Vlaanderen is onderwijs & vorming MODERNISERING SECUNDAIR ONDERWIJS WAT VERANDERT ER?

Transcriptie

1 Vlaanderen is onderwijs & vorming MODERNISERING SECUNDAIR ONDERWIJS WAT VERANDERT ER?

2 Beste directeur, Dankzij de grote inzet van ons onderwijspersoneel en de kwaliteit van het geboden onderwijs doen onze leerlingen het traditioneel zeer goed in internationale studies. Toch zagen we de laatste jaren geregeld verbeterpunten opduiken, die erop wezen dat we dit kwaliteitslabel niet voor iedereen waarmaakten. Een modernisering drong zich op. Die langverwachte modernisering is nu een feit! Daarin koesteren we wat goed is, maar versterken we waar nodig. Op die manier willen we scholen de instrumenten in handen geven om de uitdagingen van de toekomst zelfzeker aan te gaan en het best mogelijke onderwijs te bieden aan elke leerling. We willen het best mogelijke onderwijs bieden voor elke leerling op basis van zijn talenten, mogelijkheden en interesses. 2 Het is een breed pakket aan maatregelen geworden gaande van het kleuteronderwijs tot de laatste jaren van het secundair. De rode draad is een verhaal van kansen: maximale kansen voor iedere leerling om op basis van zijn talenten, interesses en mogelijkheden een eigen weg te vinden in ons onderwijs en onze samenleving. Goed onderwijs wordt echter niet zozeer door maatregelen of structuren gemaakt, wel door mensen, onze onderwijsmensen. Daarom trekken we nu met de conceptnota s naar het onderwijsveld voor grondig overleg, daarna volgt het regelgevend werk. Vervolgens is het aan u om op basis van deze krachtlijnen en vanuit een sterke autonomie en pedagogische overtuiging een ambitieus toekomstproject uit te tekenen op maat van de eigen schoolcontext. Ons vertrouwen in het onderwijsveld is groot. Samen maken we het onderwijs in Vlaanderen nog sterker en verzekeren we het best mogelijke onderwijs voor elke leerling.

3 Deze stap in de modernisering is geen big bang : de grote meerderheid van de 71 maatregelen uit het masterplan rolden we eerder al uit. Met de maatregelen in deze brochure leggen we wel de laatste, cruciale puzzelstukken. meer kleuters op school Elke jongere moet zijn talenten maximaal kunnen ontplooien. Daarom zorgen we ervoor dat leerlingen zo vroeg mogelijk deelnemen aan ons onderwijs. Hoe jonger kinderen schoollopen, hoe minder kans op schoolse achterstand later. 3 Hoe verhogen we de kleuterparticipatie? Ouders die hun kind op 3-jarige leeftijd inschrijven op school, ontvangen een kleutertoeslag van 150 euro. Het jaar nadien krijgen ouders nog eens 150 euro kleutertoeslag als hun kind minstens 150 halve dagen aanwezig was en ingeschreven is in de tweede kleuterklas. Kinderen moeten in de derde kleuterklas minstens 250 halve dagen aanwezig zijn om rechtstreeks over te gaan naar het eerste leerjaar. Dat zijn 30 halve dagen meer dan vroeger.

4 vlotte overgang van basis naar secundair 4 Voor veel leerlingen is de overstap naar het secundair onderwijs te bruusk. Plots krijgen ze voor elk vak een andere leraar, een ander klaslokaal, een andere aanpak Ook inhoudelijk zijn het vijfde en zesde leerjaar en de eerste graad van het secundair niet optimaal op elkaar afgestemd. Daarom versterken we de overgang van het basis- naar het secundair onderwijs. Hoe doen we dat? We organiseren proeftuinen differentiatie voor het vijfde en zesde leerjaar vanaf het schooljaar om leerlingen die moeite hebben met de eindtermen, bij te spijkeren en anderen uit te dagen. We stimuleren taalinitiatie Frans, Engels of Duits vanaf het eerste leerjaar. Taallessen kunnen vanaf het derde leerjaar voor scholen die dat wensen, en leerlingen die al een goede basis Nederlands hebben. Op termijn zorgen we ervoor dat de vakkenstructuur van het secundair onderwijs beter wordt afgestemd op die van het basisonderwijs, zodat de overgang minder abrupt is en de vakken beter herkenbaar blijven. We scholen onderwijzers bij tot leergebiedexperts en zetten bijzondere leermeesters in voor wetenschappen en techniek, Frans en muzische vorming.

5 5 Elke leerling legt op het einde van het basisonderwijs een gevalideerde proef af zoals de gekende interdiocesane proeven, de OVSG- of de paralleltoetsen. Tegen het schooljaar gebeurt dat voor minstens twee leergebieden, tegen het schooljaar voor minstens drie leergebieden. Deze proeven zijn geen scherprechter voor het behalen van het getuigschrift lager onderwijs, maar geven de school wel een goed beeld van de eigen sterktes en zwaktes. Voortaan krijgt elke leerling op het einde van het basisonderwijs een getuigschrift. Ook voor de toegang tot de B-stroom reikt men dus een volwaardig getuigschrift uit dat aangeeft welke doelen de leerling behaald heeft.»» We verbeteren de wederzijdse informatiedoorstroom tussen basis en secundair, zodat basisscholen hun interne kwaliteitszorg kunnen versterken en secundaire scholen een goed zicht krijgen op de beginsituatie van hun leerlingen.

6 de eerste graad versterken, Verdiepen en verkennen De eerste graad geeft leerlingen een sterke basis als springplank voor de verdere schoolloopbaan. Een rijk keuzegedeelte biedt hun de kans om hun interesses en talenten te verkennen en zich op die manier optimaal voor te bereiden op de latere studiekeuze. Daarom gaan we in de eerste graad aan de slag op verschillende werven. Sterke algemene vorming 6 We versterken de algemene vorming in de eerste graad zowel kwantitatief als kwalitatief. Zo geven we alle jongeren de nodige bagage mee om met beide voeten stevig in ons onderwijs en onze samenleving te staan. Meer uren algemene vorming in het tweede jaar Tweede jaar A: 25 uur algemene vorming (+ 1 uur) Tweede jaar B: 20 uur algemene vorming (+ 4 uur) We leggen een extra grondlaag in de onderwijsdoelen van de algemene vorming, het niveau basisgeletterdheid, waar elke leerling over moet. We actualiseren de bestaande eindtermen op basis van het eindtermendebat. We behouden de uitbreidingsdoelen, maar vragen de onderwijsnetten en -koepels om ze gezamenlijk af te stemmen. We verplichten scholen om leerlingen zowel in het eerste als het tweede jaar de mogelijkheid te bieden een aantal uren van het keuzegedeelte te besteden aan remediëring, op vraag van de leerling of opgelegd door de klassenraad, zowel op het einde van het jaar als tijdens het jaar. Uitbreidingsdoelen (zoveel mogelijk leerlingen) 1 A&B 2A 2B Algemene vorming Minimumdoelen (grote meerderheid) 27 u. + 1 u. + 4 u. 25 u. 20 u. Basisgeletterdheid (elke leerling)

7 Verrijkend keuzegedeelte Daarnaast bieden scholen de leerlingen in beide jaren een verrijkend keuzegedeelte aan. Binnen deze uren kan een leerling bepaalde vakken verdiepen of verkennen met het oog op de latere studiekeuze of een vak uit de algemene vorming remediëren (cf. supra). Ook als die remediëring opgelegd wordt door de klassenraad, moet steeds een deel van het keuzegedeelte vrij in te vullen zijn door de leerling. Verkennen of verdiepen kan in technologie, kunst, economie, wiskunde/wetenschappen, Nederlands, Frans-Engels, klassieke talen of sociale vorming. In het eerste jaar is er een keuzegedeelte van 5 uur. In het tweede jaar A is er een keuzegedeelte van 7 uur, waarvan 5 uur voor de basisoptie en 2 uur voor verdere differentiatie. De basisoptie is een groep vakken die wordt afgestemd op het keuzegedeelte van het eerste jaar en de ordening van studierichtingen in de tweede graad, zodat een leerling nog meerdere opties openhoudt in het derde jaar. Deze basisopties worden door de onderwijsverstrekkers in onderling overleg vastgelegd. In het tweede jaar B is er een keuzegedeelte van 12 uur. We versterken de oriënterende functie van de eerste graad Door gedurende de eerste twee jaren van het secundair onderwijs verschillende vakken te verkennen of te verdiepen zal een leerling zijn zelfkennis en keuzevaardigheid verhogen. Dat versterkt de studiekeuze. Na het eerste leerjaar volgt een A-attest of uitzonderlijk een C-attest. Een A-attest kan worden uitgereikt met verplichte remediëring in het volgende schooljaar. Indien het aantal te remediëren vakken uit de algemene vorming te groot zou zijn, kan de klassenraad gemotiveerd de keuze voor een basisoptie in de A-stroom inperken of adviseren om de overstap te maken naar een basisoptie uit de B-stroom. Na het tweede leerjaar volgen een attest en een advies op basis van het gevolgde traject. Het kan gaan om een A-attest, een A-attest met verplichte remediëring, een B-attest of een C-attest. Leerlingen met een B-attest kunnen enkel na kennisneming en toelichting van het advies van de klassenraad en na een gemotiveerd advies van het CLB toch nog beslissen om hun jaar over te zitten. Omdat er meer ruimte is voor remediëring, verwachten we een daling van het aantal B- en C-attesten.»» Herexamens en vakantietaken zijn mogelijk als de klassenraad oordeelt dat hij over onvoldoende informatie beschikt om een beslissing te nemen. 7

8 klaar beeld op studierichtingen 8 Op basis van een grondige screening van alle bestaande studierichtingen hebben we een transparante matrix voorgelegd aan het onderwijsveld. Hierin ordenen we de verschillende richtingen volgens studiedomein en finaliteit. Daarbij reduceren we het aanbod door richtingen te actualiseren, te clusteren, te verschuiven of te versterken. Zo houden we 8 studiedomeinen over waarbinnen de studierichtingen gerangschikt worden van abstract naar praktisch. We nemen ook het buso OV3 mee in dit voorstel. Een duidelijke finaliteit per studierichting ABSTRACT PRAKTISCH DOORSTROOM ASO/TSO/KSO DUBBEL TSO/KSO ARBEIDSMARKT/HBO5 BSO ARBEIDSMARKT BUSO OV3 STEM ECONOMIE EN ORGANISATIE KUNST EN CREATIE BOUWEN EN WONEN ZORG EN WELZIJN LAND- EN TUINBOUW VOEDING EN HORECA SPORT

9 9 Schoolorganisatie Op basis van deze matrix kunnen scholen nu hun eigen schoolconcept uitwerken. Daarbij moet een school niet elke richting binnen een bepaald domein aanbieden. De school biedt een logisch geheel van richtingen aan dat tegemoetkomt aan haar specifieke schoolcontext. Naast de matrix is ook een verticale tabel met de herkenbare aso/bso/kso/ tso-labels opgesteld. Het masterplan stelt immers dat scholen zich ook verticaal kunnen organiseren als bv. doorstroomschool. Het gaat daarbij uiteraard over dezelfde studierichtingen. Wel stimuleren we de creatie van domein- of campusscholen. Dat zijn scholen die respectievelijk binnen een of meerdere domeinen een samenhangend geheel van studierichtingen aanbieden op verschillende abstractieniveaus. Daartoe komen er financiële stimuli voor scholen die beslissen zich op deze manier te organiseren.

10 KLEUTER- ONDERWIJS LAGER ONDERWIJS Bijzondere leermeesters voor lichamelijke opvoeding, godsdienst, wetenschappen-techniek, Frans en muzische vorming 10 Eerste kleuterklas» 150 euro kleutertoeslag voor ouders die hun kind inschrijven in een school Tweede kleuterklas» Opnieuw 150 euro kleutertoeslag als het kind minstens 150 halve dagen aanwezig was in het voorgaande schooljaar Derde kleuterklas» Leerling moet minstens 250 halve dagen aanwezig zijn om rechtstreeks door te stromen naar het eerste leerjaar Vanaf het eerste leerjaar» Taalinitiatie Frans, Engels, Duits mogelijk Vanaf het derde leerjaar» Taalles Frans, Engels, Duits mogelijk Vijfde en zesde leerjaar» Proeftuinen differentiatie voor remediëring in functie van behalen eindtermen Einde lagere school» Alle leerlingen nemen deel aan gevalideerde proeven» Getuigschrift voor leerlingen B-stroom

11 EERSTE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS TWEEDE EN DERDE GRAAD SECUNDAIR ONDERWIJS Scholen stappen vanaf het schooljaar in het nieuwe hervormde onderwijsstelsel. De modernisering van het secundair onderwijs start dan in het eerste leerjaar van het secundair onderwijs.» Sterkere algemene vorming» Drie niveaus van doelstellingen: basisgeletterdheid eindtermen uitbreidingsdoelen» Differentiatie = versterken, verdiepen en verkennen» (Verplichte) remediëring Eerste jaar» 27 u. algemene vorming» 5 u. keuzegedeelte Tweede jaar A» 25 u. algemene vorming» 7 u. keuzegedeelte: 5 u. basisoptie + 2 u. versterken, verdiepen of verkennen Tweede jaar B» 20 u. algemene vorming» 12 u. keuzegedeelte» 8 keuzemogelijkheden voor differentiatie Technologie, wiskunde/ wetenschappen, kunst, economie, Nederlands, Frans-Engels, klassieke talen, sociale vorming» Stimuleren domein- of campusscholen» Matrix Minder studierichtingen en meer transparantie Clustering, versterking, actualisatie studierichtingen» 8 studiedomeinen STEM, economie en organisatie, kunst en creatie, bouwen en wonen, zorg en welzijn, land- en tuinbouw, voeding en horeca, sport» 3 finaliteiten arbeidsmarktgericht dubbel doorstroom 11

12 Meer weten? Deze brochure is een samenvatting van de belangrijkste maatregelen. U vindt meer achtergrond, details en de meest recente informatie over de modernisering van het secundair onderwijs op onderwijs.vlaanderen.be/modernisering-secundair. Vragen? Mail naar modernisering.secundaironderwijs@vlaanderen.be. COLOFON Redactie en eindredactie: Alexandra De Laet en Departement Onderwijs en Vorming Vormgeving en fotografie: Kim Baele en Yasmina Yahiaoui Departement Onderwijs en Vorming Druk: EVMprint Depotnummer: D/2016/3241/158 Versie: juni 2016 Verantwoordelijke uitgever: Micheline Scheys Departement Onderwijs en Vorming Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel