Verfijning van irrigatie en bemesting in het Noorden van Limburg met de introductie van druppelirrigatie en fertigatie in asperge en pompoen

Transcriptie

1 Leo Henckens Verfijning van irrigatie en bemesting in het Noorden van Limburg met de introductie van druppelirrigatie en fertigatie in asperge en pompoen Demodag

2 Leo Henkens Verfijning van irrigatie en bemesting in het Noorden van Limburg met de introductie van druppelirrigatie en fertigatie in asperge en pompoen Liesbeth Wachters2, Janssens Pieter1, Joris De Nies2, Jan Bries1 1 Bodemkundige Dienst van België vzw, Willem de Croylaan 48, 31 heverlee pjanssens@bdb.be 2 Proefstation voor de groenteteelt, Duffelsesteenweg 11,286 Sint-Katelijne-Waver, liesbeth.wachters@proefstation.be DOEL Dit project onderzoekt of fertigatie een interessante techniek voor de openluchtgroenteteelt is. De beschikbaarheid van water en meststoffen is in de groenteteelt een cruciale factor voor welslagen van de oogst. In dit project worden twee belangrijke alternatieve teelten opgevolgd: asperge- en pompoenteelt. Fertigatie is het gecombineerd toedienen van meststoffen met irrigatie via druppelirrigatiesystemen. Anderzijds wordt de nood aan de hoeveelheid stikstof door de planten verder onderzocht. Dit is tot op heden nog onvoldoende over bekend is. MEERWAARDE EN VOORDELEN In buitenlands onderzoek voor de aspergeteelt werd in het verleden een duidelijke meeropbrengsten aangetoond. Druppelirrigatie en fertigatie biedt een meerwaarde omdat met behulp van deze techniek laat op het seizoen irrigatie en bemesting nog mogelijk is. Druppelirrigatie heeft een aantal belangrijke voordelen ten opzichte van de traditionele haspelirrigatie. Zo is er een lagere druk nodig en dus ook minder energie en kan er bovendien een hogere irrigatie-efficiëntie behaald worden omdat overlapping en verstoring van het irrigatiepatroon door de wind wordt ingeperkt. PROEVEN 215 PROEFOPZET 1: Irrigatie en Fertigatie in asperges Onderzoeksvragen : Wat is de optimale irrigatiehoeveelheid? Waar worden de druppelslangen best geplaatst op of onder de rug? Wat is de optimale Stikstofhoeveelheid? Is fertigatie een meerwaarde in deze teelt? Object IRIGATIE BEMESTING 1 % irrigatie op de berm 1% breedwerpig 2 5% irrigatie op de berm 1% breedwerpig 3 1% irrigatie op de berm 1% breedwerpig 4 1% irrigatie op de berm 5% breedwerpig 5 1% irrigatie op de berm 5% fertigatie 6 5% irrigatie langs de berm Proefopzet Aanplant asperges: 213 Grolim 6 planten per meter op 22 cm diepte Eerst oogst: 214 oogst; april tot mei-juni bedden 1.8m uit elkaar Grondsoort: zandleem Ciro systeem beregening afname plastic: 9/6 Bemesting breedwerpig: 12/6 Irrigatie en fertigatie telkens +/- 5 L/m² 1% breedwerpig Datum Handeling 24/6 fertigatie 29/6 6/7 11/7 16/7 25/7 14/8 irrigatie irrigatie fertigatie irrigatie fertigatie fertigatie Opvolgen van Stikstof in de bodem Vochtgehalte in de bodem druppelkegelontwikkeling Gewasdiameter Loofontwikkeling wortelontwikkeling Proefoogsten 216 PROEFOPZET 2: Bemesting in pompoen Onderzoeksvragen: Wat is de optimale Stikstofhoeveelheid? Wat is de optimale irrigatiehoeveelheid? Object Bemesting bij zaaien sluiten v/d rijen 6 N 4 N 8 N 1 N 1 N 14 N 8 N 1 N Irrigatie 1% 1% 1% 5% Proefopzet Haspelberegening met geboorde put zaai pompoen: 11/5 Eerste N gift: 2/5 Tweede N gift: 29/6 Proefoogst: 16/9 Beregening Datum Beregening 1% 5% 6/7 18/7 4/8 3 mm 3 mm 3 mm 15 mm 15 mm mm Opvolgen van Stikstof in de bodem Vochtgehalte in de bodem opbrengstgegevens Droge stof gehalte van de pompoen Bewaring PROEFOPZET 3: Beregening in pompoen Onderzoeksvragen: Hoe lang hebben pompoenen water nodig? Objecten 1 beregening tot 15/8 2 beregening tot 1/9 Opvolgen van Proefopzet Vochtgehalte in de bodem Haspelberegening met geboorde put opbrengstgegevens zaai pompoen midden mei Oogst eind september Eind augustus natte periode beregening gestopt 3 beregening tot 15/9 Datum 5/7 12/7 1/8 Beregening 25 mm 25 mm 3 mm

