MAATSCHAPPELIJK WERK: EEN MULTIMETHODISCHE BENADERING

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "MAATSCHAPPELIJK WERK: EEN MULTIMETHODISCHE BENADERING"

Transcriptie

1 MAATSCHAPPELIJK WERK: EEN MULTIMETHODISCHE BENADERING Als we de geschiedenis van het maatschappelijk werk in Vlaanderen de laatste vijftig jaar bekijken, dan is de opleiding gegroeid en geëvolueerd van nog geen methodekennis met vooral filosofie en wetenschappen als psychologie, sociologie, economie, en toeleveringsvakken als statistiek, demografie en sociologisch onderzoek naar geschiedenis en terreinkennis van het Maatschappelijk Dienstbetoon en stages vanaf het eerste jaar en het derde bijna uitsluitend stagejaar met een serieus eindwerk als afsluiting dat moest verdedigd worden voor de centrale examenjury bij het Ministerie van Justitie. Halverwege de jaren vijftig deed de eerste methode nl. social casework haar intrede in de basisopleidingen. Vanaf de jaren zestig deden ook sociaal groepswerk, sociaal opbouwwerk en maatschappelijk onderzoek hun intrede. Inschakeling van methoden, die een centrale plaats kregen in de Sociale Hogescholen, betekenden een doorbraak van het professioneel maatschappelijk werk. Deze evolutie is er gekomen in de jaren zestig en heeft zich verder ontwikkeld in de jaren zeventig, tachtig en negentig. Studenten in hun opleiding dienden een optiekeuze te maken, namelijk optie maatschappelijk werk, sociaal cultureel werk, personeelswerk, syndicaal werk en later ook sociaal beleid of sociaal adviseur. Binnen deze opties en binnen de optie Maatschappelijk Werk, dienden de studenten te kiezen voor èn een terrein èn een basismethode met kansen voor een tweede en zelfs een derde methode. Binnen de optie maatschappelijk werk kozen ze dan voor individueel en gezinsgericht maatschappelijk werk, of algemeen maatschappelijk werk of school maatschappelijk werk of medisch maatschappelijk werk en gezondheidszorg, of justitieel maatschappelijk werk. Binnen deze opties was verdere differentiatie mogelijk omdat ook die differentiatie op het werkveld aanwezig was en opleidingen geacht werden bevruchtend te werken naar het werkveld en, aan de slag te gaan en vice versa, nl. aan en van elkaar leren. (Verdere differentiatie binnen de opleidingen maatschappelijk werk werd later verder doorgevoerd naar specifieke doelgroepen). Daarnaast diende gekozen worden voor een basismethode en een bijkomende methode. Een basismethode was dan hulpverlenend handelen, sociaal groepswerk of sociaal opbouwwerk. Alle studenten, ongeacht hun optie, kregen een opleiding in rapportage, registratie en sociaal onderzoek; methodevakken die ze nodig hebben tijdens hun stage en later in hun beroep. Van de stichters en de bezielers van de opleidingen kregen Maatschappelijk Assistenten zeer sterk het belang mee van het bewustzijn van de noodzaak van sociale actie en van het opkomen voor sociale rechtvaardigheid. Gedurende jaren hebben oud-studenten dit belang meegegeven en gedeeld met studenten en collega s. Vandaag wordt opnieuw nagedacht over het beroep Maatschappelijk Assistent en de opleiding daartoe. Wie of wat moet een Maatschappelijk Assistent zijn, kunnen en hoe moet de opleiding daartoe er uit zien? Vooraf 1

2 Dit artikel kon ik maar schrijven als ik ook beknopt kon zeggen hoe het maatschappelijk werk de laatste 50 jaren een degelijk professioneel en toch ook een steeds zoekend gezicht, heeft gekregen. Ik, en velen met mij, kunnen zich niet van de indruk ontdoen dat het maatschappelijk werk nood heeft aan herbronning, aan diepgang en afstemming op diegenen en datgene waarvoor het er altijd geweest is en best hoort te blijven, of misschien zelfs opnieuw moet worden. Dit artikel is de neerslag van 50 jaar beroepservaring als maatschappelijk assistente gesteund door de basisopleiding Maatschappelijk Werk, door permanente studie en vorming en voortdurende toetsing van theorie en praktijk. Zowel eigen praktijk als ervaring opgedaan in gesprekken met cliënten, supervisie van studenten en cursisten in opleiding als intervisie met maatschappelijk werkers op het werkveld heeft mij veel geleerd. Elk van hen, maar heel in het bijzonder Kris Raemdonck, ben ik heel dankbaar. Wat is maatschappelijk werk? Maatschappelijk werk is professioneel werk, een beroep dat bedreven wordt vanuit de persoon en met inzet van de persoon. Aangezien het over professioneel werk gaat, is de vorming en de ontwikkeling van de beroepspersoonlijkheid van de maatschappelijke assistent van kapitaal belang. Op professionele wijze gebruikt hij, zo geïntegreerd en zo paraat mogelijk zijn kennis en kunde (zijn toegepast wetenschappelijke kennis, zijn kennis van wetgeving en organisatiekunde van sector en doelgroepen, zeer zeker zijn methodiekenkennis en kunde. Hij zet zijn verstandelijke en emotionele mogelijkheden, zijn creativiteit, zijn intuïtie, zijn gezond verstand, zijn zin voor fijne humor. Van een beroepspersoon verwacht men terecht een persoonlijkheid die kwaliteiten, capaciteiten en attitudes verinnerlijkt (heeft) op zo n wijze en in zo n mate dat hij de medemens, op een respectvolle, vaardige wijze, tegemoet treedt vanuit het diepe besef van gelijkwaardigheid hoe groot de ongelijkheid ook mag zijn. De ongelijkheid bevindt zich op alle levensdomeinen in elke samenleving. Ongelijkheid is inherent aan elke samenleving. Jammer genoeg wordt ongelijkheid ook vaak onevenwaardigheid. Daarom is bouwen aan emancipatie en bevrijding zeker met wat men zo vaak achtergestelden noemt zo n belangrijke, boeiende maar ook moeilijke opdracht, een uitdaging. Aan het niet omgaan met hen als gelijkwaardigen, bezondigen zich vaak en zeker te veel verantwoordelijken op alle niveaus, binnen welk kader, binnen welke functie ook, binnen elke taak en elke rol. Ook hulpverleners in de psychosociale, materiële zorg overschrijden jammer genoeg wel eens de grens van de gelijkwaardigheid zonder er zich bewust van te zijn. Eigen aan het maatschappelijk werk is dat het gericht is op personen, gezinnen, groepen, kleine gemeenschappen die geconfronteerd worden met spanningen en/of conflicten in hun sociaal functioneren. Maatschappelijk werk is tegelijk generalistisch en holistisch en zo wenselijk ook specialistisch. Tegelijk is het multimethodisch. 2

3 1.1 Generalistisch Generalistisch omdat de maatschappelijke werker geacht wordt een generalist te zijn, met andere woorden, een helikoptervisie heeft waardoor hij het geheel en binnen het geheel de grote lijnen en de onderliggende verbanden ziet. Hij wordt geacht deze te blijven zien en te blijven bewaken opdat de betrokkenen zouden kunnen ontvangen en verwerven waar zij recht op hebben. 1.2 Holistisch Tegelijk is het holistisch omdat hij kijkt naar en zorg heeft voor de totaliteit van de mens in deze situatie en dit in het besef dat die totaliteit anders en meer is dan de som van alle delen. Met alle delen worden hier ook bedoeld alle personen die bij deze personen in deze situatie betrokken zijn. Vandaar dat maatschappelijk werkers bekwaam mogen worden geacht een integrale zorgcultuur voor de persoon, de personen, het gezin, de groep, de gemeenschap op gang te brengen, te begeleiden en mogelijks af te ronden, maar in elk geval deze te bewaken en te behoeden. 1.3 Specialistisch Het maatschappelijk werk kan ook specialistisch zijn ten behoeve van personen, gezinnen, groepen met een specifieke problematiek, al dan niet verblijvend in hun eigen milieu of binnen een dienst/voorziening die specifiek gericht is op hen. Ik denk aan ziekenhuismaatschappelijk werk, maatschappelijk werk binnen een bejaardenvoorziening, een voorziening voor personen met een beperking, een revalidatiecentrum, het gevangeniswezen, de jeugdbescherming, enz. 1.4 Multimethodisch Van maatschappelijk werkers mag verwacht worden dat zij, wanneer ze met deze groepen werken, een redelijke bagage hebben met betrekking tot deze personen in deze specifieke situaties en dat zij over de daaruit voortvloeiende specifieke kennis, attitudes en vaardigheden met betrekking tot de regelgeving, tot de dienst- en hulpverlening, beschikken. Ook binnen deze specifieke settings hoort de maatschappelijke werker generalistisch en holistisch te werk te gaan. Hiermee bedoel ik dat de maatschappelijke werker betrokken aandacht en zorg heeft voor en zorg geeft aan de specifieke persoon met zijn specifieke problematieken in deze situatie. Een persoon is niet opdeelbaar. Ook hier blijft hij een integraal mens die zo goed als kan en haalbaar, met respect voor zijn uniciteit geïntegreerd hoort te zijn of hoort te worden in deze situatie. Zeer zeker als het gaat over blijvende of zeer langdurige verblijfsituaties. Het bewaken van en het behoeden voor een fragmentarische en al te partiële aanpak is hier wel heel belangrijk. Dit alles vereist van maatschappelijk werkers een meerfrontenbekwaamheid, zowel op vlak van kennis van als op vak van omgaan met personen, groepen, gemeenschappen die problemen hebben binnen hun sociaal functioneren. Hun kennis betreft dan kennis van de personen in kwestie: over 3

4 wie gaat het? Kennis en inzicht in zijn problemen: wat is zijn vraag? Wat is zijn nood? Wat en hoe is zijn situatie hier en nu? Wat en hoe was zijn situatie voordien? Wat verwacht hij van de toekomst? Hoe ziet hij die en wat heeft hij daarvoor nodig? Wat verwacht hij van mij? Van deze organisatie? Van de maatschappelijke werker mag dan verwacht worden dat hij of zij met deze gegevenheid respectvol, doelgericht, efficiënt en zo duurzaam mogelijk kan omgaan. Met andere woorden, een proces kan op gang brengen op methodische wijze die het meest aansluit bij de persoon en de situatie van de betrokkene. Een probleem is wel dat maatschappelijk werkers moeten functioneren binnen steeds groter wordende territoria die tegelijk ook multifunctioneler worden en zij krijgen daartoe onvoldoende mogelijkheden om multimethodisch te kunnen en te leren werken. Zeker de opleidingen hebben hier een fundamentele opdracht. 1.5.Maatschappelijk werk is cliëntgericht Maatschappelijk werk is professioneel werk. Dit vereist professionele bagage en mensbetrokkenheid. Methodiekenkennis en methodiekenkunde zijn daarbij noodzakelijk. Deze staan echter niet op zichzelf. In methoden gaat het over het hoe, maar tegelijkertijd over wie en over wat. Deze componenten dienen wel onderscheiden te worden, maar horen onlosmakelijk met elkaar verbonden te blijven. In maatschappelijk werk gaat het om het bouwen aan verbindingen: verbinding van de persoon met zichzelf, met zijn omgeving, met veel anderen en voor velen ook met Iets dat of Iemand die hen overstijgt. Verbondenheid is verschillend van gebondenheid. Maatschappelijke werkers dienen er over te waken mensen niet te binden noch aan een instelling, noch aan hen als beroepsbeoefenaars. Maatschappelijk werk kan maar bedreven worden vanuit een professionele relatie. Een professionele relatie is sowieso een asymmetrische relatie : een hulpvrager, een cliënt wendt zich tot een hulpverlener. Zonder deze relatie is van professionele hulpverlening geen sprake. Ze is nooit doel op zich maar wel noodzakelijk middel om aan professionele hulpverlening te kunnen doen. De maatschappelijke werker moet goed voor ogen houden dat hij vertrekt vanuit een professionele ongelijkheid maar tegelijk en evenzeer vanuit een gelijkwaardigheid waarbinnen men de hulpvrager benadert als volwaardig mens die recht heeft geheim te blijven tot op de hoogte die hij zelf bepaalt. Daarom is het belangrijk dat de maatschappelijk werker bespreekt, in een voor de cliënt toegankelijke taal, wat het doel is van deze relatie, wat de mogelijkheden en de consequenties zijn. Op die basis kan een hulpverleningsproces op gang gebracht worden. Maatschappelijk werker en hulpvrager bouwen een relatie op vanuit respect. Dat houdt ook in: erkenning van het recht op de bescherming van de intimiteit en de privacy van de cliënt. Maar ook: het behoeden van de eigen privacy, de eigen intimiteit. Geen vriendschappelijke relatie, wel een betrokken geëngageerde (warm)menselijke relatie., wederzijds respectvol. 4

5 Een correct besef van spreekplicht en zwijgplicht, van spreekrecht en zwijgrecht zijn zeer belangrijk. Maatschappelijke werkers horen nabij te kunnen zijn, maar niet te dicht, distantie te houden, maar niet te groot. In een hulpverleningsrelatie is er ondanks de ongelijkheid, een wederzijdse afhankelijkheid. Een maatschappelijk werker kan niets doen zonder de medewerking die de cliënt van binnenuit moet wensen en willen. Een vertrouwensrelatie noch hulpverlening kunnen afgedwongen worden en gelukkig maar! De cliënt is op zijn beurt afhankelijk van de maatschappelijke werker die, hoewel hij gemachtigd is tot hulpverlening, ten volle dient te beseffen wat zijn mogelijkheden en zijn grenzen zijn, zowel vanuit deze organisatie waarbinnen hij werkzaam is als vanuit zijn beroepspersoonlijkheid: ook hier geldt schoenmaker blijf bij uw leest. DRAAGKRACHT - DRAAGLAST In elke hulpverleningsrelatie gaat de maatschappelijke werker na: wat is draaglast, draagkracht, wat is het draagvlak van deze persoon, personen, het gezin, de groep, deze gemeenschap. Maar ook: wat is de eigen draagkracht. Bij draaglast en draagkracht van de cliënt gaat het over de materiële, fysische, psychosociale en ook existentiële belasting van deze persoon, gezin, groep, gemeenschap in hun gegeven situatie. En wat is de belastbaarheid? Respectvol draagkracht en draaglast in kaart brengen en open en toegankelijk bespreken met de cliënt en/of zijn omgeving. Bij deze bespreking is het belangrijk de draagkracht van de betrokkene(n) goed en zorgzaam in te schatten en er tactvol maar eerlijk mee om te gaan; nogmaals: omgaan met mensen in waarheid is zo belangrijk. Een kerntaak van de maatschappelijke werker hierbij is de kwaliteit en de effectiviteit van relaties en intenties te herstellen, te verbeteren, te stabiliseren. Het gaat dus over een breed domein van breukvlakken waardoor het sociale functioneren van mensen belemmerd, verstoord, verhinderd wordt en waar alleen door een goed gehanteerde professionele relatie veranderingen kunnen worden gebracht. Zonder relatie is psychosociale hulpverlening, onder welke vorm dan ook, niet mogelijk. Maatschappelijk werkers hoeven niet alles te kennen noch te kunnen. Zij hebben uiteraard mogelijkheden, de enen meer dan de anderen. Elke maatschappelijk werker heeft zijn beperkingen en heeft daar ook recht op. Dit recht mag echter niet zijn ten koste van diegenen en datgene waarvoor men is aangeworven. Daarbij blijft het belangrijkst: bekwaam en geëngageerd vertegenwoordiger zijn van zijn beroep assistent(e) mogen zijn van mensen. 1.6 Maatschappelijk werk is professioneel Om dit pakket van taken aan te kunnen heeft de maatschappelijke werker een uitgebreide en degelijke kennis nodig van toegepaste sociale filosofie, van de basiswetenschappen als psychologie, pathologie, sociologie en antropologie, van economie, vooral sociale economie, 5

6 en het complexe brede terrein van het recht. Allemaal is het essentieel noodzakelijke basiskennis waarop de maatschappelijke werker moet kunnen terugvallen en waarbinnen ook de maatschappelijk werk theorieën en methoden hun basis vinden. Het hele maatschappelijk werk optreden dient onderbouwd door en doorweven te zijn van een ethisch kader. Maatschappelijk werk kan namelijk niet waardenvrij worden bedreven. Dit alles is noodzakelijke beroepsbagage. Maar dit maakt iemand nog niet tot een maatschappelijk werker. Om dat te worden en te zijn, heeft hij verstandelijk en emotioneel inzicht nodig, intuïtie, empathisch vermogen, respect, gezond verstand, creativiteit, innovatief denken en handelen, verantwoordelijkheidszin, gezonde beschikbaarheid, een dosis gezonde humor Het meest specifieke van de maatschappelijk werk-bekwaamheid is zijn geïntegreerde en een steeds meer en grondige kennis en kunde zeker methodenkennis, attitudes, vaardigheden, kortom handelingsbekwaamheid. Aangezien maatschappelijke werkers zoals uit het voorgaande blijkt, over meerfrontenbekwaamheid moeten beschikken, vereist het maatschappelijk werk evenzeer een multimethodische kennis en kunde. Ik zou durven zeggen: Het is ook een ambachtelijke kunst om op die manier in dit boeiende, onuitputtelijke werkveld te mogen staan. Het blijft een boeiende, uitdagende opdracht om samen met cliënten de weg te gaan waardoor zij als mens en medemens tot hun recht kunnen komen, met hun mogelijkheden en op hun wijze bij te mogen dragen aan een volwaardige participatie in de samenleving. Om dit recht op participatie mogelijk te maken, dienen maatschappelijk werkers een degelijk verslag te kunnen maken en degelijk sociaal onderzoek te kunnen verrichten en voor te leggen aan degene die met betrekking tot het toekennen van bepaalde rechten, beslissende bevoegdheden hebben. Daarom is het belangrijk dat maatschappelijk werkers zich altijd realiseren Voor wie is dit rapport bestemd? Met welk doel maak ik het? En wat is het effect op de betrokkenen? Van maatschappelijk werkers mag verwacht worden dat zij de openheid hebben om naar de betrokken cliënten toe correcte en (zo mogelijk) volledige informatie te geven over de inhoud van het rapport en ook over de mogelijke consequenties. Omgaan met mensen in waarheid is zo iets fundamenteel en echt vertrouwenwekkend, vertrouwen dat zo wezenlijk is in hulpverlening. De cliënt en/of zijn naaste omgeving is/zijn namelijk de eerst en de meest betrokkenen. Een degelijk rapport kan kansen openen en aldus een antwoord zijn op de behoeften en de volwaardige verwachting van de cliënt: ik ben iemand, ik kan iets en ik wil er graag bij horen op mijn geheel eigen wijze. In die zin kan men ook van het maatschappelijk werk terecht zeggen én verwachten dat het bouwers zijn aan sociale rechtvaardigheid. Misschien is het nog beter te zeggen: aan een meer verdelende sociale rechtvaardigheid. Daarom kan ook terecht verwacht worden dat de rol en de taak van de maatschappelijk werker niet stopt bij hulpverlening. Hij heeft evenzeer een opdracht op vlak van signalering 6

7 van leemten en tekorten in onze samenleving waardoor personen, groepen, gemeenschappen niet tot hun recht kunnen komen en ook niet krijgen waar ze recht op hebben. Betrokkenen samen brengen, informerend, sensibiliserend, motiverend met hen samen werken om samen hen hun situatie te overstijgen. Daarbij dienen hulpverleners wel voor ogen te houden dat inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht. Geloof in hun mogelijkheden en hun krachten, respect voor hun grenzen bevordert participatie. Emancipatie, bevrijding kunnen ook zij, met hulp weliswaar, verwerven. Werken en bouwen aan rechten houdt tegelijk en evenzeer ook in: bouwen en werken aan plichten. Het ontbreekt vaak aan duidelijk en correct informatie- en registratiemateriaal, met respect voor de privacy. Uit deze opdrachten op vlak van sociale rechtvaardigheid vloeit ook voort dat maatschappelijk werkers medewerkers kunnen zijn en misschien zelfs moeten zijn op vlak van belangenbehartiging en pleitbezorging voor en met hen wiens belangen nu (nog) niet behartigd worden. Misschien moeten wij, met sommige maatschappelijk werkers, nog een stap verder durven gaan, namelijk ook echte pleiters zijn vanuit betrokkenheid en verantwoordelijkheidsbesef en op basis van degelijk registratiemateriaal opdat er meer verdelende sociale rechtvaardigheid zou kunnen gerealiseerd worden. Vanuit hun positie worden ze namelijk beroepshalve vaak en snel geconfronteerd met verdoken en ongekende sociale onrechtvaardigheid. Deze opdracht opnemen is niet aan iedereen binnen het maatschappelijk werk besteed. Het is een moeilijke en heel waarschijnlijk ook ondankbare opdracht omdat wie dit durft en doet, niet wordt gehoord of misschien zelfs monddicht wordt gemaakt. Omdat opkomen voor deze mensen en groepen niet past in de heersende maatschappij en machtsverhoudingen. Ook maatschappelijk werkers worden verleid of/en laten zich wellicht te vaak verleiden om in de eerste, de belangrijkste en soms ook wel in de enige plaats, vertegenwoordiger en belangenbehartiger te zijn van de organisatie, de dienst of het sociale systeem waarbinnen zij tewerkgesteld zijn en niet betrokken, geëngageerde vertegenwoordigers van hun beroep zijn. In dat beroep staat de persoon in nood centraal en zijn maatschappelijk werkers of ze horen dat te zijn, pleitbezorgers en belangenbehartigers van hen die het om welke reden dan ook, op eigen kracht of met hulp en steun van de omgeving, niet kunnen. Naast deze meest belangrijke opdracht, namelijk er zijn voor de cliënt, die als integraal wezen centraal gesteld wordt, is er de organisatie waarbinnen maatschappelijk werkers gemachtigd worden hun professioneel handelen inhoud en gestalte te geven ten behoeve van hen waarvoor zij aangesteld zijn, dit binnen de mogelijkheden en de doelstellingen van deze organisatie. Binnen deze organisatie dient de maatschappelijke werker zijn functie, zijn rol, zijn takenpakket inhoud en gestalte te geven. Maatschappelijk Werkers moeten er zich voor hoeden niet grensoverschrijdend te werken en er over te waken zich te richten op datgene wat tot hun beroep, hun functie, hun opdracht en de doelstelling van de organisatie valt. Doelgericht en efficiënt kunnen verwijzen zijn daarbij zeer belangrijk. 7

8 De basiskennis, basisattituden en vaardigheden heeft hij verworven of wordt hij geacht verworven te hebben binnen de opleiding Maatschappelijk Assistent en daar verder te blijven aan bouwen: maatschappelijk assistent(e) wordt men steeds meer. Daarbinnen is er zowel tijd en ruimte voor theoretische opleiding en vorming als voor praktijkgerichte opleiding en vorming die vooral verworven wordt tijdens stages. Binnen de basisopleiding maatschappelijk werk wordt redelijkerwijze verwacht dat aan kennis en kunde systematisch, gericht en doelbewust wordt gebouwd en dat gewerkt wordt aan de bagage waarover het in dit artikel gaat, wat basiskennis is en dus niet af. Deze bagage dient verder te worden verdiept en verbreed eens de maatschappelijke werker in het werkveld staat. Daarbij is het van wezenlijk belang, zowel voor de basisopleiding als binnen de opleidings- en vormingsinstituten nadien, dat zij maatschappelijk assistenten (van, voor en met mensen) zijn en horen te blijven, en geen pseudo-therapeuten of therapeutisch werk horen te doen om volwaardige beroepskrachten te zijn op het terrein van het sociaal functioneren van mensen, groepen, gemeenschappen. Nogmaals, zowel vroeger als nu blijft waar: schoenmaker, blijf bij uw leest. Die leest is rijk genoeg om er boeiend op en mee te werken! Binnen de opleiding Maatschappelijk Werk is een breed en degelijk aanbod van methodisch, eigenlijk van multimethodisch handelen een noodzaak om, op professionele en toch mensbetrokken en mens-nabije wijze te kunnen inspelen op, aan de slag te gaan met de steeds wisselende en evoluerende behoeften en de noden van mensen in hun sociaal functioneren. Daarnaast en tegelijk is er de snelle evolutie van onze samenleving, van de wetenschappen, de technieken, de methoden en het groeiend aanbod waarbinnen keuzes moeten worden gemaakt. De vraag is groot, de middelen steeds meer beperkt. Accenten leggen en keuzes kunnen en durven maken -zeker voor de zwaksten, de meest kwetsbaren in onze samenleving- is dus noodzakelijk. Daarin kunnen maatschappelijk werkers een rol spelen en horen zij die ook te spelen als belangenbehartigers en pleitbezorgers van deze groepen. Maatschappelijk Assistenten dienen dus meerfrontenbekwaam te zijn/te worden. De duur van de opleiding is namelijk maar drie jaar en daarbinnen dienen keuzes gemaakt te worden en accenten te worden gelegd. Niet alles kan en ook niet alles hoeft of moet. Belangrijk is dat datgene wat als methodieken wordt aangeboden datgene is wat maatschappelijk werkers nodig hebben om met en voor mensen doelgericht en met effectiviteit dat te kunnen realiseren, wat mensen die deze hulp nodig hebben, verwachten. Eigenlijk is dit doen het realiseren en het valoriseren van het beroep. Maatschappelijk werk is een denk, praat, communicatief doe - beroep. Jammer genoeg verdwijnt de laatste jaren steeds meer de inhoudelijke diepgang, de veelzijdige rijkdom van de toegepaste wetenschappelijke kennis, de noodzakelijke bagage van professionele methodische kennis en kunde en dit laat zich voelen op het werkveld. Maatschappelijk Assistent is een beschermde titel in dit land, maar maatschappelijk werk is geen beschermd beroep. De diffuusheid, de oeverloosheid (maatschappelijk werk zal 8

9 altijd, omwille van diegenen en datgene waarop het zich richt, diffuus en oeverloos zijn), de complexe regelgeving, het gebrek aan een sterke beroepsvereniging een te zwak niveau en vaak een te zwakke beroepsfierheid van MA, hebben er in belangrijke mate mee toe geleid dat het maatschappelijk werk steeds toegankelijker is geworden voor een steeds grotere waaier van niet-maatschappelijk assistenten en dus tot een verscheidenheid van beroepsbeoefenaars. De maatschappelijke werk-eigenheid werd daardoor alleen maar onduidelijker, meer diffuus en chaotischer, wat jammer genoeg ook op de kwaliteit en het professionele niveau afstraalt. Het is de hoogste tijd om de eigenheid van dit beroep weer duidelijk en scherp te stellen. Opleidingen en werkers dienen zich de vraag te stellen en zich te verdiepen in de vraag: wat is de eigen identiteit van het maatschappelijk werk; waardoor, in wat en hoe onderscheidt het zich van andere beroepen en heeft en geeft het van daaruit een meerwaarde aan het bouwen, het herstellen, het verbeteren van het welzijn, het zich welbevinden van mensen. Het maatschappelijk werk heeft dringend behoefte aan de opbouw van een degelijke gereedschapskist van en voor de maatschappelijke werker zodat een cliëntgericht degelijk multimethodisch maatschappelijk werk-optreden kan gerealiseerd worden. Het lijkt er namelijk steeds meer op dat de cliënt minder en minder centraal staat en dat het vooral gaat over de hulpverlenende organisatie. In plaats van een zorgcultuur ten behoeve van de cliënt, van de hulpzoekende lijkt een zorgcultuur van en voor de zorgorganisatie steeds belangrijker te worden. Ook daartegen en daarvoor dienen maatschappelijk werkers zich te verzetten, maar dan wel op basis van een degelijke en sterke bagage en gedragen en gesteund door moedige, sterke, bezielde en bezielende, flexibele beroepspersoonlijkheden die zich bewust zijn van hun eigen maatschappelijk werk identiteit, maar zich ook bewust zijn van de noodzaak van en bereidheid tot samenwerking. Erkenning van de rijkdom van verscheidenheid en samenwerking komt ten goede van de mensen met wie, voor wat en voor wie en wat we er willen en mogen zijn. Het is maar vanuit het besef dat men iets te bieden heeft en dat men gedreven, bewogen, geëngageerd en toch bescheiden is als beroepskracht. Wij moeten terug naar onze eigen beroepsziel. Misschien is het nodig in plaats van altijd mee stroomafwaarts te varen, stroomopwaarts te durven varen om terug bij de bron te komen waarvoor het Maatschappelijk Werk ooit werd opgericht, namelijk op een geëigende wijze maatschappelijk isolement van mensen samen met hen doorbreken, hun sociaal functioneren te helpen verstevigen, te helpen herstellen of misschien zelfs voor het eerst op gang te brengen. Het gaat hier over helpen, niet over zelf doen, de betrokkene staat centraal, hij/zij is/zijn de hoofdrolspelers, wij mogen en kunnen hun assistenten zijn. Daarom is het misschien nodig en wenselijk om van bij de bron een nieuwe stroming te durven op gang brengen waarin de specificiteit van het Maatschappelijk Werk, de 9

10 professionaliteit van de maatschappelijk werker, bescheiden maar overtuigd en zeer terecht opnieuw inhoud en glans geven. Els Van Saene, februari Gewezen docente en supervisor van de Sociaal Hogeschool van de Poststraat 10

Programma s en volgtijdelijkheid Sociaal-Agogisch Werk. Academiejaar 2007-2008. Bijlage 1

Programma s en volgtijdelijkheid Sociaal-Agogisch Werk. Academiejaar 2007-2008. Bijlage 1 Programma s en volgtijdelijkheid Sociaal-Agogisch Werk Academiejaar 2007-2008 Bijlage 1 IOUD Bachelor in het Sociaal Werk Studieprogramma s (modeltrajecten) 1 ste jaar bachelor in het Sociaal Werk 2 de

Nadere informatie

opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK

opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK opdrachtsverklaring centrum voor volwassen personen met handicap MOZAÏEK Bij het begin van de jaren 70 zoeken enkele ouders een dagcentrum voor hun volwassen gehandicapt kind. Voordien was het bijna evident

Nadere informatie

vzw beschut wonen DE OVERWEG ONZEOPDRACHT

vzw beschut wonen DE OVERWEG ONZEOPDRACHT vzw beschut wonen DE OVERWEG ONZEOPDRACHT vzw beschut wonen DE OVERWEG bewoners De vzw Beschut Wonen De Overweg richt zich tot volwassenen die omwille van hun psychiatrische problematiek en/of psychosociale

Nadere informatie

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK 1 SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK DOEL VAN DE NASCHOLING De training heeft tot doel om de taak van de schoolmaatschappelijk werker te professionaliseren,

Nadere informatie

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK 1 SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK DOEL VAN DE NASCHOLING De training heeft tot doel om de taak van de schoolmaatschappelijk werker te professionaliseren,

Nadere informatie

Wat willen we in Pegode VZW bereiken?

Wat willen we in Pegode VZW bereiken? Niel, 15 november 2012 Wat willen we in Pegode VZW bereiken? Doelstelling Pegode VZW zoals vermeld in de statuten: De vereniging heeft als doel, met uitsluiting van elk winstoogmerk, de maatschappelijke

Nadere informatie

BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN

BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN BUDGETGROEP BIZ OOST-VLAANDEREN 1 Budgetgroepen BIZ (BudgetInZicht) Oost-Vlaanderen, een samenwerkingsverband tussen OCMW s, CAW s en verenigingen waar armen het woord nemen, heeft sinds enkele jaren een

Nadere informatie

SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK

SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK SCHOOLGERICHT MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING DOEL DOEL VAN DE NASCHOLING De training heeft tot doel om de taak van de schoolmaatschappelijk werker te professionaliseren, te verlichten en passend te

Nadere informatie

In verbinding zelf keuzes maken. Petri Embregts

In verbinding zelf keuzes maken. Petri Embregts In verbinding zelf keuzes maken Petri Embregts Cliënten eigen keuzes laten maken, ze regie geven over hun eigen leven, dat is wat we nastreven Dhr Hans Bouter Leidsch Dagblad Eigen regie, zelf keuzes maken

Nadere informatie

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z

Samen doen. Zorgvisie. Zorg- en dienstverlening van A tot Z Samen doen Zorgvisie Zorg- en dienstverlening van A tot Z Wat en hoe? 3 W Samen met de cliënt bepalen we wát we gaan doen en hóe we het gaan doen. Mensen met een verstandelijke beperking kunnen op diverse

Nadere informatie

Intern kwaliteitscharter

Intern kwaliteitscharter Intern kwaliteitscharter Ons intern kwaliteitscharter is samen met het kwaliteitscharter van Federgon (zie volgende pagina) een instrument om de kwaliteit van onze dienstverlening te waarborgen. Al onze

Nadere informatie

Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Petri Embregts

Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Petri Embregts Ervaringsdeskundigheid in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking Petri Embregts Inhoud Waarom een kans in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking? Inzetbaarheid en effectiviteit

Nadere informatie

KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken

KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken KHB Kwaliteitsbeleid: Visietekst: gezinsgericht werken We geloven dat een gezin het eerste en belangrijkste leefmilieu van een kind/jongere is. We willen vanuit onze specifieke deskundigheid het gezin

Nadere informatie

Federgon kwaliteitscharter

Federgon kwaliteitscharter N2010 100 Federgon kwaliteitscharter Het kwaliteitscharter van Federgon is een basisdocument van de federatie en een instrument om de kwaliteit van de dienstverlening van de leden te waarborgen. Het beoogt

Nadere informatie

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts

Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie. Petri Embregts Inclusie van mensen met een verstandelijke beperking: Reële mogelijkheden zelfbepaling en participatie Petri Embregts Participatie Geplande ratificatie VN verdrag voor rechten van mensen met beperking

Nadere informatie

Het pedagogische raamwerk in een notendop

Het pedagogische raamwerk in een notendop Het pedagogische raamwerk in een notendop Het pedagogische raamwerk Geeft weer wat we verstaan onder pedagogische kwaliteit en vormt daardoor een eenvormige inspiratiebron voor iedereen die met kinderopvang

Nadere informatie

De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg

De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg De meerwaarde van het contextueel denkkader binnen de ouderenzorg Claire Meire 2014 Een sterveling draagt zijn ouders op zijn schouders. Of niet op zijn schouders. In zijn binnenste. Zijn leven lang moet

Nadere informatie

' Zijn wie je bent. Dat is geluk.'

' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' identiteitsbewijs ' Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Onderwijs draait om mensen. Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie,

Nadere informatie

Het Pi-manifest Kracht door persoonlijke groei & eigenheid

Het Pi-manifest Kracht door persoonlijke groei & eigenheid Inleiding Pi-groep is opgericht op 17 maart 2004. De visie die ten grondslag ligt aan het ontstaan van Pi-groep is in dit document vastgelegd. Met het vastleggen van de visie, missie en doelstellingen

Nadere informatie

1.Inleiding. 2.Profielen per 1 augustus 2007

1.Inleiding. 2.Profielen per 1 augustus 2007 logoocw De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Den Haag Ons kenmerk VO/OK/2003/53723 Uw kenmerk Onderwerp tweede fase havo/vwo 1.Inleiding In het algemeen

Nadere informatie

Ankerpunten voor morgen

Ankerpunten voor morgen Ankerpunten voor morgen Wat doen we? Van waaruit doen we dat? Deus Caritas Est : deze boodschap maakte Pieter Jozef Triest gevoelig voor de noden van zijn tijd. Vertaald naar vandaag, is ook onze zendingsopdracht:

Nadere informatie

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU?

E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? E-CURSUS 1: WELKE WAARDEN ZIJN VAN WEZENLIJK BELANG VOOR JOU? Thuis en op school heb je allerlei waarden meegekregen. Sommigen passen bij je, anderen misschien helemaal niet. Iedereen heeft waarden. Ken

Nadere informatie

VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG

VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel VOET EN STUDIEGEBIED PERSONENZORG Elementen van de Stam Alle elementen van de stam zijn fundamenteel in de vorming van

Nadere informatie

Opvoedingsproject. Nieuwen Bosch Humaniora Gent

Opvoedingsproject. Nieuwen Bosch Humaniora Gent Opvoedingsproject Nieuwen Bosch Humaniora Gent Onze school wil aan jongeren kwalitatief hoogstaand onderwijs bieden in een hartelijk klimaat van samenwerken en samenleven stimuleren we de leerlingen vanuit

Nadere informatie

Samen maken wij het verschil!

Samen maken wij het verschil! Samen maken wij het verschil! Biest 43 6001 AP Weert T 0495 456 491 F 0495 456 499 www.landvanhorne.nl WAAR STAAN WE VOOR EN WAAR GAAN WE VOOR? inhoud onze identiteit 4 onze zorgvisie 6 onze kernwaarden

Nadere informatie

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan

Logopedie en Kindermishandeling. Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Logopedie en Kindermishandeling Toelichting op de Meldcode en het Stappenplan Nederlandse Vereniging voor Logopedie en Foniatrie (NVLF) Juni 2009 Inleiding Omgaan met (vermoedens van) kindermishandeling

Nadere informatie

ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN

ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN ZORGBUREAU JOKIJO PEDAGOGISCHE BELEIDSDOCUMENTEN MISSIE WIE IS ZORGBUREAU JOKIJO? JoKiJo is een kleinschalig, betrokken zorgbureau dat hulp richt op de specifieke hulpvraag, wensen en behoeften van iedere

Nadere informatie

Visie Missie. De missie van onze stichting is de volgende: wie je morgen bent creëer je vandaag met de som van gisteren

Visie Missie. De missie van onze stichting is de volgende: wie je morgen bent creëer je vandaag met de som van gisteren Visie Missie De Jan Ligthartscholen van de Jan Ligthartgroep Tilburg hebben een duidelijk doel voor ogen: het onderwijs dusdanig inrichten dat het de basis vormt van het levenslang leren dat een mens doet.

Nadere informatie

Maatschappelijke kwetsbaarheid. Deskundige en onafhankelijke ondersteuning. Gemeenschappelijke problemen

Maatschappelijke kwetsbaarheid. Deskundige en onafhankelijke ondersteuning. Gemeenschappelijke problemen M I S S I E 'Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden.' Mensen hebben recht op werk, sociale bescherming, behoorlijke huisvesting, een gezond leefmilieu, op culturele en maatschappelijke ontplooiing.

Nadere informatie

Community Care en relationeel burgerschap: een uitdaging. Greet Demesmaeker - Wim Van Tongel

Community Care en relationeel burgerschap: een uitdaging. Greet Demesmaeker - Wim Van Tongel Community Care en relationeel burgerschap: een uitdaging Greet Demesmaeker - Wim Van Tongel NEF(2011) model of well-being Doelstelling 1: vermaatschappelijking van de zorg Het is cruciaal dat we naast

Nadere informatie

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers 2010-2013,

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers 2010-2013, KOERS 2014-2015 3 Het (zorg)landschap waarin wij opereren verandert ingrijpend. De kern hiervan is de Kanteling, wat inhoudt dat de eigen kracht van burgers over de hele breedte van de samenleving uitgangspunt

Nadere informatie

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN

ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN ONDERNEMEN IS VOOR HELDEN EXCLUSIEF PROGRAMMA OVERZICHT 2016 LEF IN ACTIE Ontdek waarom het zo moeilijk is je hart te volgen en heb het lef dit toch te doen! De achtergrond van het programma Jij weet dat

Nadere informatie

Post-hbo opleiding autismespecialist

Post-hbo opleiding autismespecialist Post-hbo opleiding autismespecialist mensenkennis De docente is duidelijk, enthousiast en motiverend. Ik heb inzicht gekregen in wat ik in mijn rol als hulpverlener kan doen en waar ik rekening mee moet

Nadere informatie

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten

PR V1. Beroepscompetentie- profiel RBCZ therapeuten PR 180724 V1 Beroepscompetentie- profiel Afgeleid van de niveaubepaling NLQF, niveau 6 heeft RBCZ kerncompetenties benoemd voor de complementair/alternatief therapeut. Als uitgangspunt zijn de algemene

Nadere informatie

Post-mbo opleiding autisme

Post-mbo opleiding autisme Post-mbo opleiding autisme mensenkennis De docent zocht aansluiting bij onze wensen en dat is erg prettig. Post-mbo opleiding autisme Wie werkt met mensen met autisme, weet dat zij een heel eigen benadering

Nadere informatie

Stimuleren van eigen kracht en sociale netwerken. Ervaringen uit het veld

Stimuleren van eigen kracht en sociale netwerken. Ervaringen uit het veld Stimuleren van eigen kracht en sociale netwerken Ervaringen uit het veld Overzicht programma Wie ben ik: - Philip Stein - masterstudent sociologie - afgerond A&O-psycholoog Programma: - half uur presentatie,

Nadere informatie

Jongerenhulpverlening

Jongerenhulpverlening Jongerenhulpverlening Jouw coach naar je toekomst Sterk Huis is er voor iedereen die hulp nodig heeft. Wij bieden een warme en veilige omgeving waar je terechtkunt met grote opvoedings- en ontwikkelingsvragen.

Nadere informatie

Post-hbo opleiding bemoeizorg. Ik vond alle docenten top! Veel passie voor het werk, dit stralen ze uit naar de groep. evaluatie deelnemer

Post-hbo opleiding bemoeizorg. Ik vond alle docenten top! Veel passie voor het werk, dit stralen ze uit naar de groep. evaluatie deelnemer mensenkennis Post-hbo opleiding bemoeizorg Ik vond alle docenten top! Veel passie voor het werk, dit stralen ze uit naar de groep. evaluatie deelnemer Bemoeizorg Hulpverleners in de bemoeizorg hebben te

Nadere informatie

Keuzedeel mbo. Wijkgericht werken. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0186

Keuzedeel mbo. Wijkgericht werken. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0186 Keuzedeel mbo Wijkgericht werken gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0186 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 26-11-2015

Nadere informatie

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING ERVARINGSGERICHTE PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING 1 ERVARINGSGERICHTE PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING HOE ZIET UW PRAKTIJK ERUIT? Veel cliënten zien hun probleem als een individueel probleem en

Nadere informatie

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk:

Kenmerken BedrijfsMaatschappelijk Werk: De bedrijfsmaatschappelijk werker helpt bij het tot stand laten komen van gezondere arbeidsverhoudingen en meer welzijn binnen het bedrijf of de instelling. Op die manier ontstaat bij werknemers een grotere

Nadere informatie

Keuzedeel mbo. Wijkgericht werken. behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo

Keuzedeel mbo. Wijkgericht werken. behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Keuzedeel mbo Wijkgericht werken behorend bij één of meerdere kwalificaties mbo Op dit moment is een wijziging van de WEB in voorbereiding waarmee de positie van keuzedelen in de kwalificatiestructuur

Nadere informatie

onderwijsgroep noord identiteitsbewijs

onderwijsgroep noord identiteitsbewijs onderwijsgroep noord identiteitsbewijs 'Zijn wie je bent. Dat is geluk.' Erasmus 4 Onderwijs draait om mensen Als we met elkaar in het onderwijs iets willen bereiken, dan draait alles om passie, energie

Nadere informatie

TEAMNASCHOLING ERVARINGSGERICHTE PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING WERKEN MET CLIËNTEN EN HUN RELATIONELE CONTEXT

TEAMNASCHOLING ERVARINGSGERICHTE PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING WERKEN MET CLIËNTEN EN HUN RELATIONELE CONTEXT TEAMNASCHOLING ERVARINGSGERICHTE PSYCHOSOCIALE HULPVERLENING WERKEN MET CLIËNTEN EN HUN RELATIONELE CONTEXT HOE ZIET UW PRAKTIJK ERUIT? Veel cliënten zien hun probleem als een individueel probleem en komen

Nadere informatie

De meervoudig gekwetste mens. Uitdagingen voor een passende verantwoordelijkheidsopname

De meervoudig gekwetste mens. Uitdagingen voor een passende verantwoordelijkheidsopname De meervoudig gekwetste mens Uitdagingen voor een passende verantwoordelijkheidsopname Armoede, uitsluiting, kwetsing Feiten Life-events Precaire levensomstan digheden Relationele breuken Structuren Uitsluitingsmechanismen

Nadere informatie

Grondhouding voor bejegening

Grondhouding voor bejegening Grondhouding voor bejegening Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 1. Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 2. Uitgangspunten vanuit de ODE en Zorgvisie

Nadere informatie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie

Opdrachtsverklaring Missie - Visie Opdrachtsverklaring Missie - Visie 1. Missie Sint-Lodewijk biedt aangepast onderwijs en/of begeleiding op maat aan kinderen, jongeren en volwassenen met een motorische beperking. Ook het gezin en breder

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

OMGAAN MET PRIVACY VAN CLIËNTEN IN MONSHEIDE

OMGAAN MET PRIVACY VAN CLIËNTEN IN MONSHEIDE OMGAAN MET PRIVACY VAN CLIËNTEN IN MONSHEIDE Privacy is de mogelijkheid om in eigen milieu geheel zichzelf te kunnen zijn, een persoonlijke levenssfeer te kunnen uitbouwen, een eigen ruimte te kunnen scheppen

Nadere informatie

KRACHTGERICHTE KORTDURENDE CONTEXTBEGELEIDING

KRACHTGERICHTE KORTDURENDE CONTEXTBEGELEIDING KRACHTGERICHTE KORTDURENDE CONTEXTBEGELEIDING -positieve heroriëntering van context, organisaties en samenleving- Van crisis tot kracht Van complexiteit tot essentie Van slachtofferschap tot engagement

Nadere informatie

Dialoogdag op 21 april 2015

Dialoogdag op 21 april 2015 Oudersparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen vzw Auwersstraat 48 2600 Berchem www.oudersparticipatie-jeugdhulp.be Dialoogdag op 21 april 2015 Oudersparticipatie Jeugdhulp Vlaanderen VZW organiseert jaarlijks

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties

Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Veiligheid en bescherming bij geweld in relaties Arosa biedt veiligheid en bescherming bij geweld in relaties. Vrouwen, mannen en hun kinderen kunnen bij Arosa terecht voor opvang en begeleiding. Arosa

Nadere informatie

Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders

Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders Vakgroep Sociale Agogiek UGent ECEGO KU Leuven Het Pedagogische Raamwerk en implicaties voor de opleiding van kinderbegeleiders Prof. dr. Ferre Laevers K.U. Leuven Meten en Monitoren van Kwaliteit in de

Nadere informatie

Informatie & Beroepsgeheim

Informatie & Beroepsgeheim Informatie & Beroepsgeheim Duffel 1 december 2009 Axel Liégeois, Waarden in dialoog, hoofdstuk 7, p. 147-181. Inleiding Afbakening onderwerp Alle gegevens over zorgvrager in zijn of haar leefwereld Mondeling

Nadere informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie GGZ Vlaamse Ardennen Zottegem, 21 april 2016 Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie

Nadere informatie

Visie op ouderbetrokkenheid

Visie op ouderbetrokkenheid Visie op ouderbetrokkenheid Basisschool Lambertus Meestersweg 5 6071 BN Swalmen tel 0475-508144 e-mail: info@lambertusswalmen.nl website: www.lambertusswalmen.nl 1 Maart 2016 Inleiding: Een beleidsnotitie

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid

Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid INFORMATIE VOOR VRIJWILLIGERS INHOUDSTAFEL Vrijwilligers, een onmisbare schakel 3 1. Wat is palliatieve zorg? 4 2.

Nadere informatie

Methodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding

Methodisch werken binnen Lang Verblijf. woonzorg en dagbesteding Methodisch werken binnen Lang Verblijf woonzorg en dagbesteding 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Gentle Teaching 4 Middelen 5 Voor wie is Gentle Teaching? 5 3. Competentievergrotend werken 6 Middelen

Nadere informatie

Minor NLP: Opleiding Technician en Practitioner

Minor NLP: Opleiding Technician en Practitioner Minor NLP: Opleiding Technician en Practitioner Faculteit Economie en Management Minor NLP: Opleiding Technician en Practitioner NLP NLP staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren (Bandler en Grinder,

Nadere informatie

Ik sta er niet meer alleen voor!

Ik sta er niet meer alleen voor! Ik sta er niet meer alleen voor! Zelfredzaamheid en eigen kracht zijn centrale begrippen in onze participatiesamenleving. Eén gezin, één plan, één hulpverlener is al uitgangspunt van beleid. Daaraan wordt

Nadere informatie

Raad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage. Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht?

Raad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage. Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht? Raad van Kerken Conferentie Nieuwe Krachten met Kerk en Stage 14 mei 2014 Herman Noordegraaf Diaconaal leren Wanneer wijkt de duisternis voor het licht? Ter inleiding van deze conferentie wil ik enige

Nadere informatie

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject

Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Competenties van leerkrachten in scholen met een katholiek geïnspireerd opvoedingsproject Deze lijst is het onderzoekresultaat van een PWO-traject binnen de lerarenopleidingen van de KAHO Sint-Lieven,

Nadere informatie

Positie van meerzijdige partijdigheid als hulpverlener. Hilde Delameillieure Foton

Positie van meerzijdige partijdigheid als hulpverlener. Hilde Delameillieure Foton Positie van meerzijdige partijdigheid als hulpverlener Hilde Delameillieure Foton Begrip uit contextuele therapie Meerzijdige partijdigheid of meerzijdig gerichte partijdigheid, of veelzijdige partijdigheid

Nadere informatie

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a

Functiebeschrijving TEAMVERANTWOORDELIJKE CULTUURCENTRUM A1a2a3a Beschrijving doel en visie Binnen de eengemaakte organisatie, stad en OCMW, staat de burger centraal. Om dit te realiseren zijn er 3 klantgerichte sectoren: dienstverlening, samenleving en stadsontwikkeling

Nadere informatie

Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224

Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224 Integraal Kwaliteitsmanagement Gezondheidszorg Zorgkwaliteit, risicobeheersing, veiligheid en efficiency volgens NEN EN 15224 Version 1/2013 Uitdagingen in de gezondheidszorg Als professionele zorgaanbieder

Nadere informatie

Kader voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de leraar in opleiding (LIO) ENW SoE 2008/06

Kader voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de leraar in opleiding (LIO) ENW SoE 2008/06 Kader voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de leraar in opleiding (LIO) ENW SoE 2008/06 1 Samenstelling van het projectteam van het project Totstandkoming van de leidraad : situering van het LIO-traject

Nadere informatie

Zienn gaat verder. Jaarplan 2014

Zienn gaat verder. Jaarplan 2014 Zienn gaat verder Jaarplan 2014 Een verhaal heeft altijd meer kanten. Zeker de verhalen van de mensen voor wie Zienn er is. Wij kijken naar ál die kanten. Kijken verder. Vragen verder. Gaan verder. Zo

Nadere informatie

Postmaster opleiding diagnostiek en behandeling (SG)LVB

Postmaster opleiding diagnostiek en behandeling (SG)LVB mensenkennis Ik vond het een meerwaarde om binnen te kijken in een andere keuken. Het is inhoudelijk een sterke opleiding, mede door de goede organisatie en begeleiding. Postmaster opleiding diagnostiek

Nadere informatie

levensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één

levensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één levensbeschouwelijke identiteit van catent Scholen zijn als bomen Leven niet alleen Zonder grond en wortels Leeft geen school, niet één De scholen van Catent - afzonderlijk en gezamenlijk - zijn als een

Nadere informatie

Beroepscode Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking

Beroepscode Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking Beroepscode Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking 1 VOORWOORD Met trots presenteert de Beroepsvereniging van cliëntondersteuners voor mensen met een beperking (BCMB) de

Nadere informatie

In het oog van de orkaan. School voor Politie Leiderschap

In het oog van de orkaan. School voor Politie Leiderschap In het oog van de orkaan School voor Politie Leiderschap Inleiding Essenties van het leiderschapsprogramma In het oog van de orkaan De titel van het programma verwijst naar de hevige turbulentie, als gevolg

Nadere informatie

Onze visie op cliënten, medewerkers en organisatie vertrekt vanuit 6 waarden: Cliëntgestuurd, Integer, Inclusief, Open, Participatief, Professioneel.

Onze visie op cliënten, medewerkers en organisatie vertrekt vanuit 6 waarden: Cliëntgestuurd, Integer, Inclusief, Open, Participatief, Professioneel. missie en VISIE Het GielsBos wil een veilige en geborgen thuis bieden aan volwassenen en kinderen met een beperking. We bieden deze mensen en hun leefomgeving een brede ondersteuning vanuit ervaring en

Nadere informatie

Verbinding in perspectieven. Jelle de Vos Petri Embregts

Verbinding in perspectieven. Jelle de Vos Petri Embregts Verbinding in perspectieven Jelle de Vos Petri Embregts Inhoud Voorstellen: waarom doen we dit? Empowerment, autonomie en zelfbepaling: hoe kom ik in mijn kracht, hoe leer ik zelf te bepalen? Competentie:

Nadere informatie

Maak kennis met Profila Zorg. Hart voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking

Maak kennis met Profila Zorg. Hart voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking Maak kennis met Profila Zorg Hart voor mensen met een (licht) verstandelijke beperking Inhoudsopgave Voorwoord Over Profila Zorg Waar staan wij voor? Ambulante begeleiding thuis Hulp bij opvoeden en opgroeien

Nadere informatie

Transitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1

Transitietraject Dongemondgebied Enquête Doelgroepen ronde 1 Enquête Doelgroepen ronde 1 MOVISIE 21-03-2013 Vragen In totaal hebben 73 personen de enquete ingevuld. De verdeling over de verschillende groepen staat in onderstaande tabel.. Vraag 1: Ik ben betrokken

Nadere informatie

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg

Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Wie doet wat hij deed, krijgt wat hij kreeg Voor wie? Waarom? Wat? Hoe? Voor Omdat leiding Ervaringsgerichte Door middel van leidinggevenden, geven, adviseren en coaching en werkvormen waarbij het adviseurs

Nadere informatie

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING. OUTREACHEND WERKEN en BEMOEIZORG

NASCHOLINGSCENTRUM MAATSCHAPPELIJK WERK TEAMNASCHOLING. OUTREACHEND WERKEN en BEMOEIZORG TEAMNASCHOLING OUTREACHEND WERKEN en BEMOEIZORG OUTREACHEND WERKEN en BEMOEIZORG Outreachend werken is zo oud als het maatschappelijk werk. Steeds meer instellingen voor maatschappelijk werk proberen dit

Nadere informatie

Communicatieve vaardigheden Ac 1

Communicatieve vaardigheden Ac 1 Communicatieve vaardigheden Ac 1 HIK Hoger Instituut der Kempen Afdeling Graduaat Maatschappelijk Werk Academiejaar 2008-2009 Els Boven en Lize Vandereycken Module: A Sociaal werk Ac1 Communicatieve vaardigheden

Nadere informatie

Minor Licht Verstandelijk Beperkt

Minor Licht Verstandelijk Beperkt Minor Licht Verstandelijk Beperkt Academie voor Sociale Studies Inleiding De minor Licht Verstandelijk Beperkt biedt een inspirerend en intensief half jaar deskundigheidsbevordering op het gebied van werken

Nadere informatie

Workshop Verzuimmanagement Verzuimverschil in 1 dag

Workshop Verzuimmanagement Verzuimverschil in 1 dag Workshop Verzuimmanagement Verzuimverschil in 1 dag 2014 Verzuimland Vermelde prijzen zijn gebaseerd op het prijsniveau van 2014 Verzuimmanagement De workshop Verzuimmanagement is een ééndaagse workshop

Nadere informatie

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie.

Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Dit is een digitale voorbeeldversie van de opdrachten voor de leerlingen. Mail naar kiesvaardig@lerenkiezen.nl voor de originele versie. Via dit mailadres kunt u ook informatie aanvragen over de docentenhandleiding

Nadere informatie

Allen hierboven genoemde betrokkenen mogen rekenen op een duidelijk, behulpzaam en toegankelijk apparaat.

Allen hierboven genoemde betrokkenen mogen rekenen op een duidelijk, behulpzaam en toegankelijk apparaat. Gedragscode Prins Claus Fonds 3 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2002 Zo zijn onze manieren! Inleiding Een gedragscode voor het Prins Claus Fonds dient rekening te houden met de aard van de organisatie, het

Nadere informatie

Bind-Kracht: Een wervend kader voor een lokaal armoedebeleid

Bind-Kracht: Een wervend kader voor een lokaal armoedebeleid Bind-Kracht: Een wervend kader voor een lokaal armoedebeleid Kristel Driessens Katinka Vercammen Conferentie Meedoen is mogelijk Gemeente Lelystad 7/11/2013 Definitie van armoede (Vranken Jaarboek Armoede

Nadere informatie

Solidariteit DE KERNWAARDEN

Solidariteit DE KERNWAARDEN Integer gedrag Samen zorgen voor een prettig woon-, werk- en leefklimaat Openheid, respect en eerlijkheid voor goede zorg Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé is een sociale organisatie waar mensen met

Nadere informatie

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE

> TAALWERKBLAD PARTICIPATIE TAALWERKBLAD PARTICIPATIE aanpak coach cultuur deelnemen doel eigenschappen heden integreren kwaliteiten meedoen mentor nu plan samenleving toekomst vaardigheden verleden verwachtingen wensen DE WERKWOORDSTIJDEN

Nadere informatie

Master in de seksuologie

Master in de seksuologie Master in de seksuologie Faculteit Geneeskunde Kiezen voor de opleiding seksuologie De seksuologie is een erg jonge wetenschap amper iets meer dan een eeuw oud, waarvan de ontwikkeling lang heeft geleden

Nadere informatie

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom

IVV Sint-Vincentius. Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom IVV Sint-Vincentius Welkom in de eerste graad! Eerste en tweede jaar A-stroom Voor jou is de overgang van de lagere school naar een eerste graad A-stroom heel zeker een grote verandering. Geen paniek,

Nadere informatie

Functieprofiel. Wat is het?

Functieprofiel. Wat is het? Functieprofiel Wat is het? Een functieprofiel is een omschrijving van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van een functie binnen een organisatie. Het zorgt ervoor dat discussies worden vermeden

Nadere informatie

Transactionele Analyse. Begrijpen en beïnvloeden. Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse

Transactionele Analyse. Begrijpen en beïnvloeden. Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse Nederlandse Vereniging voor Transactionele Analyse Transactionele Analyse Begrijpen en beïnvloeden De Transactionele Analyse biedt een praktische, heldere theorie die door iedereen te begrijpen is. Het

Nadere informatie

TBN - Beroepscode Tarotprofessional

TBN - Beroepscode Tarotprofessional De Tarot Beroepsvereniging Nederland zet zich in voor de belangen van tarotprofessionals in Nederland. De bij de Tarot beroepsvereniging aangesloten leden werken door het hele land. Door opleiding en nascholing

Nadere informatie

GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ

GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ GEDRAGSCODE MEDEWERKERS (ONDERLING) AMBIQ Inleiding Deze gedragscode dient voor werknemers onderling. Daarnaast kent Ambiq een gedragscode voor de bejegening van haar cliënten. Ambiq hecht veel waarde

Nadere informatie

llochtone meiden en vrouwen in-zicht

llochtone meiden en vrouwen in-zicht 2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt

Nadere informatie

Beroepscode OND. Verpleging en verzorging

Beroepscode OND. Verpleging en verzorging Beroepscode OND Verpleging en verzorging Inleiding Wat is een beroepscode? Een beroepscode bevat ethische en praktische normen en waarden van het beroep. Omdat verpleegkundigen en verzorgenden een belangrijke

Nadere informatie

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN!

E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! E-BOEK: DE STUDIEKEUZE KOMT ERAAN! Carine Vos Richting-Wijzer Advies Zwolle augustus 2011 Carine Vos Pagina 2 Voorwoord In mijn bedrijf Richting-Wijzer Advies kom ik

Nadere informatie

Anker kracht. Verankering in de maatschappij door intensieve multi-disciplinaire begeleiding

Anker kracht. Verankering in de maatschappij door intensieve multi-disciplinaire begeleiding Anker kracht Verankering in de maatschappij door intensieve multi-disciplinaire begeleiding Inleiding In januari 2014 startte OCMW Gent het project 'Ankerkracht'. Dit project bundelt de krachten en visie

Nadere informatie

Begeleid Werken HET ROER

Begeleid Werken HET ROER Begeleid Werken HET ROER Begeleid Werken is een droomjob voor volwassenen met een verstandelijke beperking van Het Roer. Dagcentra, woonvormen, ambulante begeleiding Het Roer Unit Het Roer biedt zorg en

Nadere informatie

Het huis met de zeven kamers

Het huis met de zeven kamers Het huis met de zeven kamers Hans van Ewijk Hans.vanewijk@uvh.nl www.hansvanewijk.nl Zeven ramen van sociaal werk Domein Theorieën Ethiek Disciplines Beleid en organisatie Methodes Professionalisering

Nadere informatie