Jaarverslag Stichting Pensioenfonds voor de Nederlandse Groothandel

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds voor de Nederlandse Groothandel

2

3 Inhoudsopgave Jaarverslag 5 1. Voorwoord 7 2. Kerncijfers 9 3. Profiel Vermogenspositie en beleid Beleggingen Pensioenregeling Ontwikkelingen Verantwoordingsorgaan Risicobeheer 43 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting grondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten 69 Overige gegevens Bestemming saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Accountantsverklaring 85 Pagina 3 van 86

4 Pagina 4 van 86

5 Jaarverslag Pagina 5 van 86

6 Pagina 6 van 86

7 1. Voorwoord Het jaar 2008 is een bewogen jaar geworden voor pensioenfondsen. Ook de Stichting Pensioenfonds voor de Nederlandse Groothandel - hierna aangehaald als SPNG - is niet ontkomen aan de gevolgen van de crisis op de financiële markten. Waar aanvankelijk de blik van het bestuur was gericht op de uitwerking van alle verplichtingen uit hoofde van de Pensioenwet, is de aandacht voor een groot deel verschoven naar de financiële positie van SPNG. De in 2007 in de Verenigde Staten uitgebroken kredietcrisis heeft zich in 2008 als een olievlek over de wereldeconomie verspreid. Vanaf het derde kwartaal van 2008, zijn de koersen op de aandelenmarkten in een duikvlucht geraakt. Financiële instellingen zijn in de problemen gekomen, overheden moesten te hulp schieten om zelfs gerenommeerde instellingen te redden. Consumenten en bedrijven zijn door de crisis onzeker geworden, waardoor de bestedingen en investeringen dalen. Ook zijn banken terughoudend in het verstrekken van leningen en kredieten. De financiële crisis heeft inmiddels zijn weerslag op de volledige economie. Naast de daling van de aandelenkoersen, heeft ook de daling van de rente in 2008 vele pensioenfondsen getroffen. Lagere aandelenkoersen zorgen voor lagere rendementen op de beleggingen, terwijl een lagere rente tot een hogere marktwaarde van de verplichtingen van een pensioenfonds leidt. Met andere woorden: een pensioenfonds moet meer geld reserveren voor de toekomstige uitkeringen. De kredietcrisis heeft dus een tweevoudig negatief effect op de dekkingsgraad van pensioenfondsen. Vanwege het met de beide herverzekeraars afgesloten garantiecontract waarbij een vaste rekenrente van 4% wordt gehanteerd voor de opbouw van de pensioenverplichtingen, wordt SPNG in de praktijk minder hevig geraakt door de gedaalde rente. Vanzelfsprekend volgt het bestuur de ontwikkelingen op de financiële markten nauwgezet en zeker ook de wijze waarop de beide vermogensbeheerders van het fonds hierop inspelen. Tegelijkertijd moet niet uit het oog worden verloren dat hoe zorgelijk ook de ontwikkelingen van het afgelopen jaar extreem waren en voor een deel gedreven werden door sentiment. Bovendien zijn pensioenfondsen per definitie gericht op de lange termijn en waakt het bestuur er voor om in de waan van de dag besluiten te nemen. Dat de financiële crisis heeft geleid tot het moeten afzien van het verlenen van een toeslag op de pensioenrechten van gepensioneerden en andere ex-deelnemers, is een grote teleurstelling voor het bestuur, maar in de huidige omstandigheden helaas onontkoombaar. Ondanks de impact van alle economische ontwikkelingen op de financiële positie van het fonds, had het bestuur nog een aantal onderwerpen hoog op de agenda van Voorbeeld hiervan is de afronding van de uitvoering van alle communicatieverplichtingen uit hoofde van de Pensioenwet. Alle deelnemers hebben in 2008 voor het eerst een zogenaamd uniform pensioenoverzicht ontvangen. Tevens ontvangen de nieuwe deelnemers bij toetreding tot het pensioenfonds een zogeheten startbrief. Verder is een nieuwe website voor SPNG ontworpen die gericht is op het verbeteren van de toegankelijkheid van informatie over SPNG. Tevens stond in 2008 de vergroting van het draagvlak van SPNG op de agenda. Enerzijds wordt gepoogd binnen de (statutaire) werkingssfeer van SPNG werkgevers te bewegen zich bij SPNG aan te sluiten. Anderzijds wordt onderzocht of samenwerking met andere bedrijfstakpensioenfondsen voordelen voor SPNG kan bieden. Dit traject zal in 2009 verder worden gevolgd. In maart 2009 is duidelijk geworden dat de kredietwaardigheid van één van de herverzekeraars van SPNG hoewel nog altijd op een hoog niveau - zodanig gedaald is dat SPNG een buffer zal moeten creëren om dit kredietrisico te dekken. In hoofdstuk 7.8 en hoofdstuk 17 van het bestuursverslag wordt nader ingegaan op de ontstane problematiek. Het bestuur zal in de loop van 2009 bezien in hoeverre maatregelen moeten worden getroffen om dit te ondervangen. Ook in 2009 zal het bestuur zijn uiterste best doen om bij zijn besluitvorming alle belangen op evenwichtige wijze te behartigen. Het bestuur hoopt op de herstelkracht van de financiële markten en daarmee voor 2009 op betere beleggingsresultaten. Pagina 7 van 86

8 Terugkijkend naar 2008 dankt het bestuur een ieder die aan de uitvoering van de pensioenregeling heeft bijgedragen en rekent op een zelfde inzet komend jaar. Den Haag, 26 juni 2009 G. Lodewijk I. Slikkerveer werkgeversvoorzitter werknemersvoorzitter Pagina 8 van 86

9 2. Kerncijfers Aangesloten werkgevers (aantal) Deelnemers (aantallen) Actieven Arbeidsongeschikten Subtotaal Gewezen deelnemers Gepensioneerden Totaal aantal deelnemers Bedragen (x 1.000) Toeslagen (indexaties) - Toeslag actieven per 1 januari (%) 2,16 1,94 0,62 1,16 2,67 - Toeslag inactieven per 1 januari (%) 1,50 1,00 1,50 0,50 0,00 Vermogenssituatie op marktwaarde - Technische voorzieningen Algemene Reserve Dekkingsgraad (%) 102,90 104,81 104,07 Vermogenssituatie op 4% rekenrente - Technische voorzieningen Algemene Reserve Dekkingsgraad (%) 103,38 104,23 104,00 104,00 100,92 Beleggingen in garantiedepots Belegde middelen totaal Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Mix-fondsen Overige beleggingen (incl beleggingsvorderingen) Beleggingsopbrengsten (19.967) Rendement AEGON (%) (9,00) 1,30 3,10 9,00 7,10 Rendement Nationale-Nederlanden (%) (10,20) 1,40 3,60 10,40 7,70 Premiebijdragen - Feitelijke premie Kostendekkende premie Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Mix-fondsen zijn de participaties in het Strategic Allocation Fund 75/25. 2 Onder de beleggingscategorie overige beleggingen zijn de beleggingen in hedgefondsen, de voorschotlening, annuïteitenleningen, liquiditeiten en overige beleggingsvorderingen en schulden opgenomen. Pagina 9 van 86

