Lucas 13: Zondag 21 augustus 2016, Heusden

Transcriptie

1 1 Lucas 13: Zondag 21 augustus 2016, Heusden Gemeente van Christus, Vandaag eindigen de Olympische spelen. Sport en christelijk geloof hebben lange tijd op gespannen voet gestaan met elkaar, en in bepaalde kringen doen ze dat nog steeds. Sport loopt uit op mensverheerlijking... Sport is vaak hard en genadeloos. Sport is een bedreiging voor de zondagrust. Sport is een serieuze bedreiging van het hele geloof, want sport neemt langzamerhand de plaats van de godsdienst in. Sporthelden gedragen zich soms als goden, gigantische stadions zijn de nieuwe kathedralen, en de jaarlijkse voetbalcompetitie maakt tegenwoordig meer los dan het kerkelijk jaar. En waar we vroeger met zijn allen uitkeken naar Kerst of Pasen, kijken we nu uit naar de volgende WK of naar de Volgende Olympische Spelen. Maar er zijn ook altijd christenen geweest die geen probleem zagen in sport. Professor Miskotte, beroemd theoloog, zei een halve eeuw geleden al: Mijn mooiste Zondag is: sochtends een avondmaalsdienst en dan s middags naar Ajax-Fijenoord. In het NT vinden we een aantal directe of indirecte verwijzingen naar de wereld van de sport. We hoorden er vandaag twee van. Paulus schrijft in 1 Korinthe 9: Weet u niet dat van de atleten die in het stadion een wedloop houden er maar één de prijs kan winnen? Ren als de atleet die wint. Iedereen die aan een wedstrijd deelneemt beheerst zich in alles: atleten doen dat voor een vergankelijke erekrans, wij echter voor een onvergankelijke. Daarom ren ik niet als iemand die geen doel heeft, vecht ik niet als een vuistvechter die in de lucht slaat. Ik hard mezelf en oefen me in zelfbeheersing... Als we dit zo lezen, keek Paulus regelmatig op zondagavond naar Studio Sport. Bijzonder is dat Paulus de weg van het geloof in Christus vergelijkt met de weg van een atleet. Uiterste inspanning, doelgericht trainen, zelfbeheersing. Want er is er maar één die de prijs kan winnen... Zou Paulus hiermee werkelijk bedoelen dat er ook in het geloof maar een enkele winnaar is, die met de hoofdprijs weggaat, en dat de overgrote rest dus met lege handen achterblijft? Maar dan wordt het christelijke geloof een vorm van presteren. Een soort wedstrijd. Dan wordt het christelijke geloof een geloof van winnaars. Alleen

2 2 voor wie het beste gelooft, voor wie Jezus het beste navolgt, staat de deur van het Koninkrijk open. Met als eindresultaat: heel veel verliezers. We voelen wel aan dat Paulus, die elders zo de nadruk legt op genade van God, het zo niet bedoeld kan hebben. Commentaren die ik erop nakeek schetsen de volgende achtergrond. Paulus maakt zich zorgen over de lauwheid van de Christenen in Korintië. En voor Paulus is het geloof in Christus zo belangrijk dat hij zich niet voor kan stellen dat er zoiets bestaat als een lauwe christen. Christenen zijn voor Paulus per definitie wakkere en actieve mensen. En om een wakkere en actieve christen te zijn is serieuze training nodig net als in de sportwereld. En Paulus zou Paulus niet zijn, als hij dan zelf het goede voorbeeld niet zou willen geven. Ik hard mezelf en oefen me in zelfbeheersing, want ik wil niet anderen de spelregels opleggen om uiteindelijk zelf te worden gediskwalificeerd. Met andere worden: Paulus doet zelf wat hij de christenen in Korinthe aanmoedigt om te doen. Dus: als Paulus aan de christenen in Korinthe schrijft: Ren als de atleet die wint! dan zegt hij daarmee niet dat er aan het eind maar een enkele winnaar is die het koninkrijk van God binnengaan. Het gaat er Paulus om dat christenen hun best doen om een goede, geoefende, getrainde Christenen te zijn. Een tweede verwijzing naar de wereld van de sport vinden we in Lucas 13. Jezus is in Lucas 13 op reis naar Jeruzalem. Vanmorgen hoorden we dat Jezus opnieuw wordt opgehouden: Iemand vroeg hem Die iemand wordt niet verder toegelicht. Geen naam, geen gezicht. Het is iemand, het kan dus iedereen zijn. De vraag is een menselijke, herkenbare vraag. Iemand vroeg hem: Heer zijn er maar weinigen die worden gered? Gered waarvan? Nu ja, het gaat er in het evangelie om dat wij worden gered van een leven zonder God. Het gaat in het evangelie om mensen die ernaar verlangen om te worden gered uit een genadeloze, meedogenloze, zondige wereld maar wie kan zich aan zijn eigen haren uit dat moeras trekken? Het gaat in het evangelie om mensen die redding zoeken uit het puur biologische en materiële leven: Je wordt geboren, je leeft een tijdje met meer of minder succes, de een wat langer dan de ander, en dan kun je weer gaan. Wat is de zin van dit alles? Iemand vroeg hem: Heer zijn er maar weinigen die worden gered? Jezus zegt dan niet: Welnee joh, iedereen wordt gered.

3 3 Jezus zegt niet: Joh, het maakt allemaal niet uit hoe je hebt geleefd. Mijn vader vergeeft je wel, dat is zijn vak. Jezus maakt duidelijk dat het wél uitmaakt wat je gelooft, en het maakt wél uit wat je doet. En Jezus komt ook niet met een theoretische of theologische antwoord. Jezus spreekt de vragensteller en de omstanders persoonlijk aan. Dit is zijn antwoord: Doen jullie alle moeite om door de smalle deur naar binnen te gaan, want velen, zeg ik, zullen proberen naar binnen te gaan maar er niet in slagen. Twee opmerkingen hierover. Net als bij Paulus lijkt het alsof Jezus zegt: Van de vele mensen die moeite doen om binnen te gaan, zullen er velen daar niet in slagen. Maar wat Jezus feitelijk zegt is dit: Doen jullie HIER EN NU alle moeite om door de smalle deur naar binnen te gaan. (Dan volgt een dikke komma, even wachten... ) Want als de Heer des Huizes eenmaal is opgestaan en deur gaat sluiten (dat is: als het werkelijk beslissende moment in ons leven aan gaat breken...) dan probeert natuurlijk iedereen binnen te komen... ook de mensen die zich nog nooit een dag om hun redding druk hebben gemaakt maar zo makkelijk gaat dat dan niet. Het maakt wel uit hoe jij je leven hebt geleefd. Want geloven in God, in Christus... dat is nogal wat. Geloven is: een houding aannemen, een levenshouding. Een levenshouding heb je niet zomaar, daar is oefening voor nodig, en een lerende houding, en oefenen, en volhouden... Ervoor zorgen dat je voldoende olie in je lampje hebt... Net als Paulus gebruikt Jezus dan een woord uit de toenmalige sportwereld. Doe alle moeite om door de smalle deur naar binnen te gaan. Dat werkwoord, moeite doen, werd door oude Griekse schrijvers al gebruikt voor atleten die trainden om goed te presteren op de Olympische Spelen, die zoals we weten in de oudheid al werden gehouden. We zouden dus ook kunnen vertalen: Train hard om door de smalle deur van het Koninkrijk naar binnen te gaan. Niet omdat die deur onmogelijk smal is. (Deuren, huisdeuren waren in Israel smal, om de warmte buiten te houden! maar je kon er heus wel doorheen.) Zorg er alleen wel voor dat je een beetje afgetraind bent. Niet teveel ballast bij je hebt: teveel spullen, teveel geld, teveel zorgen, teveel wrok, teveel spijt, teveel onvrede, teveel duisternis in je hart... En zorg dat je niet te traag bent. Traagheid en gelovig zijn... dat bijt elkaar. In het leven van iedere christen komen momenten dat we een keuze moeten maken, een daad stellen, in actie komen. Zorg ervoor dat je een beetje conditie hebt, dat je een volhouder bent...

4 4 Heer, zij er maar weinigen die worden gered? vraagt iemand. Jezus antwoordt: Train nu maar hard om door die smalle deur naar binnen te gaan... want velen die denken dat ze er zonder training ook wel komen zullen daar niet in slagen. Als de heer des huizes is opgestaan, en de deur heeft gesloten, en jullie staan buiten op de deur te kloppen en roepen: Heer, doe open voor ons, dan zal hij antwoorden: Ik ken jullie niet, waar komen jullie vandaan? (Dat was een oude rabbijnseformule waarmee mensen werden ge-excommuniceerd uit de synagoge.) Dan zullen jullie zeggen: Maar we hebben met u gegeten en gedronken, we hebben naar uw onderricht geluisterd? Hij zal tegen u zeggen: Ik ken jullie niet, weg met jullie wetsverkrachters. (Eten en drinken en luisteren kan iedereen, maar wat hebben jullie ermee gedaan..?) Dan zullen jullie jammeren en knarsetanden wanneer je Abraham, Isaak en Jacob en al de profeten in het koninkrijk van God ziet, maar zelf buitengesloten (vers 28) wordt. Letterlijk staat er: maar zelf wordt je er uitgegooid. Nog één opmerking over dat laatste woord. Jezus gebruikt het werkwoord: buitengesloten worden / eruit worden gegooid. Dat woord komt een aantal keer voor in Lucas. De eerste keer en de laatste keer gaat het om Jezus zelf die naar buiten wordt gegooid! In Lucas 4: 29: bij zijn eerste openbare optreden in Nazareth wordt Jezus de stad uitgegooid en bijna van een berg af geduwd. En in Lucas 20: 15 vertelt Jezus de gelijkenis van de pachter van de wijngaard, die eerste de knechten van de eigenaar wegsturen, en uiteindelijk de zoon van de eigenaar de wijngaard uitgooien en hem doden. We weten: die zoon staat voor Jezus zelf. Kort op deze gelijkenis volgt dan ook de arrestatie en kruisiging van Jezus op een heuvel even buiten Jeruzalem. Dan wordt hij uit de stad gegooid en uit het leven... Volgens het evangelie slagen veel mensen er niet in op eigen kracht de smalle deur van het Koninkrijk van God binnen te gaan. Maar als die mensen, als wij dan tot de ontdekking komen dat wij buiten staan, buitengesloten zijn, dan ontdekken we dat we daar niet alleen staan. Maar dat we in het gezelschap zijn van Jezus die er ook telkens werd uitgegooid: uit Nazareth, uit de Synagoge, uit Jeruzalem, uit het leven. Wonderlijke solidariteit! Wonderlijk evangelie! Zelfs in onze verworpenheid is Jezus ons nabij. Wat Jezus dan met ons zal doen... dat mogen wij aan Hem toevertrouwen. Wat de toekomst brengen moge, mij geleidt des Heren hand. Mijn favoriete Olympische Sporter is de Nederlandse sprinter met Curacouse wortels Churandy Martina. Het waren al zijn vierde Olympische Spelen. En afgelopen week viel hij opnieuw net buiten de medailles. Hij

5 5 werd 5 e op de 200 meter. Vier of acht jaar geleden werd hij tweede maar toen gediskwalificeerd omdat hij buiten de lijnen had gerend. Terwijl hij na zijn zoveelste verloren finale nog stond uit te blazen werd hij geïnterviewd en hij zei met een vrolijk gezicht: Ik ben niet teleurgesteld hoor. Ik ben dankbaar dat ik opnieuw de finale heb gehaald. Ik heb gewoon mijn uiterste best gedaan. En hij zei: Ik hoop dat ik sponsors vind, dan ga ik opnieuw hard trainen en dan wil ik over vier jaar aan mijn vijfde de Olympische Spelen meedoen. Dan ben ik toch nog beter dan Bolt, want die houdt er na vier Olympische Spelen al mee op. En toen zei hij ook nog: Never give up. Geef nooit op. Keep going. Altijd doorgaan. En: believe in God. En vertrouw op God. Of wij van ons leven een succes maken, medailles gaan winnen - dat hebben we nooit helemaal in de hand. Of wij door de smalle deur zullen gaan van het koninkrijk, dat is aan God. Churandy Martina liet ons de afgelopen week met een vrolijk gezicht zien hoe je als volgeling van Jezus niet meer kunt doen dan je best: Geef nooit op. Altijd doorgaan. En vertrouw op God. Amen.