. 5 [ 3 ] Artikel 12 A. In de voorgestelde tekst van artikel 14, 4, eerste lid de tabel vervangen door wat volgt : "gewasgroep Difosfor- stikstof uit totale pentoxyde chemisch mest stikstof grasland maïs gewassen met laag N-behoefte andere gewassen " De voorgestelde normen zijn veel te hoog voor grasland. Het is onlogisch dat in een decreetswijziging dat tot doel heeft de mestproblematiek beter op te lossen dan voorheen de voorgestelde normen hoger liggen dan in het oorspronkelijk decreet (voor de totale stikstof was dit 400 kg per ha en per jaar). De voorgestelde normen zijn afgestemd op maximale produktie, wat slechts in uitzonderlijke gevallen voorkomt. B. In de voorgestelde tekst van artikel 14 5 vervangen door wat volgt : " 5. Vanaf 1 januari 1999 zijn de volgende hoeveelheden meststoffen uitgedrukt in kg difosforpentoxide, kg totale stikstof, kg stikstof uit dierlijke mest en andere meststoffen en kg stikstof uit chemische meststoffen per ha en per jaar toegelaten: gewasgroep P2O5 totale N N dierlijk. N chemisch mest e.a mest grasland maïs gewas laag N-behoefte andere gewassen " Er wordt voorgesteld de inhoud van 5 en 6 te wisselen waardoor een logische tekstopbouw verkregen wordt: eerst de normering voor 1999, dan de evaluatieprocedure. De normen voor 1999 moeten worden vastgelegd in het decreet. Door enkel indicatieve eindwaarden op te nemen worden de doelstellingen van het decreet volledig op de helling gezet, vermits dit afhankelijk wordt gesteld van de evaluatie. De normen voor 1999 worden aangepast aan de waarden vermeld in het oorspronkelijk goedgekeurd MAP. Alleen de norm voor stikstof op grasland werd iets strenger gemaakt dan in het oorspronkelijke MAP-voorstel (360 in plaats van 420) omdat dit vanuit milieukundig oogpunt noodzakelijk is. Te noteren is dat de in Nederland en Denemarken voorgestelde eindnormen nog een stuk strenger zijn dan de hier voorgestelde normen.

4 [ 4 ] 148 ( ) Nr. 5 C. In de voorgestelde tekst van artikel 14 6 vervangen door wat volgt : " 6. Elk jaar wordt door de Stuurgroep Vlaamse Mestproblematiek een evaluatie gemaakt van de toepassing van de normen. Deze evaluatie omvat de studie van de evolutie van de milieukwaliteit meer bepaald de nitraatdoorsijpeling naar grond- en bodemwater, de eutrofiëring, de verzuring en de evolutie van het risico op fosfaatdoorslag. Tevens wordt nagegaan in hoeverre de landbouwsector een sociaal-economische weerslag ondervindt van het mestdecreet. De Stuurgroep Vlaamse Mestproblematiek kan voorstellen formuleren met betrekking tot aanpassing van de normen en mogelijke begeleidende maatregelen tot compensatie van de sociaal-economische gevolgen.". Een verdere aanscherping van de normen moet op elk moment mogelijk zijn. Dit kan gebeuren na een evaluatie door de Vlaamse Stuurgroep Mestproblematiek. Daarom wordt voorzien dat de Stuurgroep een jaarlijkse evaluatie maakt van de evolutie van de milieukwaliteit en van de sociaal-economische gevolgen van het mestdecreet. De Stuurgroep kan voorstellen formuleren inzake normering wanneer blijkt dat de normen geen voldoende verbetering van de milieukwaliteit opleveren. Ingeval de toepassing van het mestdecreet rechtstreekse gevolgen heeft op sociaal-economisch vlak kunnen voorstellen van begeleidende maatregelen geformuleerd worden ter compensatie. Dit betekent dat de milieudoelstellingen niet zullen worden afgezwakt maar dat andere maatregelen kunnen genomen worden. Artikel 13 A. In de voorgestelde tekst van artikel 15, 2, 3 de tabel vervangen door wat volgt : "gewasgroep P2O5 totale N N dierlijk N chemisch mest e.a. mest grasland maïs gewas laag N-behoefte andere gewassen " De normen voor grasland liggen te hoog om de beoogde milieudoelstellingen te kunnen bereiken. Het is noodzakelijk in deze gebieden minimaal de Europese nitraatrichtlijn te volgen, waarbij een nitraatverlies van maximum 25 mg/l wordt vooropgesteld. Vandaar dat voor deze gebieden 170 kg nitraat uit dierlijk mest als maximum-norm wordt vooropgesteld. De totale N-norm wordt daardoor ook verlaagd. B. In de voorgestelde tekst van artikel 15, 5 het tweede lid vervangen door wat volgt : "Voor gezinsveeteeltbedrijven kan een afwijking van dit verbod enkel worden toegestaan in het kader van een beheersovereenkomst, afgesloten tussen de producent en de Afdeling Natuur.