3 Leo Henckens Proef irrigatie en fertigatie in asperge

4 Leo Henkens Irrigatie in asperge in 215 (proefveld te Leo Henkens, Kinrooi) Janssens Pieter1, Liesbeth Wachters2, Joris De Nies2, Jan Bries1 1 Bodemkundige Dienst van België vzw, Willem de Croylaan 48, 31 heverlee pjanssens@bdb.be 2 Proefstation voor de groetenteelt vzw, Duffelsesteenweg 11, 286 Sint-Katelijne-Waver Liesbeth.Wachters@proefstation.be Proefveldplan Vergelijking tussen asperge-aanplanting Geen irrigatie Optimale irrigatie (vochtspanning natter dan -6 kpa) 5% irrigatie 5% irrigatie vlak langs de rug in plaats van boven op de rug Monitoring Bodemvochtspanning (met watermarksensoren) Bodemvochtverloop Wortelverdeling Opbrengst, vegetatieontwikkeling 18/6/ /7/215 28/7/215 17/8/215 6/9/ Neerslag GEEN IRRIGATIE 1% IRRIGATIE Respons van het gewas augustus 215 # stengels (telling proefstation voor de groenteteelt 21/8/215) mm Gemiddelde bodemvcohtspanning (KPa) Bodemvochtspanning 215 GEEN IRRIGATIE 28,8 b 5% IRRIGATIE 35,3 ab 5% IRRIGATIE BENEDEN AAN DE RUG 36,8 ab 1% IRRIGATIE 37,5 a a en b duiden significantie aan volgens p <.5 Irrigatie 5 % IRRIGATIE 5% IRRIGATIE DRUPPELSLANG LANGS DE RUG Bedruppeling op of naast de rug? Op de rug Bodemvochtspanning ter hoogte van de klauw Bodemvochtspanning (KPa) Naast de rug 2-3 OP DE RUG LINKS OP DE RUG RECHTS NAAST DE RUG LINKS NAAST DE RUG RECHTS % bodemvocht op 31/7 Irrigatie op de rug Irrigatie langs de rug Bodemvochtspanning (KPa) -18 2/6/ /7/215 19/8/215 18/9/215 Bodemvochtspanning net onder de klauw cm in de rug -3 cm langs de rug 3-6 cm 6-9 cm -18 2/6/215 2/7/215 19/8/215 18/9/215

5 pf MPa Leo Henkens Wat meet de vochtsensor? Uidrogingscurve, of vochtretentiecurve of pf curve. Uitdrogingscurve MK. B5L1 (2cm-mv). Vochtspanning: 5. y = 31.29x x x x R 2 = Tegendruk die de plant moet geven voor wateropname (voorbeeld watermark sensor) volumetrisch vochtgehalte Vochtgehalte: % bodemvocht (Voorbeeld TDR)

