Disclosure belangen spreker

Transcriptie

1 Disclosure belangen spreker (poten8ele) belangenverstrengeling Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante rela8es met bedrijven TRANSCARE -Sponsoring of onderzoeksgeld -Honorarium of andere financiële vergoeding -Aandeelhouder -Andere rela8e namelijk - Centrale sensi8sa8e: kenmerken en diagnos8ek. Prof. dr. C.Paul van Wilgen psycholoog, fysiotherapeut, epidemioloog - PIJN Defini8e Pain is a distressing experience associated with actual or poten8al 8ssue damage with sensory, emo8onal, cogni8ve and social components. Pijn-typen Acute pijn Neuropathische pijn Waarschuwingssysteem Centrale sensi8sa8e pijn of chronische pijn centrale- en perifere sensi8sa8e speelt een rol; bio-psycho-sociaal 1

2 Symptomen Hoe werkt het systeem? Receptoren / nociceptoren Symptomen (reuk, geur, plassen, volle maag, jeuk, s8jzeid, dorst..) Een weergave van (mogelijke) perifere input met een ac8va8e tussen de oren (in het brein) Brein selecteert en inhibeert M = mechanical T = temperature Q = chemical Pijn is pas pijn in ons brein Pijn in het brein Inhibi8e (-) of Facilita8e (+) En..ons brein maakt ook pijn (ALLE SYMPTOMEN) Centrale sensi8sa8e! 2

3 Sensitisatie Hoe kan je pijn hebben zonder dat er iets lichamelijk kapot is! Perifere sensitisatie Bij nociceptie Primaire hyperalgesie Grote pijnplek Zonnebrand Perifere Sensitisatie Na + / Ca + ionen perifere zenuwen Centrale sensitisatie SENSITISATIE Modulatie!! Centrale Sensi8sa8e 1. Overac8ef bofom-up systeem (nocicep8eve transmissie) -wind-up -long term potenta8on 2. Verminderde pijn-inhibi8e (bio-psycho-sociale factoren / toestand van het brein!) -Uitbreiding van recep8eve velden (achterhoorn) -Snellere wind-up Central sensitisation CS is a term for increased pain sensitivity in the nervous system from augmentation of responsiveness of central neurons of input of uni-and polimodale receptors, resulting in increased pain sensitivity as well as widespread pain and disproportional pain in patients Both bottom (c-fibers) and top-down mechanims are underlying for CS Allodynia = non painful stimulus is painful (pain without tissue damage) Mechanical allodynia Pressure allodynia Modification!! Mechanische allodynia Pressure allodynia PLASTICITEIT Alles in deze systemen is plas8sch en veranderbaar. 3

4 SENSITISATIE Centrale Sensi8sa8e Wind up fenomeen Centrale Sensi8sa8e Overgevoeligheid 4

5 Psychologische factoren Ronald Melzack & Patrick Wall, "Pain Mechanisms: A New Theory, Science; 1965: 50; ANGST (fobie) -bewegingsangst -sociale angst -gegeneraliseerd angst Hoe toon je het aan? DEPRESSIE CATASTROFEREN NEGATIEVE ZIEKTEPERCEPTIES -nocebo (bekkeninstabiliteit!) Wanneer kan je de diagnose centrale sensi8sa8e gebruiken bij pa8ënten met pelvic pain?? -SLAAP -DISUSE/NONUSE/INACTIVITEIT STRESS -PTSS Centrale sensi8sa8e; hoe te bepalen? Centrale sensi8sa8e; pijn vaak één van de symptomen Wat is je eigen pijnmodel? Visie op pijn? 5

6 Sensi8sa8e Diagnose waarbij sensitisatie is aangetoond*. Diagnoses Central sensitizatiom typically for the syndrome Chronic low back pain Chronic whiplash (Sub)acute whiplash Temporomandibulare joint disfunction Myofascial pain Artrose Reumatoïd arthritis Fibromyalgia Chronic fatigue syndrome Chronic headache Irritable bowel Tendinopathy * Met dank aan Prof. Jo Nijs VUBrussel Centrale sensitization present Klinische diagnos8ek voor sensi8sa8e onderbouwen: Wanneer is er sprake van sensi8sa8e? Neurofysiologie (centraal en perifeer) Klinische diagnos8ek voor sensi8sa8e onderbouwen: Wanneer is er sprake van sensi8sa8e? Klinische kenmerken: QST Criterium 1: Dispropor8onele pijn? Ernst van pijn en gerelateerd dysfunc8oneren dispropor8oneel tot de hoeveelheid en/of ernst van weefselschade De vrouw met bekkenpijn Criterium 2: Diffuse pijnverdeling? Bilaterale pijn / mirror pain (i.e. symmetrisch pijn patroon) Pijn variërend in (anatomische) loca8e Groot pijngebied met niet-segmentale verdeling Allodynie buiten segmentaal gebied van primaire nocicep8e Pijn neemt toe over de 8jd. 6

7 Criterium 3: Hypersensi8viteit niet-pijn gerelateerde prikkels? Beschrijving door pa8ënten Reuk Smaak Licht Geluid Tast Medica8e Koude/warmte Bijkomende tekens en symptomen Abnormaal pijnverloop Slaapstoornissen Geheugen- en concentra8estoornissen Vermoeidheid Spierzwakte, hypertonie Allodynia of hyperalgesie huid Gevoel van gezwollen lidmaat Verstoorde tac8ele lokalisa8e Dyskinesthesie Vragenlijst: Central Sensi8sa8on Inventory (CSI) Meten van overgevoeligheid voor allerlei prikkels: - Bepaalde geuren, zoals parfums, maken me duizelig en misselijk - Mijn benen voelen ongemakkelijk en rusteloos wanneer ik s avonds wil gaan slapen - Stress verergert mijn lichamelijke klachten - Ik ben gevoelig voor fel licht Enkel deel A Scores 0-4 Cutoff = 40 Mayer et al. Pain PracAce 2012 Neblef et al. Journal of Pain 2013 Kregel et al. Clin. J of Pain 2015 Dutch-CSI CSI Pain Dispropor8onate pain experience? YES Diffuse pain distribu8on? NO no Central Sensi8za8on YES Central Sensi8za8on NO Central Sensi8za8on Inventory 40? YES Central Sensi8za8on NO no Central Sensi8za8on 7

8 Centrale sensi8sa8e Diagnos8ek: centrale sensi8sa8e Nociceptie, Fysiek Gedachte (cognities) PIJN PIJN Sensitisatie Gedrag Gevoelens (emotie) Communica8e! Verwach8ngen! Tijd! Aandacht! Uitleg! Sociale omgeving Samenwerking 2-3 lijn POH-GGZ PATIENT Opzefen samenwerking Laten we pa8ënten met pijn hetzelfde vertellen!! Specialisten Huisartsen PLACEBO! Psychologen Pijneduca8e! Essen8eel onderdeel in de behandeling. Fysiotherapie Oefentherapeuten 8

9 Bedankt voor uw aandacht Vragen? 9