De effecten van China's integratie in de wereldhandel op de handel tussen Mexico en de VS

Transcriptie

1 Wei-Ti Wu augustus 2007 Begeleidend docent: Dhr. Oscar O. Catalan Aravena Bsc Scriptie Economie & Bedrijfskunde Studierichting: Vrije Studierichting Financiering Universiteit van Amsterdam De effecten van China's integratie in de wereldhandel op de handel tussen Mexico en de VS

2 Inhoud Inleiding 3 1. De Ontwikkeling van China en haar Integratie in de Wereldhandel 5 2. De handel in Arbeidsintensieve Industriële Goederen in de NAFTA 8 3. China's integratie in de wereldhandel en de consequenties voor de handel tussen Mexico en de VS. 11 Conclusie 17 Literatuurlijst 18 2

3 Inleiding: Sinds de invoering van de open deur politiek van China in 1979 is de Chinese economie enorm gegroeid doordat de binnenlandse markt werd geopend voor buitenlandse goederen en kapitaal en ook de toegang van China tot de rest van de wereld opende. Tot 1979 is China altijd een gesloten economie geweest, maar sinds de open deur politiek is China gaan integreren met de wereldhandel. Deze integratie in de wereldhandel kwam tot een hoogtepunt op 17 september 2001 toen China toetrad tot het WTO. Sindsdien steeg niet alleen de buitenlandse invloed in China, maar steeg ook de Chinese invloed in het buitenland. De toetreding van China tot het WTO heeft voor China als gevolg gehad dat het haar integratie in de wereldhandel kon bevorderen. China s integratie in de wereldhandel heeft ook gevolgen gehad voor de handel tussen Mexico en de VS. Sinds de ondertekening van de NAFTA in 1994, waar handelsbarrières tussen de VS, Canada en Mexico zijn opgeheven, is de handel tussen de VS en Mexico toegenomen. De NAFTA is één van de grootste handelsblokken in arbeidsintensieve industriële goederen ter wereld. Echter, sinds eind 2000 zien we dat de Mexicaanse exporten naar de VS zijn afgenomen. Hoewel dit kan worden toegeschreven aan verschillende factoren, zoals de Amerikaanse recessie rond die periode, heeft deze afname ook grotendeels te maken met de toegenomen concurrentie, voornamelijk uit China. Door de toetreding van China tot het WTO zijn vele handelsbarrières verdwenen en heeft China toegang verkregen tot markten over de hele wereld. Eén van de gevolgen daarvan is een enorme toestroom van Chinese producten naar de VS, dat voorheen nog niet mogelijk was door handelsbarrières. Dit heeft ook geleid tot een handelsverschuiving van Mexico. Voor de opheffing van de barrières, maakten de VS vooral gebruik van goedkope Mexicaanse arbeid. Sinds de toetreding van China tot het WTO, wordt de VS overspoeld met goedkope Chinese producten. Dit zal leiden tot een afname van de Mexicaanse arbeidsintensieve producten. In deze scriptie wil ik onderzoeken wat de gevolgen zijn 3

4 voor de handelssituatie tussen China, de VS en Mexico sinds de toetreding van China tot het WTO. De scriptie is als volgt gestructureerd. Allereerst zal in hoofdstuk 1 de integratie van China in de wereldhandel beschreven worden. In hoofdstuk 2 zal de handelssituatie binnen de NAFTA beschreven worden. Vervolgens laat hoofdstuk 3 zien wat de effecten geweest zijn van China's integratie in de wereldhandel op de handelssituatie binnen de NAFTA, om ten slotte tot de conclusie te komen. 4

