Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement Zwolle, 21 november 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement Zwolle, 21 november 2013"

Transcriptie

1 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Barometer Denken in Maatschappelijk waarden Jan Vastgoed Veuger 2013 Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement Zwolle, 21 november 2013 Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

2 Barometer maatschappelijk vastgoed 2013 Onderzoeken en perspectieven op maatschappelijk en financieel rendement Welkom door Cor Worms VOGON Anna de Zeeuw Hogeschool Amsterdam Patrick de Kort en Walter Rozendaal Instituut voor VastGoedManagement - SBR Pauze Guus Berkhout Triodos Vastgoedfonds Jan Veuger lector Maatschappelijk Vastgoed Erik Dannenberg VNG en wethouder Zwolle

3 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Introductie Denken in door waarden Cor Worms Jan Veuger - VOGON Dagvoorzitter Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

4 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Anna Denken de Zeeuw in waarden Hogeschool Jan Veuger van Amsterdam Effecten marktwerking op gemeenten, zorg en onderwijsvastgoed Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

5 VAN GROTER EN MINDER NAAR KLEINER EN BETER Lessen uit onderzoek marktwerking zorg- en onderwijs Anna (dr.ir.a.m.) de Zeeuw 21 november

6 VAN GROTER EN MINDER NAAR KLEINER EN BETER Lessen uit onderzoek marktwerking zorg- en onderwijs Ronde 1: Ontwikkelingen hoger onderwijs en ouderenzorg vanaf Ronde 2: Welke trends en voorbeelden zijn er in deze sectoren met gevolgen voor vastgoed? Ronde 3: Welke lessen zijn er voor het beheer van maatschappelijk vastgoed van gemeenten? 6

7 ANNA DE ZEEUW Bedrijfskundige Gepromoveerd als Bestuurskundige Universiteit Tilburg Facility management en vastgoedkunde Hogeschool van Amsterdam Onderzoeksprogramma de Stad Programmamanager van hogeschoolbrede fieldlabs 7

8 CASE: BOUWEN EN LEEGSTAND MAATSCHAPPELIJK VASTGOED IN DEZELFDE STAD Stadskantoor Utrecht omvat m2 en is een van de grootste gebouwen die vanaf medio 2011 worden gebouwd in Nederland. De Hogeschool van Amsterdam bouwt de Amstelcampus voor ca studenten. Kantorenleegstand Utrecht: 10,4% Amsterdam: 17%

9 WAT BETEKENT PROFESSIONALISERING VAN BEHEER VAN MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Wet weten dat verzakelijking belangrijk is: meer overzicht, kostenreductie, verantwoorden van keuzes over het vastgoed. Maar weten we ook wat het maatschappelijke aspect nu eigenlijk inhoudt en welke ontwikkelingen er in breder verband spelen? Welke lessen zijn er voor gemeenten uit ontwikkelingen rond zorg en onderwijs(-vastgoed)? 9

10 RONDE 1: HOGER ONDERWIJS EN OUDERENZORG AFGELOPEN 30 JAAR: Onderzoek recente geschiedenis marktwerking

11 MAATSCHAPPELIJKE SYSTEEM TRANSITIE Oude waarden Nieuwe waarden Efficiency Techniek Bedrijfsmatig denken Economisch denken Denken vanuit het individu Mens centraal Integrale benadering Denken vanuit Netwerken Faciliteren in plaats van verzorgen Zelfredzaamheid Bouwopgave Economische crisis Levenscyclus denken en Transformatieopgave gebouwde omgeving 11

12 HOGER ONDERWIJS EN OUDERENZORG AFGELOPEN 30 JAAR: ONDERZOEK MARKTWERKING Proefschrift ontwikkelingen hoger onderwijs en ouderenzorg vanaf Marktwerking ingezet vanaf de kabinetten Lubbers Onderzoek percepties overheid, instellingen en afnemers ten aanzien van marktwerking en kwaliteit

13 HOGER ONDERWIJS AFGELOPEN 30 JAAR: FUSIES & ONTSTAAN LEERFABRIEKEN Hogescholen werden in de vorige eeuw verantwoordelijk voor de eigen financiering, als gevolg van de Omkering Kapitaalslastenfinanciering. In korte tijd verrezen enorme leer- en zorgfabrieken. Een op renderende bedrijfsvoering gerichte bestuursstijl. Economy of scale: Studenten werden klant op afstand, frontoffices of servicebalies, principe van afhandeling van grote aantallen.

14 ZORG AFGELOPEN 30 JAAR: CONGLOMERATEN MET FANCY BEELDMERKEN Van bejaarde van 1982 naar cliënt van vandaag. Van directeur van het bejaardenhuis naar zorgondernemer. Goedklinkende namen en fancy beeldmerken van steeds grotere (fusie-)organisaties. van Kruiswerkvereniging en naar de Stromen en Opmaat naar Aafje Van lokale (gemeentegebonden en kerkelijke) naar (boven- )regionale organisaties.

15 HET HEDEN: MAATSCHAPPELIJKE DISCUSSIES ROND ONDERWIJS EN ZORG Economische crisis. Schandalen. Maatschappelijke discussies rond hogescholen en zorginstellingen. De eerste grote onderwijs- en zorgconglomeraten worden geleidelijk ontmanteld.

16 MARKTWERKING AFGELOPEN 30 JAAR: HOGE VERWACHTINGEN; MAAR IN DE PRAKTIJK TRADE-OFFS Proefschrift ontwikkelingen hoger onderwijs en ouderenzorg vanaf Men verwachtte alles, maar het een ging ten koste van het ander. Toegenomen spanning tussen opvattingen over rendement (kosten) en de ervaren kwaliteit van zorg en onderwijs. Er waren trade-offs : schaalvergroting, onpersoonlijkheid, falend bestuur en managementjargon.

17 RONDE 2: Trends en voorbeelden zorg- en onderwijs- (vastgoed) 17

18 DE TOEKOMST: BESCHEIDENER ROL VASTGOED CARE SECTOR Extramuralisering, bedreiging op voor het bestaan van verzorgingshuizen. Kabinetsplannen: drastische herziening van de ouderenzorg, voor grootschalig zorgvastgoed steeds minder plaats. Zorg op afstand en op maat (e-zorg) De tijd van verzorgingshuizen en ouderenzorgcentra lijkt definitief voorbij.

19 TRENDS VASTGOED: NIEUWE ZORGARRANGEMENTEN Kleinschaliger oplossingen, domotica, flexibilisering van woningen en opkomst van gebruikersinitiatieven Collectief Particulier Opdrachtgeverschap-projecten Nieuwe financieringsmogelijkheden Zorghotels

20 TRENDS: DIGITALISERING EN SCHAALVERKLEINING (HOGER) ONDERWIJS Nieuwe concepten: Blended learning, flipping the classroom, netwerkleren Wereldwijd gratis massive open on line course (MOOC). Ontmoeten van docenten en samenwerken met medestudenten en het bedrijfsleven i.p.v. eenzijdige overdracht van kennis. Deconcentratie, schaalverkleining, online-samenwerking en dienstverlening en user in control netwerken.

21 VASTGOED ZORG EN ONDERWIJS IN DE TOEKOMST TERUG NAAR DIENSTBARE ROL Denken in termen van processen die de kern van zorg en onderwijs betekenen. Van student en aankomende oudere wordt gevraagd een actieve rol te nemen, niet langer alleen die van consument van onderwijs- en zorgdiensten. Of daar vastgoed bij moet, in welke vorm en op welke plaats is daarvan een afgeleide vraag.

