Stichting CLOK Oktober Plan Versterking Binnenstad Leerdam

Transcriptie

1 Stichting CLOK Oktober 2016 Plan Versterking Binnenstad Leerdam

2 Aanleiding In september 2016 heeft stichting Stadsmanagement Leerdam afscheid genomen van Stadsmanager Ron Uyldert. Dit was voor de stichting Stadsmanagement Leerdam aanleiding om aan stichting CLOK te vragen om nog eens terug te kijken naar de activiteiten van stichting Stadsmanagement Leerdam in de afgelopen periode. Maar zeker ook om met een aantal stakeholders een aantal ontwikkelingen en trends te identificeren en de toekomst voor de binnenstad van Leerdam te verkennen. Deze opdracht is uitgevoerd op basis van een korte inventarisatie van eerder gemaakt documenten en visies (detailhandelsstructuurvisie BRO, 2011 en rapportage Canvas model) enkele interviews (4) met een paar stakeholders en een bijeenkomst op 18 augustus 2016 met deze stakeholders. Inleiding De missie van CLOK is het lokale ondernemingsklimaat, het lokale vestigingsklimaat te versterken door afdelingen EZ/Accountmanagement Bedrijven van gemeenten, park- en city/centrummanagement en besturen van ondernemersverenigingen te ondersteunen. CLOK heeft daarom, in samenwerking met Smolders, het initiatief genomen om haar leden te ondersteunen inzake de keus om al dan niet mee te doen met de Retailagenda. CLOK sluit aan bij het uitgangspunt van de Retailagenda dat het primaat op het lokale niveau ligt. Ook zonder Retailagenda moet er wat gebeuren. En ook nadat na 3 jaar de ondersteuning vanuit de Retailagenda eindigt, zal de detailhandel en het winkelcentrum/binnenstad concurrerend gehouden moeten worden. De Retailagenda helpt tijdelijk. Alle winkelcentra en binnensteden moeten zorgen dat ze vitaal blijven en consumenten trekken. Voor alle gemeenten is informatie over retailontwikkelingen en de Retailagenda belangrijk. Niet voor alle gemeenten is het echter zinvol om mee te doen met een pilot als extra ondersteuning of stimulering. De huidige situatie van het centrum van Leerdam is dat de sociaaleconomische factoren zoals demografie, woningbouw, opleidings- en inkomensniveau, bestedingen/koopstromen, schaalgrootte en marktruimte een stabiel patroon laten zien (onderzoek BRO). En dat de toekomst niet exact tot op de winkelmeter te bepalen is. Cijfers zijn maar cijfers en het gaat vooral om kwaliteiten. Enkele trends en ontwikkelingen En een van de trends is dat de consument juist de kwaliteiten van stad, binnenstad beoordeelt en daar snel zijn conclusies aan verbindt. De consument is op zoek naar beleving en vindt dat niet alleen in funshoppen maar tegelijkertijd ook in horecabezoek, culturele ontspanning en andere vrije tijdsbestedingen. Deze combinatie van activiteiten kan in een winkel plaats vinden maar moeten zeker aanwezig zijn in een binnenstad. Daarbij geldt dat ook de openbare ruimte spic en span op orde moet zijn. Aanleg maar ook goed onderhoud van de openbare ruimte bepaalt de uitstraling van de binnenstad. Daar horen ook een goede bereikbaarheid en de mogelijkheden tot parkeren bij in en dichtbij de binnenstad. Evenals een duidelijke bewegwijzering en herkenbare entrees van de stad. De consument wenst comfort en wil graag in een stad lopen waar winkels aaneengesloten routes vormen zonder veel leegstand of uitgestorven aanloopstraten. Daarbij hoort ook dat vastgoedeigenaren hun panden op orde hebben. Verwaarloosde panden dragen niet bij aan de gewenste uitstraling en hebben vaak ook een functionele invulling van het pand die iets zegt over de kwaliteit. Schaalvergroting van met name winkelketens maar ook kleine, gespecialiseerde zaken met een goede kwaliteit maken kans bij de veeleisende consument die graag comfort wil en concentratie van winkels met een kwaliteit die hij/zij gewend is. Visie In het rapport van BRO wordt de toekomstvisie van Leerdam beschreven als Leerdam glasstad met een verassende binnenstad. De verbinding tussen het belangrijkste exportproduct van Leerdam met de binnenstad biedt volgens het rapport veel kansen. Zeker als je het combineert met de sterke regionale positie van Leerdam en de goed vertegenwoordigende ambachtelijke, lokale ondernemers en overige culturele, dienstverlenende en horeca functies in de binnenstad van Leerdam. In deze visie zijn ook een aantal ruimtelijke versterkingen opgenomen. De ankerstructuur, is het kernwinkelgebied en is de verbintenis tussen Markt en Zuidwal. De consument moet verleid worden om het stuk tussen markt en water en vice versa te overbruggen.

