GEMENGDE PARLEMENTAIRE COMMISSIE BELAST MET DE FISCALE HERVORMING COMMISSION PARLEMENTAIRE MIXTE CHARGÉE DE LA RÉFORME FISCALE.

Transcriptie

1 CRIV 53 F006 18/09/ COMMISSION PARLEMENTAIRE MIXTE CHARGÉE DE LA RÉFORME FISCALE du MERCREDI 18 SEPTEMBRE 2013 Après-midi GEMENGDE PARLEMENTAIRE COMMISSIE BELAST MET DE FISCALE HERVORMING van WOENSDAG 18 SEPTEMBER 2013 Namiddag La séance est ouverte à heures et présidée par M. Carl Devlies et par Mme Marie Arena. De vergadering wordt geopend om uur en voorgezeten door de heer Carl Devlies en door mevrouw Marie Arena. Audition du professeur Michel Maus, VUB, UGent et UA. Hoorzitting met professor Michel Maus, VUB, UGent en UA. De voorzitter: Collega s, ik geef onmiddellijk het woord aan professor Michel Maus. Michel Maus: Mijnheer de voorzitter, mij werd gevraagd om de focus te leggen op een aantal aandachtspunten die ik persoonlijk meen naar voren te moeten schuiven inzake de hervorming van de fiscaliteit. U hebt daarover van mij wat documentatie gekregen, een powerpointpresentatie en enkele aanvullende rapporten, zoals het rapport van Eurostat over de tendensen inzake fiscaliteit in de Europese Unie, een rapport over de zwarte economie en een rapport van de werkgroep fiscaal correct, waarin reeds enkele uitgewerkte voorstellen staan. Ik wil niet te schools overkomen, maar toch vind ik het zinvol om de doelstelling van fiscaliteit te verwoorden, net als het politiek belang ervan. Laat me even teruggrijpen naar onze filosofen uit de geschiedenis, bijvoorbeeld naar Machiavelli, die 500 jaar geleden al doorhad dat de wijze waarop de overheid omgaat met belastingheffing, zeer belangrijk is voor het vertrouwen in die overheid. Momenteel misschien een van de meest prangende vaststellingen is dat er geen fiscaal vertrouwen is, maar dat er heel wat frustratie leeft bij de bevolking en bij ondernemingen. Dat reflecteert voor een stuk ook naar het globaal overheidsvertrouwen. Dat is bijzonder en daar moet eigenlijk de klemtoon op liggen wanneer er wordt gesproken over fiscale hervorming. Welke zijn volgens mij de probleempunten van de huidige fiscaliteit? Het gaat om een viertal punten die ik kort zal overlopen. Vervolgens zal ik aangeven hoe we kunnen remediëren. De probleempunten zijn de belastingdruk, de ongelijke verdeling van de belastingdruk, de complexiteit van het fiscaal systeem en tot slot de problematiek van de inning. Voor dat laatste punt komen we bij onze zwarte economie terecht. Alle cijfers die u op de slides ziet, komen uit het rapport van Eurostat. Ik heb mij aan die cijfers gehouden. In sommige andere studies kunnen enigszins afwijkende cijfers teruggevonden worden, maar om de eenheid van de studie te bewaren, zal ik enkel cijfers citeren uit het rapport van Eurostat. Ik begin met de hoge belastingdruk. De globale belastingdruk is zeer hoog in ons land. Met die uitspraak trap ik een open deur in. Op Europees niveau staan wij nog altijd op de derde plaats en volgens sommige studies zelfs al op de tweede plaats. Er is dus een zeer hoge globale belastingdruk. Het probleem daarbij is dat het een gemiddelde belastingdruk is. Gemiddeld wil zeggen dat er voor veel belastingplichtigen een hogere belastingdruk dan gemiddeld is en voor veel anderen een veel lagere belastingdruk. Dat is misschien nog veel belangrijker. Daar kom ik straks op terug. Dat er een hoge belastingdruk is, staat buiten kijf. Dan is de politieke vraag of dit zorgwekkend is of niet. Men kan daarover discussiëren. Ik vind die hoge belastingdruk relatief als men kijkt naar wat ervoor in de plaats wordt gesteld door de overheid. Ik heb voor mijn boek van twee jaar geleden eens

2 2 18/09/2013 CRIV 53 F006 de oefening gemaakt met betrekking tot mogelijke besparingen in het onderwijs. Ik heb daarvoor het inschrijvingsgeld van onze Belgische universiteiten vergeleken met het inschrijvingsgeld in Groot- Brittannië. Alleen al om het inschrijvingsgeld in ons land op het niveau te brengen van Groot- Brittannië kon men in Vlaanderen 800 miljoen euro besparen, maar dan moet men wel euro inschrijvingsgeld per jaar op tafel leggen. De vraag is dan voor welk maatschappijmodel de politiek kiest. Ik vind dat voor een deel relatief. Ik heb dat quid pro quo-fiscaliteit genoemd. Hoge belastingdruk, maar er staat natuurlijk wel iets tegenover. Dat neemt niet weg dat het een belangrijke factor is waaraan moet worden gewerkt. In de eerste plaats moet dan natuurlijk worden gedacht aan een meer efficiënte overheid en aan kostenbesparingen die dan in een lagere belastingdruk kunnen resulteren. Dan kom ik tot mijn persoonlijk stokpaardje. Ik kom dagdagelijks in contact met belastingplichtigen van allerlei slag, mensen die het goed menen met de fiscaliteit, maar ook heel wat mensen die het slecht menen met onze fiscaliteit. Bij de fiscale regularisatieronde die wij in de zomer achter de rug hebben, heb ik ook altijd geprobeerd bij mensen te peilen waarom zij fiscaal over de lijn zijn gestapt. Nog eerder dan de zware belastingdruk komt altijd de ongelijke belastingdruk naar voren. Mensen voelen zich gefrustreerd omdat zij het idee en het gevoel hebben zwaarder dan anderen te worden belast. Dat leidt tot heel wat frustratie en is echt de stimulans om de lagere belastingdruk op een normale, legale, manier op te zoeken, maar ook heel vaak op een niet erg propere manier. Op voorgaand punt moet echt wel zwaar worden gehamerd. Mijn boodschap aan de achtbare vergadering hier is dan ook dat bij de hervorming van de fiscaliteit echt wel de klemtoon op voornoemd punt wordt gelegd. Op de volgende slide geef ik een aantal voorbeelden van zaken die volgens mij verkeerd evolueren en die wij tot de genoemde problematiek kunnen terugbrengen. Om te beginnen, is er heel duidelijk, wat ook uit de cijfers van Eurostat blijkt, een