10 De cijfers en kengetallen zoals hiervoor zijn opgenomen, zijn vanaf 2006 gebaseerd op de huidige waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen. Cijfers uit voorgaande jaren zijn niet aan de veranderde grondslagen aangepast en derhalve in overeenstemming met de desbetreffende gepubliceerde jaarrekeningen. Voor een uiteenzetting van de gehanteerde waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen wordt verwezen naar hoofdstuk 13 bij de jaarrekening. Pagina 10 van 86

11 3. Profiel SPNG, de, is statutair gevestigd te Den Haag. Het bestuurssecretariaat van SPNG wordt gevoerd door het Nederlands Verbond van de Groothandel, gevestigd aan de Bezuidenhoutseweg 12, 2594 AV te Den Haag Doelstelling SPNG heeft ten doel, overeenkomstig de bepalingen van de statuten en het op grond daarvan van kracht zijnde fondsreglement, pensioenaanspraken te verlenen aan de (gewezen) deelnemers en hun nabestaanden. Deelnemers zijn de werknemers die op basis van een arbeidsovereenkomst in dienst zijn van een bij SPNG aangesloten werkgever en voldoen aan de criteria voor opneming in de pensioenregeling. SPNG dat de status heeft van een vrijwillig bedrijfstakpensioenfonds - richt zich op de bedrijfstak van de Groothandel waarin ondernemingen voor eigen rekening en risico goederen verhandelen die buiten de onderneming zijn vervaardigd, en die aan bedrijfsmatige afnemers (niet-eindverbruikers) worden afgeleverd Organisatie Dit hoofdstuk geeft een toelichting op de organisatie van SPNG Organogram Organisatieschema SPNG Deelnemersraad Verantwoordingsorgaan Bestuur van SPNG Visitatiecommissie Bestuurssecretariaat Controlerend Accountant (Ernst & Young Accountants LLP) Actuarieel adviseur (Support Company) Waarmerkend Actuaris (Ernst & Young Actuarissen) Adviseur vermogensbeheer (Quinator Investment Consultancy) Algemeen adviseur (Vanbreda Risk & Benefits) Pensioenadministratie (Nationale-Nederlanden en AEGON) Herverzekering (Nationale-Nederlanden en AEGON) Vermogensbeheer (Nationale-Nederlanden en AEGON) Pagina 11 van 86

12 Verdeling taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden Bestuur Het bestuur van SPNG is belast met het besturen van SPNG en is als zodanig (eind)verantwoordelijk voor alle handelingen die door of namens het fonds worden verricht. De belangrijkste verantwoordelijkheden van het bestuur zijn: het beheer van SPNG; het uitvoeren van de in het fondsreglement vastgelegde pensioenregeling; het beheersen van de risico s die aan het voorgaande verbonden zijn. Zowel het algemeen strategisch als het dagelijks beleid wordt vastgesteld door het volledige bestuur bijgestaan door zijn adviseurs (Support Company en Vanbreda Risk & Benefits). Voor wat betreft het vermogensbeheer laat het bestuur zich adviseren door Quinator Investment Consultancy. Het bestuur heeft een dagelijks bestuur dat wordt gevormd door de voorzitter en de vice-voorzitter die - bijgestaan door de bestuurssecretaris - het door het bestuur geformuleerde dagelijks beleid in algemene zin uitvoeren. Het bestuur kan bepalen dat bepaalde aspecten van het beleid of beleidsvoorbereiding worden gedelegeerd aan commissies. Zo waren in 2008 een commissie Pensioenwet en een communicatiecommissie actief. Het bestuur heeft een extern accountantsbureau (Ernst & Young Accountants), aangesteld om jaarlijks het jaarverslag en de staten voor de Nederlandsche Bank te controleren en te waarmerken. Tevens heeft het bestuur een waarmerkend actuaris (Ernst & Young Actuarissen) aangesteld met als opdracht de aan De Nederlandsche Bank te verstrekken actuariële staten - waaronder begrepen het actuarieel verslag met de daarin opgenomen actuariële verklaring - te waarmerken. Deelnemersraad, verantwoordingsorgaan en visitatiecommissie Naast het bestuur, kent SPNG een deelnemersraad en een verantwoordingsorgaan. De deelnemersraad adviseert het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen. Het bestuur legt (ten minste één keer per jaar) verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan over het gevoerde beleid. Het intern toezicht ligt in handen van een externe visitatiecommissie. De visitatiecommissie zal ten minste één keer per drie jaar het functioneren van het pensioenfonds en het bestuur kritisch bezien. De werking van de deelnemersraad, het verantwoordingsorgaan en de visitatiecommissie komt aan de orde in hoofdstuk Personalia Samenstelling bestuur Per 31 december 2008 was het bestuur als volgt samengesteld: Naam functie namens lid sinds einde zittingstermijn I. Slikkerveer voorzitter De Unie 1 juni G. Lodewijk vice-voorzitter NVG 1 januari J. Bleeker bestuurslid CNV 1 april M.E.T. Marchée bestuurslid NVG 1 november R.L.P. Schellekens bestuurslid NVG 12 juni A.A.M. Steijaert bestuurslid FNV 1 september Het Nederlands Verbond van de Groothandel (NVG) draagt drie bestuursleden voor namens de bij SPNG aangesloten werkgevers, terwijl CNV Dienstenbond, FNV Bondgenoten en De Unie elk een bestuurslid voordragen namens de deelnemers. Pagina 12 van 86