5 148 ( ) Nr. 5 [ 5 ] De Vlaamse regering stelt nadere regels vast met betrekking tot deze beheersovereenkomsten. Voor de cultuurgronden gelegen in de gebieden en zones opgesomd in deze paragraaf worden de inkomstenverliezen die ontstaan ten gevolge van deze bepalingen volledig vergoed. In overeenkomst met de producent kan aan de eis tot inkomstenvergoeding eveneens voldaan worden wanneer de Mestbank de verantwoordelijkheid voor de mestafzet overneemt voor het supplementair mestoverschot dat ontstaat door de beperkingen opgelegd door dit artikel. Het Vlaams Gewest kan ingaan op het verzoek van de producent om percelen gelegen in de gebieden en zones opgesomd in deze paragraaf aan te kopen op basis van de venale waarde.". In dit lid gaat het om bosgebieden, natuurgebieden en natuurreservaten, dit zijn zones die een zeer hoge natuurwaarde hebben. Volgens de bestemming op de gewestplannen horen "normale" (intensieve) landbouwpraktijken daar niet thuis. De ingewikkelde afwijkingen die hier worden voorzien zullen een zware hypotheek leggen op de te beschermen natuurwaarden en in de praktijk zal het erop neer komen dat de landbouwactiviteiten daar ongestoord worden verdergezet. Een extensieve en gecontroleerde vorm van landbouw kan echter bijdragen tot het instandhouden van de natuurwaarden. Daarom wordt voorgesteld om voor gezinsveeteeltbedrijven afwijkingen te voorzien op het bemestingsverbod maar dan alleen in het kader van beheersovereenkomsten afgesloten met de Dienst Natuurbehoud. In de praktijk wordt dit systeem reeds veelvuldig en met succes toegepast. Ook voor deze gebieden wordt inkomenscompensatie of afzet van het mestoverschot door de Mestbank voorzien. Het verplicht overkopen van percelen door de overheid op vraag van de producent is niet opportuun. Het Vlaamse Gewest beschikt niet over de mogelijkheden om verspreid gelegen kleine landbouwpercelen op een verantwoorde manier te beheren. Wel kan in bepaalde gevallen tot aankoop worden overgegaan wanneer dit vanuit beheersstanndpunt nodig of mogelijk is. C. In de voorgestelde tekst van artikel 15, 6, eerste lid de tweede en de derde zin weglaten. Het is onverantwoord het verbod op het gebruik van dierlijk mest op te heffen voor gezinsveeteeltbedrijven in fosfaatverzadigde gebieden. Het gaat hier om gronden waar voldoende fosfaat aanwezig is, dus elke toevoeging van dierlijk mest heeft voor wat het fosfaat betreft geen enkel landbouwkundig nut en impliceert een groot risico voor de milieukwaliteit. Het bemesten met dierlijk mest in dergelijke zones komt neer op mestdumping. Artikel 14 In de voorgestelde tekst van artikel 17, 7 5 weglaten. Het gaat hier terug om een uitzonderingsbepaling waardoor bemesting mogelijk wordt gemaakt zonder beperking in de tijd, dus ook op tijdstippen waarop de nutrinten niet kunnen opgenomen worden door de planten, wat neerkomt op mestdumping. Voor uitbollende landbouwers zijn andere sociale maatregelen voorzien (onder meer de V.U.T.-regeling) die geen nefaste invloed hebben op het milieu.

