Evaluatie VGRP

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Evaluatie VGRP"

Transcriptie

1 Evaluatie VGRP

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Het nieuwe klimaat 1 3. Het nieuwe klimaat in Bergeijk 3 4. Aanpak Acceptatie: Water op straat hoort bij het nieuwe klimaat Binnenriolering op orde Onderhoud Afkoppelbeleid Kleine aanpassingen openbare ruimte Grote aanpassingen openbare ruimte Toekomstige vervangingen Taak Waterschap de Dommel 7 5. Financieel 7 BIJLAGEN 1 Bijlage 1: Bui 1 juni Bijlage 2: Kleine aanpassingen openbare ruimte om wateroverlast te voorkomen 4 Bijlage 3: Voorbeeld actief afkoppelbeleid (Weebosch en Boscheind) 7 Bijlage 4: Voorbeeld grotere aanpassingen Gemeente Bergeijk 9 Bijlage 5: Voorbeeld meenemen klimaat in ontwerp nieuwe buitenruimte 10 Bijlage 6: Hemelwaterstructuurplan 11

4 1. Inleiding Op 25 september 2014 is het Verbreed-Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) vastgesteld. Het VGRP omvat de zorgplichten voor afvalwater, regenwater en grondwater. Door de raad is aangegeven dat zij in 2016 graag een evaluatie zien van het vastgestelde beleid. Gezien de ontwikkelingen van de afgelopen maanden ligt de focus deze evaluatie op de gevolgen van hevige neerslag in stedelijk gebied. Andere verschijnselen die een relatie hebben met klimaatverandering zoals bijvoorbeeld de verdroging van de hoge zandgronden en hittestress in bebouwd gebied vallen buiten de scope en zorgplichten uit het VGRP. Deze onderwerpen blijven in deze evaluatie dan ook buiten beschouwing. 2. Het nieuwe klimaat Hogere temperaturen, een sneller stijgende zeespiegel, nattere winters, heftigere buien en kans op drogere zomers. Daar moeten we volgens de KNMI 14- klimaatscenario s, in de toekomst in Nederland rekening mee houden. In onderstaande een afbeelding zijn de waarnemingen die in Nederland zijn waargenomen vanaf 1900 tot 2010 samengevat. klimaat & vervangingsstrategie Afbeelding 1: Waargenomen klimaatveranderingen (Bron: KNMI) Dat het aantal zomerse dagen toeneemt en het aantal vorstdagen afneemt wordt ook duidelijk uit onderstaande waarnemingen van weerstation De Bilt. 1

5 Afbeelding 2: Temperatuurextremen in De Bilt (bron: KNMI) Met het stijgen van de temperatuur wordt de kans op een hevige regenbui groter. Volgens het KNMI wijst er alles op dat hevige buien nu ongeveer twee tot drie keer vaker voorkomen dan rond Het KNMI verwacht dan ook dat de sterke toename van extreme buien verder wordt voortgezet naarmate Nederland verder opwarmt. De toename van de neerslagintensiteit is volgens de modellen per graad opwarming 7 tot 14%. Uit huidige waarnemingen blijken de modellen echter de opwarming te onderschatten, alsook de toename van de extreme temperatuur en de toename van het aantal zware buien. In onderstaande afbeelding ziet men de hoeveelheid buien en de intensiteit verdeeld in groepen van 5 jaar. De meeste hevige neerslaggebeurtenissen hebben zich voorgedaan in het laatste decennium. Afbeelding 3: Registratie van hevige neerslaggebeurtenis in Nederland. (bron: RIONED) 2

6 3. Het nieuwe klimaat in Bergeijk De beschreven ontwikkelingen in de vorige paragraaf doen zich natuurlijk ook voor in de gemeente Bergeijk. Het afgelopen decennium hebben zich ook in de gemeente Bergeijk tal van hevige neerslaggebeurtenissen voorgedaan. In de bijlage is een recent geregistreerde hevige neerslaggebeurtenis op 1 juni 2016 uitgezet ten opzichte van de ontwerpbuien uit de Leidraad Riolering. Ook is de bui afgezet ten opzichte van de herhalingstijden van het KNMI. Dit geeft aan hoever de intensiteit van een hevige bui afligt van waar de riolering op gedimensioneerd is. En dat het dus niet evident is een dergelijke hevige bui in de riolering te verwerken. Afbeelding 4: Voor en na een hevige neerslaggebeurtenis. Hier in Luijksgestel. (bron: Andy Engel + bewoner) 4. Aanpak Om de gevolgen van extreme regenbuien te beheersen is voor de komende jaren een andere aanpak nodig dan alleen maar aanpassingen aan het rioleringsstelsel. De inhoud en verwerkingscapaciteit van het riool kent namelijk altijd zijn limiet. Wanneer men het ondergrondse rioleringssysteem aan zou willen passen loopt men tegen economische en technische onmogelijkheden aan. Het is daarom vooral zaak de openbare ruimte robuust en waterslim in te richten. Daarnaast dienen ook particulieren en bedrijven hun steentje bij te dragen, onder meer door een juiste aanleg en beheer van hun eigen riolering. In de volgende paragrafen worden verschillende manieren om met hevige regen om te gaan verder uiteengezet Acceptatie: Water op straat hoort bij het nieuwe klimaat We zullen ten eerste moeten accepteren dat door toename van hevige buien vaker water op straat zal staan. Dit dient men niet te zien als overlast maar als hinder. Water dat op straat staat na een hevige regenbui is water dat wacht op afvoer. (zie afbeelding 5) In het algemeen is het niet acceptabel als water gebouwen in stroomt. Dan classificeren we het als wateroverlast. Per situatie moet de meest effectieve en doelmatige maatregel worden bepaald. We zullen dit gegeven in de looptijd van dit VGRP actief gaan communiceren in de Eykelberg, op de gemeentelijke internetsite en social media. De afgelopen maanden hebben diverse media zoals het Eindhovens Dagblad al veel aandacht besteed aan het veranderende klimaat en hevige regenbuien. De Stichting RIONED heeft een informatief filmpje over water straat bij hevige neerslaggebeurtenis gemaakt: Water op straat na hevige regenval 3

7 Afbeelding 5: Water op straat in Luijksgestel na hevige regenval. Duidelijk is te zien dat water op straat blijft staan, tussen de stoepranden. Dit classificeren we dan ook als hinder.(bron: Twitter) 4.2. Binnenriolering op orde In de praktijk maken we zeer geregeld mee dat de binnenriolering van een woning dan wel een bedrijf niet op orde is. Vaak betreft dit het ontbreken van een ontlastvoorziening (zie afbeelding 6) en een deugdelijke ont- en beluchting van de binnenriolering. In Nederland dient de binnenriolering te voldoen aan het bouwbesluit en de NEN Deze norm zou bij elke installateur bekend moeten zijn. Het is juist de ontlastvoorziening die is voorzien om schade in de woning te voorkomen, wanneer de riolering in de straat bij hevige regenval niet meer kan afvoeren. 4

