Een inspirerende kennismaking met QGIS en enkele nuttige tips voor bestaande QGIS gebruikers

Transcriptie

1 Een inspirerende kennismaking met QGIS en enkele nuttige tips voor bestaande QGIS gebruikers Inleiding Deze QGIS workshop van 90 minuten geeft een inleiding in het gebruik van QGIS. Het programma QGIS is OpenSource software. Met QGIS kun je geografische gegevens bekijken, bewerken en analyseren. Voor diegene die al wat meer met QGIS hebben gedaan, proberen we toch extra informatie te geven. De workshop omvat enerzijds het gebruik van standaard functionaliteit van QGIS. Verder gaan we enkele interessante plugins gebruiken. En we gaan eigen data inbrengen. Ook geven we voorbeelden van waar interessante webservices (WMS en WFS) te halen zijn. We starten met het installeren van de plugins. Opdracht van de Workshop van vandaag is het plotten van een lijst met basisscholen op een kaart middels het gebruik van adressen en coördinaten. De data, die we hier voor gebruiken is OpenData Verder gaan we een voorbeeld behandelen waarbij we een PDF omzetten naar TIFF en via QGIS georefereren naar GeoTIFF. Deze GeoTIFF kunnen we vervolgens in MicroStation zien of in GeoServer. We gaan bekijken hoe we een mooie afdruk kunnen maken naar PDF. Verder gaan we externe services toevoegen: WMS en WFS services. Tot slot, indien we dat gaan redden, zullen we data wegschrijven naar een PostGIS database. Installatie Dit is al gebeurd. Geïnstalleerd is: qgis.org/downloads/qgis-osgeo4w setup-x86_64.exe Op is ook prima documentatie te vinden! Ook kunt u hier prima HANDLEIDINGEN / TUTORIALS vinden over het gebruik van QGIS!!! TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 1

2 Voorbeeld Data De voorbeelddata staat op C:\QGIS\data\ Hierin bevinden zich de volgende files: scholen_dataset.xls = met deze file zullen we gaan werken 03. Alle vestigingen basisonderwijs_tcm xls (= de basis van scholen_dataset.xls) alle_scholen_plus.geojson (= de geometrie file voor de scholen, indien het niet zelf lukt!) readme.txt (=verwijzingen naar Webservices, om snel te kopieren) Installatie van de plugins Nadat QGIS is geïnstalleerd, kunnen we QGIS opstarten. Soms duurt dit wel eventjes. Als QGIS is opgestart, gaan we eerst de plugins installeren. We gaan achtereenvolgens installeren: PDOK: toegang tot alle PDOK services Go2Streetview: Streetview vanuit QGIS qgis2web: Maakt van een QGIS project een website Ga daarvoor naar: Zoek naar de genoemde namen, en klik op Installeer. U zult zien dat het menu verandert in: Haal vervolgens op: Go2StreetView en QGIS2WEB TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 2

3 WMS, WMTS, WCS en WFS en WPS Korte toelichting over de verschillen: WMS: WMTS: WCS: WFS: WPS: Kaartje (getmap) + Klikken (getfeatureinfo) Kaartje in tiles + beperkte klik mogelijkheid Coverage: raster met klik geeft waarde van pixel Vectordata met filtermogelijkheden Word Processing Service: publiceren van geo processen en berekeningen De eerste kaart Als eerste zullen we een basiskaart ophalen. Dit doen we via de PDOK plugin: Dubbelklik op BRTACHTERGRONDKAART Wat heel belangrijk is, is de Projectie. In ieder geval te realiseren dat we met een Projectie te maken hebben. Omdat onze eerste kaart in RD (RijksDriehoekstel, de projectie waarmee de Nederlandse overheid en gemeenten het meeste werken) is (EPSG: 28992), wordt dit ook zichtbaar, rechtsonder. Vanaf nu werken we dan ook alleen maar met RD geprojecteerde data. Als je genoeg tijd hebt, ga je eventueel op verkenning uit, wat er nog meer in de huidige PDOK set te verkrijgen is. Onze eigen data De opdracht is nu om eigen data op deze kaart te plaatsen. We hebben gekozen om daarvoor de Basisscholen te pakken. Deze dataset is OpenData en gewoon verkrijgbaar bij het Ministerie, via internet. De meeste van dit soort data wordt via een bestand aangeleverd, vaak een Excel bestand. Meestal zitten er geen coordinaten bij, wel natuurlijk het adres. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 3

4 Omdat we de scholen op de kaart willen zetten, hebben we coordinaten nodig. Er zijn verschillende manieren om dit te doen. Wellicht de meest eenvoudige manier is door gebruik te maken van de GeoCoder, die GeoNovation samen met de HAS 2 jaar geleden heeft ontwikkeld. De bedoeling is nu dat u uit het bestand: scholen_dataset.xls de scholen filtert van uw eigen gemeente. Op die manier krijgen we een overzichtelijke dataset. Open het Excel bestand, en maak van de kop een Filtering. Daarna selecteer bij kolom gemeentenaam voor uw eigen gemeente. Kopieer vervolgens de getoonde rijen. Ga vervolgens naar de website: of Kopieer het clipboard nu naar deze website. Indien u kolomnamen hebt mee gekopieerd, vink dan aan de Eerste regel bevat kolomnamen. Klik vervolgens op DATA INTERPRETEREN. U ziet vervolgens alle data netjes in kolommen staan. De website wil nu weten wat de kolommen voorstellen. Selecteer daarom bij POSTCODE->Kies Datatype voor de selectie postcode. Vervolgens selecteer bij HUISNRTOEVOEGING->Kies Datatype voor de selectie huisnummer TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 4

5 Klik dan op: Resultaat is: U ziet dat van de adressen de coordinaten worden gevonden. Soms wordt het coordinaat niet gevonden. Dit komt of doordat het huisnummer anders is, dan verwacht, of dat het adres niet bekend is. We gaan in deze workshop de niet gevonden adressen niet oplossen. Waarom denk je dat sommige adressen niet goed gaan???? Met X en Y worden de X en Y coordinaten in het RD projectie systeem bedoeld. Lat en Lon zijn de coordinaten in de WGS84 Projectie, oftewel de projectie die vaak in GPS systemen wordt gebruikt. Vervolgens klik op KAART TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 5

6 De gevonden locaties worden op de kaart getoond. Er zijn u 2 manieren om de gegevens in QGIS te krijgen: - U kunt de data kopieren, inclusief de coordinaten, en daar een CSV van maken. In QGIS zit een optie om een CSV bestand in te lezen, waarbij 2 kolommen voor de X en de Y zorgen - Door op het tabblad JSON RD te klikken en daar de GEOJSON file te downloaden Deze laatste optie is voor nu het eenvoudigste. Geef aan het bestand een logische naam, bv. scholen_utrecht.geojson. Een GeoJSON file is een Tekstbestand, waarin alle gegevens plus de geometrie is opgeslagen. Dit bestand kan rechtstreeks in QGIS worden ingelezen. Andere bekende formaten zijn onder andere een SHP file. Ga nu terug naar QGIS en ga deze file nu toevoegen aan de kaart. Ga daarvoor naar: Kies dan het zojuist aangemaakte bestand. Als het goed is wordt de laag toegevoegd aan het Lagen Menu: TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 6

7 Om alles te kunnen zien, is het handigste met de Rechter Muis knop op de Laag te staan en selecteren: OP KAARTLAAG INZOOMEN Probeer wat knoppen uit, om te kijken of u kunt inzoomen en gegevens op kunt vragen. Gebruik bv.: Met AttributenTabel kunt u alle objecten in een tabel vorm laten zien. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 7

8 Styling van de objecten De punten hebben een standaard kleur gekregen. Deze kleur willen we gaan veranderen. Klik daarvoor dubbel op de naam van de Laag Open het tabblad STIJL. Speel maar wat met de instellingen: TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 8

9 Om er voor te zorgen dat een Attribuut de kleur bepaald van de school, moeten we dit gaan aangeven in de STIJL. Verander de keuze ENKEL SYMBOOL in CATEGORIEEN. Klik daarna op CLASSIFICEREN Het resultaat kan er als volgt uit zien: Klik op APPLY en bekijk het resultaat. Leuke functionaliteit is bijvoorbeeld direct de aantallen kunnen zien: Je kunt deze Checkboxen ook gebruiken om direct te filteren op de kaart ( bv. toon alleen de Openbare Scholen ) Als je genoeg tijd hebt, ga je eventueel op verkenning uit, wat je met styling kunt doen TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 9

