Energiebesparing in de Arnhemse huursector

Transcriptie

1 Energiebesparing in de Arnhemse huursector Op donderdagavond 18 april heeft in bezoekerscentrum Sonsbeek te Arnhem de bijeenkomst Energiebesparing in de Arnhemse huursector plaatsgevonden. Corporaties, huurders en gemeenteraadsleden gingen met elkaar in gesprek over de knelpunten en oplossingen om het tempo van de energiebesparing in de Arnhemse huursector te versnellen. De avond werd geleid door Michel Jehae (communicatieadviseur en debatleider). De bijeenkomst is georganiseerd door de Gelderse Natuur en Milieufederatie in het kader van het landelijk project Stookjerijk. Het programma bestond uit een aantal presentaties gevolgd door Rondetafels met de Arnhemse corporaties, raadsleden en huurders. Het verslag bestaat uit de volgende onderdelen: a. interview met Volkert Vintges, directeur GNMF; b. presentatie Woonbond over risicowijken, energiearmoede en oplossingen; c. presentatie GNMF over huidige situatie in de Arnhemse huursector en de energieprestaties 2012; d. Rondetafel met Arnhemse corporaties; e. Rondetafel met Arnhemse raadsleden; f. Rondetafel met Arnhemse bewonerscommissies en Het Huurdershuis; g. toelichting Stookjerijk Trofee a.driepartijenoverleg en nieuw convenant Directeur Volkert Vintges van de Gelderse Natuur en Milieufederatie (GNMF) geeft aan dat 1

2 deze bijeenkomst de start vormt van een tweede serie van tien Rondetafelgesprekken in Nederlandse steden over energiebesparing in de huursector. In 2011 vond de eerste serie plaats. Doelstelling van de Rondetafel is dat de drie partijen (corporaties, huurders en raadsleden) samen oplossingen voor versnelling van de energiebesparing in de huursector bespreken. Meestal bespreken corporaties bilateraal met huurders of met de gemeente over dit thema. Echter niet met de drie partijen samen en niet met alle corporaties en huurdersverenigingen binnen de gemeente. Juist dan vindt deling van kennis en ervaring plaats. Ook het nieuwe convenant `Energiebesparing in de huursector (dd 28 juni 2012) heeft een lokale aanpak en lokale afspraken met de drie partijen als doelstelling. Tevens is in het nieuwe convenant een nieuwe energiebesparingsdoelstelling opgenomen van 33% CO2 reduktie in de periode Dat komt neer op gemiddeld 3% CO2 reduktie per jaar. De huidige Arnhemse Prestatieafspraken (Samen voor de stad ) gaan nog uit van een CO2 reduktie van 20-25% in de periode Dat komt neer op gemiddeld 2-2.5% CO2 reduktie per jaar. Een derde belangrijke component van het nieuwe convenant is de monitoring van de jaarlijkse energieprestaties van de corporaties. Dat vindt plaats met de landelijke monitor Shaere van Aedes. Vergelijking van de energieprestaties tussen corporaties maakt het mogelijk om de beste aanpak bij het doorvoeren van energiemaatregelen te bepalen. b.energiearmoede en risicowijken (presentatie Woonbond) Geert-Jan Persoon van de Woonbond gaat in zijn presentatie in op de betaalbaarheid van de woonlasten bestaande uit huur en energierekening voor huurders. De Woonbond is een belangenorganisatie van huurders(organisaties). Daarmee vertegenwoordigt de Woonbond 1.5 miljoen huurwoningen. Het gaat om (juridisch) advies, ondersteuning en lobby richting Haagse politiek. Het nieuwe convenant heeft als belangrijke doelstellingen: * gemiddeld energielabel B in 2020 voor alle (2.4 miljoen) huurwoningen in de sociale huursector; * lagere woonlasten voor huurwoningen; * het lokaal bespreken van de woonlastenontwikkeling. Energierekening label G huurwoning De vraag is of het wonen voor huurders nog betaalbaar blijft. Om dat na te gaan zijn er drie onderzoeken uitgevoerd. Uit het eerste onderzoek blijkt ondermeer dat: * 40% van de huishoudens met lage inkomens in huurwoningen met energielabel F en G woont; * 45% van de flats energielabel F of G heeft; * de energierekening van een energielabel G huurwoning tweemaal zo hoog is als van een energielabel A huurwoning. 2

3 Maandinkomen aan energierekening Uit een tweede onderzoek naar energiearmoede blijkt ondermeer dat: * een huishouden 10% of meer van het inkomen (meer dan een maandinkomen) uitgeeft aan energie; * bezuinigingen op voeding, kleding en stoken een risico voor de gezondheid inhouden; * energiearmoede in drie jaar is gegroeid met 40%. Uit een derde onderzoek uitgevoerd in de regio Haaglanden worden de volgende conclusies getrokken: * 24% van alle huurders leven onder de armoedegrens, na aftrek van woonlasten. Bij de huurtoeslagontvangers ligt het percentage op 44%. * risicobuurten wat betreft energiearmoede zijn aan te wijzen. Het zijn de wijken waar huurders met een smalle beurs wonen in een energieonzuinige huurwoningen. Vaak gaat het dan om de krachtwijken. In Arnhem zijn er vier krachtwijken Malburgen, `t Arnhemse Broek, Presikhaaf en Klarendal. Begin mei zal de Woonbond een onderzoek naar energiearmoede publiceren. Risicowijken energiezuinig maken Oplossingen voor de korte termijn zijn volgens de Woonbond ondermeer: * lokaal woonlastenonderzoek; * gericht huurwoningen in risicobuurten opknappen; * het beperken van de huurverhoging voor laagste inkomens bij renovatie; * een energietoeslag (energiesubsidie) voor huurders en ondersteuning voor het bevorderen van energiezuinig gedrag bij huurders. Huurwoning zonder energierekening in 2025 Ook heeft de Woonbond gekeken naar oplossingen voor de lange termijn. Daarbij zijn de scenario`s uit het onderzoek van adviesbureau Rigo bij de Tilburgse huursector (dd 2009) betrokken. Ook heeft de Woonbond geconstateerd dat er een sterke variatie in gasprijs en huur is. Op basis hiervan is de Woonbond van mening dat de enige oplossing is dat alle huurwoningen in 2025 energienetraal zijn. Einddoel is een huurwoning zonder energierekening. Vragen daarbij zijn: * wat zijn zinvolle tussenstappen? Er is nu als tussenstap gemiddeld energielabel B gesteld. * waar moet je beginnen? Bij welke complexen? C.Arnhemse huursector en energieprestaties in 2012 (presentatie GNMF) Maarten Visschers van de GNMF gaat in zijn presentatie in op de energieprestaties van de Arnhemse corporaties in Eerst wordt een kort overzicht gegeven van de Arnhemse huursector huurwoningen in sociale sector Arnhem heeft drie grote corporaties: Volkshuisvesting met huurwoningen; Vivare 3