ongelijke verdeling van de globale belastingdruk. De Europese Commissie heeft in een rapport van 29 mei 2013 ter zake het volgende geschreven: The Belgian taxation system relies disproportionately on direct taxes and contains loopholes that diminish its fairness. Ik wijs er dus niet alleen op. Ook de Europese Commissie merkt in eerste instantie op dat er een disproportionaliteit bestaat in ons fiscaal systeem. De focus wordt veel te veel op directe belastingheffing en te weinig op indirecte belastingheffing gelegd. Op het vlak van de indirecte belastingen staan wij zelfs op de voorlaatste plaats in de Europese Unie qua globale ontvangsten in functie van de totale fiscale ontvangsten. Wanneer wij naar het Europese gemiddelde kijken, zitten wij toch wel 8 % lager. Voorgaande bedenking is een eerste belangrijke vaststelling. Een tweede belangrijke vaststelling is dat de individuele belastingdruk ook heel sterk verschilt. Ter zake kunnen wij echt belasting per belasting op een rijtje plaatsen. Wat ik heb gedaan, ligt enigszins buiten uw toepassingsveld. Ik ben echter de mening toegedaan dat, indien men over een hervorming van de fiscaliteit wil praten, het debat ook globaal moet worden gevoerd. Ik bedoel daarmee dat de zaken ook bevoegdheidsoverschrijdend moeten worden bekeken. Dus niet alleen het federale niveau moet bij het dossier blijven stilstaan. Ook het regionale en zelfs het lokale niveau moeten de zaken onder de loep nemen, wat deels in de volgende slide terugkomt. Over de personenbelasting had mijn achtbare voorganger, de heer Dewolf, het blijkbaar ook, met name over het aspect van de progressiviteit. In alle handboeken over fiscaliteit kan nog altijd worden gelezen dat de personenbelasting progressief werkt, wat niet juist is. Het enige wat eigenlijk echt progressief wordt belast, zijn de arbeidsinkomsten. Het gros van de overige inkomsten in de personenbelasting wordt aan een vlaktaks onderworpen, met uitzondering van de inkomsten uit onroerend goed. Zij zijn echter onderbelast. Het beginsel dat zegt dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen wat uiteraard ook een politieke keuze is wordt niet gereflecteerd in de fiscaliteit. Ook dit is een politieke keuze waarop wij straks terugkomen. De focus van de belastingheffing, de klemtoon in de personenbelasting is het arbeidsinkomen. Het is een open deur intrappen als ik zeg dat wij daar helemaal vooraan in het peloton staan. Ik heb de

3 CRIV 53 F006 18/09/ cijfers van de OESO en de Europese Unie op de slide gezet. Voor de belastingdruk van alleenstaanden staan wij op nummer 1 in de OESO-lijst. Voor de belastingdruk voor een koppel met twee kinderen staan wij op nummer 3. Globaal genomen staan wij volgens de Europese Unie op plaats nummer 2. Aan de ene kant is er de overbelasting van arbeidsinkomsten, maar aan de andere kant is er het niet-belasten of het onderbelasten van andere inkomenstypes. In de eerste plaats moet men dan denken aan vermogen. De roerende inkomsten worden belast aan een vlaktaks. Zij worden niet progressief belast. Ongeacht de omvang van de roerende inkomsten die men ontvangt, blijft men hetzelfde tarief hanteren. Er is quasi geen belastingheffing op meerwaarden op aandelen. De inkomsten uit onroerend goed worden onderbelast. Wij werken daar nog altijd met het achterhaalde fiscale begrip van het kadastraal inkomen. Het is louter een kwestie van tijd vooraleer België daar zeer zware Europese problemen mee zal krijgen. Ik meen dat iedereen in de fiscale wereld daar ondertussen van overtuigd is. Daarnaast is er nog iets specifiek dat ook de discrepantie in belastingdruk aantoont. Als men belegt in onroerend goed, als men een huis koopt om te verhuren of als tweede verblijf, dan wordt men daarop belast. Zelfs al levert het goed geen rendement op dan wordt men daar toch op belast. Men kan krijgt dan een forfaitair inkomen aangerekend en dit geldt alleen maar voor onroerend goed. Als men zijn centen gebruikt om te beleggen in kunst, goud of juwelen heeft men dit niet. Het louter eigen gebruik van kunst als vorm van belegging wordt niet belast. Een hoop bakstenen wordt echter wel belast. Dergelijk kleine onduidelijkheden maken dat de belastingdruk als zeer onrechtvaardig wordt ervaren door heel wat mensen. Het gevolg is frustratie, en dat leidt tot belastingontwijkend of ontduikend gedrag. De vennootschapsbelasting kent geen progressiviteit. Europees gezien hebben we een heel hoog tarief, maar tarieven zijn ook maar tarieven. De vraag is waarop het tarief wordt toegepast. Zo komen we bij de grondslagproblematiek. In dit verhaal hebben we twee klassiekers: de notionele-intrestaftrek en de aftrek voor octrooi-inkomsten. Die maken de belastingdruk voor heel wat vennootschappen heel laag. Ons btw-tarief zit op het Europees gemiddelde, al zijn we wel het land met de meeste uitzonderingsregimes. Qua btw-inkomsten scoren we met een 26 ste plaats Europees heel slecht. Dat is een markante vaststelling. De successierechten situeren zich op het niveau van de regio s. Ik kan de oefening voor om het even welke belasting maken. Er is een sterke progressiviteit, in hoofdzaak gekoppeld aan bloedverwantschap. Is dat nog van deze tijd? Als men zijn voorzorgen bij leven niet neemt en men zo dom is om nog met een testament te werken, dan zadelt men zijn erfgenamen op met een redelijk zwaar fiscaal probleem. Wie zijn beste vriend, die jarenlang een steun en toeverlaat is geweest, via een testament wil bevoordelen krijgt in Vlaanderen te maken met tarieven van 65 % en in Brussel en Wallonië met het absurde tarief van 80 %. Dat zijn geen belastingen meer, dat zijn onteigeningen. Er zijn tal van discriminerende uitzonderingsregimes. Ik heb er superprivileges aan toegevoegd. Elk gewest kent een uitzonderingsregime voor familiale ondernemingen. Dat is gekoppeld aan de redenering dat men de continuïteit van de onderneming moet waarborgen. Als de erfgenamen torenhoge successierechten op het geërfd vermogen moeten betalen, dan komen zij financieel in de problemen. Dat is niet goed voor de continuïteit van de onderneming. Diezelfde redenering volgt men ook in andere landen. Gelijkaardige uitzonderingsregimes zijn daar ingevoerd, met als gevolg dat er vrij recentelijk een paar van die zaken voor de rechtbank zijn gesneuveld. Zowel in Nederland als in Duitsland zijn de uitzonderingsregimes voor familiale ondernemingsvermogen door de rechtspraak veroordeeld als discriminerend. De achterliggende redenering van de continuïteit is immers op geen enkele aanwijsbaar wetenschappelijke onderbouwde basis gestoeld. Dergelijke zaken zijn erg frappant. Zolang de regelgeving bestaat, passen wij ze in onze praktijk natuurlijk ook toe. In onze praktijk was een van de grootste successen de zaak van twee erfgenamen die een ondernemingsvermogen van 65 miljoen euro hebben geërfd en die daar geen euro successierecht op hebben betaald. Men moet zich wel de vraag stellen hoe een arbeider van datzelfde bedrijf zich voelt wanneer diens vader overlijdt in een of andere Belgische stad, en hij wordt geconfronteerd met een

4 4 18/09/2013 CRIV 53 F006 belastingheffing van 27 %. Die zal not amused zijn. Integendeel, hij zal zich erg gefrustreerd voelen en zich fiscaal op een of andere manier revancheren. Daar kan men echt van op aan. Over de complexiteit van het fiscaal systeem wordt ook al jaren gesproken. Ik citeer een bekende oneliner van Einstein, naast die andere die hij ooit de wereld heeft ingestuurd: If you can t explain it tot a six-year-old, it s incomprehensible. Het is een feit dat ons fiscaal systeem zo complex is dat het voor een gewone belastingplichtige ondoenlijk is er zicht op te krijgen. Men kan dit louter zien als een vaststelling, maar het is stilaan ook een juridische realiteit aan het worden. Ik wil daar voor waarschuwen. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in 2010 en 2011 twee arresten geveld, Shchokin en Sherkov, waarin het zeer sterk de nadruk heeft gelegd op het duidelijke en voorzienbare karakter van de fiscale wetgeving. De redenering is dat een belastingheffing afbreuk is op het recht op eigendom. Dat kan alleen op basis van duidelijke en voorzienbare wetgeving. In die twee arresten hield het Hof het vrij beperkt, door te stellen dat als de wetgeving niet duidelijk en voorzienbaar is, zij geïnterpreteerd moet worden in het voordeel van de belastingplichtige. Dat is stap één. De volgende stap is, dat het Europese Hof zal stellen dat dergelijke wetgeving niet meer mag worden toegepast omdat zij niet voorzienbaar en niet duidelijk is. Daaraan moet toch ook wel aandacht worden besteed. Ik heb een aantal voorbeelden van probleemgebieden opgesomd. Er is de fiscale regionalisering. Ik ben een van die freaks die zich al eens hebben gewaagd aan het wetsvoorstel betreffende de fiscale staatshervorming. Wel, ik nodig alle politici uit om daarover eens een gastcollege bij ons te komen geven, want ik moet eerlijk bekennen dat het nagenoeg ondoenbaar is om dat nog op een normale manier aan studenten uitgelegd te krijgen. Woonfiscaliteit ligt in het verlengde daarvan. Als de tendens zich voortzet, zullen wij nu een woonfiscaliteit hebben op drie niveaus, namelijk gekoppeld aan een lening vóór 1 januari 2005, gekoppeld aan een lening na 1 januari 2005 en gekoppeld aan een lening na 1 januari En daar komt dan nog een gedeelde bevoegdheid tussen federaal en regionaal bij. Dat is eigenlijk echt ondoenbaar. Dan kom ik aan de inning van de belastingen. Dat is onze problematiek van de zwarte economie, ondanks de inspanningen van de regering op dat vlak, met drie staatssecretarissen na mekaar, de heer Clerfayt, de heer Devlies en nu de heer Crombez, die maatregelen hebben genomen om de fraude aan te pakken. En dat is ook voor een stukje gelukt, de zwarte economie in ons land is gekrompen de laatste tien jaar. Internationaal gezien scoren wij echter nog steeds zeer slecht. Ik heb alleen de buurlanden op de slide gezet. In Nederland is het 9,1 %, in Frankrijk is het 9,9 %, in Duitsland is het 13 % van het bruto binnenlands product en wij zitten nog steeds op 16,1 %. In de lijst van de klassieke Europese landen staan wij op plaats 5, na Griekenland, Spanje, Italië en Portugal. Als we nu over voetbal zouden spreken, was dat een goede zaak. Het is ook een aspect van fiscale hervorming volgens mij. De doelstelling daar moet zijn dat wij die zwarte economie kunnen terugbrengen naar het niveau van de ons omringende landen. Daarvoor moet dan toch ook heel wat gewijzigd worden. Als voorbeelden heb ik daar de volgende opgesomd. Er is het willekeurig beleid van wetgever, fiscus en parket. Wij vragen zeer duidelijk transparantie voor buitenlands roerend vermogen, maar wij doen dat niet voor binnenlands roerend vermogen. Ik heb ook mij voorganger zien pleiten voor het behoud van de liberatoire roerende voorheffing, ik kom daarop straks nog terug. Ik weet niet of dat een goede zaak is gelet op de internationale tendens naar meer fiscale transparantie. In de programmawet van 27 december van vorig jaar hebben wij ook gezien dat er geen sanctionering meer is in de inkomstenbelasting als men inkomsten niet heeft aangegeven en als het minder is dan euro. Een doorsnee arbeider is al tevreden met euro, als hij dat scheef kan slaan zonder daarvoor gesanctioneerd te worden. Met betrekking tot de fiscus kunnen wij verwijzen naar de studie over de fiscale controles en de regionale verschillen die er bestaan, die de heer Devlies heeft laten uitvoeren toen hij nog staatssecretaris was. Ook dat is een zeer grote bron van frustratie bij belastingplichtigen.

