Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam"

Transcriptie

1 Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam Opleiding: Croho: Varianten: Informatie, Multimedia en Management; Information Sciences IMM wo-bachelor IS wo-master voltijd Visitatiedatum: 16 september 2009 Netherlands Quality Agency (NQA) Utrecht, december 2009

2 2/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

3 Inhoud Inhoud 3 Deel A: Onderwerpen Voorwoord Inleiding Werkwijze Oordeelsvorming Oordelen per facet en onderwerp 10 Deel B: Facetten 13 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 15 Onderwerp 2 Programma 20 Onderwerp 3 Inzet van personeel 33 Onderwerp 4 Voorzieningen 36 Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 39 Onderwerp 6 Resultaten 43 Deel C: Bijlagen 47 Bijlage 1: Onafhankelijkheidsverklaring panelleden 48 Bijlage 2: Deskundigheden panelleden 55 Bijlage 3: Bezoekprogramma 60 Bijlage 4: Overzichtslijst van door de opleiding ter inzage gelegd materiaal 62 Bijlage 5: Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 64 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 3/65

4 4/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

5 Deel A: Onderwerpen NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 5/65

6 6/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

7 1.1 Voorwoord Dit rapport is het verslag van het panel dat in opdracht van NQA de opleiding bachelor Informatie, Multimedia en Management (IMM) en master Information Sciences van de Vrije Universiteit Amsterdam heeft onderzocht. Het beschrijft de werkwijze, de bevindingen en de conclusies. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van de accreditatie van wetenschappelijke opleidingen. Het onderzoek is begonnen in juli 2009 toen het zelfevaluatierapport bij NQA is aangeleverd. Als onderdeel van het onderzoek heeft het panel de opleiding gevisiteerd op 16 september Het panel bestond uit: De heer prof.dr. J.J.M.T. Vanthienen (voorzitter,domeinpanellid); De heer prof.dr. P.M. Ribbers (domeinpanellid); De heer prof.dr.ir. A.P. de Vries (domeinpanellid); De heer M.J. van Strien BICT (studentpanellid); De heer drs. J.H. Boerke (NQA-auditor). Dit panel voldoet aan de eisen zoals gesteld in het document Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties van de NVAO (oktober 2007). Het panel beschikt over relevante werkvelddeskundigheid en over vakdeskundigheid. Onder vakdeskundigheid wordt verstaan het vertrouwd zijn met de meest recente ontwikkelingen en vertrouwd met lesgeven en beoordeling en toetsing minstens op het niveau/oriëntatie van de te beoordelen opleiding. Daarnaast beschikt het panel over onderwijsdeskundigheid, studentgebonden deskundigheid en visitatiedeskundigheid (zie bijlage 2). Het rapport bestaat uit drie delen: Deel A: een hoofdrapport, het Onderwerprapport, waarin de oordelen van het panel over de basiskwaliteit van de opleiding op onderwerpniveau worden uitgesproken met daarbij de overwegingen waarop die oordelen zijn gebaseerd. Het gaat hier om oordelen in de gradatie positief/negatief. Tevens wordt hier het eindoordeel geformuleerd. Deel B: een Facetrapport waarin op facetniveau door het panel oordelen en argumenten ter onderbouwing van dat oordeel worden gegeven. De oordelen gaan uit van de vierpuntsschaal (onvoldoende, voldoende, goed en excellent) conform het voorschrift van de NVAO. Uitzondering hierop is facet 2.6, als gevolg van aanvullende instructies van de NVAO wordt hier het oordeel voldaan of niet voldaan gegeven. Dit Facetrapport vormt de basis van het Onderwerprapport. Deel C: hierin zijn alle relevante bijlagen opgenomen. 1.2 Inleiding De Vrije Universiteit heeft 13 faculteiten die 47 bachelor- en ongeveer 100 masteropleidingen verzorgen. De opleidingen Informatie, Multimedia en Management (IMM) en Information Sciences (IS) vallen onder de Faculteit Exacte Wetenschappen. NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 7/65

8 De universiteit heeft meer dan studenten. De Faculteit Exacte Wetenschappen biedt 10 bachelor en 12 masteropeidingen aan. De faculteit had in december studenten. De faculteit omvat 4 afdelingen met een wetenschappelijke staf van in totaal 394 personen. Het totaal aantal fte van de faculteit MB bedraagt 353,06. De opleidingen Informatie, Multimedia en Management en Information Sciences vallen onder de afdeling Informatica en worden aangestuurd door de opleidingsdirecteur. Het onderwijs wordt deels verzorgd door andere faculteiten, de Economische en Sociaal-wetenschappelijke faculteiten. De driejarige bachelor is in 2003 van start gegaan, evenals de masteropleiding De bacheloropleiding had in het studiejaar 2008/ studenten, de masteropleiding in dat studiejaar 52 studenten. Aan het premastertraject namen 32 studenten deel. De wetenschappelijke staf van de afdeling Informatica bestaat uit 151 personen: 121 mannen, 30 vrouwen verdeeld over 34,05 fte. De fte/studentratio student-stafverhouding bedraagt in :21, Werkwijze De beoordeling van de opleiding door het panel verliep volgens de werkwijze zoals die is neergelegd in het Beoordelingsprotocol van NQA. Deze werkwijze wordt hieronder beschreven. Het onderzoek vond plaats op basis van het domeinspecifieke referentiekader dat voor de opleiding geldt (zie facet 1.1). NQA onderscheidt drie fasen in het visiteren: de voorbereidingsfase, het eigenlijke bezoek door het panel en de rapportagefase. Hieronder volgt een korte toelichting per fase. De voorbereidingsfase Allereerst heeft een NQA-auditor het zelfevaluatierapport gecontroleerd op kwaliteit en compleetheid (de validatie) en daarmee op bruikbaarheid voor de visitatie. Vervolgens bereidden de panelleden zich in de periode augustus en september 2009 inhoudelijk voor op het bezoek d.d. 16 september Zij bestudeerden het zelfevaluatierapport (en bijlagen), formuleerden hun voorlopige oordelen op basis van argumenten en zij formuleerden vraagpunten. Zij gaven hun bevindingen door aan de NQA-auditor. Op basis van een overzicht van voorlopige oordelen inventariseerde de NQA-auditor tenslotte kernpunten en prioriteiten voor materialenonderzoek en gesprekken. Tijdens een voorbereidende vergadering is het bezoek door het panel voorbereid. De opleiding heeft in haar zelfevaluatierapport kenbaar gemaakt voor welk domeinspecifiek referentiekader zij kiest. De NQA-auditor heeft met de domeindeskundigen in het panel bekeken of sprake is van adequate domeinspecifieke doelstellingen, of dat nadere aanvulling dan wel nadere specificatie nodig is. In het facetrapport is aangegeven op welk internationaal domeinspecifieke kader het opleidingsprogramma is gebaseerd. Het bezoek door het panel NQA heeft een bezoekprogramma ontwikkeld voor de (dag-)indeling van het bezoek door het panel dat is aangepast aan de specifieke situatie van de opleiding (bijlage 3). Er vonden 8/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

9 gesprekken plaats met het (opleidings)management, docenten, studenten, afgestudeerden en een werkveldvertegenwoordiging. Aan het begin en tijdens het bezoek heeft het panel ter inzage gevraagd materiaal bestudeerd. Tussen de gesprekken door heeft het panel ruimte ingelast om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen-)oordelen. De bevindingen zijn door de panelleden beargumenteerd. Aan het einde van het bezoek heeft de voorzitter een mondelinge terugkoppeling gegeven van enkele indrukken en ervaringen van het panel, zonder expliciete oordelen uit te spreken. De fase van rapporteren Door NQA is, op basis van de bevindingen van het panel, een tweeledige rapportage opgesteld, bestaande uit een facetrapport en een onderwerprapport, waarin de kwaliteit van de opleiding is beoordeeld. Met dit rapport kan de opleiding accreditatie aanvragen bij de NVAO. De opleiding heeft in oktober 2009 een concept van het van het Onderwerp- (deel A) en Facetrapport (deel B)voor een controle op feitelijke onjuistheden ontvangen. Naar aanleiding daarvan zijn enkele wijzigingen aangebracht. In het Onderwerprapport (deel A) wordt door NQA een oordeel op de onderwerpen en op de opleiding als geheel gegeven. Het definitieve rapport is door het panel vastgesteld in november Het visitatierapport is uiteindelijk in december 2009 ter beschikking gesteld aan de opleiding, die het samen met de accreditatieaanvraag kan indienen bij de NVAO. In het rapport worden de twee opleidingen steeds per facet beschreven en beoordeeld. Waar het facet voor beide opleidingen geldt, wordt dat expliciet aangegeven 1.4 Oordeelsvorming In dit hoofdstuk wordt per onderwerp een oordeel uitgesproken op basis van weging van de facetten die van dat onderwerp deel uitmaken. Bij deze weging spelen de beslisregels zoals die door NQA in het Beoordelingsprotocol zijn geformuleerd en nader uitgewerkt in de notitie Handreiking voor oordeelsvorming een belangrijke rol. Tevens is bij de beoordeling rekening gehouden met accenten die de opleiding eventueel legt, het domeinspecifieke kader en een vergelijking met andere relevante opleidingen op een aantal aspecten. Het eindoordeel is voorzien van een aanvullende tekst als sprake is van: weging van de oordelen op facetniveau; benchmarking; generieke bevindingen die het facetniveau overschrijden; bepaalde accenten respectievelijk best practices. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een herhaling gegeven van de oordelen op de facetten gevolgd door een weging die leidt tot het eindoordeel. De (uitgebreide) argumentatie is te vinden in het facetrapport. NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 9/65

10 1.5 Oordelen per facet en onderwerp Totaaloverzicht van oordelen op facet- en onderwerpniveau Onderwerp/Facet Opleidingen Ba IMM Ma IS Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen Goed Goed 1.2 Niveau bachelor/master Goed Goed 1.3 Oriëntatie wo Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 2 Programma 2.1 Eisen WO Voldoende Goed 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Voldoende Goed 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Voldoende Voldoende 2.4 Studielast Goed Goed 2.5 Instroom Goed Goed 2.6 Duur Voldaan Voldaan 2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Goed Goed 2.8 Beoordeling en toetsing Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 3 Inzet van personeel 3.1 Eisen WO Goed Goed 3.2 Kwantiteit personeel Goed Voldoende 3.3 Kwaliteit personeel Goed Goed Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 4 Voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen Goed Goed 4.2 Studiebegeleiding Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten Goed Goed 5.2 Maatregelen tot verbetering Goed Goed 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief Onderwerp 6 Resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau Voldoende Goed 6.2 Onderwijsrendement Voldoende Voldoende Totaaloordeel Positief Positief 10/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

11 Doelstellingen opleiding Alle drie de facetten van dit onderwerp zijn voor beide opleidingen met een goed beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Programma De facetten Eisen HBO, Relatie doelstellingen en inhoud, Samenhang, Beoordeling en toetsing zijn voor de bacheloropleiding met een voldoende gehonoreerd, de facetten Studielast, Instroom en Afstemming tussen vormgeving en inhoud zijn met een goed beoordeeld. Aan facet 2.6 is voldaan. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Inzet van personeel Alle drie de facetten zijn voor de bacheloropleiding met een goed beoordeeld. Het facet Kwantiteit personeel is bij de masteropleiding met een voldoende beantwoord. De ander twee met een goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleidingen derhalve positief. Voorzieningen Het facet Materiële voorzieningen is voor beide opleidingen met een goed beoordeeld, het facet Begeleiding met een voldoende. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Interne kwaliteitszorg Het facet Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld is voor beide opleidingen met een voldoende beoordeeld, de ander twee facetten met een goed. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Resultaten Het facet Gerealiseerd niveau is voor de bacheloropleiding met een voldoende, voor de masteropleiding met een goed beoordeeld. Het facet Onderwijsrendement is voor beide opleidingen met een voldoende beoordeeld. Het oordeel op het onderwerp is voor de opleiding derhalve positief. Totaaloordeel Op grond van voorgaand schema en de inhoudelijke onderbouwing daarvan blijkt dat de opleiding op de zes onderwerpen positief. De conclusie is dat het totaaloordeel over de opleiding positief is. NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 11/65

12 12/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

13 Deel B: Facetten NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 13/65

14 14/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

15 Onderwerp 1 Doelstelling van de opleiding Facet 1.1 Domeinspecifieke eisen Ba: Goed; Ma:Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding De opleidingen geven in het zelfevaluatierapport aan dat ze nog goed aansluiten bij de omschrijving zoals die in 1999 is gebruikt bij de inschrijving in het CROHO: Informatiekunde richt zich op theorievorming en onderzoek naar het effectief structureren, verwerken en communiceren van informatie en de rol die ICT daarbij speelt. Informatieprocessen bij individuen en organisaties worden niet alleen uit technisch, maar ook uit cognitief, sociaal en bedrijfskundig perspectief bezien. Naast deze algemene omschrijving is kenmerkend voor de opleidingen informatiekunde dat ze multidisciplinair zijn. Er wordt bijvoorbeeld samengewerkt met Economische en Sociaal-wetenschappelijke faculteiten. Ook zijn er banden met verschillende multidisciplinaire onderzoeksinstituten. Voor het domeinspecifieke referentiekader baseert de bacheloropleiding zich op het wereldwijd gebruikte IS 2002 Model Curriculum and Guidelines for Undergraduate Degree Programs in Information Systems, dat gezamenlijk is opgesteld door de Association for Computing Machinery (ACM), de Association for Information Systems (AIS) en the Association of Information Technology Professionals (AITP). Recent is een gezamenlijke taskforce van de ACM en AIS een proces gestart om het IS 2002 model curriculum te herzien. De taskforce is van mening dat IS curricula continu moeten worden aangepast als gevolg van de voortdurende ontwikkelingen in het vakgebied. In Revising Undergraduate IS Model Curriculum: New Outcome Expectations wordt een aantal nieuwe ontwikkelingen genoemd en aanpassingen op het IS 2002 curriculum voorgesteld. Op grond van de algemene omschrijving en het domeinspecifieke kader heeft de opleiding 8 eindkwalificaties geformuleerd verdeeld over de 5 Dublin descriptoren (zie bijlage 5). Deze eindkwalificaties zijn vastgelegd in het Onderwijs- en Examenreglement. NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 15/65

16 De opleiding onderscheidt een zestal algemene kenmerken van wetenschappelijke vorming: a. Een wetenschappelijke, onderzoekende attitude bezitten en deze kunnen gebruiken bij de benadering van problemen. b. Logisch kunnen redeneren, analytisch en kritisch kunnen denken en deze vaardigheden kunnen toepassen bij het beoordelen van een (wetenschappelijk) betoog. c. Zelfstandig (wetenschappelijke) informatie kunnen verzamelen en ordenen en deze gebruiken bij het analyseren of oplossen van problemen. d. Kunnen samenwerken aan de oplossing van een probleem. e. Gedachten gestructureerd kunnen uitdrukken in woord en geschrift en in staat zijn daarmee te communiceren met vakgenoten. f. Reflectie op het denken en handelen en hierin ethische, normatieve en maatschappelijke aspecten kunnen betrekken. Deze algemene kenmerken van wetenschappelijke vorming voor de bacheloropleiding komen terug in de eindtermen. De vaardigheden a, b en c in eindkwalificatie 3, 5 en 6; d in 4; e in 7; f in 5 en 6. Het panel is van oordeel dat er sprake is van een verzameling eindtermen die past binnen het domein informatiekunde en goed aansluit bij het internationale domeinspecifieke referentiekader. De opleiding streeft naar informatica in de context van breder (sociaalwetenschappelijke) perspectieven. Ze onderscheidt zich van bijvoorbeeld de Technische Universiteit Delft omdat de vergelijkbare opleiding daar technischer is. Aan de Universiteit van Amsterdam ligt er meer nadruk op de IT-kant. De BIT-opleiding in Twente is sterker op ontwerpen gericht. IMM onderscheidt zich doordat het Web-aspect dominant is. Bovendien is anders dan elders de aandacht voor informatieontsluiting in de culturele sector (multimedia) een focuspunt. Met vergelijkbare Amerikaanse opleidingen zijn er veel parallellen met name waar het gaat om de mix van IT en een ander domein. De opleidingen daar zijn echter wat traditioneler; de opleiding van de VU heeft de omslag naar een actueler programma al gemaakt. De opleiding doet deels al wat in het te actualiseren internationale referentiekader wordt voorgesteld. (zie 1.3). Vergelijking met Duitse opleidingen laat zien dat wat de VU doet, lijkt op wat daar genoemd wordt Wirtschaftsinformatik, maar de VU legt meer de nadruk op het modelleren van processen in een bedrijfsorganisatorische en culturele context (zie ook 2.2). Masteropleiding De Master of Sciene opleiding IS bouwt voort op de Bachelor of Scienceopleiding Informatie, Multimedia en Management. Een Master of Science opleiding op het gebied van Information Science (Amerikaanse term voor Informatiekunde), leidt studenten op voor een leidinggevende positie binnen het werkveld van Information Systems. Voor het domeinspecifieke referentiekader baseert de opleiding zich op de wereldwijd gebruikte nota MSIS 2006: Model Curriculum and Guidelines for Graduate Degree Programs in Information Systems die is opgesteld in een samenwerkingsverband tussen the Association for Computing Machinery (ACM) en the Association for Information Systems (AIS). MSIS 2006 geeft als algemene eindkwalificatie voor afgestudeerden in 16/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

17 het vakgebied dat zij toegerust moeten zijn voor leidinggevende posities in het werkveld van IS. MSIS specificeert dit als volgt: Graduates will have the following skills, knowledge, and values: - A core of IS management and technology knowledge - Integration of IS and business foundations - Broad business and real world perspective - Communication, interpersonal, and team skills - Analytical and critical thinking skills - Specific skills leading to a career Op grond van de eerder genoemde algemene omschrijving en het domeinspecifieke kader heeft de opleiding voor de masteropleiding 6 eindkwalificaties geformuleerd (zie bijlage 5) die nader geconcretiseerd worden in leerdoelen (zie 2.2). Deze eindkwalificaties zijn vastgelegd in het Onderwijs-en Examenreglement. Ook hier laat de opleiding zien hoe de kenmerken van wetenschappelijke vorming terugkomen in de verschillende eindkwalificaties, maar met een veel grotere mate van geavanceerdheid en zelfstandigheid. De vaardigheden a, b en c in eindkwalificatie 1, 2, 3.1 en 3.2; d in 2; e in 4; f in 3.1 en 3.2. Het panel is van oordeel dat er sprake is van een adequate verzameling eindtermen die goed aansluit bij het internationale domeinspecifieke referentiekader. Voor de (internationale) positionering zie boven. Facet 1.2 Niveau bachelor / master Ba: Goed; Ma:Goed Criterium - De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor of een master. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding De opleiding hanteert de Dublin descriptoren voor de toetsing van het bachelor- en master niveau. Al bij het opstellen van de eindkwalificaties is rekening gehouden met de Dublin descriptoren. Aan de hand van een tabel in het zelfevaluatierapport heeft de opleiding inzichtelijk gemaakt dat de eindkwalificaties het wo-niveau weerspiegelen. Vervolgens geeft de opleiding per descriptor een toelichting. Zo wordt de descriptor oordeelsvorming gedekt door de eindkwalificaties de capaciteit om relevante (wetenschappelijke) ontwikkelingen in het vakgebied op hun merites te kunnen beoordelen en de capaciteit om de waarde van dergelijke ontwikkelingen te beargumenteren en zowel schriftelijk als mondeling te presenteren. Deze eindkwalificaties geven aan dat de student met een wetenschappelijke benadering relevante ontwikkelingen in het wetenschapsgebied tot zich kan nemen en deze ook op hun waarde kan schatten en met argumenten omkleed op gepaste wijze kan NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 17/65

18 presenteren. De student is ook in staat de discipline vanuit een brede wetenschappelijke, wijsgerige en maatschappelijke context te beschouwen. De descriptor Toepassing kennis en inzicht wordt ondermeer gedekt door de kwalificatie de capaciteit om samen te werken in een interdisciplinair team aan de oplossing van complexe IT-problemen. Masteropleiding De eerst twee bullets van de bacheloropleiding gelden ook voor de master. De descriptor Kennis en inzicht wordt gedekt door de volgende eindkwalificatie: heeft voldoende kennis en inzicht van de nieuwste ontwikkelingen en belangrijke thema s op het gebied van de Informatiekunde en heeft kennis van onderzoek dat relevant is voor het voortgaand probleemoplossen van dergelijke thema s. De mogelijke thema s zijn: (1)e-business en innovatie, (2) ontology engineering en semantic web, (3) architecturen, (4) requirements engineering, en (5) multimedia. De descriptor toepassing kennis en inzicht wordt gedekt door de eindkwalificatie In staat is om met behulp van de verkregen kennis en begrip uit de bachelor- en mastercursussen een probleemdefinitie en doel van een onderzoeksproject te formuleren en in staat om zelfstandig een geavanceerd project te starten en uit te voeren. Facet 1.3 Oriëntatie WO Ba: Goed; Ma:Goed Criteria - De eindkwalificaties zijn ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de relevante praktijk in het toekomstig beroepenveld; - Een wo-bachelor heeft de kwalficaties voor toegang tot ten minste één verdere wo-studie op masterniveau of eventueel voor het betreden van de arbeidsmarkt; - Een wo-master heeft de kwalificaties om zelfstandig wetenschappelijk onderzoek te verrichten of multi- en interndisciplinaire vraagstukken op te lossen in een beroepspraktijk waarvoor een wo-opleiding vereist is of dienstig is. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding Hierboven is reeds aangegeven welke eindkwalificaties de opleiding hanteert, hoe die tot stand gekomen zijn en hoe die gebaseerd zijn op de eisen vanuit de wetenschappelijke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening. Het panel is daarover positief. De opleiding heeft als doel dat de afgestudeerde op basis van een gedegen kennis van de informatica de kloof tussen de exacte en mechanische aard van computers en de aard van het domein waar informatietechnologie wordt ingezet, moet kunnen overbruggen. Ook beoogt de opleiding studenten kennis te laten maken met het belang van informatiekunde in een brede wetenschappelijke, wijsgerige en maatschappelijke context. 18/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

19 Wat betreft de overgang naar een moderner programma, zoals bij 1.1 vermeld, zijn de opleidingen van mening dat ze die slag al in belangrijke mate hebben gemaakt. Dat blijkt uit de keuze voor de genetwerkte wereld als samenbindend hoofdthema. Dat blijkt onder andere uit de samenwerking met de Faculteiten der Sociale Wetenschappen en Economie & Bedrijfswetenschappen. Die heeft vorm gekregen in het door het VU-CvB gesteunde en ingestelde Network Institute. Doelstellingen en programma van de bachelor IMM zijn dan ook recent aangepast zodanig dat het moderne netwerkperspectief expliciet op vele plekken aanwezig is in de opleiding, zowel via de docenten als de gereviseerde vakinhoud. Internationaal zijn met name de wetenschappelijke ontwikkelingen rond Web Science en Service Science van belang. De aan IMM gelieerde docenten spelen een internationaal toonaangevende rol in deze ontwikkelingen Primair uitgangspunt voor de bacheloropleiding is dat de student wordt voorbereid op een masteropleiding in de Information Sciences. Het bachelordiploma IMM geeft het recht om door te stromen naar de master Information Sciences aan de VU. Daarnaast geeft het bachelordiploma IMM van de VU de mogelijkheid om in te stromen in een informatiekunde masteropleiding Information Sciences van andere Nederlandse universiteiten. De opleiding richt zich echter ook op het toetreden tot de arbeidsmarkt. Het geheel van de eindkwalificaties is zodanig dat een betrekking als informatiekundige met een Bachelor IMM mogelijk is. In de praktijk komt het weinig voor dat studenten na de bachelor stoppen. Wel hebben veel studenten na hun bachelor een bijbaan in juniorposities in de IT/IS sector. Dit zijn vaak MKB-bedrijven. Masteropleiding Voor de masteropleiding geldt nog in sterkere mate dat wordt aangesloten bij de internationale state- of- the-art van de discipline. Betrokken docenten zijn zelf internationaal vooraanstaande onderzoekers. Hun onderzoeksprojecten genereren masterprojecten waarin studenten niet alleen in aanraking komen met de laatste stand van zaken, maar er ook actief aan werken. Het merendeel van de vakken op masterniveau komt voort uit onderzoek van de afdeling. De master IS sluit goed aan bij het onderwijs op PhD-niveau dat wordt gegeven in het kader van de nationale en KNAWgeaccrediteerde Onderzoekschool SIKS (School for Information & Knowledge Systems). De primaire doelstelling van de masteropleiding Information Sciences is het opleiden van een academicus die klaar is om zowel zelfstandig onderzoek te verrichten binnen het wetenschappelijke domein van de Informatiekunde als de arbeidsmarkt te betreden met voldoende kennis en vaardigheden. Voor de academische beroepspraktijk zijn niet alleen vakinhoudelijke kennis en analyseen abstractievermogen van belang, maar ook soft skills als werken in project- en teamverband en communiceren met mensen van buiten de discipline (klanten). Deze verschillende eisen worden gedekt door de eindkwalificaties zoals de opleiding in het zelfevaluatierapport laat zien. Met een Master Information Sciences kan de afgestudeerde student zelfstandig binnen verschillende domeinen complexe problemen en behoeften van stakeholders analyseren, en deze vervolgens vertalen naar ICT-oplossingen die adequaat moeten zijn ingebed in de specifieke organisatorische context. Gebleken is dat studenten met een Master IS snel en gemakkelijk toetreden tot de arbeidsmarkt in functies op academisch niveau. Ze NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 19/65

20 komen terecht in een scala van internationale consultancies, ICT/IS-bedrijven, mediabedrijven, alsook de ICT-tak van grote bedrijven en instellingen van buiten de sector zoals bank- en verzekeringswezen, zorg, etc. Ook hebben meerdere afstudeerders IS met succes een eigen bedrijf opgezet. Voor beide opleidingen zijn er verschillende mechanismen waarmee de wo-oriëntatie geborgd wordt. Het gaat dan om: - de directe interactie met en feedback van studenten en alumni, - de input van de (recente) externe adviesraad, - consultancy-en projectervaringen van diverse docenten die in de praktijk werken, - een breed scala aan (inter)nationale onderzoeksprojecten waarin in consortiumverband samengewerkt wordt met externe instellingen en bedrijven op de hoofdthema s van de opleidingen IMM/IS. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Eisen WO Ba:Voldoende; Ma goed Criteria - Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek binnen relevante disciplines; - Het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante wetenschappelijke discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën; - Het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek; - Bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen heeft het programma aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding Interactie onderwijs -onderzoek Vrijwel al het onderwijs in de Afdeling Informatica wordt gegeven door wetenschappers die zelf actief zijn in het wetenschappelijk onderzoek. Meestal is dat in het gebied waar hun onderwijs over gaat. De bacheloropleiding is in eerste instantie gericht op inleidende en ondersteunende onderwerpen, maar er komen ook meer geavanceerde onderdelen aan bod. Voorbeelden zijn: het Project Interactieve Multimedia: de docent verricht onderzoek op het gebied van intelligent multimedia, de toepassing van multimedia technologie in digitale dossiers (informatiesystemen voor Cultural Heritage) en Game Development; Computernetwerken: binnen de sectie Computersystemen vindt veel onderzoek plaats naar domeinspecifieke communicatieprotocollen, alsmede mobiele netwerken (w.o. smartphones, RFID en sensornetwerken). 20/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

21 Aansluiting bij relevante wetenschappelijke disciplines In de verschillende vakken krijgen studenten een beeld van de laatste ontwikkelingen op het gebied van methoden en technieken en wetenschappelijke theorieën. Voorbeelden: Software Engineering (Agile methods, Design patterns, Global Software Engineering); Multimedia Authoring (Virtual Environments, Rich Internet Applications, Interactive Experiences); Computernetwerken (Sensor netwerken, RFID, Wireless netwerken); Graven in Grafen (zogeheten complexe netwerken, waaronder de structuur van het Web en sociale online netwerken). Onderzoeksvaardigheden De opleiding heeft bewust gekozen voor de integratie van academische vaardigheden in het onderwijs inplaats van te werken met expliciete vaardigheidsvakken. De opleiding onderscheidt een viertal onderzoeksvaardigheden: - wetenschappelijke attitude; komt onder meer aan bod in Sociale en economische aspecten van de genetwerkte wereld, Graven in Grafen en Capita Selecta Bedrijfsinformatica. Oefening met een probleemgerichte wetenschappelijke benadering wordt bijvoorbeeld verkregen, in opklimmende graad van moeilijkheid, in Bedrijfsmodellering en Requirements Engineering, Project Interactieve Multimedia en Project Informatiekunde. - schriftelijke en mondelinge communicatie;schriftelijke verslagen moeten onder meer worden geleverd bij Bedrijfsmodellering en Requirements Engineering en Project Software Engineering. Presentaties zijn er bijvoorbeeld bij Probleemoplossen en Pervasive Computing. - analyse wetenschappelijke teksten; het goed gebruik maken van wetenschappelijke literatuur is een leerdoel van de cursus Sociale en economische aspecten van de genetwerkte wereld, en Capita Selecta Bedrijfsinformatica - exact redeneren; komt specifiek aan bod in vakken als: Logische Taal en Redeneermethoden en Inleiding Logica (aanbevolen keuzevak) - Het panel ziet dat onderzoeksvaardigheden in het curriculum aan bod komen, maar vindt dat dit te nog weinig expliciet en te weinig gestructureerd gebeurt. Studenten hebben daarom moeite zicht en greep op het aanleren van de wetenschappelijke vaardigheden te krijgen. Het panel onderschrijft daarom de visie van de opleiding dat er in het proces van een geïntegreerd aanbod vooruitgang geboekt kan worden door de academische leerlijnen explicieter op te zetten en vooral zichtbaar te maken. Waar bij de richting Bedrijfskunde met name het onderdeel Capita Selecta in het derde jaar een belangrijke rol speelt voor het aanleren van die vaardigheden, ontbreekt dat onderdeel bij de richting Multimedia. Actuele praktijk/beroepenveld Hoewel de opleiding geen specifieke beroepsopleiding is, komen voor de beroepspraktijk relevante kennis en vaardigheden in meerdere programmaonderdelen aan de orde. Zo wordt er in verschillende onderdelen een verband gelegd met de beroepspraktijk van de informatiekundige of worden professionele vaardigheden aangeleerd. Voorbeelden zijn: sociale economische aspecten van de genetwerkte wereld, webtechnologie en online informatiesystemen en met name het afsluitende Project Informatiekunde. NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 21/65

22 Gezien de kritische opmerkingen van het panel t.a.v. de onderzoeksvaardigheden in het bachelorcurriculum komt het panel op dit facet tot het oordeel voldoende voor de bacheloropleiding Masteropleiding Interactie onderwijs -onderzoek Hierboven is al aangeven dat vrijwel alle onderwijs wordt verzorgd door wetenschappers die zelf actief met onderzoek bezig zijn. Voordat studenten aan een project beginnen, lezen ze een aantal artikelen van de betrokken begeleider. Studenten worden direct betrokken bij lopend onderzoek. Bijvoorbeeld in het onderdeel Ontology engineering. Bij de Sectie Business, Web & Media vindt onderzoek plaats naar het gebruik van ontologieën voor integratie van gedistribueerde informatie en kennis, zoals voor het zoeken in grote virtuele multimedia collecties. Aansluiting bij relevante wetenschappelijke disciplines De specialisatiethema s in de Master IS zijn allemaal direct gebaseerd op en verbonden met het internationale onderzoek dat docenten IMM/IS uitvoeren in het kader van the networked world. Het is voorts expliciet beleid om onderzoekresultaten te vertalen in nieuwe vakken in het onderwijs. Op masterniveau komt het merendeel van de huidige vakken hiervandaan. Concrete voorbeelden daarvan zijn: E-business Innovation, Ontology Engineering, Software Architecture, Information Retrieval, Advanced Requirements Engineering. Onderzoeksvaardigheden In het vak Qualitative research methods for Information Sciences gaat het expliciet om onderzoeksvaardigheden op masterniveau, zoals onderzoekontwerp, toetsen van validiteit van resultaten, communicatie van onderzoeksresultaten et cetera. In beperkte mate wordt aandacht besteed aan onderliggende assumpties van wetenschappelijk onderzoek (diverse paradigma s bijvoorbeeld). Actuele praktijk/beroepenveld Veel studenten studeren af met een master project bij een extern bedrijf zoals KPMG, Deloitte ERS, IBM Netherlands, ING, ECN et cetera. Facet 2.2 Relatie doelstellingen en inhoud programma Ba:Voldoende; Ma goed Criteria - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen; - De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma; - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. 22/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

23 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding Het huidige IMM-curriculum is in 2003 gestart en in 2008 vernieuwd. Het programma omvat drie jaar. Een bachelor studiejaar bestaat uit totaal 6 periodes, die respectievelijk 8, 8, 4, 8, 8, en 4 weken duren. Een periode van 8 weken beslaat een studielast van 12 ECTS; die van 4 weken een studielast van 6 ECTS. Binnen een periode van 8 weken worden doorgaans slechts twee vakken gedoceerd, met elk een omvang van 6 ECTS. In een periode van 4 weken wordt één vak gedoceerd. Vakken worden na afloop van een periode getoetst, met een herkansing ongeveer een periode later. Naast de verplichte vakken kent het programma een keuzegedeelte van 30 studiepunten. Een deel daarvan wordt in jaar 2, een deel in jaar 3 gedaan. Het moet multidisciplinair worden ingevuld. Minimaal 12 studiepunten moeten van buiten de afdeling zijn, minimaal 6 punten moeten gekozen worden uit vakken van de afdeling FEW/Informatica. De keuze vindt in principe in overleg met de studieadviseur plaats. De studieadviseur zal daarbij niet afwijken van het OER zonder de examencommissie te raadplegen. Bovendien zijn er afspraken over het niveau van keuzevakken. Daarnaast checkt de examencommissie bij niet reguliere keuzevakken of dit met de studieadviseur besproken is. Het panel heeft uit de gesprekken met studenten èn docenten begrepen dat de feitelijke goedkeuring van dat keuzepakket in de praktijk pas achteraf, bij het aanvragen van het bachelorexamen, plaatsvindt. De opleiding geeft aan dat formeel het vakkenpakket uiterlijk 6 maanden voor het bachelorexamen moet zijn goedgekeurd door de examencommissie. De commissie concludeert dat de uitvoering van de formele regel blijkbaar niet altijd adequaat is. Het is dan ook een goede ontwikkeling dat binnen de faculteit de rol van de examencommissie momenteel geëvalueerd wordt. Met name is het de bedoeling dat deze commissie strenger gaat toezien op het handhaven en implementeren van o.a. bovengenoemde regels. Het panel vindt overigens wel dat formele goedkeuring zou moeten plaatsvinden voorafgaand aan het daadwerkelijk volgen van vakken en niet pas 6 maanden voor het examen. Het panel is gezien bovenstaande van mening dat op dit moment de monitoring van het aansluiten van het omvangrijke keuzepakket bij de nagestreefde eindkwalificaties risicovol is. De opleiding kent twee varianten (minoren) Bedrijfsinformatica(BI) en Multimedia en Cultuur (MMC). Elke minor omvat 60 studiepunten. Studenten die de BI variant van de opleiding volgen, krijgen basale kennis van bedrijfsinformatica onderwerpen in de vakken Bedrijfsmodellering en requirements engineering, Management Accounting 1.2 en 2.1, Kwaliteitszorg van de informatievoorziening en Capita Selecta Business Informatics. Bovendien is het de bedoeling dat binnen de keuzeruimte 12 ECTS wordt besteed aan bedrijfskundige vakken en bedrijfsinformatica vakken op het masterniveau. Binnen de MMC variant volgen studenten specifieke vakken gericht op het opdoen van kennis over multimediatechnieken zoals Multimedia Authoring en Visual Design en de toepassingsgebieden van multimedia, bijvoorbeeld in Multimedia Casus, Sociale en economische aspecten van de genetwerkte wereld (waarin voorbeelden van toepassingsgebieden aan de orde komen) en voor een deel in Webtechnologie (met name met betrekking tot het effectief inzetten van multimedia voor de toegankelijkheid van informatie). NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 23/65

24 In een aantal tabellen per studiejaar in het zelfevaluatierapport laat de opleiding zien hoe de eindkwalificaties door de verschillende vakken gedekt worden. Voor alle vakken zijn blijkens de studiegids leerdoelen geformuleerd die overwegend zijn beschreven in termen van waarneembaar gedrag, bijvoorbeeld kan een pervasive computing systeem analyseren, een paar van zijn typische componenten beschrijven en hun functioneren uitleggen. In een aanvulling op het zelfevaluatierapport laat de opleiding in een aantal tabellen zien welke leerdoelen in welke vak worden gerealiseerd en aan welke eindkwalificaties die leerdoelen zijn gekoppeld. Het panel heeft tijdens het visitatiebezoek veel aandacht besteed aan de wijze waarop de aspecten bedrijfsinformatica en multimedia en cultuur zoals verwoord in eindkwalificatie 2a en b in het curriculum zijn verwerkt, omdat het daar vanuit het zelfevaluatierapport te weinig zicht op had gekregen. Het panel concludeert dat de doelstelling t.a.v. bedrijfsinformatica slechts ten dele wordt gerealiseerd. Het onderdeel is onvoldoende terug te zien in het vaste programma. Kennis van hoofdlijnen van organisatieleer, bedrijfskunde, IT-strategie en -Management, komt in het verplichte programma nauwelijks aan bod. Weliswaar is er de mogelijkheid om er in het laatste jaar via adequate keuzevakken in te voorzien, maar dat wordt, zoals boven aangegeven onvoldoende geborgd. Kern van de opleiding is in de ogen van het panel het modelleren van systemen ter ondersteuning van processen in een economische of culturele context. Komt dat duidelijker/explicieter tot uiting in de doelstelling dan sluit het curriculum er heel goed op aan. Voor Multimedia en cultuur geldt dat het panel wel ziet dat er een aantal specifieke vakken wordt gegeven, maar dat de variant voor een duidelijke profilering teveel geïntegreerd is in andere vakken. Daardoor is het voor een buitenstaander, maar gezien het gesprek blijkbaar ook voor de studenten, moeilijk om de variant in het totale programma te ontdekken. Hoewel het panel kritische opmerkingen maakt over de aansluiting van het curriculum op één eindkwalificatie, stelt zij vast dat de overige kwalificaties aantoonbaar worden gedekt door het gerealiseerde programma. Het panel komt daarom tot een voldoende op dit facet. Masteropleiding Het masterprogramma omvat 1 jaar waarvan de eerste helft bestaat uit vakken waarvan weer de helft uit een voorgeschreven aanbod wordt gekozen. Dit zijn vakken die meestal een thema vormen zoals die zijn beschreven in de eindkwalificatie Kennis en inzicht. Het gaat dan om vakken als E-business Innovatie, Ontology engineering, Multimediacasus. De andere helft bestaat uit keuzevakken die goedgekeurd moeten worden door de examencommissie. Er is tenslotte een onderdeel van 3 studiepunten dat gewijd is aan onderzoeksvaardigheden. De tweede helft van het jaar bestaat uit een master Project van 30 studiepunten. In dit afsluitende project moet de student zelf een onderzoeksvraag, gerelateerd aan een onderwerp uit de Informatiekunde formuleren en daarna uitvoeren en daarover rapporteren in een scriptie. In een tabel in het zelfevaluatierapport laat de opleiding zien hoe de eindkwalificaties door de verschillende vakken gedekt worden. 24/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

25 Voor alle vakken zijn blijkens de studiegids leerdoelen geformuleerd die overwegend zijn beschreven in termen van waarneembaar gedrag, bijvoorbeeld To understand and systematically analyze a business model for an innovative e-business idea. To develop and present an e-businessplan with the goal to attract venture capital. In een aanvulling op het zelfevaluatierapport laat de opleiding in een aantal tabellen zien welke leerdoelen in welke vak worden gerealiseerd en aan welke eindkwalificaties die leerdoelen zijn gekoppeld. Het panel concludeert dat het programma duidelijk opgebouwd is vanuit de geformuleerde eindtermen en op een goede wijze geconcretiseerd is in de verschillende onderwijseenheden. De inhoud van het programma biedt studenten goede mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Facet 2.3 Samenhang in opleidingsprogramma Ba:Voldoende; Ma: voldoende Criterium - Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bacheloropleiding Een eerste vorm van samenhang is de opbouw van de eindkwalificaties binnen het programma. Zo komt de eindkwalificatie een gedegen kennis van de informatica [..] terug in de vakken Inleiding Programmeren (jaar1), Probleemoplossen (1), Computernetwerken (2), Webtechnologie (1), Datastructuren en Algoritmen (2), Databases (2) en Human-Computer Interaction (2). Er is dus sprake van verticale en horizontale samenhang. Een tweede samenhang brengend principe, zowel horizontaal als verticaal is de verdeling van het curriculum in thema s, door de opleiding ook inhoudelijk leerlijnen genoemd en clusters van basiskennis. Er zijn 4 thema s: (1) Informatie en het Web, (2) Informatie, communicatie en Multimedia, (3) Informatie, (4) Management en Organisatie en Informatiemodellen en systemen. Zo omvat het thema Informatie en het Web de vakken Online informatiesystemen (jaar 1), Ontology engineering (keuzevak jaar 2), Sociale en economische aspecten van de genetwerkte wereld (jaar 1), Web-gebaseerde kennispresentatie (jaar 2/3) en Webtechnologie (jaar 1). De drie clusters van basiskennis zijn:logica, taal en redeneren, Computersystemen, en Methoden en technieken. Het eerste cluster omvat de vakken: A1 Kaleidoscoop, Logische taal en redeneermodellen en Graven in Grafen in jaar 1 en het vak Datastructuren en Algoritmen in jaar 2. Als een rode draad door het hele programma heen loopt het uitgangspunt dat de informatiekundige een brugfunctie vervult; beroepsmatig tussen ICT-technologie en gebruikers/klanten en wetenschappelijk-disciplinair tussen de informatica/informatiewetenschappen en sociaal-wetenschappelijke of NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 25/65

26 economisch/bedrijfskundige disciplines. De opleiding tracht dit uitgangspunt in het programma te bereiken door binnen de leerlijnen vakken op te nemen die een verschillend disciplinair perspectief op een zelfde cluster van vraagstukken/problemen verschaffen. De vakken omvatten tevens een range van meer hard-core techniek tot meer soft (communicatie basics bijvoorbeeld). Daarnaast geeft men die brugfunctie vorm in projectgeoriënteerde vakken in het bijzonder in het afsluitende onderdeel Project Informatiekunde (9 EC) waarin het gaat om in teamverband te werken aan een externe probleemstelling aangeleverd door een externe klant. In deze projecten is ook sprake van een integratie van kennis, houding en vaardigheden en tevens wordt daar de relatie/samenhang tussen theorie en praktijk gelegd. Masteropleiding De samenhang in het masterjaar wordt vooral gerealiseerd door de hierboven beschreven clustering van vakken rond een eindkwalificatie. Zo wordt de eindkwalificatie een gedegen kennis van de informatica [.. ] gerealiseerd in de vakken: E-Business Innovation, Multimedia Casus, Advanced Requirements Engineering, Ontology Engineering en Software Architecture. Daarnaast is er sprake van een verdieping ten opzichte van de bacheloropleiding bijvoorbeeld in het vak Qualitative Research Methods for the Information sciences. Ook het masterjaar kent een groot project (30 EC) waarvoor geldt wat hiervoor over projecten in de bachelor is gezegd. De brugfunctie van de informatiekundige komt hier vooral tot uiting in de multidisciplinaire insteek van de mastervakken. Die insteek kan leiden tot versnippering, maar de opleiding voorkomt dat door de wetenschappelijk-inhoudelijk gezamenlijke noemer die wordt gehanteerd: het conceptueel modelleren en het conform kunnen implementeren van complexe informatie (in ons onderzoek is het gezamenlijke slagwoord: ontologie) in een genetwerkte wereld. Uit het gesprek met zowel bachelor- als masterstudenten is duidelijk geworden dat zij de bovenbeschreven samenhang herkennen. Ze zien de rol van de thema s en geven aan dat duidelijk is dat het ene blok nodig is voor het volgende. Samenhang is geen onderdeel van de vakevaluatie. Het panel heeft al eerder geconstateerd dat beide curricula uit substantiële keuzeonderdelen bestaan. Niet duidelijk is hoe de samenhang is tussen die keuzeonderdelen en de rest van het programma en hoe die samenhang in de praktijk geborgd wordt (zie 2.2). Het panel komt daarom op dit facet tot het oordeel voldoende. Facet 2.4 Studielast Goed Criterium - Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. 26/65 NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam, wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt)

27 Het oordeel wordt als volgt beargumenteerd: Bachelor en masteropleiding De geprogrammeerde studielast bedraagt 42 uur per week. De nominale studielast is evenredig verdeeld over de verschillende jaren: 60 EC per jaar. In het gesprek met de studenten blijkt dat de gerealiseerde studielast per jaar wisselt. In het eerste jaar uur, in het tweede 25, in het derde meer dan 40 uur. Voor de master geldt ongeveer 40 uur. Uit evaluatiegegevens wordt duidelijk dat studenten positief oordelen op de vraag of de studielast conform het aantal studiepunten is. Om de studeerbaarheid te versterken, is de opbouw van het programma vanaf 2008 veranderd. Uitgegaan wordt van onderzoeksresultaten die aangeven dat korte onderwijscycli met weinig parallelvakken tot betere resultaten leiden. Daarom is voor de bachelorfase besloten om het onderwijs in periodes van maximaal 8 weken aan te bieden (zie 2.2). Een vak wordt afgerond aan het einde van een periode. Indien nodig kunnen er vakken van 3 ECTS aangeboden worden. Uit de gesprekken met studenten en docenten is gebleken dat de beoogde intensivering wordt gewaardeerd: studenten zijn intensiever met de stof bezig en er is sprake van meer betrokkenheid van docenten. Op dit moment onderzoekt de opleiding of deze intensivering ook in de masteropleiding moet worden doorgevoerd. Elk vak wordt na afloop geëvalueerd en één van de vragen betreft de overeenkomst tussen geprogrammeerde en gerealiseerde studielast. In de vergaderingen van de opleidingscommissie is de studeerbaarheid en de studielast een vast onderwerp van bespreking. In de evaluatiebesprekingen tijdens docentenvergaderingen komen zak/slaagpercentages en evaluatiegegevens aan de orde. Is er bij een eerste tentamen sprake van een slagingspercentage van minder dan 50%, dan vindt er een gesprek plaats van opleidingsdirecteur, de verantwoordelijke docent en eventueel examencommissie voordat de cijfers worden gepubliceerd. Het totaal aantal contacturen bedraagt voor: jaar 1; 498, jaar 2; 378, jaar 3; 106. Het masterjaar kent 128 contacturen. In het gesprek met de studenten kwamen er geen duidelijk studiebelemmerende factoren naar voren. Evenmin werden er struikelvakken benoemd. Facet 2.5 Instroom Ba:Goed; Ma:Goed Criteria Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: - wo-bachelor: vwo, hbo-propedeuse of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek - wo-master: bachelor en eventueel (inhoudelijke) selectie NQA - visitatie Vrije Universiteit Amsterdam wo-bachelor IMM en wo-master IS (vt) 27/65

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences

Opleidingsspecifieke deel OER, Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum

Opleiding / programma: BA Liberal Arts and Sciences. Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Opleidingsspecifieke deel OER, 2018-2019 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op het

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding vrije Universiteit amsterdam Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de masteropleiding Computer Science Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden.

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding

Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Faculteit der Exacte Wetenschappen Onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Bedrijfswiskunde en Informatica Deel B Preambule In dit document wordt een A en een B gedeelte onderscheiden. In

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Maastricht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Fiscaal

Nadere informatie

Universiteit Twente, Enschede

Universiteit Twente, Enschede Universiteit Twente, Enschede Opleidingen: Cluster Bedrijfsinformatie Technologie Business Information Technology Croho: 56066 wo-bachelor en 60025 wo-master Varianten: voltijd/deeltijd/duaal Visitatiedatum:

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

De waaier van informaticadisciplines. Lex Bijlsma en Rik Bos Open Universiteit 4 april 2013

De waaier van informaticadisciplines. Lex Bijlsma en Rik Bos Open Universiteit 4 april 2013 De waaier van informaticadisciplines Lex Bijlsma en Rik Bos Open Universiteit 4 april 2013 Accreditatie Bolognaverklaring (1999): maatregelen voor internationale mobiliteit in Europees hoger onderwijs

Nadere informatie

Curriculumherziening. Bacheloropleiding Informatiekunde. Eindtermen. Informatiekunde. Het eerste jaar. Bacheloropleiding 4/27/2010

Curriculumherziening. Bacheloropleiding Informatiekunde. Eindtermen. Informatiekunde. Het eerste jaar. Bacheloropleiding 4/27/2010 Bacheloropleiding Curriculum 2010-2011 Curriculumherziening Departement ß-faculteit Universiteit Utrecht onderwijs visitatie zelfevaluatie masteropleidingen bachelor informatiekunde vakgebied docenten

Nadere informatie

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland

Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Toelichting beoordelingskader bij beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland

Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland Handreiking aanvraag Toets Nieuwe Opleiding Nederland 17 december 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Wanneer een Toets Nieuwe Opleiding? 4 3 Werkwijze Toets Nieuwe Opleiding 5 4 Aanvraagdossier ten behoeve van

Nadere informatie

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam

Aanvraagformulier nieuwe opleiding. Basisgegevens. Contactpersoon/contactpersonen Postbus GG Amsterdam Aanvraagformulier nieuwe opleiding Basisgegevens Naam instelling(en) Contactpersoon/contactpersonen Universiteit van Amsterdam Postbus 19268 1000 GG Amsterdam Contactgegevens Naam opleiding Internationale

Nadere informatie

Informatie, Multimedia en Management

Informatie, Multimedia en Management Onderwijs- en examenregeling Bacheloropleiding Informatie, Multimedia en Management Deel B. opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2014-2015 1 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling wo bacheloropleiding Informatiekunde 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatiekunde U2014/02463 De uitvoeringsregeling treedt in werking