5 1. De Ontwikkeling van China en haar Integratie in de Wereldhandel Vanaf de vroege moderniteit tot het recente heden, heeft Azië zich nooit bemoeid met de wereldhandel. Internationale economische integratie verspreidde zich van Groot- Brittannië naar West Europa en delen van het Britse Rijk, zoals Noord Amerika en Australië. Een aantal Aziatische landen begonnen uiteindelijk in de 2e helft van de 20ste eeuw met economische integratie, met Japan voorop, gevolgd door Hong Kong, Singapore, Taiwan, Zuid Korea en daarna de tweede generatie Tijgers van Zuidoost Azië. De economische integratie van Azië is één van de uitingen van een globaliserende wereld (Sally, 2004, p. 3). China begon haar economische integratie in de wereld eind jaren 70. Tot aan de dood van Mao Zedong in 1976, was de Chinese economie nog een gesloten economie waar economische beslissingen gecentraliseerd genomen werden. In 1978, nam Deng Xiaoping de macht over de Communistische Partij. Deng was verantwoordelijk voor de economische hervormingen die China heeft ondergaan sinds De economische hervormingen richting een markteconomie moesten de centrale planning ontdoen van bureaucratie (Van Kemenade, 1999, p. 9). Tijdens de Culturele Revolutie waren de tekortkomingen van een planeconomie al gebleken, en na de dood van Mao was er een sterk behoefte aan verandering (Chow, 2002, p ). De geplande economie van voorheen moest plaatsmaken voor een socialistische markteconomie. De socialistische markteconomie kan worden omschreven als een markteconomie waar vraag en aanbod bepalen hoe en waar middelen als arbeid, kapitaal en grond worden ingezet. Het socialistische element wordt gekenmerkt door de rol van de Staat die ongewenste ontwikkelingen bijstuurt, economisch zwakke bevolkingsgroepen ondersteunt en de richting en tempo bepaalt van de economische groei. In 1978 begonnen de hervormingen in de Chinese economie. Dit gebeurde door liberalisering in de landbouw, staatsbedrijven en effectenbeurzen. De liberalisering begon 5

6 in de landbouw, waar decollectivisering plaatsvond. Dit hield in dat boeren hun eigen land kregen om geld te verdienen voor zichzelf in plaats van hun opbrengst te moeten afstaan aan de Staat (Chow, 2002, p ). Snel volgde de liberalisering in de industriële sector waar staatseigendom plaatsmaakte voor (gedeeltelijke) autonomie en financiële prikkels voor bedrijven (Chow, 2002, p. 49). Ook de recente hervormingen van de effectenbeurzen van Shenzhen en Shanghai zijn een uiting van de economische liberalisering. De hervormingen gingen ook gepaard met Deng s Open Deur beleid, die buitenlandse investeringen in China, en export naar het buitenland moest stimuleren. Buitenlandse investeringen in China werden gestimuleerd door het creëren van Economische Zones, waar buitenlandse bedrijven zich konden vestigen. Hierdoor kwam er veel buitenlands kapitaal het land binnen (Chow, 2002, p ). Om de export te bevorderen werd deze gedecentraliseerd en niet meer door de Staat gecontroleerd. Exportbedrijven namen toe in aantallen en speciale Export Zones werden gecreëerd (Chow, 2002, p. 295). De mate van de economische integratie van China in de wereldeconomie kunnen worden verduidelijkt aan de hand van de statistieken van handel en buitenlandse investeringen (FDI, Foreign Direct Investment). De volumes in importen en exporten zijn sinds 1980 met 11-13% per jaar gestegen en de ratio handel/gdp, is gestegen tot ruim 50%. De handel/gdp ratio kan als een indicator gelezen worden van de handelsopenheid van een land. Ter vergelijking hebben landen als de VS, India en Japan een handel/gdp ratio rond de 20%. China's aandeel in totale exporten in de wereld is gestegen van 1.2% in 1980 tot ruim 5% in Arbeidsintensieve goederen maken voor 90% deel uit van China's totale geëxporteerde goederen. China staat op het punt om Japan af te lossen als de op twee na grootste exporteur in de wereld, na de VS en Duitsland (Sally, 2004, p. 4). De groei van buitenlandse investeringen in China zijn ook een gevolg geweest van China's economische integratie in de wereldhandel. FDI in China is gestegen van $25 miljard in 1990 tot $450 miljard in Dit is 6% van de totale FDI wereldwijd. Het 6

7 merendeel van de FDI wordt geïnvesteerd in de productie van arbeidsintensieve goederen. Van China's handel zijn buitenlandse bedrijven verantwoordelijk voor 50% van China's exporten en 60% van China s importen (Sally, 2004, p. 4-5). Bovenstaande statistieken verduidelijken hoe China de afgelopen decennia zich heeft geïntegreerd in de wereldeconomie. De eerste 10 jaar van de hervormingen waren nog vooral gericht op interne liberalisatie, voornamelijk in de agricultuur. Daarna volgde een periode van onzekerheid en politieke instabiliteit, met als dieptepunt de studentenopstand op het Tiananmen Plein. De laatste jaar kende China echter economische hervormingen van enorm grote proporties. China's handelsbeleid is in 30 jaar verandert van extreem protectionistisch naar liberaal (Sally, 2004, p. 6). Het proces van integreren in de wereldeconomie, kwam in 2001 tot een hoogtepunt, toen China lid werd van de WTO. Dit betekende voor China een nog verdere integratie in de wereldhandel. 7

8 2. De handel in Arbeidsintensieve Industriële Goederen in de NAFTA In februari 1991 begonnen de VS, Mexico en Canada aan de onderhandelingen over een handelsovereenkomst, dat tot het grootste handelsblok ter wereld moest leiden (Ramirez, 2003, p. 865). Deze onderhandelingen resulteerden in de NAFTA (North American Free Trade Agreement). De NAFTA werd op 1 januari 1994 ondertekend. De NAFTA heeft vanaf de inwerkingtreding geleid tot groeiende economische integratie van de drie aangesloten landen (Ingram, 1995, p. 15). De NAFTA is een economisch samenwerkingsverband dat moderniseringstrends als regionalisering en globalisering bespoedigd. Om het doel van vrijverkeer van goederen, diensten en investeringen te realiseren, werd er een breed scala van onderwerpen onder handen genomen. De overeenkomst moest leiden tot een afschaffing van alle handels en investeringsbarrières. Eén van de belangrijkste daarvan was dat de onderlinge invoertarieven tussen de NAFTA-landen voor producten van Noord-Amerikaanse oorsprong werden afgebouwd. Daarnaast werden ook de barrières op mobiliteit van kapitaal afgeschaft, waardoor Amerikaanse bedrijven zonder beperkingen zich in Mexico konden vestigen. Er zijn verschillende onderzoeken geweest naar de effecten van de NAFTA, waarbij de conclusies soms tegenstrijdig zijn. Voorstanders van de NAFTA beargumenteren dat de NAFTA economische groei in Mexico heeft mogelijk gemaakt. Argumenten daarvoor zijn onder meer gebaseerd op een toename van investeringen in export gerelateerde industrieën die geleidt hebben tot een toename in werkgelegenheid en een toename van goedkopere producten voor consumenten in alle markten. Tegenstanders van de NAFTA menen dat de NAFTA kan leiden tot een afname in werkgelegenheid in de Amerikaanse auto en textielindustrie, Canadese (manufacturing) en Mexicaanse agricultuur. Bovendien zou de economische positie van Mexico sterk afhankelijk van de Verenigde Staten worden (Ramirez, 2003, p. 864). 8

9 De groei van de Mexicaanse exporten wordt ook toegeschreven aan de economische crisis die begon in december 1994 (de 'tequila crisis' genoemd) en de depreciatie van de peso ten opzichte van de dollar die daarop volgde. Door de depreciatie van de peso werd het goedkoper om producten vanuit Mexico te importeren. Naast de groeiende FDI, zijn de maquiladoras een belangrijke drijfkracht achter de groei van de export (Moreno-Brid, Santamaria en Rivas Valdivia, 2005, p. 1106). Maquiladoras is de naam voor de grote buitenlandse assemblagefabrieken die in Mexico van belasting zijn vrijgesteld. De maquiladoras ontstonden in 1965, na een verdrag met de Verenigde Staten. Amerikaanse bedrijven hevelden een deel van hun productie naar Mexico over. In maquiladoras worden kapitaal en productonderdelen vanuit de Verenigde Staten geïmporteerd naar Mexico, waar goedkope arbeidskrachten de producten produceren, die vervolgens weer naar de Verenigde Staten worden geëxporteerd. Voordelen voor Mexico worden vooral behaald uit de toenemende handel en groeiende werkgelegenheid in een grotere markt. Mexico profiteert daarnaast van meer buitenlandse investeringen (FDI) in de sectoren van arbeidsintensieve industriële goederen, energie, bankwezen en financiën (Ramirez, 2003, p. 865). De NAFTA heeft ook geholpen aan de versnelling van de integratie van Mexico in de wereldhandel. Mexico behoort sinds 1995 tot de top 10 van landen wiens aandeel in de wereldhandel is gestegen. Dit is voornamelijk te merken in de ontwikkeling van Mexico's export in arbeidsintensieve goederen (Moreno-Brid, Santamaria en Rivas Valdivia, 2005, p ). In de periode stond Mexico op de vijfde plek van landen met de snelst groeiende exporten in arbeidsintensieve goederen. In de periode steeg Mexico naar de tweede plek, achter China (Moreno-Brid, Santamaria en Rivas Valdivia, 2005, p. 1104). De versnelde economische integratie van Mexico in de wereldhandel komt het duidelijkst tot uiting in de handel met de Verenigde Staten. Het verlagen van Amerikaanse tarieven op Mexicaanse goederen, vooral de arbeidsintensieve industriële goederen, zorgde ervoor dat de totale Mexicaanse exporten stegen van US$ 51.8 miljard in 1993 naar US$

10 miljard in Mexicaanse exporten naar de Verenigde Staten stegen van US$ 39.9 miljard in 1993 naar US$ miljard in Deze groei is vele malen groter dan de cijfers uit de periode voor de NAFTA. De groei in de Mexicaanse exporten wordt ook nog eens benadrukt door de handel/gdp-ratio. Zo steeg de totale handel van Mexico van 35% van het GDP in 1993 tot ruim 60% van het GDP in 1999 (Ramirez, 2003, p. 870). De Mexicaanse exporten bestonden in deze periode voornamelijk uit arbeidsintensieve goederen. Voorheen handelde Mexico nog vooral in olie en primaire goederen zoals garnalen, katoen, koffie en tomaten. Sinds eind jaren 80 heeft er een verschuiving plaatsgevonden naar handel in arbeidsintensieve industriële goederen. Het aandeel van de export van arbeidsintensieve industriële goederen steeg van 50% van de totale exporten in 1988 naar 85% van de totale exporten in 2005 (Moreno-Brid, Santamaria en Rivas Valdivia, 2005, p. 1104). 10

11 3. China's integratie in de wereldhandel en de consequenties voor de handel tussen Mexico en de VS. Eén van de gevolgen van China's integratie in de wereldhandel is dat de concurrentie in de handel intensiever zal worden. Er zal druk worden uitgeoefend op lage-lonen landen, die moeten concurreren met China. Dit wordt momenteel al ervaren door ontwikkelingslanden die direct moeten concurreren met goedkope Chinese arbeidsintensieve goederen (Sally 2004: 6). Ook meer ontwikkelde landen ondervinden de gevolgen van China's integratie in de wereldhandel. Eén van die landen is Mexico. Economische integratie kan twee effecten hebben: handelscreatie en handelsverschuiving. Er is sprake van handelscreatie wanneer economische integratie leidt tot een verschuiving van de productie van een binnenlandse producent naar een producent die lid is van de NAFTA. Dat gebeurt doordat de kosten van de productiefactoren in het binnenland hoger zijn. Als een NAFTA lid een product goedkoper kan produceren dan een ander NAFT lid, zal productie in het ene land worden vervangen door importen. Er is dan sprake van handelscreatie. Er is sprake van handelsverschuiving wanneer de productie van een goed verschuift van een niet-nafta land naar een NAFTA land. Hierbij verschuift de import van de goedkopere aanbieder naar de duurdere aanbieder. Dit is mogelijk omdat er geen tarief geheven wordt over het product uit het NAFTA land en wel een tarief wordt geheven over het product uit het niet-nafta land. Handelscreatie kan de welvaart verhogen en handelsverschuiving kan de welvaart verminderen. Om te kunnen bestuderen wat de gevolgen geweest zijn van de handel binnen de NAFTA als gevolg van China's integratie in de wereldhandel, zullen hieronder de statistieken beschreven worden van de relevante data. 11

12 Handel in arbeidsintensieve goederen tussen China en VS China's open deur politiek en economische liberalisatie hebben gezorgd voor een toename in handel tussen China en de VS. Nadat er een bilaterale handelsovereenkomst tussen China en de VS werd gesloten, steeg de handel tussen deze twee landen zeer snel. Totale handel (export plus import) steeg van $4.8 miljard in 1980 naar $343 miljard in 2006 (Foreign Trade Statistics, 2007). Met name is China's export sinds de toetreding tot de WTO intensief gestegen. Sinds haar toetreding is de export bijna verdrievoudigd. Tabel A: Amerikaanse Importen van arbeidsintensieve goederen uit China (in miljoenen dollars) Categorie Misc. Manufactured Articles Apparel and Accessories Footwear Textile Yarn, Fabrics Totaal Bron: Lum en Nanto, 2007, p. 20 Als gevolg van de afschaffing van tarieven en heffingen op arbeidsintensieve goederen als textiel en kleding, is de export van deze producten naar de Verenigde Staten enorm gestegen. Daarvoor importeerde de Verenigde Staten nog volgens een quota systeem. In Tabel A zijn de Amerikaanse importen uit China te zien van een selectie van arbeidsintensieve goederen. We zien in deze tabel dat de groei in 2005 met 21% is gestegen ten opzichte van 9% in Er is dus een trend waar te nemen van stijgende Amerikaanse importen van arbeidsintensieve goederen uit China. 12

13 Handel in arbeidsintensieve goederen tussen Mexico en de VS Vele onderzoeken hebben getracht de impact van de NAFTA te onderzoeken. Dit heeft nog niet tot eenduidige resultaten geleidt omdat er nog twee grote oorzaken te noemen zijn die ook een impact hebben gehad op de handelssituatie tussen Mexico en de VS. De eerste daarvan is Mexico s unilateraal handelsliberalisatie, die in 1986 begon. Het liberaliseren van de import heeft ook geleidt tot een toename van de export. De tweede grote oorzaak ik de devaluatie van de Peso in de periode , welke ook een stijging van de export als gevolg had (Romalis, 2005, p. 4). Niettemin, zijn de meeste onderzoekers het erover eens dat de impact van de NAFTA wel significant groot is geweest. Sinds de NAFTA is het onderlinge handelsverkeer tussen de 3 landen toegenomen. Na de NAFTA rukte Mexico op naar de op één na grootste handelspartner van de VS. In 2001 was Mexico verantwoordelijk voor 11,5% van Amerikaanse importen en 13,9% van de Amerikaanse exporten. Deze getallen waren in 1993, voordat de NAFTA ondertekend werd, nog respectievelijk 6,9% en 9,0% (Romalis, 2005, p. 3). De groei van de handel binnen de NAFTA wordt ook gekenmerkt door het aantal maquiladoras, een belangrijke drijfveer achter de handel in arbeidsintensieve goederen. Het aantal maquiladoras steeg van 2000 in 1994 tot 3333 in 1999 (Ramirez, 2003, p. 870). Het belang van maquiladoras voor de export wordt ondersteund door de statistieken die te zien zijn in tabel B. Hier is te zien dat de maquiladoras exporten als percentage van de totale exporten stegen van 39.5% in 1995 naar 46.2 in Tabel B: Maquiladoras exporten als % van totale exporten Jaar Percentage