8 Afbeelding 6: Voorbeeld van een ontlastput voor de gevel van een woning. (bron. Wanneer gebouweigenaren aangeven schade te hebben gehad bij hevige regenval worden ook deze onderdelen gecontroleerd. Wanneer dit nodig is wordt informatie verstrekt. We zullen dit in de looptijd van dit VGRP ook actief gaan communiceren in de Eykelberg, internetsite en social media. De stichting RIONED heeft voor dit doeleinde een informatief filmpje gemaakt: Hoe hou ik het regenwater buiten 4.3. Onderhoud Het uitvoeren van geregeld onderhoud kan de gevolgen van waterhinder en wateroverlast verminderen. Met name de kolken zijn belangrijk om het hemelwater dat op het openbare gebied valt in te nemen, waarna het door het hoofdriool kan worden getransporteerd. In de looptijd van dit VGRP zijn vanaf begroting 2017 investeringen opgenomen om naar aanleiding van inspecties van de kolken deze waar nodig te verbeteren/vervangen Afkoppelbeleid Met betrekking tot de hemelwaterverwerking door perceeleigenaren is het streven om de inwoners en bedrijven zo veel mogelijk zelf te laten doen. De particulier is immers zelf verantwoordelijk voor de verwerking van hemelwater op het eigen perceel. Het streven is deze planperiode het succes van Natte Voeten in Weebosch op wijkniveau voort te zetten, door de burger actief bij het afkoppelen van dakoppervlak te betrekken. De gemeente probeert waar mogelijk de samenwerking met inwoners te zoeken, om zo doende gezamenlijk de omgeving af te koppelen. De functionaliteit en de levensduur van het bestaande stelsel worden op die manier verlengd zodat ook op de lange termijn een besparing wordt gerealiseerd. In de looptijd van dit VGRP is er op het Boscheind in Luijksgestel wederom een afkoppelproject georganiseerd. Tot nu toe zijn ook daarmee de ervaringen overwegend positief. Het actief betrekken van particulieren kan effectief zijn om de gevolgen van hevige neerslag te verminderen, maar dient wel onder goede begeleiding te gebeuren. Ook dienen omstandigheden en omgeving er geschikt voor te zijn. Binnen de looptijd van dit VGRP zullen de projecten Weebosch en Boscheind intern worden geëvalueerd. Waar nodig zullen in beleid en aanpak aanpassingen worden gedaan. 5

9 4.5. Kleine aanpassingen openbare ruimte In de bijlage zijn een aantal voorbeelden opgenomen waar met relatief kleine aanpassingen in de openbare ruimte het verschil wordt gemaakt van overlast naar hinder. Dat wil zeggen schade dan wel geen schade. Door een kleine dorpel en of verhoging aan te leggen voor lager gelegen woningen of woningen met een lager vloerpeil kan schade worden voorkomen. Op deze manier zijn met relatief kleine investeringen grote schades te voorkomen. De maatregelen worden uitgevoerd in overleg met de bewoners. Gedurende de looptijd van dit VGRP zijn al op tal van locaties kleine aanpassingen gedaan in de openbare ruimte, zoals weergegeven in de bijlage. Deze aanpak zal in de verdere looptijd ook worden doorgezet Grote aanpassingen openbare ruimte Op locaties waar water op straat niet is te voorkomen, maar waar dit wel tot schade leidt zijn grotere aanpassingen nodig. Het is daarbij vooral zaak de openbare ruimte robuust en waterslim in te richten. Een voorbeeld van deze aanpassingen is de Blauwe Hoef in Bergeijk. Hier zijn de groenvoorzieningen functioneel ingezet als laagteberging. Door het straatwerk op enkele locaties daarbij aan te passen is de robuustheid van het gebied enorm toegenomen. In bijlage 4 zijn enkele voorbeelden van deze locatie opgenomen Toekomstige vervangingen Een grote hoeveelheid riolering in Bergeijk is aangelegd in een periode van ca tot (zie afbeelding 7) Deze grootschalige aanleg zorgt vanaf 2020 in theorie voor een vervangingspiek in combinatie met de overige infrastructurele voorzieningen die zijn aangelegd. In de regel ziet men dat namelijk ook de bovengrondse infra aan het einde van haar technische levensduur zit. In de praktijk voldoet de openbare ruimte ook niet meer aan de eisen die men er anno 2016 aan stelt. Een combinatie van factoren zal er voor gaan zorgen dat zal worden geïnvesteerd in de aanleg van nieuwe infrastructuur. Afbeelding 7: Hoeveelheid vrij verval riolering (m) per aanlegjaar in de Gemeente Bergeijk. Juist deze vervangingen zijn een kans om de klimaatopgave integraal mee te nemen. Er kan ten eerste een afweging gemaakt worden of het doelmatig is de wijk te voorzien van een gescheiden stelsel, zodat hemelwater via een apart leidingensysteem kan worden afgevoerd naar oppervlaktewater, dan wel kan infiltreren in de bodem. Een onderdeel van het VGRP zijn de hemelwaterstructuurplannen die per kern zijn opgesteld. Deze plannen bieden een houvast voor de systeemkeuzen die er gemaakt zullen worden. In bijlage 6 is een voorbeeld van het waterstructuurplan voor de kern Bergeijk opgenomen. De grootschalige vervangingen van infrastructuur bieden daarnaast kansen voor andere toekomstgerichte investeringen. Te denken valt aan het aanpassen van het elektriciteitsnet op het grootschalig gebruik van zonnepanelen, de aanleg van een slim en energiezuinig openbaar 6

10 verlichtingsnet, parkeervoorzieningen met oplaadmogelijkheid voor elektrisch aangedreven auto s en het grootschalig vervangen van gas door elektriciteit als voornaamste warmtebron. In de looptijd van dit VGRP zal een aanvang moeten worden gemaakt voor een wijkgerichte planning voor de vervangingsinvesteringen in combinatie met de overige kapitaalgoederen in de openbare ruimte Taak Waterschap de Dommel Naast de gemeente Bergeijk heeft ook het Waterschap uiteraard te kampen met de klimaatverandering. Waterschap de Dommel moet zorgen voor voldoende berging en afvoer in het watersysteem, zodat bebouwd gebied het water kwijt kan. Stagnatie van water in het watersysteem kan in het stedelijk gebied grote gevolgen hebben. Ook moet het waterschap voorkomen dat steden en dorpen onderlopen door water dat uit landelijk gebied (terug)stroomt. Bijvoorbeeld doordat overstorten in omgekeerde richting werken: oppervlaktewater dat bij stijging van het waterpeil in het riool loopt. In de praktijk stemmen gemeenten en waterschappen onderling af wie welke maatregelen neemt tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. 5. Financieel Zoals reeds vermeld in paragraaf 4.7. is veel riolering in Bergeijk aangelegd in de periode van ca tot Dit is duidelijk te zien op afbeelding 7. In het kostendekkingsplan is in overeenstemming met deze leeftijdentabel de onderstaande investeringsplanning opgenomen. Afbeelding 8: Investeringsplanning vrij verval riolering Gemeente Bergeijk (d.d Mede door het lage prijspeil is het de afgelopen jaren gelukt om met de in het huidige VGRP beschikbare middelen ook een groot aantal locaties met wateroverlast binnen deze investeringsplanning mee te nemen. De middelen zijn echter niet onuitputtelijk. In de jaren 2017, 2018 en 2019 zijn op dit moment geen grootschalige vervangingen opgenomen. Vanaf 2020 komen de grootschalige vervangingen echter in beeld. 7

11 BIJLAGEN 1

12 2

13 Bijlage 1: Bui 1 juni 2016 De oranje lijn is de ontwerpbui Bui 8. De zwarte lijn is een bui die viel in Bergeijk in de wijk de Bucht in de kern Bergeijk. Bui 8 is een hoeveelheid van 20mm in een uur tijd. De bui van 1 juni 2016 haalde de hoeveelheid van 20mm al in 20 minuten. Daarna regende het nogmaals met een hevige bui tot bijna 40mm in totaal. Wanneer de bui qua totale hoeveelheid wordt afgezet ten opzichte van de neerslagstatistiek van het KNMI ontstaat het onderstaande beeld. Een dergelijke bui zal 1 maal per 20 jaar voorkomen. 3

14 Bijlage 2: Kleine aanpassingen openbare ruimte om wateroverlast te voorkomen Voor: 1. Een voorbeeld waarbij met een kleine verhoging voorkomen wordt dat water vanaf het openbare gebied schade veroorzaakt. Na: 4

15 2. Een voorbeeld van een ondergrondse parkeergarage. Ook hier is een kleine drempen aangelegd voor de ingang. Zodat water minder snel van het openbaar gebied het gebouw in kan stromen: 5

16 3. Een kleine dorpel voor enkele voordeuren kan in de toekomst veel schade voorkomen: 6

17 Bijlage 3: Voorbeeld actief afkoppelbeleid (Weebosch en Boscheind) Inwoners en bedrijven kunnen in situaties veel betekenen voor het verwerken van hemelwater op hun eigen percelen. Op de Weebosch en in Luijksgestel zijn hier al goede resultaten mee behaalt. Belangrijk is om mensen goed te begeleiden, zodat ook robuuste voorzieningen worden aangelegd. 7

18 8

19 Bijlage 4: Voorbeeld grotere aanpassingen Gemeente Bergeijk Door de groenvoorzieningen in de Blauwe Hoef te verdiepen onstaat ruimte voor laagteberging. Door het straatwerk aan te passen zal overtollig water zich verplaatsen naar deze berging waardoor de gevolgen in van intensieve regen veel beter kunnen worden opgevangen. Afbeelding 9: Blauwe Hoef. De laagtebergingen net na de aanleg in Na aanleg is het gebied vrij snel daarna getroffen door een hevige regenbui. De aanpassingen deden hun werk niemand had schade doordat water in de woningen binnen kwam. Afbeelding 10: Hevige regenbui en de gevolgen in de Blauwe Hoef. De laagteberging vangt het overtollige regenwater op. Waarna het door de riolering zal worden afgevoerd. 9

20 Bijlage 5: Voorbeeld meenemen klimaat in ontwerp nieuwe buitenruimte Een voorbeeld van het meenemen van een klimaatopgave met de reconstructie van een wijk is het enkele jaren geleden gerealiseerde Jeruzalem. Hier zijn grote dakoppervlakten van de schoolgebouwen afgekoppeld op een infiltratieriool. Voor hevige regenval is de naastgelegen speelvoorziening zo aangelegd dat deze ook kan dienstdoen als hemelwaterberging. Meervoudig ruimtegebruik. 10

21 Bijlage 6: Hemelwaterstructuurplan Een voorbeeld van een hemelwaterstructuurplan van de kern Bergeijk. Een studie van onder meer de leeftijden van de rioleringen, de doorlatendheid van de bodem, de locatie van nieuwe ontwikkelingen en de locatie bestaande hoofdstructuren leidt tot een schets waarin voor wijken en gebieden een toekomstige structuurkeuze is gemaakt. Hemelwater en vuilwater scheiden en afvoeren naar oppervlaktewater, scheiden en infiltreren in de bodem en hemelwater scheiden en afvoeren naar de zuivering. Om hemelwater af te voeren naar oppervlaktewater zijn hoofdstructuren aangegeven. Gedeelten van deze hoofdstructuren zijn op dit moment al gerealiseerd. Zoals een het traject StoomBroekstraat als ook een gedeelte van de Pankenstraat. In Westerhoven is met de reconstructie van de Heuvel ook al voorzien in een dergelijke hoofstructuur. 8 1:4,000 J K Jaar van aanleg K Opervlaktewater K K Kanaal Hoofdwaterloop Zijwaterloop Schouwsloot Overig (RVK Baarle Nassau) Uitgangspunten waterstructuur Onderhoud WS hemelwater en vuilwater niet scheiden, afvoer naar RWZI Duiker hemelwater en vuilwater scheiden, afvoer naar opp.water Regelbaarheid hemelwater en vuilwater scheiden, ter plaatse verwerken dan pas afvoeren naar opp.water K Blauwe_ader Nieuwe_ontwikkelingen L K J J automatisch handmatig overig vast Vispassage 11 0

Wateroverlast Opheusden. welkom

Wateroverlast Opheusden. welkom Wateroverlast Opheusden welkom Bewonersavond 19 november 2014 Programma 19.00 uur: Ontvangst 19.30 uur: Opening door voorzitter (Henk van Bockel) 19.35 uur: Welkomstwoord (burgemeester Veerhoek) 19.40

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Doel: voorkom regenwateroverlast!

