Discussie. foto s koks Saskia Lelieveld illustraties Studio Louter vormgeving Studio Jesse

Transcriptie

1 Discussie Toen: om een hongersnood te voorkomen, mag je met de vijand samenwerken. Ik ben het hiermee eens / oneens omdat Nu: de regering moet ervoor zorgen dat we gezond gaan eten. Ik ben het hiermee eens / oneens omdat foto s koks Saskia Lelieveld illustraties Studio Louter vormgeving Studio Jesse

2 Door de Tweede Wereldoorlog veranderde er veel in Nederland: de Duitsers werden de baas, de Nederlanders waren niet meer vrij. De grenzen werden gesloten en daardoor kon er geen voedsel meer worden ingevoerd vanuit het buitenland. In deze tentoonstelling zie je wat Nederland toen heeft gedaan om te zorgen voor voldoende voedsel voor iedereen. Op elk aanrecht kun je in een filmpje zien wat een kok van nu maakt met voedsel van toen. Ga op onderzoek uit en ontdek wat mensen aten tijdens de Tweede Wereldoorlog.

3 Hoe kan je aan meer voedsel komen? Bekijk de posters. Zet A, B, C en D bij de juiste poster. Hans Hirschfeld moest ervoor zorgen dat er tijdens de oorlog genoeg voedsel was. A In het bos kan je eten vinden B Verbouw groenten in eigen tuin C Grasland voor koeien moet akkerland worden voor plantaardig voedsel D Verbouw deze plant om vet uit te persen Hij heeft gezegd: Voedsel voor de mensen gaat voor het voedsel voor Wat past bij deze uitspraak? Kruis aan: De dieren moeten minder te eten krijgen Weilanden met koeien moeten akkers worden om voedsel voor mensen te verbouwen Ben je het met hem eens? Ja / Nee / Weet niet omdat Hij werkte samen met Stephanus Louwes en die heeft gezegd: Varkens en pluimvee* zijn de concurrenten van de mens op het gebied der * pluimvee is bijvoorbeeld kip, kalkoen, gans Louwes bedoelt: Varkens en pluimvee eten graan waarvan ook brood kan worden gemaakt Mensen moet meer vlees op hun brood eten 939 en zoek de verschillen Zet een rondje om het goede antwoord. In 943 was er meer / minder vee In 943 was er meer / minder akkerbouw In 943 werden er meer / minder gewassen verbouwd

4 In 939 gaat meer dan de helft van de groenten naar het buitenland want Nederlanders vinden het eten van verse groenten In Nederland werd voor de oorlog veel chocola gemaakt. De cacao daarvoor kwam uit Het filmpje met Pierre Wind Voor de oorlog aten de mensen vooral veel: vlees en vet groenten en fruit Ik kies voor het moderne / jaren dertig gerecht van Pierre omdat Op de lange wand vind je meer verhalen Waarom maakte Han Gerritse het kastje? bonnen verzamelen is zijn hobby om distributiebonnen veilig op te bergen Om het voedsel eerlijk te verdelen kreeg iedereen bonnen, bijvoorbeeld om brood te kopen. Onder het lucifersdoosje met broodbonnen zitten nog drie doosjes met bonnen voor: Deze kinderen drinken In de jaren voor de oorlog aten vooral rijke / arme mensen vis. Welke van de vijf gerechten in dit kookboek lijkt jou het lekkerst? 3 In dit jaar zit in het brood geen tarwe meer uit het buitenland: 9 In deze jaren zit er ook erwtenmeel in het brood: 9 en 9 Over de smaak van het brood wordt veel geklaagd. Goffe Miedema heeft nog een klacht:

5 Waarom zijn er bijna geen eieren meer te koop? Het filmpje met Bobby Rust Op de wand Bobby gebruikt bonen om vlees / groenten te vervangen. Mensen kopen stiekem (zonder bonnen) eten op de zwarte markt. Wat kopen de mensen op de poster? Groenten moet je niet te lang koken. Wat vind jij? Geef het belangrijkste een en het minst belangrijke een 4. Niet te lang koken... is lekkerder er zitten dan meer vitamines in kost minder energie is sneller klaar De zwarte handel is oneerlijk voor mensen met veel / weinig geld omdat Waarom werd geadviseerd om aardappels in de schil te koken? Vanaf nu op de bon Rationed from now on 940: Omcirkel het jaar waarin veel geïmporteerde producten op de bon komen Waarom moeten mensen op hun hond of poes passen? 94: margarine gort margarine pearl barley thee vet eieren tea fat eggs brood spijsolie koek melk milk aardappelen potatoes peulvruchten bread oil cakes pulses rijst vlees gebak rice meat baked products jam boter kaas butter cheese jam cacao cocoa Wat vind je van het verhaal van Loek? 943 Welk product zou jij niet willen missen? Wat denk je? Zou jij een huisdier kunnen eten als er hongersnood is? zeker wel misschien nee, nooit Wat is waar? Surrogaatkoffie is Italiaanse koffie Surrogaatkoffie is gemaakt van echte koffiebonen Surrogaatkoffie is namaak koffie Hoe wordt dit voorwerp genoemd? Het werd gebruikt omdat er gebrek was aan water / brandstof / voedsel.

6 Dit wordt een steeds belangrijker voedingsmiddel: Het filmpje met Edwin Florès Er komen nieuwe groenten die men nog nooit gezien had: Het foldertje uit 94 gaat over het van planten. Edwin en Karlien maken soep. Als je van bitter houdt is de voor een salade. 3 bloem ook lekker Wat doet Edwin in de soep dat in 94 bijna niet meer te koop was? boter aardappel Op de wand Wat voor gek voer kregen de leeuwen? Waarom schilderde Johan van Zweden soms extra langzaam? Het is beter dat er minder kalveren komen omdat een kalf net zoveel drinkt als kinderen. Door de aanleg van de Atlantikwall* werd er minder / meer vis gegeten omdat Vooral voor producten uit Nederlands-Indië komen surrogaten. Noem er drie: 3 Wat kun je maken met de inhoud van dit pakje? * Aan de kust van Noorwegen tot Spanje kwamen er prikkeldraad, beton blokken en kanonnen om de Engelsen en Amerikanen tegen te houden

7 Aan de wand Andere naam voor gaarkeuken: keuken. Wat is een gaarkeuken? Met deze kaart kon je warme Wat is dit? maaltijden krijgen. Het was handig want dan had je maar weinig nodig. Tijdens de Hongerwinter zocht men naar alles wat eetbaar was. Noem drie alternatieve producten: 3 Wat voor ergs heeft Tineke Meijer meegemaakt? Wat eet deze meneer? Waar komt dit vandaan? Bewoners uit de grote steden in het westen maken tochten naar het platteland. In deze brief waarschuwt de Voedingsraad voor plakmeel omdat er vaak een stof in zit die bedoeld is om te doden. Daar ruilen ze voor voedsel.

8 Welk snoep kende men in Nederland niet voor de oorlog? Het filmpje met Julius Jaspers Geallieerden dropten voedselpakketten voor de uitgehongerde bevolking in het westen van Nederland. Wat zat er niet in de pakketten en was op de bon te koop? ham uit blik bloemkool aardappelpuree uit een pakje Aan de wand Deze vrouwen zwaaien naar Waarom gooit Julius Jaspers de bladeren van de bloemkool niet weg? Ze zijn blij omdat Gooi je zelf wel eens eten weg? vaak soms nooit Als je eten weggooit waarom doe je dat dan? Aan de wand Wanneer gaat vlees van de bon af? Voedsel Van de bon af Rationing ends zuidvruchten (juni 948) Waarom staan er geen rode stippen in het noorden, oosten of zuiden van Nederland? imported fruit melk (juli 948) milk brood, suiker, jam, koek en gebak (nov 948) bread, sugar, jam, cakes and baked products gort, peulvruchten, zout (jan 946) Waarom zit na de bevrijding veel voedsel in blik? pearl barley, pulses, salt verse vis (feb 946) fresh fish alle groenten (april 946) all vegetables aardappelen (sept 946) potatoes thee, eieren (dec 948) tea, eggs cacao (feb 949) cocoa boter, vet, margarine, spijsolie (juni 949) butter, fat, margarine, oil vlees, kaas, rijst (nov 949) meat, cheese, rice binnenlands fruit (jan 947) fruit grown in the Netherlands Noem twee dingen die er uit de lucht kwamen vallen.