14 Bron: Ramirez 2003, p. 870 Het aantal arbeiders in maquiladoras piekte in begin 2001, toen bijna mensen in maquiladoras werkten. Eind 2005 was dit aantal gedaald naar Een afname van 41% in vijf jaar tijd. Gevolgen van China s economische integratie op handel tussen Mexico en de VS China's integratie in de wereldhandel heeft consequenties voor de handel binnen de NAFTA, en dan met name de handel tussen Mexico en de VS. In 2003 heeft China Mexico afgelost als de op één na grootste exporteur naar de VS. De VS is inmiddels China's grootste handelspartner en de op één na grootste bron van FDI in China (Lum en Nanto, 2007, p. 2). Amerikaanse importen van textiel en kleding uit China zijn de laatste jaren gestegen. In 2005 waren de importen uit deze sector verantwoordelijk voor 26% van de totale Amerikaanse importen (Lum en Nanto, 2007, p. 34). Quota s op textiel en kleding werden in het kader van de Multi-Fiber Agreement (MFA) op 1 Januari 2005 afgeschaft. Dit resulteerde tot een toename van Amerikaanse importen van kleding en textiel uit China. De importen van kleding en textiel stegen in 2005 met 46%. 14

15 Sinds de NAFTA was er een trend te zien waar Mexico s exporten in arbeidsintensieve goederen naar de Verenigde Staten steeg. Parallel daaraan was het groeiende belang van maquiladoras voor de Mexicaanse exporten waar te nemen (Tabel B). Onder de NAFTA kon kleding en textiel zonder heffingen en tarieven geëxporteerd worden naar de Verenigde Staten. Hoewel kleding en textielgoederen uit andere landen, waaronder China, goedkoper geproduceerd konden worden, waren deze goederen door tarieven en heffingen uiteindelijk toch duurder voor de Verenigde Staten om te importeren dan de goederen uit Mexico. De NAFTA heeft hier dus gezorgd voor een handelsverschuiving die Mexicaanse arbeiders bevoordeelden. Tabel C: Amerikaanse Importen van Kleding en Textiel uit geselecteerde landen en landengroepen, 1990, (in miljoenen dollars) China ASEAN Mexico Hong Kong EU Canada Korea Taiwan Japan Rest of world World Bron: Lum en Nanto, 2007, p. 35 Echter, China s toetreding tot het WTO in 2001 zorgde voor een geleidelijke afschaffing van de MFA, waardoor tarieven op textiel en kleding verdwenen. Hierdoor werd het weer goedkoper voor de Verenigde Staten om textiel en kleding te importeren vanuit China. 15

16 We zien ook in tabel C dat Amerikaanse importen in textiel en kleding uit Mexico sinds 2001 zijn gedaald, terwijl Amerikaanse importen uit China zijn gestegen. Eén van de oorzaken van de handelsverschuivingen binnen de NAFTA komt doordat China's lonen veel lager liggen dan die van Mexico. China heeft ten opzichte van Mexico een comparatief voordeel in arbeidsintensieve industriële goederen, en dit zal de komende jaren ook zo blijven (Sally 2004: 5). De belangrijkste bron hiervoor is een enorm aanbod van arbeid, die voornamelijk van het platteland afkomstig is. Volgens Shafaeddin is gedetailleerde data omtrent lonen per sector niet beschikbaar en datgene wat wel beschikbaar is, is vaak onbetrouwbaar (Shafaeddin, 2004, p ).Volgens het Mexicaanse Ministerie van Economie, verdient een Mexicaanse arbeider anno 2007 gemiddeld $2.96 per uur, terwijl het Chinese uurloon in de kleding en textielsector $0.72 bedraagt. Het International Labor Organization schat het Chinese uurloon daarentegen op $0.25 per uur (Canas, Coronado en Gilmer, 2007). Om de uurlonen te kunnen vergelijken, moet er ook gekeken worden naar de productiviteit van de arbeiders. Mexicaanse arbeiders zouden in dit geval het verschil in uurloon kunnen compenseren door 11.8 maal zo productief te zijn als Chinese arbeiders ($2.96 versus $0.25). Mexico heeft weliswaar een stijgende productiviteit, maar dit is niet voldoende om het verlies in marktaandeel in de wereld als gevolg van China's lage lonen te compenseren. Hoewel China s proces van integratie in de wereldhandel er één is die al een aantal decennia aan de gang is, zien we in de statistieken dat China s toetreding tot de WTO voor een extra acceleratie heeft gezorgd. Dat heeft consequenties gehad voor de handel in arbeidsintensieve goederen tussen Mexico en de Verenigde Staten. 16

17 Conclusie: In deze scriptie is er gekeken naar de effecten van China's integratie in de wereldhandel op de handel binnen de NAFTA. Hoewel Mexico sinds 1994 de voordelen geniet van de NAFTA in de vorm van lagere handelsbarrières, leveren deze PTA voor Mexico geen extra voordelen meer op door China s integratie in de wereldhandel. Mexicaanse exporten leunen voornamelijk op arbeidsintensieve goederen. Van alle exporten in 2005 bedroeg het aandeel van arbeidsintensieve industriële goederen 85%. China heeft ten opzichte van Mexico een comparatief voordeel in arbeidsintensieve industriële goederen, welke wordt veroorzaakt door lagere lonen. Hierdoor is het voor de VS goedkoper om arbeidsintensieve goederen vanuit China te importeren. Hoewel er als gevolg van de NAFTA een handelsverschuiving ten gunste van Mexicaanse arbeiders heeft plaatsgevonden, is deze voor een groot deel weer teniet gedaan door China s toetreding tot het WTO. Ten tijde van de NAFTA groeide de Amerikaanse importen van arbeidsintensieve goederen uit Mexico, terwijl de importen uit China door tarieven en quota s beperkt bleven. Sinds China s toetreding tot het WTO zijn deze tarieven en quota s verdwenen, waardoor er een groei is te zien van Amerikaanse importen van arbeidsintensieve goederen uit China en een daling van Amerikaanse importen van arbeidsintensieve goederen uit Mexico. Statistieken en onderzoeken laten zien dat China s integratie in de wereldhandel een oorzaak is geweest op de stagnerende groei in Mexicaanse exporten naar de VS. Volgens Iranzo en Ma zou Mexico er beter aan doen om zich te richten op meer variëteit in producten. Op deze manier zou Mexico het verlies in Amerikaanse markten kunnen compenseren (Iranzo en Ma, 2006, p ). 17

18 Literatuurlijst -Canas, Jesus, Roberto Coronado en Robert W. Gilmer. Maquiladora Recovery: Lessons for the Future. Uit: Southwest Economy, March/April 2007, Vol. 2. -Chow, Gregory. China s Economic Transformation. Oxford: Blackwell Publishers, Feenstra, Robert en Hiao Looi Kee. Trade Liberalisation and Export Variety: A Comparison of Mexico and China. Uit: The World Economy, 2007, vol. 30, Issue 1, p Foreign Trade Statistics. (28 augustus 2007) -Ingram, Helen. Divided Waters: Bridging the US-Mexico Border. Tucson: University of Arizona Press, Iranzo, Suzana en Alyson Ma. The Effect of China on Mexico-US Trade: Undoing NAFTA? University of Sydney, Kemenade, Willem van. China, Hong Kong, Taiwan BV. Amsterdam: Olympus, Lum, Thomas en Dick T. Nanto. China s Trade with the United States and the World. CRS Report for Congress, (28 augustus 2007) -Moreno-Brid, J.C, J Santamaria en J.C. Rivas Valdivia. Industrialization and economic Growth in Mexico after NAFTA: The Road Travelled. Uit: Development and Change, 2005, 36, (6), Ramirez, M.D. Mexico under NAFTA: A Critical Assessment. Uit: The Quarterly Review of Economics and Finance, 2003, 43, Romalis, John. NAFTA s and CUSFTA s Impact on International Trade. National Bureau of Economic Research, Working Paper 11059, January Sally, Razeen. China's Trade Policies and its Integration in the World Economy. Paper prepared for the IGD/SAIIA SACU-China FTA Workshop, Johannesburg, th September Shafaeddin, S.M. Is China s Accession to WTO threatening exports of developing countries? Uit: China Economic Review, 2004, vol. 15, p