Doel: voorkom regenwateroverlast! http://bit.ly/2pjgadl Wereldtemperatuur 188-216 Ontwikkeling extreme neerslag Doel: voorkom regenwateroverlast! Masterclass klimaatadaptatie Kennemerland, 18 mei 217. Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt

Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Vragen en antwoorden Aanpak Agniesebuurt Waarom aan de slag in de Agniesebuurt? Oude stadswijken zoals de Agniesebuurt, die dichtbebouwd zijn met veel verharding en weinig open water en groen, zijn kwetsbaar

Nadere informatie

Water- en Rioleringsplan

Water- en Rioleringsplan Water- en Rioleringsplan 2017-2021 Inleiding Hemelwater Oppervlaktewater overstort Afvalwater Grondwater Drinkwater Beleidskader Wet Milieubeheer afname- en zorgplicht voor afvalwater verplichting WRP

Nadere informatie

Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen

Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen Nationaal Congres Sanitaire Technieken 2017 Klimaatverandering: waterbestendige gebouwen en terreinen Samenstelling: Will Scheffer (TVVL) Presentatie: Oscar Nuijten (Edu4Install/TVVL) met o.a. informatie

Nadere informatie

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen

Programma van de avond: vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst. Positie vgrp5 gemeentebeleid. Even voorstellen. Relaties met beleid / plannen vgrp 2015-2019 Inwonersbijeenkomst 8 Januari 2015 19:45 20:00 20:05 20:15 22:00 Programma van de avond: Welkom en voorstelronde Toelichting doel bijeenkomst Wat is een vgrp? Gesprek met de inwoners adv

Nadere informatie

Notitie. Visiedocument GRP/BRP Brummen. 1 Inleiding - 15.004012 -

Notitie. Visiedocument GRP/BRP Brummen. 1 Inleiding - 15.004012 - Notitie Contactpersoon Gwendolijn Vugs Datum 1 mei 2015 Kenmerk N001-1229319GBV-avd-V02-NL Visiedocument GRP/BRP Brummen 1 Inleiding Het huidig Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Brummen

Nadere informatie

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens

Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Omgang met hemelwater binnen de perceelgrens Ir. Emil Hartman Senior adviseur duurzaam stedelijk waterbeheer Ede, 10 april 2014 Inhoud presentatie Wat en hoe van afkoppelen Wat zegt de wet over hemelwater

Nadere informatie

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel

Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Voor: Opgesteld door: Versie 1 (14-06-2012) Uitwerking hemelwaterbeleid gemeente Leeuwarderadeel Dit document bevat 11 bladzijden. Ons kenmerk: 19312RA-MW-LED

Nadere informatie

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade.

Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. Bescherm volksgezondheid. Beperk overlast en hinder Voorkom schade. Doelen Functionele eisen 1. Geen (onaanvaardbaar) gezondheidsrisico. 2. Geen (onaanvaardbare) economische schade of maatschappelijke hinder door wateroverlast. Bescherm volksgezondheid Beperk overlast

Nadere informatie

EEN BODEM VOOR WATER

EEN BODEM VOOR WATER EEN BODEM VOOR WATER Hemel en grondwaterbeleid Breda 2011 RWZI De gemeente is verantwoordelijk voor de afvoer van afvalwater naar de rioolwaterzuivering (RWZI: een soort wasmachine voor water). RWZI De

Nadere informatie

Regenwatersystemen op de testbank

Regenwatersystemen op de testbank Regenwatersystemen op de testbank Harry van Luijtelaar Stichting RIONED RIONEDdag, 5 februari 215 Overzicht presentatie Aanleiding Rekentool (testbank) Extreme buien Vergelijken functioneren systemen Conclusies/lessen

Nadere informatie

Nieuwe riolering in uw straat

Nieuwe riolering in uw straat R Nieuwe riolering in uw straat Vervangen riolering Binnenkort wordt de riolering in uw straat vervangen. Wat doet de gemeente en waarvoor bent u verantwoordelijk? We hopen in ieder geval dat u zo min

Nadere informatie

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem

(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem Memo DM 1013497 Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema

Nadere informatie

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009.

Het waterbeleid van de provincie Limburg is beschreven in het Provinciaal Waterplan Limburg, dd. 20 november 2009. Memo Ter attentie van Project management Den Dekker B.V. Datum 03 januari 2013 Distributie Projectnummer 111850-01 Onderwerp Parkeerterrein Jumbo Heythuysen Geachte heer Bosman, 1 WATERBELEID Het streven

Nadere informatie

Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5)

Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5) Behorende bij: Raadsvoorstel ter vaststelling van het verbreed gemeentelijk rioleringsplan 5 (vgrp-5) Datum: 7-8-2015 Onderwerpen 1. De na te streven afvoercapaciteit van de rioolstelsels; 2. De wijze

Nadere informatie

Beter omgaan met hemelwater

Beter omgaan met hemelwater Beter omgaan met hemelwater Informatie over het afkoppelen van het dakoppervlak Wat kunt u doen? Van alles eigenlijk. Een van de gemakkelijkste dingen die u gewoon thuis kunt doen, is de regenpijp doorzagen.

Nadere informatie

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel

Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel Nieuwsbrief Klimaat maatregelen Nieuwe Uitleg in Bakel Het veranderende klimaat en de verstedelijking brengen grote uitdagingen met zich mee. Regenbuien worden steeds extremer en komen vaker voor, met

Nadere informatie

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman

Presentatie GRP Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Presentatie GRP 2016-2020 Commissievergadering 6 oktober Peter Borkus, Susanne Naberman Programma Inhoud Waarom een nieuw GRP? Evaluatie afgelopen planperiode Een gezonde leefomgeving Een veilige leefomgeving:

Nadere informatie

Wateroverlast. PWVE, 12 februari Kees Broks, Arjan Messelaar, Broks-Messelaar Consultancy 1

Wateroverlast. PWVE, 12 februari Kees Broks, Arjan Messelaar, Broks-Messelaar Consultancy 1 Wateroverlast PWVE, 12 februari 2014 Kees Broks, Arjan Messelaar, Broks-Messelaar Consultancy 1 Toen het nog simpel was Maar Huidige situatie Rioolstelsel Rioleringsmodel Leidingen, putten Verh. oppervlak

Nadere informatie

Het regent, het regent

Het regent, het regent Het regent, het regent Wat te doen bij een veranderend klimaat? Naam: Stefan Meijer (gemeente Heiloo) en Hartger Griffioen (LNH) Datum: donderdag 15 januari 2015 Even voorstellen Stefan Meijer 37 jaar

Nadere informatie

BIJLAGE 5: WATER- EN RIOLERINGSPLAN

BIJLAGE 5: WATER- EN RIOLERINGSPLAN BIJLAGE 5: WATER- EN RIOLERINGSPLAN INTERNE NOTITIE voor: Gemeente Cuijk, Waterschap Aa en Maas van: Erik van Grunsven telefoon: afdeling: Ruimtelijk Beheer onderwerp: hemelwater de Valuwe datum: 22-december-2011herzien

Nadere informatie

Raadsvergadering 29 januari Nr.: 11. AAN de gemeenteraad. Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W²

Raadsvergadering 29 januari Nr.: 11. AAN de gemeenteraad. Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W² Raadsvergadering 29 januari 2018 Nr.: 11 AAN de gemeenteraad Onderwerp: Vaststellen Watertakenplan DAL/W² 2018-2022. Portefeuillehouder: Wethouder P. Prins. Ter inzage liggende stukken: Collegebesluit

Nadere informatie

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek

Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Informatieavond Bouwkavels Molenbeek Programma informa+eavond 1. Welkom en uitleg van het proces na de ondertekening van de reserveringsovereenkomst door Ariën Schaap

Nadere informatie

Klimaatverandering in Utrecht. Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen!