6 [ 6 ] 148 ( ) Nr. 5 Er wordt trouwens niet vastgelegd wat er gebeurt wanneer de producent zijn bedrijfsactiviteiten niet beëindigd voor 1 januari 1999 en op welke manier dit zal worden gecontroleerd. Artikel 17 Dit artikel vervangen door wat volgt : "Artikel 17 Artikel 21 van hetzelfde decreet, gewijzigd bij de decreten van 25 juni 1992 en 18 december 1992, wordt vervangen door de volgende bepaling : "Artikel Er wordt een getrapt heffingensysteem ingevoerd, bestaande uit enerzijds een basisheffing en anderzijds een overschotsheffing waarvan de opbrengst integraal toegekend wordt aan de Mestbank, lastens elke producent. 2. De in 1 bedoelde heffing wordt vastgesteld op basis van de totale mestproductie per bedrijf en de totale oppervlakte cultuurgrond behorend tot het bedrijf. Het mestoverschot wordt berekend volgens de bepalingen van artikel 6 van het decreet. In geval van niet-gezinsveeteeltbedrijven is de eigenaar van de dieren verantwoordelijk voor de betaling van de heffing. 3. De heffing wordt als volgt berekend: a) voor de bedrijven die de notificatie als gezinsveeteeltbedrijven hebben verkregen overeenkomstig de bepalingen van artikel 2bis van hetzelfde decreet : P2O5-produktie mestproduktie dat mestoverschot in kg/jaar op eigen grond kan in buren-, LATgebruikt worden regeling, verwerking of export produktie<5000 (*) geen heffing HG3 produktie geen heffing HG3 + HG4 produktie (*) HG1 HG3 + HG4 + HG5 produktie> (*) HG1 + HG2 HG3 + HG4 + HG5 + HG6 * voor legkippen zijn de grenswaarde in kolom 1 gelijk aan , en kg P2O5 Voor de berekening van de heffing is: * HG1 = 2 fr/kg N + 2 fr/kg P2O5 op deel tussen 10 en 15 * HG2 = 10 fr/kg N + 10 fr/kg P2O5 op deel boven 15 * HG3 = 2 fr/kg N + 2 fr/kg P2O5 op deel beneden 5 * HG4 = 4 fr/kg N + 4 fr/kg P2O5 op deel tussen 5 en 10 * HG5 = 10 fr/kg N + 10 fr/kg P205 op deel tussen 10 en 15 * HG6 = 20 fr/kg N + 20fr/kg P205 op deel boven 15

7 148 ( ) Nr. 5 [ 7 ] b) voor de bedrijven die niet de notificatie als gezinsveeteeltbedrijven hebben verkregen overeenkomstig de bepalingen van artikel 2bis van hetzelfde decreet : P2O5-produktie mestproduktie dat op mestoverschot in in kg/jaar eigen grond kan buren-, LATgebruikt worden regeling, verwerking of export produktie<5000 (*) HNG1 HNG5 produktie HNG1 + HNG2 HNG5 + HNG6 produktie HNG1 + HNG2 HNG5 + HNG6 (*) + HNG3 + HNG7 produktie> HNG1 + HNG2 HNG5 + HNG6 (*) + HNG3 + HNG4 + HNG7 + HNG8 * voor legkippen zijn de grenswaarde in kolom 1 gelijk aan , en kg P2O5 Voor de berekening van de heffing is: * HNG1 = 2 fr/kg N + 2 fr/kg P2O5 op deel beneden 5 * HNG2 = 4 fr/kg N + 4 fr/kg P2O5 op deel tussen 5 en 10 * HNG3 = 10 fr/kg N + 2 fr/kg P2O5 op deel tussen 10 en 15 * HNG4 = 20 fr/kg N + 20 fr/kg P2O5 op deel boven 15 * HNG5 = 4 fr/kg N + 4fr/kg P205 op deel beneden 5 * HNG6 = 10 fr/kg N + 10fr/kg P205 op deel tussen 5 en 10 * HNG7 = 20 fr/kg N + 20fr/kg P205 op deel tussen 10 en 15 * HNG8 = 40 fr/kg N + 40 fr/kg P2O5 op deel boven Er is een basisheffing, waarvan de opbrengst integraal wordt toegekend aan de Mestbank, lastens elke invoerder van mestoverschotten door invoer. Het bedrag van deze basisheffing is vastgesteld op 100 frank per van het in het voorbije kalenderjaar in het Vlaamse Gewest ingebrachte mestoverschot door invoer.".". Zoals in alle sectoren van het milieubeleid moet ook hier worden gewerkt met regulerende heffingen. In het kader van de mestproblematiek betekent dit dat de heffing vooral betrekking moet hebben op het