Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling. Kirsten De Mulder Stafmedewerker/Clusterverantwoordelijke Vorming Professionals

Transcriptie

1 Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling Kirsten De Mulder Stafmedewerker/Clusterverantwoordelijke Vorming Professionals Basisopleiding Mobiliteiscoördinatoren module 1 donderdag 18 april 2013

2 Inhoud Mobiliteit - Inleiding - Verplaatsingsbehoefte - Keuze verplaatsingswijze Duurzame mobiliteit - Mobiliteitsplan Vlaanderen - 5 doelstellingen

3 Mobiliteit inleiding Wat is mobiliteit?

4

5

6

7

8 Mobiliteit Inleiding Mobiliteit = de eigenschap van individuen/gezinnen/bedrijven om elders activiteiten te ontplooien het gevolg van onze nood aan verplaatsingen geen doel op zich Vervoer = de daadwerkelijke verplaatsing van personen en goederen Verkeer = de verplaatsing van vervoermiddelen

9 Mobiliteit verplaatsingsbehoefte Waarom is er behoefte aan verplaatsingen? 1) Personen 2) Goederen

10 Mobiliteit - verplaatsingsbehoefte 1) Personen

11 Mobiliteit - verplaatsingsbehoefte 1) Personen BREVER-wet: Geurt Hupkes (1977) behoud van reistijd en verplaatsingen constante over de eeuwen en landen heen Gemiddelde tijd besteed aan verplaatsingen = 1,1 uur per dag Gemiddelde budget besteed aan verplaatsingen = 10-15% Gemiddeld aantal verplaatsingen = 3 per dag / per persoon

12 Mobiliteit - verplaatsingsbehoefte 1) Personen Procentuele verdeling motief verplaatsingen (2010) Bron: OVG Vlaanderen

13 Mobiliteit - verplaatsingsbehoefte 2) Goederen = volledig functioneel Redenen: schaarste en lokaal voorkomen Productieproces Omwille van globalisering

14 Mobiliteit - keuze verplaatsingswijze Inleiding Hoe ben ik hier geraakt?

15 Mobiliteit - keuze verplaatsingswijze Inleiding (2) Mensen maken een keuze: modal split = onderlinge verhouding van verschillende vervoermiddelen in een regio of voor een bepaald type van verplaatsing (bv. woon-werkverkeer)

16 Mobiliteit keuze verplaatsingswijze - Vlaanderen Procentuele modal split hoofdvervoermiddel (2011) Bron: OVG Vlaanderen 2011

17 Mobiliteit keuze verplaatsingswijze Vlaanderen (2) Modal split Hoofdvervoermiddel - motief (2010) Bron: OVG Vlaanderen 2011

18 Mobiliteit - keuze verplaatsingswijze Woon-werkverkeer Doelstelling Pendelplan 2010 én Pact 2020 betreffende woon-werkverkeer 2010: 20% 20% 60% auto openbaar vervoer fiets In realiteit

19 Mobiliteit - keuze verplaatsingswijze Woon-werkverkeer (2) Modal split - Hoofdvervoermiddel motief werken (2011) Doelstelling vs realiteit Bron: OVG 2011

20 Mobiliteit - keuze verplaatsingswijze Achterliggende motieven Wat bepaalt keuze verplaatsingswijze?

21 Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling Inleiding Wat is duurzame mobiliteit?

22 Mobiliteit & Duurzame ontwikkeling Inleiding (2) Duurzame ontwikkeling (Brundtlandrapport, 1987): een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie zonder daarmee voor de toekomstige generaties de mogelijkheid in gevaar te brengen om ook in hun behoefte te voorzien. Duurzame ontwikkeling toegepast op mobiliteit = mobiliteitsontwikkeling mogelijk maken, rekening houdend met principes duurzame ontwikkeling (economie, milieu, sociaal) Centraal begrip in vele beleidsplannen

23 Duurzame mobiliteit Mobiliteitsplan Vlaanderen (17 oktober 2003) Economie Ontwikkelingen stuwen mobiliteit Bereikbaarheidsproblemen (files, hiaten in infrastructuur) Sociaal Vervoersarmoede Vervoersongelijkheid Verkeersonleefbaarheid Verkeersonveiligheid Milieu Emissies Klimaatwijziging Geluid Versnippering

24 Duurzame mobiliteit Mobiliteitsplan Vlaanderen (2) Doelstellingen voor het beleid: Verbeteren leefbaarheid (1) Verzekeren verkeersveiligheid (2) Terugdringen schade aan natuur en milieu (3) Vrijwaren bereikbaarheid (4) Garanderen toegankelijkheid (5) Rode draad:

25 Duurzame mobiliteit 1) verkeersleefbaarheid Verkeersleefbaarheid = het geheel van positieve en negatieve effecten van het verkeer op het menselijk welzijn en welbevinden Afweging voor- en nadelen verkeer: Positieve effecten > negatieve effecten = leefbaar Positieve effecten < negatieve effecten = onleefbaar

26 Duurzame mobiliteit 1) verkeersleefbaarheid (2) Verkeersonleefbaarheid door toename autobezit Op 1 augustus 2011 waren er personenwagens 7,1 miljoen fietsen vracht- en bestelwagens Bevolkingsgroei België brom- en motorfietsen Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek en FOD Mobiliteit en Vervoer (DIV) en toename voertuigkilometers

