Meer ict per euro. Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Meer ict per euro. Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs"

Transcriptie

1 Meer ict per euro Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs

2 2 Meer ICT per euro

3 Inhoud 1 Inleiding 4 2 Vraagstelling en opzet 5 3 Resultaten 8 4 Discussie 15 5 Referenties 19 Meer ICT per euro 3

4 1 Inleiding Een belangrijke ambitie van Kennisnet met betrekking tot het thema Probleemloos ict-gebruik, is het ondersteunen van instellingen bij het doelmatig inrichten van hun ictfunctie (Kennisnet, 2012). Onder doelmatigheid wordt onder andere verstaan, dat de informatievoorziening van instellingen de sturing door het bestuur en het management optimaal faciliteert. Activiteiten van Kennisnet op dit terrein betreffen benchmarkstudies in het basisonderwijs, VO en MBO met betrekking tot de kosten van ict. Kennisnet wil instellingen onafhankelijke informatie aanbieden, zodat zij een beter inzicht krijgen in hun ict-kosten en deze kunnen vergelijken met die van andere instellingen. Deze informatie stelt het bestuur en het management in staat de beschikbare financiële middelen doeltreffend, strategisch en verantwoord in te kunnen zetten. Volgens Kennisnet is dit een belangrijk aspect van het opbrengstgericht sturen in het basisonderwijs. Een nadere uitwerking van de indicator begroten en budgetteren is te vinden in de desbetreffende publicatie (Kennisnet, 2013c). Als eerste stap in het beschikbaar stellen van financiële stuurinformatie is, in opdracht van Kennisnet, door Groenendijk Onderwijs Administratie ( in het laatste kwartaal van 2013 een onderzoek uitgevoerd naar de ict-kosten in het basisonderwijs. Het voorliggende rapport schetst de vraagstelling in 2012, de opzet en de resultaten van dit onderzoek. Naast de cijfermatige uitkomsten van het feitenonderzoek bevat het rapport ook de bevindingen uit een aantal interviews met schoolbestuurders over de sturing op (de kosten van) ict. Het rapport wordt afgesloten met een aantal conclusies en aanbevelingen naar aanleiding van de resultaten van het feitenonderzoek en de interviews. 4 Meer ICT per euro

5 2 Vraagstelling en opzet Gelet op de ambitie van Kennisnet om tot bruikbare financiële stuurinformatie te komen (o.a. voor het uitvoeren van benchmarkstudies), moest het onderzoek naar ict-kosten in het basisonderwijs antwoord geven op de volgende vragen: 1. Hoeveel wordt er in het basisonderwijs aan ict uitgegeven: per school, per leerkracht en per leerling? 2. Hoe verhouden de ict-kosten zich tot de totale kosten in het basisonderwijs? 3. Hoe is de verdeling van de ict-kosten over diverse rubrieken, zoals software, hardware, netwerk, e.d.? 4. In hoeverre kunnen ict-kosten (binnen de diverse rubrieken) worden toegewezen aan het primaire onderwijsproces en de ondersteunende processen? Bij elke onderzoeksvraag is nagegaan in hoeverre de uitkomsten voor kleine schoolbesturen anders zijn dan voor middelgrote en grote schoolbesturen. Voor het beantwoorden van bovengenoemde vragen is een feitenonderzoek uitgevoerd. Daarnaast is een verkennend onderzoek uitgevoerd naar de (financiële) sturing op het ict-domein binnen het basisonderwijs. Hiertoe is een aantal interviews afgenomen bij schoolbestuurders. Het onderzoek heeft geen betrekking op het speciaal onderwijs. Uit een eerste verkenning bleek, dat door grote verschillen met betrekking tot de hoogte van de bekostiging per leerling, het aantal leerlingen per FTE onderwijzend personeel en de vorm van onderwijs, het meenemen van het speciaal onderwijs in het onderzoek een heel vertekend beeld van de resultaten zou opleveren. 2.1 Opzet feitenonderzoek Steekproef Het feitenonderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs heeft plaatsgevonden door van (een steekproef van) 24 schoolbesturen de financiële administraties te analyseren. Voor het samenstellen van deze steekproef is gebruik gemaakt van de (financiële) gegevens van het basisonderwijs, die door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) worden bijgehouden en beschikbaar worden gesteld ( duo.nl/organisatie/open_onderwijsdata/databestanden/ basisonderwijs/default.asp). Op de website van DUO worden alle relevante gegevens gerapporteerd van alle bevoegde gezagen (schoolbesturen) in het basisonderwijs. In 2011 ging het in totaal om 1055 bevoegde gezagen (exclusief het speciaal onderwijs). DUO verdeelt deze bevoegde gezagen in haar rapportage in zes categorieën op basis van het aantal scholen. Tabel 1 geeft een overzicht van deze categorieën en de aantallen bevoegde gezagen en scholen per categorie. In het kader van het feitenonderzoek zijn de zes categorieën uit Tabel 1 samengevoegd tot twee onderzoeksgroepen: (1) basisonderwijs1 en basisonderwijs2 (kleine schoolbesturen) en (2) basisonderwijs3, basisonderwijs4, basisonderwijs5 en basisonderwijs6 (middelgrote en grote schoolbesturen). Het aantal schoolbesturen binnen beide onderzoeksgroepen is ongeveer gelijk. Voor het bepalen van de grootte van de steekproef voor het feitenonderzoek is gebruik gemaakt van een tool op internet ( nl/samplesize.html). Met deze tool is berekend wat de steekproefgrootte moet zijn bij een bepaalde verwachte uitkomst en een maximaal acceptabele afwijking (marge) Categorie Aantal scholen per bevoegd gezag Aantal bevoegde gezagen Percentage van totaal Onderzoeksgroepen Basisonderwijs1 Basisonderwijs ,6% 5,6% Klein Basisonderwijs1+ Basisonderwijs2=50% Basisonderwijs3 Basisonderwijs4 Basisonderwijs5 Basisonderwijs plus ,9% 15,5% 16,4% 7,0% Middelgroot en groot Basisonderwijs3+ Basisonderwijs4+ Basisonderwijs5+ Basisonderwijs6 = 50% Totaal % Tabel 1: Aantal schoolbesturen en scholen per door DUO onderscheiden categorie. Meer ICT per euro 5

6 Hoofd- en sub-rubrieken ict-kosten Kosten hardware en infrastructuur - Servers, pc s, clients, laptops en tablets - Smartphones - Digiborden, beeldschermen, tv s en beamers - Videorecorders/ dvd- en blu-rayspelers - Printers / kopieerapparatuur / multifunctionals (incl. termijnbedragen) - Apparatuur voor videoconferencing - Telefooncentrale en telefoontoestellen - Netwerk (telefoon, data, AV, bedraad en draadloos) - Beveiliging (toegangssysteem, pasjes en inlogtokens) - Niet nader toe te wijzen kosten en afschrijvingen hardware - Kleine apparatuur zoals koptelefoons / headsets / muizen / toetsenborden / webcams en usb-sticks Kosten software (applicaties, OS, DBMS, middleware en beheersoftware) - Aanschaf- en onderhoudskosten softwarelicenties onderwijs - Aanschaf- en onderhoudskosten softwarelicenties ondersteuning / algemeen - Programmeren van eigen software Kosten clouddiensten - Abonnementskosten onderwijs - Abonnementskosten ondersteuning / algemeen - Incidentele kosten Inrichtingskosten - Verwervingskosten - Installatie, aanpassingen (configuratie en modificatie), conversie en documentatie - Projectmanagement - Voorlichting en opleidingen Beheerkosten - Beheer van alle componenten onder 'hardware' - Beheer van alle componenten onder 'software' en data - Aanpassingen (programmatuur, configuratie) en documentatie - Bijscholing en voorlichting - Verbruik (o.a. gesprekskosten, papier, cartridges en lampen beamers) - Abonnementen (o.a. internet, telefoon en kabel) Kosten einde levenscyclus - Kosten van klaarmaken voor het verwijderen en afvoeren van hardware / software Overige personeelskosten (voor zover niet al toegerekend onder bovenstaande) - Ict-coördinator / beheerder - Scholing algemene ict-vaardigheden - Inhuur derden Overige, niet gealloceerde kosten Tabel 2: Hoofd- en sub-rubrieken ict-kosten. 6 Meer ICT per euro

7 tussen de gemeten en de werkelijke waarde. Als input voor de berekening van de steekproefgrootte zijn de ict-kosten per leerling (onderdeel van de eerste onderzoeksvraag) genomen. Deze kosten zijn op basis van een vooronderzoek binnen een middelgroot schoolbestuur op 150 gesteld. Uit de berekening bleek, dat voor een maximaal acceptabele afwijking van 15 (10%) er bij een populatie van 1055 schoolbesturen (verdeeld over de categorieën klein en middelgroot / groot) een minimale steekproefomvang van 24 instellingen benodigd was. Het totale klantenbestand van Groenendijk Onderwijs Administratie omvat ruim 100 basisonderwijs-schoolbesturen met voldoende spreiding qua omvang, geografische ligging en denominatie. Uit dit klantenbestand zijn 24 instellingen geselecteerd om te komen tot een representatieve steekproef conform de verhouding in Tabel 1: 12 schoolbesturen uit categorie basisonderwijs1 en basisonderwijs2 (kleine instellingen) en 12 uit categorie basisonderwijs3, basisonderwijs4, basisonderwijs5 en basisonderwijs6 (middelgrote en grote instellingen). Het feitenonderzoek is uitgevoerd door voor elk schoolbestuur uit de steekproef op journaalpostniveau, en waar nodig op factuurniveau, een analyse te maken van de kosten op het gebied van ict. 2.2 Opzet interview Niet alleen de aard en omvang van de ict-kosten, maar ook de sturing hierop door bestuur en management zijn van belang voor een succesvolle inzet van ict in het onderwijs. Van 8 bevoegde gezagen die aan het feitenonderzoek hebben meegedaan, is de verantwoordelijke bestuurder geïnterviewd. Tijdens de interviews zijn de resultaten van het feitenonderzoek van de desbetreffende instelling gevalideerd en is de (financiële) sturing op het ict-domein verkend. De volgende vragen zijn in de interviews aan de orde gekomen: Komt het beeld dat we aangetroffen hebben overeen met het beeld dat u van de kosten op ict-gebied heeft? Welke posten verrassen u? Hoe volgt u de kosten en opbrengsten op het gebied van ict binnen uw instelling? Hoe stuurt u op deze kosten en opbrengsten? Is er een ict-budget? Wie is hiervoor verantwoordelijk? Heeft uw organisatie een ict-beleid? Wie is hiervoor verantwoordelijk? Welke rol speelt dit beleid in de besluitvorming bij aanschaf en implementatie van ict-middelen? Hoofd- en sub-rubrieken Bij het bepalen van de hoofd- en sub-rubrieken voor het toekennen van ict-kosten is uitgegaan van een brede opvatting van ict. Dit betekent, dat ook kosten voor telecommunicatie, repro en kosten voor de implementatie van ict-middelen (opleiding en andere projectkosten) zijn beschouwd als ict-kosten. Initieel was het de bedoeling, dat het onderzoek ook betrekking zou hebben op de interne personele lasten voor rollen als ict coördinator en systeembeheerder. Tijdens de voorbereiding van het onderzoek bleek, dat deze rollen zeer divers worden ingevuld binnen de instellingen en dat de uren en kosten niet apart worden bijgehouden. In het onderzoek zijn deze kosten dan ook buiten beschouwing gelaten. Omdat onderwijsinstellingen zelf niet (of heel verschillend) administreren op het detailniveau van de geselecteerde kostenposten, zijn de desbetreffende kosten handmatig aan de verschillende hoofd- en sub-rubrieken toegekend. Tabel 2 geeft een overzicht van de rubrieken die in het feitenonderzoek zijn gehanteerd. Meer ICT per euro 7

8 3 Resultaten De resultaten van het onderzoek naar de (sturing op) ictkosten in het basisonderwijs bestaan uit de resultaten van het feitenonderzoek en de bevindingen uit de interviews. 3.1 Resultaten feitenonderzoek Voor elk schoolbestuur uit de steekproef is op basis van een uitvoerige analyse van de administratie een detailrapportage opgesteld met betrekking tot hun ictkosten in De ruwe data vormden de input voor het beantwoorden van de geformuleerde onderzoeksvragen. In het vervolg van deze paragraaf worden de belangrijkste resultaten van het feitenonderzoek toegelicht en waar nodig voorzien van een tabel of grafiek. Hierbij wordt, indien relevant, een uitsplitsing gemaakt naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. De interpretatie van de verzamelde gegevens komt in Hoofdstuk 4 aan de orde. Uit Tabel 4 komt naar voren dat middelgrote en grote schoolbesturen per school meer uitgeven aan ict dan kleine schoolbesturen. Per leerling en per leerkracht laten de gegevens een omgekeerd beeld zien. De gegevens in Tabel 3 en Tabel 4 maken duidelijk dat er grote verschillen zijn tussen individuele schoolbesturen. Deze verschillen zijn als het gaat om ict-kosten per school het grootst binnen de categorie middelgrote en grote schoolbesturen; als het gaat om ict-kosten per leerling en per leerkracht zijn de verschillen het grootst binnen de categorie kleine schoolbesturen Ict-kosten in het basisonderwijs Tabel 3 geeft een overzicht van de ict-bestedingen per school, per leerling en per FTE onderwijzend personeel (OP). Bij de genoemde bedragen gaat het niet om geld dat specifiek voor een leerling, een leerkracht of een school wordt uitgegeven aan ict. Het is een indicator die inzicht geeft in de gemiddelde ict-kosten per leerling, leerkracht of school. In Tabel 4 worden de ict-kosten uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Ict-kosten in euro s Gemiddeld per school Spreiding (en variatiebreedte) Gemiddeld per leerling ( ) Spreiding (en variatiebreedte) Gemiddeld per FTE OP (2012) Spreiding (en variatiebreedte) Alle bevoegde gezagen (49.734) (213) (4.501) Tabel 3: Ict-kosten per school, per leerling en per leerkracht. Ict-kosten in euro s Gemiddeld per school Kleine bevoegde gezagen (36.079) Middelgrote en grote bevoegde gezagen (41.039) Gemiddeld per leerling (213) (84) Gemiddeld per FTE op (2012) (4.501) (1.512) Tabel 4: Ict-kosten uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen 8 Meer ICT per euro

9 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% % van totale kosten kleine schoolbesturen % van materiële kosten middelgrote en grote schoolbesturen Figuur 1: Ict-kosten als percentage van totale kosten en van materiële kosten uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen Verhouding ict-kosten ten opzichte van overige kosten In Tabel 5 wordt aangegeven hoe de ict-kosten zich verhouden tot de totale en tot de materiële kosten. In Tabel 6 zijn de gegevens met betrekking tot de verhouding tussen de ict-kosten en de totale en de materiële kosten uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Uit Tabel 6 blijkt dat kleine schoolbesturen naar verhouding meer geld uitgeven aan ict dan middelgrote en grote bevoegde gezagen (zie ook Figuur 1). De gegevens in Tabel 5 en Tabel 6 laten zien dat er grote verschillen zijn tussen individuele schoolbesturen. Deze verschillen zijn zowel voor de verhouding tot de totale kosten als voor de verhouding tot de materiële kosten het grootst binnen de categorie kleine schoolbesturen. Ict-kosten Percentage van de totale kosten Spreiding (en variatiebreedte) Alle bevoegde gezagen 3,2 2,2-5,3 (3,1) Percentage van de materiële kosten Spreiding (en variatiebreedte) 14,4 8,8-23,6 (14,8) Tabel 5: Ict-kosten als percentage van totale en van materiële kosten. Ict-kosten Percentage van de totale kosten Kleine bevoegde gezagen 3,6 2,2-5,3 (3,1) Middelgrote en grote bevoegde gezagen 3,2 2,7-4,4 (1,7) Percentage van de materiële kosten 15,6 8,8-23,6 (14,8) 14,3 10,9-23,3 (12,4) Tabel 6: Ict-kosten als percentage van totale en van materiële kosten uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Meer ICT per euro 9

10 3.1.3 Verdeling ict-kosten per hoofdrubriek Tabel 7 geeft een overzicht van de verdeling van de ictkosten voor de hoofdrubrieken, zoals deze ten behoeve van het feitenonderzoek zijn vastgesteld (zie Hoofdstuk 2). In Tabel 8 is de percentuele verdeling van de ict-kosten per hoofdrubriek uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Uit Tabel 8 komt naar voren, dat kleine instellingen ongeveer 3% meer uitgeven aan hardware en infrastructuur dan middelgrote en grote instellingen. Als het gaat om de verdeling van de ict-kosten met betrekking tot de overige hoofdrubrieken zijn de verschillen tussen kleine en grote en middelgrote schoolbesturen niet erg groot zijn (zie ook Figuur 2). Dit geldt ook voor de verschillende sub-rubrieken (zie Bijlage 3). De gegevens in Tabel 7 en Tabel 8 laten zien dat er grote verschillen zijn tussen individuele schoolbesturen. Bij de meeste rubrieken zijn deze verschillen het grootst binnen de categorie kleine schoolbesturen. In het vervolg van deze paragraaf wordt per relevante hoofdrubriek een toelichting gegeven op de verzamelde gegevens. Gezien de grote overeenkomst in bestedingspatroon, wordt daarbij geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende categorieën schoolbesturen. De hoofdrubrieken waar minder dan 1% van de ict-kosten betrekking op heeft, blijven verder buiten beschouwing. Ict-kosten Hardware en infrastructuur Alle bevoegde gezagen 53,8 41,0-71,5(30,5) Software 15,6 5,3-34,7 (29,4) Clouddiensten 8,1 0,3-15,7 (15,3) Inrichting 3,1 0,0 9,7 (9,7) Beheer 18,1 8,0-0,5 (0,5) Einde levenscyclus 0,0 0,0 0,5 (0,5) Overig personeel 0,5 0,0 3,3 (3,1) Overig, niet gealloceerd Totaal 0,6 0,0 2,2 (3,1) 100 Tabel 7 Verdeling ict-kosten als percentage per hoofdrubriek. 10 Meer ICT per euro

11 Ict-kosten Hardware en infrastructuur Kleine bevoegde gezagen 56,8 41,0 71,5 (30,5) Middelgrote en grote bevoegde gezagen 53,5 45,0 66,4 (21,3) Software 14,6 5,3 34,7 (29,4) 15,7 10,6 21,0 (10,4) Clouddiensten 7,5 3,5 15,7 (12,1) 8,2 0,3 13,3 (13,0) Inrichting 1,7 0,0 8,5 (8,5) 3,2 0,2 9,7 (9,4) Beheer 18,3 8,0 39,9 (31,9) 17,9 11,2 25,9 (3,1) Einde levenscyclus 0,0 0,0 0,0 (0,0) 0,0 0,0 0,5 (0,5) Overig personeel 0,4 0,0 3,3 (3,3) 0,5 0,0 1,1 (1,0) Overig, niet gealloceerd Totaal 0,4 0,0 2,0 (2,0) 100 0,6 0,0 2,2 (2,2) 100 Tabel 8: Verdeling ict-kosten als percentage per hoofdrubriek uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. 60% 50% 40% 30% 20% 10% kleine schoolbesturen middelgrote en grote schoolbesturen 0% Clouddiensten Inrichting Beheer Overige personeel Einde levenscyclus Software Hardware en infrastructuur Overige, niet gealloceerd Figuur 2: Verdeling ict-kosten per hoofdrubriek uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Meer ICT per euro 11

12 Kosten hardware en Infrastructuur Tabel 9 geeft een overzicht van de percentuele verdeling van de kosten voor hardware en infrastructuur per sub-rubriek. Bijna 54% van de ict-kosten valt in deze hoofdrubriek. Schoolbesturen maken relatief hoge kosten voor printers, kopieerapparaten en multifunctionals (37%). In Hoofdstuk 4 wordt op deze kostenpost nader ingegaan. schoolbesturen software voornamelijk aanschaffen ten behoeve van het onderwijs en in mindere mate ten behoeve van de ondersteuning. In Paragraaf wordt hier nader op ingegaan. Kosten clouddiensten Tabel 11 geeft een overzicht van de verdeling van de kosten voor clouddiensten per sub-rubriek. Kosten software Tabel 10 geeft een overzicht van de verdeling van de kosten voor software per sub-rubriek. Bijna 16% van de ict-kosten heeft betrekking op de aanschaf en het onderhoud van software. Uit Tabel 10 blijkt, dat Iets meer dan 8% van de ict-middelen wordt besteed aan clouddiensten. Uit Tabel 11 komt naar voren, dat schoolbesturen clouddiensten vooral afnemen en inzetten ten behoeve van de ondersteuning en in veel mindere mate voor het onderwijs. In Paragraaf wordt hier nader op ingegaan. Hardware en infrastructuur Servers, pc s, (thin) clients, laptops en tablets Smartphones Digiborden, beeldschermen, tv s en beamers Videorecorders/ dvd en blu rayspelers % van de hoofdrubriek Printers /kopieerapparatuur /multifunctionals (incl. termijnbedragen) Apparatuur voor videoconfencing Telefooncentrale en telefoontoestellen Netwerk (telefoon, data, AV, bedraad en draadloos) Beveiliging (toegangssysteem, pasjes en inlogtokens) Niet nader toe te wijzen kosten en afschrijvingen hardware Kleine apparatuur zoals headsets, muizen, usb- sticks, etc. Totaal Tabel 9: Percentuele verdeling kosten Hardware en Infrastructuur per sub-rubriek. Software (applicaties, OS, DBMS, middleware en beheersoftware) Aanschaf- en onderhoudskosten softwarelicenties Aanschaf- en onderhoudskosten softwarelicenties ondersteuning Programmeren van eigen software Totaal % van de hoofdrubriek Tabel 10: Verdeling kosten Software per sub-rubriek. 12 Meer ICT per euro

13 Clouddiensten Abonnementskosten onderwijs Abonnementskosten ondersteuning / algemeen Incidentele kosten Totaal % van de hoofdrubriek Tabel 11: Verdeling kosten Clouddiensten per sub-rubriek. Inrichting Verwervingskosten Installatie, configuratie en modificatie, conversie en documentatie Projectmanagement Voorlichting en opleidingen Totaal % van de hoofdrubriek Tabel 12: Verdeling kosten Inrichting per sub-rubriek. Beheer Beheer van alle componenten onder hardware Beheer van alle componenten onder software en data Aanpassingen (programmatuur, configuratie) en documentatie Bijscholing en voorlichting Verbruik (o.a. gesprekskosten, papier, cartridges en lampen beamers) Abonnementen (o.a. internet, telefoon en kabel) Totaal % van de hoofdrubriek Tabel 13: Verdeling kosten Beheer per sub-rubriek. Kosten inrichting Tabel 12 geeft een overzicht van de verdeling van de inrichtingskosten per sub-rubriek. Kosten beheer Tabel 13 geeft een overzicht van de verdeling van de beheerskosten per sub-rubriek. De kosten voor inrichting vormen slechts 3% van de totale ict-lasten van schoolbesturen Deze 3% wordt voor het grootste gedeelte besteed aan installatiewerkzaamheden. Een klein stukje gaat naar voorlichting en opleiding. Aan beheer wordt jaarlijks iets meer dan 18% van de totale ict-kosten besteed. De sub-rubrieken abonnementen (34%) en verbruik (28%) zijn de grootste kostenposten in deze hoofdrubriek. Het feit dat hardware een veel grotere kostenpost is dan software, zie je terug in de verdeling van de beheerskosten (respectievelijk 24% en 13%). Meer ICT per euro 13

14 3.1.4 Verdeling ict-kosten over primair en ondersteunend proces De vraag is in hoeverre ict-kosten binnen de onderscheiden hoofd- en sub-rubrieken kunnen worden toegewezen aan het primaire onderwijsproces en aan de ondersteunende processen? Tijdens de uitvoering van het feitenonderzoek bleek, dat deze informatie niet of nauwelijks uit de administratie gehaald kon worden. Aan de geanalyseerde journaalposten en facturen kon niet worden afgelezen op welke functie of afdeling deze betrekking hadden. Ook de inventaris en vaste activa bleken niet per functie of afdeling bijgehouden te worden. De kosten binnen de hoofdrubrieken software en clouddiensten bleken als enige onderscheiden te kunnen worden naar onderwijs en ondersteuning (zie Tabel 10 en Tabel 11). Uit Bijlage 3 valt af te lezen, dat van de kosten voor software wordt besteed aan onderwijs en aan ondersteuning; van de kosten voor clouddiensten gaat naar het onderwijs en naar ondersteuning. In totaal wordt door de instellingen uit de steekproef besteed aan software en clouddiensten. Van dit bedrag wordt circa 51% ( ) besteed aan onderwijs en 49% ( ) aan ondersteuning. 3.2 Bevindingen uit de interviews In totaal zijn acht schoolbestuurders geïnterviewd. Deze interviews zijn gebruikt om de resultaten van het feitenonderzoek van de desbetreffende instelling te valideren en om een eerste globaal idee te krijgen van de (financiële) sturing op het ict-domein. De interviews gaven geen aanleiding tot het aanpassen van de verzamelde gegevens. Verder kwam het volgende beeld naar voren: 1. Op het ict-domein is in de regel sprake van budgetsturing. Per school wordt een budget voor ictkosten afgesproken. Een school mag gedurende het jaar uitgaven doen binnen het budget. Er ligt doorgaans geen actueel ict-beleid of -plan ten grondslag aan deze uitgaven. De focus ligt op beheersing van ict-kosten en minder op de opbrengsten ervan. 2. Ict-projecten worden niet systematisch gevolgd en financieel geadministreerd. Er wordt zelden een business case of andere justificatie opgesteld voorafgaand aan de aanschaf van ict-middelen. Er is dan ook nauwelijks sprake van sturing op opbrengsten. 3. Er is weinig aandacht voor de invoering van ictmiddelen. De inspanning die gepaard gaat met het invoeren van ict wordt niet bijgehouden (niet geadministreerd). 4. Er wordt nauwelijks geld besteed aan het vergroten van ict-competenties van medewerkers. Wat uit het school budget voor ict scholing wordt gehaald is centraal niet inzichtelijk. 5. Er is geen sturing op de ontwikkeling van ictcompetenties bij onderwijzend of ondersteunend personeel. Ontwikkeling op dit gebied is afhankelijk van individueel initiatief en gebeurt buiten het zicht van bestuur en management. 6. Er is geen sprake van standaardisatie van ict-middelen. De lijst met activa bevat in de regel een grote diversiteit aan hardwarecomponenten (merken, modellen, configuraties). Doordat de verantwoordelijkheid voor de besteding van ict middelen bij de scholen ligt, is er weinig bovenschoolse synergie. 14 Meer ICT per euro

15 4 Discussie In dit hoofdstuk wordt nader ingegaan op de betekenis van de resultaten van het feitenonderzoek en de interviews. Ook worden de opzet en uitvoering van het onderzoek geëvalueerd. 4.1 Ict-kosten in het basisonderwijs Jaarlijks wordt per school gemiddeld uitgegeven aan ict, per leerling gemiddeld 160 en per leerkracht Middelgrote en grote schoolbesturen geven gemiddeld meer uit per school dan kleine schoolbesturen. Per leerling en per leerkracht geven kleine schoolbesturen meer uit aan ict: 19 meer leerling en 354 per leerkracht. Ict-kosten vormen jaarlijks 3,2% van de totale kosten en 14,4% van de materiële kosten van schoolbesturen in het basisonderwijs. De ict-kosten zijn bij kleine instellingen 3,6% van de totale kosten en 15,6% van de materiële kosten; bij middelgrote en grote instellingen gaat het om respectievelijk 3,2% en 14,3%. Een mogelijke verklaring voor de verschillen tussen de twee categorieën schoolbesturen zou het gemiddeld aantal leerlingen per leerkracht en/of per school kunnen zijn. In Tabel 14 wordt hiervan een overzicht gegeven. Uit Tabel 14 komt naar voren dat het gemiddeld aantal leerlingen (vooral per school) bij middelgrote en grote schoolbesturen aanzienlijk hoger is dan bij kleine schoolbesturen. Het lijkt er op, dat een grotere schaalgrootte voordelen biedt als het gaat om de hoogte van de ict-kosten en de verhouding ten opzichte van de totale en materiële kosten. Gemiddeld aantal leerlingen Alle bevoegde gezagen Kleine bevoegde gezagen Middelgrote en grote bevoegde gezagen Per FTE OP 20,1 19,9 20,1 Per school Tabel 14: Gemiddeld aantal leerlingen per leerkracht en per school uitgesplitst naar kleine en naar middelgrote en grote schoolbesturen. Meer ICT per euro 15

16 4.2 Verdeling van ict-kosten De jaarlijkse ict-kosten van schoolbesturen hebben vooral betrekking op hardware en infrastructuur (54%), beheer (18%), software (16%), clouddiensten (8%) en inrichting (3%). De verschillen tussen kleine en middelgrote en grote schoolbesturen zijn, als het gaat om de verdeling van de ictkosten over de genoemde hoofdrubrieken, vrij klein. Alleen bij de kosten voor de (grootste) hoofdrubriek hardware en infrastructuur is er sprake van een duidelijk verschil: kleine instellingen geven hieraan 3% meer uit. Op basis van de beschikbare onderzoeksgegevens kan dit verschil niet worden verklaard. Wellicht dat middelgrote en grote instellingen vanwege hun grotere schaal voordeliger kunnen inkopen. Als er wordt ingezoomd op de kosten binnen de verschillende hoofdrubrieken dan valt een aantal zaken op: Binnen de hoofdrubriek hardware en infrastructuur valt op, dat er relatief veel aan print- en kopieerapparatuur wordt uitgegeven. Uit Bijlage 3 blijkt, dat het gaat om circa 20% van de totale ict-bestedingen. Daarnaast wordt binnen de hoofdrubriek beheer ongeveer 4% uitgegeven aan papier, cartridges en toners. Het lijkt er dus op, dat instellingen in het basisonderwijs 24% van hun ict-budget besteden aan het reproduceren van analoge informatie of aan het analoog maken van digitale informatie. Uit het overzicht van de ict-kosten per hoofdrubriek valt op, dat schoolbesturen twee keer zoveel aan software (ca. 16%) als aan clouddiensten (ca. 8%) besteden. De meeste applicaties worden klaarblijkelijk nog steeds in de vorm van traditionele software aangeschaft. In haar Jaarplan 2014 geeft Kennisnet aan, dat de combinatie cloud computing met mobile devices steeds belangrijker gaat worden voor het onderwijs (Kennisnet, 2013). Deze technologische trend zal ongetwijfeld leiden tot een verschuiving van ict-kosten richting clouddiensten. Slechts 3% van de totale ict-kosten wordt besteed aan inrichting. Het grootste deel van deze 3% gaat op aan installatie- en configuratiewerkzaamheden (87%) en aan voorlichting en opleiding (12%). Aan projectmanagement wordt helemaal niets uitgegeven, althans het is in ieder geval niet zichtbaar in de financiële administratie. Uit de beschikbare onderzoeksgegevens kan niet worden afgeleid wat de reden hiervoor is. Mogelijk zijn de implementatietrajecten in het basisonderwijs weinig complex en is projectmanagement niet nodig en/of worden deze trajecten begeleid door eigen personeel (dat niet apart wordt geadministreerd). Naast de verdeling over de verschillende hoofdrubrieken, is in het onderzoek ook gekeken naar de verdeling van de ict-kosten over het primaire proces en de ondersteunende processen. De kosten binnen de hoofdrubrieken software en clouddiensten bleken als enige onderscheiden te kunnen worden naar onderwijs en ondersteuning. In Paragraaf is vastgesteld, dat van de desbetreffende bedragen 51% wordt besteed aan onderwijs en 49% aan ondersteuning. Deze uitkomst van het onderzoek moet worden beschouwd als een eerste indicatie en niet als een hard en betrouwbaar gegeven, aangezien de hoofdrubrieken software en clouddiensten slechts 24% van alle ict-kosten vertegenwoordigen. 4.3 Sturing en administratie Uit de analyse van de administraties van de onderzochte instellingen en uit de interviews komt naar voren dat sturing en registratie met betrekking tot ict-kosten gefragmenteerd plaatsvindt. Er zijn maar weinig grootboekrekeningen die ict-kosten apart zichtbaar maken. Dit betekent, dat in de financiële rapportages ten behoeve van bestuur en management de ict-kosten versnipperd zijn en niet worden uitgesplitst naar relevante hoofd- en sub-rubrieken. Een effectieve inhoudelijke en financiële sturing lijkt dan ook niet mogelijk op basis van de huidige informatievoorziening binnen het ict-domein. Het gerichter en consistenter administreren van ict-kosten door schoolbesturen en administratiekantoren is dus noodzakelijk, mede gelet op de gewenste vergelijkbaarheid van instellingen (benchmarkstudies). Het verbeteren van de registratie van ict-kosten moet bij voorkeur worden gerelateerd aan het ict-beleid van instellingen. Dit is namelijk het primaire aanknopingspunt voor de (financiële) sturing en verantwoording door bestuur en management. De resultaten van bestaande initiatieven van Kennisnet, zoals het kostenmodel dat is ontwikkeld in het kader van het project Kansen bij krimp (Kennisnet, 2013d), kunnen hierbij uitstekend worden benut. 4.4 Opzet en uitvoering van het onderzoek Het onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs bestond uit een feitenonderzoek en een aantal (bestuurlijke) interviews. Vanwege van te voren afgesproken kaders, in termen van beschikbare doorlooptijd en budget, 16 Meer ICT per euro

17 is ten behoeve van het feitenonderzoek een relatief kleine steekproef samengesteld van 12 kleine en 12 middelgrote en grote schoolbesturen. Deze schoolbesturen omvatten in totaal 122 scholen, leerlingen en FTE leerkrachten (zie Bijlage 3). Door de omvang van de steekproef kan er 10% onnauwkeurigheid in de resultaten kan zitten. In combinatie met de soms vrij grote variatiebreedte in de verzamelde gegevens, zorgt dit er voor dat de gemiddelde scores met enige voorzichtigheid moeten worden geïnterpreteerd. Niettemin geven de onderzoeksresultaten een goed eerste beeld geven van de ict-kosten in het basisonderwijs. Dit wordt bevestigd door het feit, dat alle geïnterviewde onderwijsbestuurders het financiële beeld van hun eigen instelling als valide hebben aangeduid. De resultaten van het feitenonderzoek betreffen de stand van zaken in Het gaat dus om een momentopname. Om een goed beeld te krijgen van hoe de financiële kant van het ict-domein zich verder ontwikkelt, verdient het aanbeveling om het onderzoek naar ict-kosten in het basisonderwijs periodiek uit te voeren. Om de mogelijkheden tot benchmarking te vergroten, is uitbreiding van het onderzoek naar andere onderwijssectoren gewenst. Inmiddels heeft Kennisnet de voorbereidingen gestart voor het uitvoeren van een vergelijkbaar onderzoek in het VO. Vanuit het perspectief van het Vier in balansmodel (Kennisnet, 2013a) is de scope van onderzoek naar ictkosten smal. Het betreft slechts één van de voorwaardelijke aspecten voor een succesvolle toepassing van ict in het onderwijs. Een mogelijk aanknopingspunt voor verdere kennisontwikkeling ligt bijvoorbeeld in het onderzoeken van de relatie tussen ict-kosten en (onderwijskundige) opbrengsten en arbeidsproductiviteit. Meer ICT per euro 17

18 5 Referenties Dienst Uitvoering Onderwijs, Financiële gegevens basisonderwijs: Kennisnet (2012), Kennisnet Meerjarenplan Kennisnet (2013a), Vier in balans monitor. Kennisnet (2013b), Laat ict werken voor het onderwijs. Kennisnet Jaarplan Kennisnet (2013c), Opbrengstgericht sturen in het basisonderwijs. Kennisnet (2013d), Kansen bij krimp. Waarom ict uitkomst kan bieden bij teruglopende leerlingaantallen. Steekproefpagina: 18 Meer ICT per euro

19 Meer ICT per euro 19

20 Stichting Kennisnet Paletsingel NT Zoetermeer Postbus AT Zoetermeer T F I kennisnet.nl Kennisnet. Laat ict werken voor het onderwijs.

Meer ict per euro. Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs

Meer ict per euro. Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs Meer ict per euro Een onderzoek naar de ict-kosten in het basisonderwijs 2 MEEr ICT per Euro Inhoud 1 Inleiding 4 2 Vraagstelling en opzet 5 3 Resultaten 8 4 Discussie 15 5 Referenties 19 MEEr ICT per

Nadere informatie

5 Het wtco model uitgelegd

5 Het wtco model uitgelegd 5 Het wtco model uitgelegd Dennis Prins en Ies van Rij Sinds 2002 wordt in de woningcorporatiesector een ICT benchmark toegepast. Deze benchmark maakt gebruik van het woningcorporatie Total Cost of Ownership

Nadere informatie

Financiën (VO) RSG Magister Alvinus

Financiën (VO) RSG Magister Alvinus Financiën (VO) 2012 Dit rapport over de financiën van het bestuur toont detailinformatie over de kengetallen en verdeling van de lasten. Er wordt een trend van vijf jaar getoond en een vergelijking gemaakt

Nadere informatie

Impressie ICT Benchmark Gemeenten 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere gemeenten

Impressie ICT Benchmark Gemeenten 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere gemeenten Impressie ICT Benchmark Gemeenten 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere gemeenten Impressie ICT Benchmark Gemeenten 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten

Nadere informatie

Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten BENCHMARK BVE 2011. Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 info@mxi.nl www.mxi.

Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten BENCHMARK BVE 2011. Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 info@mxi.nl www.mxi. Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met IMPRESSIE andere instellingen ICT BENCHMARK BVE 2011 Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 info@mxi.nl www.mxi.nl Inhoudsopgave 1 Managementsamenvatting

Nadere informatie

Functieprofiel van een informatiemanagementrol

Functieprofiel van een informatiemanagementrol Functieprofiel van een informatiemanagementrol Globaal zijn er twee profielen te schetsen voor de invulling van informatiemanagement in het PO en VO. Daarbij gaan we uit van een profiel van een informatiemanagementrol

Nadere informatie

Impressie ICT Benchmark GGZ 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere GGZ-instellingen

Impressie ICT Benchmark GGZ 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere GGZ-instellingen Impressie ICT Benchmark GGZ 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten met andere GGZ-instellingen Impressie ICT Benchmark GGZ 2012 Inzicht in prestaties door benchmarking van ICT-kosten

Nadere informatie

BEOORDEEL DE VERMOGENSPOSITIE VAN UW SCHOOLBESTUUR

BEOORDEEL DE VERMOGENSPOSITIE VAN UW SCHOOLBESTUUR BEOORDEEL DE VERMOGENSPOSITIE VAN UW SCHOOLBESTUUR Door financieel adviseur Reinier Goedhart, VOS/ABB Hoe beoordeel ik de vermogenspositie van mijn schoolbestuur? Op deze vraag wordt uitgebreid ingegaan

Nadere informatie

Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2014 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN

Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2014 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2014 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN Project 113333 Versie 00-01 / 12 januari 2015 IMPRESSIE ICT BENCHMARK GGZ 2014 Voor u ligt de impressie van de ICT Benchmark GGZ

Nadere informatie

ICT Benchmark Gemeenten 2009 Een impressie

ICT Benchmark Gemeenten 2009 Een impressie ICT Benchmark Gemeenten 2009 Een impressie ICT Benchmark Gemeenten 2009 Een impressie Deze rapportage is bedoeld om de lezer een indruk te geven van de resultaten die de ICT Benchmark Gemeenten oplevert

Nadere informatie

Onderzoeksplan. Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel

Onderzoeksplan. Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Rekenkamer Oost-Nederland, Juni 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding...

Nadere informatie

Programma. Startvraag. Monitor maart 2014 22-5-2014

Programma. Startvraag. Monitor maart 2014 22-5-2014 Inrichting financiële functie Klaar voor de start 19 mei 2014 Els Verschure (Infinite Financieel) Erik de Vries (DUO) Programma Introductie bemensing bedrijfsvoering Financieel management en beheer Wie

Nadere informatie

3 Management van ICT-kosten en baten

3 Management van ICT-kosten en baten 3 Management van ICT-kosten en baten Stand van zaken in de woningcorporatiesector Patrick van Eekeren en Menno Nijland Het bepalen van de hoogte van de ICT-kosten (en baten), bijvoorbeeld door gebruik

Nadere informatie

Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2013 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN

Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2013 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN Impressie resultaten ICT Benchmark GGZ 2013 VERBETEREN DOOR TE VERGELIJKEN Project 112315 Versie 01 / 13 november 2013 IMPRESSIE ICT BENCHMARK GGZ 2013 Voor u ligt de impressie van de ICT Benchmark GGZ

Nadere informatie

We danken u voor u bijdrage in de vorm van het invullen van de vragenlijst. 1. De organisatie waarvoor u de vragenlijst gaat beantwoorden?

We danken u voor u bijdrage in de vorm van het invullen van de vragenlijst. 1. De organisatie waarvoor u de vragenlijst gaat beantwoorden? Introductie Deze vragenlijst is onderdeel van studie naar de business case van ehealth toepassingen. Op basis van een formeel model van het Nictiz worden een aantal stakeholders onderscheiden rond een

Nadere informatie

Nieuwe hardware. Informatiekaart 03. leren vernieuwen. Infrastructuur

Nieuwe hardware. Informatiekaart 03. leren vernieuwen. Infrastructuur Informatiekaart 03 leren vernieuwen Nieuwe hardware In deze informatiekaart wordt aandacht besteed aan de invloed van de onderwijsvisie op de aanschaf van ict-middelen. Hierbij wordt met name gekeken naar

Nadere informatie

5 Opstellen businesscase

5 Opstellen businesscase 5 Opstellen In de voorgaande stappen is een duidelijk beeld verkregen van het beoogde project en de te realiseren baten. De batenboom geeft de beoogde baten in samenhang weer en laat in één oogopslag zien

Nadere informatie

IMPRESSIE BMT Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie

IMPRESSIE BMT Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie IMPRESSIE BMT 2013 Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 offertebureau@mxi.nl www.mxi.nl IMPRESSIE BENCHMARK MEDISCHE

Nadere informatie

INZET ICT IN DE GROEPEN OP DE BREDEROSCHOOL: EEN NULMETING

INZET ICT IN DE GROEPEN OP DE BREDEROSCHOOL: EEN NULMETING INZET ICT IN DE GROEPEN OP DE BREDEROSCHOOL: EEN NULMETING Samenvatting ABS Onderzoeksverslag Brederoschool Groningen Onderzoekers: Bé Buring en Jaap Boorsma Aanleiding voor het onderzoek De aanvankelijke

Nadere informatie

Impressie Benchmark Medische Technologie 2013

Impressie Benchmark Medische Technologie 2013 Impressie Benchmark Medische Technologie 2013 Impressie Benchmark Medische Technologie 2013 Inzicht in prestaties door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie met andere ziekenhuizen.

Nadere informatie

Review op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging

Review op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging Review op uitgevoerde risico-inventarisatie implementatie resultaatgerichte bekostiging mr. drs. E.P.J. de Boer Rotterdam, Aanleiding en opzet van de review In opdracht van de GR Jeugdhulp Rijnmond is

Nadere informatie

Kosten indicatoren / Begrotingen

Kosten indicatoren / Begrotingen Kosten indicatoren / Begrotingen Totaal begroting NIvO Projectbegroting database en website 'Het digitale orgelplatform in Nederland' Periode Ontwikkelingskosten Totalen Stappen Totalen per stap 1 database-ontwerp

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2001 2002 28 000 VIII Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII) voor

Nadere informatie

Project Portfolio Management Altijd en overal inzicht PMO

Project Portfolio Management Altijd en overal inzicht PMO Project Portfolio Management Altijd en overal inzicht PMO Een eenvoudige en toegankelijke oplossing Thinking Portfolio is een snel te implementeren software applicatie. Een krachtig web-based hulpmiddel

Nadere informatie

Meerjarenperspectief 2011-2014. Categorie 3-bezuinigingsopties

Meerjarenperspectief 2011-2014. Categorie 3-bezuinigingsopties Meerjarenperspectief -2014 Categorie 3-bezuinigingsopties Afdeling Informatievoorziening Fcl / Ecl 5.203.01.03 netwerk, hardware en software Opdracht 1. Er moet duidelijkheid bestaan over de actuele exploitatie

Nadere informatie

Regeling extra ict-vergoeding basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs

Regeling extra ict-vergoeding basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs Regeling extra ict-vergoeding basisonderwijs en (voortgezet) speciaal onderwijs Soort document Algemeen verbindend voorschrift Datum 30 oktober 2000 Kenmerk PO/PJ-2000-37542 Datum inwerkingtreding zie

Nadere informatie

Marktontwikkelingen PO en VO

Marktontwikkelingen PO en VO Rapportage Marktontwikkelingen in het primair en voortgezet onderwijs In opdracht van: Contactpersonen: CPS Marcel Koning Juni 2012 DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven drs. Brigitte Mors dr.

Nadere informatie

Inhuur in de Kempen. Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden. Onderzoeksaanpak

Inhuur in de Kempen. Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden. Onderzoeksaanpak Inhuur in de Kempen Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden Onderzoeksaanpak Rekenkamercommissie Kempengemeenten 21 april 2014 1. Achtergrond en aanleiding In gemeentelijke organisaties met een omvang als

Nadere informatie

Cloud services: aantrekkelijk, maar implementeer zorgvuldig

Cloud services: aantrekkelijk, maar implementeer zorgvuldig Cloud services: aantrekkelijk, maar implementeer zorgvuldig Auteur: Miranda van Elswijk en Jan-Willem van Elk Dit artikel is verschenen in COS, mei 2011 Cloud services worden steeds meer gebruikelijk.

Nadere informatie

刀䄀倀倀伀刀吀䄀䜀䔀䔀䐀唀䌀䠀䔀䌀䬀匀䌀䠀伀伀䰀 簀䨀

刀䄀倀倀伀刀吀䄀䜀䔀䔀䐀唀䌀䠀䔀䌀䬀匀䌀䠀伀伀䰀 簀䨀 䔀䐀唀䌀䠀䔀䌀䬀倀刀䤀 䴀䄀䤀 刀伀一䐀䔀刀圀䤀 䨀匀 刀䄀倀倀伀刀吀䄀䜀䔀䔀䐀唀䌀䠀䔀䌀䬀匀䌀䠀伀伀䰀 簀䨀 䄀一唀䄀刀䤀 㘀 LET OP! Dit is een voorbeeldrapportage van de primair onderwijs versie van de EduCheck waarin slechts enkele pagina s zijn opgenomen. De

Nadere informatie

Business case Digikoppeling

Business case Digikoppeling Business case Digikoppeling Versie 1.0 Datum 02/06/2014 Status Definitief Van toepassing op Digikoppeling versies: 1.0, 1.1, 2.0, 3.0 Colofon Logius Servicecentrum: Postbus 96810 2509 JE Den Haag t. 0900

Nadere informatie

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2010

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2010 IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2010 Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 offertebureau@mxi.nl www.mxi.nl Inhoudsopgave 1 Stijging van ICT-kosten per medewerker 3 2 De uitkomsten van de ICT-benchmark

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 35803 20 december 2013 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 12 december 2013, nr. FEZ/579396

Nadere informatie

Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie IMPRESSIE BENCHMARK MEDISCHE TECHNOLOGIE 2014

Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie IMPRESSIE BENCHMARK MEDISCHE TECHNOLOGIE 2014 Inzicht door benchmarking van kosten en kwaliteit van medische technologie IMPRESSIE BENCHMARK MEDISCHE TECHNOLOGIE 2014 Sparrenheuvel 32, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 info@mxi.nl www.mxi.nl Versie 00-01

Nadere informatie

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011

IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011 IMPRESSIE ICT BENCHMARK GEMEENTEN 2011 Sparrenheuvel, 3708 JE Zeist (030) 2 270 500 offertebureau@mxi.nl www.mxi.nl Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Zevende ronde ICT Benchmark Gemeenten 2011 3 1.2 Waarom

Nadere informatie

Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen

Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen Onderzoeksrapport Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen Trends en ontwikkelingen in het gebruik van Business Intelligence en het toepassen van managementinformatie binnen

Nadere informatie

Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen

Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen Onderzoeksrapport Managementinformatie bij gemeenten: er is nog veel winst te behalen Trends en ontwikkelingen in het gebruik van Business Intelligence en het toepassen van managementinformatie binnen

Nadere informatie

Onderzoek Inkoop en aanbestedingen Onderzoeksopzet. Rekenkamercommissie De Wolden September 2016 Status: definitief Versie: 1.0

Onderzoek Inkoop en aanbestedingen Onderzoeksopzet. Rekenkamercommissie De Wolden September 2016 Status: definitief Versie: 1.0 Onderzoek Inkoop en aanbestedingen Onderzoeksopzet Rekenkamercommissie De Wolden September 2016 Status: definitief Versie: 1.0 Rekenkamercommissie De Wolden 1 A. Wat willen wij bereiken? 1. Aanleiding

Nadere informatie

Efficiency Monitor Onderwijsondersteunende diensten primair onderwijs De Anculus organisatiescan

Efficiency Monitor Onderwijsondersteunende diensten primair onderwijs De Anculus organisatiescan 1 Efficiency Monitor Onderwijsondersteunende diensten primair onderwijs De Anculus organisatiescan Anculus b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen

Nadere informatie

Integraal Kostenmodel voor het voeren van digitale dossiers in de JGZ

Integraal Kostenmodel voor het voeren van digitale dossiers in de JGZ Integraal Kostenmodel voor het voeren van digitale dossiers in de JGZ Voorwoord Deze handreiking behoort tot de reeks handreikingen die worden samengesteld ten behoeve van de verwerving en implementatie

Nadere informatie

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DE EUROPASCHOOL

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DE EUROPASCHOOL RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DE EUROPASCHOOL School : de Europaschool Plaats : Hengelo (Ov) BRIN-nummer : 23RX Onderzoeksnummer : 89955 Datum schoolbezoek : 18 december 2006 Datum vaststelling : 14 maart

Nadere informatie

ict-infrastructuur Eisen aan een toekomstvaste Formuleer functionele ict-wensen van bestuur en scholen met deze checklist!

ict-infrastructuur Eisen aan een toekomstvaste Formuleer functionele ict-wensen van bestuur en scholen met deze checklist! Eisen aan een toekomstvaste ict-infrastructuur Formuleer functionele ict-wensen van bestuur en scholen met deze checklist! Heb je tips, aanvullingen of ervaringen binnen jouw bestuur? Laat het weten op

Nadere informatie

Werkdruk in het onderwijs

Werkdruk in het onderwijs Rapportage Werkdruk in het primair en voortgezet onderwijs DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven dr. Eric Elphick drs. Liesbeth van der Woud Maart 2012 tel: 030-2631080 fax: 030-2616944 email:

Nadere informatie

Format innovatie- en investeringsplan onderwijs en ict

Format innovatie- en investeringsplan onderwijs en ict Format innovatie- en investeringsplan onderwijs en ict 0. Inleiding 0.1. Inleiding Ict is een niet meer weg te denken factor in het Nederlandse primair onderwijs. Scholen maken in toenemende mate gebruik

Nadere informatie

Vier in Balans-tool. Teamrapportage

Vier in Balans-tool. Teamrapportage Vier in Balans-tool Teamrapportage 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model. Dit model vat samen wat er uit wetenschappelijk onderzoek bekend is over succesvolle invoering en gebruik

Nadere informatie

PC/KD -project: Resultaten op basis van de bevraging 2002-2003 1. Samenvatting. Geraldine Clarebout Jan Elen

PC/KD -project: Resultaten op basis van de bevraging 2002-2003 1. Samenvatting. Geraldine Clarebout Jan Elen CENTRUM VOOR INSTRUCTIEPSYCHOLOGIE EN -TECHNOLOGIE KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN VESALIUSSTRAAT 2 B-3 LEUVEN PC/KD -project: Resultaten op basis van de bevraging 22-23 1 Samenvatting Geraldine Clarebout

Nadere informatie

Impressie ICT Benchmark BVE 2010 Vergelijken en leren door benchmarking van ICT-kosten

Impressie ICT Benchmark BVE 2010 Vergelijken en leren door benchmarking van ICT-kosten Impressie ICT Benchmark BVE 2010 Vergelijken en leren door benchmarking van ICT-kosten Impressie ICT Benchmark BVE 2010 Vergelijken en leren door benchmarking van ICT-kosten Deze impressie is geschreven

Nadere informatie

Vier in balans-monitor 2017: de hoofdlijn. 28 juni 2017

Vier in balans-monitor 2017: de hoofdlijn. 28 juni 2017 Vier in balans-monitor 2017: de hoofdlijn 28 juni 2017 Inleiding Vier in balans-monitor 2017 Hoe is het gesteld met de inzet van ict in het onderwijs? Kennisnet vraagt scholen hiernaar en bundelt de resultaten

Nadere informatie

ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT

ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT Utrecht, maart 2008 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding en probleemstelling 5 2 Resultaten basisonderwijs 7 2.1 Representativiteit

Nadere informatie

Jaarverslag Zorg 2013: Individuele voorzieningen Wmo 2013

Jaarverslag Zorg 2013: Individuele voorzieningen Wmo 2013 Jaarverslag Zorg 2013: Individuele voorzieningen Wmo 2013 ALGEMEEN De individuele voorzieningen Wmo betreffen vervoersvoorzieningen, rolstoelen, woonvoorzieningen en hulp bij het huishouden. Onderstaand

Nadere informatie

Vier in Balans-tool. Rapportage Teamlid

Vier in Balans-tool. Rapportage Teamlid Vier in Balans-tool Rapportage Teamlid 1 Inleiding Deze tool is gebaseerd op het Vier in Balans-model en is aangevuld met elementen uit Didactiek en Leiderschap in Balans. Dit model vat samen wat er uit

Nadere informatie

Een brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting

Een brede kijk op onderwijskwaliteit Samenvatting Een brede kijk op onderwijskwaliteit E e n o n d e r z o e k n a a r p e r c e p t i e s o p o n d e r w i j s k w a l i t e i t b i n n e n S t i c h t i n g U N 1 E K Samenvatting Hester Hill-Veen, Erasmus

Nadere informatie

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg

Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Gemeente Aalburg Rapportage cliëntervaringsonderzoek WMO Versie 1.0.0 Drs. J.J. Laninga juni 2017 www.triqs.nl Voorwoord Met genoegen bieden wij u hierbij de rapportage aan over het uitgevoerde cliëntervaringsonderzoek

Nadere informatie

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK OBS DE MEANDER

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK OBS DE MEANDER RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK OBS DE MEANDER School : OBS De Meander Plaats : Delfgauw BRIN-nummer : 28CZ Onderzoeksnummer : 90721 Datum schoolbezoek : 16 januari 2007 Datum vaststelling : 7 mei 2007 INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

ICT beleidsplan. Schooljaar 2015-2018. OBS de Pijlstaart

ICT beleidsplan. Schooljaar 2015-2018. OBS de Pijlstaart ICT beleidsplan OBS De Pijlstaart Schooljaar 2015-2018 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding blz. 3 2. Leerdoelen leerlingen blz. 4 en 5 3. Management en organisatie blz. 6 4. Deskundigheid en professionalisering

Nadere informatie

4. Zelf ervaren te werken met het schooljaarplan 5. Vragen en mogelijkheden de producten in te kijken

4. Zelf ervaren te werken met het schooljaarplan 5. Vragen en mogelijkheden de producten in te kijken Kwaliteit in Beweging Stichting Op Kop Agenda 1. Introductie 2. Kwaliteit in Beweging 3. Invoering van de methodiek en ervaringen binnen Stichting Op Kop 4. Zelf ervaren te werken met het schooljaarplan

Nadere informatie

Resultaten EAM Barometer 2010

Resultaten EAM Barometer 2010 1 van 14 Resultaten EAM Barometer 2010 Beschikt Onderhoudend Nederland over een onderhoudsbesturingssysteem? Onderdeel Opgenomen Toelichting Rappotage resultaten onderzoek Individuele resultaten deelnemer

Nadere informatie

Leermiddelenmonitor 13/14

Leermiddelenmonitor 13/14 13/14 Beleid, gebruik, digitalisering en ontwikkeling van leermiddelen SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling n- en same e is e v a g. Deze uit n de publicatie a v g in vatt Leraar en schoolleider

Nadere informatie

Wat is de cloud? Cloud computing Cloud

Wat is de cloud? Cloud computing Cloud The Cloud Agenda Wat is de cloud? Ontwikkelingen en trends in de markt Bedrijfsstrategie Voordelen en vraagtekens Werken in de cloud: Hoe? Veiligheid & privacy Toepasbaarheid in breder verband Demo Borrel

Nadere informatie

ICT-plan. o.b.s de Wezeboom Oosteinde ICT plan obs de Wezeboom Versie:

ICT-plan. o.b.s de Wezeboom Oosteinde ICT plan obs de Wezeboom Versie: ICT-plan o.b.s de Wezeboom Oosteinde ICT plan obs de Wezeboom Versie: 06-10-2016 1 Inleiding ICT neemt een steeds belangrijkere plaats in de huidige samenleving in. Het onderwijs kan bij deze ontwikkeling

Nadere informatie

Deel 2: Resultaten MICTIVO 2012

Deel 2: Resultaten MICTIVO 2012 Deel 2: Resultaten MICTIVO 2012 Hoofdstuk IV. Resultaten basisonderwijs Hoofdstuk V. Resultaten secundair onderwijs Hoofdstuk VI. Resultaten basiseducatie 151 303 459 IV Resultaten basisonderwijs 1. Achtergrondkenmerken...

Nadere informatie

het project "Informatie- en communicatietechnologie (ICT) in het onderwijs" in 2002

het project Informatie- en communicatietechnologie (ICT) in het onderwijs in 2002 Accountantsdienst OCenW Servicegroep Cultuur en Apparaatskosten Bredewater 8 Postadres Postbus 25000 2700 LZ Zoetermeer Telefoon (079) 323 31 55 Telefax (079) 323 39 20 Rapport over het project "Informatie-

Nadere informatie

Students Voices (verkorte versie)

Students Voices (verkorte versie) Lectoraat elearning Students Voices (verkorte versie) Onderzoek naar de verwachtingen en de ervaringen van studenten, leerlingen en jonge, startende leraren met betrekking tot het leren met ICT in het

Nadere informatie

Hoftoren of hofmeester?

Hoftoren of hofmeester? Hoftoren of hofmeester? Negatieve beeldvorming over bureaucratisering in het katholiek primair onderwijs Rapport nr. 533 mei 2005 drs. Joris Kregting KASKI onderzoek en advies over religie en samenleving

Nadere informatie

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak

Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak Duurzaamheid van werk binnen de banenafspraak - 2017 Analyse op basis van het doelgroepregister en de polisadministratie 1 Inhoud Inleiding... 3 1: Werkzaam zijn en blijven... 4 1a: Werkzaam zijn en blijven

Nadere informatie

OBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014

OBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014 OBS A.M.G. Schmidt 7 februari 2014 Managementrapportage Scholengemeenschap Veluwezoom wil periodiek meten hoe de tevredenheid is onder haar belangrijkste doelgroepen: leerlingen, ouders, leerkrachten en

Nadere informatie

Inhoudsopgave: 1. Inleiding 3. 2. Reductiedoelstellingen 4 2.1 Algemeen 2.2 Per scope

Inhoudsopgave: 1. Inleiding 3. 2. Reductiedoelstellingen 4 2.1 Algemeen 2.2 Per scope Energie management actieplan Conform 3.B.2 Op basis van de internationale norm ISO 50001 4.4.3, 4.4.4, 4.4.5, 4.4.6, 4.6.1 en 4.6.4 CO 2 -prestatieladder Niveau 3 Auteur(s): F. Reijm () A.T. Zweers (A.T.

Nadere informatie

- 1 - De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,

- 1 - De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, - 1 - Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 3 augustus 2012, nr. JOZ/378065, houdende regels voor het verstrekken van aanvullende bekostiging ten behoeve van het stimuleren

Nadere informatie

Unicoz Onderwijsgroep ICT Beleidskader

Unicoz Onderwijsgroep ICT Beleidskader Unicoz Onderwijsgroep ICT Beleidskader In opdracht van: Unicoz Stuurgroep ICT Opsteller: Peter de Haas Datum: 14-10- 2015 Versie : 1.2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Voorgestelde beleidskaders ICT...

Nadere informatie

MANAGEMENTRAPPORTAGE Periode van januari t/m augustus 2016

MANAGEMENTRAPPORTAGE Periode van januari t/m augustus 2016 MANAGEMENTRAPPORTAGE Periode van januari t/m augustus 2016 Mevrouw K. Punter Planning en Control Onderwijsbureau Meppel Mevrouw R. Vrolijk Coördinator SWV Meppel, 29 september 2016 Industrieweg 15-20 Postbus

Nadere informatie

VII MICTIVO 1 versus MICTIVO 2

VII MICTIVO 1 versus MICTIVO 2 VII MICTIVO 1 versus MICTIVO 2 1. Inleiding... 524 2. Basisonderwijs... 526 2.1. Evoluties in de infrastructuur... 526 2.2. Evoluties in andere indicatoren... 533 3. Secundair onderwijs... 549 3.1. Evoluties

Nadere informatie

Beleidsnotitie ICT Onderwijsteam: Datum vaststelling: Versie:

Beleidsnotitie ICT Onderwijsteam: Datum vaststelling: Versie: Beleidsnotitie ICT 2018-2022 Onderwijsteam: Datum vaststelling: Versie: 1. Vier in Balans 2. Visie 3. Inhouden en toepassingen 4. Infrastructuur 5. Vaardigheden en deskundigheid 6. Bovenschools beleid

Nadere informatie

Dragon1 EA Tool. Business case webbased EA tool. Een webbased EA tool geschikt voor elke architectuurmethode!

Dragon1 EA Tool. Business case webbased EA tool. Een webbased EA tool geschikt voor elke architectuurmethode! Dragon1 EA Tool Business case webbased EA tool Een webbased EA tool geschikt voor elke architectuurmethode! uw organisatie, datum, versie #.#, documentstatus eigenaar/budgetverantwoordelijke: Kies op deze

Nadere informatie

Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007

Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007 Afdeling Onderwijs Team Monitoring & Bedrijfsvoering Basisschooladviezen en etniciteit Onderzoeksverslag, 29 januari 2007 Verwijderd: Bassischooladv iezen Vraagstelling Dit onderzoek is uitgevoerd om antwoord

Nadere informatie

Portfoliomanagement software van Thinking Portfolio

Portfoliomanagement software van Thinking Portfolio Portfoliomanagement software van Thinking Portfolio Eenvoudig in gebruik Snelle implementatie Betrouwbaar in de cloud Vast maandbedrag Onbeperkt aantal gebruikers PMO Portfoliomanagement Programma s en

Nadere informatie

HANDREIKING REGIONAAL SPREIDINGSPLAN TOEKOMSTBESTENDIG ONDERWIJS

HANDREIKING REGIONAAL SPREIDINGSPLAN TOEKOMSTBESTENDIG ONDERWIJS HANDREIKING REGIONAAL SPREIDINGSPLAN TOEKOMSTBESTENDIG ONDERWIJS ASSEN // NOVEMBER 2016 1. INLEIDING STAND VAN ZAKEN PROCESBEGELEIDING LEERLINGENDALING Sinds het voorjaar van 2015 zijn er in Drenthe twee

Nadere informatie

Gesprek voeren met degene in de vestiging die verantwoordelijk is voor ICT zaken.

Gesprek voeren met degene in de vestiging die verantwoordelijk is voor ICT zaken. ICT Monitor 2014 Introductie: Gesprek voeren met degene in de vestiging die verantwoordelijk is voor ICT zaken. Goede morgen/middag, U spreekt met van 24Interactive Smart Services. We zijn momenteel bezig

Nadere informatie

Wat motiveert u in uw werk?

Wat motiveert u in uw werk? Wat motiveert u in uw werk? Begin dit jaar heeft u kunnen deelnemen aan een online onderzoek naar de motivatie en werktevredenheid van actuarieel geschoolden. In dit artikel worden de resultaten aan u

Nadere informatie

Het implementatieen investeringsplan

Het implementatieen investeringsplan Het implementatieen investeringsplan Dit format is ontwikkeld door de PO-Raad en Kennisnet. Samen werken wij aan Slimmer leren met ICT. Zodat scholen ICT op hun eigen manier makkelijk kunnen inzetten voor

Nadere informatie

6 Zeven jaar ICT Benchmark Woningcorporaties

6 Zeven jaar ICT Benchmark Woningcorporaties 6 Zeven jaar ICT Benchmark Woningcorporaties Een aanzet tot trendanalyse Ies van Rij en Patrick van Eekeren In 2008 is voor de zevende keer de jaarlijkse ICT Benchmark Woningcorporaties (wtco) uitgevoerd.

Nadere informatie

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE MULDERSHOF

RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE MULDERSHOF RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK BASISSCHOOL DE MULDERSHOF School : Basisschool De Muldershof Plaats : Beek en Donk BRIN-nummer : 11EF Onderzoeksnummer : 80379 Datum schoolbezoek : 14 november 2006 Datum vaststelling

Nadere informatie

Wij stellen de volgende data voor de oplevering van de planning en controlproducten 2010:

Wij stellen de volgende data voor de oplevering van de planning en controlproducten 2010: Planning en controlcyclus 2010 Samenvatting In dit voorstel is de planning opgenomen van de planning- en controlproducten 2010: de jaarrekening 2009, de voorjaarsnota 2010, de kadernota 2011, de programmabegroting

Nadere informatie

Primair Onderwijs Onze referentie

Primair Onderwijs Onze referentie >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 AE DEN HAAG.. Primair Onderwijs IPC 2400 Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ

Nadere informatie

Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2012

Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2012 Rapportage beoordelen en incidenteel belonen 2012 Oktober 2013 Samenvatting Provinciebreed wordt er in 2012 met 91% van de medewerkers een planningsgesprek gevoerd, met 81% een voortgangsgesprek en met

Nadere informatie

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B. 5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2016 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2016 t/m december 2016 Revisie 1.0 Datum

Nadere informatie

Managementsysteem voor Informatiebeveiliging Publiceerbaar Informatiebeveiligingsbeleid KW1C

Managementsysteem voor Informatiebeveiliging Publiceerbaar Informatiebeveiligingsbeleid KW1C Managementsysteem voor Informatiebeveiliging Publiceerbaar Informatiebeveiligingsbeleid KW1C Versie 01, februari 2017 Pagina 1 van 5 A.1 Opdrachtverstrekking Dit informatiebeveiligingsbeleid wordt in opdracht

Nadere informatie

Rapportage onderzoek BtoB adressen vergelijker

Rapportage onderzoek BtoB adressen vergelijker Rapportage onderzoek BtoB adressen vergelijker Mystery shopping- onderzoek Periode augustus/september 2013 Dé specialist in klantonderzoek DocumenFnformaFe Auteur Type document Datum Versie Document eigenaar

Nadere informatie

Onderstaand treft u de balans aan per 31 december 2014. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans.

Onderstaand treft u de balans aan per 31 december 2014. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. FINANCIEEL BELEID Financiële positie op balansdatum Onderstaand treft u de balans aan per 31 december 2014. Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. Activa

Nadere informatie

QL-ICT denkt met u mee, adviseert en inspireert

QL-ICT denkt met u mee, adviseert en inspireert QL-ICT denkt met u mee, adviseert en inspireert Haalt u het maximale uit uw onderwijs? Voor QL-ICT is ICT een middel om uw onderwijs continu te verbeteren. Dat is hoe wij het zien. Daarom is QL-ICT uw

Nadere informatie

Resultaten 2 e Cloud Computing onderzoek in Nederland. Alfred de Jong Principal Consultant Manager Architectuur & Innovatie Practice

Resultaten 2 e Cloud Computing onderzoek in Nederland. Alfred de Jong Principal Consultant Manager Architectuur & Innovatie Practice Resultaten 2 e Cloud Computing onderzoek in Nederland Alfred de Jong Principal Consultant Manager Architectuur & Innovatie Practice De thema voor deze presentatie: Onderzoeksresultaten betreffende het

Nadere informatie

Rapport. F1182 maart 2008 Bestemd voor: Kennisnet. Political & Social

Rapport. F1182 maart 2008 Bestemd voor: Kennisnet. Political & Social Grote Bickersstraat 74 1013 KS Amsterdam Postbus 247 1000 AE Amsterdam t 020 522 54 44 f 020 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Rapport Meer materiaal en meer kennis over

Nadere informatie

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B.

5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2. Conform Co₂-prestatieladder B.1 met 2.A A A B. 5.B.1_1 Voortgangsrapportage Review Co₂-emissies 2015 H1 + H2 Conform Co₂-prestatieladder 3.0 Verantwoording Titel Voortgangsrapportage CO₂-emissies Periode Januari 2015 t/m december 2015 Revisie 1.0 Datum

Nadere informatie

PROJECT INITIATION DOCUMENT

PROJECT INITIATION DOCUMENT PROJECT INITIATION DOCUMENT Versie: Datum: x.x dd-mm-jj DOCUMENTATIE Versie Naam opdrachtgever Naam opsteller Datum: dd-mm-jj Voor akkoord: Datum:. INHOUDSOPGAVE 1. Managementsamenvatting

Nadere informatie

Proeftuinplan: Meten is weten!

Proeftuinplan: Meten is weten! Proeftuinplan: Meten is weten! Toetsen: hoog, laag, vooraf, achteraf? Werkt het nu wel? Middels een wetenschappelijk onderzoek willen we onderzoeken wat de effecten zijn van het verhogen cq. verlagen van

Nadere informatie

Raadsvoorstel. : Informatie Communicatie Technologie (ICT)-raad. Voorstel:

Raadsvoorstel. : Informatie Communicatie Technologie (ICT)-raad. Voorstel: Raadsvoorstel Vergadering : 1 maart 2006 Nummer : Raad 2006/021 Datum voorstel : 1 februari 2006 Primaathouder Onderwerp : Jack 't Lam 078 69 21 318 jack.t.lam@alblasserdam.nl : Informatie Communicatie

Nadere informatie

Individuele rapportage bedrijfsvergelijkend onderzoek Cedris 2013

Individuele rapportage bedrijfsvergelijkend onderzoek Cedris 2013 Rapport WEDEO Inleiding In de rapportage die nu voor u ligt is worden de resultaten getoond van de gegevens die u, samen met de andere deelnemers aan de benchmark, heeft aangeleverd. De gegevens zijn omgezet

Nadere informatie

Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale basisschool 0 Ja O

Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale basisschool 0 Ja O Volledige naam van het instrument De Zorgmeter Afkorting Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor ook geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Financieel Model Financieel rekenmodel. juni 2006, versie 2

Gebruikershandleiding Financieel Model Financieel rekenmodel. juni 2006, versie 2 Gebruikershandleiding Financieel Model Financieel rekenmodel juni 2006, versie 2 Colofon Auteur(s) Drs J.M. van Os Deloitte Consultancy B.V. www.deloitte.nl Vormgeving Besides Purple Druk Quantes 06-565A

Nadere informatie