5 CRIV 53 F006 18/09/ Als het gaat over de parketten hebben wij echt de media van de laatste weken mee met betrekking tot de superfraudes die met een minnelijke schikking worden afgehandeld. De dag dat de deal van Omega Diamonds in de pers bekend raakte ben ik voor het correctionele hof van beroep in Gent een zaak gaan pleiten waar een fraude van euro werd vervolgd. Het gaat dan over mensen die wel voor de correctionele rechter moeten verschijnen en die geen minnelijke schikking van het parket krijgen. Dan hebben wij natuurlijk wel een probleem. Daar kunnen wij echt een voorbeeld nemen aan wat in Nederland werd uitgewerkt. In Nederland is het zo dat fraudes beneden de 10 euro door de administratie worden afgehandeld. Fraudes tussen de 10 en euro gaan naar het parket, maar met een minnelijke schikking als de belasting wordt geregeld. Fraudes boven de euro worden altijd correctioneel vervolgd. Dat is een duidelijke, zeer transparante en rechtszeker sanctiemodel, wat echt wel bijdraagt tot een beter fraudebeleid. Dat zijn de probleempunten. Dan is de vraag hoe wij daarop kunnen reageren, met andere woorden, hoe moet de fiscale hervorming er eigenlijk uitzien? Ik heb daarvoor vier focuspunten opgesomd: het duidelijker aflijnen van fiscale bevoegdheden, het equilibreren van directe en indirecte fiscaliteit, het restaureren van fiscale gelijkheid en het hervormen van de fiscale compliance. Ik heb er daarnet al op gewezen dat men bij een fiscale hervorming echt wel rekening moet houden met het feit dat wij fiscale bevoegdheden op verschillende niveaus hebben. Als men een niveau hervormt, beïnvloedt men dus automatisch ook andere niveaus. Een simpel voorbeeld: als men de belastingdruk in de personenbelasting zou gaan verlagen, heeft dat een onmiddellijke invloed op de gemeenten, want een van de belangrijkste fiscale inkomstenbronnen van de gemeenten is de aanvullende belasting op de personenbelasting. Raken aan een niveau heeft dus onmiddellijke gevolgen op andere niveaus. Met de regionalisering van de personenbelasting is dat net zo. Als een Gewest echt inspanningen gaat doen om de belastingdruk in het Gewest te verlagen door een belastingvermindering allerlei te gaan invoeren, dan zal dat ook de gemeenten beïnvloeden. Ook dan rijst datzelfde probleem. Dat is een eerste opmerking. Ik denk dat die onderlinge afhankelijkheid doorgeknipt moet worden. Misschien moet men komaf maken met de aanvullende belastingen op de belastingen van hogere niveaus en moet men echt de autonomie van de verschillende beleidsniveaus stimuleren. Een tweede aspect is de fiscale regionalisering. Uit de vraagstelling dacht ik te kunnen afleiden dat dit aspect ook aan bod gekomen is bij de heer Dewolf. Ik weet dat dit politiek zeer moeilijk en ook zeer gevoelig ligt, maar het systeem zoals het nu bestaat, met gemengde bevoegdheden voor de personenbelasting, een stuk federaal en een stuk regionaal, leidt tot een enorme complexiteit. De vraag luidt of men daar wel uit kan geraken. Het is niet alleen enorm complex, maar leidt ook tot fiscale verlamming. Ik zal een voorbeeld geven van een in mijn ogen zeer goed voorstel voor economische relance dat twee weken geleden in Nederland werd gelanceerd. In Nederland werd de volgende maatregel genomen. Ouders kunnen tot euro belastingvrij schenken aan hun kinderen, op voorwaarde dat die centen worden gebruikt voor de renovatie van onroerend goed. Met die maatregel wordt de bouwsector aangezwengeld. Mij lijkt dat een zeer valabel initiatief met een duidelijke win-winsituatie. Aan de ene kant is de belastingdruk lager voor schenkingen en aan de andere kant zijn er voor de overheid gegarandeerd btw-inkomsten. In ons land is zoiets niet mogelijk, want de schenkingsrechten zijn regionale materie geworden. Het is ondenkbaar dat een Gewest de schenkingsrechten zou verlagen of uitschakelen, in de wetenschap dat de winst eigenlijk puur op federaal niveau wordt geïnd via de btw. Zulke maatregelen zijn hier dus niet meer mogelijk en dat is het gevolg van de regionalisering. Een duidelijk aflijnen van de fiscale bevoegdheden lijkt mij daarom zeer belangrijk, als wij die complexiteit voor een stuk willen afremmen. Nu kom ik tot de tweede focus, het meer in evenwicht brengen van de directe en de indirecte fiscaliteit. Ik verwijs opnieuw naar de cijfers van Eurostat. Voor een stuk is dat het verhaal van de globale shift, de grote shift tussen belastingen onderling. Er zijn minder directe belastingen, maar er is meer indirecte fiscaliteit en allicht ook meer ecologische belastingdruk in ons land. Inzake ecologische belastingdruk staan wij op de 26ste plaats, dus de voorlaatste plaats. Wat brandstof en energie betreft, staan wij voor

6 6 18/09/2013 CRIV 53 F006 energie zelfs op de laatste plaats, wat allemaal heel gevoelig is. Ik begrijp dat een verhoging heel gevoelig ligt. Wij discussiëren nu al heel hard over de energiekosten. Gaan wij op de energiekosten nu ook nog eens aanvullende fiscaliteit toepassen? Wanneer wij dat alles kaderen, is een van mijn frustraties in mijn beschouwing van het politieke landschap het feit dat heel wat initiatieven en voorstellen de wereld worden ingestuurd, die echter altijd politiek worden afgeblokt, wat jammer is. Alles moet in het kader van de grote hervorming immers in een breed perspectief worden geplaatst. Wanneer er bijvoorbeeld een voorstel van de heer Geens komt, om de vrijstelling op spaarboekjes af te schaffen, krijgt hij onmiddellijk de wind van voren. Wanneer het voorstel echter in een breder perspectief wordt geplaatst, is het uiteindelijk helemaal geen slecht voorstel. Ik kom er straks nog op terug. Hetzelfde geldt voor de energiekosten. Wanneer een verhoging van de belasting op energie als individueel voorstel wordt gelanceerd, is dat politieke zelfmoord. Wanneer het voorstel echter in een breder verhaal van stijgende koopkracht wordt gekaderd, omdat de belastingdruk op arbeid aldus wordt verlaagd, is het misschien wel aanvaardbaar. Ook op het vlak van de sin taxes scoren wij slecht. Wij staan ter zake op de 23 ste plaats. Ook voor accijnzen op tabak en alcohol scoren wij op Europees vlak blijkbaar niet goed. Op bedoeld gebied is er dus wel enige marge, om de compensatie te zoeken voor de verschuiving van inkomstenbelasting naar andere vormen van belastingheffing. Het restaureren van de fiscale gelijkheid is voor mij hét belangrijkste aspect. De vraag die wij ons daaromtrent allen moeten stellen is: wat moeten wij met onze winstregimes doen? Noem het fiscale koterij, lobbyfiscaliteit of wortelfiscaliteit. Er kunnen verschillende termen op worden gekleefd. Het feit is echter dat wij met een draak van een fiscale wetgeving zitten, waarin uitzondering op uitzondering wordt ingebouwd en waarin men op de duur door het bos de bomen niet meer kan zien. Wanneer wij de uitzonderingsregimes eens van nabij bekijken, moeten wij heel vaak de vraag stellen waarom zij nodig zijn. Blijven wij even bij de actualiteit van vandaag, met name de woonbonusproblematiek. Het blijkt dat door de woonbonus de woningprijzen plotseling ferm zijn gestegen. Er is dus een fiscale subsidiëring, die door hogere kostprijzen van woningen wordt afgeblokt. De vraag is bijgevolg of wij ter zake wel een verstandige maatregel hebben getroffen? Als ander voorbeeld waarbij de vraag kan worden gesteld of het wel een goede maatregel is, kunnen wij de dienstencheques aanhalen. Bij de dienstencheques rijst de vraag of er in ons land één belastingplichtige is die geen dienstencheques zou kopen, indien er geen fiscale aftrek meer mee gepaard zou gaan? In mijn directe omgeving heb ik die vraag al een paar keer gesteld en oké, zij vinden het allemaal mooi meegenomen ik heb niemand gevonden die dit primordiaal vindt. Men kan dit echt gaan doen voor elke fiscale gunstmaatregel die ooit werd ingevoerd. De vraag is dan ook of wij daar niet eens met de grove borstel door moeten en in ruil ervoor lagere algemene tarieven invoeren. Dat is het verhaal van de brede sokkel, de zeer brede sokkel waar men dan lagere tarieven kan op toepassen. Dat is iets waar ik echt wel voorstander van ben. Ik heb dit het inkomen-is-inkomen- en omzet-isomzetprincipe genoemd. Nogmaals, de ongelijkheid die in het systeem zit. Meerwaarden op onroerend goed worden in onze personenbelasting belast terwijl meerwaarden op aandelen af en toe, in zeer uitzonderlijke omstandigheden, worden belast. Meerwaarden op kunst of een klomp goud van een kilo blijven onbelast. Nochtans is ook dit puur een vorm van beleggen. De vraag is of wij dit al dan niet moeten blijven aanvaarden. Is het niet verstandiger om naar een zeer brede sokkel te gaan met lagere tarieven? Is dat niet eenvoudiger en eerlijker? In het kader van die focus is allicht het belangrijkste verhaal de belastingdruk op arbeid. Ik denk dat wij dit ook voor een stuk moeten koppelen aan de vergrijzingsproblematiek. Pensioen is een zeer belangrijk thema in ons land. Ik denk dat vermogen een van de belangrijkste pensioenvoorzieningen is die men voor zichzelf kan opbouwen. Als men vermogen opbouwt, heeft men een buffer voor het moment dat men met pensioen gaat. Men moet dan echter in staat zijn om vermogen op te bouwen en hiervoor heeft men koopkracht nodig. Die koopkracht komt in eerste instantie uit ons arbeidsinkomen. Pas als men daar substantieel kan ingrijpen, als men daar kan evolueren naar een verhoogde koopkracht zal

7 CRIV 53 F006 18/09/ men in staat zijn om meer vermogen op te bouwen. Vanuit die filosofie bekeken, moet het bespreekbaar zijn om het inkomen uit dat vermogen iets anders te gaan belasten dan nu het geval is. Het belasten van realiteit in plaats van fictie is langzamerhand in onze fiscaliteit geslopen: het kadastraal inkomen, maar ook de forfaitaire stelsels in sectoren zoals bakkerijen, beenhouwerijen of kapperszaken. Een van de belangrijkste lessen die we kunnen trekken uit de fiscale regularisaties die de laatste tijd de revue zijn gepasseerd, is de vaststelling dat de werkelijke inkomsten van die mensen vaak veel hoger ligt dan uit het forfait is gebleken. Daar moeten we komaf mee maken. De technische evolutie staat toe om met geregistreerde kassasystemen te werken. Daar moeten we vanaf, ook in functie van de fiscale gelijkheid. De keuze voor progressieve belastingheffing of vlaktakssystemen is politiek. Ze moet hoe dan ook consequent worden toegepast. Als men vertrekt vanuit de basisfilosofie dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, dan moet men dat zo ver mogelijk doortrekken in de volledige fiscaliteit. Een dubbel systeem creëert alleen maar grote frustratie. Ik ben voor een zekere vorm van progressiviteit, alleen niet in de mate waarop het momenteel in ons systeem is ingevoerd. Er is teveel progressiviteit. Het mag wat meer afgelijnd zijn. Voor onze personenbelasting denk ik aan een drietrapstarief: 10, 20, 30 en eventueel zelfs 40 %. In de problematiek van de zwarte economie is het heel belangrijk dat de relatie tussen belastingplichtige en fiscus wordt hersteld. We moeten evolueren van het huidige conflictmodel naar een consensusmodel. Onze werkgroep Fiscaal Correct heeft een rapport geschreven met tal van voorstellen. Dat is een van mijn grootste kritieken op de fraudebestrijding. Ze is teveel afgegleden naar een conflictmodel. Het herstellen van de relatie is niet spectaculair moeilijk. Daarvoor zijn zeer zeker wel remedies te vinden. De twee belangrijkste zijn de volgende puntjes op de slide, namelijk het invoeren van een transparant en rechtszeker controlemodel en een transparant en rechtszeker sanctiemodel. Dat moet duidelijk zijn, mensen moeten het gevoel hebben dat ze gelijk worden behandeld. Dat is uiteraard individueel niet altijd mogelijk, maar in globo moet dat wel zo zijn. Het is niet aanvaardbaar dat men in de ene regio bijna niet meer controleert en in andere regio s zeer veel controleert. Een ondernemer moet bijna een fiscale sadomasochist zijn om zich in de regio Roeselare te gaan vestigen, want daar regent het controles. In andere regio s zijn er dan weer bijna geen meer. Wij krijgen minstens wekelijks die opmerking van mensen. U kunt zich niet voorstellen wat het betekent voor een ondernemer wanneer hij tot de vaststelling komt dat hij drie jaar na mekaar wordt gecontroleerd en dat zijn concurrent een kilometer verder nooit wordt gecontroleerd. Dat is voor die mensen ondenkbaar en die voelen zich echt geviseerd. Dat leidt tot, op zijn zachtst gezegd, belastingontwijkend gedrag. Zeker in dit verband moet ook de fiscaletransparantieproblematiek in de verf worden gezet. Een fraudebeleid voeren kan alleen maar met fiscale transparantie. Internationaal is men duidelijk die weg ingeslagen. Vorige week hebben wij het rapport van de G20 nog kunnen zien, waarin men ook aanstuurt op automatische internationale gegevensuitwisseling. Wij hebben het Amerikaanse FACTA-systeem, dat nu echt in voege is gekomen. Wij hebben ook de Europese voorstellen die in die richting gaan. Alleen in ons land blijkt men nogal conservatief te handelen. Men kan het evengoed als een soort van protectionisme gaan beschouwen. Is het aanvaardbaar dat belastingplichtigen alleen maar hun buitenlandse spaarverzekering moeten aangeven en niet hun binnenlandse spaarverzekering? Is het aanvaardbaar dat men zijn buitenlandse bankrekening moet opgeven in zijn aangifte maar dat men intern met die liberatoire roerende voorheffing werkt? Dat is iets dat op termijn onhoudbaar is, zeker als wij echt willen komen tot een zwarte economie die op een aanvaardbaar niveau zit. Dan moeten wij echt die kaart gaan trekken. Dat is een belangrijk aspect van fiscale hervorming. De voorzitter: Dank u voor uw toelichting, mijnheer Maus. Wie vraagt het woord? De heer Daems en de heer Hellings. Dan geef ik eerst het woord aan de heer Daems. Rik Daems, senator (Open Vld): Ik wil dat gastcollege wel komen geven, maar ik betwijfel of