Nadere informatie

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009

FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA. ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Masterschool Life and Earth Sciences studiejaar 2008-2009 DE MASTEROPLEIDING BIOMEDICAL

Nadere informatie

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties:

Men komt in aanmerking voor toelating tot het programma Kunstgeschiedenis indien men aantoont te beschikken over de volgende competenties: Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Kunstgeschiedenis Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte

Keuzes in de propedeuse De propedeuse kent geen gebonden keuzeruimte en geen vrije ruimte Uitvoeringsregeling 2016-2017 Bacheloropleiding Faculteit Management, Science & Technology wo bacheloropleiding Informatiekunde (Bachelor of Science Information Science) De voertaal in deze opleiding is

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6

: Afstudeerproject BSc KI : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : semester 2, periode 5 en 6 Studiewijzer BACHELOR OPLEIDING KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE Vak : Afstudeerproject BSc KI Opleiding : Bachelor Kunstmatige Intelligentie Studiejaar, Semester, Periode : 2015-2016 semester 2, periode 5 en

Nadere informatie

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden:

2. Selectie van studenten geschiedt op basis van een oordeel over de volgende kerncompetenties van belangstellenden: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Theologie en Religiewetenschappen Programma: Religie en Samenleving Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding 1. Voor toelating tot de

Nadere informatie

Bijlage bacheloropleiding Informatica

Bijlage bacheloropleiding Informatica Bijlage bacheloropleiding Informatica 2011-2012 Bijlage I Eindtermen van de bacheloropleiding (artikel 1.3) De bachelor Informatica: a. kennis en inzicht a1. heeft kennis van en inzicht in de belangrijkste

Nadere informatie

Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde)

Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde) Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Neerlandistiek/ Nederlandse Literatuur en Cultuur (voorheen Nederlandse letterkunde) Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Sinds 1

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING FILOSOFIE 120 EC (WIJSBEGEERTE VAN EEN BEPAALD WETENSCHAPSGEBIED) FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13 van

Nadere informatie

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies

Toetsplan Masteropleiding Midden-Oosten Studies Toetsplan Masteropleiding Studies 2017-2018 JAAR 1 semester 1 Blok 1 Blok 2 vaktitel vakcode week 1-7 colleges week 8/9/10 (her)toetsing week 11-17 colleges week 18/19/20 (her)toetsing Conflicten in het

Nadere informatie

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting

Curriculum 2014-2015 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting Curriculum 2014-2015 Opleidingen Open Universiteit, faculteit Management, Science & Technology, wetenschapsgebied Informatica en informatiekunde, geldig vanaf 1-9-2014 Afkortingen European Credits (studiepunten)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences

Opleidingsspecifiek deel bij de OER Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences Opleidingsspecifiek deel bij de OER 2016-2017 Bacheloropleiding Natuurwetenschap en Innovatiemanagement Undergraduate School Geosciences art. 2.1 Toelating 1. Naast de in de wet genoemde diploma s die

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie () Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september 2016.

Nadere informatie

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van

Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Voor toelating tot de opleiding Mediastudies komt in aanmerking de bezitter van Opleidingsspecifieke deel OER, 2016-2017 Opleiding / programma: Mediastudies/ Film- en televisiewetenschap; New Media and Digital Culture (voorheen Nieuwe media en digitale cultuur, see English EER) Artikel

Nadere informatie

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning.

Doelstellingen van de opleiding Onderwerp niet behandeld tijdens de verkorte procedure na tijdelijke erkenning. nvao nederiands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 21 november 2016 onderwerp Definitief accreditatiebesluit (004107) bijlage 1 Intrekking en nieuwe vaststelling van het accreditatiebesluit

Nadere informatie

Samenvatting aanvraag

Samenvatting aanvraag Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Contactgegevens Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma Nieuwe hbo master Nieuwe

Nadere informatie

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen

Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen Beoordelingskader Pilot Bijzonder Kenmerk Ondernemen 22 november 2011 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordeling van het bijzonder kenmerk ondernemen 5 2.1 Uitgangspunten voor de beoordeling van het bijzonder

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen. Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2015-2016 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Deel 2 (Opleidingsspecifiek deel): Bachelor Wijsbegeerte Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt

Nadere informatie

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track:

In aanvulling op bovenstaande voorwaarden gelden de volgende aanvullende toelatingsvoorwaarden per track: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 De opleiding Kunst- en cultuurwetenschappen Arts and Culture bestaat uit de programma s: Gender Studies (see English EER) Arts & Society (voorheen Kunstbeleid en

Nadere informatie

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA

Concept. Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Versie juli 2013 Concept Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders NOVA Algemene toelichting bij de Accreditatiekaders April 2012 0 Inhoud Gebruikte begrippen en afkortingen... 2 Inleiding... 5 Opbouw

Nadere informatie

BACHELORopleiding Informatie, Multimedia en Management

BACHELORopleiding Informatie, Multimedia en Management Onderwijs- en Examenregeling BACHELORopleiding Informatie, Multimedia en Management B. Opleidingsspecifiek deel Studiejaar 2017-2018 1 Inhoudsopgave Deel B: Opleidingsspecifiek deel... 4 1. Algemene bepalingen...

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING. Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING 2016-2017 Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen Master Filosofie (120 EC) Deze onderwijs- en examenregeling (OER-FFTR) treedt in werking op 1 september

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Universiteit Utrecht Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht, Notarieel

Nadere informatie

Neerlandistiek CROHO 60849

Neerlandistiek CROHO 60849 Faculteit der Letteren Onderwijs- en Eamenregeling (OER) Deel B: Masteropleiding CROHO 60849 voor het studiejaar 2017-2018 Inhoud: 1. Algemene bepalingen 2. Toelating 3. Inhoud en inrichting van de opleiding

Nadere informatie

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling:

De NVAO heeft voor de beoordeling van de aanvraag op 27 oktober 2005 een panel van deskundigen ingesteld. Het panel kende de volgende samenstelling: College van bestuur Universiteit Utrecht Postbus 80125 3508 TC UTRECHT Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding wo-master Selective Utrecht Medical Master

Nadere informatie

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015

Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 Deel B van de onderwijs- en examenregeling voor de duale masteropleiding Communicatie- en informatiewetenschappen, 90 EC, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze

Nadere informatie

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels.

Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op VWO-niveau: Wiskunde A of B en Engels. Opleidingsspecifieke deel OER, 2012-2013 BA Kunstmatige intelligentie Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken

Nadere informatie

Curriculum 2015-2016 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting

Curriculum 2015-2016 Afkortingen Bachelor Informatica Propedeuse Postpropedeuse Start Vervolg Afsluiting 60,0 Gebonden keuze (8,6 EC) Afsluiting Curriculum 2015-2016 Opleidingen Open Universiteit, faculteit Management, Science & Technology, wetenschapsgebied Informatica en informatiekunde, geldig vanaf 1-9-2015 Afkortingen European Credits (studiepunten)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht ,nvao v nederiands - vlaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-master Engineering van de Hogeschool Utrecht datum 30 november 2017 onderwerp

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Krachtenveld. Masterprogramma Content & Knowledge Engineering. Ministerie OCW. ß-faculteit. onderwijsvisitatie. bacheloropleidingen.

Krachtenveld. Masterprogramma Content & Knowledge Engineering. Ministerie OCW. ß-faculteit. onderwijsvisitatie. bacheloropleidingen. Masterprogramma Content & Knowledge Engineering Curriculum 2010-2011 Hans Voorbij Krachtenveld onderwijsvisitatie zelfevaluatie ß-faculteit bacheloropleidingen master CKE vakgebied docenten Ministerie

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Radboud Universiteit Nijmegen Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht,

Nadere informatie

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding.

Master of Laws De Master Legal Management (MLM) is in 2014 gestart als een door de NVAO geaccrediteerde, onbekostigde masteropleiding. Samenvatting aanvraag Algemeen Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): Naam instelling Contactpersoon/contactpersonen Nieuwe opleiding, d.w.z. voortzetting geaccrediteerde onbekostigde opleiding

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit

Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Additionele beoordeling Faculteit der Rechtsgeleerdheid Vrije Universiteit Dit rapport hoort bij het rapport Rechtsgeleerdheid (VSNU, juli 2004) van de ongedeelde opleiding Nederlands Recht en Notarieel

Nadere informatie

VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE

VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE VISITATIE TOEGEPASTE TAALKUNDE EEN KIJK VAN ONDERUIT Prof.dr. Rita Godyns, decaan Faculteit Toegepaste Taalkunde Hogeschool Gent Universiteit Gent Overzicht: situering van de opleiding het visitatieproces

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN

STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN STUDIEGIDS MASTER THEOLOGIE ALGEMEEN Inhoud Eindkwalificaties... 2 Afstudeerrichtingen... 3 Structuur van de opleiding... 3 Beroepsperspectief... 3 Excellentietraject... 4 Toelating en inschrijving...

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifieke deel: Bacheloropleiding: Kunstgeschiedenis Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen

Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen Commissie voor de examens Toelating en vrijstelling 2011-2012 Toelating tot een van de masteropleidingen Met een afgeronde volledige (CROHO 1 -geregistreerde) hbo- of wo-opleiding 2 bent u toelaatbaar

Nadere informatie

NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING

NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING NVAO NEDERLAND RICHTLIJN PANELSAMENSTELLING FEBRUARI 2019 NVAO NEDERLAND Richtlijn panelsamenstelling RICHTLIJN BEHOREND BIJ BEOORDELINGSKADER ACCREDITATIE HOGER ONDERWIJS NEDERLAND 2018 FEBRUARI 2019

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor. Christelijke Hogeschool Ede swqo r nederlands - Vlaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Christelijke Hogeschool Ede

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE RESEARCH MASTER FILOSOFIE FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE RESEARCH MASTER FILOSOFIE FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE RESEARCH MASTER FILOSOFIE FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2015-2016 Deel B: Opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel

Nadere informatie

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde

Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Bijlagen van het onderwijs- en Examenreglement van de bacheloropleiding Technische Bedrijfskunde Inhoud: I. Eindtermen van de bacheloropleiding; II. Doorstroommasteropleidingen; III. Majoren en minoren

Nadere informatie

Panelsamenstellingen - nieuw sjabloon, nieuwe invullingen -

Panelsamenstellingen - nieuw sjabloon, nieuwe invullingen - Panelsamenstellingen - nieuw sjabloon, nieuwe invullingen - Maya de Waal 23 februari 2017 Vandaag Opening Uitgangspunten stelsel 3.0 en de WHW Het nieuwe verantwoordingsformulier Q&A 2 Uitgangspunten stelsel

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE RESEARCHMASTEROPLEIDING GESCHIEDENIS FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum

Opleidingsspecfiek deel BA Kunstgeschiedenis. colloquium doctum Opleidingsspecfiek deel Art.2.3 colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op maximaal vier van de volgende vakken op het daarbij vermelde niveau: Nederlands,

Nadere informatie

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding

Opleidingsspecifiek deel MA Geschiedenis. toelatingseisen opleiding Opleidingsspecifiek deel Art.2.1 toelatingseisen opleiding 1. Toelaatbaar tot de opleiding is de bezitter van een Nederlands of een buitenlands diploma van hoger onderwijs, die aantoont te beschikken over

Nadere informatie

Op 22 april 2005 heeft het panel advies uitgebracht aan de NVAO. 2.1 Samenvatting van bevindingen van het panel

Op 22 april 2005 heeft het panel advies uitgebracht aan de NVAO. 2.1 Samenvatting van bevindingen van het panel College van bestuur Technische Universiteit Eindhoven Postbus 513 5600 MB EINDHOVEN Besluit datum 22 juni 2005 onderwerp Definitief besluit Toets NO wo-master Embedded Systems Technische Universiteit Eindhoven

Nadere informatie

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht

Macrodoelmatigheidsdossier BSc Business Analytics AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING. 1. Basisgegevens. Tongersestraat LM Maastricht AANVRAAGFORMULIER NIEUWE OPLEIDING 1. Basisgegevens Naam instelling(en) Contactgegevens Universiteit Maastricht School of Business and Economics Tongersestraat 53 6211 LM Maastricht 1 Naam Internationale

Nadere informatie

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica

Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica 1 Faculteit Management, Science and Technology Uitvoeringsregeling bij de Onderwijs- en examenregeling 2014-2015 wo bacheloropleiding Informatica U2014/02462 De uitvoeringsregeling treedt in werking per

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Zeeland. Postbus AJ VLISSINGEN College van Bestuur Hogeschool Zeeland Postbus 364 4380 AJ LISSINEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de

Nadere informatie

4. De bezitter van het diploma van de bacheloropleiding Liberal Arts & Sciences van de

4. De bezitter van het diploma van de bacheloropleiding Liberal Arts & Sciences van de Opleidingsspecifieke deel OER, 2015-2016 Opleiding / programma: Mediastudies/ Film- en televisiewetenschap; Nieuwe media en digitale cultuur Artikel Tekst 2.1 Toelatingseisen opleiding Alle studenten die

Nadere informatie

Curriculum Informatica 2003/04

Curriculum Informatica 2003/04 Curriculum Informatica 2003/04 Curriculumcommissie Informatica 18 juni 2003 Inleiding, toelichting De voornaamste veranderingen ten opzicht van het curriculum 2002/03 staan hieronder aangeduid. Nieuwe

Nadere informatie

Toetsplan Bacheloropleiding Informatiekunde 2014-2015

Toetsplan Bacheloropleiding Informatiekunde 2014-2015 Toetsplan Bacheloropleiding 2014-2015 BA 1 IK Blok 1 Blok 2 Blok 3 Blok 4 7 collegewekeweken 3 toetsweken 7 college- 2 blok 1 weken blok 2 weken blok 3 toetsweken blok 4 opdrachten schr. tent. schr. tent.

Nadere informatie

Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal

Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal Curriculum HBO ICT Systems Networks & Cloud Engineering duaal In dit document geven we meer details over het curriculum (opleidingsaanbod) van System Networks & Cloud Engineering (SNCE) Leerdoelen Uitgangspunt

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE RESEARCHMASTEROPLEIDING COMMUNICATIE- EN INFORMATIEWETENSCHAPPEN FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel B: opleidingsspecifiek

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA

Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA Universiteit van Amsterdam FACULTEIT DER NATUURWETENSCHAPPEN, WISKUNDE EN INFORMATICA ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Voor de Bacheloropleidingen Bio-exact Natuurkunde en Sterrenkunde, Scheikunde, Wiskunde

Nadere informatie

Introductie tot de cursus

Introductie tot de cursus Inhoud introductietalen en ontleders Introductie tot de cursus 1 Plaats en functie van de cursus 7 2 Inhoud van de cursus 7 2.1 Voorkennis 7 2.2 Leerdoelen 8 2.3 Opbouw van de cursus 8 3 Leermiddelen en

Nadere informatie

Student Company op het hbo. Stappenplan

Student Company op het hbo. Stappenplan Student Company op het hbo Tijdens Student Company ontwikkelen de studenten een bedrijfsconcept en rollen dit uit gedurende een collegajaar lang. Ze verdelen functies, bepalen hun doelgroep, brainstormen

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710

ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. Universiteit Utrecht Master Natuurwetenschappen en Bedrijf. Croho-registratienummer: 60710 ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van Master Natuurwetenschappen en Bedrijf Croho-registratienummer: 60710 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 29 mei 2007, 6 juni 2007

Nadere informatie

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN

B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN B. OPLEIDINGSSPECIFIEK DEEL VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE MASTEROPLEIDING MIDDEN-OOSTEN STUDIES FACULTEIT DER GEESTESWETENSCHAPPEN 2016-2017 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie

Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie Faculteit Technische Natuurwetenschappen Opleidingsspecifieke bijlage van de onderwijs- en examenregeling van de bacheloropleiding Scheikundige Technologie (art. 7.13 en 7.59 WHW) Inhoudsopgave Artikel

Nadere informatie

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank

Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC Stichting NIOC en de NIOC kennisbank Stichting NIOC (www.nioc.nl) stelt zich conform zijn statuten tot doel: het realiseren van congressen over informatica onderwijs en voorts al hetgeen

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties

Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties Protocol ter beoordeling van de werkwijze van visiterende en beoordelende instanties 1 Inleiding In haar procedure van de accreditatie van bestaande opleidingen heeft de NAO een belangrijke plaats ingeruimd

Nadere informatie

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014

Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 S AMENVATTI NG Ok t ober2015 Aanvraagformulier Nieuwe opleiding macrodoelmatigheidstoets beleidsregel 2014 Basisgegevens Soort aanvraag (kruis aan wat van toepassing is): X Nieuwe opleiding Nieuw Ad programma

Nadere informatie

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf

Format samenvatting aanvraag. Opmerking vooraf Format samenvatting aanvraag Opmerking vooraf Mocht u de voorkeur geven aan openbaarmaking van de gehele aanvraag in plaats van uitsluitend onderstaande samenvatting dan kunt u dat kenbaar maken bij het

Nadere informatie