Klimaatverandering in Utrecht. Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen! Klimaatverandering in Utrecht Erwin Rebergen Beheerder/Beleidsadviseur stedelijk water gemeente Utrecht Groenmoetjedoen!-dag,12 juni 2016 De klimaatopgave, omgaan met 1. Intensievere neerslag 2. Stijging

Nadere informatie

Rioleringsbeheerplan Terschelling

Rioleringsbeheerplan Terschelling Rioleringsbeheerplan Terschelling 2016-2020 augustus 2016 Team Techniek en Uitvoering 1 2 Inhoudsopgave 1 Samenvatting...4 2 Inleiding...5 2.1 Doelen...5 2.2 Afvalwater...5 2.3 Hemelwater...5 2.4 Grondwater...6

Nadere informatie

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer,

Bijdorp. 15 maart Watersysteem Bijdorp. Geachte mevrouw, heer, DATUM 15 maart 2016 REGISTRATIENUMMER ONDERWERP Watersysteem Bijdorp Geachte mevrouw, heer, 1. Aanleiding De wijk Bijdorp ondervindt bij zware neerslag wateroverlast. De gemeente Schiedam en Delfland zijn

Nadere informatie

NIEUWE NEERSLAG- STATISTIEKEN VOOR KORTE TIJDSDUREN

NIEUWE NEERSLAG- STATISTIEKEN VOOR KORTE TIJDSDUREN NIEUWE NEERSLAG- STATISTIEKEN VOOR KORTE TIJDSDUREN Extreme buien zijn extremer geworden 2018 12A In opdracht van STOWA hebben het KNMI en HKV Lijn in water nieuwe neerslagstatistieken afgeleid voor korte

Nadere informatie

Wateroverlast Maasniel

Wateroverlast Maasniel Wateroverlast Maasniel Inhoud presentatie Wettelijke zorgplicht gemeente Werking rioolstelsel Neerslaggegevens Situatie Maasniel Wettelijke zorgplicht gemeente Zorgplicht stedelijk afvalwater Zorgplicht

Nadere informatie

GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo. Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan.

GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo. Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan. GRP 2014-2018 Gemeente Tynaarlo Naar een nieuw gemeentelijk rioleringsplan. Landelijk beleid en ontwikkelingen Gemeentelijke zorgplicht watertaken: Zorgen voor een doelmatige inzameling en een doelmatig

Nadere informatie

Geen water op straat maar eronder

Geen water op straat maar eronder Geen water op straat maar eronder 52 mm waterberging onder de bestrating GEP Water BV Kolk 52, 4241 TJ Arkel, The Netherlands +31 (0)183-610520 www.gep-rainwater.com Geen regenwater op straat maar eronder

Nadere informatie

Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert

Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Onderzoek voorkomende wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Inhoud 1. Inleiding... - 1-1.1. Aanleiding... - 1-1.2. Doel... - 1-1.3. Is wateroverlast op te lossen?...- 1-1.4. Inspraak en proces...

Nadere informatie

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen

Waterbewustzijn Molenhoek. Rogér Derksen Waterbewustzijn Molenhoek Rogér Derksen 1 AGENDA MOLENHOEK KLIMAATBEWUSTZIJN 1. Voorstelrondje 2. Presentatie en achtergrond 3. Vragen 2 Voorstellen Rogér Derksen Projectleider civiele techniek, adviseur

Nadere informatie

Is uw rioleringssysteem klimaatbestendig? Handreiking om uw rioolstelsel klimaatbestendig te maken

Is uw rioleringssysteem klimaatbestendig? Handreiking om uw rioolstelsel klimaatbestendig te maken Is uw rioleringssysteem klimaatbestendig? Handreiking om uw rioolstelsel klimaatbestendig te maken Project: Samenscholing in de afvalwaterketen Deelproject: Wateroverlast in bebouwd gebied Versie 1, definitief

Nadere informatie

Voorontwerp infiltratievoorzieningen en RWA- leidingen

Voorontwerp infiltratievoorzieningen en RWA- leidingen MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft : Woningstichting Barneveld : Wolter Tijssen : Wouter Woortman : B4699-03-004 : Watertoets : Voorontwerp waterhuishouding Ons kenmerk : WA-LW20090339 Datum :

Nadere informatie

Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen

Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen 5 Tholen Bovengrondse maatregelen blijken robuuste, eenvoudige en goedkope aanpak van wateroverlast in Tholen 50 De afgelopen jaren vielen in Tholen meerdere buien die resulteerden in wateroverlast en

Nadere informatie

Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan

Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan Tips om wateroverlast op eigen perceel tegen te gaan Voorwoord In dit boekje zijn maatregelen om wateroverlast op particulier terrein te voorkomen samengevat. Dit is een overzicht van maatregelen uit de

Nadere informatie

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken?

Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Dakbedekking en waterhuishouding - Hoe blauw zijn groene daken? Kees Broks (STOWA), Harry van Luijtelaar (Stichting RIONED) Groene daken zijn hot, ook vanuit het oogpunt van stedelijk waterbeheer. Ze vangen

Nadere informatie

Regenwateropvang op perceel en in de wijk. Wat werkt (niet)

Regenwateropvang op perceel en in de wijk. Wat werkt (niet) Regenwateropvang op perceel en in de wijk Wat werkt (niet) STOWA / Stichting RIONED Utrecht, 29 mei 2018 Lekker duurzaam! Tegeltaks Ook gemeenten kampioen tegelen Chasse Park Breda Architect Rem Koolhaas,

Nadere informatie

Projectnummer: C Opgesteld door: Joost Veltmaat. Ons kenmerk: :0.11. Kopieën aan:

Projectnummer: C Opgesteld door: Joost Veltmaat. Ons kenmerk: :0.11. Kopieën aan: MEMO ARCADIS NEDERLAND BV Mercatorplein 1 Postbus 1018 5200 BA 'shertogenbosch Tel 073 6809 211 Fax 073 6144 606 www.arcadis.nl Onderwerp: 2D berekening water op straat Blarenkamp Ottersum 'shertogenbosch,

Nadere informatie

ONDERWERP: Aanpak wateroverlast in Arnhem-noord

ONDERWERP: Aanpak wateroverlast in Arnhem-noord Aan de gemeenteraad Documentnummer 2015.0.079.097 Zaaknummer 2014-10-01895 ONDERWERP: Aanpak wateroverlast in Arnhem-noord Voorstel 1. vaststellen van de aanpak de effecten van extreme wateroverlast te

Nadere informatie

Het nieuw te realiseren plan Aan de Kasteeltuinen is ongeveer 1,75 hectare groot en biedt plek aan 34 woningen.

