Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015

Transcriptie

1 Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie Ingangsdatum: 1 mei 2015 Inleiding In dit reglement worden de voorwaarden voor de accreditatie van cursussen Schematherapie beschreven. Behalve het Accreditatiereglement Cursussen Register Schematherapie is een Registratiereglement voor aspirant, junior, senior en supervisor Register Schematherapie opgesteld. Zie voor de wijzigingen in vergelijking met het eerdere Reglement het document Belangrijkste wijzigingen Reglementen Register Schematherapie op Accreditatie-aanvragen kunnen gedaan worden door het invullen en opsturen van een formulier (zie website) en later in 2015 wordt dit gedigitaliseerd en verlopen accreditatie-aanvragen via de website van het Register Schematherapie. Geadviseerd wordt om uiterlijk 3 maanden vóór de aanvang van een cursus een accreditatie- aanvraag in te dienen. Dan heeft de Accreditatiecommissie voldoende tijd om een aanvraag te beoordelen vóórdat de cursus start en krijgt de docent tijdig bericht over accreditatie. Als een cursus voor het eerst wordt uitgevoerd, dan kunnen evaluatiegegevens van de cursus nagestuurd worden als de cursus is afgerond. Pas als de evaluatiegegevens zijn ingeleverd is de cursus definitief goedgekeurd. Aanvragen die niet volledig zijn, worden niet in behandeling genomen! Docenten en cursisten Voorwaarden aan docenten en groepsgrootte - De Basis- en Vervolgcursus worden gegeven door: o één docent, Supervisor Register Schematherapie, bij maximaal 14 cursisten in de cursusgroep. Indien er meer dan 10 (dus 11 t/m 14) cursisten in een cursusgroep zitten, dienen op de dag van de praktijktoets twee docenten aanwezig te zijn om te toetsen. (zie ook Toets vervolgcursus voor alternatieven) o twee docenten, beiden Supervisor Register Schematherapie óf één Supervisor en één Seniorlid Register Schematherapie bij cursisten in de cursusgroep. o Indien er een tekort is aan Senior-codocenten op een specifiek nieuw terrein, kan de hoofddocent de accreditatiecommissie vragen een uitzondering te maken en een Junior schematherapeut toe te staan als codocent. - Het maximaal aantal cursisten in een Schematherapiecursus is dus 18. (NB: Dit geldt voor alle nieuwe cursussen waar accreditatie voor wordt aangevraagd na 1 mei Voor eerder geaccrediteerde cursussen geldt eveneens een maximum van 18, maar hier geldt een overgangsperiode tot 1 mei Daarna geldt het maximum van 18 cursisten voor alle cursussen!) Voorwaarden aan deelnemende cursisten De cursisten die tot een Schematherapie cursus worden toegelaten voldoen aan de volgende voorwaarden: - BIG-registratie als GZ-psycholoog, Psychotherapeut, Klinisch Psycholoog of Psychiater (of in opleiding daartoe) en/of lid van een erkende psychotherapievereniging (of in opleiding daartoe). Als erkend worden gezien: de Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (NVP) en alle door de NVP erkende specialistische psychotherapieverenigingen, namelijk de VGCt, NVPA, NVPP, NPG, VCgP, NVRG, NVGP, VKJP. - Lid (of in opleiding) zijn van een Vlaamse Psychotherapievereniging. - Registratie als vaktherapeut in het Register Vaktherapeutische Beroepen - Per cursusgroep mag een beperkt aantal overige HBO-ers en basispsychologen (niet i.o.) deelnemen, indien zij met BIG-geregistreerde Schematherapeuten Register Schematherapie samenwerken, supervisie en intervisie georganiseerd zijn en zij daarnaast een vergelijkbaar niveau wat betreft klinische vaardigheden hebben in het werken met persoonlijkheids- stoornissen en ernstige As I stoornissen. De hoofddocent beoordeelt vóór de cursus of de HBO-er of basispsycholoog voldoet aan deze voorwaarden. Schematherapie cursussen, algemeen 1

2 Een Basiscursus ST is minimaal 25 klokuren, een Vervolgcursus ST is eveneens minimaal 25 klokuren. Een Basis- en Vervolgcursus mogen ook worden samengevoegd (bijvoorbeeld tot een 50 uurs cursus). Basiscursus Inhoud Een basiscursus ST dient te bestaan uit de volgende onderdelen met genoemde verdeling: 1. Algemene schematheorie (ca. 10%) Uitleg over de schematheorie tijdens de cursus wordt voorafgegaan door zelfstudie door de cursisten ter voorbereiding op de 1 e bijeenkomst. De schematheorie wordt nader uitgelegd en toegelicht door de docenten met praktijkvoorbeelden. De uitleg omvat de theorie over basisbehoeften, wat schema s, copingstrategieën en modi zijn, hoe deze ontstaan en zich verder ontwikkelen en bestendigen. Bij voorkeur meerdere, maar toch minimaal twee persoonlijkheidsstoornissen, één cluster B en één cluster C stoornis, worden nader toegelicht. 2. Indicatiestelling, diagnostiek, psycho-educatie, casusconceptualisatie/modimodel en behandelplan (ca. 30%) Indicaties voor schematherapie komen aan de orde. Bij de diagnostiek staat het vaststellen van schema s, copingstrategieën en modi centraal. Verschillende schema- en modivragenlijsten komen aan bod. Daarnaast komen overige werkwijzen bij het vaststellen van schema s en modi aan bod, in ieder geval de diagnostische imaginatie en daarnaast eventueel aanvullend: observatie-instrumenten (bijvoorbeeld Mode Observation Scale, MOS) en de schema(modus)dialoog. Er wordt aandacht besteed aan psycho-educatie over schema s en modi mede aan de hand van de diagnostische gegevens. Cursisten leren hypothesen te vormen over hoe schema s, copingstrategieën, modi en probleemgedrag zijn ontstaan vanuit de ontwikkelingsgeschiedenis en de opvoedingsachtergrond van de patiënt en ze leren deze hypothesen vast te leggen in een schemagerichte casusconceptualisatie en een modimodel (inclusief grafische weergave). Ze leren op basis daarvan doelen en een behandelplan opstellen. 3. Behandeling (ca. 60%) De verschillende fasen en behandeltechnieken van de schematherapie komen aan de orde. In de literatuur over behandeling dient een volledig overzicht te staan van alle ST behandeltechnieken. Een deel van deze behandeltechnieken wordt gedemonstreerd en geoefend tijdens de cursus. Het accent dient daarbij te liggen op het aanleren van de experiëntiële technieken en het hanteren van de therapeutische relatie. Daarnaast wordt expliciet aandacht besteed aan de schema s van de therapeut (bij voorkeur vult iedere cursist een schemavragenlijst, YSQ, in) en de interactie met de schema s of modi van de patiënt. Verplichte categorieën technieken in een basiscursus (per categorie moet minimaal één techniek in de cursus geoefend worden): 1. Interpersoonlijke technieken: hanteren van de therapeutische relatie: limited reparenting, empathische confrontatie en limit setting. 2. Experiëntiële technieken: meerstoelentechniek, imaginatie met rescripting en historisch rollenspel. 3. Cognitieve technieken: uitdagen van disfunctionele- en formuleren van gezonde gedachten op schemaniveau, het maken van flashcards. 4. Gedragstechnieken: opstellen van een gedragsexperiment en oefenen met gezond volwassen gedrag. Vorm Kennisoverdracht vindt voornamelijk plaats door het lezen van relevante literatuur voorafgaand aan de bijeenkomsten en een toelichting daarop door de docenten via theoretische inleidingen tijdens de bijeenkomsten. Daarnaast wordt de tijd in de cursus grotendeels gevuld met demonstraties van behandeltechnieken door de docenten (via life rollenspel of DVD) en door oefening van vaardigheden. Oefenen vindt deels plaats in kleine subgroepen en deels plenair. Toets Basiscursus De eindopdracht voor de Basiscursus is: Een uitgeschreven Casusverslag van een patiënt waarin zijn opgenomen: de achtergrondgegevens van de patiënt, DSM-IV classificatie, beschrijving van de problematiek, belangrijkste schema s en modi en de ontstaansgeschiedenis daarvan, een casusconceptualisatie, een modimodel, een analyse van de interactie van de schema s van de therapeut en de patiënt 2

3 (bijvoorbeeld uitgewerkt in een functie- analyse), doelen en een behandelplan. De casusconceptualisatie en het modimodel worden tevens grafisch weergegeven. De cursist maakt daarbij gebruik van in de cursus aangereikte formats. Deze eindopdracht moet door de docent(en) als minimaal voldoende, een 6, zijn beoordeeld. Vervolgcursus Inhoud Tijdens een vervolgcursus dient sprake te zijn van verdieping van de theorie en van de technieken. De basistheorie wordt als bekend verondersteld, mag wel kort worden opgefrist. Een vervolgcursus kan een verdieping inhouden van de technieken die reeds zijn behandeld in de basiscursus, maar kan ook een toepassing van technieken in een bepaalde setting (bijvoorbeeld in een groep en/of klinisch milieu) of bij een bepaalde doelgroep (bijvoorbeeld cluster C, verslaafde of forensische patiënten) inhouden. Vorm Idem als basiscursus: Kennisoverdracht vindt voornamelijk plaats door het lezen van relevante literatuur voorafgaand aan de bijeenkomsten en een toelichting daarop door de docenten via theoretische inleidingen tijdens de bijeenkomsten. Daarnaast wordt de tijd in de cursus grotendeels gevuld met demonstraties van behandeltechnieken door de docenten (via life rollenspel of DVD) en door oefening van vaardigheden. Oefenen vindt deels plaats in kleine subgroepen en deels plenair. Toets Vervolgcursus* De eindopdracht voor de vervolgcursus is: Een praktijktoets die bestaat uit een demonstratie door een cursist van een schematherapeutische techniek middels een rollenspel of een meegebrachte video-opname. De demonstratie duurt maximaal 20 minuten, er wordt 10 minuten feedback gegeven door docent en medecursisten. De praktijktoets neemt dus 30 minuten per cursist in beslag. Bij feedback op en beoordeling van de techniek wordt de Schema Therapy Rating Scale gebruikt (zie website Register Schematherapie). De demonstratie van de techniek moet door de docent(en) als minimaal voldoende, een 6, zijn beoordeeld. Indien deze onvoldoende is, krijgt de cursist één herkansing. *Nota Bene In een 50 uurs cursus is het in principe mogelijk de praktijktoets in te voegen in de laatste twee dagen van de cursus. Bij 18 cursisten is dan in totaal 4,5 uur nodig voor deze toets. In een 25 uurs vervolgcursus kan de praktijktoets ook ingevoegd worden in de cursus, maar de docent kan er ook voor kiezen deze praktijktoets buiten de cursus te laten plaatsvinden. Bij sommige vervolgcursussen (bijvoorbeeld bij een cursus Schematherapie in groepen en/of klinisch milieu) kan het namelijk niet passend of te tijdrovend zijn een praktijktoets in te voegen. In dat geval kan de docent ervoor kiezen de praktijktoets op een andere wijze te organiseren, buiten de cursus. De docent is dan verplicht duidelijk aan te geven in het cursusdraaiboek hoe de praktijktoets plaatsvindt en of daar extra kosten aan verbonden zijn. De docent heeft dan verschillende opties: - Een extra dagdeel organiseren voor cursisten die een praktijktoets willen doen en daar Supervisoren van het Register Schematherapie voor inhuren. - De cursisten verwijzen naar een Supervisor Register Schematherapie die een videoopname van een schemagerichte techniek (20 min) wil/kan beoordelen mede aan de hand van de Schema Therapy Rating Scale en de cursist daar feedback op geeft. LET OP: Deze beoordeling en eventueel eraan gekoppelde feedbacksessie wordt gezien als afrondend onderdeel van de cursus en telt NIET als supervisiesessie in het kader van een supervisietraject voor het Register Schematherapie. Literatuur Per cursusdag wordt verplichte literatuur opgegeven, minimaal 60 pagina s. Het aanbevolen maximum pagina s literatuur is ca. 100 pagina s per cursusdag. Daarnaast kan aanbevolen literatuur worden opgenomen in een draaiboek. De literatuur sluit aan bij de onderwerpen die op de betreffende cursusdag worden belicht. 3

4 De verplichte literatuur bestaat uit (een aantal hoofdstukken uit) het handboek van Young: Young, J.E., Klosko, J.S. & Wieshaar, M.E. (2005). Schemagerichte therapie. H andboek voor therapeuten. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. Daarnaast bestaat de verplichte literatuur (en eventueel aanbevolen literatuur) uit een selectie van delen van boeken en artikelen over schematherapie en persoonlijkheidsstoornissen en/of andere psychische stoornissen waar de cursus op gericht is. Gekozen kan worden uit onder meer de onderstaande boeken (anno 2014): Arntz, A. & Jacob, G. (2012). Schematherapie in de Praktijk. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Aalders, H. & Dijk van, J. (2011). Schemagerichte therapie in de praktijk. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers B.V. Behary, W. (2009). Waarom gaat het altijd over jou? Omgaan met narcisme en egocentrisme bij anderen. Amsterdam: Hogrefe uitgevers. 4

5 Broersen, J., & Vreeswijk, van, M. F. (2013). Kortdurende schemagroepstherapie (werkboek); cognitief gedragstherapeutische technieken. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. Farrel, J.M., Reiss, N, & Shaw, I.A. (2014). The Schema Therapy Clinician s Guide. Malden: Wiley- Blackwell. Farrel, J.M., & Shaw, I.A. (2012). Group Schema Therapy for Borderline Personality Disorder. A step- bij step treatment manual with patient workbook. Malden: Wiley-Blackwell. Genderen, H. van, & Arntz, A. (2010). Schematherapie bij borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Muste, E, Weertman, A, Claassen, A.M. (2009). Handboek klinische schematherapie (1) en Werkboek klinische schematherapie (2). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Vreeswijk, van, M. F., & Broersen, J. (2013). Kortdurende schemagroepstherapie (handleiding); cognitief gedragstherapeutische technieken. Bohn Stafleu van Loghum, Houten. Vreeswijk, M. van, Broersen, J. & Schurink (2009). Mindfullness en schematherapie. Praktische training bij persoonlijkheidsproblematiek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Vreeswijk, M., Broersen, J. & Nadort, M. (eds)., 2012, The Wiley-Blackwell Handbook of Schema Therapy. Theory, research, and practice. Malden: Wiley-Blackwell. Arntz, A. & Jacob, G. (2012). Schematherapie in de Praktijk. Amsterdam: Uitgeverij Nieuwezijds. Evaluatie cursus Om voor accreditatie in aanmerking te komen dienen zowel de cursus als de docenten (competenties) geëvalueerd te worden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een evaluatieformulier. In dit evaluatieformulier wordt (1) de cursus geëvalueerd met betrekking tot de inhoud en de opzet/lesopbouw van de cursus en (2) iedere docent (dus hoofddocent en eventueel codocenten) geëvalueerd t.a.v. de drie volgende competenties: - Inhoudelijke deskundigheid - Didactische vaardigheden - Is de docent model in limited reparenting? De cursisten-evaluatie van de cursus én van de kwaliteit van de docent(en) moeten allen afzonderlijk minimaal gemiddeld een 6 scoren. 5