Torens in binnenstad verankerd. Nieuwbouw ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Transcriptie

1 1 thema ir. Frans van der Linde ro Zonneveld Ingenieurs In Den Haag wordt momenteel volop gebouwd aan de nieuwbouw voor de ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Locatie is de Turfmarkt in Den Haag, waar eerder de roemruchte Zwarte Madonna stond. Het ontwerp, van de Berlijnse architect Hans Kollhoff, bestaat uit twee torens op een gezamenlijke plint van tien bouwlagen en twee ondergrondse (parkeer)lagen. Nieuwbouw ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Torens in binnenstad verankerd Torens in binnenstad verankerd

2 thema 1 Uitvoering 10 2 Bubbledeckvloer met installaties 3 Artist impression ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnen landse Zaken en Koninkrijksrelaties 4 Stapeling prefab gevelelementen 5 Plattegrond + principe constructie 2 Het totale BVO van het project bedraagt m 2. De vorm van de 140 m hoge torens wordt vooral bepaald door de terugspringende gevels. Kenmerkend is ook het openlaten van de zichtlijnen vanuit de historische binnenstad. Hierdoor ontstaat een geometrie met scherpe hoeken. De gevels van de torens worden in baksteen en natuursteen uitgevoerd. De basis van de torens wordt gevormd door een stedelijke plint. Dankzij deze plint kunnen de torens daadwerkelijk iets betekenen voor de stad. Op de begane grond komen commerciële ruimten. Het atrium krijgt, in navolging van het stadhuis, een publiek karakter. Het is veel meer dan een ontvangsthal alleen. Zo kunnen er bijvoorbeeld tentoonstellingen plaatsvinden. In de verdiepingen direct boven en onder de begane grond, komen de gezamenlijke functies van de ministeries: het auditorium, het restaurant en de logistieke functies (expeditie). Ontwerp Binnenstedelijke hoogbouw op een kleine footprint vraagt om verscheidene redenen om een lichte constructie. Een hoofddraagconstructie in staal met lichte vloeren lijkt dan de eerste keuze. Kijkend naar de architectuur bleek een constructie in beton echter logischer. In het ontwerptraject zijn verschillende varianten (staal/beton) met elkaar vergeleken (technisch, financieel, duurzaamheid, uitvoerbaarheid), hierbij rekeninghoudend met het programma van eisen en de architectuur. Voor een constructie in staal is voor de gevel gekeken naar een oplossing met een superstructuur (vakwerk over verschillende bouwlagen) en naar een oplossing met vierendeelliggers in de gevel. De eerste oplossing paste niet in het architectonische ontwerp. De tweede oplossing werd te duur. Ook bij deze staalvariant was de kern in beton gedacht. Voor de constructie in beton zijn eveneens verschillende varianten ontworpen. Voor de kernen en de gevels zijn insituoplossingen vergeleken met prefab-betonoplossingen. Voor de vloeren zijn verschillende systemen vergeleken. Hierbij was optimale flexibiliteit het uitgangspunt, zowel wat betreft indeling/functionaliteit, integratie van installaties in de vloeren als wat betreft duurzaamheid. Uiteindelijk is om technische en financiële redenen gekozen voor een hoofddraagconstructie in beton. Hoofddraagconstructie De verticale belasting van de torens wordt afgedragen via de kernen en de dragende gevels. De gevels gaan over de onderste lagen gedeeltelijk over in kolommen. De vloeren overspannen (op de meeste plaatsen) van de gevel naar de kern. De stabiliteit Groot onderhoud Herontwikkeling Nieuwbouw De huisvesting van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en het ministerie van Justitie is eind jaren 90 sterk verouderd. Aanvankelijk stond het complex op de lijst voor groot onderhoud. De installaties waren technisch afgeschreven en zouden moeten worden vernieuwd. Dit zou echter geen oplossing bieden voor alle problemen en wensen van de kant van de ministeries én die van Gemeente Den Haag. Vervolgens is een ingrijpende herontwikkeling van het Schedeldoekshavencomplex overwogen. Toen deze om financiële redenen niet haalbaar bleek, hebben de nieuwbouwplannen vorm gekregen. Begin 00 is de Rijksgebouwendienst op zoek gegaan naar een nieuwe geschikte locatie. Uiteindelijk is in overleg met de gemeente en de ministeries gekozen voor de locatie van de Zwarte Madonna aan de Turfmarkt, direct naast de bestaande ministeries. In 02 heeft de Rijksgebouwendienst een prijsvraag uitgeschreven voor een ontwerp voor de nieuwbouw van de ministeries. De Berlijnse architect Hans Kollhoff werd op basis van zijn plan Chicago aan de Turfmarkt geselecteerd Torens in binnenstad verankerd

3 verdiepingshoogte 3540 verdiepingshoogte wordt verzorgd door de kern en de gevel samen, door middel van een zogenaamde buis-in-buis constructie. De kernen worden met een klimbekisting in het werk gestort. Ze verspringen (verjongen) op de 27e verdieping. Deze verjonging is voorgesteld om op de hoger gelegen verdieping ter plaatse van de setback een goede bruto-nettoverhouding voor het vloeroppervlak te behouden. De dikte van de kernwanden verloopt van 350 mm naar 250 mm. 400 kern LUS Tijdens het ontwerptraject is door Zonneveld ingenieurs in samenwerking met Inbo adviseurs, PRC kostenmanagement en AT Osborne onderzoek gedaan naar de logistiek van de uitvoering (Logistieke Uitvoerings Studie = LUS). Vooral door de binnenstedelijke locatie en de mogelijk gelijktijdige uitvoering van andere grote binnenstedelijke projecten (naastgelegen woontoren De Kroon, bouwprojecten bij Centraal Station en Nieuw Babylon), was het noodzakelijk in een vroegtijdig stadium na te denken over de hele logistiek (materieel, materiaal en bouwpersoneel). In de LUS is gekeken naar drie uitvoeringsmethodieken: traditionele uitvoering met kranen en hefsteigers, een uitvoering met een kleine loods of een uitvoering met een grote hijsloods boven op de torens. De drie varianten zijn met elkaar vergeleken en door middel van een waarderingsmethode beoordeeld. Hierbij is onder andere gelet op weersinvloeden, veiligheid, faciliteiten, kosten, risico s en logistiek. Daarnaast is onderzoek gedaan naar just-in-time levering door locaties in de directe omgeving te onderzoeken voor tussentijdse opslag met aanrijroutes. Dit heeft geleid tot keuze voor een traditionele uitvoering met kranen en hefsteigers (fig. 10) gevelbuis bubbledeckvloer De loods vormt een soort fabrieksmatige werkvloer die vrij is van weersinvloeden. Deze zal telkens omhoog worden gevijzeld wanneer een bouwlaag gereed is. Bouwmaterialen worden via twee hijspunten in de loods naar de werkvloer getransporteerd. Eenmaal in de loods worden de materialen met behulp van een horizontaal transportsysteem naar hun plaats van bestemming gebracht en verwerkt. De aanvoer van materiaal voor de afbouw kan van binnenuit plaatsvinden. Er kan gebruik worden gemaakt van de liftschachten. Torens in binnenstad verankerd

4 thema +756 vlp vlp vloerafwerking: 70mm. "bollenplaatvloer" d = 350mm. onderspuiten met Tixotrope mortel. folie kistzijde stortzijde -535 vlp dragend prefab gevelelement d = 350mm. 350x940mm. aanzicht (kist / binnenzijde) prefab gevelelement d = 350mm De gevel is over de onderste vier bouwlagen in het werk gestort, daarboven is de gevel in prefab uitgevoerd. De prefab gevelelementen zijn in verband met de optredende krachten uit de stabiliteitswerking versprongen gestapeld (fig. 4) en voorzien van doken, lasplaten en vertandingen (fig. 6). Het prefab buitenblad (metselwerk of natuursteen) wordt in een later stadium bevestigd op het binnenblad. Voor de vloeren is gekozen voor Bubbledeck (foto 3). Deze keuze is vooral ingegeven door de hoeken van plattegronden (belastingafdracht in twee richtingen) en de integratie van de installaties (kanalen) en betonkernactivering. In een eerder ontwerp had de architect meer terugspringende gevels (setbacks) over de gebouwhoogte bedacht. Ter plaatse van de terugspringing werd de belasting via uitwendige steunberen (h.o.h. 2,70 m) overgedragen van de hoger gelegen gevels naar de lager gelegen gevels. Het aantal setbacks en de bouw Torens in binnenstad verankerd

5 6 Vertanding gevelelementen 7 Oorspronkelijke setbacks 8 Aangepaste setbacks 9 Paalconcentratie 10 Bouwloods Projectgegevens opdrachtgever Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Rijksgebouwendienst gebruiker Ministeries van Veiligheid en Justitie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties architect Prof. H. Kollhoff co-architect Inbo adviseurs b.v. constructeur Zonneveld ingenieurs b.v. installatieadviseur Deerns Raadgevende Ingenieurs b.v. bouwfysisch adviseur DGMR Raadgevend Ingenieurs b.v. directievoering Brink Groep b.v. aannemerscombinatie JuBi b.v. (BAM Utiliteitsbouw b.v., Ballast Nedam Bouw Speciale Projecten, HOMIJ Technische Installaties en Imtech Nederland) 9 kundige afwerking en detaillering vormden echter een kritisch onderdeel in de gevel. In overleg met de opdrachtgever is toen besloten het aantal setbacks te verminderen en de steunberen h.o.h. 5,4 m te plaatsen en naar binnen te halen (fig. 7 en 8). Fundering / kelder In het ontwerptraject is gekeken naar verschillende varianten (tweelaags, drielaags) en uitvoeringsmethoden (diepwanden, damwanden, onderwaterbeton). Uiteindelijk is vanwege risico s (Haagse binnenstad) gekozen voor een tweelaagse kelder. In deze ondergrondse bouwlagen is een auditorium opgenomen, een fietsenberging en zijn parkeerplaatsen voorzien. Het gebouw is gefundeerd op prefab palen. Vibropalen kwamen niet in aanmerking met het oog op bleeding langs de paalschacht ten gevolge van de vergrote voetplaat. De bouwput bestaat uit verloren stalen damwanden. Het heiwerk is uitgevoerd vanaf een gedeeltelijk ontgraven bouwput in verband met het opbarstrisico. De palen zijn gebruikt als vernageling van de bouwputbodem tijdens diepere ontgraving, naar het uiteindelijke bouwputniveau. 10 Torens in binnenstad verankerd