27 Duurzame mobiliteit 1) verkeersleefbaarheid (3) Positieve effecten: Mobiliteit is geen doel op zich Negatieve effecten: Verkeersonveiligheid Onbereikbaarheid, files - Hinder => negatieve impact op gezondheid - geluidsoverlast - lichtvervuiling - luchtvervuiling - afval - Negatieve Impact op de beschikbare ruimte - Versnippering van open ruimte en natuur 27

28 Duurzame mobiliteit 1) verkeersleefbaarheid (4) Bemerking: vaak een subjectief gegeven => Wat mag mobiliteit ons kosten aan gezondheid/veiligheid? => Vaak moeilijke balans (bv. voor- en nadelen wegverlichting) 28

29 Duurzame mobiliteit 2) verkeersveiligheid Verkeersveiligheid = Objectief: Aantal verkeersongevallen Gevolgen: materiële schade, lichamelijk letsel (lichtgewonden, zwaargewonden, doden); grote economische en maatschappelijke impact Probleem van registratie: problematiek onderschat! Subjectief: Gevoel van onveiligheid De vrees om bij een ongeval betrokken te geraken

30 Duurzame mobiliteit 2) verkeersveiligheid (2) Vervoermodus Risico per afgelegde afstand (aantal doden per 10 miljoen personenkilometer) WEG Bus Auto Te voet Fiets Motorfiets TREIN FERRY VLIEGTUIG Risico per tijdsduur (aantal doden per 10 miljoen uur) Bron: ETSC (1999)

31 Duurzame mobiliteit 2) verkeersveiligheid (3) Bron: FOD Economie - Afdeling Statistiek en FOD Mobiliteit en Vervoer

32 Duurzame mobiliteit 2) verkeersveiligheid (4) Dodelijke verkeersslachtoffers volgens geslacht (2009) vrouw 25% man 75% Bron: FOD Mobiliteit en Vervoer Bron: IMOB

33 Duurzame mobiliteit 2) verkeersveiligheid (5) overdreven en onaangepaste snelheid ROI niet dragen van veiligheidsgordel vermoeidheid/afleiding = menselijk gedrag 33

34 Duurzame mobiliteit 3) Natuur en milieu

35 Duurzame mobiliteit 3) Natuur en milieu (2) Openbaar vervoer is milieuvriendelijker Gemiddelde uitstoot per reizigerskilometer auto vs. bus Bron: UITP

36 Duurzame mobiliteit 4) Bereikbaarheid Maatstaven: De vlotheid waarmee economische knooppunten en poorten bereikt kunnen worden verbeteren of het vasthouden van de huidige bereikbaarheidskwaliteit. Het gemak (uitgedrukt in tijd of geld) ondervonden bij het overbruggen van de ruimtelijke scheiding tussen mensen, activiteiten en bestemmingen.

37 Duurzame mobiliteit 4) Bereikbaarheid (2) Chaos compleet: recordfile door sneeuwval 3 februari 2012 De maximale filelengte op de Belgische snelwegen is vrijdagavond opgelopen tot kilometer. Die recordlengte werd om uur genoteerd door Touring Mobilis. (Bron: vandaag.be) 37

38 Duurzame mobiliteit 4) Bereikbaarheid (3) Bron: 38

39 Duurzame mobiliteit 4) Bereikbaarheid (4) Om in 2 richtingen mensen per uur te vervoeren heb je nodig: 175 m brede autoweg 35 m brede busbaan 9 m breed metro-spoor Een bediende die met de auto gaat werken heeft evenveel parkeer- als kantoorruimte nodig

40 Duurzame mobiliteit 5) Toegankelijkheid Toegankelijkheid = Iedereen in Vlaanderen de mogelijkheid bieden zich te verplaatsen Doelstelling: Iedereen moet volwaardig kunnen deelnemen aan het maatschappelijk leven

41 Vlaamse Overheid Doelstellingen samengevat Leefbaarheid Het verminderen van de verkeersdruk Het verhogen van de gebruiks- en belevingswaarde van het openbaar domein Verminderen van de geluidshinder Verkeersveiligheid Een daling van het aantal doden/dodelijk gewonden Een daling van het aantal zwaar gewonden Een daling van het aantal doden/dodelijk gewonden jongeren (- 26 jaar). Daling van het risico op lichte verwonding Natuur en milieu Daling van de verkeersemissies Tegengaan van de versnippering van de natuur. Tegengaan van lichthinder Bereikbaarheid Nabijheid als meest optimale bereikbaarheid Beperken van het aantal verliesuren voor het wegverkeer op het hoofdwegennet Beperken van het aantal verliesuren bij het openbaar vervoer Beperken van het aantal verliesuren voor de binnenvaart op het hoofdwaterwegennet Beperken van het aantal verliesuren bij het spoor (goederenvervoer) Gewenste modal split Toegankelijkheid Fysiek toegankelijk zijn van het vervoerssysteem (infrastructuur en vervoermiddelen) Betaalbaar houden van mobiliteit Toegang tot informatie- en communicatienetwerken Bron: Mobiliteitsplan Vlaanderen (2003)

42 Vragen? Meer info: Vlaamse Stichting Verkeerskunde Louizastraat 40, 2800 Mechelen Tel