Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland december 2012

2 December 2012: Zeer nat, zacht en aan de sombere kant December was een zachte maand met een gemiddelde maandtemperatuur van 5,0 C tegen een langjarig gemiddelde van 3,7 C. De maand kende echter een opvallende tweedeling. De eerste helft van de maand lag de temperatuur meestal (ruim) beneden het langjarige gemiddelde in een stroming met een duidelijke noordcomponent. Het weer had daarbij een wisselvallig karakter met op een aantal dagen winterse neerslag. Rond het midden van de maand kwam er een zuidwestelijke stroming op gang en volgde een zeer zachte tweede helft van de maand, waarbij alleen in het noordoosten de koude lucht nog af en toe wist door te dringen. De laatste decade van december was samen met de laatste decade in 1988 de zachtste sinds het begin van de metingen in 1901 met een gemiddelde temperatuur van 8,4 C. In totaal werden in elf vorstdagen genoteerd tegen dertien normaal. Tot ijsdagen is het in niet gekomen. Het normale aantal ijsdagen bedraagt twee. In het oosten van het land werden lokaal wel twee ijsdagen geregistreerd. December was iets aan de sombere kant. Gemiddeld over het land scheen de zon 45 uren tegen een langjarig gemiddelde van 49 zonuren. De zon was het meest te zien in het noordwestelijk kustgebied, met in Stavoren 58 uren zonneschijn. Diverse stations in het binnenland kwamen niet verder dan 35 tot 40 uren zonneschijn. Landelijk gemiddeld viel 130 mm neerslag tegen een langjarig gemiddelde van 80 mm. Daarmee was december een zeer natte maand. De meeste neerslag, 171 mm, werd geregistreerd in Westdorpe, de minste in de Kooy met 90 mm. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] december Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 25 december mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 december Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-5 december Het weer in dit tijdvak werd bepaald door twee opeenvolgende depressies boven de Noordzee. Tussen deze lagedrukgebieden en een rug west van de Britse Eilanden stond een noordweststroming. Op 1 december vielen aanvankelijk enkele winterse buien. Al snel volgde een frontale storing met enige tijd regen en in het oosten natte sneeuw. Na de storing volgden talrijke winterse buien. De buiigheid nam op de 2 e onder invloed van een zwakke rug af, het laatst in het westen. In de nacht van 2 op 3 december nam de bewolking toe op nadering van een frontaal systeem van de tweede depressie. Er volgde regen, in het midden en oosten voorafgegaan door sneeuw. Na de frontpassage viel een enkele bui. Op de 4 e trok een occlusie met buiige regen van noord naar zuid, alwaar het lang bleef slepen. Lokaal werd hagel waargenomen. Daarna volgden enkele buien, in het noordoosten winters van karakter. Op 5 december vielen winterse buien. Een randstoring veroorzaakte in de avond in het noorden enige tijd een harde tot stormachtige wind. Er vielen sneeuwbuien en vooral in het midden en noorden ontstond een sneeuwdek van 1 tot 7 cm. Met uitzondering van de 1 e vroor het tijdens de nachten regionaal licht. De maxima in dit tijdvak lagen meestal tussen ca. 5 en 7 C, op de 5 e tussen 2 en 4 C. Tijdvak 6-10 december Ook in dit tijdvak werd het weer bepaald door twee opeenvolgende depressies. De eerste lag om 00 UT op de 6 e bij IJsland, 24 uur later boven de Noordzee om vervolgens via België (7 e ) zuidoostwaarts te trekken. Op de 6 e vielen vooral aanvankelijk nog enkele sneeuwbuien. In de avond nam de bewolking toe op de nadering van het frontale systeem van het eerste laag. In de nacht naar 7 december volgde vanuit het westen sneeuw. Het front stagneerde op de 7 e boven ons land en trok in de avond zuidwaarts weg. In een strook van Limburg naar Gelderland viel ca. 5 tot 15 cm sneeuw, elders minder en in het noordoosten niets. In de nacht van 7 op 8 december klaarde het op. Overdag op de 8 e nam de bewolking weer toe op nadering van het frontale systeem van de tweede depressie. Dit laag op de 9 e boven de Noordzee en trok op de 10 e via Noord-Duitsland naar Polen. In de avond volgde regen, in het noorden voorafgegaan door enige tijd ijzel. Op 9 en 10 december vielen er buien, in het noorden soms winters van karakter. Tijdens de nachten vroor het op veel plaatsen licht. Tijdens de nacht van 7 op 8 december vroor het veelal matig, op de Veluwe lokaal streng. De eerste dagen lagen de maxima tussen ca. 0 en 5 C, op de 9 e en 10 e tussen 5 en 8 C. Tijdvak december Een hoog trok in dit tijdvak snel van de Britse Eilanden naar Zuidoost-Europa. Een actief laag bij de zuidpunt van Groenland trok naar het midden van de oceaan. Door deze ontwikkeling kromp de stroming boven onze omgeving van noord naar zuid. Op 11 december vielen in de noordelijke helft van het land enkele winterse buien. De buiigheid nam in de nacht naar 12 december nog wat toe. Lokaal ontstond een dun sneeuwdek. Op de 12 e bleven in het noorden enkele winterse buien vallen. Op de 11 e en 12 e liepen de maxima uiteen van 1 C in het noordoosten tot 5 C aan zee. Op de 13 e nam de wind toe uit het zuidoosten. Het werd maximaal -0 tot 1 C. In het noorden viel wat sneeuw. Een occlusie veroorzaakte in de nacht van 13 op 14 december plaatselijk (mot)regen die aanleiding gaf tot bevriezing in het oosten en later noorden. In het noordenkwamhetlokaalooktotsneeuwofijzel. Overdagopde14 e passeerdeeenfrontaalsysteemmetregen. Hetwerd6tot10 C. Tijdvak december Bij aanvang van dit tijdvak lag het sturende centrum van een complex laag ten westen van de Britse Eilanden. Het laag trok al opvullend naar ons land. Het hele tijdvak verliep bewolkt, alleen op de 15 e was er wat zon. In de loop van de 15 e viel er af en toe regen, intensiverend in de avond op een trogpassage. Ook op de 16 e viel af en toe buiige regen. Op de 17 e passeerden een occlusie en trog. Het was een dag met buiige regen. Het weerbeeld veranderde niet noemenswaardig op de 18 e. Op de 19 e was het droog. De maxima in dit tijdvak daalden van 8 tot 10 C naar 5 tot 7 C. Tijdvak december Boven het noordoosten van Europa was de luchtdruk in dit tijdvak hoog. Boven het midden van de oceaan lag een complex laag. Boven ons land bevond zich aanvankelijk een frontale zone die de scheiding vormde tussen koude lucht ten noorden van ons land en zachte lucht boven Zuidwest-Europa. Aan het eind van het tijdvak won de zachte lucht terrein. Op de 20 e nam de bewolking op nadering van het front vanuit het zuidwesten toe, gevolgd door perioden met regen. In het noordoosten bleef het droog. Daar werd het maximaal 3 C, in het zuidwesten 7 C. Op de 21 e lag het front boven het noorden. Vooral daar viel regen, in het zuiden was het meest droog. Op de 22 e veroorzaakte twee actieve warmtefrontenperiodenmetregen, dietotindeochtendvande23 e aanhield. Ineengrootdeelvanhetlandviel20totruim40mmregen. Tijdvak december Het weer werd in dit tijdvak bepaald door een lagedrukgebied dat van het zeegebied ten westen van Ierland naar de Noordzee trok. Met een zuidweststroming werd zeer zachte lucht aangevoerd. De maxima waren 9 tot 13 C. Op de 23 e lag een frontale zone al golvend quasi stationair over het zuidoosten van het land. Daar viel regen, elders was het bewolkt. Op de 24 e trok het KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 front aanvankelijk met regen noordwaarts over het land op de passage van een uitgeslagen golf. Een volgende golf veroorzaakte regen in de nacht van 24 op 25 december. Overdag op de 25 e vielen er buien, vooral rond de passage van een hoogtetrog. Tijdvak december Tussen een hogedrukgebied boven het zuidwesten van Europa en depressies boven het noordelijk deel van de oceaan, stond boven onze omgeving een brede, meanderende zuidwest tot weststroming met aanvoer van zachte lucht. De maxima waren 8 tot 11 C. Op de 26 e wisselden zon en een enkele bui elkaar af. In de avond passeerde een frontale storing met regen. Op 27 december trok een randstoring met regen over de zuidelijke helft van het land oostwaarts. In de nacht van 27 op 28 december passeerde een trekrug vergezeld van opklaringen. In het oosten kwam het lokaal tot lichte vorst. Op de 28 e trok een warmtefront met regen van west naar oost over het land. Op 29 december bevond ons land zich in een brede warme sector. Er viel wat motregen. In de avond passeerde een koufront met regen. 30 december trokken in een weststroming enkele buien over het land. Een over de Noordzee trekkend warmtefront veroorzaakte in de nacht van 30 op 31 december in het noorden regen. Op 31 december veroorzaakte een frontaal systeem vanaf de namiddag regen. Tijdens de jaarwisseling viel in een groot deel van het land regen. KNMI Klimaatdata en advies/rob Sluijter De synoptische weerbeschrijving komt per 1 januari 2013 te vervallen. december 2012 december, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 1.5% % E W stil/var 3.4% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 13.6 C te Ell op 23 december Laagste temperatuur: C te Deelen op 8 december Grootste aantal zonuren: 57.7 uur te Stavoren Kleinste aantal zonuren: 35.1 uur te Grootste maandsom neerslag: mm te Westdorpe Kleinste maandsom neerslag: 92.1 mm te Grootste dagsom neerslag: 23.7 mm te op 22 december 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m december Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2012 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem december Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m december Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2012 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m december mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2012 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT * *** * LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z * 180 ZW 225 W 270 NW 315 N BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies