Wie start er met dialyse? Vlaamse Nefrologie dag. Johan De Meester Commissie Registratie, NBVN

Transcriptie

1 Wie start er met dialyse? Vlaamse Nefrologie dag Johan De Meester Commissie Registratie, NBVN

2 You already know so much that I don t know where to begin

3

4 Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse - predialyse Karakteristieken Leeftijd & geslacht Nierziekte Keuze nierfunctie vervangende therapie Geografie Comorbiditeit Toegangsweg bij de start Woonsituatie bij de start Verplaatsing naar de dialyse inhoud Wie start er met dialyse? Vlaanderen Voorspelling Instroom Prognose Prolonging life or prolonging dying Living a life or living an illness Planning a good death

5 NBVN 2011 dialyse : prevalentie & jaarlijkse totale instroom evolutie over de tijd Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

6 egfr Herstel naar dialyse onafhankelijkheid dialyse nood Peritoneaal dialyse Overlijden Transplantatie Hemodialyse predialyse Overlijden Conservatief verder zonder dialyse Transplantatie voor start dialyse Overlijden Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

7 acuut nierlijden dialyse herstel nierfunctie dialyse-onafhankelijkheid overlijden chronische dialyse > 6 weken dialyse Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

8 patiënten/dag 100% 90% % 70% % 50% % 35% 36% 41% 43% 40% 30% % 10% % Acute hemodialyse - H Extrarenale zuivering - H % "continue" acute dialyse behandelingen in België, type van behandeling, Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

9 Acute kidney injury / acute renal failure due to sepsis C 9 14 Acute kidney injury due to circulatory failure C 13 9 Acute kidney injury C 13 6 Acute cortical necrosis R 6 6 Acute kidney injury / acute renal failure due to nephrotoxicity C 4 5 Acute kidney injury due to hypovolaemia C 1 5 Acute kidney injury due to rhabdomyolysis C 1 1 Totaal acuut nierfalen ( > 6 weken ) Totaal aantal nieuwe dialysepatiënten % instroom acuut nierfalen 3.9% 3.8% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

10 chronisch nierlijden (pre-dialyse) conservatief dialyse transplantatie overlijden Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

11 CKD-V klaring < N= CKD-IIIB klaring CKD-IV klaring N= N= pre dialyse in dialyse overleden lost to follow up pre dialyse in dialyse overleden lost to follow up pre dialyse in dialyse overleden lost to follow up Toekomst van de patiënt met chronisch nierlijden, per nierfunctie niveau Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

12 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ADPKD type 1 DM type 2 DM CGN+b CGN b vasculair andere onbekend N= lost to follow up in dialyse noncv_dood CV_dood predialyse Toekomst patiënten met klaring 15 à 29 ml/min/1,73m 2, na 1,5 jaar follow-up onderliggende nierziekte Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

13 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% All lost to follow up in dialyse noncv_dood CV_dood predialyse N= Toekomst patiënten met klaring 15 à 29 ml/min/1,73m 2, na 1,5 jaar follow-up leeftijdscategorie bij aanvang Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

14 3% 12% 6% 22% 72% 9% 40% 15% 17% 58% 25% 69% 28% 20% 46% 63% 86% 41% 6% 24% % nefro poli AVfistel > 15 ml/min /1,73m 2 AKI Trajectories of Kidney Function Decline in the 2 Years Before Initiation of Long-term Dialysis Ann M. O Hare et al. Am J Kidney Dis. 2012;59(4): Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

15 Ook instroom op de dialyse Transplantaat falen Vroeg na transplantatie Laat na transplantatie (10+) Immigratie Vanuit Wallonië Vanuit buitenland Armeense invasie Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

16 Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse - predialyse Karakteristieken Leeftijd & geslacht Nierziekte Keuze nierfunctie vervangende therapie Geografie Comorbiditeit Toegangsweg bij de start Woonsituatie bij de start Verplaatsing naar de dialyse inhoud Wie start er met dialyse? Vlaanderen Voorspelling Instroom Prognose Prolonging life or prolonging dying Living a life or living an illness Planning a good death

17 NBVN 2011 dialyse instroom - verdeling volgens leeftijdscategorie evolutie over de tijd % % 80% % % 50% % % 20% % <25 0 0% Leeftijd % 33% 35% 38% % 30% 27% 24% % 24% 23% 22% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

18 NBVN 2011 dialyse instroom - per inwoners in de leeftijdscategorie bij de start van het kalenderjaar - evolutie over de tijd ,2 12,7 13,7 14,7 14,8 16,0 17,3 17,5 18,3 18,4 19,3 18,9 19,2 20,7 19,5 17, totale instroom per inwoners 0 Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

19 NBVN 2011 dialyse instroom - per inwoners - per geslacht bij de start van het kalenderjaar - evolutie over de tijd man vrouw totaal 0 Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

20 NBVN 2011 dialyse instroom - verdeling volgens nierziekte evolutie over de tijd Onbekend Andere Hereditaire nierziekte Tubulo-interstitiële nierziekte Immunologische glomerulaire nierziekte Cardio-Renaal syndroom Ischemische nierziekte T2 DM T1 DM DM % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Nierziekte T2+T1 DM % 24% 23% 21% Ischemische nierziekte % 27% 28% 23% Cardio-Renaal Syndroom % Tubulo-interstitieel % 11% 10% 9% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

21 NBVN 2011 dialyse instroom in 2011 N=1132 verdeling volgens nierziekte en leeftijd 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% Onbekend Andere Hereditaire nierziekte Tubulo-interstitiële nierziekte Immunologische glomerulaire nierziekte Cardio-Renaal syndroom 30% 20% 10% 0% Leeftijd bij start dialyse Ischemische nierziekte Type 2 Diabetes mellitus Type 1 Diabetes mellitus Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

22 NBVN 2011 nierfunctievervangende therapie bij de start van de dialyse Low-Care Dialyse Beschikbaarheid financiële incentive concurrentie organisatie HC centrum beleid HC centrum coöperatieve nacht en/of thuis dialyse Peritoneaal Dialyse Beschikbaarheid financiële incentive concurrentie organisatie HC centrum beleid HC centrum ondersteuning PD firma CAPD of APD Selectie patiënten op basis van medische criteria op basis van transport mogelijkheden op basis van woonplaats op basis van aantal dialyse posten etc. Selectie patiënten keuze van patiënt op basis van medische criteria op basis van woonplaats op basis van toekomstperspectief etc. Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

23 NBVN 2011 dialyse : keuze dialyse therapie - prevalentie status op 1 januari 2012 High Care - hemodialyse 2678; 61% Low Care - nachtdialyse 54; 1% Low Care - hemodialyse 1253; 29% PD - CAPD 136; 3% PD APD 258; 6% Low Care - thuisdialyse 13; <1% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

24 NBVN 2011 dialyse instroom verdeling per provincie, per inwoners evolutie over de tijd Antwerpen West-Vlaanderen Limburg Vlaams Brabant Oost-Vlaanderen België Brussel HSG Henegouwen Luxemburg België Waals Brabant Luik Namen Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

25 NBVN 2011 dialyse instroom verdeling per duur van de nefrologische follow-up voor de start van de dialyse - evolutie over de tijd Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

26 NBVN 2011 dialyse instroom in 2011 N=1132 verwijzing naar nefroloog & aanwezigheid co-morbiditeit tijdstip verwijzing nefroloog co-morbiditeit bij start dialyse < 1 maand 27% ,0% diabetes mellitus 1-6 maand 6-12 maand maand +24 maand 12% ,7% 26,6% 8% 86 20,0% 13% ,0% 40% ,5% kanker perifeer vaatlijden cerebrovasculair vaatlijden ischemisch hartlijden chronisch hartfalen % 10% 20% 30% 40% 50% 60% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

27 NBVN 2012 dialyse instroom in 2011 N=1132 karakteristieken co-morbiditeit, diabetes versus niet-diabetes wel diabetes mellitus ( N=403 ) geen diabetes mellitus ( N=713 ) Kanker 85 en ouder Perifeer vaatlijden jaar Cerebrovasculair lijden Ischemisch hartlijden Chronisch Hartfalen jaar jaar 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

28 Vaattoegang bij start hemodialyse Hoe ouder de patiënt, hoe minder frequent de patiënt een AV-fistel heeft. 25% bij 85+ jaar 50% bij jaar Lagere percentage AV-fistel bij vrouwelijke patiënten bij patiënten met diabetes mellitus Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

29 Woonsituatie bij de start van de dialyse Hoe ouder de patiënt, hoe meer kans om te verblijven in een woon & zorgcentrum (WZC ) 30-40% bij 85+ jaar 15-20% bij 75+ jaar Hogere WZC percentages bij patiënten die diabetes mellitus hebben bij vrouwen in de high care HD centra Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

30 Verplaatsing naar de dialyse Zelfrijdend 21% Taxi-vervoer 72% Liggend vervoer 7% vooral ouder dan 85 jaar verblijvend in WZC zeer beperkte mobiliteit Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

31 Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse - predialyse Karakteristieken Leeftijd & geslacht Nierziekte Keuze nierfunctie vervangende therapie Geografie Comorbiditeit Toegangsweg bij de start Woonsituatie bij de start Verplaatsing naar de dialyse inhoud Wie start er met dialyse? Vlaanderen Voorspelling Instroom Prognose Prolonging life or prolonging dying Living a life or living an illness Planning a good death

32 Voorspelling dialyse instroom Potentiële stijging door toename 65+ jarigen dalende mortaliteit Potentiële afname door beter gezondheidsprofiel pre-emptieve transplantatie politieke beslissingen? maatschappelijke betalingsbereidheid voor QALY euro per dialyse jaar Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

33 Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse - predialyse Karakteristieken Leeftijd & geslacht Nierziekte Keuze nierfunctie vervangende therapie Geografie Comorbiditeit Toegangsweg bij de start Woonsituatie bij de start Verplaatsing naar de dialyse inhoud Wie start er met dialyse? Vlaanderen Voorspelling Instroom Prognose Prolonging life or prolonging dying Living a life or living an illness Planning a good death

34 100 Levensverwachting (jaren) Sterftekans in komende jaar (%) verwachte leeftijd algemeen (levensverwachting (in jaren)) algemeen (sterftekans (%) in het volgende jaar) dialyse (sterftekans (%) in het volgende jaar) Living a Life / Prolonging Life versus Prolonging Dying / Living an illness Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

35 patronen van overlijden Deze 4 verschillende patronen van overlijden zijn terug te vinden, - in de normale bevolking - bij dialyse patiënten - bij patiënten met chronisch nierlijden die niet opteren voor nierfunctie vervangende therapie Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

36 NBVN 2011 wat na start dialyse? overleven transplantatie dood evolutie over de tijd cohorte % 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% tijd (in jaren) na start dialyse 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% cohorte transplantatie cohorte transplantatie cohorte transplantatie cohorte overlijden cohorte overlijden cohorte overlijden cohorte nog in leven aan dialyse cohorte nog in leven aan dialyse cohorte nog in leven aan dialyse Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

37 peritoneaal dialyse : oorzaak van uitstroom NBVN 2012 % Incident Peritoneaal dialyse N= maanden PD transfer naar HD getransplanteerd overleden Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

38 NBVN 2011 prognose bij 85+ jarige bij de start van chronische dialyse evolutie over de tijd 100% 90% 80% %overleving 70% 60% 50% 40% 30% 20% L ( ) L ( ) L ( ) D ( ) D ( ) D ( ) 10% 0% tijd na start dialyse Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

39 NBVN 2011 prognose bij 85+ jarige bij de start van chronische dialyse evolutie over de tijd 100% 90% 80% 100% 90% 80% %overleving 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 70% Prognose aan dialyse 60% in functie van leeftijd = 85+ jaar & diabetes mellitus ( als nierziekte 50% ) (Ja/Nee) %overleving 40% 30% 20% 10% L ( ) L ( ) L ( ) D ( ) D ( ) D ( ) 0% 0% tijd na start dialyse tijd na start dialyse diabetes mellitus versus geen diabetes mellitus Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

40 NBVN 2011 prognose bij jarige bij de start van chronische dialyse - evolutie over de tijd 100% 100% 90% 90% 80% 80% %overleving 70% 60% 50% 40% 30% %overleving 70% 60% 50% 40% 30% L ( ) L ( ) L ( ) T ( ) T ( ) T ( ) D ( ) D ( ) D ( ) 20% 20% 10% 10% 0% tijd na start dialyse diabetes mellitus Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart % tijd na start dialyse versus geen diabetes mellitus 40

41 overlijden als uitstroom Uitstroom Procentuele vermindering van cardiale doodsoorzaken Ongewijzigde bijdrage van plotse dood Lichte toename van infectieuze doodsoorzaken Sterke toename van stop therapie als doodsoorzaak - op vraag van patiënt - agv medische situatie Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

42 NBVN 2012 overlijden na start dialyse N=892 ( jaar 2011 ) oorzaak van overlijden per leeftijdscategorie bij overlijden 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% leeftijd bij overlijden Stop therapie Onbekend Overig Kanker Infectie Cardiovasculair Plotse dood aantal overlijdens per leeftijdscategorie Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

43 75-84 jaar overlijden als uitstroom Uitstroom stop therapie als doodsoorzaak 85+ jaar op alle tijdstippen na de start van dialyse Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

44 Nierziekte traject Acute dialyse Chronische dialyse - predialyse Karakteristieken Leeftijd & geslacht Nierziekte Keuze nierfunctie vervangende therapie Geografie Comorbiditeit Toegangsweg bij de start Woonsituatie bij de start Verplaatsing naar de dialyse inhoud Wie start er met dialyse? Vlaanderen Voorspelling Instroom Prognose Prolonging life or prolonging dying Living a life or living an illness Planning a good death

45 Onze waardering voor alle 27 vlaamse dialyse centra voor hun continue medewerking om de NBVN dialyse / transplantatie database dagelijks up-to-date te houden.

46

47 NBVN 2012 transplantatie : oorzaak van uitstroom evolutie over de tijd % 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar na start dialyse 0% jaar na start dialyse Uitstroom door overlijden Uitstroom door transplantaatfalen Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

48

49 figure 5 patient survival, during the first year, and after surviving the first year, at end of the second year During the first year After surviving the first year p< p< Months after Start of Dialysis Months after Start of Dialysis early referral early referral late referral late referral very late referral very late referral

50 NBVN 2012 Patiënt overleving na dialyse EDTA versus NBVN versus GNFB 100 % patiênt overleving jaar na transplantatie EDTA NBVN GNFB EDTA NBVN GNFB

51 Zorg afhankelijkheid in de bevolking Functioneel ADL ADL ( wassen, toilet, in/uit bed, op/van stoel ) Bewegen Horen Zien Instrumenteel ADL Eten klaarmaken Winkelen Huishoudelijk werk Was doen Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

52 Leeftijd, Geslacht, Nierziekte Verwijstraject & Instroom traject Comorbiditeit Prognose aan dialyse Transplantatie potentieel? Zorgzwaarte Peildatum :

53

54

55

56 Incidentie Dialyse : competing risk & leeftijd N= jaar, N= jaar, N= jaar, N=240

57 Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

58 Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

59

60

61

62

63

64 NBVN 2011 prognose na start dialyse versus na transplantatie 100% 100% 90% 90% 80% 80% L ( ) L ( ) 70% 70% L ( ) %overleving 60% 50% 40% %overleving 60% 50% 40% L ( ) H ( ) H ( ) H ( ) H ( ) D ( ) 30% 30% D ( ) D ( ) 20% 20% D ( ) 10% 10% 0% % tijd na start dialyse tijd na transplantatie Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

65

66

67

68

69

70 Adjusted incident rates of ESRD & annual percent change Figure 1.2 (Volume 2)

71

72

73

74

75

76

77

78

79

80 The certainty-agreement diagram (based on Stacey23). Plsek P E, and Greenhalgh T BMJ 2001;323: by British Medical Journal Publishing Group

81

82

83 Vlaamse Nefrologie Dag - 16 maart

84 NBVN 2012 Dialyse: epidemiologie van de uitstroom in 2011 Dialyse uitstroom in 2011 < 1 jaar aan dialyse 1,0-2,5 jaar aan dialyse Overlijden N=808 70% Recuperatie N=73 6% Transplantatie N=230 20% ,3% 58 69,4% 10 4,0% ,3% 11 15,1% 88 35,2% ,8% 23 31,5% ,0% ,5% 33 46,2% 4 1,6% Nierziekte 29% ischemische nefropathie 22% T2 DM 22% immunologische GN 19% andere 28% immunologische GN 20% hereditaire nierziekte