22 DE TOEKOMST IN STEEN GEHOUWEN? VOORBEELDEN Ouders willen te kleine school redden door die over te nemen NRC,

23 VOORBEELD: HOGER ONDERWIJS VERSPREID DOOR DE STAD Kleinschalige BOOT-vestigingen Hogeschool van Amsterdam (Buurtwinkel voor Onderwijs, Onderzoek en Talentontwikkeling). Gevestigd in leegstaande basisscholen, winkels en (Bijlmer- )flats Verleent diensten aan de stad

24 VOORBEELD: ZORGWIJKEN Woon en zorgwijk Sevenum Een wijk waarin het prettig wonen is, maar waar ook welzijn en zorg wordt geboden. Mensen kunnen hier langer zelfstandig blijven wonen. En dicht bij elkaar blijven 24

25 VOORBEELD: OUDE SCHOOL ALS BROEDPLAATS Oldschoolamsterdam 25

26 RONDE 3: CONCLUSIES EN LESSEN VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED 26

27 WAT BETEKENT PROFESSIONALISERING VAN BEHEER VAN MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Wet weten dat verzakelijking belangrijk is: meer overzicht, kostenreductie, verantwoorden van keuzes over het vastgoed. Maar weten we ook wat het maatschappelijke aspect nu eigenlijk inhoudt & welke maatschappelijke ontwikkelingen spelen er? Welke lessen zijn er voor gemeenten uit ontwikkelingen rond zorg en onderwijs(-vastgoed)? 27

28 NIEUWE MAATSCHAPPELIJKE OPGAVEN Oude waarden Efficiency Techniek Bedrijfsmatig denken Economisch denken Denken vanuit het individu Nieuwe waarden Mens centraal Integrale benadering Denken vanuit Netwerken Faciliteren in plaats van verzorgen Zelfredzaamheid Nieuwe maatschappelijke opgaven, veranderende rol gemeenten Nieuwe zorg- en onderwijsconcepten, opgaves in de ruimtelijke omgeving: leegstand, krimp, transformatie, duurzaamheidsopgave, ondersteunen van gebruikersinitiatieven. 28

29 > VERANDERENDE ROL MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Veranderend speelveld onderwijs en zorg, woningcorporaties, bouw, gebruikers Veranderende rol & opgaven voor gemeenten (meer faciliterend) Veuger (2013) Vastgoedingrepen zijn afhankelijk van uitgangspositie en beleidskeuzes, de context aan verandering onderhevig. Veranderende rol en waarde van maatschappelijk vastgoed. Voor het bereiken van maatschappelijke resultaten is samenwerking nodig met andere partijen binnen de gemeente! 29

30 DANK VOOR UW AANDACHT! 30

31 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Patrick Denken de in Kort waarden en Walter Jan Rozendaal Veuger Landelijk onderzoek vastgoedmanagement gemeenten (2012) Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

32 Barometer Maatschappelijk Vastgoed Meer rendement uit publiek vastgoed 32 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

33 Vraag aan U: Is er iets aan de hand? Moet er iets veranderen? 33 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

34 Cijfers Gemeentelijk Vastgoed LOVGM 2012 LANDELIJK ONDERZOEK VASTGOEDMANAGEMENT NEDERLANDSE GEMEENTEN 34 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

35 OPGAVE = Meer En Beter Vastgoedmanagement HOE? = Iedereen slimmer met vastgoed maken! 35 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

36 Geen Nobelprijswinnaars vooral pragmatische insteek! Kapstokken voor vandaag: I.K.U.-model VastgoedKwadranten Ladder 36 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

37 F VastgoedKwadranten: 1 e Kwadrant Gebouwen Terreinen Fysiek 37 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

38 I F VastgoedKwadranten: 2 e Kwadrant Individu Kennis & Kunde Gebouwen Terreinen Fysiek 38 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

39 I O F VastgoedKwadranten: 3 e Kwadrant Individu Kennis & Kunde Gebouwen Terreinen Fysiek Organisatie Structuur cultuur 39 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

40 (uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet) Aantal deelnemende gemeenten : 137 (van 415) Omvang portefeuille : m2 (vergelijk NL kantorenmarkt) Omvang portefeuille : ,- (schatting woz-waarde) 40 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

41 (uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet) 85% : heeft een huurders- en gebruikersadministratie 63% : vindt zelf de huurders- en gebruikersadministratie gemiddeld tot veel kwaliteit hebben. 52% : kent niet het aantal huurders in de eigen gebouwen. > % : heeft geen centrale vastgoedadministratie. > Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

42 (uit: LOVGM 2012 ism SBRCURnet) 51% heeft geen vastgoedbeleid. > % heeft geen vastgoedmanagement-informatie. > % scoort de kwaliteit van de vastgoedinformatie slecht tot en met gemiddeld. = 300! 72% heeft geen vastgoedprocessen en/of procedures. = 300! 42 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

43 Onbekend met aantal huurders > 200 Geen centrale vastgoedadministratie > 200 Geen vastgoedbeleid > 200 Geen vastgoedmanagement-informatie > 175 Slechte tot gemiddelde kwaliteit vastgoedinformatie = 300! Geen vastgoedprocessen en/of procedures = 300! Slapende Reus?! 43 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

44 44 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

45 I F O X VastgoedKwadranten: 4 e Kwadrant Individu Kennis & Kunde Gebouwen Terreinen Fysiek Organisatie Structuur cultuur Politiek Economie Extern 45 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

46 I F O X Individuele medewerke r Organisatie structuur Gebouwen Terreinen Externe omgeving 46 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

47 I F O X Individuele medewerke r Organisatie structuur Gebouwen Terreinen Externe omgeving 47 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

48 I F O X Individuele medewerke r Organisatie structuur Gebouwen Terreinen Externe omgeving 48 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

49 Onbekend met aantal huurders > 200 Geen centrale vastgoedadministratie > 200 Geen vastgoedbeleid > 200 Geen vastgoedmanagement-informatie > 175 Slechte tot gemiddelde kwaliteit vastgoedinformatie = 300! Geen vastgoedprocessen en/of procedures = 300! m ,-!!! 49 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

50 50 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

51 Loopt een gemeente risico s? Wat denkt U? 51 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

52 Hoe Meer uit vastgoed halen? 5 ontwikkelstadia ( Ladder ) 52 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

53 TECHNIEK Start: Vastgoedkader (rollen-bewustzijn) en excell-lijstjes. Ervaring: administraties op orde (Gebouw / Eigendom / Gebruik) en KWIS-systemen. Expert: voldoen aan wet- en regelgeving (technisch), werken met meerjarige onderhoudsplannen en handboeken (technisch beheer) Techniek 53 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

54 CONTROL Start: Vastgoedstrategie (rollen-scheiding) en gebouwexploitaties Ervaring: standaardisering contracten (techniek + huur/gebruik), meer projectmatig werken (GROTIK), servicekostenadministratie Expert: voldoen aan wet- en regelgeving (financieel), werken met meerjarige exploitaties en handboeken financieel beheer Controller Techniek Techniek 54 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