8 8 18/09/2013 CRIV 53 F006 de studenten het dan beter zullen begrijpen. Ik denk dat ik het begrijp, maar dat is nog iets anders. Michel Maus: Dat is genoteerd. Rik Daems, senator (Open Vld): Het was een interessante uiteenzetting. Ik ben het eens met veel zaken, maar ik ben het uiteraard met evenveel zaken niet eens. Ik heb een aantal vragen en bedenkingen. U hebt als eerste in de reeks van uiteenzettingen iets concreter gepraat in orde van groottes en shifts. Alleen heb ik de volumes in uw uiteenzetting gemist. Het zou interessant zijn als u dat zou kunnen aanvullen. Dat mag voor mij voor het rapport. Ik geef het voorbeeld van de (groene) energie, bad tax of slecht gedrag. Wij kunnen discussiëren over wie welk slecht gedrag slecht of goed vindt. U hebt daar percentages gegeven, maar hoeveel procent van wat: van het nationaal inkomen, van de totale opbrengst, de volumes? In al uw uiteenzettingen zou dat interessant zijn. Dat geldt ook voor de zwarte economie. Daar kom ik zo dadelijk op terug. Dat is een praktische vraag. Dat geeft ons immers de gelegenheid om met die volumes te werken. Dan kunnen wij dat in termen van shift bekijken. Dat was ook mijn opmerking bij voorgaande sprekers. Onze vraag is hoe wij de belastingen kunnen herijken, shift of andere, met als doel de economische groei, de tewerkstelling, de duurzaamheid te bevorderen. Dat is een element dat ik, met respect, niet onmiddellijk heb gevonden. Michel Maus: ( ) Rik Daems, senator (Open Vld): Dat geeft u nu misschien de gelegenheid om die uiteenzetting daarover van 45 minuten te geven. Ik vind dat wel belangrijk, want dat is onze doelstelling. Velen van ons zijn wel een klein beetje vertrouwd met de fiscaliteit. Ik denk dat wij ondertussen het verschil tussen directe en indirecte wel min of meer kennen. Die invalshoek zou ik graag van u horen, en trouwens ook van andere sprekers. Als ik die vraag stel, doe ik dat niet om het antwoord nu te krijgen, maar ik wil toch graag uw bedenking daarover graag horen. Mijn volgende bedenking is heel kort. Ik ben het met u eens wanneer u zegt dat wij af moeten van de verschillende belastingssoorten op de verschillende beslissingsniveaus. Daar ben ik het deels mee eens. Maar wil dat dan ook zeggen dat er een soort Europese belasting moet komen? Nu wordt Europa gefinancierd door de lidstaten. Voor alle duidelijkheid, voor mij is het totale belastingniveau al veel te hoog. Concludeer dus niet dat ik een verhoging wil. Moet er fiscaal een federaal niveau zijn? Voor mij geldt de socialezekerheidsbijdrage als een soort fiscaliteit, want zij gedraagt zich als een vlaktaks, daar moeten wij eerlijk in zijn. Ik heb ter zake trouwens interessante voorstellen gehoord. Dan is er nog het regionale niveau. En verder het stedelijk en gemeentelijk niveau. Mijn concrete vraag is dan: betekent het voor u dat er ook op het Europese communale niveau, waar toch een gigantische 50 % van de overheidsinvesteringen plaatsvindt, een communaal belastingsstelsel moet zijn? Ik ben daar deels voor, maar ik moet u wel op één punt tegenspreken. Het klopt dat als één niveau de beslissing neemt om de taxatie te wijzigen, terwijl zij niet alle drie de elementen de grondslag, de belastingbasis en het tarief beheerst, dit een spillover-effect creëert. Dat kan echter door samenwerkingsakkoorden worden opgelost. In de praktijk gebeurt dat ook vandaag al. Mijn vraag is of u een communaal belastingssysteem ziet? Zo ja, wat precies wordt er communaal belast in dat geval? Tussen haakjes, wij spreken hier vaak over de regionalisering, en ik weet wel dat wij in de volgende 87 jaar geen nieuwe staatshervorming mogen doen, maar de Gewesten zijn toch maar voor 10 % of 15 % van hun inkomsten bevoegd. Voor de gemeenten is dat meer dan 60 %. De Gewesten beheren nog niet eens hun eigen basis. Zij kunnen alleen een percentage heffen op iets wat elders wordt gegeven. Dat vind ik een belangrijk element. Ik meen dat shifts daarin een dominant effect kunnen hebben op de economische groei, op de duurzaamheid, en dies meer. Zo kan een stad bijvoorbeeld

9 CRIV 53 F006 18/09/ zeggen dat hij een groene stad wil worden en de fiscaliteit in die richting sturen, wanneer hij de grondslag, de belastingbasis en de tarifering dienaangaande zelf beheerst. Graag krijg ik uw mening daarover. Dan wat de zwarte economie betreft. U bent de eerste die het thema aangeraakt heeft, en ik ben daar blij mee. U noemde ze slecht. Sommigen zullen ze goed noemen. U had er bovenaan wel slecht achter gezet, terwijl sommigen er misschien goed achter zouden zetten. Vanmorgen werd nog gezegd dat 50 % van de studenten belastingen fiscale diefstal vindt en 50 % vindt het fraude en een verdediging tegen de belastingsboze wolf. De professor zei dat dit percentage vroeger hoger lag, maar ik vind het erg dat toch nog altijd 50 % over diefstal spreekt, vooral omdat, met respect gezegd, studenten nog niet direct hun boterham verdienen door werk. We zouden die vraag eens moeten stellen aan nietstudenten die wel hun boterham verdienen. Ik denk dat de verhoudingen dan nog wel iets anders zullen liggen. Dat gezegd zijnde, aan de zwarte economie hangt nog een luik waarover ik ook uw mening zou willen kennen. Het nationaal inkomen is gekend en ik rond het nu gemakshalve af op 400 miljard euro. Daarnaast is er 16 %, dus 60 tot 65 miljard dat zijn ramingen naast het nationaal inkomen, die niet geraakt wordt door bijdragen voor de gemeenschap. Nog daarnaast is er een groot domein van niet-ingevulde economie. U geeft twee lijnen aan, namelijk controle en sanctionering, om daar iets tegen te doen, met als redenering dat er dan meer geld overblijft om de belastingen te laten dalen. Ik vraag me af of we niet beter omgekeerd zouden redeneren en het begrip belastingdruk eraan toevoegen. Zo weegt het rendement van zwarte economie niet meer op tegen het risico ervan. Bovendien wordt het luik niet-ingevulde economie op die wijze voor een stuk wel ingevuld. Immers, een rechtstreeks gevolg van onze fiscale situatie is volgens mij dat een groot stuk uit de reële economie treedt, omdat het risico versus de opbrengst interessant is aan de opbrengstkant. Nog veel erger is het echter dat een groot stuk van de economie niet ingevuld wordt om allerhande redenen. Lijkt het u niet beter om omgekeerd te redeneren? Wanneer we de taxatie afstemmen op het officialiseren en het laten invullen van de economie, is dat geen interessante piste? Dat leidt immers tot een veel breder draagvlak. Laat het mij eenvoudig stellen. Veronderstel dat, aan hetzelfde overheidsbeslag, de zwarte economie die u berekend hebt, witgemaakt zou worden. Er zou dan ineens 30 miljard euro op tafel liggen om de belastingen mee te verlagen. Omgekeerd redenerend, zou ik kunnen stellen dat ik van die 400 miljard alvast die 30 miljard afneem en gebruik, aangezien die 30 miljard nadien toch binnenkomt. We zijn over 7 tot 8 % aan het spreken, over gigantische bedragen, veel meer dan alle plannen die alle collega s voorstellen en waarbij het meest extreme over ocharme 7 miljard gaat ocharme in deze context. Mijnheer Maus, u hoeft mijn vragen nu niet allemaal in detail te beantwoorden, maar als u daar studies of informatie over hebt, dan vind ik dat wel belangwekkend. Ik zou namelijk niet graag hebben dat wij opgesloten blijven zitten in een redenering waarbij we van a naar b schuiven en denken dat die verschuiving de zaken wel zal oplossen. Neen, dat is niet het geval. Wanneer wij in het verschuiven, het herijken of het herdenken geen meerwaarde-effect kunnen genereren, dan is heel de oefening voor niets. Simpel gezegd, wat heeft het voor zin om 5 % minder personenbelasting te heffen als er 5 % meer btw wordt aangerekend? Wanneer de mensen hun aankopen gedaan hebben, houden ze op het einde net evenveel over. Dat is uiteraard niet altijd het geval, maar met dat simplistisch voorbeeld wil ik mijn punt duidelijk maken. Mijnheer de voorzitter, dat waren mijn bedenkingen. Benoît Hellings, sénateur (Ecolo): Je suis d'accord avec vous, M. Maus, le sentiment d'injustice à l'égard d'impôts, de règles mal connues ou mal senties tue d'une certaine façon l'image de l'impôt. Pour répondre à M. Daems par rapport à la perception que les étudiants pouvaient avoir des 50 % d'impôts, je voudrais préciser que ces étudiants sont justement étudiants parce que des gens payent des impôts. Il faudrait peut-être leur expliquer que le fait de pouvoir faire des études est lié à des impôts que l'on paye à un moment. Cette image doit changer, pour cela il faut que l'image de l'impôt change. Une simplification, comme vous le suggérez, de nos règles d'impôt pourrait parvenir à donner un moins grand sentiment d'injustice à l'égard de l'impôt. Vous avez abordé la question de la fiscalité environnementale, en particulier en montrant que la fiscalité sur l'énergie était relativement faible. Je

10 10 18/09/2013 CRIV 53 F006 n'ai pas d'avis sur la question de la fiscalité environnementale, si ce n'est que, selon moi, elle devrait avant tout servir à orienter les comportements et que, dès lors, elle est par nature auto-destructrice puisque, une fois que les comportements ont changé, les rentrées fiscales ne sont plus là pour remplir les caisses de l'état. Vous avez dit: "la fiscalité environnementale n'est pas une mauvaise chose". Qu'entendiez-vous par là? Et vous avez parlé d'une fiscalité potentielle sur l'énergie. Comment l'envisagez-vous? Comment envisagez-vous qu'elle ne soit pas dommageable aux revenus les plus faibles, puisqu'on sait que quantité des personnes qui ont des revenus faibles sont forcément plus enclines à consommer plus d'énergie puisqu'elles n'ont pas les moyens par elles-mêmes de faire les travaux qui s'imposent en matière de logement ou de mobilité. Vous avez parlé aussi des propositions en matière de réforme des tranches de l'ipp. Vous avez parlé de trois tranches, mais vous en avez cité quatre: 10 %, 20 %, 30 % et 40 %. Vous n'avez pas parlé de l'assiette fiscale. Est-ce que ce sont les revenus du travail, du capital, revenus mobiliers, immobiliers? J'aurais aimé vous entendre à ce sujet. Et à partir de quel montant? Tout le monde a parlé aujourd'hui d'une réforme des divers pourcentages, mais jamais à partir de quel montant. J'aimerais entendre votre avis là-dessus. Est-ce que cela garantit selon vous la réintroduction d'une certaine progressivité? Bernard Clerfayt (FDF): J'ai retrouvé beaucoup de choses intéressantes dans l'exposé de M. Maus, notamment lorsqu'il a fait un plaidoyer sur un fiscal shift, un changement fiscal pour une fiscalité plus environnementale et écologique, choses pour lesquelles je plaide depuis un certain temps. Mais à la différence de M. Hellings, je ne crois pas que la fiscalité environnementale est censée disparaître. Sinon, on pourrait imaginer je quitte quelques secondes l'environnement, je parle de la santé qu il faudrait alors un taux de taxation sur la consommation de cigarettes qui soit de je ne sais pas combien de milliers de pour cent pour que les gens ne fument plus. La fiscalité environnementale, c'est taxer éventuellement les produits d'énergie que l'on consomme et qu'on continuera à consommer, mais peut-être dans des quantités moindres, peutêtre moindres. L'objectif, c'est de guider les comportements, mais ce n'est pas comme les taxes sur les emballages ou sur les couverts en plastique, les choses comme ça, qui étaient censées supprimer le produit. La fiscalité environnementale peut être une fiscalité durable sur une série d'éléments de consommation permanente et durable, mais qui vise à limiter l'abus ou l'excès que l'on peut faire de cette consommation. Voilà, j'étais très heureux d'entendre ça, mais on entendra peut-être ce que le professeur Maus en dira. Je voulais faire une remarque, cependant, sur les comparaisons internationales qu'il fait. Le pourcentage de recettes fiscales environnementales prélevées en Belgique est un des plus faibles des pays voisins, Communauté européenne, pays développés, OCDE ou autres, et donc il y a là une marge de développement. Mais il faut se rappeler, ou savoir que dans un certain nombre de pays, ce ne sont pas que des taxes sur l'énergie. Il y a toute une série d'autres taxes sur des pollutions, sur des émissions de polluants par l'activité industrielle, qui aujourd'hui ne relèvent pas du fédéral mais relèvent des Régions. Il y a aussi des marges de fiscalité environnementale au départ des Régions. Donc il n'y a pas que l'énergie, même si l'énergie fait en général les deux tiers ou les trois quarts du volume total des recettes totales, il y a un bon quart qui échappe aujourd'hui à la compétence fédérale. Enfin, quand on compare avec d'autres pays voisins. Je voulais revenir sur la fiscalité immobilière. M. Maus suggère des réflexions sur la fiscalité immobilière. Il faudrait sortir d'un système forfaitaire, d'un système où l'on taxe un revenu fictif, un revenu estimé: le revenu cadastral. Plaide-t-il donc vigoureusement pour une taxation des loyers réels, et si oui, peut-il en dire un peu plus et ne craint-il pas que cela ait un effet sur une hausse des loyers? Parce que c'est un beau débat, il y a un avis du Conseil supérieur des finances qui date de la fin de la décennie, en 99 je pense, qui s'était déjà penché sur cette questionlà. Cela n'a-t-il pas un impact dangereux sur une hausse des loyers et donc un impact socialement redistributif indésirable? Ahmed Laaouej, sénateur (PS): Très rapidement, j'embraie sur le débat sur le débat relatif à la fiscalité environnementale et l'idée d'internaliser par le biais de l'impôt les impacts

