Spuiwater in de praktijk. Wuustwezel, 24 maart 2014

Transcriptie

1 Spuiwater in de praktijk Wuustwezel, 24 maart 2014

2 Programma Voorstelling VCM/INAGRO Wat is spuiwater? Spuiwater uit chemische luchtwasser Samenstelling spuiwater In welke teelten en op welke manier aanwenden? Rekentool spuiwater Toelichting veldproeven met spuiwater Ervaringen in Nederland met het gebruik van spuiwater bij verschillende teelten Panelgesprek Toelichting machine voor het gebruik van spuiwater Netwerkmoment 2

3 Wat doet het VCM? Opgericht in 1996 Vlaams Coördinatiecentrum Mestverwerking (VCM vzw) = Onafhankelijk samenwerkingsverband en intermediair tussen overheid en mestverwerkingssector 3

4 Doelstellingen VCM Overlegplatform tussen overheid en sector Beleidsondersteunend werk Onafhankelijk eerstelijnsadvies Kenniscentrum en aanspreekpunt met betrekking tot mestverwerking en nutriëntenvalorisatie

5 VCM-leden Brede platformwerking met 27 leden Overheidsinstanties Vlaamse overheid - Agentschap Landbouw en Visserij - VLM Mestbank 5 provincies en POM-West Vlaanderen Private sector Landbouworganisaties Consultancy Banksector Mestverwerkingssector Veevoedersector Kenniscentra

6 VCM-leden A-leden B-leden 4

7 VCM VCM vzw: voorzitter: Bart Naeyaert (Provincie West-Vlaanderen) ondervoorzitter: Yvan Dejaegher (BEMEFA) secretaris: Philippe Tavernier (POM West-Vlaanderen) VCM secretariaat: - Adviseur: - Emilie Snauwaert - Céline Schollier - Project-medewerker - Viooltje Lebuf - Administratie medewerker - Isabelle Mouton

8 Overlegplatform Initiëren en coördineren van overleg tussen de overheid en sector Thematische VCM-werkgroepen: Ruimtelijke ordening VLAREM Verwerking van rundermest Spuiwater uit chemische luchtwassers I.s.m. derden: Platform kleinschalige vergisting (i.s.m. Inagro en Biogas-E) Participatie in externe werkgroepen/overleg Vlaams nutriëntenplatform (kern- en stuurgroep) Landbouwoverleg (VLM), UPOBA (OVAM), Dierlijke bijproducten (FAVV) Stuurgroep Biogas-E, Werkgroep kwaliteit VLACO

9 Beleidsondersteuning Jaarlijkse VCM-enquête: evolutie mestverwerkingscapaciteit in VL Knelpunten mestverwerking detecteren + oplossingen voorstellen Advies bij aanpassingen wetgeving

10 Kenniscentrum mestverwerking en nutriëntenvalorisatie Verspreiding informatie en communicatie naar doelgroep E-nieuwsbrieven (maandelijks) Website Infosessies en brochures i.s.m. VLM Mestbank

11 Inagro Onderzoek en advies in land- & tuinbouw Kerntaken: een kennispartner en center of excellence zijn middels toegepast en praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek voor de professionele sectoren de agrovoedingscluster; deze kennis wordt overgedragen via voorlichting een kennispartner zijn voor de samenleving een kennispartner zijn voor de provinciale diensten en alle beleidsniveau s 11

12 Wat is spuiwater? Luchtwassers - AEA-stalsystemen - end-of-pipe techniek Chemische luchtwasser Biologische luchtwasser Kunstmest Andere meststof + Geconcentreerder product - Groter waterverbruik - Zuur nodig - Bacteriën opstarttijd + MVC + Geur en stof reductie + milieuvriendelijker 12 Spuiwater uit chemische luchtwasser is meest interessant om toe te passen in akkerbouw

13 1 3

14 Spuiwater uit chemische luchtwasser ammoniak NH3 zwavelzuur H2SO4 Ammoniumsulfaat (NH4)2SO4 Spuiwater 14

15 Chemische luchtwasser met opslag spuiwater Gemiddeld opslagvolume in Vlaanderen: 50 ton 15

16 Spuiwater uit chemische luchtwasser Wetgeving: KB Meststoffen 28 januari 2013: spuiwater uit chemische luchtwasser = erkend als kunstmest moet niet onder 170 kg/ha norm uitgereden worden FOD-ontheffing OVAM-grondstofverklaring 16

17 Spuiwater uit chemische luchtwasser Wetgeving: Mestbankaangifte samenstelling hoeveelheid Zowel door producent als gebruiker! 17

18 OPGELET! VERBODEN: mengen spuiwater met mest vorming giftig gas H 2 S door reactie zwavelzuur met drijfmest Zowel voor als! 18

19 Samenstelling spuiwater De samenstelling kan beïnvloed worden door het TYPE en de STURING van de luchtwasser!

20 Samenstelling spuiwater Ammoniakale stikstof => Weinig uitspoeling / traagwerkend (nitrificatie ifv temp) potentieel voordeel tav NH 4 NO 3 in natte periodes bij droogte iets minder beschikbaar? in vroege voorjaar iets trager werkzaam? => Risico op vervluchtiging? beperkt door lage ph, geen verplichting emissie-arm toedienen vnl. risico op vervluchtiging op kalkrijke bodems => inwerken! Vervluchtiging deels ifv ph en temperatuur. - Urean 8% vervluchtiging (bron kennisakker.nl) - Ureum 15% vervluchtiging - Spuiwater?