55 KLANT Start: Accommodatiebeleid (rollen-afstemming), integraal overleg Ervaring: multifunctioneel gebruik (verbeteren bezettingsgraad), denken in (deel)portefeuilles, klanttevredenheid Expert: meerjarige investeringsplannen, accountmanagement, handboek vastgoedmanagement Klantgericht Controller Controller Techniek Techniek Techniek 55 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

56 (cijfers: LOVGM 2012 ism SBRCURnet) +/- 25% +/- 5 % +/- 70% Klantgericht Controller Controller Techniek Techniek Techniek 56 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

57 VASTGOED ALS MIDDEL INTERN Markt- Oriëntatie Klantgericht Klantgericht Klantgericht Controller Controller Controller Controller Techniek Techniek Techniek Techniek Techniek 57 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

58 VASTGOED ALS DOEL EXTERN Strateeg Markt- Oriëntatie Klantgericht Klantgericht Klantgericht Klantgericht Controller Controller Controller Controller Controller Techniek Techniek Techniek Techniek Techniek Techniek 58 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

59 De Grootst Mogelijke Kleine Stap 59 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

60 60 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

61 HARTELIJK DANK VOOR UW AANDACHT VOOR HET GEMEENTELIJK VASTGOED! ir. Patrick de Kort MRE RVGME drs. Walter Rozendaal RVGME Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

62 I F O X 62

63 Veranderen? Niets is qua voorbereiding moeilijker qua succes twijfelachtiger en qua uitwerking gevaarlijker dan vernieuwing willen doorvoeren. Je maakt vijanden van de mensen die profiteren van de bestaande toestand. En je maakt lauwe vrienden van de mensen die van de nieuwe toestand kunnen profiteren. De lauwheid komt deels voort uit angst voor de tegenstanders die de wet aan hun kant hebben. Deels uit wantrouwen, omdat de meeste mensen pas geloven in vernieuwing als zij deze zelf hebben ervaren. 63 Congres Barometer Maatschappelijk Vastgoed 21 november 2013

64 Pauze

65 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Guus Denken Berkhout in waarden - Triodos Jan Bank Veuger Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

66 Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten het scheppen van een eigen nieuwe vastgoedrealiteit 66

67 Inhoudsopgave Geld is de beste graadmeter om duurzaamheid te meten 1. Introductie; toneel als middel om de maatschappij te veranderen 2. Duurzaamheid als middel om de vastgoedmarkt te veranderen 3. Green lease als brug tussen duurzaamheid en economie 4. Conclusies 67

68 De Vastgoedfraude Toneel: De casanova s van de vastgoedfraude 68

69 Duurzaamheid Sustainability frameworks 69

70 Wat is duurzaam vastgoed? The Wall of Ecokantoor Bunnik

71 Wat is duurzaam vastgoed? Verduurzaamd monument of TNT nieuwbouw

72 Verbinding tussen duurzaamheid en economie Triodos toets voor duurzaam vastgoed

73 Verbinding tussen duurzaamheid en economie

74 Intermezzo Stellingen Duurzaamheid Een duurzaamheids-label is een beginpunt. Geen eindpunt. Duurzaamheid Een duurzaamheids framework dat niets zegt over kosten en baten is zinloos.

75 Green lease communiceren Total costs of usership Voor de huurder zijn de total costs of usership relevant Lagere energierekening biedt ruimte voor hogere huur Energy costs Rent A B C D E F G 75

76 Green lease avant la lettre Huur verhoogd met theoretische besparing Verduurzaming betaald door energie rekening te verlagen en huur met zelfde bedrag te verhogen Prestatiecontract met installateur Verbetering label van G naar C. AT Osborne, monument, Baarn 76

77 Green lease light Samenwerkings overeenkomst duurzaam beheer Afspraak dat besparingen als gevolg van verduurzaming ten goede komen aan investeerder Pand is verbeterd van D naar B label Intentie is te komen tot A label Office Nieuwegein 77

78 Green lease: verhuur inclusief energie Waardesprong als gevolg van labelsprong Huur en energiekosten zijn samengevoegd Verhuurder garandeert verbruik. Niet prijsontwikkeling energie. Die volgt energie-index. Energiesprong van E naar A label. kantoor Amersfoort 78

79 Green lease in praktijk Grace period voordat Green Lease ingaat 10 jaars green lease met AAA huurder Periode om in te regelen voordat de green lease ingaat. Gebruikersgebonden energie Tussen meters gebruiken kantoor Groningen 79

80 Financiering van duurzaamheid: de praktijk Green Lease Concept; van G naar A+ én architectuurprijs 80

81 Triodos Vastgoedfonds Van G naar A+ én architectuurprijs GasTerra pand van Triodos Vastgoedfonds winnaar Gouden Kikker Award Deze award wordt jaarlijks uitgereikt aan bouwprojecten die voorop lopen op het gebied van duurzaamheid en innovatie. 81

82 Green lease legt verbinding tussen people, planet, profit én project 1. Duurzaamheidslabels zijn belangrijk; 2. Integrale visie op vastgoed is belangrijker; 3. Er moet een verbinding zijn tussen duurzaamheid en kosten/opbrengsten; 4. Green lease legt die verbinding. Geld is het ultieme meetinstrument om te bepalen of een gebouw groen is 82

83 Epiloog 83

84 Contactgegevens Drs G.T. Berkhout MBA/BRE Fonds Manager Triodos Vastgoedfonds N.V

85 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Jan Denken Veuger in waarden Jan Veuger Resultaten van de Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2013 Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

86 Het onderzoek Barometer

87 Financieel rendement Het onderzoek Barometer Financieel en maatschappelijk rendement verbonden + - Handelaar Controller - Positionering artikelen Maatschappelijk rendement Strateeg Ondernemer + Figuur 1: Model financieel en maatschappelijk rendement verbonden in analogie met het transformatie model van Joroff (1993).

88 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Vier onderzoekslijnen (1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed. (2) Maatschappelijke opgave en de functie van maatschappelijk vastgoed. (3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed. (4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.

89 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Vier onderzoekslijnen (1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed. (2) Maatschappelijke opgave en de functie van maatschappelijk vastgoed. (3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed. (4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.

90 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Vier onderzoekslijnen (1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed. (2) Maatschappelijke opgave en de functie van maatschappelijk vastgoed. (3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed. (4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.

91 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Vier onderzoekslijnen (1) Innovatie met maatschappelijk vastgoed. (2) Maatschappelijke opgave en de functie van maatschappelijk vastgoed. (3) (Sociale) opgave inzichtelijk met passend vastgoed. (4) Mogelijkheden voor (regionale) samenwerking.

92 + Handelaar 17% Strateeg 46% Positionering artikelen - Controller 11% Ondernemer 26% - + Maatschappelijk rendement

93 Het onderzoek Barometer Kernbegrippen Figuur 2: Essentiële kernbegrippen uit conclusies per onderzoeksthema s

94 De barometer

95 Boek Erik Dannenberg Bestuurder Vereniging van Nederlandse Gemeenten Uitreiking eerste exemplaar van het boek

96 Afsluiting

97 Contact Ing. Jan Veuger MRE FRICS Zie voor alle publicaties Veuger:

98 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo door op de rand van dit gele vlak te klikken en op delete te drukken SUCCES! Denken in waarden Jan Veuger Lecorale Lectoraat rede Maatschappelijk lectoraat Vastgoed Maatschappelijk Kenniscentrum Vastgoed NoorderRuimte Kenniscentrum NoorderRuimte

Gemeente Emmen 17 oktober 2013

Gemeente Emmen 17 oktober 2013 MEMO PRESENTATIE AANPASSEN 1.Voeg hiernaast de titel en ondertitel van de presentatie in 2.Pas de voettekst aan naar de titel van de presentatie via Beeld > Koptekst en voettekst 3.Verwijder deze memo

Nadere informatie

Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Expertmeeting Metafoor, PEC Zwolle Stadion 1 december 2015

Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Expertmeeting Metafoor, PEC Zwolle Stadion 1 december 2015 Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Expertmeeting Metafoor, PEC Zwolle Stadion 1 december 2015 Barometer 2015 Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed Meer beleid, beperkt

Nadere informatie

Maatschappelijke waarde in vastgoedbeleid Expert Meeting Maatschappelijke Waarde Vastgoed. Gemeenteraad Utrecht, 27 november 2018

Maatschappelijke waarde in vastgoedbeleid Expert Meeting Maatschappelijke Waarde Vastgoed. Gemeenteraad Utrecht, 27 november 2018 Maatschappelijke waarde in vastgoedbeleid Expert Meeting Maatschappelijke Waarde Vastgoed Gemeenteraad Utrecht, 27 november 2018 Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS Lector (Maatschappelijk) Vastgoed RvC Mitros

Nadere informatie

ZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED. Professioneel beheer voor beter rendement

ZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED. Professioneel beheer voor beter rendement ZORG VOOR MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Professioneel beheer voor beter rendement Een veranderende financiële omgeving vraagt om ander vastgoedbeheer Het onderwijsvastgoed, het zorgvastgoed, het gemeentelijk

Nadere informatie

De kunst van maatschappelijk vastgoedmanagement Jan Veuger, 12 juni 2014 Groningen: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland

De kunst van maatschappelijk vastgoedmanagement Jan Veuger, 12 juni 2014 Groningen: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland De kunst van maatschappelijk vastgoedmanagement Jan Veuger, 12 juni 2014 Groningen: Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland www.herbestemming.nu www.kennisbankherbestemming.nu Leegstand als opgave, herbestemming

Nadere informatie

Barometer Maatschappelijk Vastgoed. Jan Veuger Lector Maatschappelijk Vastgoed Hanzehogeschool Groningen

Barometer Maatschappelijk Vastgoed. Jan Veuger Lector Maatschappelijk Vastgoed Hanzehogeschool Groningen Jan Veuger Lector Maatschappelijk Vastgoed Hanzehogeschool Groningen 66 bijdragen door 80 auteurs vier sectoren en vier thema s Hoogleraren 11% Doctoren 20% Experts uit het werkveld 61% Promovendi 8% Wat

Nadere informatie

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Veranderend speelveld een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Martin Stijnenbosch economisch geograaf; docent Universiteit Utrecht (1975 1990); STOGO (1984 2012); Hanze Hogeschool (2013- nu)

Nadere informatie

Verduurzamen van monumentaal vastgoed. Rianne Koster 30 juni 2011

Verduurzamen van monumentaal vastgoed. Rianne Koster 30 juni 2011 Verduurzamen van monumentaal vastgoed Rianne Koster 30 juni 2011 1 Agenda 1. Inleiding Triodos Bank 2. Triodos & Duurzaam Vastgoed 3. Villa Rusthoek Baarn 4. Uitgangspunten vastgoedfinanciering door Triodos

Nadere informatie

Maatschappelijk- en zorgvastgoed. Dr.ing. Jan Veuger MRE FRIICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Zorgroep Tangenborgh Emmen, 7 december 2018

Maatschappelijk- en zorgvastgoed. Dr.ing. Jan Veuger MRE FRIICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Zorgroep Tangenborgh Emmen, 7 december 2018 Maatschappelijk- en zorgvastgoed Dr.ing. Jan Veuger MRE FRIICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Zorgroep Tangenborgh Emmen, 7 december 2018 Taxatieleer Vastgoed 2 Geheel herziene uitgave hoofdstuk maatschappelijk

Nadere informatie

VGME Masterclass Gemeentelijk Assetmanagement Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed - Dr.ing. Jan veuger MRE FRICS 22 juni 2017

VGME Masterclass Gemeentelijk Assetmanagement Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed - Dr.ing. Jan veuger MRE FRICS 22 juni 2017 VGME Masterclass Gemeentelijk Assetmanagement Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed - Dr.ing. Jan veuger MRE FRICS 22 juni 2017 Onderzoeksresultaten Twee onderzoeken naar het vastgoed(management) bij gemeenten

Nadere informatie

Inzicht Meeting Overheid Maatschappelijk vastgoed & integraal accomodatiebeleid. November 2011, ing. Jan Veuger MRE FRICS

Inzicht Meeting Overheid Maatschappelijk vastgoed & integraal accomodatiebeleid. November 2011, ing. Jan Veuger MRE FRICS Inzicht Meeting Overheid Maatschappelijk vastgoed & integraal accomodatiebeleid November 2011, ing. Jan Veuger MRE FRICS Programma in drie delen: 1. De context en huidige ontwikkelingen 2. De inhoud en

Nadere informatie

Minor provincie Drenthe en 4 gemeenten

Minor provincie Drenthe en 4 gemeenten Minor provincie Drenthe en 4 gemeenten Programma 11.00 Welkom drs. R. (Rein) Munniksma, gedeputeerde provincie Drenthe 11.10 Regionale economie Prof.dr. J.P. (Paul) Elhorst, hoogleraar Regionale Economie

Nadere informatie

Kennissessie Maatschappelijk Vastgoed Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed FM Alumni de Haagse Hogeschool MVGM

Kennissessie Maatschappelijk Vastgoed Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed FM Alumni de Haagse Hogeschool MVGM Kennissessie Maatschappelijk Vastgoed 31.01.2017 Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed FM Alumni de Haagse Hogeschool MVGM Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS Lector Maatschappelijk Vastgoed Hoofd

Nadere informatie

juni Training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Kijk voor meer info op Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed

juni Training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Kijk voor meer info op  Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed juni 2017 Driedaagse training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Trainingsdagen: 8, 15 en 22 juni 2017 Tijden: 09.30 uur 20.00 uur Locatie: Mercure Hotel Amersfoort Centre, Amersfoort Training Integraal

Nadere informatie

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012

Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland. 21 juni 2012 Werkconferentie Vastgoedmarkt Midden-Nederland 21 juni 2012 Luc Dietz dagvoorzitter Michaël Kortbeek Voorzitter KvK Midden-Nederland Het probleem Kantorenmarkt: leegstand, fors aanbod Bedrijventerreinen:

Nadere informatie

Barometer Zorgvastgoed 2015

Barometer Zorgvastgoed 2015 Barometer Zorgvastgoed 2015 Zorgvastgoedcongres 2015 Zorgvisie, Hilversum 15 oktober 2015 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Barometer Zorgvastgoed 2015 Health Care real estate

Nadere informatie

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld

Veranderend speelveld. een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld Veranderend speelveld een nieuw vertrekpunt op een veranderend speelveld vastgoed Kenmerken vastgoed grondgebonden lange levensduur en dus lange terugverdientijd beleggingsvorm nodig om in de toekomst

Nadere informatie

Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed 2014

Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed 2014 ALLE GEMEENTEN RESPONS I GEMEENTEN Barometer Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed 2014 Gemeenten in beweging Annette Tjeerdsma en Jan Veuger 1 Dit artikel bevat de resultaten van het onderzoek Barometer

Nadere informatie

Werkende bedrijventerreinen

Werkende bedrijventerreinen Werkende bedrijventerreinen Dr. Cees-Jan Pen, programmamanager Platform31/Lector Vastgoed Fontys 1 Mijn agenda Bedrijventerreinen hoger op de politieke agenda: banen, mkb, leefbaarheid, economisch belang

Nadere informatie

dec Training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Kijk voor meer info op Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed

dec Training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Kijk voor meer info op  Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed dec 2017 Driedaagse training Integraal sturen op gemeentelijk vastgoed Trainingsdagen: 6, 13 en 20 december 2017 Tijden: 09.30 uur 20.00 uur Locatie: Mercure Hotel Amersfoort Centre, Amersfoort Training

Nadere informatie

Beleggen in duurzaam vastgoed

Beleggen in duurzaam vastgoed Beleggen in duurzaam vastgoed Beleggers kunnen via Triodos Vastgoedfonds in duurzaam vastgoed investeren. Het fonds belegt voornamelijk in kantoren die duurzaam gebouwd zijn en duurzaam beheerd worden.

Nadere informatie

Vastgoedbedrijf Enschede

Vastgoedbedrijf Enschede Vastgoedbedrijf Enschede een praktijkcase Spreker Jan Kappers Datum 10-2-2012 Plaats Culemborg Facts & organisatie Aanleiding Werkwijze Ontwikkelingen Toekomst Enschede? > Grootste stad in provincie Overijssel

Nadere informatie

Krimp en woningcorporaties de rode draad? Aedes & Kenniscentrum NoorderRuimte. Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector (Maatschappelijk) Vastgoed

Krimp en woningcorporaties de rode draad? Aedes & Kenniscentrum NoorderRuimte. Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector (Maatschappelijk) Vastgoed Krimp en woningcorporaties de rode draad? Aedes & Kenniscentrum NoorderRuimte Dr. ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector (Maatschappelijk) Vastgoed Minste welvaart in grote steden Universiteit Utrecht en Rabobank

Nadere informatie

Barometer gemeentelijk maatschappelijk vastgoed 2017

Barometer gemeentelijk maatschappelijk vastgoed 2017 Barometer gemeentelijk maatschappelijk vastgoed 2017 Gemeenten actief aan de slag met portefeuille en organisatie A. van den Beemt - Tjeerdsma MSc & dr. ing. J. Veuger MRE FRICS Dit artikel bevat de resultaten

Nadere informatie

Omdat bouwen teamwork is

Omdat bouwen teamwork is Omdat bouwen teamwork is Nijhuis Bouw Innovatie en duurzaamheid komen bij Nijhuis samen. Wij bouwen niet alleen huizen, ook leefbare wijken en gebieden waar het prettig wonen, werken en recreëren is. Ontwikkelen

Nadere informatie

Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed. Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013

Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed. Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013 Workshop Wonen, huisvesting & vastgoed Werkconferentie Noordelijke Maasvallei Hub Hamers & Masi Mohammadi, Cuijck, 26 september 2013 Doel, resultaat & uitgangspunten Inhoudelijke visie m.b.t. zorg(leefbaarheid)

Nadere informatie

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september 2012. Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed AT OSBORNE www.atosborne.nl Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed 19 september 2012 AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

Presentatie. CORPORATE Real Estate Management Barometer 2008 en 2009 Onderzoek gemeenten Noord Nederland. Resultaten onderzoek

Presentatie. CORPORATE Real Estate Management Barometer 2008 en 2009 Onderzoek gemeenten Noord Nederland. Resultaten onderzoek Presentatie CORPORATE Real Estate Management Barometer 2008 en 2009 Onderzoek gemeenten Noord Nederland (Gordon Vos Hanzehogeschool Groningen) Resultaten onderzoek Vastgoedkolom Corporate Real Estate Management

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) Wat kost een dorp? Onderzoek naar de geldstromen in een dorp.

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) Wat kost een dorp? Onderzoek naar de geldstromen in een dorp. ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Zorgwonen als beleggingsproduct Het ontwikkelaarsperspectief

Zorgwonen als beleggingsproduct Het ontwikkelaarsperspectief Zorgwonen als beleggingsproduct Het ontwikkelaarsperspectief drs. ing. Bert Krikke Conferentie Scheiden van Wonen en Zorg in een vergrijzende samenleving Delft, 12 juni 2012 Introductie Strategie, advies,

Nadere informatie

Zorgvastgoed in de kinderschoenen

Zorgvastgoed in de kinderschoenen Zorgvastgoed in de kinderschoenen Building the Future of Health, International Conference 1-4 juni 2016 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Woensdag 1 juni 2016, 12:15-13.45,

Nadere informatie

Presentatie Mariëtte Bouwer Ymere Maatschappelijk Vastgoed. 19 april 2012 pagina 1

Presentatie Mariëtte Bouwer Ymere Maatschappelijk Vastgoed. 19 april 2012 pagina 1 Presentatie Mariëtte Bouwer Ymere Maatschappelijk Vastgoed 19 april 2012 pagina 1 Strategie van Ymere Missie Ymere werkt als maatschappelijke onderneming aan wijken met perspectief, waar bewoners willen

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Expertmeeting Kansen van woningcorporaties. Utrecht, 12 februari 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS

Expertmeeting Kansen van woningcorporaties. Utrecht, 12 februari 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS Expertmeeting Kansen van woningcorporaties Utrecht, 12 februari 2015 Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS Programma 14.30 Ontvanst 15.00 Opening en inleiding Ontwikkelingen corporaties

Nadere informatie

Vastgoed en zorg. Syllabus. Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen.

Vastgoed en zorg. Syllabus. Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Syllabus Vastgoed en zorg Een inspirerende bundeling van theorie en praktijk, tips en ervaringen, kansen en bedreigingen. Inclusief artikelen over strategisch vastgoedbeleid in de zorg, investeren in zorgvastgoed

Nadere informatie

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen

Profielschets. Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen Profielschets Directeur-bestuurder Woningbouwvereniging Compaen ERLY the consulting company Opdrachtgever: Woningbouwvereniging Compaen Datum: juni 2015 Adviseur: drs. Lilian Vos Inleiding Woningbouwvereniging

Nadere informatie

Barometer Zorgvastgoed. VGME Masterclass 22 juni 2017 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed

Barometer Zorgvastgoed. VGME Masterclass 22 juni 2017 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Barometer Zorgvastgoed VGME Masterclass 22 juni 2017 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Barometer Zorgvastgoed Het Financieele Dagblad: Alles op alles om de zorgbehoefte invulling

Nadere informatie

Positionering Vastgoedmanagement Gemeenten Bijeenkomst Almere, 18 november 2016

Positionering Vastgoedmanagement Gemeenten Bijeenkomst Almere, 18 november 2016 Positionering Vastgoedmanagement Gemeenten Bijeenkomst Almere, 18 november 2016 Programma PVGsessie 10.00 Welkom Jan Veuger, lector Maatschappelijk Vastgoed Henk Hoogland, gemeente Almere en gastheer 10.30

Nadere informatie

Gastcollege Maatschappelijk Vastgoed

Gastcollege Maatschappelijk Vastgoed Gastcollege Maatschappelijk Vastgoed Dr.ing. Jan Veuger, lector Maatschappelijk Vastgoed Hanzehogeschool Groningen Fontys Hogescholen, Eindhoven, 13 oktober 2015 Taxatieleer Vastgoed 2 Geheel herziene

Nadere informatie

Duurzame Ontwikkeling

Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling Korte toelichting op het begrip Praktische invulling - in bedrijven - technologie Invulling in het onderwijs J. Venselaar 17 november Duurzame ontwikkeling in het onderwijs 1 Duurzaam..

Nadere informatie

Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015

Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015 Barometer Maatschappelijk Vastgoed 2015 Expertmeeting Vastgoedrapportage Groningen Assen Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed De Kolk Assen, 6 oktober 2015 Barometer 2015 Gemeentelijk Maatschappelijk Vastgoed

Nadere informatie

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011. Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT OSBORNE www.atosborne.nl Masterclass Energiebesparing in de zorg Professioneel opdrachtgeverschap 16 november 2011 Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg AT Osborne Huisvesting en Vastgoed Infrastructuur

Nadere informatie

Barometer Vastgoedmanagement Nederland 2014

Barometer Vastgoedmanagement Nederland 2014 IX LAST BUT NOT LEAST Barometer Vastgoedmanagement Nederland 2014 Meer vastgoedmanagement uitbesteden Annette Tjeerdsma en Jan Veuger In het voorjaar (mei/juni) van 2014 is voor het eerst een vragenlijst

Nadere informatie

Vastgoedfinanciering in de cure-sector

Vastgoedfinanciering in de cure-sector Vastgoedfinanciering in de cure-sector Een onderzoek naar de potentie van financieringsconstructies voor investeringen in ziekenhuisvastgoed P4 Presentatie Simone Campman 4 oktober 2013 Inhoudsopgave Onderzoeksopzet

Nadere informatie

Zonnepanelen in relatie tot vastgoedsturing 21-4-2015 1

Zonnepanelen in relatie tot vastgoedsturing 21-4-2015 1 Zonnepanelen in relatie tot vastgoedsturing 21-4-2015 1 We will make Solar electricity so cheap that only the rich will burn fossil fuels Ronald Franken, Proefschrift 2006 We will make electricity so cheap

Nadere informatie

Werkende bedrijventerreinen. Dr. Cees-Jan Pen, Lector Brainport Fontys

Werkende bedrijventerreinen. Dr. Cees-Jan Pen, Lector Brainport Fontys Werkende bedrijventerreinen Dr. Cees-Jan Pen, Lector Brainport Fontys 2 Het roer moet om Zonder stevige rem op nieuwbouw en schrappen kansloze locaties is het dweilen met de kraan open. Is dit wat we verstaan

Nadere informatie

OnderhoudNL hoort thuis in de Startmotor. Bernard Wientjes:

OnderhoudNL hoort thuis in de Startmotor. Bernard Wientjes: 6 ONDERHOUDNL Bernard Wientjes: OnderhoudNL hoort thuis in de Startmotor DELFT - OnderhoudNL neemt sinds kort deel aan de Startmotor, een werkgroep van de Klimaattafel Gebouwde Omgeving. Deze werkgroep

Nadere informatie

Bijeenkomst IWP cluster Wonen, vrije tijd en zorg

Bijeenkomst IWP cluster Wonen, vrije tijd en zorg Bijeenkomst IWP cluster Wonen, vrije tijd en zorg Hanzehogeschool Groningen, Groningen 5 november 2015 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Bewoners die zelf regie voeren over

Nadere informatie

EEN VAN ONZE EXPERTS

EEN VAN ONZE EXPERTS EEN VAN ONZE EXPERTS For every situation, there is a suitable line from a song Een netwerk van hoog opgeleide, ervaren zelfstandig FM-professionals. Wij zijn gepassioneerd bezig met ons vakgebied, zijn

Nadere informatie

VNG festival leegstaand vastgoed

VNG festival leegstaand vastgoed VNG festival leegstaand vastgoed Jan Nabers, hoofd ruimte en economie Gemeente Zwolle, 10 maart 2014 11-3-2014 1 Inhoud interactieve presentatie Kennismaken met Zwolle Leegstand op de Zwolse kantorenmarkt

Nadere informatie

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014 #gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee

Nadere informatie

Extramuraliseren Appeltaart of Appelmoes. ZBz Partners Wij maken zorg gezond!

Extramuraliseren Appeltaart of Appelmoes. ZBz Partners Wij maken zorg gezond! Extramuraliseren Appeltaart of Appelmoes Extramuraliseren 2 Maatregelen om de kosten voor ouderenzorg te beheersen Regelgeving wordt gebruikt om aanbieders te dwingen actie te ondernemen Wijziging in financiering

Nadere informatie

BuildDesk kennisdocument

BuildDesk kennisdocument BuildDesk kennisdocument Groot economisch en maatschappelijk voordeel van energieneutraal renoveren Woningverbetering naar energieneutraal in de sociale huursector is economisch en maatschappelijk zeer

Nadere informatie

Corporate Real Estate Management en portefeuille sturing

Corporate Real Estate Management en portefeuille sturing Corporate Real Estate Management en portefeuille sturing Lectoraat (Maatschappelijk) Vastgoed Annette Tjeerdsma MSc en dr.ing Jan Veuger MRE FRICS 17 maart 2017 netwerk Vastgoedsturing bij gemeenten VIB-managementmodel

Nadere informatie

ert Harm ten Bolscher

ert Harm ten Bolscher Bent u toeschouwer of doet u mee? ert Harm ten Bolscher 21-3- Inhoud Trends voor de bouw-/ vastgoedwereld? Anders denken Aanpak vanuit F2F-/Citadel-netwerk Wat betekenen trends voor de vastgoed- en bouwwereld?

Nadere informatie

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen

Nadere informatie

Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie

Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie Recent is het Consortium Maatschappelijk Vastgoed (zie www.consortiummvg.nl) gestart vanuit een RAAK aanvraag door de Hanzehogeschool. Doel van het tweejarig project is het onderwijs en bedrijfsleven kennis

Nadere informatie

Inhoud Tien jaar Economische Barometer Breda Kenniseconomie Visie 2011 Rabobank Stand van zaken Breda Breda & West-Brabant

Inhoud Tien jaar Economische Barometer Breda Kenniseconomie Visie 2011 Rabobank Stand van zaken Breda Breda & West-Brabant Van harte welkom! Programma 19:00 Ontvangst 19:30 Opening door Paul Rüpp 19:35 Presentatie resultaten Willem-Peter Kriek 20:00 Uit de praktijk: Bart van Nuland, Lansto BV 20:15 Uit de praktijk: Jeroen

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Vastgoed, de starter of de stopper van uw onderneming?

Vastgoed, de starter of de stopper van uw onderneming? Vastgoed, de starter of de stopper van uw onderneming? Inhoud Introductie Huidige situatie zorgvastgoed ontwikkeling Welke punten verdienen de aandacht bij het ontwikkelen van zorgvastgoed? Huren of vastgoed

Nadere informatie

leegstand en herbestemming

leegstand en herbestemming leegstand en herbestemming Gerben van Dijk, 17 maart 2011, KNX : gebruik #leegst in uw tweets programma introductie motto SBR, prettig kennis te maken focus duurzame ontwikkeling van de gebouwde omgeving

Nadere informatie

WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS

WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS WIJ ZIJN ACTIUM EN DIT IS ONZE KOERS STRATEGISCHE KOERS 2018-2021 Dit is onze strategische koers, dé leidraad bij ons denken en ons doen. Het is ons kompas, dat richting geeft aan de keuzes die we maken

Nadere informatie

Sportief verduurzamen

Sportief verduurzamen Sportief verduurzamen Stelling Er zijn wel argumenten om niet te verduurzamen Deelnemers workshop Michel de Boer (GSF): Green Liz en de GSF Peter Smit (Green Liz): toelichting concept Guido Beijer (BAM):

Nadere informatie

Realisatie van kleinschalige woonvoorzieningen KMVG Praktijksessie 29 november 2012

Realisatie van kleinschalige woonvoorzieningen KMVG Praktijksessie 29 november 2012 Realisatie van kleinschalige woonvoorzieningen KMVG Praktijksessie 29 november 2012 Door: ir. ing. L. Janssen MRE, directeur/bestuurder de Woningstichting in Wageningen Programma 1) Positionering woningcorporaties

Nadere informatie

Outlook Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 27 oktober 2015

Outlook Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 27 oktober 2015 Outlook 2015 2018 Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance Profiel > 15 miljard beheerd vermogen Grootste beheerder van vastgoed en hypotheken in Nederland op de markt van

Nadere informatie

Asset management Business case: Ipse de Bruggen Roeland Brouns Ipse de Bruggen Bastiaan Roon - Fakton. 22 maart 2012

Asset management Business case: Ipse de Bruggen Roeland Brouns Ipse de Bruggen Bastiaan Roon - Fakton. 22 maart 2012 Asset management Business case: Ipse de Bruggen Roeland Brouns Ipse de Bruggen Bastiaan Roon - Fakton 22 maart 2012 Inhoud Inleiding Ipse de Bruggen en Fakton De noodzaak van professioneel assetmanagement

Nadere informatie

Barometer Zorgvastgoed 2015

Barometer Zorgvastgoed 2015 Barometer Zorgvastgoed 2015 Zorgseminar Treant, Domesta en Tangenborgh Groep, Emmen 15 december 2015 dr.ing. Jan Veuger MRE FRICS, lector Maatschappelijk Vastgoed Barometer Zorgvastgoed 2015 Het Financieele

Nadere informatie

"Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren"

Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren "Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren" Evert-Jan Velzing Docent-onderzoeker Hogeschool Utrecht We zien dat er meer positieve aandacht is voor de industrie, maar het belang van de

Nadere informatie

Slimme financiering van zorgvastgoed. George Muller & John Reimerink Realink Consultancy & JR Care

Slimme financiering van zorgvastgoed. George Muller & John Reimerink Realink Consultancy & JR Care Slimme financiering van zorgvastgoed George Muller & John Reimerink Realink Consultancy & JR Care Slimme financiering van zorgvastgoed John Reimerink & George Müller i n f o @ r e a l i n k. n l 06-34855943

Nadere informatie

16-20 september 2013 MAANDAG 16 SEPTEMBER

16-20 september 2013 MAANDAG 16 SEPTEMBER BUILDING ENERGY U BENT UITGENODIGD VOOR DE DUTCH GREEN BUILDING WEEK Energie is de belangrijkste grondstof voor succes, daarom gaan wij er zorgvuldig mee om. We realiseren en faciliteren gebouwen die in

Nadere informatie

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp)

Titel van het project (Kort en krachtige weergave van het onderwerp) ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR februari 2014 Invulinstructie: Dit formulier is bedoeld voor afstudeeropdrachten die in een periode van gemiddeld 4 maanden (kunnen) worden uitgevoerd. Voor kortere klussen komt

Nadere informatie

Pas je huizen aan of breng je mensen in beweging? Kees Konings, DomaVita Vastgoedadvies

Pas je huizen aan of breng je mensen in beweging? Kees Konings, DomaVita Vastgoedadvies Transformatie bestaande woningvoorraad Pas je huizen aan of breng je mensen in beweging? Kees Konings, DomaVita Vastgoedadvies Kansen en uitdagingen voor West-Brabant Thema s/ Agenda: 1. Steden en (kleine)

Nadere informatie

Inhoud betoog. Aanleidingen. MFA = multi. Functies. De meerwaarde van multi. MFA Aanleidingen MFA = multi Meerwaarde Trends en breuklijnen Resumé

Inhoud betoog. Aanleidingen. MFA = multi. Functies. De meerwaarde van multi. MFA Aanleidingen MFA = multi Meerwaarde Trends en breuklijnen Resumé De meerwaarde van multi Jasper van der Wal 23 november 2010 Inhoud betoog MFA Aanleidingen MFA = multi Meerwaarde Trends en breuklijnen Resumé 1 2 Aanleidingen nieuwbouw- of renovatiemoment voorzieningen

Nadere informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie

HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie HOE STUUR JE ALS RAAD OP MAATSCHAPPELIJK VASTGOED? Een leidraad en routeboek voor de juiste informatie Rekenkamercommissie Meierijstad 21 december 2017 AGENDA Leidraad en routeboek voor de juiste informatie

Nadere informatie

Commercieel managen van maatschappelijk vastgoed. Is de waardesturing van maatschappelijk vastgoed een (des)illusie?

Commercieel managen van maatschappelijk vastgoed. Is de waardesturing van maatschappelijk vastgoed een (des)illusie? Commercieel managen van maatschappelijk vastgoed Is de waardesturing van maatschappelijk vastgoed een (des)illusie? Jan Veuger Utrecht, 14 oktober 2009 Missie Het woongenot wordt in grote mate bepaald

Nadere informatie

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters

ONDERNEMINGSPLAN volkshuisvesters ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters ONDERNEMINGSPLAN 2016 2020 volkshuisvesters 1 inhoud ONZE VISIE 4 INHOUD ONZE MISSIE 4 ONZE DOELEN 5 1. KLANTGERICHT DIENSTVERLENEN 6 2. BETAALBARE WONINGEN

Nadere informatie

Eenmaal, andermaal. verkocht: woningen #Vestiaindesteigers

Eenmaal, andermaal. verkocht: woningen #Vestiaindesteigers Eenmaal, andermaal. verkocht: 5.500 woningen #Vestiaindesteigers Door: Gaston Hupkens Directeur Finance and Operations, PATRIZIA Immobilien AG Vestia Symposium Rotterdam, 28 maart 2017 PATRIZIA Immobilien

Nadere informatie

Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering

Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering Jos de Kleijne (AK+) 06-53962650 Mireille Uhlenbusch (HEVO) 06-10019338 Agenda 14.45-16.30 uur Even voorstellen

Nadere informatie

BAROMETER MAATSCHAPPELIJK VASTGOED

BAROMETER MAATSCHAPPELIJK VASTGOED BAROMETER MAATSCHAPPELIJK VASTGOED Consortium Maatschappelijk Vastgoed Uitgevoerd door: Hanzehogeschool Groningen Kenniscentrum Gebiedsontwikkeling NoorderRuimte Groningen, mei 2010 BAROMETER GEMEENTELIJK

Nadere informatie

WELKOM. Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen

WELKOM. Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen WELKOM Vormgeven Aan Het Nieuwe Winkelen WELKOM Rob de Jong Directeur Leyten & bestuurslid NEPROM Programma 13.10 Retailvisie 2011 13.30 Het Nieuwe Winkelen 14.15 Pauze 14.45 Vormgeven aan het nieuwe winkelen

Nadere informatie

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/

snel dan voorzien. In de komende jaren zal, afhankelijk van de (woning)marktontwikkeling/ 2 Wonen De gemeente telt zo n 36.000 inwoners, waarvan het overgrote deel in de twee kernen Hellendoorn en Nijverdal woont. De woningvoorraad telde in 2013 zo n 14.000 woningen (exclusief recreatiewoningen).

Nadere informatie

FM ABN AMRO: Meters maken met minder meters. Facto Magazine Congres 2010 Erwin Dreuning MBA Directeur FM ABN AMRO

FM ABN AMRO: Meters maken met minder meters. Facto Magazine Congres 2010 Erwin Dreuning MBA Directeur FM ABN AMRO FM ABN AMRO: Meters maken met minder meters Facto Magazine Congres 2010 Erwin Dreuning MBA Directeur FM ABN AMRO Agenda ABN AMRO ABN AMRO 2007-heden FM organisatie Bijdrage FM aan interne/ externe klant

Nadere informatie

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Energieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing

Nadere informatie

Wonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar

Wonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar Wonen Boven Winkels Vanuit het oogpunt van de eigenaar drs. O.J. van der Heijden o.heijden@marma.nl www.evbinnenstad.nl 1 Belang van Wonen in de Binnenstad Een juiste combinatie van functies in de binnen

Nadere informatie

HERBESTEMMINGSINFORMATIE PROFESSIONALS

HERBESTEMMINGSINFORMATIE PROFESSIONALS HERBESTEMMINGSINFORMATIE PROFESSIONALS www.herbestemmingnoord.nl Kenniscentrum Herbestemming Noord Het doel van Kenniscentrum Herbestemming Noord is een duurzame herbestemming tot stand te brengen met

Nadere informatie

Kenmerken van een vastgoedfinanciering 13-6-2014 AGENDA. De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek

Kenmerken van een vastgoedfinanciering 13-6-2014 AGENDA. De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek AGENDA I. Kenmerken van een vastgoedfinanciering II. De vastgoedfinancieringsmarkt in Nederland III. Herontwikkelingsopgave De herontwikkelingsopgave vanuit financieringsoptiek IV. Financiering bij transformatie

Nadere informatie

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed Green Liz Symposium Arnhem, 9-12-2013 Irma Thijssen Irma Thijssen, Agentschap NL 1 Agentschap NL biedt diensten aan ondernemers met duurzame, innovatieve of internationale

Nadere informatie

De Bouwagenda. Bouwen aan de kwaliteit van leven

De Bouwagenda. Bouwen aan de kwaliteit van leven De Bouwagenda Bouwen aan de kwaliteit van leven MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 2 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 3 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 4 MAATSCHAPPELIJK URGENTE UITDAGINGEN 5 %

Nadere informatie

Bedrijventerreinen op de schop SGE Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER

Bedrijventerreinen op de schop SGE Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER Bedrijventerreinen op de schop SGE 17-2-2016 Cees-Jan Pen Lector Brainport Fontys FHMER Kort voorstellen Sinds master 96 bezig met bedrijventerreinen Promotie wat beweegt bedrijven, Nota bedrijventerreinen

Nadere informatie

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats

Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Innovatief beroepsonderwijs in de regio: bindmiddel en broedplaats Studiedag De toekomst van het platteland Nijmegen, 21 november 2018 Loek FM Nieuwenhuis Lectoraat beroepspedagogiek Lectoraat Beroepspedagogiek

Nadere informatie

WAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK?

WAAROM IS OPDRACHT- GEVERSCHAP BELANGRIJK? Margriet Drijver Corporatiebestuurder sinds 2004 Voormalig lid RegieRaad Bouw, Vernieuwing Bouw Voormalig lis Aedesbestuur Trekker Actieteam Professioneel Opdrachtgeverschap tijdens ActieAgenda Bouw Initiatiefnemer

Nadere informatie

Afstemmen en optimaliseren maatschappelijk vastgoed

Afstemmen en optimaliseren maatschappelijk vastgoed Spoedcursus: Afstemmen en optimaliseren maatschappelijk vastgoed Door: Ingrid de Moel, Bouwstenen voor Sociaal - Expertteam Transformatie Gert Boeve, VNG Ambassadeur Maatschappelijk Vastgoed 2013-2014

Nadere informatie

WISH Het Modulaire FMIS. Door Facility Kwadraat

WISH Het Modulaire FMIS. Door Facility Kwadraat WISH Het Modulaire FMIS Door Facility Kwadraat Kantoor in s-hertogenbosch met 17 medewerkers Opgericht 1 februari 2002 Diensten aan 150 zorginstellingen en gemeenten Onderhoud en beheer (zorg)vastgoed

Nadere informatie

Projectplan Domotica voor oud met jong in Zuidoost Drenthe Veiligheid en kwaliteit van leven 6 september 2018, Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed

Projectplan Domotica voor oud met jong in Zuidoost Drenthe Veiligheid en kwaliteit van leven 6 september 2018, Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Projectplan Domotica voor oud met jong in Zuidoost Drenthe Veiligheid en kwaliteit van leven 6 september 2018, Lectoraat Maatschappelijk Vastgoed Projectpartners Alle deelnemers zijn/worden bottum-up betrokken.

Nadere informatie

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG

VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG VASTGOEDFINANCIERING IN DE ZORG PIM DIEPSTRATEN Doorn, 1 december 2015 AGENDA 1 Financieringsstrategie zorginstelling 2 Huidige financiers en het WFZ 3 Perspectief investeerder op de zorgmarkt 4 Alternatieve

Nadere informatie

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016 ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR SEPTEMBER 2016 Titel van de opdracht Ontwikkeling Logistieke Hub bij Flora Holland Eelde Korte omschrijving van de onderzoeksopdracht In samenwerking met verschillende partners

Nadere informatie

MEER4ZORG. Persoonlijke aandacht. Professionaliteit. En vooruitzien. Daar draait het nu om in de wereld van de zorg.

MEER4ZORG. Persoonlijke aandacht. Professionaliteit. En vooruitzien. Daar draait het nu om in de wereld van de zorg. Tijden veranderen. De maatschappij verandert. En dus veranderen wij. De zorgbranche vraagt om vernieuwing. En die gaan wij samen brengen. Hoe? Met MEER4ZORG, een integrale manier om u volledig te onzorgen.

Nadere informatie

Hartelijk welkom. Consortiumdag blok voor blok

Hartelijk welkom. Consortiumdag blok voor blok Hartelijk welkom Consortiumdag blok voor blok welkom Uw dagvoorzitters: Roderik van den Bos Harry Boschloo Stel vandaag individueel uw eigen vraag aan Ruud Rensink, mindmapper 2 Twitter met hashtag: #blokvoorblok

Nadere informatie

THEMA ZORGvastgoed. Hoe je als zorginstelling juiste investeringen doet en risico s beperkt. datum juni 2018 auteur Aestate B.V.

THEMA ZORGvastgoed. Hoe je als zorginstelling juiste investeringen doet en risico s beperkt. datum juni 2018 auteur Aestate B.V. THEMA ZORGvastgoed Hoe je als zorginstelling juiste investeringen doet en risico s beperkt datum juni 2018 auteur Aestate B.V. Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Inleiding... 3 1 Zelf verantwoordelijk zelf

Nadere informatie