3 Het Dr. Reilinghplein wordt een belangrijke poort tot de binnenstad en wordt een ontmoetings- en evenementenplein en biedt ruimte aan grotere winkels. De supermarkten liggen aan de twee andere uiteinden van het anker en het recreatieve winkeldeel is geconcentreerd in de Fonteinstraat en de Kerkstraat. Enige uitloop op de kruisingen met Nieuwstraat en Kerkstraat is mogelijk maar daarmee zijn de grenzen van het kernwinkelgebied bereikt. De overige ruimtelijke ingrepen betreffen de afbakening van de aanloopstraten, de verplaatsingen van enkele trekkers. Het geheel moet worden ondersteund door een omgevings- en beeldkwaliteit waardoor het prettig verblijven wordt in de binnenstad. Daarnaast is er met behulp van de Canvas methodiek een rapport verschenen waarin Leerdam wordt gekarakteriseerd als de stad met bijzondere kwaliteiten op het gebied van glas, kaas en de Linge. Ook Leerdam als ambachtsstad is een belangrijke waarde propositie. De Vlietskant gaat een buurtfunctie krijgen waarin diverse dienstverlenende (zorg, kantoor) functies zijn te vinden. Het bestemmingsplan heeft daar ruimte voor opgenomen. De gezelligheid van terrasjes zijn bestemd voor zuidwal en het eiland. Onderscheidend kenmerken voor Leerdam zijn de bereikbaarheid van de binnenstad, de horeca als belangrijke centrumfunctie (diversiteit, spreiding concentratie), uitstraling, verfraaiing van de binnenstad waardoor de Leerdammer ook weer trots wordt op zijn stad. Het canvasmodel is een denkmodel voor de marketing waarmee ook het bereik van klanten in beeld gebracht kan worden. De bewoners van de stad Leerdam zullen naar verwachting hun eerste levensbehoeften in de stad Leerdam zelf kopen (N= ). Daarnaast kan Leerdam een regiofunctie vervullen maar heeft daar wel de concurrentie van omliggende steden die hetzelfde zouden kunnen en willen (N= ). Als landelijke trekpleister voor glaskunst is er uitgegaan van N= Organisatie De organisatie en de verschillende rollen van stakeholders is bepalend over hoe er met bovenstaande visie wordt omgegaan. De noodzakelijke acties en maatregelen komen niet vanzelf van de grond. Een gezamenlijke en gecoördineerde aanpak en investeringen van publieke en private partijen is noodzakelijk. De afgelopen periode heeft stichting Stadsmanagement Leerdam vooral zijn verdiensten gehad in de verbetering van de communicatie en samenwerking tussen gemeente en ondernemers. De inzet en resultaten van Stadsmanagement zijn vooral gericht op een bijdrage aan de renovatie van panden, bijdragen aan het transformeren van de aanloopstraten, initiëren en uitvoeren van evenementen, Leerdam beste binnenstad, incl. Een promotiefilm, het behalen van het Keurmerk Veilig Ondernemen (4 sterren) en het oprichten van het Ondernemersfonds Leerdam. Inmiddels zijn er in Leerdam gesprekken gaande om de fusie tussen stichting Stadsmanagement Leerdam en Stichting Ondernemersfonds Leerdam (SOL) voor te bereiden. Het streven is om Stadsmanagement breder te laten werken. Niet alleen voor de binnenstad maar ook in relatie met andere thema s van de stad en andere ondernemers van bijvoorbeeld het bedrijventerrein.

4 Match met Retailagenda De eerste kolom in onderstaand schema benoemt de thema s van de Retailagenda, de tweede kolom geeft aan of deze onderwerpen door Leerdam (al) uitgevoerd zijn of op de agenda staan. De derde kolom gaat over de versnelling (prioritering) van activiteiten die nog niet uitgevoerd worden maar wel kansen bieden en die in het gesprek met CLOK aan de orde zijn gekomen. Agenda Retaildeal Match Versnelling Gemeentelijke aanpak retail deal Visie en uitvoeringsprogramma Visie 2011 (BRO) Canvas methodiek Actualiseren en uitvoeringsprogramma opstellen Toolkit retaildeal Lokale samenwerking voor toekomstgerichte winkelstraten Niet van toepassing Ja Mobiliseren vastgoedeigenaren en winkeliersvereniging Compacte vitale winkelgebieden Ambitie Ankermodel en herverkaveling/vlietskant /supermarkten Flexibiliteit in de vastgoedmarkt neen geen Efficiënte logistiek neen geen Investeren in mensen/mensen meenemen Neen (ook voor geen ondernemers) Bevorderen omnichannel vaardigheden neen geen Veiliger, slimmer online kopen neen geen Nieuwe concepten binnenstad Ambitie en marketing Combineren met actualiseren visie Verlichte regelgeving/minder regeldruk Plan van aanpak onderzoek Financiering door het MKB Ondernemersfonds op uitwerking basis van reclamebelasting Gezamenlijke kennis voor besluitvorming Ja geen PPS voor implementaties Nog niet in overleg met Ondernemersfonds Voor Leerdam betekent dit dat de Retailagenda eerder een aantal onderwerpen naar voren brengt waar men voordeel mee kan doen maar dat er voorlopig geen aanleiding is om actief te gaan participeren in retaildeals.

5 Uitkomsten interviews en gespreksavond Tijdens de interviews zijn 3 ondernemers en een vertegenwoordiger van de gemeente gevraagd wat zij vinden van de huidige situatie in Leerdam en wat ze vinden wat er veranderd moet worden. Dat levert het volgende beeld op. 1. De Leerdammer is niet zo trots op zijn stad. Dat uit zich o.a. in het kritisch zijn op de kwaliteit en het aanbod in de binnenstad. Het niet trots zijn op de eigen stad komt men in andere steden ook wel tegen. Het gras bij een ander is altijd groener maar laat een ander niets zeggen over Leerdam want dat wordt ook niet prettig gevonden. Alleen de Leerdammer mag kritiek hebben op Leerdam. 2. Opvallend is dat er weinig leegstand is in Leerdam (5 a 6 %) in tegenstelling tot veel andere steden. En als er leegstand is dan wordt vrij snel ingevuld. Dit duidt er op dat ondernemers voldoende kansen (en omzet) zien en vertrouwen hebben in de toekomst van de stad en hun eigen onderneming. 3. Er zijn veel zelfstandige ondernemers in Leerdam die een binding hebben met de stad. Dit levert een divers aanbod op maar tevens ook een service, kwaliteit en persoonlijke aandacht die past bij ambachtelijk en zelfstandig ondernemerschap. Er zijn minder ketens gevestigd omdat er te weinig economisch draagvlak is voor deze ketens. Vaak hebben deze filialen een groter schaalniveau nodig die een investeringsbeslissing bepaald om zich al dan niet te vestigen (inwoneraantal, binding- en toevloeiing en vloerproductiviteit eventueel gekoppeld met een benchmark) 4. De fysieke ingrepen voor de stad moeten nu echt ter hand worden genomen. Dr. Relinghplein, verplaatsingen van supermarkten en de verkleuring van de Vlietskant moeten versneld worden. Ook de entrees van de binnenstad moeten echte entrees worden. Vanaf de Zuidwal zie je, als argeloze burger, niet een doorkijk naar de binnenstad. De blinde muren aan beide kanten van de straat (Grote Steiger) versterken dit beeld. 5. Ondernemers kunnen nog meer gebruik van maken van click en bricks. Hoe versterk je je uitstraling, kwaliteit en uiteindelijk ook je omzet in combinatie met on line winkelen. Je onderneming zowel fysiek als digital presenteren, eventueel samen met andere ondernemers bidet interessante perspectieven. 6. Er is in diverse delen van de binnenstad sprake van een gemengde bestemming. Dit betekent dat delen van de stad kunnen verkleuren naar andere functies (o.a. Vlietskant)en het eerder genoemde ankermodel wordt verstevigd. 7. De horeca blijft wat achter in de ontwikkeling als het gaat over kwaliteit en diversiteit. Het aanbod van de horeca zelf maar ook de randvoorwaarden die daarbij horen, zoals gezellige terrasjes, blijven wat achter. Het fun en entertainment karakter van de stad (de beleving van de stad) laat daardoor kansen liggen. Er zijn overigens wel een aantal evenementen in de stad die hieraan tegemoet komen. De nationale glasdagen is een mooi voorbeeld. Toch vinden de geïnterviewden dat hier nog veel meer te halen valt. 8. In het verlengde van het vorige punt gaat het om het verder uitwerken van de marketing van de stad. Welke consument wil Leerdam aantrekken en welke evenementen horen daarbij. Een van de geïnterviewden heeft het idee geopperd om ook evenementen te organiseren voor jonge gezinnen. Een aantrekkelijke doelgroep die ook toekomstbestendig is. 9. Daarnaast is het presenteren van de stad met de Leerdamse thema s zoals glas, kaas, de Linge, ambachtelijk ondernemerschap een opgave waar de marketing werkgroep mee aan de slag gaat. 10. Een fusie van het stadsmanagement en het Ondernemersfonds wordt de komende tijd uitgewerkt en geeffectueerd in het Bedrijven Overleg Leerdam (BOL). Dit komt de organisatorische kracht van wat er moet gebeuren in de stad ten goede. 11. Een verdere uitwerking van deze organisatorische kracht wordt ook gevonden in het benaderen van andere ondernemers van o.a. het bedrijfsterrein. Het gaat dan niet enkel en alleen om de binnenstad maar om de presentatie van de stad als geheel.

6 Vier Aanbevelingen: a. versterken marketing, communicatie en evenementen Tijdens de gespreksavond is ook nadrukkelijk gesproken over de inzet van Leerdam rondom de thema s glas, de Linge, het ambacht en de historische stad. De marketing werkgroep is bezig met het verbreden van de doelgroepen en daardoor ook de kansen rondom het thema glas en de verbindingen met de andere onderwerpen en kwaliteiten van de stad. Hierbij hoort ook het organiseren van evenementen die bij deze thema s passen en de doelgroep voor wie dit georganiseerd gaat worden. Tijdens de gespreksavond zijn een aantal voorbeelden genoemd hoe thema s, doelgroepen en evenementen gekoppeld worden. Onderstaande tabel laat zien hoe visie, doelgroep, vormen van communicatie en soort evenementen aan elkaar verbonden zijn. De tabel geeft een paar voorbeelden maar moet verder uitgewerkt te worden. Visie/thema s Doelgroep + typologie PR + communicatie Evenement Glas - Brede doelgroep - Leeftijd (10-80) - Kunst (grote en kleine K) Landelijk regionaal Websites Social media Nat. Glasdagen Kleinere evenementen Linge Ambachtelijk ondernemerschap Bootjesmensen bemiddeld 1. Kritische consument alternatief (geen ketens) Adverteren in vakbladen Arrangementen Lokaal regionaal Websites Bootjesdagen Rode loper 2. ambachtelijke ondernemers Kwaliteit Specialisme/uniciteit MKB-Nederland Kamer van Koophandel Branches Fietsen Nader in te vullen.. Koppel thema, doelgroep, soort PR en communicatie en evenement aan. Hierdoor wordt op een samenhangende manier de marketing van de stad in beeld gebracht en aan de man gebracht. b. fysieke ingrepen van de binnenstad aanpakken en versnellen Er zijn inmiddels diverse activiteiten georganiseerd voor dit onderwerp waarin het stadsmanagement samen met de gemeente en de vastgoedeigenaren de fysieke ingrepen van het Dr. Reilinghplein, de verplaatsingen van winkels naar het kernwinkelgebied en de verdere verkleuring van Vlietskant, aanpakt (zie ook rapport BRO). Een versnelling om tot de gewenste ingrepen te komen is noodzakelijk. Daarnaast dient er ook een plan opgesteld te worden over de entrees van de binnenstad. Met name de entree vanuit de Zuidwal kan sterk worden verbeterd. Ook zijn het verbeteren van de bewegwijzering en het aanleggen en/of verbeteren van fietsroutes genoemd om verder aangepakt te worden. c. kwaliteit horeca en terrassen verbeteren De diversiteit van het aanbod en de concentratie van terrassen (Zuidwal, andere locaties) moeten versterkt worden. Dit maakt de binnenstad nog aantrekkelijker en geeft invulling aan fun en entertainment. Leg een duidelijke relatie met de evenementen waardoor er samenhang ontstaat en de (commerciele) effecten worden vergroot. d. organisatiegraad ondernemers, vastgoedeigenaren en gemeente flexibiliseren Het gaat nu vooral om een goede prioritering en uitvoering met en door de stakeholders van de stad. Zorg voor hybride organisatievormen waarin ondernemers zelf met ideeen komen die ze willen uitvoeren. Laat BOL dit faciliteren zonder dit zelf uit te hoeven voeren. Leg verantwoordelijkheden daar waar ze horen en sluit aan bij de (eigen)belangen van ondernemers. Ondernemers willen niet in vaste structuren opereren maar willen wel graag vanuit hun eigen belang (en stijgende omzet) een bijdrage leveren.