21 Lage ph verzurende werking & corrosief Samenstelling spuiwater 1000 liter spuiwater/ha = 50 E N = BE Ifv bufferende werking bodem Ifv gewasvoorkeuren inzake ph (aardappel, granen) Aanpassen materiaal

22 Samenstelling spuiwater Risico op overbemesting zwavel! Te veel zwavel in ruwvoeder = gebrek aan Cu en Se (koperbril) Mobiel in de bodem => Uitspoeling 1 m³ spuiwater = E SO4 ( ) Zwavel is zeker beperkende factor naar dosering

23 Welke teelten en hoe aanwenden? Zwavelhoudende meststof Behoefte aan zwavelbemesting neemt toe door afnemende zwavelaanvoer via de lucht (depositie) Zwavelbehoefte (SO 4 ) gewassen: Maïs: tot 30 kg/ha Granen: + 50 kg/ha Prei: 60 kg/ha Gras: 75 à 100 kg/ha Bloemkool: 125 kg/ha Koolzaad: 50 tot 100 kg/ha Spruitkool: 125 tot 200 kg/ha Bron: Eindrapportage Energieboerderij

24 Zuiver spuiwater vs. opgemengd met urean GrowSol-N: spuiwater (3/4) + urean (1/4) Nitrosol 20%: ammoniumnitraat + ureum + ammoniumsulfaat... Minder zwavel Hogere ph Meer N 24

25 Gras/Tarwe Spaakwielbemester 25

26 Aardappelen Slangenpomp Tijdens planten rijenfrezen 26

27 Maïs Spuitmachine?? corrosieve werking vervluchtiging? bladverbranding na opkomst? 27 Slangenpomp

28 Rekentool spuiwater Vul de tool in met uw eigen bedrijfsgegevens en bereken de behaalde marge bij het gedeeltelijk vervangen van minerale meststof met spuiwater! Een rekenblad is steeds gebaseerd op aannames en zal nooit 100% overeenstemmen met de realiteit. 28

29 29 Toelichting veldproeven met spuiwater

30 Veldproeven Deel van groter geheel: naast spuiwater nog andere producten Doel: testen of spuiwater een goeie aanvulling kan zijn op bemesting met dierlijke mest Landbouwkundig Economisch Ecologisch 30

31 Veldproeven Samenwerking 31

32 Start kunstmest Drijfmest Kunstmest Spuiwater Start kunstmest Drijfmest kunstmest Spuiwater Toegepast/ ha Fertilization options (150N, 70P) E ton E liter Effectieve eenheden- N E ton E liter

33 In praktijk

34 Veldproeven 3 jarige veldproef met mais 2 sites: zand en zandleem 4 herhalingen

35 Physicochemische analyses Biomassa Opbrengst vers & droog gewicht, N, P, K, Ca, Mg, Na, S, metalen Bodem 0-30 cm: droog gewicht, ph-h 2 O, ph-kcl, EC, N, NO 3, NH 4, P, K, Ca, Mg, Na, S, metalen, cm, cm: droog gewicht, NO 3

36 Gelijkaardig groeipatroon

37 DM opbrengst (ton/ha) Droog gewicht

38 NO3-N (kg/ha) Nitraat residu 80,00 70,00 60,00 50,00 40,00 30,00 20,00 10,00 0, Scenario 38

39 Economische en ecologische evaluatie (2011) Voordelen (euro ha -1 ) Broeikasgasemissie (kg CO 2 eq. ha -1 ) Sc 8: Use of LF digestate and complete elimination of synthetic fertilizers

40 Gras Vergelijking vloeibare meststoffen na 1 ste snede gras (bron WUR 2011) 40

41 Glastuinbouw 1. Pot experiment 2. Serreproef Test plant: sla (Lactuca sativa) zoutgevoelig gewas 1,8 ms/cm = % opbrengst N-P K 2 0 vereisten: kg/ha

42 Glastuinbouwproef(UGent PCG) Struviet DF of digestaat effluent Spuiwater Fertilizers DM (%) Total N (g/kg FW) Total P 2 O 5 (g/kg FW) Total K 2 O (g/kg FW) ph EC (ms/cm) Struviet ,6 0,95 DF of digestaat 3,5 5,3 0,86 4,4 8,7 48 Effluent 0,5 0,02 0,004 1,5 8,1 9 Spuiwater ,11 0,18 2,3 291 P -bemesting NK -bemesting K -bemesting NS -bemesting

43 Glastuinbouwproef (UGent PCG) Kruishoutem, BE Serre opp: 752 m 2 (2x 376 m 2 ) 9 objecten met 4 parallellen = 36 plots (10 m 2 )

44 Objects Glastuinbouwproef(UGent PCG) Referentie: object 1a and 1b = minerale bemesting Bemesting: Totale N systeem Calcium ammonium nitraat (kg) Triple Superphosphate (kg) Patentkali (kg) Struviet (kg) Spuiwater (L) effluent (L) Dunne fractie digestaat (L) 1a 0,78 0,27 0, INDIVIDUELE Behandeling Serre 1 2 0,65-0,78 0, ,27 0,80 2,45 4 0,78 0, , ,21 0, ,33 1b 0,78 0,27 0, Gecombineerde behandeling Serre ,59 2,00 156, ,27 0, , ,75 0,59 2,00 - -

45 DM yield per crop (g) DM yield per crop (g) 35 Resultaten: sla opbrengst a (MF) 2 (STR) 3 (AMS) 4 (CW) 5 (LFD) Treatments in Greenhouse 1 1b (MF) 6 (STR, AMS, CW) 7 (MK, STR,LFD) 8 (MK, STR, AMS) Treatments in Greenhouse 2 MF = minerale bemesting STR = struviet AMS = spuiwater CW = effluent from constructed wetlands LFD = dunne fractie digestaat MK = minerale kalium (patentkali)

46 Resultaten: gewaskwaliteit Kwaliteitsparameters: uniformiteit, volume, kleur gewicht, tipbrand, wortelrot, gele bladeren, bremia, kropvorm

47 Resultaten: bodemkwaliteit en vruchtbaarheid Physico-chemische evaluatie: Objects DM (%) OM (%) on DM Total N (g/kg) Total P (g/kg) Av. P (g/kg) Total K (g/kg) Av. K (mg/kg) Total S (mg/kg) Cu (mg/kg) Zn (mg/kg) 1a MF 86,16 6,95 2,04±0,14 0,79±0,10 0,50±0,05 0,64±0,02 43±5 329±25 7,63±0,57 28±1 1) geen significant verschillen vergeleken met referentie 2 STR 86,33 7,36 2,16±0,31 0,74±0,03 0,46±0,03 0,63±0,06 40±11 360±39 7,59±0,21 28±0 3 AMS 86,07 7,31 1,95±0,20 0,72±0,02 0,51±0,03 0,62±0,03 54±7 403±38 7,07±0,51 27±1 2) Meer organische koolstoftoediening 4 CW 85,85 7,09 2,23±0,36 0,74±0,01 0,49±0,04 0,62± 0,03 45±10 345±63 7,71±0,21 28±0 5 LFD 86,41 7,13 2,18±0,17 0,78±0,02 0,50±0,05 0,66±0,03 50±10 353±61 7,34±0,43 27±1 3) Aandachtspunt! Spuiwater: S inhoud DF digestate: Cu en Zn inhoud(?) 1b MF 87,51 6,42 1,94±0,12 0,75±0,04 0,51±0,02 0,63±0,06 72±22 318±48 7,30±0,43 26±2 6 STR, AMS,CW 86,65 6,35 1,89±0,12 0,78±0,03 0,50±0,03 0,58±0,04 63±8 317±28 7,60±0,88 28±2 7 MK,STR,LFD 86,08 6,88 2,01±0,22 0,74±0,04 0,53±0,06 0,57±0,04 100±13 371±49 7,08±0,38 27±3 8 MK,STR,AMS 86,68 6,52 2,06±0,14 0,77±0,05 0,52±0,05 0,54±0,04 66±7 365±76 8,01±1,37 27±2

48 Conclusie Spuiwater geeft goed resultaat Geen negatieve effecten

49 Ervaringen in Nederland met het gebruik van spuiwater bij verschillende teelten Herre Bartlema, NCOR 49

50 Panelgesprek Henk Janknegt Akkerbouwer spuiwatergebruiker Pieter Haghedooren (Shanks) spuiwaterproducent Rinus Kunst (EcoService Europe B.V.) opmenger spuiwater 50

51 Toelichting machine voor het gebruik van spuiwater 51

52 Bedankt voor uw aandacht! VRAGEN? Bart Ryckaert Diensthoofd Energie, biomassa & innovatie Tel.: 051/ Céline Schollier Adviseur VCM Tel.: 050/

53 Deze infonamiddag kadert binnen: HBB-project: Nutriënten nuttig inzetten MIP3 project 'Nutricycle: Groene kunstmest uit mest en digestaat 53