11 CRIV 53 F006 18/09/ négatifs de comportements polluants, que ce soit par le biais de la consommation d'énergie, de chauffage, de transport, etc. Je crois qu'il est important cela a occupé nos conservations cette matinée et une grande partie de cette après-midi de ne pas simplement avoir une vision purement horizontale du transfert d'une fiscalité d'une assiette vers une autre. Il faut aussi avoir à l'esprit la dimension verticale, c'est-à-dire de voir comment va se distribuer le transfert de cette fiscalité entre les différentes catégories de revenus, entre les ménages. Autrement dit, il ne faudrait pas transférer une fiscalité vers les assiettes polluantes qui induisent un effet antiredistributif, qui seraient plus défavorables aux ménages à faibles et moyens revenus. J'attire donc l'attention sur le fait qu'on ne peut pas faire l'économie de cet aspect des choses. De voorzitter: Wil nog iemand een vraag toevoegen? Ik geef graag het woord aan de heer Maus. Michel Maus: Mijnheer de voorzitter, ik zal proberen gecombineerd te antwoorden. Op een aantal zaken ben ik tijdens mijn uiteenzetting nog niet diep ingegaan. Op de vraag van de heer Daems over de relance kan ik het volgende antwoorden. Mijn filosofie over fiscaliteit is dat wij echt naar de brede sokkel moeten gaan, zijnde de bredere grondslag waarop iedereen in ruil voor lagere tarieven zal worden belast. Een en ander betekent echter niet dat geen fiscale winstregimes meer mogelijk zouden zijn. Alleen moeten zij echt wel activerend werken. De vraag is of zulks vandaag wel het geval is. De klassieker in bedoeld verhaal is de notioneleintrestaftrek, die onconditioneel is. Men krijgt de aftrek. De bedoeling is natuurlijk dat wij onze ondernemingen financiële ruimte geven zodat zij kunnen investeren. Het investeren is echter geen vereiste. Is de notionele-intrestaftrek dus slecht? Neen, maar de aftrek moet wel worden geconditioneerd. Ik maak dienaangaande graag de vergelijking met het fiscale stelsel van meerwaarden die ondernemingen realiseren. Wanneer ondernemingen meerwaarden op hun bedrijfsactiva realiseren, kunnen zij ze gespreid laten belasten. De voorwaarde is dat zij de meerwaarden opnieuw investeren. Dat is een quid pro quo-beleid, dat ervoor zorgt dat de economie draait. Waarom kunnen wij met onze notioneleintrestaftrek niet hetzelfde doen? Voor elke fiscale gunstmaatregel moeten wij heel goed bekijken of de maatregel al dan niet activerend werkt. De woonbonus werkt blijkbaar niet activerend, zoals wij vandaag en gisteren hebben vernomen. De notionele-intrestaftrek kunnen wij wel doen. Ik wil even anticiperen op wat de heer Clerfayt vroeg over de huurinkomsten. Hij vroeg of wij, indien wij van ons systeem van het kadastraal inkomen afstappen en de werkelijke huur belasten, door een stijging van de huurprijzen geen sociaal probleem zouden creëren. Zulks zou het geval kunnen zijn, maar ik ben van mening dat het perfect mogelijk moet zijn de werkelijke huurkosten te belasten, maar tegenover de maatregel te plaatsen dat de eigenaar de onderhoud- en renovatiekosten van zijn huurwoning fiscaal kan recupereren. Wij komen aldus bij ons zwarte-economieverhaal, waarop de heer Daems enigszins anticipeerde. Zodoende vangen wij immers twee vliegen in een klap. Wij maken, enerzijds, een zwarte sector wit en stimuleren, anderzijds, ook eigenaars om iets met een woning te doen. In ruil daarvoor krijgt de betrokken eigenaar een fiscale aftrek. Voor mij is voorgaande mogelijkheid een min of meer logische maatregel die, ten eerste, zwarte economie wit maakt en, ten tweede, voor onze economie activerend werkt. Wat betreft de vraag over het beslissingsniveau en de bevoegdheid die wij aan onze gemeenten moeten toekennen. Moeten wij echt aansturen op een autonoom verhaal dat erin bestaat dat gemeenten zelfvoorzienend moeten zijn op fiscaal vlak? Hoe kunnen wij dit bereiken? Ik denk dat het een mooie oefening zou zijn om de onroerendezaakbelasting in Nederland te bekijken. Dit is eigenlijk een oppervlaktebelasting op het vlak van onroerende goederen. Ze is een beetje te vergelijken met onze onroerende voorheffing. Men heeft daar aan de gemeenten de bevoegdheid toegekend om corrigerend te werken. Men vertrekt van een basisbelasting die de gemeenten kunnen corrigeren overeenkomstig de oppervlakte. Als men een woning heeft met een grote oppervlakte kan men dan een hogere belasting toepassen. Industrie die vervuilend werkt, kan men ook aanpakken door een hogere

12 12 18/09/2013 CRIV 53 F006 correctiefactor toe te passen. Zo zijn er tal van factoren die men kan gebruiken en dit laat de gemeenten echt toe om een beleid te voeren op verschillende niveaus. Dit lijkt mij een plausibele piste. Bovendien om dan ook eens de koppeling te maken met ons kadastraal inkomen moeten de gemeenten, om met die onroerendezaakbelasting te kunnen omgaan, jaarlijks elk onroerend goed opnieuw waarderen. Wij slagen er niet in om onze kadastrale inkomens om de tien jaar te herzien, terwijl men die oefening in Nederland jaarlijks doet waardoor men echt kort op de bal kan gaan spelen en de correcties zeer nauw bij de realiteit kan brengen. Dan de vragen rond ecologie. Dit is volgens mij de moeilijkste oefening. Internationaal gezien blijkt er wat ruimte te zijn om daar werk van te maken, alleen is de vraag in welke richting dan moet worden gedacht zonder de lagere inkomens te treffen met hogere energiekosten. Dat is echt een zeer moeilijke oefening waar ik zelf nog niet helemaal uit ben. Het simpelste is natuurlijk om elke energievorm gewoon hoger te gaan belasten, maar dan creëert men voor de lagere inkomens misschien een probleem. Er zijn misschien mogelijkheden op het vlak van subsidiëring voor de lagere inkomens maar dan zit men weer in een ander moeilijk debat. Dit is geen eenvoudige oefening. We krijgen te maken met bevoegdheden op verschillende niveaus. Dat is niet evident in ons fiscaal verhaal. Op welk niveau moeten de hogere fiscale energiekosten worden ingevoerd? Daarover moeten we nog eens nadenken. Voor het schriftelijk verslag wil ik wel enkele pistes uitwerken. De voorzitter: Ik dank u voor uw aanwezigheid en uw bereidheid om uw voorstellen te formuleren en de vragen van de commissieleden te beantwoorden. De vergadering wordt gesloten om uur. La séance est levée à heures.