13 Samenstelling deelnemersraad en verantwoordingsorgaan De deelnemersraad bestaat uit drie leden die worden benoemd door CNV Dienstenbond, FNV Bondgenoten en De Unie. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit vier leden die de volgende drie geledingen vertegenwoordigen: de deelnemers, de pensioengerechtigden en de aangesloten werkgevers. De leden van de deelnemersraad vormen een personele unie met de leden namens de deelnemers en namens de pensioengerechtigden van het verantwoordingsorgaan. Het Nederlands Verbond van de Groothandel benoemt het lid dat de werkgevers vertegenwoordigt in dit orgaan. Naam functie namens lid sinds einde zittingstermijn K.Kraaijeveld voorzitter De Unie / gepensioneerden 1 januari Vacature lid FNV / deelnemers Vacature lid CNV / deelnemers M.P. Bootsma lid NVG / werkgevers 1 januari Bestuurssecretariaat De secretaris van SPNG is de heer L. Antonini. De heer Antonini treedt tevens op als compliance officer die toezicht houdt op de juiste uitvoering c.q. handhaving van de gedragscode van SPNG. Bezoekadres : Bezuidenhoutseweg AV Den Haag Postadres : Postbus AA Den Haag Telefoon : spng@nvg.nl Betrokken externe partijen Actuarieel adviseur Support Company B.V. te Hoofddorp Algemeen adviseur Vanbreda Risk & Benefits te Breda Adviseur vermogensbeheer Quinator Investment Consultancy Accountant Ernst & Young Accountants LLP te Den Haag. Waarmerkend actuaris Ernst & Young Actuarissen te Utrecht. Pensioenadministratie, herverzekering en vermogensbeheer Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij N.V. te Rotterdam en AEGON Levensverzekering N.V. te Den Haag Controlemaatregelen Het bestuur houdt op een zodanige wijze toezicht op de uitbestede werkzaamheden dat het bestuur de bedrijfsprocessen op een adequate wijze kan (blijven) beheersen. In het verlengde hiervan is het bestuur verantwoordelijk voor het uitvoeren van controlemaatregelen gericht op het adequaat beheersen van alle voorkomende bedrijfsprocessen, met inbegrip van een juiste en volledige registratie en verslaglegging van de gegevens van SPNG. Als uitvloeisel van die verantwoordelijkheid wordt gestuurd op het zoveel mogelijk beperken van risico s die samenhangen met uitbestede processen. Het voltallige bestuur vergadert in beginsel vier keer per jaar om alle voorkomende aangelegenheden te bespreken en om te bezien of de voortgang van de processen naar behoren verloopt. Onderdeel van deze algemene controle is een beschouwing van de financiële positie van SPNG. Pagina 13 van 86

14 Voor wat betreft de controle op de pensioenadministratie en het vermogensbeheer, laat het bestuur de beide herverzekeraars verantwoording afleggen onder meer door middel van het periodiek verstrekken van rapportages en overzichten. De aangesloten werkgevers dienen jaarlijks te verklaren dat de deelnemergegevens juist en volledig zijn aangeleverd. De herverzekeraars controleren of deze verklaringen zijn afgegeven en rapporteren daarover aan het bestuur Administratieve organisatie Aangezien: de pensioenadministratie en het vermogensbeheer volledig zijn uitbesteed; het dagelijks bestuur wordt gevoerd met ondersteuning van het bestuurssecretariaat; SPNG geen personeel in dienst heeft; heeft SPNG zelf geen administratieve organisatie opgezet. De beide herverzekeraars hebben hun organisatie zodanig ingericht dat het bestuur kan beschikken over vaste aanspreekpunten. Ook voor wat betreft de communicatie richting aangesloten werkgevers en (gewezen) deelnemers maakt het fonds (mede) gebruik van de diensten van de herverzekeraars Pension Fund Governance Het bestuur van SPNG streeft als eindverantwoordelijke voor de uitvoering van de pensioenregeling naar een optimale kwaliteit, zorgvuldigheid en openheid met betrekking tot die uitvoering. Het bestuur onderschrijft dan ook de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur (Pension Fund Governance, hierna PFG) die zijn verankerd in de Pensioenwet (PW) en heeft deze principes geïncorporeerd in de organisatie van SPNG. Hieronder volgt een samenvatting over de wijze waarop het bestuur invulling heeft gegeven aan de diverse principes Transparantie, communicatie en openheid De kern van dit PFG-onderdeel is dat het bestuur aan zijn belanghebbenden op een heldere wijze laat zien hoe het bestuur omgaat met zijn rol en inzicht biedt in het gevoerde beleid. Binnen het bestuur moet een zodanig niveau van kennis en ervaring aanwezig zijn dat het pensioenfonds op alle aspecten behoorlijk bestuurd c.q. aangestuurd wordt. Het bestuur heeft in 2008 een communicatieplan opgesteld. Dit plan vormt de basis voor het communicatiebeleid dat SPNG de komende jaren zal voeren richting de doelgroepen van het fonds: te weten de bij SPNG aangesloten werkgevers, deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Een verkort jaarverslag wordt aan alle aangesloten werkgevers gezonden om ter inzage te worden gelegd voor de deelnemers. Het jaarverslag wordt gedeponeerd bij het handelsregister. Belanghebbenden kunnen het jaarverslag, de statuten en het fondsreglement bij het bestuurssecretariaat opvragen. Deze documenten zijn eveneens beschikbaar via de website van SPNG Bestuur Integere bedrijfsvoering Het beleid van het bestuur is gericht op een integere bedrijfsvoering, dit houdt onder meer in: een adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC); een analyse en beheersing van integriteitsrisico s; het voorkomen van belangenverstrengeling; een (duurzame) beheersing van (financiële) risico s; Deze zaken zijn onder meer vastgelegd in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota (ABTN), de gedragscode van SPNG en in het jaarverslag. Pagina 14 van 86

15 Deelnemersraad SPNG heeft een deelnemersraad. Deze raad adviseert het bestuur desgevraagd of uit eigen beweging over aangelegenheden die het fonds betreffen, maar in ieder geval over elk voorgenomen besluit van het bestuur tot een aantal in de Pensioenwet vastgelegde zaken, waaronder de vaststelling van het toeslagbeleid en het jaarverslag. De deelnemersraad bestaat uit drie leden: twee vertegenwoordigers namens de geleding actieve deelnemers en een vertegenwoordiger namens de geleding pensioengerechtigden (aan het einde van het boekjaar waren er twee vacatures in de deelnemersraad) Verantwoordingsorgaan SPNG kent tevens een verantwoordingsorgaan waaraan het bestuur (ten minste één keer per jaar) verantwoording aflegt over het gevoerde beleid. In dit verantwoordingsorgaan zijn de actieve deelnemers, de pensioengerechtigden en de bij SPNG aangesloten werkgevers evenredig vertegenwoordigd. Onder andere om redenen van het beheersbaar houden van het bestuursproces, heeft het bestuur in overleg met de betrokkenen besloten om de bemensing van het verantwoordingsorgaan en de deelnemersraad te laten bestaan uit een personele unie (voor wat de betreft de vertegenwoordiging namens de actieve deelnemers en de pensioengerechtigden). Op die wijze kan overleg worden gecombineerd waar het overlap in taken tussen beide organen betreft. Formeel gezien zullen die taken overigens gescheiden worden gehouden. In hoofdstuk 8.1 en 8.2 van dit jaarverslag wordt het oordeel van het verantwoordingsorgaan respectievelijk de reactie van het bestuur hierop weergegeven Intern toezicht Intern toezicht betreft het kritisch bezien van het functioneren van het bestuur van het fonds door deskundigen. Het bestuur heeft voor de inrichting van het interne toezicht gekozen voor een visitatiecommissie. Deze commissie zal bestaan uit drie onafhankelijke leden die door het bestuur worden benoemd. Ten minste eens in de drie jaar zal de visitatiecommissie het functioneren van het fonds en het bestuur doorlichten. De bevindingen van de commissie zullen worden opgenomen in het betrokken jaarverslag van SPNG. De leden van de visitatiecommissie worden door het bestuur aangesteld voor de duur van de betrokken visitatieronde die volgens de huidige planning - voor de eerste maal in de tweede helft van 2009 zal plaatsvinden Deskundigheidsbevordering Ieder pensioenfondsbestuur moet beschikken over een deskundigheidsplan. Dit plan dient om inzicht te krijgen in het deskundigheidsniveau van het bestuur zowel op collectief als op individueel niveau en om te bepalen of het bestuur op een bepaald gebied eventueel nog opleiding nodig heeft. Het bestuur van het pensioenfonds beschikt al enige jaren over een deskundigheidsplan. In dit deskundigheidsplan is per bestuurslid aangegeven in welke mate deskundigheid aanwezig is en of op een bepaald terrein vergroting van de deskundigheid noodzakelijk is. Het bestuur bepaalt hierin zelf hoe het benodigde deskundigheidsniveau zal worden bereikt. Het deskundigheidsplan wordt jaarlijks besproken en zonodig aangepast Vergoedingsregeling De bestuursleden ontvangen vacatiegeld voor het deelnemen aan bestuursvergaderingen en aan andere bijeenkomsten waar hun aanwezigheid gewenst is. Reis- en verblijfskosten door de bestuursleden in de uitoefening van hun functie gemaakt, worden vergoed. Voor de leden van de deelnemersraad en het verantwoordingsorgaan geldt dezelfde vergoedingsregeling als voor het bestuur Klachten- en geschillenprocedure SPNG heeft een klachten- en geschillenregeling. Klachten kunnen worden ingediend bij het bestuurssecretariaat en geschillen kunnen worden voorgelegd aan een geschillencommissie. Pagina 15 van 86

16 Er wordt een onderscheid gemaakt tussen klachten en geschillen. Klachten betreffen de uitvoering van de pensioenregeling. Geschillen gaan over de interpretatie van regelingen en afspraken. Er is een reglement opgesteld voor de klachten- en geschillenregeling. Pagina 16 van 86

17 4. Vermogenspositie en beleid Alle bedragen in dit verslag luiden in duizenden euro s, tenzij anders aangegeven Financiële positie De financiële positie van het pensioenfonds komt tot uitdrukking in de zogeheten dekkingsgraad, die de verhouding weergeeft tussen enerzijds het pensioenvermogen en anderzijds de technische voorzieningen (TV). Het pensioenvermogen is daarbij de som van de TV en het vermogen van het pensioenfonds. Waarderingsgrondslagen Tot en met het boekjaar 2006 werd een rekenrente van 4% gehanteerd voor de vaststelling van de TV. Vanaf 2007 is het pensioenfonds balanstechnisch overgegaan op actuariële grondslagen conform het FTK (Financieel Toetsingskader). Een belangrijk onderdeel van het FTK is dat zowel de bezittingen als de technische voorzieningen worden berekend op marktwaarde. De technische voorzieningen worden daarbij bepaald met de door de Nederlandsche Bank gepubliceerde rentetermijnstructuur : dit is de termijnstructuur van de actuele nominale marktrente. In samenhang met de duur van de verwachte uitkeringsstroom bij het pensioenfonds kwam de te hanteren rekenrente eind 2008 overeen met afgerond 3,5% (2007: 4,94%). Voorts zijn de Technische Voorzieningen vastgesteld op basis van een recente sterftetafel waarbij rekening is gehouden met voorzienbare trend in sterfte-/overlevingskansen. In hoofdstuk 13 is een volledige opsomming van de gehanteerde grondslagen opgenomen. Technische Voorzieningen op basis van marktwaarde en prudente grondslagen conform de FTK-methode (zie hoofdstuk 13) zijn door het actuarieel rekencentrum van AEGON bepaald op Dit leidt tot de volgende opstelling: Pensioenvermogen Technische voorzieningen Eigen Vermogen Dekkingsgraad ,90 % Garantiecontract Het herverzekeringscontract laat zich kwalificeren als garantiecontract. Dit betekent dat de uitkeringen van alle tot de einddatum van het herverzekeringscontract gefinancierde pensioenen levenslang door de herverzekeraars worden gegarandeerd. Het bestuur hecht daarom ook waarde aan de becijfering van de financiële positie van SPNG op basis van de met de herverzekeraars overeengekomen grondslagen, waaronder een rekenrente van 4%. Immers het berekenen van de TV tegen marktwaarde i.p.v. 4% rekenrente heeft in de praktijk geen invloed op het feitelijk beschikbare eigen vermogen van SPNG. De bestedingsruimte van SPNG blijft voor wat betreft de maximaal beschikbare middelen voor het verlenen van de toeslagen aan de inactieven beperkt tot het niveau van de Algemene Reserve. Deze Algemene Reserve blijft gebaseerd op de met de herverzekeraars overeengekomen tariefgrondslagen met inbegrip van de rekenrente van 4%. Op basis van de contractuele grondslagen is de opstelling dan: Pensioenvermogen Technische Voorzieningen Eigen Vermogen Dekkingsgraad ,38 % Omdat het solvabiliteitsrisico met het garantiecontract in beginsel volledig is afgedekt, kent het fonds geen (Minimaal) Vereist Eigen Vermogen (zie ook de hoofdstukken 4.2.5, 7.8 en 17) Ontwikkeling dekkingsgraad In hoofdstuk 2 is aangegeven hoe de dekkingsgraad zich de afgelopen 5 jaar heeft ontwikkeld. In de jaren 2005 en 2006 is de dekkingsgraad bepaald nadat een voorziening werd gevormd voor de toe te kennen toeslag per 1 januari van het volgende kalenderjaar. De dekkingsgraad 2007 is echter bepaald voordat de voorziening van de toeslag per 1 januari 2008 is gevormd. Het besluit over de toeslag per 1 januari 2008 is pas in 2008 genomen. Pagina 17 van 86