4 Arnhem met huurwoningen en Portaal Arnhem met huurwoningen. Samen bezitten zij huurwoningen. De kleine corporaties WOB en Omnia Wonen bezitten resp. 800 en 500 huurwoningen. De particuliere huursector is in Arnhem relatief groot: 8000 huurwoningen. Deze sector is erg onoverzichtelijk vanwege de vele verhuurders. Voor de energetische kwaliteit van de huurvoorraad dient het percentage groene energielabels (A-, B- en C-labels) als criterium. Omnia heeft een percentage groene labels van 63%, Portaal Arnhem van 46%, Volkshuisvesting en WOB van 31% (cijfers eind 2011). Van Vivare Stad is het percentage onbekend. Huurdersparticipatie Van de drie grote corporaties heeft alleen Vivare Arnhem nog een huurdersbelangenvereniging. Door het ontbreken van overkoepelende huurdersbelangenverenigingen heeft elke corporatie twee tot driemaal per jaar overleg met al hun bewonerscommissies. Volkshuisvesting, Portaal Arnhem en Vivare Arnhem hebben resp. 15, 12 en 5 bewonerscommissies. Sommige bewonerscommissies vinden dit overleg te beperkt. Het gaat vaak alleen over leefomgeving. Portaal Arnhem heeft alle contactgegevens (incl. telefoonnummer en mailadres) op de website van de corporatie staan. Huurders kunnen dan goed terecht bij hun eigen bewonerscommissie. Bij Vivare Arnhem staan telefoonnummers van de bewonerscommissies op de website van Huurdersvereniging De Brug. Volkshuisvesting heeft geen contactgegevens van bewonerscommissies op de website. De bewonerscommissies van Volkshuisvesting konden ter uitnodiging van deze bijeenkomst dan ook moeilijk worden bereikt. Portaal Arnhem en Vivare Arnhem hebben een huurderspanel dat periodiek om haar mening over onderwerpen wordt gevraagd. Portaal Arnhem heeft ook nog een denktank bestaande uit actieve, betrokken bewonerscommissies. Volkshuisvesting heeft geen huurderspanel. Er is geen Arnhems huurdersplatform waar gemeentebreed huurders overleg hebben en ervaringen uitwisselen. Tilburg, Utrecht en Amsterdam hebben wel een actief huurdersplatform. 4

5 Beperkte huurverhoging Alle corporaties vragen op dit moment een beperkte huurverhoging om het doorvoeren van energiemaatregelen te bekostigen. Gezien de krappere budgetten bij corporaties is het voor corporaties noodzakelijk om een bijdrage van de huurder voor energiemaatregelen te vragen. Omnia Wonen vraagt als bijdrage 75% van de berekende daling van de energierekening. Portaal Arnhem heeft bij het renovatieproject Doefstraat een bijdrage van 50% van de daling van de energierekening gevraagd. Arnhems klimaatbeleid en prestatieafspraken Het Arnhems Klimaatbeleid heeft als doelstelling 30% CO2 reduktie in 2020 ten opzichte van 1990 en 20% duurzame energie in De gemeentelijke Prestatieafspraken hebben een doelstelling van 20-25% CO2 reduktie in de periode Verder zijn er nog lokale energieafspraken met als doelstelling de energiekwaliteit van bestaande huurwoningen met jaarlijks 2% te verbeteren. CO2 reduktie 2011 en 2012 De doelstelling heeft betrekking op het zgn gebouw- en installatiegebonden energieverbruik voor met name ruimteverwarming, warm tapwater en ventilatie. De berekening wordt uitgevoerd met een standaard energieverbruik. Ca 75% hiervan is het gasverbruik voor ruimteverwarming. De gegevens van de CO2 reduktie zijn afkomstig van de gemeentelijke monitor van de Prestatieafspraken Samen voor de stad, De jaarlijkse CO2 reduktie wordt bepaald op basis van de gerealiseerde energiemaatregelen in de huurvoorraad van de corporaties. De CO2 uitstoot van de Arnhemse huurwoningen is gedaald van ton op 1 januari 2008 naar ca ton eind De daling van ton houdt een reduktie van 10% in vijf jaar in. Dat komt neer op gemiddeld jaarlijks 2%. Per huurwoning is de CO2 uitstoot als gevolg van het gebouwgebonden energieverbruik 2.5 ton/ jaar. De CO2 reduktie per corporatie in de jaren 2011 en 2012 staat in onderstaande tabel 1 aangegeven. 5

6 Tabel 1. CO2 reduktie per corporatie in 2011 en 2012 (berekend ten opzichte van 2008). Bron: gemeentelijke monitor van Prestatieafspraken Samen voor de stad, CO2 reduktie in 2008, 2009 en 2010 CO2 reduktie in 2011 CO2 reduktie in 2012 CO2 reduktie in 2008 t/m 2012 Volkshuisvesting 8.2% 0.9% 0.5% 9.6% Vivare Arnhem 5.2% 3.2% 1.4% 9.7% Portaal Arnhem 4.9% 6.5% 1.4% 12.8% gemiddeld 6.7% 2.6% 0.93% 10.2% Als conclusies worden getrokken: * de jaarlijkse CO2 reduktie is in 2012 ten opzichte van 2011 met een factor 3 van 2.6% naar 0.93% gedaald. * In 2012 zijn te weinig plannen voor onderhoud gerealiseerd. * Portaal Arnhem heeft relatief gezien de grootste CO2 reduktie met 6.5% in 2011 en 1.4% in Volkshuisvesting heeft in de afgelopen twee jaar de laagste reduktie met 0.9% in 2011 en 0.5% in De CO2 reduktie van Vivare Arnhem ligt tussen beide in. Prognose corporaties De prognose van de CO2 reduktie in de periode staat in onderstaande tabel 2 opgenomen. Tabel 2. Prognose corporaties CO2 reduktie in ton CO2 reduktie in procent 2012 (reeds gerealiseerd) % % % % Conclusie: De lokale doelstelling (van de drie Arnhemse corporaties tesamen) van 20-25% CO2 reduktie in 2020 (gemeentelijke prestatieafspraken) en 33% in 2020 (nieuw convenant) worden met dit tempo niet gehaald. In de periode is de reeds gerealiseerde CO2 reduktie 10%. In de komende periode van acht jaar is het tempo van jaarlijks 1% CO2 reduktie te laag om 20-25% te halen, laat staan 33%. 1% jaarlijkse energiebesparing schiet onvoldoende op. c. Rondetafel Arnhemse corporaties Dit Rondetafelgesprek vindt plaats met Gerrit Breeman, directeur van Volkshuisvesting, Alwin Nieuwenstein, manager Strategie en Vastgoed van Portaal Arnhem. Ger Glezer, directeur van Vivare Arnhem, moest vanwege ziekte helaas afzeggen. Hij heeft zijn visie 6

7 vooraf wel doorgegeven. Oude renovatieplannen bij Volkshuisvesting Debatleider Michel Jehae vraagt Gerrit Breeman van Volkshuisvesting wat de reden is voor het lage energiebesparingstempo bij zijn corporatie ( 0.9% in 2011 en 0.5% in 2012). Gerrit Breeman geeft aan dat dit bij Volkshuisvesting te wijten is aan de ouderdom van de plannen. In de plannen die in 2011 en 2012 zijn gerealiseerd zijn energiemaatregelen nog niet opgenomen. Zij stammen als het ware uit de pre-al Goore periode. Zo is bij renovatie in Malburgen dakisolatie niet meegenomen. Volkshuisvesting wil de energiebesparingsaanpak nu wel verbeteren. Bij renovaties gaat het pas echt hard met energiebesparing. Dan zijn flinke labelsprongen mogelijk. Bij energiemaatregelen waarbij het gaat om een beperkte huurverhoging van bijvoorbeeld 10 euro gaat het om kruimelwerk. Volkshuisvesting gaat nu een pilot doen met de bouw van 14 zgn energienotaloze huurwoningen. In een energieloze woning bedraagt de energierekening nul. Dit is het ei van Columbus. Debatleider Michel Jehae geeft aan dat het bij 14 energieneutrale huurwoningen om 0.1% (een promille) van de huurwoningen van Volkshuisvesting gaat. Dat schiet dan niet op. Doefstraat van Portaal Arnhem Alwin Nieuwenstein van Portaal Arnhem geeft aan dat zijn corporatie wel de doelstelling van 20% CO2 reduktie in 2020 verwacht te halen. Portaal wil landelijk aan het zgn Nia Nesto project deel nemen. Een pilot hiervan is gestart in Apeldoorn. Huurders leveren hier hun energierekening in als een investeringsbedrag voor de corporatie om hun huurwoning veel energiezuiniger en zelfs energieneutraal te maken. Portaal Arnhem is nu aan de renovatie van het complex Doefstraat begonnen. Daarbij wordt er van energielabel E naar A gerenoveerd. 50% van de daling van de energierekening wordt als huurverhoging doorgevoerd, meteen na de renovatie (dus niet bij een mutatie). 99% van de huurders doet mee. De Woonbond heeft de huurverhoging goedgekeurd. Dit is de eerste keer dat Portaal 7

8 Arnhem een huurverhoging direct na de renovatie van de huurders vraagt. Het was spannend of huurders hierin meegingen. Het is gelukt. Dat is belangrijk omdat zonder huurverhoging energiemaatregelen niet meer zijn te financieren. Met als voorwaarde dat de energierekening als het ware wordt bevroren (en daarmee gelijkblijvende woonlasten), gaan steeds meer huurders mee bij het doorvoeren van energiemaatregelen. Andere financiële context Ger Glezer van Vivare Arnhem geeft (in zijn schriftelijk aangeleverde visie) aan dat het convenant is opgesteld in een tijdvak waarin er grotere financiële mogelijkheden waren voor corporaties. Inmiddels is de financiële context ingrijpend veranderd en de financiële polsstok van Vivare wezenlijk korter. Daarnaast heeft branchevereniging Aedes deze afspraken gemaakt waarbij zij geen mandaat heeft voor individuele corporaties. Op korte termijn worden de reeds geplande energiebesparingsprojecten in het kader van het zgn Energieproject van Vivare in 2013 uitgevoerd. Het is daarna de vraag wat Vivare Arnhem verder kan doen door toedoen van beperkte investeringsruimte als gevolg van overheidsmaatregelen (verhuurdersheffing, dreiging van vennotschapsbelasting en ondersteuning van Vestia). Verder gaat Vivare door met reguliere ketelvervanging, kozijnvervanging en dakvervangingen die vanuit onderhoud gepland staan en doorgaans energie besparen. Vivare Arnhem streeft bij renovatieprojecten naar een energielabel B. In sommige gevallen kiest Vivare Stad bij gerichte investeringen er zelfs voor om woningen te slopen en nieuwe daarvoor in de plaats te bouwen (zie sloop van 250 G-label woningen en daarvoor nieuwbouw van 210 woningen in Presikhaaf). De langere termijn is ongewis. Vivare Arnhem weegt integraal af. Op het moment van financiële onzekerheid zijn keuzes cruciaal. Bijvoorbeeld de vraag of de corporatie iets dient te doen aan energiebesparing in de bestaande huurvoorraad óf aan het woningtekort in de regio door nieuwe woningen te bouwen. Energiebesparing is één van de vele aspecten die daarbij worden overwogen. De combinatie van energieonzuinige huur woningen én huurders met een krappe beurs zijn bij Vivare een selectiecriterium geweest voor de investeringen in energiemaatregelen. De adressen met de laagste inkomens en de energieonzuinigste labels zijn gematcht en daarop is het zgn Energieproject gericht. Een voorbeeld daarvan is het project Kloosterstraat/ Rosendaalsestraat (52 woningen; opgeleverd in 2012). Aanpak op complexniveau Zowel huren en energierekeningen verschillen zeer sterk van elkaar. Er zijn moeilijk verbanden te ontdekken. Daarom is het goed te sturen op daling van woonlasten. Gerrit Breeman vindt het beter om op complexniveau (microniveau) naar verbeteringen in de woonvoorraad te kijken. Verder geeft hij aan dat we in een zeer turbulente wereld leven. Je kunt niet verder dan een half jaar vooruit kijken. Bij de aannemerij is een daling van kosten zichtbaar. Kennelijk lukt het steeds beter om efficient te renoveren. Aannemers zijn ook op zoek naar werk en komen daardoor met lagere prijzen bij aanbesteding. 8

9 Innovaties afwachten of niet Gerrit Breeman wacht liever af totdat er efficientere energiemaatregelen komen. Bij duurzaamheidsmaatregelen loont het wachten op betere maatregelen, is zijn mening. Alwin Nieuwenstein geeft aan dat Portaal Arnhem ook huidige operationele energiemaatregelen toepast om op dit moment energiemaatregelen te realiseren. De huurder heeft ook op dit moment recht op een comfortabele en energiezuinigere woning. Daarnaast is het belangrijk om nieuwe concepten te ontwikkelen voor grote (systeem)stappen. Het is belangrijk dat de sector creatiever met betrekking tot energiebesparing wordt. Ook Geert-Jan Persoon van de Woonbond geeft aan dat je als corporatie niet moet blijven wachten op de ontwikkeling van betere energiemaatregelen. Anders gebeurt er nooit wat. Neem bijvoorbeeld de doorontwikkeling van het rendement van zonnepanelen. Mensen schaffen ze ook nu al aan. Met de huidige verkoop worden ook weer innovaties gestimuleerd en bekostigd. Meerwaarde driepartijenoverleg Gerrit Breeman van Volkshuisvesting vraagt zich af wat de meerwaarde is van de zgn lokale aanpak en lokale afspraken uit het nieuwe convenant. Meerwaarde is ondermeer gelegen in de kruisbestuiving die tussen corporaties, huurdersverenigingen en gemeente kan plaatsvinden. De bijeenkomst van vandaag is een voorbeeld van een dergelijk driepartijenoverleg. Overleg met meerdere corporaties en huurdersverenigingen geeft inzicht in succesvolle aanpak (best practices). Alwin Nieuwenstein van Portaal Arnhem staat wel open voor een driepartijenoverleg. De dialoog met de eigen bewonerscommissies blijft daarbij erg belangrijk. Ger Glezer van Vivare Stad (via zijn schriftelijke bijdrage) vraagt zich af waarom artikel 17 van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) niet voldoende is ( het betrekken van bewoners bij beleid en beheer ). Financiering door provincie Gelderland Michel Jehae vraagt Paul Stein van de provincie Gelderland of de provincie energiebesparing bij corporaties wil financieren. Paul Stein geeft aan dat de provincie vorig jaar de corporaties nog hier over heeft gevraagd. Toen ging het nog goed en was er geen behoefte aan financiering. Nu is de situatie inderdaad veel anders. Provincie Overijssel heeft wel een financiele regeling voor corporaties ( woningen plan). Beleggers vormen nu wel energiebesparingsfondsen. Dat is een nieuwe trend. Provincie Gelderland ondersteunt wél energiebesparingsmaatregelen in de particuliere sector. Volgens Ger Glezer van Vivare Arnhem trekken goedkope(re) leningen de energieplannen niet echt over de streep. Het gaat volgens Vivare Stad zuiver om het maken van keuzes: wat doen we wel en wat niet? 9

10 Klimaat- en EnergieQuiz (KEQ) Gert van der Putten van de afdeling Volkshuisvesting, wint de Klimaat- en EnergieQuiz die na de pauze wordt gehouden. Hij krijgt het boek Zonneboom (auteur Ad Lansink) als prijs. e. Rondetafel met raadsleden Debatleider Michel Jehae vraagt de raadsleden of zij een belangrijke rol hebben en of een driepartijenoverleg wel noodzakelijk is. Voor Marieke Overbeek van Groelinks is armoedepolitiek een belangrijk argument voor energiebesparing in de huursector. Daar dienen raadsleden hun rol te pakken. Sabine Andeweg van D66 stelt dat de premieregeling en duurzaamheidsleningen, ingesteld door de gemeenteraad, een belangrijke trigger zijn. Luuk Broer van de PvdA stelt dat de aanpak via het verlagen van de energierekening belangrijk is. Huurders merken het voordeel in hun beurs. De raad kan pleiten voor een combinatie van dominee ( goed voor milieu ) en koopman ( goed voor de beurs ). Beiden gaan goed samen. Neem het voorbeeld van de energienotaloze woning. Luuk Broer vindt dat de beleidsresultaten van de laatste jaren in de gemeenteraad beter gerapporteerd en geagendeerd dienen te worden. Er valt veel meer aan resultaat te behalen. Het college van B&W dient haar verantwoordelijkheid beter op te pakken. De raad dient haar daar op aan te spreken. Hij mist ook nog de toegezegde nota over energiebesparing in de particuliere sector. Verkoop van niet geïsoleerde woningen René Baars van de SP geeft aan dat hij het verkopen van slecht geïsoleerde huurwoningen niet goed vindt. In de praktijk blijkt dat de koper deze woningen niet isoleert omdat deze al aan zijn maximale hypotheek zit. Ook door slopen (zonder nieuwbouw) worden 10

11 huurwoningen aan de kernvoorraad onttrokken. Deelnemer Paul Stein vindt dat de exitkwaliteit bij verkoop energielabel B dient te zijn. Hij vraagt zich af of er niet ambitieuze doelstellingen moeten worden gesteld. Vanuit de zaal wordt aangegeven dat verkoop van huurwoningen ook plaats vindt om te zorgen voor gemengde wijken. Opgemerkt wordt dat verkoop kan leiden tot verpaupering omdat de betreffende kopers te weinig geld hebben voor onderhoud. Dat is een van de conclusies naar aanleiding van de liberalisering van de Engelse huursector door premier Thatcher in de jaren tachtig van de vorige eeuw. De conclusie wordt getrokken dat de politiek wel degelijk een rol heeft bij het driepartijenoverleg. Kluswoningen Portaal Nynke Greidanus geeft aan dat Portaal Arnhem een moedig besluit heeft genomen door huurwoningen als kluswoningen te verkopen. Portaal en de gemeente Arnhem bieden in de Arnhemse wijk Sint Marten panden aan als kluswoning. Dat is een casco huis dat de koper zelf kan indelen, renoveren en afbouwen. De koper profiteert van het verlaagde btw-tarief van 6%. En hoe meer de koper zelf doet, hoe betaalbaarder het wordt. Financiering projecten Martin Marquering is mededirecteur van Greenspread, een Arnhems adviesbureau op het gebied van energiebesparing en duurzame energie. Het bureau is gespecialiseerd in de financiering van de projecten. Martin Marquering stelt dat het om drie zaken gaat: financiering, expertise en kennis, toegang tot informatie. Het financieel rendement is belangrijk, juist vanuit beleggingsoogpunt. De gemeente Arnhem pakt energiebesparing positief op. De landelijke SEV subsidie van 4.5 miljoen euro kan ook bijdragen. De SEV (Stichting Experimenten Volkshuisvesting) stelt 4,5 miljoen euro subsidie beschikbaar voor projecten die het energiegebruik in binnenstedelijke gebieden kunnen halveren. Corporaties konden hun energieprojecten vanaf 28 maart 2011 bij SEV aanmelden. Met deze subsidie start de SEV de tweede fase van het experiment De Energiesprong'. De Energiesprong is in 2010 gestart in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken/WWI. Het programma wordt uitgevoerd door de SEV en loopt tot Energiezuinig gedrag Petra Lettink van Energiecoöperatie Rijnenijssel geeft aan dat gedrag van de huurder ook een belangrijk punt is bij het verlagen van de energierekening en de woonlasten. De Energiecoöperatie werkt hier aan mee door het aanbieden van service op maat (concept Service in een doos ). De coöperatie heeft een aantal energieambassadeurs. Lage rentelening voor zonnepanelen voor particulieren Marieke Overbeek van Groenlinks geeft aan dat de raad binnenkort komt met een voorstel om 5 ton beschikbaar te stellen als lage rentelening voor zonnepanelen voor particulieren. 11

12 f. Rondetafel met Arnhemse bewonerscommissies en Het Huurdershuis Aan deze Rondtafel nemen deel Frans Grob en Taco Gerritsen, huurders van de denktank van Portaal Arnhem en Eric van Oostveen van Het Huurdershuis te Arnhem. Driepartijenoverleg belangrijk Eric van Oostveen geeft aan dat de gemeente Arnhem het driepartijenoverleg tussen de Arnhemse corporaties, de corporaties en de vertegenwoordigers van huurders kan regisseren. Woningcorporaties kunnen hun huurders optimaal informeren. Eric van Oostveen vindt een driepartijenoverleg belangrijk. Huurders hebben een belangrijke rol bij het bewaken van energiedoelstellingen. Hun belang ligt bij een comfortabele woning en kostenbesparing. Mobilisatie huurders Frans Grob geeft aan dat het moeilijk is om huurders te mobiliseren. Pas bij pijn in de beurs gebeurd dat. Flinke, actieve communicatie dient plaats te vinden. Nieuwsbrieven kunnen dat goed ondersteunen. Taco Gerritsen geeft aan dat veel bewonerscommissies een gemiddeld leeftijd hebben die boven de 65 ligt. Uitzonderingen daargelaten. Werving is een grote uitdaging. Frans Grob had graag gezien dat de huurders als eerste in plaats van als derde aan de Rondetafel begonnen. De voorzitter geeft aan dat dit wordt meegenomen bij de evaluatie van de bijeenkomst. Michel Jehae geeft aan dat hij drie zaken heeft gehoord: * huurder als ambassadeur; * het belang van een goed geinformeerde huurder; * gemeente als regisseur van het driepartijenoverleg. 12

13 Zonnepanelen voor huurders Er zijn diverse bewonerscommissies die graag zonnepanelen op hun daken willen hebben. Wim Goris van de bewonerscommissie Polderdrift van Portaal Arnhem wil graag in overleg met zijn corporatie om het over de mogelijkheden te hebben. Alwin Nieuwenstein is hier niet van op de hoogte en zegt een overleg toe. Ton Kuipers van bewonerscommissie Klarendal van Volkshuisvesting wil graag van Gerrit Breeman weten wat de mogelijkheden voor zonnepanelen bij Volkshuisvesting zijn. Gerrit Breeman stelt dat Volkshuisvesting open staat voor initiatieven als huurders dat gezamenlijk willen. g. Toelichting Stookjerijk Trofee 2013 Volkert Vintges geeft aan dat in 2013 opnieuw de Stookjerijk Trofee wordt uitgereikt aan de best presterende corporatie, huurdersvereniging/ bewonerscommissie en gemeente binnen het project. Hij stelt dat het belangrijk is om goede prestaties te belonen en als voorbeeld te laten dienen voor anderen. Vanaf vandaag tot eind oktober kunnen nominaties worden ingediend. De criteria zijn dezelfde als vorig jaar: Voor corporaties: * transparantie over het energiebesparingstempo; * hoogte van het jaarlijkse energiebesparingstempo; * actieve communicatie met huurders; * mede realisatie van lokaal overleg en lokale afspraken conform nieuw convenant. Voor huurdersverenigingen en bewonerscommissies: * inzet met betrekking tot ambitie van het energiebeleid en de realisatie daarvan door de corporatie; * communicatie over energiebesparing richting eigen huurders en richting corporatie; * huurdersvereniging als ambassadeur; * mede realisatie van lokaal overleg en lokale afspraken conform nieuw convenant. Voor de gemeente: * ambitie met betrekking tot energiebesparing huursector: * aanpak (smart) van en monitoring van energieprestaties en woonlastenontwikkeling; * mede realisatie van lokaal overleg en lokale afspraken conform nieuw convenant. De Stookjerijk Trofee wordt uitgereikt tijdens de Slotbijeenkomst op donderdagavond 21 november te Utrecht. Marc van de Burght van de gemeente Arnhem geeft een toelichting op de maptabel die de gemeente nu maakt. De maptabel bestaat uit een aantal kaartlagen die gegevens over energielabels, inkomens ed bevatten. Zo kan zichtbaar worden gemaakt waar de wijken/ buurten liggen met energieonzuinige labels en smalle beursen. 13

14 Afsluiting Michael Jehae bedankt de deelnemers aan de Rondetafels en de deelnemers in de zaal voor hun bijdragen en wenst iedereen een goede reis naar huis. De deelnemers praten na bij een drankje. 14