10 Printen Het printen in QGIS is zeer uitgebreid. Het begint bij het aanmaken van een nieuwe PrintOmgeving: Als eerste ga je een Nieuwe kaart toevoegen. Daarna bv. de Legenda. Je kunt evt. ook een lijst met Attributen toevoegen. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 10

11 GeoRefereren van een raster bestand, of zelfs van een domme PDF Soms heb je alleen maar een PDF beschikbaar: een afdeling is heel creatief geweest met een ontwerp, maar heeft daar als enige output een raster of een PDF file van gemaakt. En natuurlijk geen georeferentie. Met QGIS is het mogelijk om deze te geo-refereren. Op de USB stick staat een bestand: i_nl.imro.1916.strvrvw-0100.pdf (Structuurvisie Leidschendam). Met GIMP (Open Source Raster bewerking) kun je hier een TIFF file van maken. Deze TIFF file is de basis om te gaan georefereren in QGIS: Open eerst de WMS van de Gemeentegrenzen, met de PDOK Plugin, daarna de GeoRefencer Open bij Bestand->Raster Openen de TIF file: i_nl.imro.1916.strvrvw-0100_150.tiff Klik vervolgens op PUNT TOEVOEGEN. Klik dan eerst in het Raster bestand op een herkenbaar punt. Herhaal dit voor minimaal 3 punten. Zorg dat deze punten ver uit elkaar staan. Dan krijg je de beste resultaten. Tenslotte kun je op de PLAY knop klikken (zie volgende afbeelding). Geef de juiste projectie, en voila, je hebt een GeoTIFF!! Deze is goed te gebruiken in MicroStation, maar bv. ook prima in GeoServer als WMS webservice. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 11

12 RESULTAAT: TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 12

13 De Google Street View Plugin Om de locatie (bv. bij de school ) beter te bekijken, kunt u de Google Street View Plugin gebruiken. Klik op Klik daarna op een locatie. Eventueel zoomt u in. Zelfs BING3D is mogelijk op die plekken, waar dat beschikbaar is. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 13

14 PDOK SERVICES: WMS U kunt naar wens lagen toevoegen uit de PDOK plugin. Interessant zijn bv. de CBS Buurt en WIJK gegevens. Bijvoorbeeld kunt de laag gebruiken, waarbij de kleuring is bepaald op aantal kinderen in de buurt. Deze kunt u mooi vergelijken met de scholen. Als je genoeg tijd hebt, neem je de buurtenkaart en ga je deze kleuren/classificeren op aantal kinderen. Andere SERVICES: WMS Verder kunt u zelf WMS lagen toevoegen. Neem bv.: U kiest een laag. Onder de laag kiest voor de stijl. Vaak zal dat een stijl zijn. Er zijn echter lagen, die met veschillende stijlen gepubliceerd worden. TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 14

15 Andere SERVICES: WFS Ook in de PDOK plugin bevinden zich WFS lagen. Bv. de gemeentecontouren zijn als WFS beschikbaar. Het grote voordeel hiervan is, is dat met WFS (=VECTOR) gerekend kan worden. We kunnen dus bv. objecten bepalen die binnen een WFS contour liggen: dus geef alle scholen die binnen de gemeentegrens liggen. Dubbelklik op het PDOK logo. Zoek op WFS en Dubbelklik op GEMEENTEN2013 De laag wordt toegevoegd. Als de volgorde niet helemaal goed is, kun je een LAAG verslepen: Hiermee komen de Scholen weer bovenop te liggen. Probeer de STIJL van de gemeentecontour te veranderen. Als je genoeg tijd hebt, ga je eventueel op verkenning uit, hoe je objecten kunt selecteren, die binnen een gebied vallen. Als je genoeg tijd hebt, ga je eventueel op verkenning uit, hoe je een kaart kunt PRINTEN. Dit is allemaal heel uitgebreid en er is veel mogelijk! TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 15

16 De laatste service die we gaan toevoegen is een externe WFS. Gebruik bij de URL: Kies vervolgens voor BEKENDMAKINGEN_PUNT TMC WINTERSCHOOL QGIS WORKSHOP 16