Het nieuw te realiseren plan Aan de Kasteeltuinen is ongeveer 1,75 hectare groot en biedt plek aan 34 woningen. NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : Dibema Montfort B.V. Projectnummer : RDL-007-01 Projectomschrijving : Wonen Aan de Kasteeltuinen Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf: Datum

Nadere informatie

Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00

Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00 Keynote Future Green City 26 november 2015 10.30-12.00 Thema: Leven met water in de stad Speech: - Geweldig om zoveel professionals bezig te zien met groen en water in stedelijk gebied! - In het Deltaprogramma

Nadere informatie

Particulieren (J/N) Transitie naar een volledig gescheiden Ja inzameling en verwerking val alle afvalwater, hemelwater en evt. grondwater.

Particulieren (J/N) Transitie naar een volledig gescheiden Ja inzameling en verwerking val alle afvalwater, hemelwater en evt. grondwater. 2015 Gemeente Amersfoort Vergoeding afkoppelen Motivatie om af te koppelen Particulieren (J/N) Transitie naar een volledig gescheiden Ja inzameling en verwerking val alle afvalwater, hemelwater en evt.

Nadere informatie

Afkoppelen hemelwater. Oude Pastoriebuurt. Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015

Afkoppelen hemelwater. Oude Pastoriebuurt. Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015 Afkoppelen hemelwater Oude Pastoriebuurt Auteur(s): Dhr. T. van den Kerkhof Dhr. R. Thijssen 04-09 - 2015 Opening - welkom Ton van den Kerkhof Projectleider Roy Thijssen Adviseur riolering en water Luuk

Nadere informatie

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven

Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Project : Rioleringsplan Tivolikerk te Eindhoven Projectnummer : NC8110503 Versie : definitief Datum : 15 juli 2008 Aanleiding Het terrein van de Tivolikerk en het naastgelegen Zusterhuis aan de Heezerweg

Nadere informatie

dat het met name in het buitengebied, wijken met een apart vuilwaterriool en op bedrijventerreinen wenselijk is om dit verbod te laten gelden;

dat het met name in het buitengebied, wijken met een apart vuilwaterriool en op bedrijventerreinen wenselijk is om dit verbod te laten gelden; CONCEPT Besluit gebiedsaanwijzing afvoer hemelwater (artikel 4:44 APV) Het college van burgemeester en wethouders van Apeldoorn; Overwegende dat artikel 4:44, eerste lid jo artikel 4:43 van de Algemene

Nadere informatie

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren

Water in Tiel. 1 Naast regionale wateren die in beheer zijn bij de waterschappen, zijn er rijkswateren (de hoofdwateren Water in Tiel Waterbeleid Tiel en Waterschap Rivierenland Water en Nederland zijn onafscheidelijk. Eigenlijk geldt hetzelfde voor water en Tiel, met de ligging langs de Waal, het Amsterdam Rijnkanaal en

Nadere informatie

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten.

Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten. Rotterdam, 16 oktober 2012. Onderwerp: Beantwoording van de schriftelijke vragen van het raadslid A. Bonte (GroenLinks) over riooloverstorten. Aan de Gemeenteraad. Op 18 september 2012 stelde het raadslid

Nadere informatie

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat

Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast in de Westelijke Langstraat Wateroverlast Westelijke Langstraat Westelijke Langstraat is van oudsher een nat gebied waar afwatering belangrijk is. Dat is duidelijk te zien aan de vele slagen

Nadere informatie

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)(

Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Impressie(informatieavond(rioolvervanging(Straatweg( Datum:(8(september(2015( Opstelling(verslag:(Tineke(van(Oosten(en(Sieb(de(Jong((cgOH)( Indeling(van(de(avond:(van(19.00(uur(tot(21.00(uur(konden(bewoners(van(de(Straatweg(informatie(

Nadere informatie

Wateroverlast in bebouwd gebied Juridische aspecten van wateroverlast

Wateroverlast in bebouwd gebied Juridische aspecten van wateroverlast Wateroverlast in bebouwd gebied Juridische aspecten van wateroverlast KNW-symposium (Themagroep BJZ) Waterschap De Dommel, 17 september 2018 Peter de Putter Copyright 2007 by Sterk Consulting. Private

Nadere informatie

Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen

Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen Stappenplan Hydrodynamische berekeningen & Pilot Voorthuizen Introductie Modelleren (een vergelijking) Stappenplan!? waarom? Doel en Modeltypen De modelopbouw & validatie (Voorthuizen) Controle resultaten

Nadere informatie

Gemeentelijk Riolerings Plan

Gemeentelijk Riolerings Plan Gemeentelijk Riolerings Plan 2018-2022 dorpspraat over aanpak van wateroverlast Laren, maart en april 2018 Programma deel 1: kaders en historie deel 2: wat gebeurt er? deel 3: welke oplossingen? deel 4:

Nadere informatie

3 november 2014. Inleiding

3 november 2014. Inleiding 3 november 2014 Inleiding In 2006 publiceerde het KNMI vier mogelijke scenario s voor toekomstige veranderingen in het klimaat. Het Verbond van Verzekeraars heeft vervolgens doorgerekend wat de verwachte

Nadere informatie

Introductie RainTools

Introductie RainTools Introductie RainTools Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED DowntheDrain, 21 april 2015 Oefenen Vraag 0 Hoeveel m3 water is 1 mm neerslag op 10 ha afvoerend oppervlak? Antwoorden 0 1 Ontwikkeling RainTools

Nadere informatie

Basisopleiding Riolering Module 1

Basisopleiding Riolering Module 1 Basisopleiding Riolering Module 1 Cursusboek Nieuwegein, 2013 w w w. w a t e r o p l e i d i n g e n. n l Stichting Wateropleidingen, augustus 2013 Groningenhaven 7 3433 PE Nieuwegein Versie 1.1 Niets

Nadere informatie

Rioleringsplan. Plan Mölnbekke te Ootmarsum. Projectnummer: 2653. Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V.

Rioleringsplan. Plan Mölnbekke te Ootmarsum. Projectnummer: 2653. Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V. Rioleringsplan Plan Mölnbekke te Ootmarsum Projectnummer: 2653 Opdrachtgever: Lintmolenbeek B.V. In opdracht van: Lintmolenbeek B.V. Postbus 66 7630 AB Ootmarsum Status Concept Opgesteld door: Dhr. H.

Nadere informatie

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt?

GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt? GRAVEN NAAR ERVARINGEN Water passerende verhardingen, wat werkt? Rutger van Hogezand 11 april 2019 Waterstraat, TU bouwcampus CREATING TOMORROW www.hva.nl/klimaatbestendigestad KLIMAATVERANDERINGEN WORDEN

Nadere informatie

Regenwater (voorzieningen) op eigen terrein. Ontwikkeling RainTools. Overzicht Webinar. Aanleiding

Regenwater (voorzieningen) op eigen terrein. Ontwikkeling RainTools. Overzicht Webinar. Aanleiding Regenwater (voorzieningen) op eigen terrein Harry van Luijtelaar, Stichting RIONED Overzicht Webinar RainTools software Schematisering perceel Functioneren, effecten maatregelen Vragen en opmerkingen Respons

Nadere informatie

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen

Water in Eindhoven. Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans. 28 september Water in Eindhoven - Studiedag Lokaal waterbeleid, Antwerpen Water in Eindhoven Studiedag Lokaal waterbeleid water in balans 28 september 2010 Aanleiding voor de stedelijke wateropgaven Maatregelen Effecten van maatregelen Omgaan met nieuwe extremen 1835 1921 2004

Nadere informatie

: Watertoets Den Omgang

: Watertoets Den Omgang Advies : Watertoets Den Omgang Datum : 22 juli 2016 Opdrachtgever : gemeente Landerd Ter attentie van : mevr. T. van Term Projectnummer : 211x08322 Opgesteld door i.a.a. : Toby van Baast : Jochem Rietbergen

Nadere informatie

Raadsvoorstel. drs A.J. Ditewig 18 februari 2010. 05 januari 2010. De raad wordt voorgesteld te besluiten:

Raadsvoorstel. drs A.J. Ditewig 18 februari 2010. 05 januari 2010. De raad wordt voorgesteld te besluiten: Portefeuillehouder Datum raadsvergadering drs A.J. Ditewig 18 februari 2010 Datum voorstel 05 januari 2010 Agendapunt Onderwerp Gemeentelijke watertaken De raad wordt voorgesteld te besluiten: het bijgaande

Nadere informatie

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe)

: gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) ogo MEMO Aan Van Kopie Dossier Project Betreft : gemeente Heerde : Evert de Lange : Rob Boshouwers (DHV), Jasper Timmer (Waterschap Veluwe) : BA7950-100-100 : Bedrijventerrein Wapenveld Noord : Watertoetsnotitie

Nadere informatie

Openbaar. Beantwoording raadsvragen regenwaterafvoer. Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel. Onderwerp.

Openbaar. Beantwoording raadsvragen regenwaterafvoer. Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel. Onderwerp. Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Beantwoording raadsvragen regenwaterafvoer Programma / Programmanummer Groen & Water / 1023 BW-nummer Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting Op 21 augustus 2014 heeft

Nadere informatie

Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord

Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord Maatregelen 3 Enschede Nieuwe afvoerroutes via maaiveld en retentiegebieden voorkomen wateroverlast in Enschede-Noord Het noorden van Enschede is in de loop van de vorige eeuw veranderd van een sterk landelijk

Nadere informatie

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58

Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58 Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 19 mei 2009 Nummer voorstel: 2009/58 Voor raadsvergadering d.d.: 02-06-2009 Agendapunt: Onderwerp:

Nadere informatie

Betreft Uitbreiding bedrijfsterrein Van Ooijen, Parallelweg-west Woerden Afwatering terreinverharding

Betreft Uitbreiding bedrijfsterrein Van Ooijen, Parallelweg-west Woerden Afwatering terreinverharding Bijlage Afwatering terreinverharding D1 Notitie Referentienummer Datum Kenmerk 11 augustus 2014 153681 Betreft Uitbreiding bedrijfsterrein Van Ooijen, Parallelweg-west Woerden Afwatering terreinverharding

Nadere informatie

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe-

Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- Vallei & Eem Veluwe Oost Veluwe Noord WELL DRA Natuurlijk comfortabel -Visie op de afvalwaterketen in de regio Vallei en Veluwe- februari 2015 concept De aanpak handelingsperspectieven Ontwikkelingen maatschappij

Nadere informatie

Raadsstuk. Haarlem. Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan

Raadsstuk. Haarlem. Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan Haarlem Raadsstuk Onderwerp Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan 2018-2023 Nummer 2017/361078 Portefeuillehouder Sikkema, C.Y. Programma/beleidsveld 5.1 Openbare ruimte en mobiliteit Afdeling GOB/BBOR

Nadere informatie

Veelgestelde vragen over afkoppelen

Veelgestelde vragen over afkoppelen 1 Veelgestelde vragen over afkoppelen Inhoudsopgave 1. Wat is afkoppelen?... 2 2. Waarom afkoppelen?... 2 3. Afkoppelen, hoe werkt dat?... 3 4. Wanneer wordt mijn straat afgekoppeld?... 3 5. Welk beleid

Nadere informatie

Gemeentelijk Riolerings Plan. Toelichting op GRP Kaag en Braassem periode 2014 t/m 2018

Gemeentelijk Riolerings Plan. Toelichting op GRP Kaag en Braassem periode 2014 t/m 2018 Gemeentelijk Riolerings Plan Toelichting op GRP Kaag en Braassem periode 2014 t/m 2018 Doel en inhoud Doel Inzicht verschaffen in de diverse elementen die hebben geleid tot het GRP 2014 t/m 2018 Inhoud

Nadere informatie

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : A.E.C. Vestjens Projectnummer : BIM-079-01 Projectomschrijving : Gezondheidscentrum te Neer Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf: Datum : 18 oktober

Nadere informatie

Onderzoek wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert

Onderzoek wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Onderzoek wateroverlast Gemeente Mill en Sint Hubert Inhoud 1. Inleiding... - 1-1.1. Aanleiding... - 1-1.2. Doel... - 1-1.3. Is wateroverlast op te lossen?...- 1-1.4. Inspraak en proces... - 1-1.5. Leeswijzer...

Nadere informatie

Naar een klimaatbestendig Eindhoven. Luuk Postmes 19 mei 2015

Naar een klimaatbestendig Eindhoven. Luuk Postmes 19 mei 2015 Naar een klimaatbestendig Eindhoven Luuk Postmes Speerpunten Eindhoven op watergebied Klimaatverandering Wateroverlast zomerse buien Hittestress Droogtestress Duurzame stad: Energie neutraal Grondstoffen

Nadere informatie

Toolkit Afkoppelen. De zin en onzin van afkoppelen. Rémy Schilperoort Jeroen Langeveld

Toolkit Afkoppelen. De zin en onzin van afkoppelen. Rémy Schilperoort Jeroen Langeveld Toolkit Afkoppelen De zin en onzin van afkoppelen Rémy Schilperoort Jeroen Langeveld Toolkit Afkoppelen bestaat! per eind mei 2019 doel: discussie over afkoppelen ondersteunen Wat is Toolkit Afkoppelen?

Nadere informatie

INFORMATIEAVOND. HERINRICHTING Molenstraat en s-gravenstraat (ged.) Donderdag 13 juni 2013

INFORMATIEAVOND. HERINRICHTING Molenstraat en s-gravenstraat (ged.) Donderdag 13 juni 2013 INFORMATIEAVOND HERINRICHTING Molenstraat en s-gravenstraat (ged.) Donderdag 13 juni 2013 Inhoud Onderdeel: Spreker: Welkomstwoord (Wethouder C. De Kraker) Aanleiding werkzaamheden Plan van aanpak Ontwerp

Nadere informatie

17 mei 2011. Thema avond Gemeentelijk Rioolplan

17 mei 2011. Thema avond Gemeentelijk Rioolplan FLO/2011/8572 17 mei 2011 Thema avond Gemeentelijk Rioolplan Doel van het rioolstelsel: Volksgezondheid en milieu; Afvoer vuil water naar waterzuivering; Afvoer schoon regenwater. Wettelijke regels en

Nadere informatie

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens:

UITGANGSPUNTEN NOTITIE. Plan: Algemene projectgegevens: UITGANGSPUNTEN NOTITIE Plan: Algemene projectgegevens: Projectomschrijving: 8 woningen Holtenweg Vries Oppervlakte plangebied: 2185 m2 Toename verharding in plangebied: 400 m2 Kaartlagen geraakt: Ja Aanvrager

Nadere informatie

Het klimaat past ook in uw straatje

Het klimaat past ook in uw straatje DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Het klimaat past ook in uw straatje Voorbeeldenboek Ronald Loeve 5 april 2017 1 2 VOOR DE PRAKTIJK EN MET DE PRAKTIJK Samenwerking: Consortium: gemeenten

Nadere informatie

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015

tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 tuinweek 2015 Water(overlast) in de tuin Lara de Graaf Landschapsarchitect Groei & Bloei Houten 16 juni 2015 Voorstellen multifunctionele landbouw functieverandering landschappelijke inpassing gebiedsontwikkeling

Nadere informatie

DSI regenwater infiltratie.

DSI regenwater infiltratie. DSI regenwater infiltratie. De adequate oplossing van een actueel probleem. Klimaatverandering. Het klimaat verandert. Met als gevolg een toename van de duur en frequentie van wateroverlast, verkeersonveiligheid

Nadere informatie

Regenwater leid je niet om de tuin!

Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater leid je niet om de tuin! Regenwater is te waardevol om direct het riool in te laten lopen. Vang het op en gebruik het goed. Kijk voor tips op www.denhaag.nl/water Regenwater leid je niet om

Nadere informatie

Van Waterplan naar Watervisie

Van Waterplan naar Watervisie 22 oktober, Studiedag VVSG Van Waterplan naar Watervisie integraal waterbeleid in Nijmegen Jos van der Lint Waterservicepunt (WSP) www.waterbewust.nl Waalsprong 1996-2020 Dukenburg / Lindenholt 1965-1985

Nadere informatie

Samenvatting leerpunten uit online-enquête werksessie

Samenvatting leerpunten uit online-enquête werksessie 24 Resultaten peiling Samenvatting leerpunten uit online-enquête werksessie De 32 auteurs en redactieleden die aan dit boek hebben meegewerkt, hadden als voorbereiding op de werksessie van 7 november 2013

Nadere informatie

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP

Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Samenhang en samenvatting vgrp+, Waterplan, BRP Uden gastvrij voor water Kenmerk: 11-10044-JV 14 september 2011 Ingenieursbureau Moons 1 Inhoudsopgave 1 SAMENHANG... 3 2 SAMENVATTING... 4 2.1 KOERSWIJZIGINGEN...

Nadere informatie

Advies: Afkoppelen kern Haarsteeg.

Advies: Afkoppelen kern Haarsteeg. Samenvatting: Inleiding: Om de wateroverlast ìn diverse kernen te beperken zijn in het Gemeentelijk Rioleringsplan 2004 t/m 2008 (GRP) een aantal maatregelen voorgesteld. Hoofdzakelijk bestaan deze maatregelen

Nadere informatie

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE

1. INLEIDING 1.1 ALGEMEEN. 1.2 DE WATERTOETS. NOTITIE NOTITIE Onderwerp : Waterparagraaf Opdrachtgever : Gemeente Nederweert Projectnummer : NDW-041-01 Projectomschrijving : Carpoolplaats Nederweert Opgesteld door : ing. R. Peeters Paraaf: Datum : 13 juli

Nadere informatie

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017

Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland. planperiode 2013 t/m 2017 Samenvatting Gemeentelijk Rioleringsplan Wormerland planperiode 2013 t/m 2017 13 maart 2012 1.1 Inleiding De gemeente is wettelijk verplicht een Gemeentelijk Rioleringsplan (hierna te noemen: GRP) op te

Nadere informatie

Voorstel voor de Raad

Voorstel voor de Raad Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 26 november 2015 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 1952 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Watertakenplan

Nadere informatie

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24

: SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Logo MEMO Aan : Henrike Francken Van : Michiel Krutwagen Kopie : Dossier : BA1914-112-100 Project : SAB Prinses Margrietlaan Best Betreft : Watertoets ontwikkeling Prinses Margrietlaan nabij nr. 24 Ons

Nadere informatie

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018

Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 Presentatie van gebiedsavond Peilbesluit Zegveld Gebiedsavond De Haak 29 oktober 2018 In gesprek over het water(peil) in De Haak, Zegveld en alternatieven voor het toekomstig waterpeil Programma Welkom

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

^ T^ 2 5UOV2008 \Q5 S. 1. Inleiding

^ T^ 2 5UOV2008 \Q5 S. 1. Inleiding E E R H U CB O W A A Raadsvergadering: Besluit: Voorstelnummfif R D 2 5UOV2008 ^ T^ \Q5 S Agendanr. Voorstelnr. Onderwerp Aan de Raad, 2008-105 Formulering beleid voor zorgplichten hemel- en grondwater,

Nadere informatie