WORKSHOP Aandacht voor de psychopathologie van de dader met het oog op de preventie van verder slachtofferschap

Transcriptie

1 WORKSHOP Aandacht voor de psychopathologie van de dader met het oog op de preventie van verder slachtofferschap TREFDAG LEUVEN MODERATOR EN HCA DIENSTEN Donderdag Prof. dr. Lieve Dams Forensisch Psychiater 1

2 BEMIDDELING Mogelijke vorm van conflictherstel naar aanleiding van de feiten Beide partijen dienen bereid te zijn Directe bemiddeling Evenwaardige partners De bemiddelaar bewaakt en coördineert het proces 2

3 CENTRAL ROLE OF THE MEDIATOR OFFENDER THERAPIST VICTIM Mediator THERAPIST OFFENDER VICTIM 3

4 INITIELE VERHOUDING ACTOREN IN HET BEMIDDELINGSVELD BEMIDDELAAR Dader Slachtoffer 4

5 DOEL VAN DE BEMIDDELING BEMIDDELAAR Dader Slachtoffer 5

6 Minder- en meerderjarige DADER EN/OF SLACHTOFFER Geen Stoornis Mentaal zwakke Psychiatrische probleem 6

7 POSITIEVE WERKALLIANTIE 7

8 ROL VAN DE BEMIDDELAAR Gedrag HERKENNEN (observeren) INSPELEN op gedrag (interfereren) BENOEMEN van gedrag (Bij angst/bedreigend gedrag: en AFRONDEN indien nodig) en kwetsbaarheden CONCIPIEREN Vermijd VAKJARGON Vermijd DIAGNOSTISCHE TAAL BEMIDDELING GAAT OM DE INTERACTIE 8

9 INSPELEN OP GEDRAG FOTO THE ART.NL 9

10 INSPELEN OP GEDRAG FOTO THE ART.NL 10

11 WORKING TOOLS bij Bemiddeling bij START Geen resultaatsverbintenis! Een gemeenschappelijke code om te communiceren Kennis van de potentiële psychopathologie van slachtoffer en dader Kennis van de intelligentie van slachtoffer en dader Kennis van de emotionele draagkracht van slachtoffer en dader Motivatie Duidelijke en authentieke vragen Adaptieve schuld 11

12 Adaptive guilt De dader kan door het tonen van authentieke schuldgevoelens, de beschadigde relatie met het slachtoffer herstellen In verschillende fases Bewustwording van zijn/haar schuld Empathie tonen Kijken door de ogen van het slachtoffer 12

13 Emotionele en fysieke draagkracht van het slachtoffer en de dader Intelligentie Context Persoonlijkheidskenmerken Leeftijd Hersenschade Fysieke restletsels Type van delict 13

14 Absolute contra-indicatie Psychopathie (niet meer in DSM) Intellectuele beperking (T-IQ < 60 à 65) Dementie Psychotische problemen NAH Aangeboren hersenletsel Doel = strafvermindering Geen oprechte schuld en schaamte Haat- en wraakgevoelens 14

15 TIJDELIJKE CONTRAINDICATIE ASS Persoonlijkheidsstoornissen, uitgezonderd psychopathische persoonlijkheidsstoornis Depressie Gestabiliseerde psychotische stoornis Gilles de la Tourette NAH AHA PTSS Afwezigheid van ziekte-inzicht Taal Gebrek aan motivatie Dreigend gevaar 15

16 HERKENNEN van DREIGEND GEVAAR Intuïtie Non-verbaal gedrag: - onrustiger / - nemen meer ruimte in / komen dichterbij Verbaal gedrag: - inhoud / -snelheid/ - toonhoogte Projecteren Wedervragen stellen 16

17 OMGAAN met DREIGEND GEVAAR ANGST/ BEDREIGING/MANIPULATIE/SPOT/FAKEN Ken je eigen grenzen van draagkracht Benoem het bedreigend gedrag/situatie Benoem wat jouw regels/grenzen zijn: als u zo met mij/de andere omgaat dan Toon nooit angst Blijf alert Blijf respect tonen Blijf empathisch 17

18 ASS en Aanverwante stoornissen Seks = Mechanisch of aangeleerde gedrag Stereotype gedrag Planmatig Don t feel but do Lichaamstaal begrijpen ze anders Code in taal Je zegt niet nee, dus is het ja Gefixeerd op borsten 18

19 OMGAAN MET INTELLECTUELE BEPERKING IQ in gehele context beoordelen/bekijken Niet elke intellectuele beperking is hetzelfde Is de beoordeling correct gebeurd Welke test werd gebruikt Scholing Professionele activiteiten Opletten met NLD ers 19

20 IQ-SCORES: BEMIDDELING? HOOGBEGAAFD > 130 BEGAAFD BOVENGEMIDDELD BEGAAFD GEMIDDELDBEGAAFD BENEDENGEMIDDELD BEGAAFD LAAGBEGAAFD-MOEILIJK LEREND LICHTE ZWAKZINNINGHEID ERNSTIGE ZWAKZINNIGHEID DIEPE ZWAKZINNIGHEID < 20 ZWAKBEGAAFD (BSO) VERSTANDELIJKE HANDICAP (BUSO) < 70 20

21 OMGAAN MET EMOTIES Angst, woede, vreugde, verlegenheid Geef authentieke emoties (ingeperkte) ruimte Stop bemiddelingsgesprek bij faking Emotioneel overreageren: nog niet toe aan bemiddeling Bescherm het slachtoffer Opletten HSP 21

22 OMGAAN MET ONVERWACHTE SITUATIE Niets is 100% voorspelbaar Oefen enkele standaardzinnen Blijf empathisch maar duidelijk: Ik begrijp uw mening, maar sta me toe dat ik hier anders over denk Niet ingaan op insinuatie Niet ingaan op overdracht Geen tegenoverdracht Deel met een ancien/collega/deskundige Beperken door goede voorbereiding Rollenspel Oefening baart kunst 22

23 NO POINT TO RETURN CLIMAX PRECLIMAX PRIKKELS ALARMFASE! Negatieve emoties NO POINT TO RETURN POSTCLIMAX 23

24 CASUSSEN POGING LEVENSDELICT PSYCHOTICUS ZEDENDELINQUENT ONDER INVLOED VAN DRUGS- ALCOHOL-SEDATIVA STALKER 24