6 Leo Henkens Methode BDB: Irrigatiesturing Bodemwaterbalansmodel gecombineerd met terreinmeting en weervoorspelling

7 Leo Henkens Methode BDB: Irrigatiesturing Irrigatiesturing Irrigatiesturing Advies op dag/weekbasis Perceel- en teeltspecifiek Op maat van bedrijf Aan : MD Bodemkundige Dienst van België vzw. W. de Croylaan 48 B-31 Heverlee België (+32) () (+32) () (+32) () Fax : (+32) () Web: Datum : 27/6/212 BDB-Irrigatiesturing@bdb.be Perceel en teelt : Beurt: Datum : Dosis (mm): Uit te stellen met 1 dag per X mm neerslag: Wortel Buffel 1 2/ dag per 3 mm Prei Thuis 2 1 1/ dag per 3 mm Nota : Schuift nog op bij meer neerslag. Weersverwachting : Op een zeer lichte bui na blijft het vandaag droog. Morgen is een warmteonweer mogelijk. De temperatuur bereikt morgen 27 graden. Na donderdag zakt de temperatuur terug naar 2 graden echter zonder grote neerslaghoeveelheden De verdamping stijgt naar 3.5 tot 4 mm per dag.

8 kg N/ha Leo Henkens Proefveldplan Resultaten % Irrigatie 1 kg N breedwerpig 5 kg N breedwerpig 5 kg N via fertigatie 5% Irrigatie 1 kg N breedwerpig Geen Irrigatie 1 kg N breedwerpig NO3-N in het bodemprofiel op 21/8/215 Geen irri 1 kg N breedwerpig 5% irri 1 kg N breedwerpig 1% irri 1 kg N breedwerpig 1% Irri 5 kg N breedwerpig 1% Irri 5 kg N fertigatie In de rug -3 onder de rug 3-6 onder de rug 6-9 onder de rug Gewasontwikkeling 21/8/215 # stengels % irrigatie, 1% breedwerpig 28,8 b 5% irrigatie, 1% breedwerpig 35,3 ab 1% irrigatie, 1% breedwerpig 37,5 a 1% irrigatie, 5% breedwerpig 37,8 a 1% irrigatie, 5% fertigatie 31, ab

9 Leo Henkens PROEFOPZET :irrigatie en fertigatie in asperges Onderzoeksvragen : Wat is de optimale irrigatiehoeveelheid? Waar worden de druppelslangen best geplaatst op of onder de rug? Wat is de optimale Stikstofhoeveelheid? Is fertigatie een meerwaarde in deze teelt? Object IRIGATIE BEMESTING 1 % irrigatie op de berm 1% breedwerpig 2 5% irrigatie op de berm 1% breedwerpig 3 1% irrigatie op de berm 1% breedwerpig 4 1% irrigatie op de berm 5% breedwerpig 5 1% irrigatie op de berm 5% fertigatie 6 5% irrigatie langs de berm Proefopzet Aanplant asperges: 213 Grolim 6 planten per meter op 22 cm diepte Eerst oogst: 214 oogst; april tot mei-juni bedden 1.8m uit elkaar Grondsoort: zandleem Ciro systeem beregening afname plastic: 9/6 Bemesting breedwerpig: 12/6 Irrigatie en fertigatie telkens +/- 5 L/m² 1% breedwerpig Respons van het gewas augustus 215 totaal aantal stengels telling 28,8b 35,3ab 37,5a 37,8a 31,ab 36,8ab volgroeide stengels telling 27, b 32, ab 35,3 a 35,8 a 29,3 ab 33,3 ab % irrigatie, 1% breedwerp 5% irrigatie, 1% breedwerp 1% irrigatie, 1% fertigati 1% irrigatie, 5% breedwerp 1% irrigatie, 5% fertigatie 5% irrig langs de rug, 1% breedwerpig Diameter Diamater niet volgroeide stengels volgroeide stengels cm cm % irrigatie, 1% breedwerp 15,6a 1,7a 5% irrigatie, 1% breedwerp 15,8a 12,8a 1% irrigatie, 1% fertigati 15,3a 13,2a 1% irrigatie, 5% breedwerp 14,6a 1,4a 1% irrigatie, 5% fertigatie 15,8a 12,4a 5% irrig langs de rug, 1% breedwerpig 14,9a 1,9a aantal zijscheuten telling niet volgroeide stengels telling 1,8a 3,3a 2,3a 2,a 1,8a 3,5a code groen 1-9 (9 = groen) 1 % irrigatie, 1% breedwerp 6,3a 2,5d 2 5% irrigatie, 1% breedwerp 8,a 4,8c 3 1% irrigatie, 1% fertigati 6,5a 6,5b 4 1% irrigatie, 5% breedwerp 8,5a 7,8a 5 1% irrigatie, 5% fertigatie 9,8a 6,5b 6 5% irrig langs de rug, 1% breedwerpig 9,8a 4,3c Datum Handeling 24/6 irrigatie + fertigatie 29/6 irrigatie 6/7 irrigatie 11/7 irrigatie + fertigatie 16/7 irrigatie 25/7 irrigatie + fertigatie 14/8 irrigatie + fertigatie

10 Leo Henkens Wortelverdeling in asperge aan de hand van telling van de wortelverdeling Janssens Pieter 1, Liesbeth Wachters 2, Joris De Nies 2, Jan Bries 1 1 Bodemkundige Dienst van België vzw, Willem de Croylaan 48, 31 heverlee pjanssens@bdb.be 2 Proefstation voor de groenteteelt, Duffelsesteenweg 11,286 Sint-Katelijne-Waver, liesbeth.wachters@proefstation.be PROEFOPZET: Irrigatie en Fertigatie in asperges Onderzoeksvragen : Zijn er al verschillen in wortelverdeling na 1 jaar irrigatie? Wortelverdeling opgevolgd in twee objecten: Object IRIGATIE BEMESTING 1 % irrigatie op de berm 1% breedwerpig 3 1% irrigatie op de berm 1% breedwerpig Beregening: Datum Handeling 24/6 irrigatie 29/6 irrigatie 6/7 irrigatie 11/7 irrigatie 16/7 irrigatie 25/7 irrigatie 14/8 irrigatie Wortelverdeling geen irrigatie Aantal dunne wortels Aantal dikke wortels x Wortelverdeling 1% irrigatie op de berm Aantal dunne wortels Aantal dikke wortels

11 Leo Henckens Proef irrigatie en bemesting in pompoen

12 Leo Henkens PROEFOPZET : Bemesting en irrigatie in pompoen Proefopzet Haspelberegening met geboorde put zaai pompoen: 11/5 Zaai: 53 cm in de rij en 2 m tussen de rijen Eerste N gift: 2/5 Tweede N gift: 29/6 Proefoogst: 16/9 Beregening Datum Beregening 1% 5% 6/7 3 mm 15 mm 18/7 3 mm 15 mm 4/8 3 mm mm Bemesting Bij zaai 11/5 Voor sluiten van de rijen 29/6 1 N N N 14 1 Gemiddelde gewicht per pompoen Gemiddeld aantal pompoenen Gemiddeld gewicht van alle pompoenen kg aantal / ha ton / ha 1 1% bem + 1% irrig 1,28a 18688,a 23,9a 2 18% bem + 1% irrig 1,36a 16125,a 21,9a 3 24% bem + 1% irrig 1,39a 1675,a 23,3a 4 18% bem + 5% irrig 1,39a 18438,a 25,6a 2 N verloop in -3 laag Gemiddelde van 2/mei Gemiddelde van 15/jun Gemiddelde van 2/aug Gemiddelde van 17/sep 1 N 18 N 24 N N verloop in de 3-6 laag Gemiddelde van 2/mei Gemiddelde van 15/jun Gemiddelde van 2/aug Gemiddelde van 17/sep 1 N 18 N 24 N

13 (mm) Leo Henkens Vochtverloop Irrigatie in Pompoen (aan de hand van bodemwaterbalans BDB) 5% Irrigatie 1% Irrigatie /5 21/5 31/5 1/6 2/6 3/6 1/7 2/7 3/7 9/8 19/8 29/ /5 21/5 31/5 1/6 2/6 3/6 1/7 2/7 3/7 9/8 19/8 29/8 Neerslag Bodemvochtgehalte (berekend) Stressdrempel Irrigatie Bodemvochtgehalte (gemeten) Maximaal vochthoudend vermogen

14 Leo Henkens Verloop NO3-N in de bodem N 1 % irrigatie % irrigatie % irrigatie NO3-N inhoud in het bodemprofiel 12 kg N 2 kg N 28 kg N 5% irrigatie bos cm 3-6 cm -3 cm 3-6 cm -3 cm 3-6 cm 2/5/215 voor eerste bemesting 15/6/215 voor tweede bemesting 2/aug