18 Oordeel waarmerkend actuaris De bevindingen van de accountant ten aanzien van de door het pensioenfonds verstrekte administratieve basisgegevens zijn zodanig dat die gegevens als uitgangspunt zijn aanvaard. In hoofdstuk 18 geeft de actuaris aan wat zijn bevindingen zijn Beleid De voornaamste financiële doelstellingen van SPNG zijn: het waarborgen van de opbouw van de pensioenaanspraken overeenkomstig de in het reglement vastgelegde bepalingen; het maximaliseren van het beleggingsrendement om de nagestreefde (voorwaardelijke) toeslagen voor de inactieve deelnemers te realiseren Premiebeleid De premie wordt door het SPNG niet gezien of benut als sturingsmiddel. Het bestuur ziet geen reden om aan te nemen dat het premiebeleid in het komende verslagjaar zal wijzigen. Kostendekkende premie Door SPNG is de kostendekkende premie vastgesteld als het totaal van: De kosten van de jaarlijkse pensioeninkoop op grondslagen van de herverzekeringsovereenkomst, inclusief de garantiekosten. Een opslag voor solvabiliteit (vanwege de garantieovereenkomst met AEGON en NN is deze opslag voor SPNG nihil) Het totaal van de pensioenuitvoeringskosten. De hoogte van de kostendekkende premie bedraagt voor (2007: ) De feitelijke premie die SPNG van het pensioenfonds is voldoende om deze kosten te financieren. Feitelijke premie Een bij SPNG aangesloten werkgever is voor elke bij hem in dienst zijnde deelnemer jaarlijks een premie aan SPNG verschuldigd. Deze premie is gelijk aan de aan de herverzekeraars verschuldigde actuariële premie (voor de reglementaire pensioenopbouw met inbegrip van garantiekosten en de koopsom voor indexatie van de opgebouwde pensioenrechten van de actieve deelnemers) verhoogd met een toeslag ter dekking van de exploitatiekosten van SPNG. De bedoelde toeslag is gelijk aan de omvangskorting die de herverzekeraars ter beschikking stellen aan SPNG. De ontvangen omvangskorting is hoger dan de exploitatiekosten, zodat geconcludeerd kan worden dat er sprake is van een kostendekkende premie. Er geldt geen bijstortingsverplichting voor de werkgever. Ontwikkeling premiestelling In de aan de herverzekeraars af te dragen premies, stortingskoopsommen en koopsommen zijn opslagen opgenomen voor medeverzekering van premievrijstelling bij arbeidsongeschiktheid, excasso-, administratieen mutatiekosten en garantiekosten. De betreffende premies en (stortings)koopsommen zijn opgenomen in de post Mutatie voorziening voor pensioenverplichtingen Beleggingsbeleid Het beleggingsproces is gericht op waardetoevoeging door middel van een actief beleid over en binnen de beleggingscategorieën, landen, sectoren, individuele bedrijven en door het innemen van duration- en yieldcurve posities bij obligaties. Het strategisch beleggingsbeleid wordt zo veel mogelijk afgestemd op de verplichtingen van het SPNG. Pagina 18 van 86

19 Het bestuur heeft het voornemen om door middel van een zogeheten ALM-studie deze afstemming te optimaliseren. Bij deze studie zal tevens worden bezien of overgang op een zogeheten FTK-contract een optie voor SPNG is Toeslagbeleid Er is een wezenlijk onderscheid voor de toeslagen voor actieven en inactieven (zie ook hoofdstuk 6.4). Toeslagen actieven De toeslagen voor de actieve deelnemers zijn onvoorwaardelijk en worden gefinancierd door de bij SPNG aangesloten werkgevers. Deze toeslag is dus geen beleids- of sturingsmiddel voor SPNG. Toeslagen inactieven Ambitie Het pensioenfonds streeft er met het toeslagbeleid voor de inactieven naar om de premievrije en ingegane pensioenen van de inactieve deelnemers en pensioengerechtigden jaarlijks per 1 januari (maximaal) te verhogen op basis van relatieve stijging van het consumentenprijsindexcijfer. Het bestuur beslist evenwel jaarlijks in hoeverre pensioenrechten en pensioenaanspraken worden aangepast. Voor deze voorwaardelijke toeslagtoezegging is geen bestemmingsreserve gevormd en wordt geen premie betaald. De toeslagverlening wordt uit beleggingsrendement gefinancierd. Besluitvorming voor het boekjaar 2008 Premie, toeslagen en beleggingsmix Het bestuur heeft overeenkomstig bovengenoemd beleid in overleg met de actuarieel adviseur en de adviseur vermogensbeheer besloten tot de volgende maatregel: het op 1 januari 2008 verhogen van de ingegane pensioenen en de nog niet ingegane pensioenen van gewezen deelnemers met 1,5%, hetgeen neerkomt op het realiseren van de volledige ambitie te weten de stijging van het consumentenprijsindexcijfer (alle huishoudens); Resultaat pensioenfonds Het totaal resultaat over het boekjaar bedraagt negatief (2007: positief). Voor het verkrijgen van inzicht in de verschillende verlies- en winstbronnen die tot dit resultaat hebben geleid is een actuariële analyse gemaakt. Het resultaat van deze analyse is in het volgende overzicht vermeld: Pagina 19 van 86

20 (Bedragen in euro) Premiebijdragen werkgevers en werknemers Kosten pensioenopbouw garantiecontract ( ) ( ) Toeslagverlening actieven (vanuit premiebijdragen) ( ) ( ) Resultaat op premies 0 0 Pensioenuitvoeringskosten ( ) ( ) Bijdrage kosten (vanuit premiebijdragen) Resultaat op kosten Beheerkosten Ontvangen en betaalde intrest Resultaat op intrest Uitkeringen ( ) ( ) Afkopen aan werknemers ( ) (86.072) Uitkeringen herverzekering - garantiecontract Afkopen klein pensioen garantiecontract Resultaat op uitkeringen 0 0 Binnenkomende waardeoverdrachten Koopsommen waardeoverdrachten ( ) ( ) Uitgaande waardeoverdrachten ( ) ( ) Afkopen waardeoverdrachten Resultaat op waardeoverdrachten 0 0 Toeslagverlening inactieven (niet vanuit ( ) ( ) premiebijdragen) Uitkering overrente (64.854) Aandeel in technisch resultaat Mutatie overige technische voorzieningen Overige lasten 5 ( ) ( ) Overige resultaten ( ) Resultaat boekjaar ( ) Dit zijn de premiebijdragen exclusief de bijdragen voor de exploitatiekosten ter grootte van de aan SPNG toekomende omvangskorting. 4 Het aandeel in het technisch resultaat over 2008 bestaat uit het regulier door de herverzekeraars vastgestelde bedrag van en een correctie op het aandeel in het technisch resultaat 2008 van -/ ten gunste van de omvangskorting. 5 In de overige lasten zit een last i.v.m. correctie van de balansstanden ultimo 2007 ad Het gaat om de balanspost rekening-courant herverzekeraar en te vorderen premies werkgever. Pagina 20 van 86

21 Herverzekering en technische winstdeling SPNG heeft een herverzekeringscontract gesloten met Nationale-Nederlanden en AEGON. Dit contract loopt af op 31 december Het betreft een zogeheten garantiecontract waarbij de uitkeringen van de tot de einddatum van het contract gefinancierde pensioenen levenslang door de herverzekeraars worden gegarandeerd. Het contract kent een winstdeling op intrestresultaat en op technisch resultaat. SPNG ontvangt technische winstdeling op de grondslagen sterfte, arbeidsongeschiktheid (premievrijstelling) en op de resultaten op mutaties. Het technisch resultaat wordt jaarlijks bepaald en indien positief aan SPNG uitgekeerd. Over de periode 1 januari 2008 tot en met 31 december 2008 bedraagt het technisch resultaat na aftrek van de risicogrens positief (na de eerder genoemde correctie van -/ ten gunste van de omvangskorting bedraagt het technisch resultaat ) en zal met valutadatum 1 januari 2009 aan SPNG worden uitgekeerd. De herverzekeraars hebben de tegenover de pensioenverplichtingen aangehouden beleggingen elk ondergebracht in een gesepareerd beleggingsdepot. SPNG ontvangt jaarlijks de positieve overrente die met deze gesepareerde beleggingsdepots wordt gerealiseerd. Indien in enig jaar de overrente negatief is, zal deze verrekend worden met toekomstige positieve overrentes. Pagina 21 van 86