mestoverschot, waarbij de heffing progressief stijgt naarmate de overschotten groter worden. Het mestoverschot wordt berekend overeenkomstig de bepalingen van artikel 6. Tevens wordt een hogere heffing ingevoerd voor niet-gezinsveeteeltbedrijven in het kader van de positieve maatregelen ten aanzien van de gezinsveeteeltbedrijven. Daarnaast is er ook een progressieve basisheffing voor het deel van de mestproduktie dat op eigen gronden kan worden verwerkt omdat grote bedrijven hoedanook een groter aandeel mest produceren. Dergelijk heffingensysteem beantwoordt aan drie doelstellingen: de produktie van mestoverschotten wordt ontmoedigd, er is ook een bijdrage van bedrijven met een hoge mestproduktie die kan verwerkt

8 [ 8 ] 148 ( ) Nr. 5 worden op het eigen bedrijf en het gezinsveeteeltbedrijf wordt positief gediscrimineerd. Artikel 26 A. In de voorgestelde tekst van artikel 33, 1 het eerste, tweede en derde lid vervangen door wat volgt : "Tot 1999 mag het totaal aantal dieren per diercategorie, zoals bepaald in artikel 5 niet groter zijn dan deze vastgelegd op basis van de land- en tuinbouwtelling van 15 mei 1992, aangepast aan de reële situatie. Wanneer voor een bepaalde diercategorie de vastgestelde maxima bereikt of overschreden worden, dan worden voor deze diercategorie geen vergunningen, ingediend in toepassing van het decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning, meer verleend met uitzondering van hernieuwing van vergunningen en dit vanaf de datum van publicatie van deze vaststelling.". B. Aan de voorgestelde tekst van artikel 33, 1, vierde lid een 4 toevoegen, die luidt als volgt : "4. In bepaalde gevallen kan de Vlaamse regering overgaan tot het opkopen van vergunningsplaatsen voor de diercategorien waarvoor een overschrijding van de vastgelegde maxima wordt vastgesteld. De modaliteiten voor dergelijke opkoopregeling worden geregeld door de Vlaamse regering.". Zoals reeds werd gesteld zijn de produktiecijfers gehanteerd in artikel 5 volledig onbetrouwbaar. Het is dan ook onverantwoord deze te gebruiken als basis voor berekeningen van de totale nutriëntenproduktie. In het oorspronkelijk MAP werd uitgegaan van een stand-still van de veestapel per diercategorie. Een vermindering van de veestapel voor een bepaalde diersoort kon dus niet gecompenseerd worden door uitbreiding van de veestapel van een andere diersoort. In het huidige ontwerp wordt uitgegaan van een stand-still van de totale (onderschatte) hoeveelheid stikstof en fosforpentoxide geproduceerd in In de praktijk zal er allicht in de nabije toekomst een vermindering van het aantal runderen optreden, vermits deze sector met enorme moeilijkheden te kampen heeft. Volgens het huidige voorstel zal een compenserende uitbreiding van bijvoorbeeld de varkensstapel mogelijk zijn. Nochtans is de rundersector veel minder problematisch op het vlak van mestoverschotten (vooral grondgebonden afzet). Ook zal het gebruik van fytase een uitbreiding van de veestapel mogelijk maken. Om dit te vermijden wordt terug de stand-still per diercategorie ingevoerd. Deze wordt vastgesteld op basis van de land- en tuinbouwtelling van 1992, gecorrigeerd voor de slapende vergunningen. Daarnaast wordt voorzien dat de Vlaamse regering een opkoopregeling kan uitwerken voor vergunde dierplaatsen. Dit kan gebeuren voor specifieke diercategorieën, voor bepaalde categorieën landbouwers (uitbollende boeren), of voor bepaalde bedrijfscategrorieën (bepaald percentage voor grote bedrijven). Vera DUA