Bijlage 1: projectaanvraag 5 FSW/EUR. Naam van het project: 'Psyweb; de electronische leeromgeving van de opleiding Psychologie'

Transcriptie

1 Naam van het project: 'Psyweb; de electronische leeromgeving van de opleiding Psychologie' Projectleider: drs W.W.R. te Winkel en E.M. Osseweijer Faculteit: Faculteit der Sociale Wetenschappen Looptijd van het project: september 2001-december 2002 Aanleiding van het project Vanaf 1 september 2001 is de nieuwe opleiding Psychologie aan de Erasmus Universiteit van start gegaan. Eén van de inzichten die deze opleiding in hoge mate heeft gevormd is het belang van het integreren van moderne technologische verworvenheden in haar onderwijsprogramma. Informatie en Communicatie Technologie (ICT) is niet alleen vereist om studenten na hun studie vertrouwd te laten zijn met technologie en haar toepassingen maar ook om het onderwijs efficiënter en beter te maken. De verwachting is dat de ervaringen die opgedaan worden binnen dit programma ook een positieve uitstraling zullen hebben op andere opleidingen van de Erasmus Universiteit en daarmee een bijdrage leveren aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs aan de Erasmus Universiteit als geheel. Doelstellingen van het project Doel van deze aanvraag is het verrijken van de electronische leeromgeving 'Psyweb' van de opleiding Psychologie. Hiervoor dienen een aantal componenten te worden aangeschaft en/of ontwikkeld. Doelgroep 'Psyweb' zal in eerste instantie bedoeld zijn voor studenten en docenten Psychologie. Alle en zullen echter wel dusdanig opgezet en ontwikkeld worden dat een eenvoudige integratie met Blackboard mogelijk is. Andere opleidingen aan de Erasmus Universiteit kunnen daardoor moeiteloos profiteren van de opgedane ervaringen en de ontwikkelde producten. Onderwijssetting Psychologie maakt gebruik vn het Probleem-Gestuurd Onderwijs (PGO). Het PGO wordt onder andere gekenmerkt door de prominente plaats die het zelfstandig zoeken en raadplegen van psychologische publicaties inneemt. ICT wordt in dit programma centraal ingezet waardoor het een belangrijke ondersteunende rol speelt in het zoeken naar en het actief verwerken van informatie. Psychologische kennis is echter in sterke mate gebonden aan de wijze waarop deze verworven en getoetst is. Studenten dienen daarom bekend te raken met de mogelijkheden en beperkingen van de belangrijkste paradigmata en experimenten in de psychologie. Theoretische noties en abstracte concepten kunnen door de inzet van ICT laag-drempelig verlevendigd en gecontextualiseerd worden. Om de gevonden informatie verder handen en voeten te geven, worden de belangrijkste psychologische documentaires en programma s gedigitaliseerd. Gegeven de bijzondere aandacht aan de Erasmus Universiteit voor de praktische toepassing van de opgedane theoretische kennis wordt het psychologie programma gekenmerkt door haar uitgesproken aandacht voor de training in beroepsrelevante vaardigheden. Deze onderwijsvorm is echter zeer docent-intensief. Om studenten in staat te stellen om belangrijke vaardigheden regelmatig te trainen zullen er een groot aantal hoog interactieve onderwijsmaterialen ontwikkeld worden die het mogelijk maken onderwijs met een meer ontdekkend, zelfsturend en docent-extensief karakter te verzorgen. Psychologie maakt gebruik van een toetsvorm die in het ideologische verlengde ligt van haar onderwijskundige aanpak. Deze toetsvorm, de zogenaamde voortgangstoets, bestaat uit een grote hoeveelheid multiple choice items en is bij uitstek geschikt om automatisch aangeboden en nagekeken te worden met behulp van de computer. Een wezenlijke reductie van de onderwijslast kan worden bereikt door de toetsen automatisch aan te bieden en na te laten kijken door de computer. Bijkomstige voordelen zijn dat elke individuele student in staat gesteld wordt om tussentijds te oefenen met een set representatieve toets-items, en (op termijn) zelf aan kan geven wanneer hij/zij getoetst wil worden. pagina 1

2 Ontwerp van het project Het project valt uiteen in een vijftal en: 1. De aanschaf van een volwaardige zoekmachine en het inrichten van de daarbij behorende database; 2. De aanschaf en het ontwikkelen van de 30 belangrijkste psychologische experimenten en paradigmata; 3. Het digitaliseren van de 80 meest illustratieve psychologie documentaires, en het inrichten van de daarbij horende database; 4. De aanschaf en het ontwikkelen van materiaal t.b.v. het vaardigheidsonderwijs 5. De aanschaf van toetsingssoftware en toetsingsitems. Afstemming In de aanloopfase van het project zal worden nagegaan in hoeverre beschikbare software én beschikbare kennis op de Erasmus Universiteit reeds voorhanden is. Gedurende het project zal worden samengewerkt met de afdeling I&A van de FSW. Partners Veel van het te ontwikkelen materiaal is van belang voor alle Nederlandse opleidingen psychologie. Daar waar mogelijk zal dan ook materiaal worden overgenomen, of een samenwerkingsverband gezocht worden, opdat de kosten van het nieuw te ontwikkelen materiaal door meerdere partijen gedragen kan worden. Concreet zijn er vanuit deze doelstelling momenteel gesprekken gaande met de Universiteit Twente om gezamenlijk de experimenten te ontwikkelen, de Open Universiteit Nederland om een deel van het vaardigheidsonderwijs over te nemen, de Universiteit Groningen en Universiteit van Amsterdam om deel te kunnen nemen aan een groot project dat tot doel heeft het digitaliseren van illustratief en belangrijk beeldmateriaal. In het geval dat er wordt overgegaan tot het commercieel aanbieden van door de EUR ontwikkeld materiaal zullen het Transferpunt en/of de EUR Holding hierbij worden betrokken. Uitvoering en organisatie Deelproject 1: aanschaf zoekmachine & database In het Probleem Gestuurd Onderwijs (PGO) worden representatieve en belangrijke problemen gebruikt als startpunt voor het leren van de student. Het is van groot belang dat studenten, tussen de twee besprekingen van een probleem, vanuit hun leerdoelen informatie gaan zoeken. ICT kan een belangrijke ondersteunende rol spelen in het zoeken naar en het actief verwerken van de gevonden informatie. Er is gekozen voor een zoeksysteem (PICA) dat maximaal aansluit bij het zoeksysteem van de Universiteits Bibliotheek. Om het materiaal (literatuur, videos, plaatjes, en internet-adressen) doorzoekbaar te maken door middel van dit informatie-zoeksysteem dient al het materiaal verrijkt worden met relevante kernwoorden en omschrijvingen. De specifieke kennis die vereist is om de informatie te beschrijven maakt het noodzakelijk om deze taakstelling door een vakreferent te laten vervullen. Gegeven de enorme hoeveelheden beschikbaar materiaal wordt geadviseerd om 0.8 fte gedurende 1 jaar te reserveren voor deze werkzaamheden. Deelproject 2: ontwikkeling psychologische experimenten en paradigmata Psychologische kennis is in sterke mate gebonden aan de wijze waarop deze verworven en getoetst wordt. Daarom is het van groot belang dat studenten bekend raken met de mogelijkheden en beperkingen van de 30 belangrijkste paradigmata en experimenten in de psychologie. De onwikkelde materialen zullen studenten in de gelegenheid stellen om actief fenomenen te ontdekken of experimenten te ervaren. In elk blok zullen er via de computer korte simulatie-experimenten beschikbaar worden gesteld. De experimentele paradigmata sluiten steeds aan bij de in de betreffende module bestudeerde literatuur. Er is expliciet gekozen voor een serie korte interactieve programma s om zo de docent en student een optimaal configureerbare omgeving te verschaffen. De studenten kunnen de experimenten individueel of met een klein groepje doen. In belangrijke mate moeten deze materialen nog ontwikkeld worden omdat er nog geen pakketten zijn die via het internet op een heldere en consistente manier de belangrijkste paradigmata behandelen. pagina 2

3 Bij het ontwikkelen van deze materialen is het van belang dat studenten de gelegenheid krijgen actief experimenten te ervaren (bijv. een Pavlov experiment) of fenomenen te ontdekken (bijv. de Ponzo illusie). Ten behoeve van het ontwikkelen van deze producten dient er nauw samengewerkt te worden tussen een psycholoog die op de hoogte is van de inhoud van deze experimenten en paradimata en de programmeur die de experimenten implementeert. Geschatte duur van het ontwikkelen van de producten is een jaar. Deelproject 3: digitaliseren documentaires & inrichting database De opleiding Psychologie wil haar onderwijs verlevendigen met interactieve, multimediale illustraties en beeldmateriaal. Deze meer concrete zintuigelijke ervaring is essentieel, zo leert de moderne cognitieve psychologie; mensen willen namlijk dat wat geleerd is ook feitelijk toe kunnen passen. Dit materiaal geeft dus niet alleen een duidelijke enthousiasmerende impuls aan het onderwijs maar heeft ook als functie om het onderwijs te 'contextualiseren'. Door studenten via beeld en geluid weer met die concrete werkelijkheid in aanraking te brengen, wordt kennis opnieuw van zijn context voorzien. Het beschikbare beeldmateriaal dient hierom gedigitaliseerd te worden en er moet een goede mediatheek op het terrein van de psychologie komen. Deze mediatheek is een database van plaatjes, interactieve oefeningen en 'quicktime-clips', waaruit de docenten kunnen putten bij het maken van colleges. Dit materiaal zal ook worden ingezet als hulpmiddel om met behulp van ICT het onderwijs aan te vullen en te verrijken zoals bijvoorbeeld multimediale aanvulling op het onderwijsmateriaal van studenten (de blokboeken). Deelproject 4: aanschaf & ontwikkeling materiaal vaardighedenonderwijs Psychologie aan de Erasmus Universiteit wordt gekenmerkt door haar uitgesproken toegepaste karakter. Daarom is er een sterke behoefte aan studenten die voldoende vaardig zijn om naar behoren te functioneren in de voor hen relevante beroepsgebieden. Die kernvaardigheden kunnen worden ingedeeld in zeven clusters: (1) studievaardigheden, (2) mondelinge communicatieve vaardigheden, (3) psychodiagnostische vaardigheden, (4) interventievaardigheden, (5) onderzoeksvaardigheden, (6) rapportagevaardigheden, en (7) computer-gerelateerde vaardigheden. Het is van groot belang om de electronische leeromgeving in te zetten ten behoeve van het vaardighedenprogramma. Ten eerste omdat er een sterke behoefte is aan studenten die voldoende vaardig zijn om naar behoren te functioneren in de voor hen relevante beroepsgebieden. Ten tweede omdat het te kostbaar en docentintensief is het vaardigheden onderwijs zonder multimediale ondersteuning aan te bieden. Door de inzet van computers is het mogelijk de vereiste vaardigheden te trainen en te zorgen voor een uitgebreide en specifieke terugkoppeling zonder dat dit een substantiële verzwaring van de onderwijslast voor de staf met zich mee brengt. Voor drie van de genoemde clusters van vaardigheden worden pakketten aangeschaft of ontwikkeld. Het gaat daarbij om cluster 2 Mondelinge communicatieve vaardigheden, cluster 3 Psychodiagnostische vaardigheden en cluster 5 Onderzoeksvaardigheden. Cluster 2: Mondelinge communicatieve vaardigheden A. Basale gespreksvaardigheden: GEVAT In de afgelopen jaren is er in een Studeerbaarheidsfondsproject, getiteld Versterking Praktijkvaardigheden in het Psychologie-onderwijs tussen de Open Universiteit Nederland en de Rijksuniversiteit Groningen samengewerkt aan een gedigitaliseerd programma voor de training van Basale gespreksvaardigheden in een zelfinstructief practicum. Dit programma, getiteld GEVAT (GespreksVaardigheidsTraining) is in onderzoek effectief gebleken (Adema, i.v). Dit programma zal ten behoeve van het psychologiecurriculum van de EUR aangeschaft worden. B. Gevorderde gespreksvaardigheden en Klinische Gespreksvoering. In hetzelfde Studeerbaarheidsfondsproject is een zogenaamd Zelf-instructieprogramma Klinische Gespreksvoering ontwikkeld, waarin zowel de gevorderde vaardigheden als modellen voor hulpverlenings- en adviesgesprekken aan bod komen. Dit programma (6 practicumbijeenkomsten) zal ten behoeve van het psychologie-curriculum van de EUR worden aangeschaft. Het videomateriaal bij deze cursus zal moeten worden gedigitaliseerd. C. Zelf-instructieprogramma Gespreksvoering Bij de Open Universiteit Nederland is een docentextensief Zelfinstructieprogramma Gespreksvoering ontwikkeld waarin deze gespreksmodellen behandeld en getraind worden. Dit pagina 3

4 programma (8 bijeenkomsten) zal ten behoeve van het psychologie-curriculum van de EUR worden aangeschaft. Het videomateriaal bij deze cursus zal moeten worden gedigitaliseerd. Cluster 3: Psychodiagnostische vaardigheden In het OU-project Versterking Praktijkonderwijs Psychologie is eveneens een gedigitaliseerd programma ontwikkeld voor de verwerving van vaardigheid in de psychodiagnostiek. Het betreffende programma is getiteld DIAGNOST. Dit programma bevat casussen aan de hand waarvan studenten hun psychodiagnostische bekwaamheid stap voor stap kunnen oefenen. Bij elke casus moet de student de zogenaamde diagnostische cyclus doorlopen (vraagstelling, hypothesevorming, keuze van psychodiagnostische instrumenten (tests), afname, scoring, interpretatie van testgegevens, rapportage). Ook dit programma zal ten behoeve van het psychologie-curriculum van de EUR worden aangeschaft. Cluster 5: Onderzoeksvaardigheden: IMTO Aan de Open Universiteit Nederland is de afgelopen jaren een (door de recente onderwijsvisitatiecommissie uitdrukkelijk psychologie geprezen) project uitgevoerd met de titel IMTO: Innovatie van het Methoden en Technieken Onderwijs. In dat project leren studenten aan de hand van studietaken in een elektronische leeromgeving de methoden en technieken van psychologisch onderzoek. Kenmerkend is dat studenten met elkaar samenwerken in elektronische discussiegroepen. In het project IMTO worden twaalf in moeilijkheidsgraad opklimmende niveaus onderscheiden, die over de vier studiejaren gespreid zijn. Inmiddels zijn de eerste zes niveaus gereed, dat wil zeggen het Methoden & Techniekenonderwijs voor de eerste twee jaar van de opleiding. Uit de eerste evaluaties blijkt dat studenten zeer door dit innovatieve onderwijs, dat traditioneel een struikelblok vormt in de psychologie-opleiding, geënthousiasmeerd worden. In eerste instantie zullen alleen de eerste drie niveaus van het IMTO-project in het psychologie-curriculum van de EUR worden opgenomen. Deelproject 5: aanschaf toetsingssoftware en toetsingsitems Psychologie heeft als toetsingssysteem gekozen voor de zogenaamde voortgangstoets (VGT). De VGT is uitstekend geschikt gebleken als toetsingssysteem voor de specifieke onderwijsaanpak (het PGO) waar al in een eerder stadium voor gekozen is. De vragen bestrijken het geheel van de psychologie, en individuele studenten kiezen die vragen waarvan zij denken dat die met goed gevolg ingevuld kunnen worden. Dit toetsingsysteem stimuleert een type leergedrag dat gericht is op het lange termijn gebruik van kennis en op een brede ontwikkeling van de studenten. Naast ideologische overwegingen kan dit toetsingssysteem de onderwijslast van individuele docenten aanzienlijk reduceren, vooral als deze automatisch aangeboden en nagekeken kan worden door de computer. De Open Universiteit Nederland maakt bij de toetsing van haar cursussen al jaren gebruik van multiple choice items, en heeft veel ervaring met het aanbieden en nakijken van deze items via de computer. Dit toetsingssysteem en de bijhorende items vormen een goed startpunt van waaruit de toetsing aan de EUR verder kan worden ontwikkeld en zullen worden aangeschaft. Planning project begin eind Randvoorwaarden en evaluatie Het project is succesvol wanneer de opleiding Psychologie over de gehele linie wordt ondersteund door ICT. pagina 4

5 Begroting Ontwikkelkosten personeel fte Kf fte Kf FSW OBP (schaal 11) 0, ,30 37 ICT OBP (schaal 11) 0, ,10 13 FSW UD (schaal 11) 0, ,30 37 OBP (schaal 9) 0, ,30 29 ICT UD (schaal 11) 0, ,10 13 OBP (schaal 9) 0, ,10 10 Kosten beschrijving van electronische materiaal Aanschaf- en onderhoudskosten software 2001 Kf 1 9 Eenmalige kosten opzetten van catalogusstelsel door Pica Hfl. 5531,31 Eenmalige kosten begeleiden van het opzetten en installeren van het catalogusstelsel door de UB: 5 dagen á 731,75 per dag = Hfl. 3658, Kosten digitaliseren videomateriaal. 80 * 30 minuten (gemiddelde duur films) = 40 uur. 3 uur arbeid per uur film digitaliseren, 3*40 = 120 uur Onderhoud Cisco IP/TV 3415: Hfl ,- per jaar 4 85 GEVAT: eenmalige aanschaf: 65 werkstations á fl. 15,- per werkstation = Hfl. 975,- Kosten OU software ten behoeve van 80 studenten: - Gevorderde gespreksvaardigheden (Hfl 150,- per student) - Selectiegesprekken etc. (Hfl 150,- per student) - Psychodiagnostische vaardigheden (Hfl 150,- per student) - IMTO (Hfl 600,- per student) 5 42 Kosten aanschaf toetsingssysteem Kosten aanschaf VGT-items: 4 toetsen per jaar * 220 items per toets * 25,- per item Totale aanvraag ten behoeve van het ICT-fonds FSW: Ontwikkelkosten personeel: Kf 72 Aanschaf- en onderhoudskosten software: Kf 72 Totaal Kf 144 pagina 5