22 Pagina 22 van 86

23 5. Beleggingen 5.1. Beleggingsbeleid Doelstelling De algemene doelstelling is een zo goed mogelijk rendement behalen binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. Ten einde de beoogde pensioenuitkeringen op korte en lange termijn veilig te stellen, wenst het bestuur de toevertrouwde middelen op een verantwoorde en solide wijze te beleggen. Het pensioenfonds belegt vanuit de zogeheten prudent person gedachte. Daarbij moeten de beleggingen voldoen aan kwalitatieve beginselen van veiligheid, kwaliteit en spreiding van risico s. Hoewel het rendement op de portefeuille een hoge prioriteit heeft, staan een defensief karakter van het beleggingsbeleid en een voorzichtige afweging van risico en rendement voorop. Beleggingsstijl SPNG voert in overleg met de vermogensbeheerders en zijn adviseurs een actieve beleggingsstijl. Dit wil zeggen dat zal worden getracht op basis van marktvisie een hoger rendement te behalen dan de gekozen benchmark. Dit alles binnen de randvoorwaarden van een aanvaardbaar risico. Diversificatie Met een diversificatie van het aantal beleggingscategorieën wordt gepoogd met een gelijk risico een hoger rendement te behalen. Naast staatsobligaties en aandelen wordt onder meer belegd in bedrijfsobligaties, vastgoed, hypotheken en grondstoffen. Besluiten en gevolgen in 2008 De beleggingen bij ING bleven in hoofdlijnen gelijk. Wel werden enige verschuivingen binnen de gekozen categorieën doorgevoerd. De beleggingen bij AEGON bleven ongewijzigd in het Strategic Allocation Fund 75/25 (zie hoofdstuk 5.3.2) Conclusie beleggingsjaar 2008 Er moet worden geconcludeerd dat 2008 een uitzonderlijk slecht beleggingsjaar is geweest met een rendement van 9,98%. Met staatsobligaties en hypotheken werden betrekkelijk goede beleggingsopbrengsten behaald, maar met bijna alle andere beleggingscategorieën werd negatief gepresteerd. Met het deel van de beleggingsportefeuille bij ING werd met een rendement van 10,2% een underperformance behaald van 5,2% ten opzichte van de overeengekomen benchmark. Bij AEGON werd met een rendement van 9,02% een underperformance van 3,25% behaald ten opzichte van de benchmark. (de cijfers van beide vermogensbeheerders betreffen de performance na kosten) Organisatie van het vermogensbeheer Het bestuur van SPNG is verantwoordelijk voor het strategische beleggingsbeleid. Hieronder wordt verstaan de vaststelling van het doel en de stijl van het beleggingsbeleid, de strategische allocatie en bandbreedtes en de benchmarks. Randvoorwaarde is dat de pensioenverplichtingen nagekomen kunnen worden en het risico aanvaardbaar is. Om deze reden vindt spreiding over meerdere beleggingscategorieën plaats en worden minimum en maximum wegingen gehanteerd voor de beleggingscategorieën. Het bestuur onderhoudt de contacten met de externe vermogenbeheerders. Het bestuur heeft AEGON Investment Management en ING Investment Management aangesteld als externe vermogensbeheerders om binnen de opgestelde doelstellingen en restricties het tactische en operationele beleggingsbeleid uit te voeren. De vermogensbeheerders zijn binnen de hier geformuleerde randvoorwaarden vrij in de wijze van beleggingen en herbeleggingen. De vermogensbeheerders zijn verantwoordelijk voor het administreren van de beleggingen en rapporteren over de beleggingen aan het bestuur. Pagina 23 van 86

24 5.3. Samenstelling beleggingsportefeuille In de in dit hoofdstuk omschreven beleggingsportefeuilles zijn de leningen in verband met inbreng reserve en voorschotleningen niet begrepen. Deze leningen belopen ultimo 2008 in totaal 92,6 mln. euro. In hoofdstuk 14 is een toelichting op deze leningen opgenomen Performance ING De bij ING ondergebrachte portefeuille is als volgt belegd per ultimo 2008: Beleggingscategorie weging ultimo 2008 staatsobligaties 49,1% bedrijfsobligaties 14,9% inflation linked bonds 4,9% high yield 2,0% asset backed securities 1,4% aandelen 15,1% onroerend goed 4,6% hedge funds 1,5% liquide middelen 6,5% totaal 100% De performance over 2008 van de beleggingscategorieën in vergelijking met de benchmark is als volgt: Performance Performance Benchmark Portefeuille benchmark Vastgoed indirect -42,4% -47,7% GPR 250 Global Hedged Net Dividend Index Vastgoed direct -17,6% - n.v.t. Aandelen -41,9% -39,2% MSCI (EM) Emerging Markets Free (Net) enmsci (DM) World (Net) Vastrentende waarden -0,1% 6,1% Barclays Capital Euro Aggregate Unhedged (TR) en Barclays Euro Govt. Inflation Linked Hedge funds -11,0% - n.v.t. Totaal -10,2% -5,0% samengestelde benchmark Performance AEGON De samenstelling van de bij AEGON ondergebrachte beleggingsportefeuille ultimo 2008 is weergegeven in onderstaande tabel. Het belegd vermogen ultimo 2008 bedraagt ongeveer 81 mln euro. Mandaat (%) 31 december 2008 Portefeuille Minimum Strategisch Maximum Beleggingscategorie Marktwaarde (x 1.000) Tactisch (%) 95,0 100,0 105,0 SAF 75/ ,7-5,0 0,0 5,0 Liquide middelen ,3 100,0 Totaal 81, ,0 Pagina 24 van 86

25 Dij AEGON ondergebrachte portefeuille is buiten de aangehouden liquide middelen geheel belegd in het Strategic Allocation Fund 75/25 (SAF 75/25)), waarbij strategisch 75% in vastrentende waarden wordt belegd en 25% in overige categorieën. Overzicht SAF 75/25: beleggingscategorie weging ultimo 2008 rendement SAF rendement benchmark staatsobligaties 20,1% 11,72% 11,14% bedrijfsobligaties 24,7% -10,21% -3,76% staats- en bedrijfsobligaties 3,2% -19,95% -13,51% in opkomende landen hypotheken 25,8% 10,64% 10,94% aandelen 5,7% -40,02% -38,78% vastgoed 1,6% -44,03% -38,85% grondstoffen 2,3% -49,03% -44,59% high yield 1,6% -27,44% -26,46% private equity 2,7% -29,93% -38,78% hedge funds 4,9% -13,61% 7,89% asset backed securities 6,3% -14,05% -15,03% overlay (derivaten) 1,1% 63,50% 11,14% totaal 100% -9,02% -5,96% De totale benchmark van het Strategic Allocation Fund 75/25 is (gewogen) samengesteld uit de benchmarks van de onderliggende beleggingsfondsen Terugblik en verwachtingen Terugblik Het jaar 2008 is een van de slechtste en woeligste jaren ooit voor beleggers geworden. Er was sprake van enorme koersschommelingen en geen enkele sector ontkwam aan stevige koersdalingen. Zo verloren wereldwijde aandelen zo n 40% van hun koerswaarde. Financiële waarden (door de financiële crisis) en basismaterialen (door sterke daling grondstoffen) daalden het meest. Ook werden alle regio s hard geraakt. De VS en Japan hielden de schade nog het meest beperkt, vooral dankzij hun aansterkende munt. De euro leverde flink in tegenover de dollar en de yen. Nooit eerder zag men zo een beweeglijke olieprijs. Door de verslechterde vooruitzichten voor de wereldwijde economische groei daalde de olieprijs in het tweede halfjaar fors. De vraag naar westerse staatsleningen nam sterk toe door de behoefte aan veiligheid bij beleggers, waardoor de rentes op staatsobligaties sterk daalden. Aandelen De aandelenmarkten werden in 2008 hard getroffen door de financiële crisis. Dit werd al in januari duidelijk toen de aandelenmarkten de slechtste start sinds jaren doormaakten. Daarna werd het economische en financiële nieuws snel slechter. Na de zomer werd duidelijk dat de economische problemen, die in Amerika begonnen waren, zich verder uitbreidden over de wereld. Bedrijven in de financiële sector en cyclische sectoren zagen hun winsten sterk afnemen. Vooral de financials hadden het zwaar. In het laatste kwartaal van het jaar nam de financiële crisis in hevigheid toe. Door hoge afschrijvingen verslechterden de balansposities van banken dusdanig dat er door de overheid ingegrepen moest worden. Aanjager van de verdere verslechtering op de markten was de ondergang van investment bank Lehman Brothers. Vervolgens droegen ook andere bedrijven bij aan de somberheid door een sterke toename van het aantal winstwaarschuwingen. Wereldwijd daalden aandelenindices met 30% of meer en verslechterden kredietmarkten. Centrale banken en overheden moesten te hulp schieten om financiële systemen overeind te houden door banken en andere financiële instellingen van omvangrijke liquiditeiten te voorzien. Pagina 25 van 86

26 Vastrentende waarden Voor staatsobligaties kende het jaar 2008 twee delen. In de eerste helft van het jaar waren er niet alleen zorgen over de economische groei, maar ook over de relatief hoge inflatiecijfers. Grondstoffenprijzen (met name energieprijzen) bleven verder stijgen ondanks de gematigde groeivooruitzichten. Centrale banken hielden daarom de rente hoog om te voorkomen dat de inflatie te hard zou oplopen. De staatsobligatierente liet daarom in de eerste helft van het jaar nog een stijging zien. De kentering van deze trend volgde toen de olieprijs na de zomer hard daalde. Vanaf het derde kwartaal begon ook in Europa de economische groei zichtbaar af te nemen. Door de dalende grondstoffenprijzen nam de inflatiedruk snel af. In de tweede helft van het jaar daalde de rente van 4,75% naar ongeveer 3%. Deze sterke daling zorgde voor een hoog rendement op bestaande staatsobligaties. De markt voor alle bedrijfsobligaties lag al in 2007 onder druk. Het jaar 2008 was niet anders. Door de snelle verslechtering van de economische vooruitzichten namen de kansen op faillissementen toe. Hierdoor daalden de prijzen van bedrijfsobligaties. Het rendement van zowel kredietwaardige bedrijfsobligaties (investment grade) als bedrijfsobligaties met een minder goede kredietwaardigheid (high yield) was historisch laag. Ook het rendement op obligaties van opkomende landen (emerging market debt) was erg laag als gevolg van de oplopende kredietvergoeding. Grondstoffen Grondstoffenmarkten hebben in 2008 wederom de aandacht getrokken met in het bijzonder de energiesector. De olieprijs steeg aan het begin van het jaar fors verder en bereikte in juni een nieuw record van $147 per vat. De belangrijkste reden voor deze sterke stijging was de hoge vraag. Bij de overige grondstoffen was het beeld in de eerste helft van het jaar wisselend. De metaal- en edelmetaalprijzen daalden, terwijl de prijzen van de meeste agrarische grondstoffen stegen. In de tweede helft van het jaar gingen alle grondstoffenprijzen dezelfde neerwaartse - kant op. De dalende economische groei zorgde voor een daling van de vraag naar alle grondstoffen. Hierdoor kwamen de prijzen onder druk te staan en werd het hoge rendement van deze categorie aan het begin van het jaar meer dan teniet gedaan. Vastgoed Het negatieve rendement in 2007 zette door in Ook de vastgoedmarkt had veel last van de kredietcrisis. Vastgoed is een markt waar relatief veel geleend wordt en de gestegen financieringskosten zette de financieringsstructuur van vastgoedbedrijven erg onder druk. Ondernemingen met relatief veel vreemd vermogen werden hard afgestraft. De koersen van de defensieve ondernemingen, met minder ontwikkelingsprojecten, en een behouden financiering daalden veel minder. Private Equity Ook deze categorie heeft een zwaar jaar achter de rug. Naarmate de gevolgen van de kredietcrisis duidelijker werden, werd het klimaat voor private equity investeringen steeds slechter. Vanaf het begin van 2008 was de beschikbaarheid van vreemd vermogen voor het doen van overnames zeer beperkt. Geld lenen was duur en de gunstige voorwaarden die in de afgelopen jaren wel bedongen konden worden, waren niet meer aanwezig. Eigenaren van ondernemingen waren door de gedaalde waarderingen nauwelijks geneigd hun onderneming te verkopen. Private equity fondsen zagen zich genoodzaakt om hun belangen in bedrijven af te waarderen in overeenstemming met de sterk gedaalde prijzen van vergelijkbare beursgenoteerde ondernemingen. Ook de verkoop van ondernemingen door private equity fondsen kwam in de knel door niet alleen de gedaalde waarderingen, maar ook de afwezigheid van kopers. Hedge Funds 2008 was ook een bijzonder slecht jaar voor hedge funds. De performance was zeer teleurstellend: hedge funds verloren gemiddeld bijna 20%. Een historisch hoog verlies dat voor het grootste deel is geleden in de tweede helft van Deze periode werd gekenmerkt door een grote vlucht uit risicovolle beleggingen, zoals aandelen, naar veiligere alternatieven, zoals staatsobligaties. De omvang van het belegd vermogen van hedge funds slonk sterk als gevolg van de verliezen en grootschalige uittredingen van beleggers. Aan het einde van het jaar kwam aan het licht dat Bernard Madoff, een hedge fund manager in de VS, al jaren lang fraudeerde met geld van beleggers. Naar het zich nu laat aanzien is met deze fraude zo n USD 50 miljard van beleggers en financiers verloren gegaan. Pagina 26 van 86

27 Vooruitzichten De kredietcrisis heeft zich in 2008 uitgebreid van de financiële economie naar de reële economie. In 2009 wordt een behoorlijke wereldwijde recessie verwacht, maar geen depressie. Overheden en centrale banken blijven wereldwijd impulsen geven om tegenwicht te bieden aan het wantrouwen bij beleggers, bedrijven en consumenten door onder meer verlaging van de officiële rentes, liquiditeitssteun aan de markten en fiscale stimulansen. Mogelijk dat in de tweede helft van 2009 de marktontwrichtingen geleidelijk zullen afnemen waardoor de wereldeconomie voorzichtig weer een weg omhoog zal kunnen vinden. Beleidsmakers zullen de negatieve invloed van de financiële crisis op de reële economie naar verwachting matigen. De vermogensbeheerders van SPNG verwachten dat de grote economieën (VS, Eurozone, Verenigd Koninkrijk, Japan) in 2009 negatieve groei zullen tonen. Door de sterke daling van de grondstofprijzen en de afkoeling van de wereldeconomie zal inflatie waarschijnlijk geen thema zijn in Aandelen Onzekerheid over de gevolgen van de kredietcrisis en de laagconjunctuur blijven het komende jaar het sentiment op aandelenmarkten bepalen. Vastrentende waarden Door de afnemende inflatiedruk hebben centrale banken ruimte om de rente verder te verlagen. Renteverlagingen van de centrale banken en lagere inflatieverwachtingen leiden waarschijnlijk tot een verdere daling van de rente op staatsobligaties. De algemene verwachting is dat de kapitaalmarktrentes verder kunnen dalen tot 2,5%. Tevens kan het verschil tussen geldmarktrentes en kapitaalmarktrentes verder toenemen. Het gevolg is dat de huidige hoge rente-opslagen op niet-overheidspapier voorlopig niet zullen afnemen. Grondstoffen De toekomstverwachtingen zijn in korte tijd volledig omgeslagen: de economische recessie is een feit geworden en de verwachtingen voor de toekomst zijn negatief. De grondstoffenprijzen hebben daarop gereageerd door in korte tijd zeer scherp te dalen. Voor de komende tijd lijken er voldoende voorraden aan grondstoffen te zijn waardoor en geen opwaartse druk op prijzen in het verwacht wordt. Vastgoed Minder economische activiteit zal leiden tot faillissement van bedrijven, minder industriële productie en minder zakenreizen/toerisme. De drie sectoren die daar met name hinder van ondervinden zijn: kantoren, industrieel vastgoed en hotels. Deze sectoren zijn in 2008 dan ook flink afgestraft en de verwachtingen voor 2009 zijn niet gunstig. Private Equity De verwachting is dat private equity rendementen sterk zullen afvlakken door de huidige ontwikkelingen. Hedge Funds Het enige positieve nieuws voor deze beleggingscategorie is dat als gevolg van de kredietcrisis en koersdalingen de investeringsmogelijkheden zijn toegenomen. Pagina 27 van 86

28 Pagina 28 van 86

29 6. Pensioenregeling SPNG verleent aanspraken op ouderdoms-, partner-, en wezenpensioen ten behoeve van zijn deelnemers. Een bij SPNG aangesloten werkgever is voor elke bij hem in dienst zijnde deelnemer een premie aan SPNG verschuldigd. Deze premie is gelijk aan de actuariële premie, die de herverzekeraar voor die deelnemer aan SPNG in rekening brengt voor de jaarlijkse opbouw en risicodekking van het pensioen, alsmede voor de reglementaire toeslag op de opgebouwde pensioenrechten van de actieve deelnemers. De deelnemer is een bijdrage in de kosten verschuldigd van 6% van de pensioengrondslag Middelloon SPNG heeft op 1 januari 2001 de huidige pensioenregeling geïntroduceerd. Het betreft een zogeheten geïndexeerde middelloonregeling, waarbij de pensioenrechten zijn gebaseerd op het gemiddelde salaris van de deelnemer en waarbij de reeds opgebouwde pensioenaanspraken van de actieve deelnemers jaarlijks worden geïndexeerd op basis van het indexcijfer van de CAO-lonen (met een maximum van 3%). Voor de inactieve deelnemers geldt een voorwaardelijke toeslagregeling (zie hoofdstuk 6.4) De pensioengrondslag Het maximum jaarsalaris waarover pensioen wordt verleend is gelijk aan de per 1 januari van het desbetreffende jaar geldende maximum loongrens voor de WIA ( ). De werkgever kan echter besluiten ook over het eventuele salarisgedeelte boven die grens de pensioenregeling van kracht te laten zijn (in dat geval geldt een door de herverzekeraars vastgesteld maximum salaris, voor 2008 is dat ). De franchise wordt jaarlijks per 1 januari aangepast aan de ontwikkeling van het indexcijfer van de CAOlonen. Voor het jaar 2008 bedraagt de franchise ) Pensioenaanspraken De huidige pensioenregeling bevat de volgende pensioenaanspraken. Ouderdomspensioen Het ouderdomspensioen kent een opbouwpercentage van 2,25% van de pensioengrondslag voor elk deelnemersjaar dat vanaf 1 januari 2001 bij het pensioenfonds wordt doorgebracht. Het ouderdomspensioen gaat in op de eerste dag van de maand waarin de (gewezen) deelnemer de 65-jarige leeftijd bereikt. Voor deeltijdwerkers wordt deze aanspraak naar evenredigheid vastgesteld. Partnerpensioen Het partnerpensioen wordt op risicobasis toegekend, hetgeen inhoudt dat het pensioen uitsluitend bij overlijden tijdens het deelnemerschap tot uitkering komt: de aanspraak vervalt op de pensioendatum of eerdere ontslagdatum. De deelnemer heeft hierbij wel de mogelijkheid om op de (vervroegde) pensioendatum of eerdere ontslagdatum een deel van het vanaf 1 januari 2001 opgebouwde ouderdomspensioen om te zetten in een aanspraak op partnerpensioen ten behoeve van zijn/haar (huwelijks)partner. Gedurende het deelnemerschap bedraagt de aanspraak op partnerpensioen 50% van het ouderdomspensioen dat de deelnemer op de pensioendatum bij ongewijzigde pensioengrondslag zou hebben kunnen bereiken. Wezenpensioen Ook het wezenpensioen wordt op risicobasis toegekend. Het wezenpensioen wordt uitgekeerd tot de 21-jarige leeftijd van het kind, met verlenging van de uitkering tot uiterlijk de 27-jarige leeftijd voor studerende en/of arbeidsongeschikte kinderen. Het wezenpensioen bedraagt voor elk pensioengerechtigd kind 14% van het ouderdomspensioen dat de deelnemer op de pensioendatum bij ongewijzigde pensioengrondslag zou hebben kunnen bereiken. Het wezenpensioen wordt verdubbeld voor volle wezen. Pagina 29 van 86